Ρυθμίσεις ψηφοφορίας στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Απόφαση 2003/223/ΕΚ του Συμβουλίου περί τροποποιήσεως του άρθρου 10.2 του καταστατικού του ευρωπαϊκού συστήματος κεντρικών τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ;

Θεσπίζει ένα εκ περιτροπής σύστημα άσκησης δικαιώματος ψήφου στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), για τη διασφάλιση δίκαιης και αποτελεσματικής λήψης αποφάσεων, ανεξάρτητα από τον αριθμό των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που έχουν ως νόμισμα το ευρώ.
Περιορίζει τον αριθμό δικαιωμάτων ψήφου των διοικητών των εθνικών κεντρικών τραπεζών (ΕΚΤ) σε 15 και καθορίζει τους κανόνες για την απόδοση και την εκ περιτροπής άσκηση δικαιωμάτων ψήφου.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Σύμφωνα με το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών, κάθε μέλος του διοικητικού συμβουλίου διαθέτει μία ψήφο. Για να μπορεί το διοικητικό συμβούλιο να λαμβάνει αποτελεσματικές και έγκαιρες αποφάσεις καθώς προσχωρούν νέα κράτη μέλη στην ευρωζώνη, τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου συμφώνησαν ότι ο αριθμός των διοικητών των ΕΚΤ που ασκούν δικαίωμα ψήφου δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 15. Η απόφαση προσαρμόζει ανάλογα τη μέθοδο ψηφοφορίας.

Το Διοικητικό Συμβούλιο

Το διοικητικό συμβούλιο είναι ένα από τα τρία όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ. Τα άλλα δύο όργανα είναι το εκτελεστικό συμβούλιο και το γενικό συμβούλιο.
Το διοικητικό συμβούλιο αποτελεί το βασικό όργανο λήψης αποφάσεων. Έχει τα εξής κύρια καθήκοντα:
- χαράσσει τη νομισματική πολιτική για την ευρωζώνη·
- εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές και αποφάσεις για την επίτευξη του εν λόγω στόχου· και
- εκδίδει γενικές εποπτικές αποφάσεις.
Το διοικητικό συμβούλιο αποτελείται από τα έξι μέλη της εκτελεστικής επιτροπής και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών της ευρωζώνης (επί του παρόντος είναι 20). Έτσι, ο αριθμός των διοικητών αυξάνεται κάθε φορά που ένα νέο κράτος μέλος προσχωρεί στην ευρωζώνη.

Εκ περιτροπής άσκηση δικαιωμάτων ψήφου από ομάδες

Ο συνολικός αριθμός δικαιωμάτων ψήφου στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ περιορίζεται σε 21. Τα έξι μέλη της εκτελεστικής επιτροπής έχουν μόνιμο δικαίωμα ψήφου. Οι υπόλοιποι διοικητές μοιράζονται τα εναπομένοντα 15 δικαιώματα ψήφου, βάσει ενός εκ περιτροπής συστήματος κάθε μήνα.
Οι διοικητές κατανέμονται σε ομάδες που σχηματίζονται σύμφωνα με μια κατάταξη των κρατών μελών της ευρωζώνης που βασίζεται:
- στο μερίδιο συμμετοχής, στο συνολικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) σε τιμές αγοράς* στα κράτη μέλη της ευρωζώνης·
- στο μερίδιο συμμετοχής στη συνολική συγκεντρωτική λογιστική κατάσταση των νομισματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων* στα κράτη μέλη της ευρωζώνης.
Στο εσωτερικό κάθε ομάδας, οι διοικητές διαθέτουν δικαίωμα ψήφου για ίδια χρονική διάρκεια. Ένας διοικητής στην πρώτη ομάδα δεν μπορεί να ψηφίζει λιγότερο συχνά από έναν διοικητή που ανήκει στη δεύτερη ομάδα.
Τα εν λόγω κριτήρια αποσκοπούν στην εξασφάλιση διαφάνειας και αντικειμενικότητας λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό βάρος του κράτους μέλους στην ευρωζώνη και το μέγεθος του χρηματοπιστωτικού τομέα του.
Η απόφαση προβλέπει δύο στάδια εφαρμογής του συστήματος εκ περιτροπής άσκησης δικαιώματος ψήφου.

Πρώτο στάδιο (τρέχον στάδιο): κατανομή των δικαιωμάτων ψήφου όταν ο αριθμός των διοικητών υπερβαίνει τους 15 αλλά είναι κάτω από 22

Από την ημερομηνία που ο αριθμός των διοικητών θα υπερβεί τους 15 έως ότου ανέλθει σε 22, οι διοικητές κατανέμονται σε δύο ομάδες:
- η πρώτη ομάδα αποτελείται από τους πέντε διοικητές των ΕΚΤ στις υψηλότερες θέσεις κατάταξης με βάση τα παραπάνω κριτήρια (επί του παρόντος Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία)·
- η δεύτερη ομάδα αποτελείται από όλους του υπόλοιπους διοικητές.
Οι πέντε διοικητές της πρώτης ομάδας διαθέτουν συνολικά τέσσερα δικαιώματα ψήφου, ενώ οι υπόλοιποι διοικητές της δεύτερης ομάδας διαθέτουν συνολικά 11 δικαιώματα ψήφου.
Το πρώτο στάδιο θα έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2009, όταν η Σλοβακία προσχώρησε στην ευρωζώνη ως το 16ο κράτος μέλος της. Ωστόσο, τον Δεκέμβριο του 2008, το διοικητικό συμβούλιο έλαβε την απόφαση να αναβάλει την έναρξη του εκ περιτροπής συστήματος, προς αποφυγή της κατάστασης κατά την οποία οι διοικητές κάποιας ομάδας απολαύουν δικαιώματος ψήφου με συχνότητα 100%.
Αντίθετα, το πρώτο στάδιο του νέου εκ περιτροπής συστήματος ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2015, όταν η Λιθουανία προσχώρησε στην ευρωζώνη ως το 19ο κράτος μέλος της.

Δεύτερο στάδιο (μελλοντικό στάδιο): κατανομή των δικαιωμάτων ψήφου όταν ο αριθμός των διοικητών ανέλθει στους 22

Από την ημερομηνία κατά την οποία ο αριθμός των διοικητών θα ανέλθει σε 22, αυτοί θα κατανέμονται σε τρεις ομάδες:
- η πρώτη ομάδα θα αποτελείται από τους πέντε διοικητές στις υψηλότερες θέσεις κατάταξης με βάση τα παραπάνω κριτήρια·
- η δεύτερη ομάδα συντίθεται από το ήμισυ του συνολικού αριθμού των διοικητών. Αυτή η ομάδα αποτελείται από τους διοικητές των ΕΚΤ των κρατών μελών που βρίσκονται στις επόμενες θέσεις της κατάταξης με βάση τα παραπάνω κριτήρια·
- η τρίτη ομάδα θα συντίθεται από όλους τους υπόλοιπους διοικητές.
Στην πρώτη ομάδα διατίθενται τέσσερα δικαιώματα ψήφου, στη δεύτερη οκτώ και στην τρίτη τρία.

Εφαρμογή, προσαρμογές και μελλοντικές αλλαγές

Κάθε φορά που αυξάνεται ο αριθμός των διοικητών, η σύνθεση των ομάδων θα προσαρμόζεται από την ημέρα κατά την οποία ο/οι διοικητής/ές γίνονται μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Όποτε το συνολικό ΑΕΠ στις τιμές της αγοράς προσαρμόζεται (η αναπροσαρμογή αυτή είναι υποχρεωτική ανά πενταετία), η σύνθεση των ομάδων θα προσαρμόζεται σε τυχόν μεταβολές και θα εφαρμόζεται από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους.
Κάθε απόφαση που απαιτείται για τον καθορισμό των λεπτομερών ρυθμίσεων λειτουργίας του εκ περιτροπής συστήματος λαμβάνεται από όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών, τόσο αυτών που έχουν δικαίωμα ψήφου κατά το χρόνο λήψης της απόφασης όσο και αυτών που δεν έχουν.
Το 2009, το διοικητικό συμβούλιο ενέκρινε την απόφαση 2009/328/ΕΚ σχετικά με:
- τον ρυθμό της εκ περιτροπής άσκησης δικαιώματος ψήφου·
- τη διάρκεια της εκ περιτροπής άσκησης δικαιώματος ψήφου·
- τη σειρά των διοικητών εντός ομάδων· και
- τη μετάβαση από το σύστημα με δύο ομάδες στο σύστημα με τρεις ομάδες.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Σύμφωνα με τις τρέχουσες θεσμικές ρυθμίσεις της ΕΚΤ, το διοικητικό συμβούλιο λαμβάνει τις περισσότερες αποφάσεις σε συναινετική βάση.

Η αρχή «ένα μέλος, μία ψήφος» για τους διοικητές που ασκούν δικαίωμα ψήφου, η συμμετοχή στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου γίνεται σε προσωπική και ανεξάρτητη βάση, η αντιπροσωπευτικότητα, η αυτόματη προσαρμογή του εκ περιτροπής συστήματος και η διαφάνεια.

Το δικαίωμα ψήφου ασκείται αυτοπροσώπως ή, κατ’ εξαίρεση, μέσω τηλεδιάσκεψης. Για την ψήφο του διοικητικού συμβουλίου, απαιτείται απαρτία των δύο τρίτων των μελών με δικαίωμα ψήφου. Το διοικητικό συμβούλιο αποφασίζει με απλή πλειοψηφία και, σε περίπτωση ισοψηφίας, υπερισχύει η ψήφος του προέδρου.

Επί του παρόντος, 20 κράτη μέλη έχουν προσχωρήσει στην ευρωζώνη. Η Κροατία ήταν το πιο πρόσφατο κράτος μέλος που πληρούσε τα κριτήρια και προσχώρησε την 1η Ιανουαρίου 2023.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε τιμές αγοράς (ΑΕΠ σε τιμές αγοράς). Η χρηματική αξία όλου του εγχώριου τελικού ακαθάριστού αποτελέσματος ή προϊόντος μιας χώρας.

Νομισματικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως το Ευρωσύστημα (ΕΚΤ και εθνικές κεντρικές τράπεζες) και πιστωτικά ιδρύματα που είναι εγκατεστημένα στην ευρωζώνη, τα οποία συναποτελούν τον τομέα έκδοσης χρήματος στην ευρωζώνη.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Απόφαση 2003/223/ΕΚ του Συμβουλίου, συνερχομένου σε επίπεδο Αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, της 21ης Μαρτίου 2003, περί τροποποιήσεως του άρθρου 10.2 του καταστατικού του ευρωπαϊκού συστήματος κεντρικών τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΕ L 83 της 1.4.2003, σ. 66-68).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση 2004/257/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 19ης Φεβρουαρίου 2004, για τη θέσπιση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2004/2) (EE L 80 της 18.3.2004, σ. 33-41).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της απόφασης 2004/257/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Πρωτόκολλο (αριθ. 4) για το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 230-250).

Απόφαση 2009/5/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 18ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με την αναβολή της έναρξης λειτουργίας του συστήματος της εκ περιτροπής άσκησης δικαιώματος ψήφου εντός του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2008/29) (ΕΕ L 3 της 7.1.2009, σ. 4-5).

τελευταία ενημέρωση 13.03.2023