Λαθρομετανάστευση — κυρώσεις για τους εργοδότες

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Κυρώσεις και μέτρα κατά των εργοδοτών που απασχολούν παράνομα διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών — Οδηγία 2009/52/EΚ

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Προκειμένου να καταπολεμηθεί η λαθρομετανάστευση, η παρούσα οδηγία απαιτεί από τις χώρες της ΕΕ να απαγορεύσουν την απασχόληση υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα στην ΕΕ.

Θεσπίζει ελάχιστους κανόνες σε όλη την ΕΕ σχετικά με κυρώσεις και άλλα μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν κατά των εργοδοτών που παραβιάζουν τη συγκεκριμένη απαγόρευση.

Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ —η Δανία, το ΗΒ (1) και η Ιρλανδία έχουν εξαιρεθεί.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Υποχρεώσεις των εργοδοτών

Οι εργοδότες πρέπει:

• να αξιώνουν από τους υπηκόους τρίτων χωρών την παρουσίαση άδειας διαμονής ή άλλου τίτλου παραμονής για την ανάληψη απασχόλησης
• να διατηρούν αντίγραφα της άδειας διαμονής ή άλλου τίτλου παραμονής κατά τη διάρκεια της περιόδου απασχόλησης, σε περίπτωση πιθανής επιθεώρησης από τις εθνικές αρχές
• να ενημερώνουν τις αρχές μέσα σε διάστημα καθοριζόμενο από τις χώρες της ΕΕ για την έναρξη της πρόσληψης υπηκόου τρίτης χώρας.

Οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης:

• να χρησιμοποιούν απλοποιημένη διαδικασία για την κοινοποίηση αν ο εργοδότης είναι φυσικό πρόσωπο που απασχολεί έναν υπήκοο τρίτης χώρας για ιδιωτικούς σκοπούς
• να αποφασίζουν ότι η κοινοποίηση δεν απαιτείται στην περίπτωση που ο υπήκοος τρίτης χώρας διαθέτει καθεστώς μακράς παραμονής.

Κυρώσεις

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι εργοδότες που παραβιάζουν τους εν λόγω κανόνες υπόκεινται σε αποτελεσματικές, ανάλογες και αποτρεπτικές κυρώσεις, όπως:

• χρηματικές κυρώσεις ύψους ανάλογου προς τον αριθμό των παράνομα απασχολούμενων υπηκόων τρίτων χωρών
• πληρωμή των εξόδων των συγκεκριμένων υπηκόων προκειμένου να επιστρέψουν στη χώρα προέλευσής τους.

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει επίσης:

• να διασφαλίζουν ότι οι εργοδότες είναι υπεύθυνοι για την καταβολή των καθυστερούμενων οφειλών, όπως οφειλόμενες αμοιβές και κοινωνικές εισφορές.
• να εφαρμόζουν συστήματα προκειμένου να επιτρέπουν στους παράνομα απασχολούμενους υπηκόους τρίτων χωρών να αξιώνουν την καταβολή των καθυστερούμενων οφειλών από τους εργοδότες τους.
• να εξασφαλίζουν ότι οι εργοδότες υπόκεινται —εφόσον ενδείκνυται— σε άλλες κυρώσεις όπως:
  • μερικός ή πλήρης αποκλεισμός από δημόσιες παροχές (συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων της ΕΕ) για διάστημα έως 5 έτη
  • ανάκτηση δημόσιων παροχών που έχουν χορηγηθεί στον εργοδότη σε διάστημα έως και 12 μηνών πριν από τη διαπίστωση της παράνομης απασχόλησης
  • αποκλεισμός από συμμετοχή σε δημόσιες συμβάσεις για διάστημα έως 5 ετών
  • προσωρινό ή οριστικό κλείσιμο της επιχείρησής τους.

Ποινικά αδικήματα

Μια παράβαση που διαπράττεται εκ προθέσεως συνιστά ποινικό αδίκημα όταν ο εργοδότης:

• εμμένει στη μη συμμόρφωση
• απασχολεί έναν σημαντικό αριθμό παράνομα διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών
• απασχολεί τα συγκεκριμένα άτομα σε ιδιαίτερα καταχρηστικούς όρους εργασίας
• απασχολεί θύματα εμπορίας ανθρώπων
• απασχολεί παράνομα ανηλίκους.

Καταγγελίες και επιθεωρήσεις

Οι παράνομα απασχολούμενοι υπήκοοι τρίτων χωρών πρέπει να είναι σε θέση να υποβάλλουν καταγγελίες κατά των εργοδοτών τους, απευθείας ή μέσω τρίτων. Απαιτείται από τις χώρες της ΕΕ να διεξάγουν επιθεωρήσεις που βασίζονται σε τακτικές αναλύσεις κινδύνου προκειμένου να ελεγχθεί αν οι εργοδότες απασχολούν λαθρομετανάστες.

Εφαρμογή

Δύο κύρια ευρήματα μιας έκθεσης του 2014 σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας ήταν ότι:

• υπήρχαν διαφορές στη σοβαρότητα των κυρώσεων σε διαφορετικές χώρες της ΕΕ
• υπάρχει περιθώριο βελτίωσης σε όλους τους τομείς που προσφέρουν προστασία στους παράνομους μετανάστες.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Εφαρμόζεται από τις 20 Ιουλίου 2009. Οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 20 Ιουλίου 2011.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Παράνομη μετανάστευση — πολιτική της ΕΕ

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2009/52/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009, σχετικά με την επιβολή ελάχιστων προτύπων όσον αφορά τις κυρώσεις και τα μέτρα κατά των εργοδοτών που απασχολούν παράνομα διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών (ΕΕ L 168 της 30.6.2009, σ. 24-32)

Διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2009/52/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εφαρμογή της οδηγίας 2009/52/ΕΚ, της 18ης Ιουνίου 2009, σχετικά με την επιβολή ελάχιστων προτύπων όσον αφορά τις κυρώσεις και τα μέτρα κατά των εργοδοτών που απασχολούν παράνομα διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών [COM(2014) 286 final της 22.5.2014]

τελευταία ενημέρωση 21.03.2016

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.