ΑΠΌΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΊΟΥ (ένατο τμήμα)

της 18ης Ιουλίου 2013 ( *1 )

«Προστασία των καταναλωτών — Κανονισμός (ΕΚ) 1924/2006 — Ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα — Άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο 6 — Έννοια του “ισχυρισμού περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας” — Άρθρο 28, παράγραφος 2 — Προϊόντα φέροντα εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία — Μεταβατικά μέτρα»

Στην υπόθεση C-299/12,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, την οποία υπέβαλε το Nejvyšší správní soud (Τσεχική Δημοκρατία), με απόφαση της 10ης Μαΐου 2012, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 18 Ιουνίου 2012, στο πλαίσιο της δίκης

Green – Swan Pharmaceuticals CR, a.s.

κατά

Státní zemědělská a potravinářská inspekce, ústřední inspektorát,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (ένατο τμήμα),

συγκείμενο από τους J. Malenovský, πρόεδρο τμήματος, M. Safjan (εισηγητή) και A. Prechal, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: M. Wathelet

γραμματέας: A. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

η Τσεχική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον M. Smolek και την S. Šindelková,

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τις S. Grünheid και P. Němečková,

κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία των άρθρων 2, παράγραφος 2, σημείο 6, και 28, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα (ΕΕ L 404, σ. 9, και διορθωτικό ΕΕ 2007, L 12, σ. 3), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 116/2010 της Επιτροπής, της 9ης Φεβρουαρίου 2010 (ΕΕ L 37, σ. 16, στο εξής: κανονισμός 1924/2006).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Green – Swan Pharmaceuticals CR, a.s. (στο εξής: Green – Swan Pharmaceuticals) και της Státní zemědělská a potravinářská inspekce, ústřední inspektorát (κεντρικού εποπτικού οργάνου της εθνικής αρχής αγροτοδιατροφικού ελέγχου) αναφορικά με τον χαρακτηρισμό μνείας περιλαμβανόμενης στη συσκευασία διατροφικού συμπληρώματος.

Το νομικό πλαίσιο

Η νομοθεσία της Ένωσης

3

Το άρθρο 1, παράγραφοι 1 έως 3, του κανονισμού 1924/2006 ορίζει:

«1.   Ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στην εναρμόνιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών που έχουν σχέση με τη χρήση των ισχυρισμών επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα ώστε να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και η παροχή υψηλού επιπέδου προστασίας του καταναλωτή.

2.   Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας οι οποίοι διατυπώνονται στις εμπορικές ανακοινώσεις, είτε στην επισήμανση, είτε την παρουσίαση ή τη διαφήμιση των τροφίμων που διατίθενται ως έχουν στον τελικό καταναλωτή.

[...]

3.   Εμπορικό σήμα, εμπορική ονομασία ή άλλη προσελκυστική ονομασία, που εμφανίζεται στην επισήμανση, την παρουσίαση ή τη διαφήμιση τροφίμου και μπορεί να εκλαμβάνεται ως ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας δύναται να χρησιμοποιείται χωρίς να υπόκειται στις διαδικασίες έγκρισης του παρόντος κανονισμού, εφόσον συνοδεύεται κατά την επισήμανση, παρουσίαση ή διαφήμισή του από σχετικό ισχυρισμό επί θεμάτων διατροφής ή υγείας ο οποίος είναι σύμφωνος προς τον παρόντα κανονισμό.»

4

Το άρθρο 2 του κανονισμού αυτού περιλαμβάνει τους ακόλουθους ορισμούς:

«1.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού:

[...]

2.   Επίσης, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1)

“ισχυρισμός”: κάθε μήνυμα ή απεικόνιση, η οποία δεν είναι υποχρεωτική σύμφωνα με την κοινοτική ή εθνική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένης τυχόν εικαστικής, γραφικής ή συμβολικής απεικόνισης, υπό οποιαδήποτε μορφή, η οποία δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το τρόφιμο έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,

[...]

5)

“ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας”: κάθε ισχυρισμός που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση μεταξύ κατηγορίας τροφίμων, τροφίμου ή συστατικού του και της υγείας,

6)

“ισχυρισμός περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας”: κάθε ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση κατηγορίας τροφίμων, τροφίμου ή συστατικού του μειώνει σημαντικά τον παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση ανθρώπινης ασθένειας,

[...]».

5

Το άρθρο 3 του εν λόγω κανονισμού, με τίτλο «Γενικές αρχές για όλους τους ισχυρισμούς», ορίζει τα εξής:

«Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής και υγείας μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση, στην παρουσίαση και στη διαφήμιση των τροφίμων που διατίθενται στην αγορά εντός της Κοινότητας μόνον εάν συμμορφώνονται με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

[...]»

6

Κατά το άρθρο 10, παράγραφος 1, του ίδιου κανονισμού:

«Οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας απαγορεύονται, εκτός εάν συνάδουν προς τις γενικές απαιτήσεις του Κεφαλαίου ΙΙ [που περιλαμβάνει τα άρθρα 3 έως 7] και τις ειδικές απαιτήσεις του παρόντος Κεφαλαίου και έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και περιλαμβάνονται στους καταλόγους εγκεκριμένων ισχυρισμών που προβλέπονται στα άρθρα 13 και 14.»

7

Το άρθρο 14 του κανονισμού 1924/2006, με τίτλο «Ισχυρισμοί για τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας και ισχυρισμοί σχετικά με την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών», ορίζει στην παράγραφό του 1 τα εξής:

«Παρά το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχείο β), της οδηγίας 2000/13/ΕΚ, οι ακόλουθοι ισχυρισμοί επιτρέπονται εφόσον έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τη διαδικασία των άρθρων 15, 16, 17 και 19 του παρόντος κανονισμού, προκειμένου να περιληφθούν σε κοινοτικό κατάλογο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών μαζί με όλους τους αναγκαίους όρους για τη χρήση των ισχυρισμών αυτών:

α)

ισχυρισμοί για τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας·

[...]».

8

Το άρθρο 20 του κανονισμού αυτού, σχετικά με το κοινοτικό μητρώο, ορίζει τα εξής:

«1.   Η Επιτροπή θεσπίζει και τηρεί κοινοτικό μητρώο ισχυρισμών επί θεμάτων διατροφής και υγείας, εφεξής καλούμενο “Μητρώο”.

2.   Το Μητρώο περιλαμβάνει τα εξής:

α)

τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και τους όρους που ισχύουν γι’ αυτούς, όπως προβλέπεται στο Παράρτημα·

β)

τους περιορισμούς που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 5·

γ)

τους εγκεκριμένους ισχυρισμούς επί θεμάτων υγείας και τους όρους που ισχύουν γι’ αυτούς και προβλέπονται στο άρθρο 13, παράγραφοι 3 και 5, το άρθρο 14, παράγραφος 1, το άρθρο 19, παράγραφος 2, το άρθρο 21, το άρθρο 24, παράγραφος 2, το άρθρο 28, παράγραφος 6 και τα εθνικά μέτρα του άρθρου 23, παράγραφος 3·

δ)

τον κατάλογο των απορριφθέντων ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας και τους λόγους απόρριψής τους.

[...]

3.   Το Μητρώο δημοσιοποιείται.»

9

Το άρθρο 28 του εν λόγω κανονισμού, επιγραφόμενο «Μεταβατικά μέτρα», ορίζει στην παράγραφο 2 αυτού:

«Τα προϊόντα που φέρουν εμπορικά σήματα ή εμπορικές ονομασίες που υπήρχαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 2005 και δεν είναι σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό μπορούν να διατίθενται στην αγορά μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2022, χρονικό σημείο μετά το οποίο εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού.»

Η τσεχική νομοθεσία

10

Το άρθρο 17, παράγραφος 2, του νόμου 110/1997 Sb., περί τροφίμων και προϊόντων καπνού, με το οποίο τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν ορισμένοι συναφείς νόμοι (zákon č. 110/1997 Sb., o potravinách a tabákových výrobcích a o změně a doplnění některých souvisejících zákonů), όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της κύριας δίκης, ορίζει ότι ο εκμεταλλευόμενος επιχείρηση τροφίμων υποπίπτει σε διοικητική παράβαση εφόσον:

«a)

αθετεί την υποχρέωση συμμορφώσεως προς τις επιταγές περί ασφαλείας των τροφίμων, την απορρέουσα από τις απευθείας εφαρμοστέες διατάξεις του κοινοτικού δικαίου […], οι οποίες διέπουν τις απαιτήσεις στον τομέα των τροφίμων, ή

b)

με ενέργεια άλλη από αυτή στην οποία αναφέρεται το σημείο a, αθετεί υποχρέωση απορρέουσα από τις απευθείας εφαρμοστέες διατάξεις του κοινοτικού δικαίου […], οι οποίες διέπουν τις απαιτήσεις στον τομέα των τροφίμων».

Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

11

Όπως προκύπτει από την απόφαση περί παραπομπής, η Green – Swan Pharmaceuticals έθεσε σε κυκλοφορία στην τσεχική αγορά, προ της 1ης Ιανουαρίου 2005, διατροφικό συμπλήρωμα υπό την ονομασία «GS Merilin». Το προϊόν αυτό κυκλοφόρησε στην αγορά με μνεία επί της συσκευασίας του κατά την οποία «το προϊόν αυτό περιλαμβάνει συμπλήρωμα σε ασβέστιο και βιταμίνη D3, το οποίο συμβάλλει στη μείωση παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση οστεοπόρωσης και καταγμάτων». Εξάλλου, στις 29 Οκτωβρίου 2003 καταχωρίσθηκε στην Τσεχική Δημοκρατία το εθνικό σήμα GS Merilin.

12

Με απόφαση της 10ης Νοεμβρίου 2010, το Inspektorát Státní zemědělské a potravinářské inspekce (Εθνική αρχή αγροτοδιατροφικού ελέγχου) αποφάνθηκε ότι η Green – Swan Pharmaceuticals αποτύπωσε επί της συσκευασίας του διατροφικού συμπληρώματος GS Merilin ισχυρισμούς επί θεμάτων υγείας κατά παράβαση του άρθρου 10, παράγραφος 1, του κανονισμού 1924/2006. Η εν λόγω αρχή συνήγαγε το συμπέρασμα ότι η ως άνω εταιρία υπέπεσε στη διοικητική παράβαση που προβλέπει το άρθρο 17, παράγραφος 2, στοιχείο b, του νόμου 110/1997 Sb., όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των περιστατικών της κύριας δίκης, και την υποχρέωσε να καταβάλει πρόστιμο ύψους 200000 τσεχικών κορωνών (CZK).

13

Η Green – Swan Pharmaceuticals άσκησε διοικητική ένσταση κατά της αποφάσεως αυτής του Inspektorát Státní zemědělské a potravinářské inspekce, ισχυριζόμενη, ιδίως, ότι η μνεία που περιείχετο στη συσκευασία του διατροφικού συμπληρώματος GS Merilin δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως «ισχυρισμός», κατά την έννοια του κανονισμού 1924/2006. Με απόφαση της 14ης Φεβρουαρίου 2011, η Státní zemědělská a potravinářská inspekce, ústřední inspektorát απέρριψε τη διοικητική αυτήν ένσταση.

14

Η Green – Swan Pharmaceuticals άσκησε προσφυγή κατά της τελευταίας αυτής αποφάσεως ενώπιον του Krajský soud v Brně (περιφερειακού δικαστηρίου του Brno). Υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 είχε εφαρμογή επί του διατροφικού συμπληρώματος GS Merilin, επειδή η διάταξη αυτή αφορά αυτά καθεαυτά τα προϊόντα και όχι τα εμπορικά σήματα ή τις εμπορικές ονομασίες των προϊόντων αυτών. Επικαλέστηκε, επίσης, το άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του ίδιου κανονισμού επισημαίνοντας ότι, στην προκειμένη περίπτωση, η περιλαμβανόμενη στη συσκευασία του διατροφικού συμπληρώματος «GS Merilin» μνεία ούτε δηλώνει ούτε υπονοεί «αισθητή» μείωση παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση ανθρώπινης ασθένειας.

15

Με απόφαση της 21ης Σεπτεμβρίου 2011, το Krajský soud v Brně απέρριψε την προσφυγή της Green – Swan Pharmaceuticals. Το δικαστήριο αυτό έκρινε ότι η περιλαμβανόμενη στη συσκευασία του διατροφικού συμπληρώματος GS Merilin μνεία αποτελεί ισχυρισμό επί θεμάτων υγείας, κατά την έννοια του κανονισμού 1924/2006, και ότι, προκειμένου περί ισχυρισμών σχετικών με τη μείωση κινδύνου εκδηλώσεως ασθένειας, μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση και την παρουσίαση τροφίμων μόνον όσοι έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή, υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπει το άρθρο 14 του ίδιου κανονισμού.

16

Η Green – Swan Pharmaceuticals άσκησε αναίρεση κατά της αποφάσεως αυτής του Krajský soud v Brně ενώπιον του Nejvyšší správní soud υποστηρίζοντας, και πάλι, ότι το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 επέτρεπε την εμπορία του οικείου διατροφικού συμπληρώματος, δεδομένου ότι η διάταξη αυτή αφορούσε αυτά καθεαυτά τα προϊόντα. Η εταιρία αυτή επισήμανε, σχετικώς, τις φραστικές διαφορές μεταξύ της εν λόγω διατάξεως και του άρθρου 1, παράγραφος 3, του ίδιου κανονισμού, το οποίο αναφέρεται στο εμπορικό σήμα και στην εμπορική ονομασία που είναι δυνατόν να θεωρηθούν ως ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας. Συνεπώς, το διατροφικό συμπλήρωμα GS Merilin δεν εμπίπτει, μέχρι και τις 19 Ιανουαρίου 2022, στο καθεστώς που προβλέπει ο εν λόγω κανονισμός. Η εν λόγω εταιρία υποστήριξε επίσης ότι το Krajský soud v Brně όφειλε να εξετάσει αν ο περιλαμβανόμενος στη συσκευασία του διατροφικού συμπληρώματος GS Merilin ισχυρισμός οδηγούσε στο συμπέρασμα περί «αισθητής» μειώσεως κινδύνου εκδηλώσεως ασθένειας, λαμβανομένου σχετικώς υπόψη του γράμματος του άρθρου 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του κανονισμού 1924/2006.

17

Το αιτούν δικαστήριο εκτιμά ότι ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας δεν απαιτείται να περιέχει οπωσδήποτε τη λέξη «αισθητά» ούτε ανάλογη έκφραση προκειμένου να θεωρηθεί ως «ισχυρισμός περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας». Σε αντίθετη περίπτωση, με την επιλογή ελαφρώς διαφορετικής διατυπώσεως θα μπορούσε να αποφευχθεί η εφαρμογή του άρθρου 14 του κανονισμού 1924/2006.

18

Εξάλλου, από τη σκοπιά του μέσου καταναλωτή, τρόφιμο επί του οποίου έχει αποτυπωθεί ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας με τον οποίο δηλώνεται ή υπονοείται ότι έχει αισθητά αποτελέσματα όσον αφορά τη μείωση κινδύνου εκδηλώσεως ασθένειας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως τρόφιμο μεγαλύτερης αξίας από ένα άλλο το οποίο δεν φέρει τη μνεία αυτή. Υπό την έννοια αυτή, ο κατάλογος ισχυρισμών επί θεμάτων διατροφής και υγείας που αφορούν τρόφιμα, ο οποίος προβλέπεται στο άρθρο 20 του κανονισμού 1924/2006, αποτελεί στοιχείο εκ του οποίου δύναται να συναχθεί ότι οι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας οι σχετικοί με τη μείωση του κινδύνου εκδηλώσεως ασθένειας, τους οποίους έχει ήδη εξετάσει η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και έχει εγκρίνει η Επιτροπή, δεν περιλαμβάνουν ούτε το επίρρημα «αισθητά» ούτε κάποιον άλλο όρο με την ίδια σημασία.

19

Το αιτούν δικαστήριο εκτιμά, επίσης, ότι το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 δεν έχει εφαρμογή στην υπόθεση της κύριας δίκης, δεδομένου ότι ο ισχυρισμός περί του οποίου πρόκειται δεν αποτελεί ούτε εμπορικό σήμα ούτε εμπορική ονομασία, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής. Το αιτούν δικαστήριο προσθέτει ότι, ακόμα και αν υποτεθεί ότι η διάταξη έχει εφαρμογή, η ερμηνεία κατά την οποία η διάταξη αυτή αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού όλα τα προϊόντα που υπήρχαν προ της 1ης Ιανουαρίου 2005 δεν έχει νόημα καθόσον ο εν λόγω κανονισμός διέπει την επισήμανση τροφίμων.

20

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Nejvyšší správní soud αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1)

Συνιστά ο ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας “το προϊόν αυτό περιλαμβάνει συμπλήρωμα σε ασβέστιο και βιταμίνη D3, το οποίο συμβάλλει στη μείωση παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση οστεοπόρωσης και καταγμάτων” ισχυρισμό περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του κανονισμού […] 1924/2006, μολονότι δεν υποστηρίζεται ρητώς διά του ισχυρισμού αυτού ότι η κατανάλωση του οικείου προϊόντος μπορεί να μειώσει αισθητά παράγοντα κινδύνου εκδηλώσεως της αναφερόμενης ασθένειας;

2)

Περιλαμβάνονται στην έννοια του εμπορικού σήματος ή της εμπορικής ονομασίας, όπως αυτές περιέχονται στο άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού […] 1924/2006 […], και εμπορικού χαρακτήρα μνείες επί της συσκευασίας του προϊόντος;

3)

Θα μπορούσε η μεταβατική διάταξη του άρθρου 28, παράγραφος 2, του κανονισμού […] 1924/2006 […] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αναφέρεται σε (όλα τα) τρόφιμα τα οποία υφίσταντο πριν από την 1η Ιανουαρίου 2005 ή ότι αναφέρεται μόνο σε τρόφιμα τα οποία έφεραν στη συσκευασία τους εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία και τα οποία υφίσταντο με τη μορφή αυτή ήδη πριν από την ανωτέρω ημερομηνία;»

Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

Επί του πρώτου ερωτήματος

21

Με το πρώτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν να διευκρινισθεί αν το άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του κανονισμού 1924/2006 πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι για να θεωρηθεί ότι αποτελεί «ισχυρισμό περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας», κατά την έννοια αυτής της διατάξεως, ένας ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρει ρητώς ότι η κατανάλωση μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός συγκεκριμένου τροφίμου ή ενός από τα συστατικά του μειώνει «αισθητά» παράγοντα κινδύνου εκδηλώσεως ανθρώπινης ασθένειας.

22

Επιβάλλεται, εισαγωγικώς, να τονισθεί ότι ο «ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας», κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 2, σημείο 5, του κανονισμού 1924/2006, ορίζεται βάσει της σχέσεως που πρέπει να υφίσταται μεταξύ ενός τροφίμου ή ενός από τα συστατικά του, αφενός, και της υγείας, αφετέρου, χωρίς ο ορισμός αυτός να περιέχει κάποια διευκρίνιση ως προς τον άμεσο ή έμμεσο χαρακτήρα αυτής της σχέσεως ούτε ως προς την ένταση ή τη διάρκειά της, έτσι ώστε ο όρος «σχέση» να πρέπει να νοηθεί υπό ευρεία έννοια (βλ. απόφαση της 6ης Σεπτεμβρίου 2012, C-544/10, Deutsches Weintor, σκέψη 34).

23

Μεταξύ των ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας, το άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του κανονισμού 1924/2006 ορίζει τον «ισχυρισμό περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας» ως «κάθε ισχυρισμό επί θεμάτων υγείας που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση κατηγορίας τροφίμων, τροφίμου ή συστατικού του μειώνει σημαντικά τον παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση ανθρώπινης ασθένειας».

24

Η χρήση των ρημάτων «υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα» υποδηλώνει ότι για να χαρακτηρισθεί ένας ισχυρισμός ως «ισχυρισμός περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας», κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, δεν απαιτείται να αναφέρεται ρητώς ότι η κατανάλωση ενός τροφίμου μειώνει αισθητά παράγοντα κινδύνου εκδηλώσεως ανθρώπινης ασθένειας. Αρκεί ο ισχυρισμός αυτός να δημιουργεί στον κανονικά πληροφορημένο και ευλόγως προσεκτικό και ενημερωμένο μέσο καταναλωτή την εντύπωση ότι η μείωση του παράγοντα κινδύνου είναι αισθητή.

25

Πρέπει σχετικώς να επισημανθεί ότι η χρήση κατηγορηματικής διατυπώσεως κατά την οποία η κατανάλωση του συγκεκριμένου τροφίμου μειώνει ένα τέτοιο παράγοντα κινδύνου –ή συμβάλλει στη μείωσή του– δύναται να δημιουργήσει στον εν λόγω καταναλωτή την εντύπωση περί αισθητής μειώσεως αυτού του κινδύνου. Υπό τις προϋποθέσεις αυτές, όπως υπονοεί το αιτούν δικαστήριο, για να θεωρηθεί ως «ισχυρισμός περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας», ένας ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας, όπως αυτός περί του οποίου πρόκειται στην υπόθεση της κύριας δίκης, δεν απαιτείται να περιλαμβάνει οπωσδήποτε τη λέξη «αισθητά» ή άλλον αντίστοιχης σημασίας όρο.

26

Κατά συνέπεια, στο πρώτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του κανονισμού 1924/2006 πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι, για να χαρακτηρισθεί ως «ισχυρισμός περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας», κατά την έννοια αυτής της διατάξεως, ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας δεν πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρει ρητώς ότι η κατανάλωση μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός συγκεκριμένου τροφίμου ή ενός από τα συστατικά του μειώνει «αισθητά» παράγοντα κινδύνου εκδηλώσεως ανθρώπινης ασθένειας.

Επί του δευτέρου ερωτήματος

27

Με το δεύτερο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι εμπορικού χαρακτήρα μνεία περιλαμβανόμενη στη συσκευασία τροφίμου μπορεί να αποτελέσει εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία, κατά την έννοια αυτής της διατάξεως.

28

Κατά το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006, τα προϊόντα που φέρουν εμπορικά σήματα ή εμπορικές ονομασίες που υπήρχαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 2005 και δεν είναι σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό μπορούν να διατίθενται στην αγορά μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2022.

29

Εξάλλου, ο κανονισμός 1924/2006, κατά το άρθρο 1, παράγραφος 2, αυτού, εφαρμόζεται επί των ισχυρισμών περί θεμάτων διατροφής και υγείας οι οποίοι διατυπώνονται στις εμπορικού χαρακτήρα μνείες, είτε στην επισήμανση είτε στην παρουσίαση ή τη διαφήμιση των τροφίμων που διατίθενται ως έχουν στον τελικό καταναλωτή.

30

Εξάλλου, όπως ορίζει το άρθρο 1, παράγραφος 3, του κανονισμού 1924/2006, εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία ή ακόμα άλλη προσελκυστική ονομασία που εμφανίζεται στην επισήμανση ή στην παρουσίαση τροφίμου μπορεί να αποτελεί ισχυρισμό επί θεμάτων υγείας.

31

Όπως, όμως, υποστηρίζει η Επιτροπή, μολονότι οι εμπορικού χαρακτήρα μνείες δεν μπορούν, κατά κανόνα, να θεωρούνται ως εμπορικά σήματα ή εμπορικές ονομασίες, εντούτοις δεν αποκλείεται μια τέτοια μνεία περιλαμβανόμενη στη συσκευασία τροφίμου να αποτελεί, παράλληλα, εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία. Σε μια τέτοια περίπτωση, μια τέτοια μνεία δεν μπορεί να αποτελέσει τέτοιο σήμα ή τέτοια ονομασία παρά μόνον εφόσον προστατεύεται, αυτή καθεαυτή, από την εφαρμοστέα κανονιστική ρύθμιση. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να ελέγξει, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πραγματικά και νομικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την υπόθεση της οποίας έχει επιληφθεί, αν μια τέτοια μνεία αποτελεί πράγματι εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία που προστατεύεται κατ’ αυτόν τον τρόπο.

32

Κατά συνέπεια, στο δεύτερο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι εμπορικού χαρακτήρα μνεία περιλαμβανόμενη στη συσκευασία τροφίμου μπορεί να αποτελέσει εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία, κατά την έννοια αυτής της διατάξεως, υπό την προϋπόθεση ότι προστατεύεται ως τέτοιο σήμα ή τέτοια ονομασία από την εφαρμοστέα νομοθεσία. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να ελέγξει, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πραγματικά και νομικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την υπόθεση της οποίας έχει επιληφθεί, αν μια τέτοια μνεία αποτελεί πράγματι εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία που προστατεύεται κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Επί του τρίτου ερωτήματος

33

Με το τρίτο ερώτημά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 έχει την έννοια ότι αναφέρεται στο σύνολο των υφισταμένων προ της 1ης Ιανουαρίου 2005 τροφίμων ή στα φέροντα εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία τρόφιμα τα οποία υπήρχαν ήδη, υπό τη μορφή αυτή, προ της ως άνω ημερομηνίας.

34

Επιβάλλεται προκαταρκτικώς να υπομνησθεί ότι ο κανονισμός 1924/2006 δεν έχει ως αντικείμενο τα τρόφιμα αυτά καθεαυτά, αλλά τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας οι οποίοι διατυπώνονται για τα τρόφιμα αυτά.

35

Ειδικότερα, κατά το άρθρο 1, παράγραφος 3, του κανονισμού 1924/2006, το εμπορικό σήμα ή η εμπορική ονομασία που εμφανίζονται στην επισήμανση, την παρουσίαση ή τη διαφήμιση τροφίμου και μπορούν να εκληφθούν ως ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας δύνανται να χρησιμοποιούνται χωρίς να υπόκεινται στις διαδικασίες εγκρίσεως που προβλέπει ο κανονισμός αυτός, εφόσον η επισήμανση, η παρουσίαση ή η διαφήμιση αυτή περιέχουν επίσης ισχυρισμό επί θεμάτων διατροφής ή υγείας ο οποίος είναι σύμφωνος προς τις διατάξεις του εν λόγω κανονισμού.

36

Στο πλαίσιο αυτό, όπως υποστηρίζουν η Τσεχική Κυβέρνηση και η Επιτροπή, το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006, το οποίο θεσπίζει μέτρο παρεκκλίσεως το οποίο έχει μεταβατικό χαρακτήρα, αφορά αποκλειστικώς εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία που ήδη υπήρχε προ της 1ης Ιανουαρίου 2005 και μπορεί να θεωρηθεί ως ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας, κατά την έννοια αυτού του κανονισμού. Τα τρόφιμα που φέρουν ένα τέτοιο εμπορικό σήμα ή μια τέτοια εμπορική ονομασία μπορούν να εξακολουθήσουν να κυκλοφορούν στο εμπόριο μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2022.

37

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, στο τρίτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006 πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι αφορά αποκλειστικώς τρόφιμα φέροντα εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία που πρέπει να θεωρούνται ως ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας κατά την έννοια του κανονισμού αυτού και τα οποία, υπό τη μορφή αυτή, υπήρχαν προ της 1ης Ιανουαρίου 2005.

Επί των δικαστικών εξόδων

38

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

 

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (ένατο τμήμα) αποφαίνεται:

 

1)

Το άρθρο 2, παράγραφος 2, σημείο 6, του κανονισμού (ΕΚ) 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 116/2010 της Επιτροπής, της 9ης Φεβρουαρίου 2010, πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι, για να χαρακτηρισθεί ως «ισχυρισμός περί μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας», κατά την έννοια αυτής της διατάξεως, ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας δεν πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρει ρητώς ότι η κατανάλωση μιας κατηγορίας τροφίμων, ενός συγκεκριμένου τροφίμου ή ενός από τα συστατικά του μειώνει «αισθητά» παράγοντα κινδύνου εκδηλώσεως ανθρώπινης ασθένειας.

 

2)

Το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 116/2010, πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι εμπορικού χαρακτήρα μνεία περιλαμβανόμενη στη συσκευασία τροφίμου μπορεί να αποτελέσει εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία, κατά την έννοια αυτής της διατάξεως, υπό την προϋπόθεση ότι προστατεύεται ως τέτοιο σήμα ή τέτοια ονομασία από την εφαρμοστέα νομοθεσία. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να ελέγξει, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πραγματικά και νομικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την υπόθεση της οποίας έχει επιληφθεί, αν μια τέτοια μνεία αποτελεί πράγματι εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία που προστατεύεται κατ’ αυτόν τον τρόπο.

 

3)

Το άρθρο 28, παράγραφος 2, του κανονισμού 1924/2006, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 116/2010, πρέπει να ερμηνεύεται υπό την έννοια ότι αφορά αποκλειστικώς τρόφιμα φέροντα εμπορικό σήμα ή εμπορική ονομασία που πρέπει να θεωρούνται ως ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας κατά την έννοια του κανονισμού αυτού και τα οποία, υπό τη μορφή αυτή, υπήρχαν προ της 1ης Ιανουαρίου 2005.

 

(υπογραφές)


( *1 ) Γλώσσα διαδικασίας: η τσεχική.