Ενίσχυση του χώρου Σένγκεν

Οι στόχοι της ευρωπαϊκής στρατηγικής Σένγκεν για την ενίσχυση του χώρου Σένγκεν αφορούν τη βελτίωση της εφαρμογής των κοινών κανόνων και την καλύτερη αντιμετώπιση των απειλών σε εξαιρετικές περιπτώσεις στα εξωτερικά σύνορα.

ΠΡΆΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, της 16ης Σεπτεμβρίου 2011, με τίτλο Διακυβέρνηση του Σένγκεν — ενίσχυση του χώρου χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα [COM(2011) 561 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα ].

ΣΎΝΟΨΗ

Οι αποκαλούμενες επαναστάσεις της Αραβικής Άνοιξης το 2011 είχαν ως αποτέλεσμα σημαντική εισροή μεταναστών προς ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Τα εν λόγω γεγονότα υπογράμμισαν την ανάγκη να ενισχυθεί η εφαρμογή των κοινών κανόνων του χώρου Σένγκεν και να ρυθμιστεί η επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ιδίως όταν κινδυνεύει συνολικά λειτουργία του χώρου Σένγκεν.

Το 2011, η Επιτροπή δημοσίευσε ανακοίνωση και 2 νομοθετικές προτάσεις για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση. Οι 2 προτάσεις εγκρίθηκαν τελικά τον Οκτώβριο του 2013.

Καλύτερη αξιολόγηση της εφαρμογής των κανόνων του χώρου Σένγκεν

Η ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών εντός του χώρου Σένγκεν στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη ότι κάθε συμμετέχουσα χώρα έχει την πρόθεση και τη δυνατότητα να εφαρμόσει το σύνολο των κανόνων για τους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων, τις θεωρήσεις, την αστυνομική και δικαστική συνεργασία, τα μέτρα σχετικά με το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν, κ.λπ. (το κεκτημένο Σένγκεν).

Για να επιτευχθεί αυτό, έχει καταστεί σημαντικό, πρώτον, να ενισχυθεί ο μηχανισμός αξιολόγησης που έχει προβλεφθεί για τον έλεγχο της εφαρμογής του κεκτημένου Σένγκεν από τις χώρες της ΕΕ και, δεύτερον, να διασφαλιστεί ότι υπάρχει κατάλληλη παρακολούθηση και έλεγχος των συστάσεων που αναφέρονται στις εκθέσεις αξιολόγησης, ιδίως όταν εντοπίζονται αστοχίες ή ελλείψεις. Η Επιτροπή είναι υπεύθυνη να διεξάγει τις εν λόγω εργασίες ελέγχου και παρακολούθησης.

Το σύστημα για αυτό προβλέφθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης. Οι χώρες της ΕΕ και η Επιτροπή φέρουν από κοινού την ευθύνη για την εφαρμογή του μηχανισμού, ακόμη και εάν η Επιτροπή έχει αναλάβει τον ρόλο του συντονισμού.

Προσωρινή επαναφορά ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα

Ο κώδικας συνόρων του Σένγκεν προβλέπει ήδη αυτήν την επιλογή για μια χώρα της ΕΕ, δηλ. να επαναφέρει προσωρινά τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορά της, σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια (π.χ. τρομοκρατικές απειλές ή απειλές συνδεδεμένες με το οργανωμένο έγκλημα).

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1051/2013 διευρύνει αυτήν την επιλογή σε περιπτώσεις σοβαρών ανεπαρκειών που σχετίζονται με τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα και που προσδιορίζονται στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013. Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση η πρωτοβουλία για την επαναφορά ανήκει στην Επιτροπή και το Συμβούλιο:

• όταν εντοπιστούν τέτοιες ανεπάρκειες σε μια έκθεση αξιολόγησης, η Επιτροπή μπορεί να διατυπώσει σύσταση προς τη χώρα που αποτελεί αντικείμενο της αξιολόγησης για τη λήψη ορισμένων μέτρων, όπως την επέμβαση των ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων. Ως έσχατη λύση, μπορεί επίσης να κινήσει τη διαδικασία που περιγράφεται παρακάτω·
• όταν κινδυνεύει συνολικά η λειτουργία του χώρου Σένγκεν λόγω σοβαρών και συνεχιζόμενων ανεπαρκειών στους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων, το Συμβούλιο, κατόπιν πρότασης από την Επιτροπή, μπορεί να διατυπώσει σύσταση σε μία ή περισσότερες χώρες της ΕΕ για την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.

ΣΥΝΑΦΕΊΣ ΠΡΆΞΕΙΣ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση της απόφασης της εκτελεστικής επιτροπής της 16ης Σεπτεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής για την αξιολόγηση και την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν [Επίσημη Εφημερίδα L 295 της 6.11.2013].

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1051/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2013, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 562/2006 με σκοπό τη θέσπιση κοινών κανόνων σχετικά με την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιστάσεις [Επίσημη Εφημερίδα L 295 της 6.11.2013].

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο: Πέμπτη εξαμηνιαία έκθεση για τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν για την περίοδο από την 1η Νοεμβρίου 2013 έως τις 30 Απριλίου 2014 [ COM(2014) 292 final Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Μετά την ανακοίνωση της 16ης Σεπτεμβρίου 2011, η Επιτροπή υποβάλλει διμηνιαίες εκθέσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τη λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Στην τελευταία έκθεσή της, σημειώνει συγκεκριμένα ότι έχουν ξεκινήσει οι προετοιμασίες για την εφαρμογή του νέου μηχανισμού αξιολόγησης, και ότι οι πρώτες αξιολογήσεις βάσει του νέου μηχανισμού αναμένεται να διεξαχθούν από τον Ιανουάριο του 2015 και μετά.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 28.05.2014