ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Στόχος του είναι να θεσπιστεί ένα συγκεκριμένο νομικό, χρηματοοικονομικό και κανονιστικό πλαίσιο για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα*. Ο κανονισμός ενισχύει την προβολή, την αναγνώριση και την αποτελεσματικότητά τους παρέχοντας ευρωπαϊκή νομική προσωπικότητα* και μεγαλύτερη ευελιξία χρηματοδότησης.

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/673 αυστηροποιεί αρκετούς κανόνες του κανονισμού (ΕΕ, Eυρατόμ) αριθ. 1141/2014, για παράδειγμα όσον αφορά την καταχώριση των πολιτικών κομμάτων και ιδρυμάτων, και τη διαφάνεια όσον αφορά τα πολιτικά προγράμματα και λογότυπα των κομμάτων.

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2019/493 έχει ως στόχο να αποτρέψει την αθέμιτη χρήση προσωπικών δεδομένων στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός δημιουργεί την ανεξάρτητη Αρχή για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα (APPF) η οποία καταχωρίζει, ελέγχει και μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα. Οι πληροφορίες που αφορούν τα κόμματα και τα ιδρύματα περιέχονται σε μητρώο το οποίο διατίθεται ηλεκτρονικά στο κοινό.

Προκειμένου η APPF να καταχωρίσει ως ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα έναν πολιτικό συνασπισμό*, πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

ο συνασπισμός να έχει την έδρα του σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), όπως αναφέρεται στο καταστατικό του·
τα κόμματα-μέλη του να εκπροσωπούνται, τουλάχιστον στο ένα τέταρτο των κρατών μελών, από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εθνικών κοινοβουλίων ή των περιφερειακών συνελεύσεων [διάταξη του κανονισμού (ΕΕ) 2018/673] ή
αυτός ή τα κόμματα-μέλη του να έχουν λάβει, τουλάχιστον στο ένα τέταρτο των κρατών μελών, τουλάχιστον 3% των ψήφων σε καθεμία από τις εν λόγω χώρες στις τελευταίες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·
τα κόμματα-μέλη του δεν μπορούν να είναι μέλη άλλου ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος (για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο σχηματισμού περισσότερων του ενός ευρωπαϊκών κομμάτων από μεμονωμένα μέλη ενός εθνικού κόμματος, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η πρόσβαση σε δημόσιους πόρους).

Εάν ένα ευρωπαϊκό κόμμα και το ίδρυμα που συνδέεται με αυτό δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ή παράσχουν ψευδείς πληροφορίες κατά την καταχώριση, η APPF μπορεί να τα διαγράψει· επιπλέον, τα κόμματα μπορούν να διαγράφονται από το μητρώο ή να τους επιβάλλονται πρόστιμα για ορισμένες παραβάσεις των κανόνων.

Τα κόμματα μπορούν να χρησιμοποιούν χρηματοδότηση της ΕΕ για να χρηματοδοτούν εκλογικές εκστρατείες για τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου· οι δαπάνες που συνδέονται με τις εκστρατείες πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς ως τέτοιες από τα κόμματα στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις τους.

Αίτηση χρηματοδότησης από την ΕΕ μπορεί να υποβάλει ένα καταχωρισμένο ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα το οποίο διαθέτει τουλάχιστον έναν βουλευτή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τα εθνικά κόμματα πρέπει να χρησιμοποιούν το λογότυπο και το πολιτικό μανιφέστο του ευρωπαϊκού κόμματος που συνδέεται με αυτά στους δικτυακούς τόπους τους ως προϋπόθεση για την πρόσβαση στους πόρους. Αυτό πρέπει να γίνεται από τα κόμματα-μέλη τουλάχιστον 12 μήνες πριν από την υποβολή των αιτήσεων χρηματοδότησης.

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2018/673 διασφαλίζει ότι το 10 % της ετήσιας χρηματοδότησης της ΕΕ κατανέμεται ισότιμα μεταξύ των επιλέξιμων κομμάτων. Το υπόλοιπο 90 % κατανέμεται ανάλογα με τον αριθμό των βουλευτών που διαθέτει το κάθε κόμμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο ίδιος κανόνας κατανομής χρησιμοποιείται για τα πολιτικά ιδρύματα, στα οποία μπορεί να επιστραφεί το 90 % των ετήσιων δαπανών τους.

Για τις ετήσιες επιμέρους δωρεές που μπορούν να δέχονται τα κόμματα και τα ιδρύματα ισχύουν αυστηροί κανόνες. Οι εν λόγω δωρεές δεν πρέπει να υπερβαίνουν το ποσό των 18 000 ευρώ. Τυχόν δωρεές άνω των 12 000 ευρώ πρέπει να ανακοινώνονται πάραυτα στην APPF. Τα ονόματα των δωρητών μεμονωμένων δωρεών οι οποίες δεν υπερβαίνουν το ποσό των 1 500 ευρώ δεν χρειάζεται να δημοσιεύονται. Οι ανώνυμες δωρεές δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές.

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2019/493 εισήγαγε ένα σύστημα προστίμων για τα πολιτικά κόμματα και ιδρύματα τα οποία παραβιάζουν τους κανόνες προστασίας των δεδομένων, προκειμένου να επηρεάσουν εσκεμμένα, ή να προσπαθήσουν να επηρεάσουν, το αποτέλεσμα των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Όταν μια εθνική εποπτική αρχή αποφασίζει ότι αυτό συνέβη, ενημερώνει την APPF, η οποία, με τη σειρά της, παραπέμπει το θέμα στην επιτροπή ανεξάρτητων διακεκριμένων προσωπικοτήτων. Βάσει της γνώμης της επιτροπής, η APPF μπορεί να αποφασίσει να επιβάλλει χρηματικό πρόστιμο, το οποίο μπορεί να ανέλθει ως το 5 % του ετήσιου προϋπολογισμού του σχετικού ευρωπαϊκού κόμματος ή ιδρύματος. Το κόμμα ή το ίδρυμα στο οποίο επιβλήθηκε η κύρωση δεν επιτρέπεται να λάβει χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, το επόμενο έτος.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να ανακτά αδικαιολογήτως καταβληθέντα ποσά και τα άτομα που κρίνονται ένοχα για απάτη πρέπει να επιστρέφουν τους πόρους που σπαταλήθηκαν. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα κληθεί να διερευνήσει φερόμενες καταχρήσεις στο μέλλον (βλ. σύνοψη).

Οι κανόνες σχετικά με τις εισφορές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ προς τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1046, τον δημοσιονομικό κανονισμό της ΕΕ.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

Ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).

Διαρθρωτικά ζητήματα (Αρχή για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και τα ευρωπαϊκά πολιτικά ιδρύματα).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Ευρωπαϊκό πολιτικό ίδρυμα. Οντότητα η οποία συνδέεται επίσημα με ένα ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα, η οποία είναι καταχωρισμένη στην APPF και η οποία, μέσω των δραστηριοτήτων της, στο πλαίσιο των σκοπών και των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ, στηρίζει και συμπληρώνει τους στόχους του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος επιτελώντας ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα καθήκοντα:

παρατήρηση, ανάλυση και συμβολή στη συζήτηση σχετικά με θέματα ευρωπαϊκής δημόσιας πολιτικής και σχετικά με τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·
ανάπτυξη δραστηριοτήτων οι οποίες σχετίζονται με ζητήματα ευρωπαϊκής δημόσιας πολιτικής, όπως οργάνωση και υποστήριξη σεμιναρίων, κατάρτισης, συνεδρίων και μελετών σχετικά με τέτοια θέματα μεταξύ ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων οργανώσεων νεολαίας και άλλων εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών·
ανάπτυξη συνεργασίας για την προώθηση της δημοκρατίας, μεταξύ άλλων σε χώρες εκτός της ΕΕ·
παροχή ενός πλαισίου συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για εθνικά πολιτικά ιδρύματα, πανεπιστημιακούς και άλλα συναφή φυσικά πρόσωπα και φορείς.

Νομική προσωπικότητα. Η κατοχή νομικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, όπως η ικανότητα σύναψης συμβάσεων και παράστασης ενώπιον δικαστηρίου.

Πολιτικός συνασπισμός. Διαρθρωμένη συνεργασία μεταξύ πολιτικών κομμάτων ή/και πολιτών.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2014, σχετικά με το καθεστώς και τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και των ευρωπαϊκών πολιτικών (ΕΕ L 317 της 4.11.2014, σ. 1-27).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση του Προεδρείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 1ης Ιουλίου 2019, για τον καθορισμό των όρων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1141/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το καθεστώς και τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και των ευρωπαϊκών πολιτικών ιδρυμάτων, (ΕΕ C 249 της 25.7.2019, σ. 2-46).

Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 (EE L 193 της 30.7.2018, σ. 1-222).

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Ιουνίου 2017 σχετικά με τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και των πολιτικών ιδρυμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο [2017/2733(RSP)], (ΕΕ C 331 της 18.9.2018, σ. 150).

Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας («Ευρωπαϊκή Εισαγγελία») (ΕΕ L 283 της 31.10.2017, σ. 1-71).

Διαφανής χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων