Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην οικονομική και νομισματική ένωση (γνωστή επίσης ως δημοσιονομικό σύμφωνο)

Στόχος της διακυβερνητικής συμφωνίας είναι να ενισχύσει τη δημοσιονομική πειθαρχία των κυβερνήσεων στις χώρες της ευρωζώνης μετά την κρίση δημόσιου χρέους που ξεκίνησε το 2010.

Το «δημοσιονομικό σύμφωνο» επιβάλλει στις χώρες της ευρωζώνης απαιτήσεις που αφορούν τις δημοσιονομικές πολιτικές τους. Άλλες χώρες της ΕΕ μπορούν να συμπράξουν κατά βούληση. Από τις 28 χώρες της ΕΕ (1), μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο (1), η Τσεχική Δημοκρατία και η Κροατία δεν έχουν υπογράψει τη συμφωνία. Η εν λόγω Συνθήκη ενισχύει το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δυνάμει του οποίου

Η διακυβερνητική συμφωνία έχει 3 κύριους στόχους.

Να διασφαλίζει ισοσκελισμένους ή πλεονασματικούς εθνικούς προϋπολογισμούς

Οι χώρες, προκειμένου να συμμορφώνονται με τον εν λόγω «κανόνα περί ισοσκελισμένου προϋπολογισμού», θα πρέπει να διατηρούν τα ετήσια διαρθρωτικά ελλείμματά τους στο 0,5 % του ΑΕγχΠ ή χαμηλότερα. Το διαρθρωτικό έλλειμμα είναι το γενικό έλλειμμα μείον την επίπτωση του οικονομικού κύκλου στις κρατικές δαπάνες και τα έσοδα (π.χ. υψηλότερες δαπάνες για παροχές ανεργίας σε περίοδο ύφεσης).

Οι κυβερνήσεις πρέπει να θέσουν σε εφαρμογή αυτόματο διορθωτικό μηχανισμό, ο οποίος ενεργοποιείται σε περίπτωση τυχόν απόκλισης από τον κανόνα περί ισοσκελισμένου προϋπολογισμού. Σύμφωνα με τον μηχανισμό αυτό, εάν σημειωθεί απόκλιση του ισοζυγίου του προϋπολογισμού από την προβλεπόμενη γραμμή, θα λαμβάνονται αυτομάτως διορθωτικά μέτρα.

Η απαλλαγή των χωρών σε προσωρινή βάση από τον κανόνα περί ισοσκελισμένου προϋπολογισμού είναι δυνατή σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως σε σοβαρή οικονομική ύφεση. Επιπλέον, εάν το δημόσιο χρέος μιας κυβέρνησης κυμαίνεται σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από την τιμή αναφοράς του Σύμφωνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (60% του ΑΕγχΠ), μπορεί να της επιτραπεί υψηλότερο διαρθρωτικό έλλειμμα έως και 1% του ΑΕγχΠ.

Οι χώρες της ΕΕ μπορεί να προσαχθούν ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις εν λόγω απαιτήσεις. Το Δικαστήριο μπορεί να επιβάλλει χρηματικές κυρώσεις σε χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του.

Να ενισχύει τον αντίκτυπο των συστάσεων στις οποίες προβαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όταν τα δημόσια ελλείμματα των χωρών της ευρωζώνης καθίστανται ιδιαίτερα υψηλά

Η παρούσα διακυβερνητική συμφωνία δεσμεύει τις χώρες της ΕΕ, όταν ψηφίζουν στο Συμβούλιο της ΕΕ, να εγκρίνουν αμετάβλητες τις προτάσεις και συστάσεις της Επιτροπής στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος — εκτός αν διαμορφώνεται ειδική πλειοψηφία μεταξύ τους κατά μιας τέτοιας απόφασης.

Να βελτιώνει τον συντονισμό των εθνικών οικονομικών πολιτικών

Η διακυβερνητική συμφωνία απαιτεί από τις κυβερνήσεις να αναφέρουν εκ των προτέρων τα σχέδιά τους όσον αφορά την έκδοση δημόσιου χρέους (συγκέντρωση κεφαλαίων μέσω δανεισμού από ομολογιούχους) στην Επιτροπή και το Συμβούλιο της ΕΕ. Πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα σχέδιά τους για μείζονος σημασίας οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα συζητούνται εκ των προτέρων και θα συντονίζονται. Η συμφωνία καλύπτει επίσης τη διακυβέρνηση στην ευρωζώνη. Προβλέπεται, για παράδειγμα, η διεξαγωγή συνόδων κορυφής των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων των χωρών της ευρωζώνης τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο (σύνοδοι κορυφής για το ευρώ).

Η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ στις 1 Ιανουαρίου 2013.

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.