Κατανομή του διαθέσιμου χρόνου χρήσης στους αερολιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός ορίζει τα αντικειμενικά κριτήρια βάσει των οποίων ένας αερολιμένας μπορεί να χαρακτηριστεί ως συντονισμένος αερολιμένας³ ή αερολιμένας με ευκολίες προγραμματισμού⁴ αν η χωρητικότητα είναι ανεπαρκής.

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μπορούν να χαρακτηρίσουν κάθε αερολιμένα ως συντονισμένο αερολιμένα, εφόσον:

• διεξαχθεί ανάλυση της χωρητικότητας·
• υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις χωρητικότητας που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Συντονιστής/Υπεύθυνος προγραμματισμού

• Το κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για έναν συντονισμένο ή με ευκολίες προγραμματισμού αερολιμένα πρέπει να διορίζει ένα ειδικευμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο με μεγάλη εμπειρία στον σχεδιασμό των κινήσεων ενός αεροσκάφους ως συντονιστή ή υπεύθυνο προγραμματισμού ενός αερολιμένα.
• Ο συντονιστής ή ο υπεύθυνος προγραμματισμού ενεργεί με αντικειμενικό, αμερόληπτο και διαφανή τρόπο και πρέπει να διαχωρίζεται λειτουργικά από κάθε ενδιαφερόμενο μέρος.
• Το σύστημα χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων του συντονιστή θα εξασφαλίζει την ανεξάρτητη ιδιότητα του συντονιστή. Ο ίδιος συντονιστής μπορεί να διορισθεί για περισσότερους του ενός αερολιμένες.

Χωρητικότητα αερολιμένα

• Οι αρμόδιες αρχές προσδιορίζουν δύο φορές κατ’ έτος τη χωρητικότητα που είναι διαθέσιμη για κατανομή των διαθέσιμων χρόνων χρήσης, σύμφωνα με τις δύο περιόδους προγραμματισμού (χειμερινή και θερινή) της διεθνούς αεροπλοΐας. Ο υπολογισμός της χωρητικότητας ενός αερολιμένα βασίζεται σε αντικειμενική ανάλυση των δυνατοτήτων εξυπηρέτησης της εναέριας κυκλοφορίας.
• Οι αερομεταφορείς πρέπει να παρέχουν στο συντονιστή οιαδήποτε σχετική πληροφορία τους ζητήσει.

Επιτροπή συντονισμού

• Το αρμόδιο κράτος μέλος οφείλει να διασφαλίζει τη συγκρότηση επιτροπής συντονισμού σε ένα συντονισμένο αερολιμένα.
• Η επιτροπή συντονισμού υποβάλλει προτάσεις και συμβουλεύει τον συντονιστή για όλα τα θέματα που αφορούν τη χωρητικότητα του αερολιμένα, και ιδίως για:
  • τις ευκαιρίες αύξησης της χωρητικότητας·
  • τις παραμέτρους συντονισμού·
  • τις μεθόδους παρακολούθησης·
  • τις τοπικές κατευθυντήριες γραμμές.
• Η συμμετοχή στην επιτροπή συντονισμού είναι ανοικτή:
  • στους αερομεταφορείς που χρησιμοποιούν τον αερολιμένα·
  • στον οργανισμό διαχείρισης του αερολιμένα·
  • στις αρχές ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας·
  • στους εκπροσώπους της γενικής αεροπλοΐας.

Διαδικασία κατανομής των διαθέσιμων χρόνων χρήσης

• Η γενική αρχή σχετικά με την κατανομή των διαθέσιμων χρόνων χρήσης είναι ότι ένας αερομεταφορέας που έχει χρησιμοποιήσει μια συγκεκριμένη σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης⁵ για τουλάχιστον 80 % της θερινής ή χειμερινής περιόδου προγραμματισμού δρομολογίων δικαιούται την ίδια σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης στην αντίστοιχη περίοδο προγραμματισμού του επόμενου έτους (γνωστά ως ιστορικά δικαιώματα). Κατά συνέπεια, οι διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης που δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς από τους αερομεταφορείς θα επιστρέφονται στο κοινό σύστημα εκμετάλλευσης διαθέσιμων χρόνων χρήσης για ανακατανομή (ο λεγόμενος κανόνας «απώλεια σε περίπτωση μη χρήσης»).
• Μπορεί να δημιουργηθεί κοινό σύστημα εκμετάλλευσης διαθέσιμων χρόνων χρήσης που θα περιέχει τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, εκείνους που δεν χρησιμοποιήθηκαν και εκείνους που εγκαταλείφθηκαν από έναν αερομεταφορέα ή που είναι, κατά οποιοδήποτε άλλο τρόπο, διαθέσιμοι.
• Ο συντονιστής λαμβάνει επίσης υπόψη τους συμπληρωματικούς κανόνες και τις συμπληρωματικές κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζει ο κλάδος των αερομεταφορέων, καθώς και τις τοπικές κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες προτείνει η επιτροπή συντονισμού και εγκρίνει το κράτος μέλος ή τυχόν άλλος φορέας αρμόδιος για τον αερολιμένα, με την προϋπόθεση ότι οι κανόνες ή οι κατευθυντήριες οδηγίες συνάδουν με τον κανονισμός για τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης και το δίκαιο της ΕΕ.
• Αν αίτημα για ένα διαθέσιμο χρόνο χρήσης δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, ο συντονιστής ενημερώνει τον αιτούντα αερομεταφορέα για τους λόγους μη ικανοποίησης του αιτήματός του και του υποδεικνύει την πληρέστερη εναλλακτική λύση διαθέσιμου χρόνου χρήσης.
• Οι διαθέσιμοι χρόνοι χρήσης μπορούν να ανταλλάσσονται ένας προς έναν μεταξύ αερομεταφορέων, ή να μεταβιβάζονται μεταξύ αερομεταφορέων σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις (για παράδειγμα μεταξύ μητρικής και θυγατρικής εταιρείας, σε περίπτωση μερικής ή ολικής εξαγοράς, ή μεταφοράς ή μια διαφορετική διαδρομή). Σε αυτές τις περιπτώσεις, απαιτείται πάντα ρητή επιβεβαίωση από τον συντονιστή.
• Ένα κράτος μέλος μπορεί να κρατήσει ορισμένους διαθέσιμους χρόνους χρήσης για περιφερειακά δρομολόγια.

Προσωρινή απαλλαγή από τους κανόνες χρησιμοποίησης του διαθέσιμου χρόνου χρήσης

• Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, ο κανόνας όσον αφορά την «απώλεια σε περίπτωση μη χρήσης» ανεστάλη, προσφέροντας προσωρινή απαλλαγή από τους κανόνες χρησιμοποίησης του διαθέσιμου χρόνου χρήσης. Παρατηρείται ισχυρή ανάκαμψη της εναέριας κυκλοφορίας από τη θερινή περίοδο προγραμματισμού του 2022 και η εναέρια κυκλοφορία για τη χειμερινή περίοδο προγραμματισμού 2022/2023 αναμένεται να φτάσει περίπου το 90 % των επιπέδων του 2019. Ωστόσο, η κατάσταση στον τομέα της αεροπορίας παραμένει αβέβαιη λόγω του κινδύνου νέων μεταλλάξεων της νόσου COVID-19, καθώς και του αντίκτυπου του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στην εναέρια κυκλοφορία και στην ικανότητα των αερομεταφορέων να χρησιμοποιούν τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης τους, καθώς οι αερομεταφορείς της ΕΕ αποφεύγουν την είσοδο στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
• Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2038 θεσπίζει κανόνες για να εξασφαλισθεί ότι οι αερομεταφορείς που δεν συμμορφώνονται με το ποσοστό χρησιμοποίησης που καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 95/93, δεν θα χάνουν αυτόματα την προτεραιότητά τους ως προς τη σειρά διαθέσιμων χρόνων χρήσης που ενδεχομένως θα είχαν υπό διαφορετικές συνθήκες.
• Δεδομένου ότι ο κανονισμός (EOK) αριθ. 95/93 αποσκοπεί να εξασφαλίσει την αποτελεσματική χρήση της χωρητικότητας των αερολιμένων και τη δίκαιη πρόσβαση για όλους τους αερομεταφορείς σε περιπτώσεις περιορισμένης χωρητικότητας αερολιμένα, η προσαρμογή των συνήθων απαιτήσεων για τη χρησιμοποίηση των διαθέσιμων χρόνων χρήσης, είτε μειώνοντας το ποσοστό χρησιμοποίησης είτε παρατείνοντας τις εξαιρέσεις λόγω δικαιολογημένης μη χρησιμοποίησης, θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά σε καταστάσεις όπου είναι αναγκαία η απαλλαγή από τους κανόνες περί διαθέσιμων χρόνων χρήσης και δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε αθέμιτα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για τους αερομεταφορείς που κατέχουν ιστορικά δικαιώματα σε διαθέσιμους χρόνους χρήσης. Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2038 καθορίζει επίσης τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι αερομεταφορείς εξακολουθούν να δικαιούνται σειρές διαθέσιμων χρόνων χρήσης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 95/93, και καθορίζει τις απαιτήσεις ώστε οι αερομεταφορείς να αποδεσμεύουν χωρητικότητα που δεν χρησιμοποιούν. Το εν λόγω διάστημα διαρκεί από τις 30 Οκτωβρίου 2022 έως τις 28 Οκτωβρίου 2023, ανάλογα με τις προβλέψεις ανάκαμψης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας.
• Αν, κατά την ίδια περίοδο, ένας αερομεταφορέας μπορεί να αποδείξει ότι έχει χρησιμοποιήσει τη σειρά διαθεσίμων χρόνων χρήσης που του είχαν κατανεμηθεί σε ποσοστό τουλάχιστον 75 % καθ’ όλη την περίοδο προγραμματισμού δρομολογίων για την οποία χορηγήθηκαν, ο εν λόγω αερομεταφορέας δικαιούται την ίδια σειρά διαθεσίμων χρόνων χρήσης για την επόμενη αντίστοιχη περίοδο προγραμματισμού.
• Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2038 επιτρέπει επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω πράξεων κατ’ εξουσιοδότηση, να μειώσει το ελάχιστο ποσοστό χρησιμοποίησης για κάθε προγραμματική περίοδο από τις 30 Οκτωβρίου 2022 μέχρι τις 28 Οκτωβρίου 2023, αν η εβδομαδιαία εναέρια κυκλοφορία πέσει κάτω από το 80 % (συγκριτικά με τα στοιχεία του 2019) για 2 διαδοχικές εβδομάδες εξαιτίας της νόσου COVID-19, άλλης επιδημιολογικής κατάστασης ή ως άμεση συνέπεια της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Επιβολή

• Το σχέδιο πτήσης ενός αερομεταφορέα μπορεί να απορρίπτεται από τις αρμόδιες αρχές διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, αν αυτός σκοπεύει να χρησιμοποιήσει έναν συντονισμένο αερολιμένα για προσγείωση ή απογείωση χωρίς να του έχει χορηγηθεί χρόνος χρήσης από τον συντονιστή.
• Εάν ένας αερομεταφορέας επανειλημμένα και εσκεμμένα εκτελεί πτήσεις σε χρόνο πολύ διαφορετικό από τους διαθέσιμους χρόνους χρήσης που του έχουν χορηγηθεί ή με πολύ διαφορετικό τρόπο, ο συντονιστής μπορεί να αποφασίσει να αποσύρει τη σειρά των διαθέσιμων χρόνων χρήσης από τον εν λόγω αερομεταφορέα. Κατά συνέπεια, ο εν λόγω αερομεταφορέας κινδυνεύει να χάσει τα ιστορικά του δικαιώματα.
• Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν την ύπαρξη πραγματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων.