ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Ο κανονισμός αποσκοπεί στην πρόληψη και τον έλεγχο των νόσων των ζώων που μπορούν να μεταδοθούν σε άλλα ζώα ή ανθρώπους.

Ο νόμος για την υγεία των ζώων εντάσσεται σε μια δέσμη μέτρων που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάιο του 2013 με στόχο την ενίσχυση της εφαρμογής των προτύπων υγείας και ασφάλειας για ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο παρών συγκεφαλαιωτικός κανονισμός υποστηρίζει τους τομείς της κτηνοτροφίας και της παραγωγής τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και τη συναφή αγορά της ΕΕ όσον αφορά τη βιωσιμότητα, την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη και την απασχόληση. Αντικαθιστά και συμπληρώνει τους υφιστάμενους κανόνες της ΕΕ για την υγεία των ζώων, ενσωματώνοντας τους περισσότερους από αυτούς σε μια απλούστερη νομοθεσία με καλύτερη εστίαση στις βασικές προτεραιότητες αντιμετώπισης των νόσων. Στις εν λόγω προτεραιότητες περιλαμβάνονται:

σαφέστερες αρμοδιότητες για τους αγρότες (εκμεταλλεύσεις εκτροφής ζώων, ιχθυοτροφεία και εκμεταλλεύσεις οστρακοειδών) και λοιπούς ενδιαφερόμενους (π.χ. κτηνιάτρους), προκειμένου αυτοί να προλαμβάνουν, με την έγκαιρη διάγνωση, την εμφάνιση σοβαρών κρουσμάτων νόσων ή να προλαμβάνουν τη μετάδοση νόσων ώστε να περιορίζονται οι ζημιές τους·

απλουστευμένη διαχείριση για το διεθνές εμπόριο σε ορισμένα ζώντα ζώα και ζωικά προϊόντα (όπως σπέρμα, ωάρια και έμβρυα)·

σαφέστερη νομική βάση και καλύτερα εργαλεία για να μπορούν οι κτηνιατρικές αρχές να καταπολεμήσουν δυνητικά καταστροφικές μεταδοτικές νόσους, ειδικότερα όσον αφορά την εποπτεία, τη διάγνωση και την κοινοποίηση·

περισσότερη ευελιξία για την προσαρμογή των κανόνων στις τοπικές συνθήκες και στα ζητήματα που προκύπτουν, όπως η κλιματική και κοινωνική αλλαγή·

μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία των ζώων, των ανθρώπων και το περιβάλλον.

Καθορίζει απαιτήσεις για:

την πρόληψη νόσων και την προετοιμασία για ενδεχόμενη εμφάνιση μιας νέας εστίας (π.χ. μέτρα βιοπροφύλαξης*), όπως η χρήση διαγνωστικών εργαλείων, ο εμβολιασμός και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη·

ταυτοποίηση και καταχώριση ζώων και ορισμένων ζωικών προϊόντων (π.χ. σπέρματος, ωαρίων και εμβρύων) και πιστοποίηση και ιχνηλάτηση των φορτίων τους·

την είσοδο των ζώων και των ζωικών προϊόντων στην ΕΕ, καθώς και τη διακίνησή τους εντός της ΕΕ·

τον έλεγχο και την εξάλειψη νόσων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων έκτακτης ανάγκης όπως απαγορεύσεις της διακίνησης των ζώων, της θανάτωσης και του εμβολιασμού.

Οι κανόνες καλύπτουν τις νόσους ζώων σε όλα τα εκτρεφόμενα ζώα (συμπεριλαμβανομένων των ζώων συντροφιάς σε ορισμένες περιπτώσεις), τα άγρια ζώα και τα ζωικά προϊόντα, τόσο τα χερσαία όσο και τα υδρόβια. Δεν καλύπτουν άμεσα την καλή μεταχείριση των ζώων, μολονότι έχει αναγνωριστεί η σύνδεση μεταξύ της υγείας των ζωών και της καλής μεταχείρισής τους η οποία λαμβάνεται υπόψη όταν εξετάζεται ο αντίκτυπος της νόσου.

Ο νόμος της ΕΕ για την υγεία των ζώων συμπληρώνεται με τα εξής:

τις απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας και υγείας των ζώων για μετακινήσεις εντός της ΕΕ αναπαραγωγικού υλικού (σπέρματος, ωαρίων και εμβρύων) ορισμένων εκτρεφόμενων χερσαίων ζώων, και την έγκριση εγκαταστάσεων ζωικού αναπαραγωγικού υλικού (εγκαταστάσεις που παράγουν ή επεξεργάζονται ζωικό αναπαραγωγικό υλικό)·

την πρόληψη και τον έλεγχο ορισμένων νόσων·

τις απαιτήσεις για την υγεία των ζώων για τις μετακινήσεις χερσαίων ζώων και αυγών για επώαση στο εσωτερικό της ΕΕ·

την επιτήρηση, την εκρίζωση και το καθεστώς απαλλαγμένου από νόσο για ορισμένες νόσους·

τους κανόνες για τις εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας και τους μεταφορείς υδρόβιων ζώων·

τους κανόνες εισόδου στην ΕΕ, και τη μετακίνηση και τον χειρισμό μετά την είσοδο φορτίων ορισμένων ζώων, ζωικού αναπαραγωγικού υλικού και προϊόντων ζωικής προέλευσης·

τους κανόνες για τις εγκαταστάσεις στις οποίες εκτρέφονται χερσαία ζώα και για τα εκκολαπτήρια, και την ιχνηλασιμότητα ορισμένων δεσποζόμενων χερσαίων ζώων και αυγών επώασης·

τις νόσους που υπόκεινται σε ενωσιακά προγράμματα επιτήρησης, το γεωγραφικό του πεδίο και τις νόσους για τις οποίες μπορεί να ορισθεί καθεστώς απαλλαγμένο από νόσο σε περιοχές·

τις απαιτήσεις για την υγεία των ζώων για τις μετακινήσεις εντός της ΕΕ υδρόβιων ζώων και προϊόντων ζωικής προέλευσης από υδρόβια ζώα.

Οι κανονισμοί που συμπληρώνουν ή εφαρμόζουν τον νόμο της ΕΕ για την υγεία των ζώων είναι οι εξής:

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2018/1629 για τον κατάλογο νόσων·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2018/1882 για τις κατηγορίες καταγεγραμμένων νόσων (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2019/2035 σχετικά με τις εγκαταστάσεις στις οποίες διατηρούνται χερσαία ζώα και τα εκκολαπτήρια, καθώς και την ιχνηλασιμότητα (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/686 για τις μετακινήσεις ζωικού αναπαραγωγικού υλικού ορισμένων δεσποζόμενων χερσαίων ζώων στο εσωτερικό της ΕΕ (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/687 όσον αφορά την πρόληψη και τον έλεγχο ορισμένων νόσων (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/688 όσον αφορά απαιτήσεις υγείας των ζώων για τις μετακινήσεις χερσαίων ζώων και αυγών για επώαση εντός της ΕΕ (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/689 όσον αφορά την επιτήρηση και τα προγράμματα εκρίζωσης για ορισμένες καταγεγραμμένες και αναδυόμενες νόσους (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/690 όσον αφορά τις καταγεγραμμένες νόσους που υπόκεινται σε προγράμματα επιτήρησης της ΕΕ·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/691 όσον αφορά τους κανόνες για τις εγκαταστάσεις υδατοκαλλιέργειας·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/692 όσον αφορά τους κανόνες για την είσοδο στην ΕΕ και για τις μετακινήσεις και τους χειρισμούς, μετά την είσοδο, των φορτίων ορισμένων ζώων, ζωικού αναπαραγωγικού υλικού και προϊόντων ζωικής προέλευσης (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/990 όσον αφορά απαιτήσεις υγείας των ζώων και πιστοποίησης για τις μετακινήσεις υδρόβιων ζώων και προϊόντων ζωικής προέλευσης εντός της ΕΕ·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/999 όσον αφορά την έγκριση των εγκαταστάσεων ζωικού αναπαραγωγικού υλικού και την ιχνηλασιμότητα του ζωικού αναπαραγωγικού υλικού βοοειδών, χοιροειδών, προβατοειδών, αιγοειδών και ιπποειδών·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/2002 όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων των καταγεγραμμένων νόσων (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2020/2154 όσον αφορά τις απαιτήσεις υγείας των ζώων, πιστοποίησης και κοινοποίησης για τις μετακινήσεις προϊόντων ζωικής προέλευσης από χερσαία ζώα στο εσωτερικό της ΕΕ·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/2235 όσον αφορά τα πιστοποιητικά υγείας των ζώων για την είσοδο στην ΕΕ και για τις ενδοενωσιακές μετακινήσεις φορτίων ορισμένων κατηγοριών ζώων και αγαθών (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/2236 όσον αφορά τα υποδείγματα πιστοποιητικών υγείας των ζώων για την είσοδο στην EE και για τις ενδοενωσιακές μετακινήσεις φορτίων υδρόβιων ζώων (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2021/403 όσον αφορά τα υποδείγματα πιστοποιητικών υγείας των ζώων για την είσοδο στην EE και για τις ενδοενωσιακές μετακινήσεις φορτίων χερσαίων ζώων (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2021/404 για την κατάρτιση καταλόγων τρίτων χωρών, εδαφών ή ζωνών αυτών από τις οποίες/τα οποία επιτρέπεται η είσοδος ζώων, ζωικού αναπαραγωγικού υλικού και προϊόντων ζωικής προέλευσης στην Ένωση (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2021/520 για την ιχνηλασιμότητα ορισμένων δεσποζόμενων χερσαίων ζώων (βλ. ενοποιημένη απόδοση)·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2021/963 όσον αφορά την ταυτοποίηση και την καταχώριση των ιπποειδών και τη θέσπιση υποδειγμάτων εγγράφων ταυτοποίησης για τα εν λόγω ζώα·

Εκτελεστικός κανονισμός (EE) 2021/2037 όσον αφορά τις εξαιρέσεις από τις υποχρεώσεις των υπευθύνων επιχειρήσεων για καταχώριση των εγκαταστάσεων υδατοκαλλιέργειας και τήρηση αρχείων·

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2022/139 όσον αφορά τη διαχείριση, την αποθήκευση και την ανανέωση των αποθεμάτων των ενωσιακών τραπεζών αντιγόνων, εμβολίων και διαγνωστικών αντιδραστηρίων και τις απαιτήσεις βιοπροφύλαξης, βιοασφάλειας και βιολογικού περιορισμού για τη λειτουργία των εν λόγω τραπεζών·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/140 όσον αφορά τις ενωσιακές τράπεζες αντιγόνων, εμβολίων και διαγνωστικών αντιδραστηρίων·

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/1345 όσον αφορά την καταχώριση και την έγκριση εγκαταστάσεων στις οποίες διατηρούνται χερσαία ζώα και συλλέγεται, παράγεται, υποβάλλεται σε επεξεργασία ή αποθηκεύεται ζωικό αναπαραγωγικό υλικό.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός εφαρμόζεται από την 21η Απριλίου 2021. Περιλαμβάνει, ωστόσο, ορισμένα μεταβατικά μέτρα και καταργήσεις παλαιότερων νομοθεσιών οι οποίες εφαρμόζονται από την 21η Απριλίου 2016.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Βιοπροφύλαξη. Διαδικασίες διαχείρισης, δράσεις ή εκμεταλλεύσεις που έχουν σχεδιαστεί με στόχο τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης νόσων στα ζώα.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (EE) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, σχετικά με τις μεταδοτικές νόσους των ζώων και για την τροποποίηση και την κατάργηση ορισμένων πράξεων στον τομέα της υγείας των ζώων («νόμος για την υγεία των ζώων») (ΕΕ L 84 της 31.3.2016, σ. 1-208).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.