Κανονισμός διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

Ο κανονισμός διαδικασίας διέπει την εσωτερική οργάνωση του Γενικού Δικαστηρίου και τον τρόπο διεξαγωγής των διαδικασιών ενώπιόν του. Το Γενικό Δικαστήριο εκδίδει αποφάσεις για:

προσφυγές που ασκούνται από άτομα ή από εταιρείες κατά πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) οι οποίες τους αφορούν ή τους επηρεάζουν άμεσα και ατομικά, μεταξύ άλλων:
- προσφυγές που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των υπαλλήλων τους,
- προσφυγές που σχετίζονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας·
προσφυγές που ασκούν τα κράτη μέλη της ΕΕ κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·
προσφυγές των κρατών μελών κατά ορισμένων πράξεων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
αγωγές που αποσκοπούν στην καταβολή αποζημίωσης για ζημίες που προκαλούνται από θεσμικά όργανα της ΕΕ ή οργανισμούς της ΕΕ.

Οι διατάξεις για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων συμπληρώνουν τον κανονισμό διαδικασίας. Έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να διασφαλίζουν ότι ο κανονισμός διαδικασίας εφαρμόζεται σωστά και ότι οι δικαστικές διαδικασίες διεξάγονται ομαλά και αποτελεσματικά.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Μαζί με το Δικαστήριο, το Γενικό Δικαστήριο είναι ένα από τα δικαιοδοτικά όργανα της ΕΕ που συγκροτούν το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο σκοπός τους είναι να διασφαλίζουν την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ.

Οργάνωση του Δικαστηρίου

Σύνθεση

Από την 1η Σεπτεμβρίου 2019, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος της ΕΕ που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/2422, το Γενικό Δικαστήριο αποτελείται από δύο δικαστές από κάθε κράτος μέλος. Οι δικαστές εκλέγουν από τις τάξεις τους έναν πρόεδρο και έναν αντιπρόεδρο για 3 έτη. Οι δικαστές πρέπει να ασκούν τα καθήκοντά τους αμερόληπτα και ανεξάρτητα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να ανατεθεί σε έναν δικαστή ο ρόλος του γενικού εισαγγελέα*. Οι δικαστές διορίζουν έναν Γραμματέα* για θητεία 6 ετών.

Συγκρότηση τμημάτων

Οι υποθέσεις ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου εκδικάζονται από τμήματα που αποτελούνται από τρεις ή πέντε δικαστές, ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, μόνο έναν δικαστή. Οι δικαστές εκλέγουν τους προέδρους των τμημάτων. Για κάθε υπόθεση, ένας δικαστής διορίζεται εισηγητής δικαστής (που καταρτίζει το αρχικό σχέδιο της απόφασης). Το Γενικό Δικαστήριο μπορεί επίσης να συνεδριάζει ως τμήμα μείζονος συνθέσεως (15 δικαστές), όταν απαιτείται λόγω της νομικής πολυπλοκότητας ή της σημασίας μιας υπόθεσης.

Οι διατάξεις τροποποιήθηκαν το 2023, εν μέρει ώστε να εξασφαλισθεί ότι η μερική εξειδίκευση των τμημάτων που αποφάσισε το Γενικό Δικαστήριο δεν χάνεται όταν η σύνθεση των τμημάτων αλλάζει ανά τριετία.

Διασκέψεις του Γενικού Δικαστηρίου

Οι διασκέψεις του Γενικού Δικαστηρίου είναι απόρρητες. Μετά τις συζητήσεις αυτές, οι δικαστές καταλήγουν σε μια απόφαση.

Γλωσσικό καθεστώς

Ο προσφεύγων μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε από τις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Η γλώσσα αυτή χρησιμοποιείται στα υπομνήματα και στις αγορεύσεις των διαδίκων και στις ανακοινώσεις του Γενικού Δικαστηρίου προς τους διαδίκους.

Όταν η προσφυγή που υποβάλλεται από ένα θεσμικό όργανο αφορά ρήτρα σε σύμβαση που έχει συναφθεί από ή εξ ονόματος της ΕΕ, είτε η εν λόγω σύμβαση διέπεται από το δημόσιο είτε το ιδιωτικό δίκαιο, σύμφωνα με το άρθρο 272 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η γλώσσα διαδικασίας πρέπει να είναι η γλώσσα της σύμβασης. Όταν η εν λόγω σύμβαση έχει συνταχθεί σε περισσότερες από μία γλώσσες, ο προσφεύγων μπορεί να επιλέξει μεταξύ αυτών.

Δικαιώματα και υποχρεώσεις εκπροσώπων, συμβούλων και δικηγόρων

Οι εκπρόσωποι (που εκπροσωπούν τα κράτη μέλη ή τα θεσμικά όργανα της ΕΕ) και οι δικηγόροι απολαύουν ασυλίας για όσα αναπτύσσουν προφορικώς ή γραπτώς σχετικά με την υπόθεση. Τα σχετικά με τη διαδικασία έγγραφα δεν υπόκεινται σε έρευνα και κατάσχεση.

Οι δικηγόροι πρέπει να προσκομίζουν αποδεικτικό νομιμοποίησής τους που να βεβαιώνει ότι έχουν δικαίωμα παράστασης ενώπιον των δικαστηρίων ενός κράτους μέλους.

Διαδικασία

Η διαδικασία μπορεί να περιλαμβάνει όλα ή ορισμένα από τα βήματα που αναφέρονται παρακάτω.

Έγγραφη διαδικασία (ανταλλαγή υπομνημάτων μεταξύ των διαδίκων):
- Μια έγγραφη προσφυγή από δικηγόρο ή εκπρόσωπο που αποστέλλεται στη Γραμματεία* συνιστά την έναρξη της διαδικασίας. Τα κύρια σημεία της προσφυγής δημοσιεύονται σε μια ανακοίνωση, σε όλες τις επίσημες γλώσσες, στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Η γραμματεία επιδίδει το δικόγραφο της προσφυγής στον εναγόμενο, ο οποίος έχει στη διάθεσή του δύο μήνες για να καταθέσει υπόμνημα αντίκρουσης.
- Στις ευθείες προσφυγές, καταρχήν, ο προσφεύγων μπορεί να υποβάλει υπόμνημα απάντησης εντός ενός χρονικού ορίου, στο οποίο ο εναγόμενος μπορεί να απαντήσει με υπόμνημα ανταπαντήσεως.
Υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες για τη διαχείριση των εμπιστευτικών πληροφοριών ή των εγγράφων που σχετίζονται με την ασφάλεια της ΕΕ ή των κρατών μελών ή με τις διεθνείς σχέσεις τους.
Όταν ένας διάδικος θεωρεί ότι η ταυτότητά του/της δεν πρέπει να δημοσιευτεί, αυτός/αυτή έχει δικαίωμα να ζητήσει από το Γενικό Δικαστήριο την «ανωνυμοποίηση» της σχετικής υπόθεσης, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει.
Το Γενικό Δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει να απαλείψει:
- τα ονοματεπώνυμα των φυσικών προσώπων, είτε πρόκειται για τους διάδικους είτε για τρίτους, και κάθε άλλο δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα των εν λόγω φυσικών προσώπων που αναφέρεται στα έγγραφα και στις πληροφορίες που σχετίζονται με μια υπόθεση και στα οποία το κοινό έχει πρόσβαση· ή
- δεδομένα πέρα των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των φυσικών προσώπων που αναφέρονται στα έγγραφα και στις πληροφορίες στα οποία έχει πρόσβαση το κοινό, όταν υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να δημοσιοποιούνται τα εν λόγω δεδομένα.
Κάθε πρόσωπο που μπορεί να αποδείξει ότι έχει έννομο συμφέρον όσον αφορά την έκβαση υπόθεσης που υποβάλλεται στο δικαστήριο, καθώς και τα θεσμικά όργανα των κρατών μελών, μπορεί να παρέμβει στις διαδικασίες. Το πρόσωπο μπορεί να υποβάλει υπόμνημα για την υποστήριξη ή απόρριψη των υπομνημάτων ενός από τους διαδίκους, στο οποίο ο διάδικος μπορεί να απαντήσει.
Προφορική διαδικασία:
- Κατόπιν αιτήματος ενός εκ των διαδίκων, ή με δική του πρωτοβουλία, το Γενικό Δικαστήριο δύναται να αποφασίσει την πραγματοποίηση επ’ ακροατηρίου συζήτησης. Κατά τη διάρκεια της επ’ ακροατηρίου συζήτησης, οι δικαστές δύναται να υποβάλλουν ερωτήσεις στους εκπροσώπους των διαδίκων. Έπειτα λαμβάνουν απόφαση με βάση το σχέδιο απόφασης που έχει καταρτιστεί από τον εισηγητή δικαστή, η οποία ανακοινώνεται δημόσια.
- Μπορεί να χορηγηθεί δικαστική αρωγή για την κάλυψη των εξόδων εκπροσώπησης ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.
Ταχεία (κατεπείγουσα) διαδικασία:
- Η εν λόγω διαδικασία επιτρέπει στο Γενικό Δικαστήριο να αποφανθεί γρήγορα επί της ουσίας μιας διαφοράς σε υποθέσεις που θεωρούνται ιδιαιτέρως επείγουσες. Η ταχεία διαδικασία μπορεί να ζητηθεί από τον προσφεύγοντα ή από τον καθού. Μπορεί, επίσης, να αποφασιστεί από το Γενικό Δικαστήριο με δική του πρωτοβουλία.

Αναστολή ή άλλα προσωρινά μέτρα

Μια διαδικασία ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου δεν αναστέλλει την προσβαλλόμενη πράξη. Ωστόσο, το Γενικό Δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει την αναστολή ή τη λήψη άλλων προσωρινών μέτρων, εφόσον πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. Η εντολή είναι προσωρινή και δεν προδικάζει την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου στην κύρια δίκη.

Προσφυγές που σχετίζονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Αυτό το είδος διαφοράς αφορά προσφυγές κατά αποφάσεων του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την εφαρμογή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και κατά των αποφάσεων του Κοινοτικού Γραφείου Φυτικών Ποικιλιών σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των φυτικών ποικιλιών.
Ο κανονισμός διαδικασίας καθορίζει τις διαδικασίες που αφορούν τους διαδίκους, την προσφυγή και τα υπομνήματα αντίκρουσης.
Ενδιαφερόμενα μέρη πέραν των προσφευγόντων μπορούν να παρέμβουν κατά τη διαδικασία και έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους κύριους διαδίκους.

Μηχανισμός πιλοτικής υπόθεσης και κοινές επ’ ακροατηρίου συζητήσεις

Σε περίπτωση που δύο ή περισσότερες υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, αφορούν το ίδιο ζήτημα δικαίου, και το Δικαστήριο επιθυμεί να αποφύγει την παράλληλη εκδίκαση των εν λόγω υποθέσεων, μία ή περισσότερες από τις υποθέσεις μπορεί να καθυστερήσει, εν αναμονή της έκδοσης της απόφασης της υπόθεσης που, μεταξύ άλλων, προσφέρεται περισσότερο για την εξέταση του εν λόγω ζητήματος, η οποία προσδιορίζεται ως η πιλοτική υπόθεση.

Κοινές επ’ ακροατηρίου συζητήσεις δύο ή περισσότερων παρόμοιων υποθέσεων μπορούν να διοργανώνονται ώστε ορισμένες υποθέσεις να μπορούν να εκδικάζονται πιο αποτελεσματικά.

Τηλεδιασκέψεις

Όταν η υγεία, η ασφάλεια ή άλλοι σοβαροί λόγοι εμποδίζουν τον εκπρόσωπο ενός διαδίκου από το να συμμετέχει σε μια συζήτηση αυτοπροσώπως, μπορεί, κατόπιν αιτήματος, να του επιτραπεί να συμμετάσχει στη συζήτηση μέσω τηλεδιάσκεψης.

e-Curia

Από το 2018 είναι υποχρεωτική η χρήση της e-Curia, μιας εφαρμογής του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιτρέπει στους εκπροσώπους των διαδίκων να ανταλλάσσουν διαδικαστικά έγγραφα με τη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα.

Διατάξεις για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του κανονισμού διαδικασίας

Οι διατάξεις αυτές επεξηγούν, αναλύουν λεπτομερώς και συμπληρώνουν ορισμένες διατάξεις του κανονισμού διαδικασίας. Πολλές από τις διατάξεις για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων αφορούν ζητήματα όπως η κατάθεση διαδικαστικών εγγράφων και στοιχείων, η παρουσίασή τους, καθώς και η μετάφραση και η διερμηνεία τους κατά τη διάρκεια συζητήσεων.

Από το 2015, έχουν τροποποιηθεί αρκετές φορές, πιο πρόσφατα τον Νοέμβριο του 2022, για να συμπληρώσουν ή να προσαρμόσουν τις νέες διατάξεις για την επεξεργασία των δεδομένων, σε κοινές επ’ ακροατηρίου συζητήσεις και σε τηλεδιασκέψεις. Οι πιο πρόσφατες τροποποιήσεις αποσαφηνίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να εκτελούνται ορισμένες εργασίες της γραμματείας, ιδίως όσων αφορούν την τήρηση του πρωτοκόλλου, την τήρηση της δικογραφίας και την πρόσβαση σε αυτήν, ιδίως λόγω των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας της νόσου COVID-19. Επίσης, λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις που απορρέουν από την ψηφιοποίηση της δικαστικής διαδικασίας.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ;

Ο κανονισμός διαδικασίας εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2015. Αντικατέστησε τις αρχικές διατάξεις που χρονολογούνταν από τις 2 Μαΐου 1991. Οι πιο πρόσφατες τροποποιήσεις τίθενται σε ισχύ από την 1η Απριλίου 2023.

Οι διατάξεις για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων επίσης εφαρμόζονται από την 1 Ιουλίου 2015. Οι τροποποιήσεις του 2022 τίθενται σε ισχύ από την 1η Απριλίου 2023.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:

Γενικό Δικαστήριο — παρουσίαση (Curia — Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης)
Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) (Ευρωπαϊκή Ένωση).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Γενικός Εισαγγελέας (ΓΕ). Οι Γενικοί Εισαγγελείς επικουρούν το Δικαστήριο της ΕΕ με τη σύνταξη αμερόληπτων και ανεξάρτητων προτάσεων για υποθέσεις που τους ανατίθενται. Οι δικαστές λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω προτάσεις πριν την έκδοση της απόφασής τους (βλ. άρθρο 252 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άρθρο 19 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση). Οι προτάσεις των Γενικών Εισαγγελέων δεν είναι δεσμευτικές, αλλά ακολουθούνται συχνά από το Δικαστήριο. Δεν υπάρχουν μόνιμοι Γενικοί Εισαγγελείς στο Γενικό Δικαστήριο, παρόλο που μπορούν να διορίζονται σε ad hoc βάση.

Γραμματέας. Ένα άτομο που έχει την ευθύνη της παραλαβής, διαβίβασης και φύλαξης όλων των εγγράφων που σχετίζονται με τις υποθέσεις, καθώς και της διοίκησης του Γενικού Δικαστηρίου, υπό την εποπτεία του προέδρου του Γενικού Δικαστηρίου (βλέπε Γραμματεία παρακάτω).

Γραμματεία. Ένα μέρος για τη διατήρηση των δικογράφων για τις υποθέσεις που εκκρεμούν, την τήρηση του μητρώου στο οποίο καταχωρίζονται όλα τα διαδικαστικά έγγραφα και για την αλληλογραφία με τους διαδίκους που εμπλέκονται στις υποθέσεις.

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 105 της 23.4.2015, σ. 1-66).

Διατάξεις για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 152 της 18.6.2015, σ. 1-30).

Τροποποίηση του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 217 της 12.8.2016, σ. 71).

Τροποποίηση του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 217 της 12.8.2016, σ. 72).

Τροποποιήσεις του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 217 της 12.8.2016, σ. 73-77).

Τροποποιήσεις των Διατάξεων για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 217 της 12.8.2016, σ. 78-80).

Τροποποιήσεις του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 240 της 25.9.2018, σ. 67).

Τροποποιήσεις του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 240 της 25.9.2018, σ. 68-71).

Τροποποιήσεις των διατάξεων για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 294 της 21.11.2018, σ. 23-43).

Τροποποιήσεις του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 44 της 14.2.2023, σ. 8-14).

Τροποποιήσεις των διατάξεων για τη ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων σχετικών με την εκτέλεση του κανονισμού διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου (ΕΕ L 73 της 10.3.2023, σ. 58-66).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/1192 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 2016, για τη μεταβίβαση στο Γενικό Δικαστήριο της αρμοδιότητας εκδικάσεως σε πρώτο βαθμό των διαφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των υπαλλήλων της (ΕΕ L 200 της 26.7.2016, σ. 137-139).

Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/2422 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2015, για την τροποποίηση του πρωτοκόλλου αριθ. 3 περί του Οργανισμού του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 341 της 24.12.2015, σ. 14-17).

τελευταία ενημέρωση 31.03.2023