Περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ;

Η απόφαση 2010/413/ΚΕΠΠΑ και ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 267/2012 θεσπίζουν μια σειρά κυρώσεων και άλλων μέτρων σε απάντηση στις εντεινόμενες ανησυχίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση 1929 (2010) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΑΣΑΗΕ).
Τα μέτρα επικεντρώνονται στον εμπορικό και τον χρηματοπιστωτικό τομέα, στον ιρανικό τομέα των μεταφορών, σε βασικούς τομείς της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου και στο Σώμα της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς.
Η απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ και ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 359/2011 καθιερώνουν ένα καθεστώς κυρώσεων σε βάρος ατόμων που ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το άρθρο 215 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 29 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση καθορίζουν το γενικό πλαίσιο για τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που αφορούν το Ιράν.

Απόφαση 2010/413/ΚΕΠΠΑ και κανονισμός (ΕE) αριθ. 267/2012

Η απόφαση και ο κανονισμός θέτουν σε εφαρμογή σε επίπεδο ΕΕ τις κυρώσεις του ΟΗΕ μετά την ΑΣΑΗΕ που απαιτούσε από το Ιράν να σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου με σκοπούς που σχετίζονται με τη διάδοση πυρηνικών όπλων. Παράλληλα, προβλέπουν την επιβολή από την ΕΕ μιας σειράς αυτόνομων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κυρώσεων σε βάρος του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων.

Εμπόριο διάφορων αγαθών:

απαγόρευση της εξαγωγής όπλων στο Ιράν·
απαγόρευση της εξαγωγής αγαθών διπλής χρήσης και αγαθών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στον εμπλουτισμό στο πλαίσιο του πυρηνικού του προγράμματος·
απαγόρευση της εισαγωγής αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου, πετροχημικών προϊόντων και προϊόντων πετρελαίου·
απαγόρευση της πώλησης ή της προμήθειας βασικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται στον τομέα της ενέργειας·
απαγόρευση της πώλησης ή της προμήθειας χρυσού, άλλων πολύτιμων μετάλλων και διαμαντιών·
απαγόρευση ορισμένου ναυτικού εξοπλισμού·
απαγόρευση ορισμένου λογισμικού.

Χρηματοπιστωτικός τομέας:

δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν και μεγάλων ιρανικών εμπορικών τραπεζών·
δημιουργία μηχανισμών κοινοποίησης και χορήγησης άδειας για μεταβιβάσεις κεφαλαίων προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του Ιράν οι οποίες υπερβαίνουν ορισμένα ποσά.

Τομέας μεταφορών:

απαγόρευση πρόσβασης στους αερολιμένες της ΕΕ των πτήσεων μεταφοράς φορτίου από το Ιράν·
απαγόρευση της συντήρησης και εξυπηρέτησης των ιρανικών εμπορικών αεροσκαφών ή πλοίων που μεταφέρουν απαγορευμένα υλικά ή αγαθά·
ταξιδιωτικοί περιορισμοί και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων που επιβάλλονται σε βάρος προσώπων και οντοτήτων που συμπεριλαμβάνονται στον σχετικό κατάλογο.

Στις 20 Ιουλίου 2015 το Ιράν και η «E3/ΕΕ+3*» ενέκριναν και συμφώνησαν στην εφαρμογή της ΑΣΑΗΕ 2231 (2015). Με την απόφαση αυτή:

υιοθετούνταν ένα κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης·
επιτρέπονταν ορισμένες εξαιρέσεις από τα υφιστάμενα περιοριστικά μέτρα και
καθοριζόταν το πρόγραμμα και οι δεσμεύσεις που έπρεπε να αναλάβουν όλα τα μέρη προκειμένου να γίνει δυνατή η άρση των περιοριστικών μέτρων κατά του Ιράν.

Στις 16 Ιανουαρίου 2016 (Ημέρα Εφαρμογής) ο ΟΗΕ προχώρησε σε άρση ορισμένων περιοριστικών μέτρων που αφορούσαν πυρηνικές δραστηριότητες, όπως ορίζεται στην ΑΣΑΗΕ 2231 (2015), ενώ το Συμβούλιο προχώρησε σε άρση όλων των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κυρώσεων της ΕΕ κατά του Ιράν που αφορούσαν πυρηνικές δραστηριότητες. Ωστόσο, ορισμένοι περιορισμοί εξακολουθούν να ισχύουν.

Απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ και κανονισμός (ΕE) αριθ. 359/2011

Η απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ προβλέπει ταξιδιωτική απαγόρευση και δέσμευση κεφαλαίων* και οικονομικών πόρων* για πρόσωπα που ευθύνονται για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, καθώς και πρόσωπα που συνδέονται με αυτά. Ο κανονισμός (EΕ) αριθ. 359/2011 θέτει σε ισχύ την απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ όσον αφορά τα ακόλουθα.

Μέτρα για την εξάλειψη της εσωτερικής καταστολής

Απαγορεύεται η πώληση, προμήθεια, μεταβίβαση ή εξαγωγή των ακολούθων, ανεξαρτήτως του αν προέρχονται από την ΕΕ ή όχι, σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή οργανισμό στο Ιράν ή προς χρήση στο Ιράν:
- εξοπλισμός που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εσωτερική καταστολή όπως παρατίθεται στο παράρτημα ΙΙΙ·
- εξοπλισμός, τεχνολογία ή λογισμικό που καθορίζεται στο παράρτημα ΙV, χωρίς την προηγούμενη έγκριση της οικείας χώρας της ΕΕ.
Απαγορεύεται η παροχή τεχνικής βοήθειας, υπηρεσιών διαμεσολάβησης και χρηματοδότησης σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή οργανισμό στο Ιράν ή προς χρήση στο Ιράν, εάν οι υπηρεσίες συνδέονται με εξοπλισμό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εσωτερική καταστολή, όπως αναφέρεται στο παράρτημα III.
Απαγορεύεται η παροχή υπηρεσιών παρακολούθησης ή υποκλοπής του διαδικτύου ή τηλεφωνικών επικοινωνιών κάθε είδους προς την κυβέρνηση, τους δημόσιους φορείς, τις εταιρείες και τους οργανισμούς του Ιράν ή κάθε πρόσωπο ή οντότητα που ενεργεί για λογαριασμό τους.

Οικονομικές κυρώσεις

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 359/2011 ορίζει τα εξής:
- δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων εάν ανήκουν ή βρίσκονται στην ιδιοκτησία ή την κατοχή ατόμων ή φορέων που περιλαμβάνονται στο παράρτημα I·
- απαγόρευση διάθεσης κεφαλαίων ή οικονομικών πόρων σε άτομα, οντότητες ή φορείς που περιλαμβάνονται στο παράρτημα I·
- απαγόρευση διεθνών δραστηριοτήτων που έχουν ως σκοπό την καταστρατήγηση των ανωτέρω μέτρων.
Το παράρτημα I περιλαμβάνει κατάλογο των προσώπων που, σύμφωνα με την απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ, έχουν αναγνωριστεί από το Συμβούλιο ως υπεύθυνα για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, καθώς και των προσώπων που συνδέονται με αυτά.
Οι χώρες της ΕΕ μπορούν κατ’ εξαίρεση να επιτρέπουν την ελευθέρωση δεσμευμένων κεφαλαίων ή οικονομικών πόρων, για παράδειγμα για την κάλυψη βασικών εξόδων όπως φαγητό, φάρμακα και λογαριασμοί κοινής ωφέλειας και για εύλογες αμοιβές ελεύθερων επαγγελματιών.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ;

Η απόφαση 2010/413/ΚΕΠΠΑ εφαρμόζεται από τις 26 Ιουλίου 2010 και ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 267/2012 από τις 24 Μαρτίου 2012.
Η απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ εφαρμόζεται από τις 12 Απριλίου 2011 και ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 359/2011 από τις 14 Απριλίου 2011.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Βλέπε επίσης:

Ιράν και ΕΕ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης)
Πολιτική κυρώσεων (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης)
Κυρώσεις: πώς και πότε θεσπίζει περιοριστικά μέτρα η ΕΕ (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης)
Χάρτης κυρώσεων της ΕΕ: Ιράν (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης)
Ενημερωτικό σημείωμα όσον αφορά τις κυρώσεις της ΕΕ που πρόκειται να αρθούν βάσει του κοινού ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης (Ευρωπαϊκή Ένωση).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

E3/ΕΕ+3: Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΕΕ+, Κίνα, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες.

Δέσμευση κεφαλαίων: η αποτροπή οποιασδήποτε κίνησης, μεταβίβασης, μεταβολής, χρήσης ή διαπραγμάτευσης κεφαλαίων με οποιονδήποτε τρόπο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεταβολή ως προς τον όγκο, το ποσό, τον τόπο διατήρησής τους, την ιδιοκτησία, την κατοχή, τον χαρακτήρα, τον προορισμό ή οποιαδήποτε άλλη μεταβολή η οποία θα έκανε δυνατή τη χρησιμοποίηση των συγκεκριμένων κεφαλαίων, περιλαμβανομένης και της διαχείρισης χαρτοφυλακίων.

Δέσμευση οικονομικών πόρων: η παρεμπόδιση της χρήσης οικονομικών πόρων (περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους, υλικά ή άυλα, κινητά ή ακίνητα, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απόκτηση κεφαλαίων, αγαθών ή υπηρεσιών) με κάθε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης, εκμίσθωσης ή υποθήκευσής τους.

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση 2010/413/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 26ης Ιουλίου 2010, για περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν και για την κατάργηση της κοινής θέσης 2007/140/ΚΕΠΠΑ (ΕΕ L 195 της 27.7.2010, σ. 39-73)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της απόφασης 2010/413/ΚΕΠΠΑ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 267/2012 του Συμβουλίου, της 23ης Μαρτίου 2012, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 961/2010 (ΕΕ L 88 της 24.3.2012, σ. 1-112)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Απόφαση 2011/235/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 12ης Απριλίου 2011, για περιοριστικά μέτρα κατά ορισμένων προσώπων και οντοτήτων λόγω της κατάστασης στο Ιράν (ΕΕ L 100 της 14.4.2011, σ. 51-57)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 359/2011 του Συμβουλίου, της 12ης Απριλίου 2011, για περιοριστικά μέτρα κατά ορισμένων προσώπων, οντοτήτων και οργανισμών λόγω της κατάστασης στο Ιράν (ΕΕ L 100 της 14.4.2011, σ. 1-11)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος V — Γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης και ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας — Κεφάλαιο 2 — Ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας — Τμήμα 1 — Κοινές διατάξεις — Άρθρο 29 (πρώην άρθρο 15 της ΣΕΕ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 33)

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος πέμπτο — Η εξωτερική δράση της Ένωσης — Τίτλος IV — Περιοριστικά μέτρα — Άρθρο 215 (πρώην άρθρο 301 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 144)

τελευταία ενημέρωση 23.01.2023