Δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών

Οι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι για τέλεση αξιόποινης πράξης σε χώρα της ΕΕ πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματά τους και τις κατηγορίες εις βάρος τους.

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2012/13/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2012, σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών.

ΣΥΝΟΨΗ

Οι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι για τέλεση αξιόποινης πράξης σε χώρα της ΕΕ πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματά τους και τις κατηγορίες εις βάρος τους.

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία θεσπίζει ελάχιστους κανόνες για όλες τις χώρες της ΕΕ ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος, της ιθαγένειας ή της εθνικότητας ενός προσώπου. Έχει σχεδιαστεί με σκοπό να βοηθήσει στην πρόληψη των δικαστικών πλανών και τη μείωση του αριθμού των εφέσεων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι ύποπτοι και οι κατηγορούμενοι πρέπει να ενημερώνονται άμεσα, γραπτώς ή προφορικώς, για αρκετά δικονομικά δικαιώματα. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα εξής:

• η πρόσβαση σε δικηγόρο,
• το τυχόν δικαίωμα δωρεάν παροχής νομικών συμβουλών,
• το δικαίωμα ενημέρωσης σχετικά με την ποινική κατηγορία,
• το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης,
• το δικαίωμα σιωπής.

Επιπλέον, θα πρέπει να χορηγείται άμεσα σε κάθε συλληφθέν πρόσωπο ένα έγγραφο δικαιωμάτων από τις αρχές επιβολής του νόμου (π.χ. την αστυνομία ή το υπουργείο δικαιοσύνης, αναλόγως τη χώρα της ΕΕ), γραμμένο σε απλή γλώσσα, το οποίο να παρέχει ενημέρωση για τα περαιτέρω δικαιώματα, όπως:

• την πρόσβαση στα έγγραφα της δικογραφίας,
• το δικαίωμα ενημέρωσης ενός προσώπου και επικοινωνίας με τις προξενικές αρχές,
• το δικαίωμα πρόσβασης σε επείγουσα ιατρική περίθαλψη,
• τον ανώτατο αριθμό ωρών ή ημερών κατά τις οποίες δύνανται να στερηθούν την ελευθερία τους προτού προσαχθούν ενώπιον μιας δικαστικής αρχής,
• εάν δύνανται να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της σύλληψης.

Σε περίπτωση που ένα πρόσωπο έχει συλληφθεί βάσει ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, θα πρέπει να του χορηγηθεί ένα έγγραφο δικαιωμάτων από τις αρχές επιβολής του νόμου, το οποίο να αναφέρει τα διαφορετικά δικαιώματα που ισχύουν στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Επιπλέον, οι ύποπτοι ή οι κατηγορούμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται άμεσα για την αξιόποινη πράξη για την οποία φέρονται ως ύποπτοι ότι έχουν διαπράξει και (σε μεταγενέστερο στάδιο) θα πρέπει να ενημερώνονται λεπτομερώς για την κατηγορία. Εάν έχουν συλληφθεί ή κρατούνται, θα πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με τους λόγους της σύλληψης ή κράτησής τους. Πρέπει, επίσης, να έχουν πρόσβαση στο υλικό της δικογραφίας προκειμένου να ασκήσουν το δικαίωμα υπεράσπισής τους.

ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία τέθηκε σε ισχύ στις 21 Ιουνίου 2012 και έπρεπε να μεταφερθεί στο δίκαιο των χωρών της ΕΕ έως τις 2 Ιουνίου 2014.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Η οδηγία αποτελεί το δεύτερο βήμα μιας σειράς μέτρων που έχουν σχεδιαστεί από κοινού για να θεσπίσουν ελάχιστους κανόνες για δικονομικά δικαιώματα σε ολόκληρη την ΕΕ σύμφωνα με τον οδικό χάρτη για τα δικονομικά δικαιώματα του 2009. Έπεται της οδηγίας για τα δικαιώματα στη διερμηνεία και τη μετάφρασητου 2010.

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε:

• στον διαδικτυακό τόπο της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης και Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα δικαιώματα υπόπτων και κατηγορουμένων
• στο δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

τελευταία ενημέρωση 02.03.2015