Σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δάση

Το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης έχει ως στόχο να διαμορφωθεί συνεπές πλαίσιο για τις πρωτοβουλίες υπέρ των δασών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτελεί παράλληλα μέσο συντονισμού των ευρωπαϊκών δράσεων και των δασικών πολιτικών των κρατών μελών. Το ως άνω σχέδιο προτείνει δεκαοκτώ δράσεις-κλειδιά που θα τεθούν σε εφαρμογή κατά τη διάρκεια μίας πενταετίας (2007-2011).

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 15ης Ιουνίου 2006, σχετικά με κοινοτικό σχέδιο δράσης για τα δάση [COM(2006) 302 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Τα δάση αποτελούν σημαντικό τομέα για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), δεδομένου ότι καλύπτουν το 37,8 % του ευρωπαϊκού εδάφους και συνιστούν στοιχειώδη βιοποριστικό παράγοντα για 3,4 εκατ. άτομα (δασοκομία και κλάδοι που βασίζονται στα δάση). Επιπλέον, η ΕΕ είναι ο δεύτερος παραγωγός - μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες - στρογγυλής βιομηχανικής ξυλείας και παράγει περίπου 80 % του φελλού παγκοσμίως. Τα δάση διαδραματίζουν επίσης σοβαρό ρόλο στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, όχι μόνο για τη δέσμευση του άνθρακα αλλά και λόγω της παραγωγής βιομάζας * και των δυνατοτήτων που προσφέρουν όσον αφορά τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Τέλος, τα δάση έχουν ιδιαίτερη σημασία από κοινωνική και πολιτιστική σκοπιά, επειδή είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για τους αστικούς πληθυσμούς, επιτρέπουν την ανάπτυξη ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων ή δραστηριοτήτων χρήσιμων για την υγεία και αντιπροσωπεύουν σημαντική πολιτιστική κληρονομιά.

Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθόρισε τέσσερις βασικούς στόχους που επιβάλλεται να υλοποιηθούν για να βελτιστοποιηθεί η αειφόρος διαχείριση και ο πολυλειτουργικός ρόλος των δασών στην ΕΕ:

Οι εν λόγω στόχοι θα υλοποιηθούν μέσω 18 κοινών δράσεων καθοριστικής σημασίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη. Το σχέδιο δράσης προβλέπει επίσης συμπληρωματικές ενέργειες που τα κράτη μέλη δύνανται να αναλάβουν σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες και τις προτεραιότητές τους, ενίοτε με τη βοήθεια των ήδη υφιστάμενων κοινοτικών μέσων.

Μακροπρόθεσμη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ανταγωνιστικότητα της δασοκομίας. Ο συγκεκριμένος τομέας προσφέρει ιδιαίτερες δυνατότητες παραγωγής νέων προϊόντων και παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και μπορεί να εξυπηρετήσει την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση ως πηγή ανανεώσιμων πρώτων υλών. Η Επιτροπή προτείνει πέντε δράσεις-κλειδιά για την επίτευξη του εν λόγω στόχου:

Η προστασία και η βελτίωση του περιβάλλοντος

Γενικό στόχο αποτελεί να διατηρηθεί και να ενισχυθεί δεόντως η βιοποικιλότητα, η δέσμευση του άνθρακα, η ακεραιότητα, η υγεία και η αντοχή των δασικών οικοσυστημάτων σε διάφορες γεωγραφικές κλίμακες. Προς τούτο, η Επιτροπή προτείνει τις κάτωθι δράσεις-κλειδιά:

Εξάλλου τα κράτη μέλη δύνανται, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης και του χρηματοδοτικού μέσου Life+ να προαγάγουν τα μέτρα υπέρ των δασών Natura 2000) και τα αγροδασικά συστήματα,, να συμβάλουν στην αποκατάσταση των δασών που έχουν υποστεί ζημίες από φυσικές καταστροφές και πυρκαγιές, να υποστηρίξουν τις μελέτες σχετικά με τα αίτια των δασικών πυρκαγιών και τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι σημαντικό να διαφυλαχθεί και να υποστηριχθεί η κοινωνική και πολιτιστική διάσταση των δασών. Προς τούτο έχει προσδιορίσει τις κάτωθι δράσεις-κλειδιά:

Επιπλέον, τα κράτη μέλη δύνανται, με την υποστήριξη του ΕΤΠΑ, να αυξήσουν τις επενδύσεις και την αειφόρο διαχείριση των δασών ώστε να βελτιωθεί η πρόληψη των φυσικών καταστροφών.

Ενθάρρυνση του συντονισμού και της επικοινωνίας

Μολονότι η δασική πολιτική εμπίπτει στις αρμοδιότητες των κρατών μελών, πολλές πρωτοβουλίες που έχουν επιπτώσεις στη δασική διαχείριση αναλαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται να βελτιωθεί η διατομεακή συνέπεια και συνεργασία, με στόχο να εξισορροπηθούν οι οικονομικοί, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοπολιτιστικοί στόχοι σε διάφορα οργανωτικά και θεσμικά επίπεδα.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη καλούνται να δώσουν ιδιαίτερη δημοσιότητα στις σχετικές εκδηλώσεις τους, όπως η «εβδομάδα για τα δάση» ή μία «ημέρα για τα δάση», με στόχο να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη όσον αφορά τα πλεονεκτήματα της αειφόρου διαχείρισης των δασών.

Σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης, η Επιτροπή θα πραγματοποιήσει ενδιάμεση αξιολόγηση το 2009 και συνολική αξιολόγηση το 2012.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε, τον Δεκέμβριο του 1998, απόφαση σχετικά με μια δασική στρατηγική για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή υπέβαλε κατόπιν έκθεση για την εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής σε διάρκεια μίας πενταετίας και πρότεινε, μεταξύ άλλων, να εγκαινιαστεί ένα πρόγραμμα δράσης της ΕΕ για την αειφόρο διαχείριση των δασών. Τον Μάιο του 2005, το Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας ζήτησε από την Επιτροπή να εκπονήσει πρόγραμμα δράσης.

Λέξεις- κλειδιά της πράξης

Βιομάζα: το σύνολο των οργανικών προϊόντων φυτικής και ζωικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται για ενεργειακούς (ή αγρονομικούς) στόχους.
Μόνιμη Δασική Επιτροπή (ΜΔΕ): ιδρύθηκε το 1989 και εκπροσωπεί τις δασικές αρχές των κρατών μελών της ΕΕ. Απαρτίζεται από 27 μέλη (που ορίζουν οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ) υπό την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχει τριπλό ρόλο: διαβουλεύσεις και διαχείριση για τα ειδικά δασικά μέτρα, φόρουμ διαβουλεύσεων ad hoc που συνεισφέρει με το απόθεμα πείρας του στην εκπόνηση των δασικών μέτρων στο πλαίσιο των επιμέρους κοινοτικών πολιτικών, χώρος ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής. Η ΜΔΕ θα αποτελέσει το συντονιστικό φορέα μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών σε ό,τι αφορά την υλοποίηση του σχεδίου δράσης.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 10ης Μαρτίου 2005, με τίτλο «Έκθεση για την εφαρμογή της δασικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης» [COM(2005) 84 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

See also