Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ) είναι ένα από τα εξωτερικά χρηματοδοτικά μέσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Υποστηρίζει διεθνείς συνεργασίες και κινητοποιεί δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε χώρες γειτονικές της ΕΕ, καθώς και σε χώρες της Αφρικής. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης όπως καθορίζονται στην Ατζέντα του 2030 για τη Bιώσιμη Aνάπτυξη του ΟΗΕ.
Το ΕΤΒΑ αποτελεί τον πρώτο πυλώνα και το χρηματοδοτικό σκέλος του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου της ΕΕ. Οι άλλοι δύο πυλώνες επικεντρώνονται στην παροχή εμπειρογνωσίας και στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος των χωρών.
Το ΕΤΒΑ συνδυάζει την ανάμειξη (ένα μείγμα από υφιστάμενα δάνεια και επιδοτήσεις) και μια ειδική δημοσιονομική εγγύηση. Συνεργάζεται με ευρωπαϊκές και διεθνείς αναπτυξιακές τράπεζες.
Το ΕΤΒΑ δημιουργήθηκε το 2017 με τον κανονισμό (ΕE) αριθ. 2017/1601, βάσει των άρθρων 209 παράγραφος 1 και 212 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κανονισμός (ΕE) 2017/1601 αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/947 για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Παγκόσμια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+ (ΕΤΒΑ+) που βασίστηκε στο ΕΤΒΑ.