Ι — Σύνοψη των πραγματικών περιστατικών

1. Οι εμπορικές δραστηριότητες της Metro

2. Το σύστημα επιλεκτικής διανομής της SABA για τις ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας

3. Η απόφαση της Επιτροπής της 21ης Δεκεμβρίου 1983

II — Έγγραφη διαδικασία και αιτήματα των διαδίκων

III — Λόγοι ακυρώσεως και επιχειρήματα που ανέπτυξαν γραπτά οι διάδικοι

Α — Επί του παραδεκτού της προσφυγής

Β — Επί της ουσίας

1. Οι λόγοι που προβάλλει η Metro προς στήριξη της προσφυγής της

2. Κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι δεν έλαβε υπόψη τους όρους που έθεσε το Δικαστήριο στην υπόθεση 26/76

α) Οι απόψεις των διαδίκων ως προς το ζήτημα της εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 1, εν γένει

β) Οι απόψεις των διαδίκων για τις προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 1, αναλυτικά

αα) Πολλαπλασιασμός των συστημάτων επιλεκτικής διανομής από το 1975

ββ) Εξαφάνιση των εμπόρων χονδρικής πωλήσεως με καταστήματα αυτοεξυπηρετήσεως από την αγορά

γγ) Ενίσχυση της συγκέντρωσης

δδ) Διαρθρωτική ακαμψία των τιμών

εε) Φύση του προϊόντος

3. Κατάχρηση εκ μέρους της Επιτροπής της εξουσίας εγκρίσεως εξαιρέσεως βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΟΚ

α) Οι απόψεις των διαδίκων ως προς την εφαρμογή του άρθρου 85, παράγραφος 3, εν γένει

β) Οι απόψεις των διαδίκων για τις προϋποθέσεις της εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 3, αναλυτικά

αα) Βελτίωση της παραγωγής ή της διανομής

ββ) Όφελος των καταναλωτών

γγ) Το απαραίτητο των κριτηρίων επιλογής της SABA;

δδ) Κατάργηση του ανταγωνισμού

4. Κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι δεν έλαβε υπόψη τον τρόπο εφαρμογής στην πράξη των συμφωνιών της SABA

5. Κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι στήριξε την επίδικη απόφαση σε περιορισμένα, ελλιπή και παρωχημένα στοιχεία

6. Κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι επέτρεψε την καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης από τη SABA και τις εταιρίες του ίδιου ομίλου

7. Αναρμοδιότητα της Επιτροπής να εγκρίνει εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΟΚ, εφόσον δεν έχει προηγηθεί κοινοποίηση κατά το άρθρο 4 του κανονισμού 17

IV — Προφορική διαδικασία

α)

Η προσφεύγουσα (στο εξής: η Metro) είναι επιχείρηση χονδρικού εμπορίου αυτοεξυπηρετήσεως και διαθέτει περί τα σαράντα καταστήματα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, καθώς και άλλα καταστήματα σε άλλα κράτη μέλη. Οι εμπορικές της δραστηριότητες συνίστανται στο να προμηθεύεται απευθείας από τους παραγωγούς ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, εδωδίμων ( τμήμα τροφίμων) και μη (τμήμα λοιπών εμπορευμάτων ), και να τα πωλεί είτε σε εμπόρους λιανικής πωλήσεως, οι οποίοι τα μεταπωλούν, είτε σε εμπορικές, βιοτεχνικές ή βιομηχανικές επιχειρήσεις, οι οποίες χρησιμοποιούν τα αγορασθέντα προϊόντα για επαγγελματικούς σκοπούς, είτε σε ιδιώτες τελικούς καταναλωτές, που χαρακτηρίζονται ως « καταναλώτριες οργανωμένες μονάδες », όπως νοσοκομεία και ξενοδοχεία.

β)

Η Metro πωλεί τα προϊόντα αυτά με το σύστημα « cash-andcarry ». Κατά το σύστημα αυτό, οι αγοραστές προμηθεύονται, στο χώρο πωλήσεως, εμπορεύματα που είναι αποθηκευμένα και εκτεθειμένα απλά, έτσι που να μπορεί εύκολα να τα μεταφέρει ο ίδιος ο πελάτης, αφού πληρώσει σε μετρητά. Μ' αυτό τον τρόπο μειώνεται το κόστος και παρέχεται η δυνατότητα στην επιχείρηση να αρκείται σε μικρότερο περιθώριο κέρδους από ό,τι το παραδοσιακό χονδρικό εμπόριο. Αυτή η μορφή εμπορίας χαρακτηρίζεται επομένως ταυτόχρονα από ειδικές μεθόδους πωλήσεως και από τη φύση της πελατείας στην οποία απευθύνεται ο χονδρέμπορος.

α)

Η εταιρία SABA GmbH (στο εξής: η SABA), με έδρα το Villingen-Schwenningen στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και θυγατρική του γαλλικού ομίλου Thomson-Brandt από το 1980, κατασκευάζει ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας που προορίζονται προς χρήση του τελικού καταναλωτή, όπως παραδείγματος χάρη δέκτες ραδιοφώνου, δέκτες τηλεοράσεως, μαγνητοσκόπια, συσκευές υψηλής πιστότητας και μαγνητόφωνα. Διαθέτει αυτά τα προϊόντα στην αγορά μέσω πλέγματος συμβάσεων και συμφωνιών με αποκλειστικούς διανομείς, με συμβεβλημένους εμπόρους χονδρικής και λιανικής πωλήσεως, ολόκληρο δε αυτό το δίκτυο συναπο-τελεί ένα σύστημα επιλεκτικής διανομής ( στο εξής: σύστημα της SABA).

β)

Σύμφωνα με την προσβαλλόμενη απόφαση, το σύστημα SABA αποτελούσε, κατά το χρόνο που εκδόθηκε η απόφαση, ενιαίο σύστημα διανομής σε ολόκληρο το έδαφος της Κοινότητας. Το σύστημα αυτό αποτελείται, για μεν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, περιλαμβανομένου και του Δυτικού Βερολίνου, από δίκτυο συμβεβλημένων εξειδικευμένων εμπόρων χονδρικής και λιανικής πωλήσεως, για δε τα λοιπά κράτη μέλη — πλην της Ιρλανδίας — από αποκλειστικούς διανομείς και εξειδικευμένους εμπόρους λιανικής πωλήσεως. Οι αποκλειστικοί διανομείς που έχουν οριστεί για την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι θυγατρικές της SABA.

Το σύστημα της SABA αποτελείται από ένα σύνολο συμβάσεων και συμφωνιών μεταξύ της SABA και των διαφόρων διανομέων του δικτύου της, οι οποίες εμφανίζονται υπό τις ακόλουθες μορφές στερεοτύπων συμβάσεων:

γ)

Οι προαναφερθείσες συμφωνίες προβλέπουν τα εξής:

αα) Ή « σνμβαση εμπόρων χονδρικής πωλή-οεως»

Κατά τη στερεότυπη αυτή σύμβαση, η SABA αναγνωρίζει ως εξειδικευμένους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως προϊόντων SABA μόνο εκείνους που συγκεντρώνουν, μεταξύ άλλων, τις εξής προϋποθέσεις:

Αν η SABA δεν αποφανθεί επί αιτήσεως περί εντάξεως εμπόρου στο δίκτυό της εντός προθεσμίας τεσσάρων εβδομάδων, λογίζεται ότι η αίτηση έγινε δεκτή. Στην περίπτωση αυτή, η SABA υποχρεούται να υπογράψει αμέσως μαζί του τη « σύμβαση εμπόρων χονδρικής πωλήσεως ». Η σύμβαση αυτή προβλέπει ρητά το δικαίωμα του εμπόρου χονδρικής πωλήσεως προϊόντων SABA να πωλεί ή να αγοράζει εντός της κοινής αγοράς από οποιονδήποτε συμβεβλημένο έμπορο της SABA και να καθορίζει ελεύθερα την τιμή στην οποία μεταπωλεί. Του παρέχεται εξάλλου το δικαίωμα να αναγνωρίζει ως εξειδικευμένους λιανεμπόρους προϊόντων SABA τους εμπόρους που ανταποκρίνονται στα κριτήρια που αναφέρονται στη « σύμβαση εμπόρων λιανικής πωλήσεως » και να τους εφοδιάζει με προϊόντα SABA. Υποχρεούται όμως, μεταξύ άλλων, να προμηθεύει προϊόντα SABA προς μεταπώληση εντός της κοινής αγοράς μόνο στους συμβεβλημένους εξειδικευμένους εμπόρους ή αποκλειστικούς διανομείς της SABA και να επαληθεύει την ιδιότητά τους αυτή απευθυνόμενος στον εντεταλμένο διαχειριστή της SABA πριν από κάθε παράδοση. Υποχρεούται εξάλλου να μην πωλεί τα προϊόντα SABA παρά μόνο σε όσους διαθέτουν βιομηχανικό ή εμπορικό κατάστημα και αγοράζουν τα προϊόντα αυτά προς επαγγελματική χρήση, πράγμα που οφείλουν να πιστοποιήσουν υπογράφοντας ειδική δήλωση ( Sonderverpflichtungsschein ).

Η SABA αναλαμβάνει ιδίως την υποχρέωση να εγγυηθεί την απαρέγκλιτη εφαρμογή του συστήματος SABA, να δέχεται στο σύστημά της και να εφοδιάζει μόνο εξειδικευμένους εμπόρους που ανταποκρίνονται στα οριζόμενα κριτήρια και να τηρεί γενικό κατάλογο των συμβεβλημένων εμπόρων προϊόντων SABA. Ο κατάλογος αυτός ενημερώνεται συνεχώς και ένα αντίτυπό του παραδίδεται σε εντεταλμένο διαχειριστή, ο οποίος υποχρεούται να παρέχει πληροφορίες για το αν κάποιος έμπορος ανήκει στο δίκτυο της SABA.

Οι ανεξάρτητοι αποκλειστικοί διανομείς, τους οποίους έχει ορίσει η SABA σε ορισμένα κράτη μέλη, υποχρεούνται επίσης να υπογράψουν τη « σύμβαση εμπόρων χονδρικής πωλήσεως ».

ββ ) Η συμφωνία συνεργασίας

Οι εξειδικευμένοι έμποροι χονδρικής πωλήσεως προϊόντων SABA που είναι εγκατεστημένοι στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και εφοδιάζονται απευθείας από τη SABA οφείλουν εξάλλου να υπογράψουν τη συμφωνία συνεργασίας της SABA, η οποία τους επιβάλλει, μεταξύ άλλων, την υποχρέωση να προσφέρουν καταρχήν προς πώληση όλο το φάσμα των προϊόντων SABA και να συνάπτουν κάθε χρόνο με τη SABA συμφωνία που να θέτει στόχους πωλήσεων αναφέροντας αριθμό τεμαχίων ανά τύπο συσκευής. Για να ορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις ποσότητες και ημερομηνίες παραδόσεως, οι έμποροι αυτοί συνάπτουν με τη SABA τον Ιανουάριο, τον Απρίλιο και τον Αύγουστο κάθε έτους συμφωνίες για τις πωλήσεις κάθε τετραμήνου. Αν ο έμπορος πραγματοποιήσει τις προβλεπόμενες πωλήσεις, τότε λαμβάνει πριμοδότηση. Η SABA αναλαμβάνει εξάλλου την υποχρέωση να διατηρεί στενή και διαρκή συνεργασία με τους αντισυμβαλλομένους της και συνυπογράφουν τη συμφωνία συνεργασίας, ιδίως όσον αφορά την παραγωγή νέων προϊόντων, και να ενημερώνει τους αντισυμβαλλομένους της ή το προσωπικό τους, μέσω επιμορφωτικών προγραμμάτων, για την τεχνολογική εξέλιξη των νέων συσκευών SABA και για τα προβλήματα εμπορίας.

γγ) Η «σύμβαση εμπόρων λιανικής πωλή-σεως »

Σύμφωνα με αυτή τη στερεότυπη σύμβαση, ένας έμπορος λιανικής πωλήσεως πρέπει να ανταποκρίνεται ιδίως στα ακόλουθα κριτήρια για να μπορεί να διεκδικήσει την ιδιότητα του εξειδικευμένου εμπόρου λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA:

Αν η SABA δεν αποφανθεί επί αιτήσεως περί εντάξεως εμπόρου στο δίκτυο της εντός προθεσμίας τεσσάρων εβδομάδων, λογίζεται ότι η αίτηση έγινε δεκτή. Στην περίπτωση αυτή, η SABA υποχρεούται να υπογράψει αμέσως μαζί του τη « σύμβαση εμπόρων λιανικής πωλήσεως ». Η σύμβαση αυτή προβλέπει ρητά το δικαίωμα του εμπόρου λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA να εφοδιάζει εντός της κοινής αγοράς όλους τους συμβεβλημένους εμπόρους της SABA ή να εφοδιάζεται απ' αυτούς και να καθορίζει ελεύθερα την τιμή στην οποία μεταπωλεί. Από την άλλη πλευρά υποχρεούται να προμηθεύει προϊόντα SABA εντός της κοινής αγοράς μόνο στους συμβεβλημένους μεταπωλητές προϊόντων SABA ή στους αποκλειστικούς διανομείς προϊόντων SABA και να επαληθεύει την ιδιότητά τους αυτή απευθυνόμενος στον εντεταλμένο διαχειριστή της SABA πριν από κάθε παράδοση.

Κατά τη « σύμβαση εμπόρων λιανικής πωλήσεως », η SABA εγκρίνει ως εξειδικευμένο λιανέμπορο των προϊόντων της κάθε έμπορο που ανταποκρίνεται στα απαιτούμενα κριτήρια. Οι έμποροι χονδρικής πωλήσεως προϊόντων SABA μπορούν, και αυτοί, να κάνουν δεκτούς εξειδικευμένους λιανεμπορους κατά τη διαδικασία που περιγράφεται πιο πάνω. Αφού γίνει δεκτός, ο έμπορος εγγράφεται στο γενικό κατάλογο των εξειδικευμένων εμπόρων λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA.

Η SABA αναλαμβάνει ιδίως την υποχρέωση να εγγυηθεί την απαρέγκλιτη εφαρμογή του συστήματος SABA και να ορίζει εντεταλμένο διαχειριστή, σύμφωνα με τους ίδιους κανόνες που ισχύουν και για τους εξειδικευμένους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως. Ωστόσο, η SABA επιφυλάσσει στον εαυτό της το δικαίωμα να παραιτείται από την εφαρμογή ορισμένων κριτηρίων, εάν και εφόσον δεν ανταποκρίνονται στα συνήθη χαρακτηριστικά που συγκεντρώνουν οι μεταπωλητές ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας στην οικεία χώρα. Παραμένουν ωστόσο ακέραιες οι απαιτήσεις ως προς το ότι ο έμπορος πρέπει να είναι εξειδικευμένος, να αγοράζει και να πωλεί προϊόντα SABA σε τακτική βάση, να προσφέρει προς πώληση ένα κατά το δυνατόν πλήρες φάσμα προϊόντων SABA και να διατηρεί επαρκή αποθέματα, καθώς και να παρέχει εξυπηρέτηση μετά την πώληση και εγγύηση.

δδ) Η συμφωνία « Fair Service » της SABA

Οι εξειδικευμένοι έμποροι λιανικής πωλήσεως της SABA οφείλουν να υπογράψουν και τη συμφωνία « Fair Service » της SABA, με την οποία καθορίζεται το αντικείμενο και η έκταση των υπηρεσιών που εξασφαλίζει η SABA στους εμπόρους των προϊόντων της. Ρυθμίζονται ιδίως οι αρχές που διέπουν τη συμμετοχή της SABA στις δαπάνες επισκευής των συσκευών της που καλύπτονται από εγγύηση, η προμήθεια ανταλλακτικών και η διαρκής τεχνική υποστήριξη μέσω εντύπων τεχνικού περιεχομένου και εγχειριδίων με οδηγίες, με την επίσκεψη τεχνικών της SABA, καθώς και με το σύστημα επιμορφώσεως της SABA.

Ο έμπορος λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA αναλαμβάνει, σε αντάλλαγμα, την υποχρέωση να διαθέτει κατάλληλο εργαστήριο και να τηρεί τις τεχνικές προδιαγραφές του κατασκευαστή ή να εξασφαλίζει την προσήκουσα εκτέλεση των επισκευών από συμβεβλημένο εργαστήριο και να μεριμνά ώστε και αυτό να τηρεί τις ίδιες τεχνικές προδιαγραφές.

δ)

Έτσι, το σύστημα της SABA χαρακτηρίζεται από τα εξής ουσιώδη στοιχεία:

α)

Με την απόφαση 76/159, της 15ης Δεκεμβρίου 1975, η Επιτροπή εξέδωσε για πρώτη φορά αρνητική πιστοποίηση κατά την έννοια του άρθρου 2 του κανονισμού 17 του Συμβουλίου, της 6ης Φεβρουαρίου 1962 ( ΕΕ ειδ. έκδ. 08/001, σ. 25), όσον αφορά ορισμένους από τους « όρους πωλήσεως για την εσωτερική αγορά» του συστήματος SABA, και ενέκρινε την εξαίρεση του συστήματος αυτού, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 85 της Συνθήκης ΕΟΚ, μέχρι τις 21 Ιουλίου 1980, υπό την προϋπόθεση της τήρησης ορισμένων όρων ως προς τα άλλα στοιχεία του συστήματος της SABA, και συγκεκριμένα την υποχρέωση των εμπόρων λιανικής πωλήσεως να προσφέρουν προς πώληση μια κατά το δυνατόν πλήρη σειρά προϊόντων SABA, να πραγματοποιούν έναν ικανοποιητικό κύκλο εργασιών και να διατηρούν ανάλογα αποθέματα, καθώς και την υποχρέωση τόσο των αποκλειστικών διανομέων όσο και των εμπόρων χονδρικής και λιανικής πωλήσεως να εξακριβώνουν, όταν πρόκειται να προμηθεύσουν άλλο μεταπωλητή, αν είναι διανομέας συμβεβλημένος με τη SABA.

β)

Η απόφαση αυτή αποτέλεσε αντικείμενο προσφυγής της Metro κατά της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η οποία απορρίφθηκε με την απόφαση του Δικαστηρίου της 25ης Οκτωβρίου 1977 (υπόθεση 26/76, ECR 1977, σ. 1875, στο εξής: Metro Ι).

γ)

Στις 2 Ιουλίου 1979 η SABA ζήτησε από την Επιτροπή να παρατείνει την αρχική ισχύ της εξαιρέσεως πέρα από τις 21 Ιουλίου 1980. Βάσει των στοιχείων που είχε στη διάθεση της, η Επιτροπή απηύθυνε στη συνέχεια στη SABA, στις 2 Ιουνίου 1980 και στις 13 Οκτωβρίου 1981, δύο γνωστοποιήσεις αιτιάσεων, εκθέτοντας τους λόγους για τους οποίους είχε την πρόθεση να μην παρατείνει την ισχύ της εξαίρεσης που είχε χορηγήσει για το σύστημα της SABA βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΟΚ και να απαγορεύσει τη συνέχιση της εφαρμογής των συμφωνιών της SABA. Κατόπιν αυτών των γνωστοποιήσεων αιτιάσεων, η SABA επέφερε διάφορες τροποποιήσεις στις συμφωνίες, ιδίως όσον αφορά τη διαδικασία αναγνωρίσεως, κατά την οποία η προσχώρηση εμπόρων λιανικής πωλήσεως στο σύστημα της SABA μπορεί να επιτραπεί όχι μόνο από την ίδια τη SABA, αλλά και από τους συμβεβλημένους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως προϊόντων SABA. Επιπλέον, οι έμποροι χονδρικής πωλήσεως, έστω και αν δεν επιθυμούν να υπογράψουν τη συμφωνία συνεργασίας και δεν εφοδιάζονται, κατά συνέπεια, απευθείας από τη SABA, μπορούν να παραλαμβάνουν προϊόντα της από άλλους συμβεβλημένους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως, εφόσον συμμορφωθούν προς τα κριτήρια της « σύμβασης εμπόρων χονδρικής πωλήσεως ».

δ)

Στις 28 Μαΐου 1983, η Επιτροπή δημοσίευσε στην Επίσημη Εφημερίδα ανακοίνωση με την οποία γνωστοποιούσε την πρόθεση της να εγκρίνει νέα εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, για το σύστημα της SABA και καλούσε τους τρίτους ενδιαφερόμενους να της υποβάλουν ενδεχομένως τις παρατηρήσεις τους ως προς το θέμα αυτό ( ΕΕ C 140, σ. 3 ).

Η Metro, στην οποία η SABA αρνήθηκε και εξακολουθεί να αρνείται να παραδίδει τα προϊόντα που κατασκευάζει, με την αιτιολογία ότι η Metro δεν συγκέντρωνε τις προϋποθέσεις για να γίνει δεκτή ως έμπορος χονδρικής πωλήσεως προϊόντων SABA, υπέβαλε τις απόψεις της με επιστολές που έστειλε το Φεβρουάριο 1983 καθώς και αργότερα, μετά τη δημοσίευση της ανακοίνωσης με την οποία η Επιτροπή ανέφερε την πρόθεση της να εγκρίνει την εξαίρεση του συστήματος SABA κατ' εφαρμογή του άρθρου 19, παράγραφος 3, του προαναφερθέντος κανονισμού 17 του Συμβουλίου (ΕΕ C 140 της 28. 5.1983, σ. 3 ).

ε)

Με την προσβαλλόμενη απόφαση της 21ης Δεκεμβρίου 1983, η Επιτροπή χορήγησε στη SABA αρνητική πιστοποίηση κατά την έννοια του άρθρου 2 του προαναφερθέντος κανονισμού 17, σχετικά με τη συμφωνία Fair Service της SABA και ενέκρινε την εξαίρεση, κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΟΚ, από τις 22 Ιουλίου 1980 μέχρι τις 21 Ιουλίου 1988, υπό την προϋπόθεση της τηρήσεως ορισμένων όρων ως προς τα λοιπά στοιχεία του συστήματος της SABA. Με την απόφαση αυτή, η Επιτροπή, αφού μελέτησε τη διάρθρωση της διανομής και τη θέση της SABA στην αγορά, εξέτασε αν έχουν εφαρμογή τόσο η παράγραφος 1 όσο και η παράγραφος 3 του άρθρου 85 της Συνθήκης ΕΟΚ:

—

να κηρύξει άκυρη και χωρίς αποτέλεσμα την απόφαση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, της 21ης Δεκεμβρίου 1983 (83/672/ΕΟΚ), σχετικά με διαδικασία κατ' εφαρμογή του άρθρου 85 της Συνθήκης ΕΟΚ (υπόθεση IV/29.598 -σύστημα επιλεκτικής διανομής της SABA εντός της ΕΟΚ ),

—

να καταδικαστεί η καθής στα δικαστικά έξοδα.

—

να απορρίψει την προσφυγή,

—

να καταδικαστεί η προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.

—

κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι δεν έλαβε υπόψη τους όρους που έθεσε το Δικαστήριο στην υπόθεση 26/76 ( βλέπε σημείο 2 κατωτέρω )

—

κατάχρηση, εκ μέρους της Επιτροπής, της εξουσίας εγκρίσεως εξαιρέσεως βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΟΚ ( βλέπε σημείο 3 κατωτέρω )

—

κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι δεν έλαβε υπόψη τον τρόπο εφαρμογής στην πράξη των συμφωνιών της SABA (βλέπε σημείο 4 κατωτέρω)

—

κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι στήριξε την επίδικη απόφαση σε περιορισμένα, ελλιπή και παρωχημένα στοιχεία (βλέπε σημείο 5 κατωτέρω )

—

κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Επιτροπής, κατά το ότι επέτρεψε την καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης ΕΟΚ από τη SABA και τις εταιρίες του ίδιου ομίλου (βλέπε σημείο 6 κατωτέρω )

—

αναρμοδιότητα της Επιτροπής να εγκρίνει εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΟΚ, εφόσον δεν έχει προηγηθεί κοινοποίηση κατά το άρθρο 4 του κανονισμού 17 ( βλέπε σημείο 7 κατωτέρω ).

α)

Οι απόψεις των διαδίκων ως προς το ζήτημα Της εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 1, εν γένει

β )

Οι απόψεις των διαδίκων για τις προϋποθέσεις της εφαρμογής του άρθρον 85, παράγραφος 1, αναλυτικά

α)

Οι απόψεις των διαδίκων ως προς την εφαρμογή του άρθρου 85, παράγραφος 3, εν γένει

β )

Οι απόψεις των διαδίκων για νις προϋποθέσεις της εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 3, αναλυτικά

α)

Η Metro υποστηρίζει ότι η Επιτροπή ενήργησε κατά κατάχρηση εξουσίας, κατά το ότι παρέλειψε να λάβει υπόψη το πώς η SABA έκανε κατάχρηση της εξαίρεσης που της είχε χορηγηθεί το 1975 και ειδικότερα παρέλειψε να αναγνωρίσει τον πλασματικό χαρακτήρα του συστήματος διανομής, τις διακρίσεις στις οποίες προβαίνει η SABA κατά την εφαρμογή του και την υποκειμενική φύση των κριτηρίων στα οποία βασίζεται το σύστημα. Πράγματι, ο τρόπος εφαρμογής του συστήματος διίσταται πλήρως από τους όρους που προβλέπονται τόσο από τις συμφωνίες της SABA όπως κοινοποιήθηκαν αρχικά όσο και από τις νέες συμφωνίες της SABA. Η Επιτροπή όφειλε επομένως να ανακαλέσει την προηγούμενη απόφασή της ή να την τροποποιήσει δυνάμει του άρθρου 8, παράγραφος 3, του κανονισμού 17.

'Οσον αφορά την υποχρέωση των εμπόρων λιανικής πωλήσεως να προσφέρουν προς πώληση « ένα κατά το δυνατόν πλήρες φάσμα προϊόντων SABA », η Metro υποστηρίζει με την απάντηση της ότι, σύμφωνα με τον κατάλογο της SABA, το πλήρες φάσμα των προϊόντων SABA αποτελείται από 103 είδη, ενώ από έρευνα που διεξήγαγε η Metro σε 175 καταστήματα πωλήσεως ( 162 εξειδικευμένους εμπόρους λιανικής πωλήσεως και 13 πολυκαταστήματα) στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας προέκυψε ότι κανένα από τα καταστήματα αυτά λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA δεν πληρούσε πράγματι τα κριτήρια των συμφωνιών της SABA. Εξάλλου, το ερωτηματολόγιο ελέγχου της SABA δεν περιλαμβάνει το σύνολο αυτών των κριτηρίων.

Η Metro επικρίνει, εξάλλου, την Επιτροπή για το ότι δεν παρέσχε καμία ένδειξη σχετικά με τον αριθμό και τη φύση των καταγγελιών που έλαβε για τη λειτουργία του συστήματος της SABA, ούτε σχετικά με τη φύση και την έκταση των ερευνών που ενδεχομένως διεξήγαγε κατόπιν των καταγγελιών αυτών ούτε σχετικά με τα αποτελέσματά τους. Η Metro ζητεί συνεπώς από το Δικαστήριο να προβεί αυτό στη σχετική διεξαγωγή αποδείξεων και να ζητήσει από την Επιτροπή να παράσχει τα στοιχεία που έχει συλλέξει από τις καταγγελίες και από την έρευνα που διεξήγαγε.

β)

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου επίσης φρονεί ότι οι προϋποθέσεις που ορίζονται για να γίνει δεκτός ο έμπορος στο σύστημα της SABA είναι υπερβολικά γενικές και αόριστες και επομένως σε τέτοιο βαθμό επιδεκτικές υποκειμενικής ερμηνείας εκ μέρους της SABA, ώστε να μην μπορούν να συνιστούν « αντικειμενικά » κριτήρια. Το δικαίωμα της SABA να κάνει δεκτούς, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, και εμπόρους που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που η ίδια έχει θέσει της παρέχει ευρύτατη διακριτική ευχέρεια. Εν πάση περιπτώσει, το δικαίωμα αυτό θα έπρεπε να απονέμεται σε όλα τα μέλη του δικτύου της SABA τα οποία δικαιούνται να κάνουν δεκτούς άλλους εμπόρους στο δίκτυο της SABA. Εξάλλου, τα κριτήρια της SABA εφαρμόζονται ανομοιόμορφα και κατά τρόπο εισάγοντα δια κρίσεις. Η διαδικασία εντάξεως στο δίκτυο της SABA δεν παρέχει επαρκείς εγγυήσεις κατά του κινδύνου καταχρήσεως, τον οποίο διαπίστωσε η Επιτροπή. Το δικαίωμα αποδοχής μεταπωλητών στο δίκτυο θα έπρεπε να απονέμεται όχι μόνο στους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως αλλά και στους εμπόρους λιανικής πωλήσεως της SABA.

γ)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι όλες οι αντιρρήσεις και μομφές για τη λειτουργία του συστήματος της SABA αποδείχτηκαν αστήριχτες. Η έρευνα, την οποία διεξήγαγε για να κρίνει αν η SABA είχε εφαρμόσει το σύστημα διανομής της κατά τρόπο διαφορετικό από εκείνον που προέκυπτε από την κοινοποίηση της, δεν απέδειξε ότι υπήρχε κατάχρηση της εξαίρεσης που είχε εγκριθεί το 1975. Τονίζει ωστόσο ότι ζήτησε να τροποποιηθεί το αρχικό σύστημα της SABA βάσει της γενικής πείρας της σχετικά με την εφαρμογή των συστημάτων επιλεκτικής διανομής, οι τροποποιήσεις δε αυτές κατέστησαν το σύστημα της SABA αισθητά λιγότερο περιοριστικό από ό,τι ήταν προηγουμένως. Η Επιτροπή τονίζει εξάλλου ότι η θέση των εμπόρων χονδρικής πωλήσεως στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας δεν μπορεί να συγκριθεί με τη θέση των χονδρεμπόρων άλλων κρατών μελών, εφόσον σ' αυτά τα κράτη μέλη οι χονδρέμποροι δεν εφοδιάζονται καθόλου, οι δε λιανέμποροι δεν εφοδιάζονται απευθείας από τη SABA, αλλά μόνο από τους αποκλειστικούς διανομείς. Συνεπώς δεν υφίσταται δυσμενής διάκριση. Τέλος, η Επιτροπή φρονεί ότι τα κριτήρια αναγνωρίσεως της SABA είναι κατά βάση αντικειμενικά, παρά την ύπαρξη κάποιων περιθωρίων ερμηνείας.

Με την ανταπάντηση της, η Επιτροπή αναφέρει ότι, από την έκδοση της πρώτης απόφασης για τη SABA το 1975, της υποβλήθηκαν νομοτύπως τέσσερις καταγγελίες, που αφορούσαν την απόρριψη αιτήσεων αναγνωρίσεως και οι τέσσερις καταγγελίες αποδείχτηκε ότι ήταν αβάσιμες ή εκπρόθεσμες. Με την απόφαση της, η Επιτροπή έλαβε υπόψη όλες τις αντιρρήσεις που είχαν προβάλει άλλες επιχειρήσεις.

Η Επιτροπή εκθέτει επίσης ότι, τον. Ιούνιο 1979, η Γενική Διεύθυνση IV ανέλαβε να προβεί σε ευρεία έρευνα για να εξακριβώσει την εφαρμογή περιοριστικών πρακτικών στη σχετική αγορά. Η έρευνα κινήθηκε κατόπιν καταγγελιών που είχαν υποβάλει διάφοροι μεταπωλητές περί καταχρηστικού αποκλεισμού τους από συστήματα επιλεκτικής διανομής, λόγω της πολιτικής τιμών που ακολουθούσαν. Όσον αφορά τη SABA, η έρευνα αυτή περατώθηκε με δύο γνωστοποιήσεις αιτιάσεων, στις 2 Ιουνίου 1980 και στις 13 Οκτωβρίου 1981, κατόπιν των οποίων η SABA δήλωσε την πρόθεσή της να τροποποιήσει το σύστημα διανομής της. Μετά από περαιτέρω έρευνα που διενεργήθηκε στα καταστήματα 27 εμπόρων χονδρικής και λιανικής πωλήσεως τεσσάρων κρατών μελών, το Μάρτιο και τον Απρίλιο 1982, η Επιτροπή γνωστοποίησε, το Νοέμβριο 1982, ποια στοιχεία του συστήματος έπρεπε, κατά τη γνώμη της, να τροποποιηθούν. Αφού δε η SABA δέχτηκε όλες τις υποδείξεις της, η Επιτροπή εξέδωσε την επίδικη απόφαση.

δ)

Η SABA αμφισβητεί εντόνως τον ισχυρισμό της Metro ότι δεν εφαρμόζει το σύστημα διανομής της σύμφωνα με τις συμβάσεις για τις οποίες έχει εγκριθεί η εξαίρεση και προσφέρεται να προσκομίσει στοιχεία για να αποδείξει ότι οι περισσότεροι διανομείς προϊόντων SABA προσφέρουν προς πώληση στα καταστήματά τους σημαντικό αριθμό προϊόντων SABA. Ούτε είναι δυνατό στους εξειδικευμένους διανομείς προϊόντων SABA ούτε και απαιτείται απ' αυτούς να προσφέρουν προς πώληση ή να διατηρούν αποθέματα όλων των προϊόντων SABA. Πράγματι, η σχετική υποχρέωση που απορρέει από τις συμφωνίες της SABA περιορίζεται από τις δυνατότητες του εξειδικευμένου λιανέμπόρου να εκθέσει τα προϊόντα.

ε)

Η γερμανική κυβέρνηση θεωρεί ότι η αποκέντρωση της διαδικασίας αναγνωρίσεως των εμπόρων λιανικής πωλήσεως αποκλείει στην πράξη την εφαρμογή διακρίσεων. Το ζήτημα αν υπήρξαν κατά το παρελθόν μεμονωμένες περιπτώσεις διακρίσεων κατά την εφαρμογή δεν έχει σημασία εν προκειμένω. Εξάλλου, η υποχρέωση παροχής εξυπηρετήσεως μετά την πώληση δεν επιβάλλεται στους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως, όπως η Metro, αλλά μόνο στους εξειδικευμένους εμπόρους λιανικής πωλήσεως.

α)

Η Metro ισχυρίζεται ότι η Επιτροπή στήριξε την απόφαση της σε περιορισμένα, ελλιπή και παρωχημένα στοιχεία χωρίς να λάβει υπόψη τις πραγματικές οικονομικές επιπτώσεις της λειτουργίας του συστήματος της SABA στο σύνολο της κοινοτικής αγοράς. Παραλείποντας να αναπτύξει συγκεκριμένα επιχειρήματα, η Επιτροπή παρέβη το καθήκον της να προβεί σε επισταμένη έρευνα των πραγματικών περιστατικών και να τα εκθέσει στην προσβαλλόμενη απόφαση. Η Metro αμφισβητεί ιδίως τα ποσοστά που αναφέρει η απόφαση για το μερίδιο της SABA στην αγορά εγχρώμων τηλεοράσεων.

Με την απάντηση της, η Metro αμφισβητεί ότι η έκθεση Mackintosh, η οποία αναφέρεται στην περίοδο από 1975 έως 1982, μπορεί να αποτελέσει πρόσφορη βάση για την αμφισβητούμενη απόφαση, δεδομένου ότι δεν ολοκληρώθηκε παρά μόνο δύο μήνες μετά την έκδοση της απόφασης αυτής και δεν έθιγε τα προβλήματα που έχουν σημασία στην υπό κρίση υπόθεση. Εντούτοις, η έκθεση αυτή αποτελεί το μόνο αποδεικτικό στοιχείο που προσκομίζει η Επιτροπή προς στήριξη της απόφασης της. Εν τω μεταξύ, η Metro διεξήγαγε τον Αύγουστο του 1984 δική της έρευνα σχετικά με τα περιθώρια εμπορικού κέρδους των εμπόρων λιανικής πωλήσεως στην αγορά εγχρώμων τηλεοράσεων στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και στο Ηνωμένο Βασίλειο.

β)

Η κυβέρνηση του Ενωμένου Βασλείου επίσης υποστηρίζει ότι η Επιτροπή δεν διερεύνησε σε ικανοποιητικό βαθμό τα πραγματικά περιστατικά, και ιδίως τη διάρθρωση της διανομής, τα αποτελέσματα της αυξημένης συγκέντρωσης και την έκταση του ανταγωνισμού. Ειδικότερα, η Επιτροπή δεν έπρεπε να στηριχτεί στα πραγματικά περιστατικά που αποτέλεσαν τη βάση της προηγούμενης απόφασης της ή στις κοινοποιήσεις, αλλά είχε υποχρέωση να επανεξετάσει όλες τις σημαντικές πλευρές της υπόθεσης λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που επικρατούσαν πράγματι στην αγορά. Κατά συνέπεια, η επιχειρηματολογία που αναπτύσσει η Επιτροπή με την αμφισβητούμενη απόφαση για να στηρίξει το πόρισμα της είναι προδήλως ανεπαρκής, αλλά και το ίδιο το πόρισμα δεν δικαιολογείται από τα αποδεικτικά στοιχεία. Πράγματι, η Επιτροπή δεν έλαβε προσηκόντως υπόψη τις μεταβολές της συνολικής διάρθρωσης της διανομής των σχετικών προϊόντων ούτε τις επιπτώσεις των μεταβολών αυτών στον ανταγωνισμό ούτε την αυξημένη συγκέντρωση της παραγωγής στον οικείο τομέα. Η έκθεση Mackintosh δεν αποτελεί επαρκή βάση για την εκτίμηση αυτών των ζητημάτων. Γι' αυτό το λόγο η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανέθεσε στον R. Μ. Grant του London Business School να καταρτίσει έκθεση για την ύπαρξη και την εφαρμογή συστημάτων επιλεκτικής διανομής στο Ηνωμένο Βασίλειο.

γ)

Η Επιτροπή απαντά ότι με την επίδικη απόφαση πραγματεύτηκε τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της διάρθρωσης της αγοράς ολόκληρης της Κοινότητας. Αποκρούει εξάλλου τον ισχυρισμό ότι η διάρθρωση του ανταγωνισμού στην αγορά επηρεάστηκε αισθητά από την πρόσφατη αύξηση της συγκέντρωσης στον οικείο τομέα, παραπέμποντας σχετικά στα πορίσματα της έκθεσης Mackintosh, που καταρτίστηκε κατ' αίτηση της το Φεβρουάριο 1984.

Με την ανταπάντησή της, η Επιτροπή παραπέμπει στην έρευνα που διεξήγαγε τον Ιούνιο 1979η Γενική Διεύθυνση IV για τις περιοριστικές πρακτικές στη σχετική αγορά, καθώς και στην προαναφερθείσα έρευνα του 1982 για την εφαρμογή του συστήματος της SABA.

δ)

Η SABA προσκομίζει δικά της αριθμητικά στοιχεία για τη διάρθρωση της διανομής, τα μερίδια της αγοράς που ελέγχουν οι επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt και την κατάσταση του ανταγωνισμού, στοιχεία τα οποία ενισχύουν σαφώς, κατά την άποψη της, την επιχειρηματολογία της Επιτροπής.

ε)

Η γερμανική κυβέρνηαη επίσης φρονεί ότι είναι πασίγνωστη η ύπαρξη έντονου ανταγωνισμού στον οικείο τομέα. Δεν είναι επομένως αναγκαία η περαιτέρω ανάλυση της αγοράς. Επιπλέον, τα πραγματικά περιστατικά τα οποία επικαλείται η Επιτροπή αρκούν και για να θεμελιώσουν τον αναγκαίο χαρακτήρα των περιορισμών που επιβάλλονται στους διανομείς προϊόντων SABA και που υπόκεινται σε εξαίρεση εκ μέρους της Επιτροπής.

α)

Η Metro ισχυρίζεται ότι η Επιτροπή, εγκρίνοντας εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, για το σύστημα της SABA, στην πραγματικότητα επέτρεψε την καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης εκ μέρους της SABA και του ομίλου Thomson-Brandt, τόσο στην αγορά ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας εν γένει όσο και στην αγορά εγχρώμων τηλεοράσεων και μαγνητοσκοπίων ειδικότερα. Μετά τις προαναφερθείσες εξαγορές, οι επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt αποτελούν πλέον ενιαία οικονομική μονάδα, η οποία κατέχει δεσπόζουσα θέση σε καθεμία από τις κατ' ιδίαν αγορές της αγοράς των διαρκών καταναλωτικών αγαθών του τομέα των ηλεκτρονικών προϊόντων, σύμφωνα με τα κριτήρια που έχει θέσει το Δικαστήριο με τις αποφάσεις της 13ης Φεβρουαρίου 1979 (υπόθεση 85/76, Hoffmann-La Roche, ECR 1979, σ. 61 ) και της 14ης Ιουλίου 1972 (υπόθεση 48/69, ICI, ECR 1972, σ. 619). Δημιουργώντας ένα σύστημα που θίγει τον ανταγωνισμό και ειδικότερα αρνούμενη να προμηθεύει τη Metro, η SABA εκμεταλλεύτηκε καταχρηστικά αυτή τη δεσπόζουσα θέση κατά την έννοια της πρόσφατης νομολογίας του Δικαστηρίου (απόφαση της 21ης Φεβρουαρίου 1984, στην υπόθεση 86/82, Hasselblad, Συλλογή 1984, σ. 883 απόφαση της 14ης Φεβρουαρίου 1978, στην υπόθεση 27/76, United Brands, ECR 1978, σ. 207).

β )

Η Επιτροπή απαντά ότι οι διάφορες επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt παραμένουν ανεξάρτητες από άποψη διανομής και ότι τα συστήματα διανομής τα οποία εφαρμόζουν διαφέρουν ουσιωδώς. Επομένως, ορθή βάση αξιολογήσεως για να εξεταστεί η ύπαρξη ή μη δεσπόζουσας θέσης αποτελεί η θέση της SABA στην αγορά και όχι η θέση του ομίλου Thomson-Brandt στο σύνολό του. Η Metro δεν απέδειξε αλλά και δεν επιχείρησε καν να υποστηρίξει ότι το μερίδιο της SABA στις σχετικές αγορές αυξήθηκε από το επίπεδο του 5 έως 10 %, όπου βρισκόταν το 1977. Και αν ακόμα ήταν ορθό να εξεταστούν τα μερίδια της αγοράς που ελέγχουν οι επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt στο σύνολό τους, τα στοιχεία που προσκόμισε η ίδια η προσφεύγουσα δεν αποκαλύπτουν κανένα στοιχείο που να στοιχειοθετεί δεσπόζουσα θέση. Πράγματι, η SABA δεν κατέχει, ως προς τις ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας, δεσπόζουσα θέση στην κοινή αγορά, είτε στο σύνολο της είτε σε σημαντικό τμήμα της, και συνεπώς δεν είναι αναγκαίο να εξεταστεί αν υπάρχει ενδεχόμενη κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης.

γ)

Η SABA επίσης εμμένει στο ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt δεν κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Διαφορετικά, το Bundeskartellamt δεν θα είχε επιτρέψει τις εξαγορές επιχειρήσεων από την Thomson-Brandt στη Γερμανία μεταξύ 1979 και 1983.

δ)

Και η γερμανική κυβέρνηαη αποκρούει την άποψη της Metro σχετικά με την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης του ομίλου Thomson-Brandt ή της SABA. Παρατηρεί δε ότι ακόμη και μια επιχείρηση που κατέχει δεσπόζουσα θέση δικαιούται να αρνηθεί να εφοδιάζει ένα διανομέα που δεν ανταποκρίνεται στα ποιοτικά κριτήρια για την αναγνώριση του. Όταν μάλιστα η οικεία επιχείρηση έχει θέσει σε εφαρμογή το σύστημα επιλεκτικής διανομής πριν αποκτήσει τη δεσπόζουσα θέση, δεν συντρέχει εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσεως.

α)

Η Metro φρονεί ότι, ενόψει των σημαντικών τροποποιήσεων που επέφερε η SABA στο αρχικό της σύστημα, με την προσβαλλόμενη απόφαση δεν ανανεώθηκε απλώς η αρχική εξαίρεση αλλά εγκρίθηκε νέα εξαίρεση. Εφόσον δεν έγινε νέα νομότυπη κοινοποίηση σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 17 για το τροποποιημένο σύστημα της SABA, η Επιτροπή δεν είχε καμία αρμοδιότητα να εγκρίνει εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης. Εν πάση περιπτώσει, οι πραγματικές συνθήκες της εφαρμογής του συστήματος της SABA απέχουν αισθητά τόσο από τους όρους που ¡είχαν κοινοποιηθεί αρχικά όσο και από τους όρους των νέων στερεοτύπων συμφωνιών.

Με την απάντηση της, η Metro υποστηρίζει ότι η ίδια η Επιτροπή έκανε διάκριση μεταξύ του παλαιού συνόλου συμφωνιών της SABA και του τωρινού συνόλου, όταν σημειώνει στην απόφαση της ότι οι συμφωνίες « έχουν υποβληθεί σε πολυάριθμες τροποποιήσεις», και παραπέμπει σχετικώς στην απόφαση του Δικαστηρίου της 10ης Ιουλίου 1980 (υπόθεση 30/78, Distillers, ECR 1980, σ. 2229 ).

β )

Η Επιτροπή απαντά ότι, βάσει του κανονισμού 27 της Επιτροπής, της 6ης Φεβρουαρίου 1962 (ΕΕ ειδ. έκδ. 08/001, σ. 34), στην προκειμένη περίπτωση δεν χρειαζόταν νέα νομότυπη κοινοποίηση, εφόσον επρόκειτο για ανανέωση εξαιρέσεως βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της οποίας η ισχύς είχε λήξει. Πράγματι, η αρχική κοινοποίηση του συστήματος της SABA κάλυπτε τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις και τροπολογίες, οι οποίες γνωστοποιήθηκαν προσηκόντως στην Επιτροπή. Υπ' αυτές τις συνθήκες, το άρθρο 8, παράγραφος 2, του κανονισμού 17 επιβάλλει απλώς στην επιχείρηση να υποβάλει αίτηση. Και αν ακόμη οι ισχυρισμοί της Metro αποδεικνύονταν ακριβείς, δεν θίγουν την αρμοδιότητα της Επιτροπής να εξαιρέσει το σύστημα της SABA υπό την τωρινή του μορφή θα μπορούσαν μόνο να δικαιολογήσουν ανάκληση της εξαίρεσης που είχε χορηγηθεί στη SABA σύμφωνα με το άρθρο 8, παράγραφος 3, του κανονισμού 17.

Με την ανταπάντηση της, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η κοινοποίηση βάσει του κανονισμού 17 ισοδυναμεί απλώς προς αίτηση εξαιρέσεως και θέτει ένα χρονικό όριο, πριν από το οποίο δεν μπορεί να ανατρέχει κανονικά η αναδρομική εξαίρεση. Μετά την κοινοποίηση μιας συμφωνίας, αρκεί η γνωστοποίηση των μεταγενέστερων τροπολογιών στην Επιτροπή, χωρίς να απαιτείται νομότυπη κοινοποίηση για να πληρούται η υποχρέωση παροχής επακριβών και πλήρων στοιχείων, η παράβαση της οποίας τιμωρείται με πρόστιμο δυνάμει του άρθρου 15, παράγραφος 1, στοιχείο α), του κανονισμού 17.

γ)

Και η SABA είναι της άποψης ότι δεν απαιτείται η τήρηση τύπου για την αίτηση παρατάσεως ή ανανεώσεως που υποβάλλεται κατ' εφαρμογή του άρθρου 8, παράγραφος 2, του κανονισμού 17. Το ίδιο ισχύει και για τις τροποποιήσεις που επιφέρονται στις συμβάσεις, όταν γνωστοποιούνται στην Επιτροπή ενόσω εξετάζει την υπόθεση. Τυχόν επανάληψη της κοινοποίησης με το έντυπο Α/Β για κάθε τροποποίηση του κειμένου θα αποτελούσε άσκοπη τυπικότητα.

δ)

Την άποψη της Επιτροπής και της SABA ως προς το σημείο αυτό συμμερίζεται και η γερμανική κυβέρνηση, η οποία υποστηρίζει ότι η διαδικασία την οποία υποστηρίζει η Metro όχι μόνο αποτελεί ανώφελη τυπολατρία, αλλά είναι και ανεφάρμοστη.

1

Με δικόγραφο που κατέθεσε στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 19 Μαρτίου 1984, η εταιρία Metro SB-Großmärkte GmbH & Co. KG ( στο εξής: η Metro ), με έδρα το Leverkusen, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, άσκησε, δυνάμει του άρθρου 173, δεύτερη παράγραφος, της Συνθήκης ΕΟΚ, προσφυγή, με την οποία ζητεί την ακύρωση της απόφασης 83/672 της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, της 21ης Δεκεμβρίου 1983, σχετικά με διαδικασία κατ' εφαρμογή του άρθρου 85 της Συνθήκης ΕΟΚ ( IV/29.598 — σύστημα επιλεκτικής διανομής της SABA εντός της ΕΟΚ, ΕΕ L 376, σ. 41 ).

2

Με την απόφαση αυτή, η Επιτροπή εξήρεσε, βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης, από την απαγόρευση του άρθρου 85, παράγραφος 1, ορισμένες συμφωνίες που αποτελούν μέρος του συστήματος επιλεκτικής διανομής το οποίο εφαρμόζει η εταιρία SABA GmbH (στο εξής: η SABA) για την εμπορία εντός της κοινής αγοράς των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας τις οποίες κατασκευάζει.

3

Η προσφεύγουσα επιχείρηση ασκεί χονδρικό εμπόριο με το σύστημα καταστημάτων αυτοεξυπηρετήσεως και αναπτύσσει δραστηριότητα σε ολόκληρη την Κοινότητα. Διαθέτει περί τα σαράντα καταστήματα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, καθώς και ορισμένο αριθμό χώρων πωλήσεως στα λοιπά κράτη μέλη. Οι δραστηριότητες της συνίστανται στο να προμηθεύεται απευθείας από τους παραγωγούς ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, μεταξύ των οποίων οι ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας, και να τα πωλεί είτε σε εμπόρους λιανικής πωλήσεως, οι οποίοι τα μεταπωλούν, είτε σε εμπορικές, βιοτεχνικές ή βιομηχανικές επιχειρήσεις, που τα χρησιμοποιούν για επαγγελματικούς σκοπούς. Η Metro πωλεί επίσης σε ιδιώτες τελικούς καταναλωτές, που χαρακτηρίζονται ως « καταναλώτριες οργανωμένες μονάδες », όπως νοσοκομεία και ξενοδοχεία.

4

Το σύστημα διανομής της Metro, που χαρακτηρίζεται «cash-and-carry», παρέχει στους αγοραστές τη δυνατότητα να προμηθεύονται, στο χώρο πωλήσεως, εμπορεύματα που είναι αποθηκευμένα και εκτεθειμένα απλά, έτσι που να μπορεί εύκολα να τα μεταφέρει ο ίδιος ο πελάτης, αφού πληρώσει σε μετρητά. Το σύστημα αυτό οδηγεί σε μείωση του κόστους, παρέχοντας έτσι στη Metro τη δυνατότητα να αρκείται σε μικρότερο περιθώριο κέρδους από ό,τι το παραδοσιακό χονδρικό εμπόριο.

5

Η SABA, με έδρα το Villingen-Schwenningen στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, κατασκευάζει ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας, όπως δέκτες ραδιοφώνου, δέκτες τηλεοράσεως, μαγνητοσκόπια, συσκευές υψηλής πιστότητας και μαγνητόφωνα. Διαθέτει αυτά τα προϊόντα στην αγορά μέσω πλέγματος συμβάσεων και συμφωνιών με αποκλειστικούς διανομείς και με συμβεβλημένους εμπόρους χονδρικής και λιανικής πωλήσεως, ολόκληρο δε αυτό το δίκτυο συναποτελεί ένα σύστημα επιλεκτικής διανομής( στο εξής: σύστημα της SABA ).

6

Η SABA είναι από το 1980 κατά 100 % θυγατρική της εταιρίας Thomson-Brandt, η οποία εδρεύει στη Γαλλία και κατέχει εταιρικά μερίδια και άλλων γερμανικών επιχειρήσεων του τομέα των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας, μεταξύ των οποίων οι εταιρίες Dual, Nordmende και Telefunken Fernseh und Rundfunk GmbH.

7

Το σύστημα της SABA έχει το χαρακτήρα ενιαίου συστήματος διανομής για ολόκληρο το έδαφος της Κοινότητας. Αποτελείται, για μεν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, περιλαμβανομένου και του Δυτικού Βερολίνου, από δίκτυο εξειδικευμένων εμπόρων χονδρικής και λιανικής πωλήσεως, συμβεβλημένων με τη SABA, για δε τα λοιπά κράτη μέλη — πλην της Ιρλανδίας — από αποκλειστικούς διανομείς και εξειδικευμένους εμπόρους λιανικής πωλήσεως. Οι αποκλειστικοί διανομείς που έχουν οριστεί για την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι θυγατρικές της SABA.

8

Το σύστημα αυτό αποτελείται από ένα σύνολο συμβάσεων και συμφωνιών μεταξύ της SABA και των διαφόρων διανομέων του δικτύου της, οι οποίες εμφανίζονται υπό τις ακόλουθες μορφές στερεοτύπων συμβάσεων:

9

Σχετικά με τις προαναφερθείσες υποχρεώσεις που αναφέρονται στην προώθηση των πωλήσεων, η συμφωνία συνεργασίας υποχρεώνει τους εξειδικευμένους χονδρεμπόρους στη Γερμανία, οι οποίοι εφοδιάζονται απευθείας από τη SABA, να προσφέρουν προς πώληση το πλήρες φάσμα των προϊόντων της και να συνάπτουν με τη SABA στην αρχή κάθε έτους συμφωνία που να περιέχει δεσμευτικούς στόχους ως προς τις πωλήσεις, αναφέροντας αριθμό τεμαχίων ανά τόπο συσκευής.

10

Η Metro άρχισε να αμφισβητεί τη λειτουργία του συστήματος διανομής της SABA αφότου ζήτησε από τη SABA να την αναγνωρίσει ως έμπορο χονδρικής πωλήσεως για τη διανομή ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας και προσέκρουσε στην άρνηση της να την προμηθεύει, με την αιτιολογία ότι δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για να αναγνωριστεί ως έμπορος χονδρικής πωλήσεως προϊόντων της SABA.

11

Με απόφαση της 15ης Δεκεμβρίου 1975 ( OJ 1975, L 28, σ. 19 ), η Επιτροπή έλαβε θέση σχετικά με την προγενέστερη μορφή που είχαν οι συμβάσεις που αποτελούν το σύστημα της SABA. Με την απόφαση εκείνη, αναγνώρισε ότι ορισμένες ρήτρες αυτών των συμβάσεων δεν ενέπιπταν στην απαγόρευση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, ενώ άλλες διατάξεις των εν λόγω συμβάσεων μπορούσαν να τύχουν εξαιρέσεως κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 3. Η προσφυγή της Metro κατά της αποφάσεως αυτής της Επιτροπής απορρίφθηκε με την απόφαση του Δικαστηρίου της 25ης Οκτωβρίου 1977 (υπόθεση 26/76, Metro, ECR 1977, σ. 1875, που θα αναφέρεται στο εξής ως Metro 1 ).

12

Οι όροι των διαφόρων συμφωνιών που συναποτελούν το τωρινό σύστημα SABA είναι ουσιαστικά όμοιοι με τους όρους του παλιού συστήματος SABA, αν εξαιρεθούν ορισμένες τροποποιήσεις, που αφορούν ιδίως τη διαδικασία αναγνωρίσεως των εξειδικευμένων διανομέων. Ενώ η διαδικασία που προβλεπόταν στο πλαίσιο του παλιού συστήματος χαρακτηριζόταν από την εξουσία της SABA να αποφασίζει αν ένας έμπορος λιανικής πωλήσεως ανταποκρίνεται ή όχι στα κριτήρια που επιβάλλονταν για την αναγνώριση του, σύμφωνα με τη νέα διαδικασία αναγνωρίσεως εξουσιοδοτείται κάθε χονδρέμπορος εξειδικευμένος στα προϊόντα SABA να αναγνωρίζει ο ίδιος, ως εξειδικευμένος έμπορος λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA, τους εμπόρους που ανταποκρίνονται στα σχετικά κριτήρια και να τους εφοδιάζει με εμπορεύματα. Επιπλέον, οι χονδρέμποροι, και όταν ακόμη δεν υπογράφουν τη συμφωνία συνεργασίας και δεν εφοδιάζονται επομένως απευθείας από τη SABA, μπορούν να προμηθεύονται από άλλους συμβεβλημένους χονδρεμπόρους, εφόσον ανταποκρίνονται προς τα κριτήρια της « σύμβασης εμπόρων χονδρικής πωλήσεως ».

13

Με επιστολή της 2ας Ιουλίου 1979, η SABA ζήτησε από την Επιτροπή να εξαιρέσει τις συμβάσεις που αποτελούσαν το σύστημα διανομής της SABA από την εφαρμογή του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, παρατείνοντας την εξαίρεση που είχε χορηγηθεί με την απόφαση του 1975, της οποίας η ισχύς έληγε στις 21 Ιουλίου 1980. Μετά από δύο γνωστοποιήσεις αιτιάσεων που ώθησαν τη SABA να επιφέρει τις προαναφερθείσες τροποποιήσεις στις συμφωνίες της, η Επιτροπή εξέδωσε, στις 21 Δεκεμβρίου 1983, την επίδικη απόφαση.

14

Με την απόφαση αυτή, η Επιτροπή κήρυξε ανεφάρμοστες, σύμφωνα με την παράγραφο 3, του άρθρου 85, τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού στη « σύμβαση εμπόρων χονδρικής πωλήσεως », στη συμφωνία συνεργασίας με τη SABA και στη « σύμβαση εξειδικευμένων εμπόρων λιανικής πωλήσεως », ενώ αποφάσισε να μην παρέμβει, δυνάμει της παραγράφου 1 του άρθρου 85, σχετικά με τη συμφωνία « Fair Service » της SABA. Επέβαλε, εξάλλου, στη SABA την υποχρέωση να της κοινοποιεί κάθε χρόνο, αρχίζοντας από τις 31 Δεκεμβρίου 1984, έκθεση των περιπτώσεων στις οποίες αρνήθηκε να αναγνωρίσει ή ανακάλεσε από έμπορο χονδρικής ή λιανικής πωλήσεως την ιδιότητα του « διανομέα προϊόντων SABA » ή διέταξε αναστολή των παραδόσεων προς αυτόν, ή των περιπτώσεων στις οποίες ζήτησε να εξετάσει τα έγγραφα ελέγχου των αριθμών σειράς ενός διανομέα προϊόντων SABA.

15

Η Metro ζητεί, βάσει του άρθρου 173 της Συνθήκης, την ακύρωση της επίδικης απόφασης, κατά το μέτρο που εξαιρεί, βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, τις συμφωνίες που συναποτελούν το σύστημα της SABA.

16

Στην υπό κρίση υπόθεση, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου παρενέβη υπέρ της Metro, ενώ η SABA και η κυβέρνηση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας παρενέβησαν υπέρ της Επιτροπής.

17

Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση εκτίθενται διεξοδικώς τα στοιχεία που απαρτίζουν το σύστημα της SABA και την προσβαλλόμενη, απόφαση της Επιτροπής, καθώς και τα πραγματικά περιστατικά, οι λόγοι ακυρώσεως και τα επιχειρήματα των διαδίκων. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται πιο κάτω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για να σχηματίσει κρίση το Δικαστήριο.

18

Μόνο η SABA υποστηρίζει ότι η προσφυγή είναι απαράδεκτη. Φρονεί ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν αφορά τη Metro άμεσα και ατομικά, καθόσον δεν εκδόθηκε κατόπιν αιτήσεως της Metro δυνάμει του άρθρου 3, παράγραφος 2, στοιχείο β ), του κανονισμού 17.

19

Πρέπει να υπομνηστεί ότι, κατά το άρθρο 173, δεύτερη παράγραφος της Συνθήκης, τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα μπορούν να ασκήσουν προσφυγή ακυρώσεως κατά των αποφάσεων που απευθύνονται σ' αυτά ή κατά αποφάσεων που, αν και εκδίδονται ως κανονισμοί ή αποφάσεις που απευθύνονται σε άλλο πρόσωπο, τα αφορούν άμεσα και ατομικά. Δεδομένου ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν απευθυνόταν στη Metro, πρέπει να εξεταστεί αν την αφορά άμεσα και ατομικά.

20

Κατά πάγια νομολογία, τα λοιπά πρόσωπα εκτός από τους αποδέκτες μιας απόφασης δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι η απόφαση τα αφορά κατά την έννοια του άρθρου 173, δεύτερη παράγραφος, παρά μόνο αν τα θίγει λόγω ορισμένων ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών τους ή λόγω πραγματικής καταστάσεως η οποία τα διακρίνει από κάθε άλλο πρόσωπο και ως εκ τούτου τα εξατομικεύει κατά τρόπο ανάλογο με τους αποδέκτες ( απόφαση της 28ης Ιανουαρίου 1986, υπόθεση 169/84, Cofaz, Συλλογή 1986, σ. 391).

21

Σχετικώς, πρέπει καταρχάς να υπομνηστεί ότι οι αιτήσεις της Metro να γίνει δεκτή στο σύστημα της SABA ως έμπορος χονδρικής πωλήσεως έχουν απορριφθεί.

22

Πρέπει εξάλλου να σημειωθεί ότι η Metro προέβαλε αντιρρήσεις με επιστολές που έστειλε το Φεβρουάριο 1983, αλλά και αργότερα, μετά τη δημοσίευση της ανακοίνωσης της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 19, παράγραφος 3, του κανονισμού 17 (ΕΕ C 140 της 28. 5.1983, σ. 3), με την οποία γνωστοποιούσε την πρόθεση της να χορηγήσει εξαίρεση στη SABA. Η Επιτροπή αναγνώρισε το έννομο συμφέρον της Metro να υποβάλει παρατηρήσεις, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 19 του προαναφερθέντος κανονισμού, και ανέφερε ότι αυτές ακριβώς οι αντιρρήσεις της Metro απορρίπτονται στο μέρος Ι. Γ της προσβαλλόμενης απόφασης. Με την εν λόγω απόφαση διατηρούνται, παρά ορισμένες τροποποιήσεις της αρχικής μορφής των συμφωνιών της SABA, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συστήματος διανομής τα οποία επέκρινε η Metro κατά τη διοικητική διαδικασία.

23

Υπ' αυτές τις περιστάσεις, πρέπει να θεωρηθεί ότι η προσβαλλόμενη απόφαση αφορά άμεσα και ατομικά τη Metro, κατά την έννοια του άρθρου 173, δεύτερη παράγραφος, της Συνθήκης. Επομένως, η προσφυγή είναι παραδεκτή.

24

Προς στήριξη της προσφυγής της, η Metro προβάλλει έξι λόγους ακυρώσεως. Με τους πέντε πρώτους ισχυρίζεται ότι η Επιτροπή ενήργησε κατά κατάχρηση εξουσίας, κατά το μέτρο που:

25

Ο έκτος λόγος, που πρέπει να εξεταστεί πρώτος, στηρίζεται στην έλλειψη αρμοδιότητας της Επιτροπής, η'οποία ενέκρινε την εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, παρά την έλλειψη κοινοποιήσεως, που προαπαιτείται κατά την ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση.

26

Η Metro ισχυρίζεται ότι, ενόψει των σημαντικών τροποποιήσεων που επέφερε η SABA στο αρχικό της σύστημα, η προσβαλλόμενη απόφαση δεν συνιστά απλή ανανέωση της αρχικής εξαιρέσεως, αλλά έγκριση νέας εξαιρέσεως. Εφόσον δεν έγινε νομότυπη κοινοποίηση του τροποποιηθέντος συστήματος, σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 17, η Επιτροπή δεν είχε την εξουσία να χορηγήσει στη SABA εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης. Εν πάση περιπτώσει, η συγκεκριμένη εφαρμογή του συστήματος της SABA απέχει αισθητά τόσο από τους αρχικά κοινοποιηθέντες όρους όσο και από τους όρους των νέων στερεοτύπων συμφωνιών.

27

Η Επιτροπή αμφισβητεί ότι στην προκειμένη περίπτωση χρειαζόταν νέα νομότυπη κοινοποίηση, εφόσον δεν επρόκειτο για έγκριση νέας εξαιρέσεως, αλλά για απλή ανανέωση, με ορισμένες τροπολογίες και τροποποιήσεις, εξαιρέσεως της οποίας η ισχύς είχε λήξει. Υπ' αυτές τις συνθήκες, η αρχική κοινοποίηση του συστήματος της SABA κάλυπτε τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις και τροπολογίες που της γνωστοποιήθηκαν ατύπως.

28

Το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 17 ορίζει τα εξής:

« Οι συμφωνίες, αποφάσεις και εναρμονισμένες πρακτικές που προβλέπονται στο άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, οι οποίες προέκυψαν μετά την έναρξη της ισχύος του παρόντος κανονισμού και υπέρ των οποίων οι ενδιαφερόμενοι επιθυμούν να επικαλεσθούν την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 85, παράγραφος 3, πρέπει να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή. Μέχρι να κοινοποιηθούν, δεν είναι δυνατή η έκδοση αποφάσεως εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 3. »

29

Αντιθέτως, το άρθρο 8, παράγραφος 2, προβλέπει ότι:

« Η απόφαση δύναται να ανανεωθεί κατόπιν αιτήσεως, αν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 85. παράγραφος 3, της Συνθήκης εξακολουθούν να πληρούνται. »

Στην περίπτωση αυτή, αρκεί απλή γνωστοποίηση των επιφερομένων τροποποιήσεων και απλή αίτηση ανανεώσεως της εξαιρέσεως.

30

Πρέπει συνεπώς να εξεταστεί αν η αίτηση εξαιρέσεως, την οποία υπέβαλε στις 2 Ιουλίου 1979 η SABA με απλή επιστολή, αφορά την έγκριση εντελώς νέας εξαιρέσεως ή απλή ανανέωση της εξαίρεσης που είχε εγκριθεί με την απόφαση 76/159 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 1975.

31

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η νέα μορφή των συμφωνιών της SABA δεν διαφέρει καταρχήν από την προηγούμενη, η οποία είχε κοινοποιηθεί νομοτύπως το 1972 και το 1974, αν εξαιρεθούν ορισμένες τροποποιήσεις που καθιστούν ιδίως λιγότερο αυστηρή τη διαδικασία αναγνωρίσεως των εξειδικευμένων διανομέων προϊόντων SABA που προβλεπόταν αρχικά. Υπ* αυτές τις περιστάσεις, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η υποβολή απλής αιτήσεως μαζί με τη γνωστοποίηση των τροποποιήσεων που είχε σκοπό να επιφέρει η SABA αρκούσε για να δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να λάβει απόφαση επί της παρατάσεως της εξαιρέσεως του συστήματος της SABA κατά την έννοια του άρθρου 8, παράγραφος 2, του κανονισμού 17.

32

Η αιτίαση της Metro ότι ο τρόπος της υλοποίησης στην πράξη του συστήματος της SABA αποκλίνει αισθητά από τους όρους που είχαν αρχικά κοινοποιηθεί και από τους όρους των νέων στερεότυπων συμφωνιών δεν έχει σημασία για την αξιολόγηση του συστήματος. Πράγματι, αν οι ισχυρισμοί της Metro αποδεικνύονταν ακριβείς, θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την άρνηση εγκρίσεως ή την ανάκληση εξαιρέσεως δεν θα μπορούσαν όμως να στηρίξουν την απαίτηση νέας κοινοποιήσεως.

33

Υπ' αυτές τις συνθήκες, ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί.

34

Οι σκέψεις του Δικαστηρίου τις οποίες επικαλείται η METRO είναι οι ακόλουθες. Καταρχάς, το Δικαστήριο, κρίνοντας νόμιμη την εξαίρεση που είχε εγκριθεί αρχικά για το δίκτυο της SABA, διευκρίνισε τα εξής:

« Τα πράγματα θα μπορούσαν να έχουν διαφορετικά, ιδίως αν, λόγω αυξήσεως του αριθμού των δικτύων επιλεκτικής διανομής ανάλογης φύσεως προς το δίκτυο της SABA, οι έμποροι χονδρικής πωλήσεως με καταστήματα αυτοεξυπηρετήσεως εξαφανίζονταν πράγματι από την αγορά ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας » ( σκέψη 50 ).

Επιπλέον, το Δικαστήριο δέχτηκε ρητά ότι

« εναπόκειται, πάντως, στην Επιτροπή να μεριμνήσει ώστε να μην ενισχυθεί αυτή η διαρθρωτική ακαμψία ( η ακαμψία των τιμών ), πράγμα που ενδέχεται να συμβεί σε περίπτωση αυξήσεως του αριθμού των δικτύων επιλεκτικής διανομής για την εμπορία του ίδιου προϊόντος » ( σκέψη 22 ).

35

Κατά τη Metro όμως, ο ανταγωνισμός στην αγορά των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας έχει υποστεί βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές από το 1975. Ειδικότερα, έχει αυξηθεί αισθητά ο αριθμός των συστημάτων επιλεκτικής διανομής, τα οποία εφαρμόζουν οι κυριότεροι παραγωγοί τόσο στη γερμανική αγορά όσο και σε ολόκληρη την Κοινότητα. Σήμερα, παράλληλα με τα συστήματα η ύπαρξη των οποίων έχει κοινοποιηθεί στην Επιτροπή και τα συστήματα για τα οποία έχει υποβληθεί αίτηση εξαιρέσεως βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, υπάρχει και ένας μεγάλος αριθμός άλλων παρό-μοιωνδικτύων επιλεκτικής διανομής που δεν έχουν κοινοποιηθεί και τα οποία επίσης εμποδίζουν τον απευθείας εφοδιασμό των εμπόρων χονδρικής πωλήσεως αυτοεξυπηρετήσεως, όπως η Metro.

36

Η Metro ισχυρίζεται ότι η Επιτροπή, εγκρίνοντας τη νέα εξαίρεση με την επίδικη απόφαση, παρέλειψε να λάβει υπόψη τις αλλαγές αυτές, μολονότι η απόφαση Metro Ι της επέβαλε αυτή την υποχρέωση. Η Επιτροπή όφειλε ιδίως να συνεκτιμήσει όλα τα συστήματα επιλεκτικής διανομής, ακόμη και τα λεγόμενα « απλά » συστήματα, τα οποία έχουν ως μοναδικό σκοπό να εξασφαλίζουν ότι τα εμπορεύματα διοχετεύονται αποκλειστικά σε εξειδικευμένους εμπόρους ή σε μεταπωλητές που διαθέτουν εξειδικευμένα τμήματα.

37

Η Επιτροπή υπενθυμίζει κατ' αρχάς ότι, σύμφωνα με την απόφαση στην υπόθεση Metro Ι, τα συστήματα επιλεκτικής διανομής αποτελούν « μεταξύ άλλων στοιχείων, ένα στοιχείο του ανταγωνισμού σύμφωνο προς το άρθρο 85, παράγραφος 1, εφόσον η επιλογή των μεταπωλητών γίνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων ποιοτικού χαρακτήρα, που αφορούν την επαγγελματική εξειδίκευση του μεταπωλητή, του προσωπικού του και των εγκαταστάσεων του και εφόσον οι προϋποθέσεις αυτές καθορίζονται κατά τρόπο ομοιόμορφο έναντι όλων των ενδεχόμενων μεταπωλητών και εφαρμόζονται κατά τρόπο που δεν δημιουργεί διακρίσεις ». Κατά συνέπεια, η Επιτροπή δεν έχει καμία εξουσία να επέμβει στη λειτουργία τέτοιων « απλών » συστημάτων επιλεκτικής διανομής. Η αύξηση του αριθμού των συστημάτων αυτών, επομένως, δεν έχει σημασία στο πλαίσιο του άρθρου 85, παράγραφος 1. Αντιθέτως, η ύπαρξη τέτοιων συστημάτων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εξέταση του αν μπορεί να εφαρμοστεί ή όχι το άρθρο 85, παράγραφος 3.

38

Σχετικώς, η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι, όταν ανανέωσε την εξαίρεση του συστήματος της SABA, ήταν βέβαιο ότι στη σχετική αγορά δεν λειτουργούσαν άλλα δίκτυα επιλεκτικής διανομής παρόμοια με το δίκτυο της SABA· ειδικότερα, η συμφωνία συνεργασίας, με την οποία υποχρεώνονται οι έμποροι χονδρικής πωλήσεως να δηλώνουν δεσμευτικά τις προβλεπόμενες πωλήσεις τους, αποτελεί γνώρισμα του συστήματος της SABA και μόνο. Επί συνόλου δεκατριών συστημάτων επιλεκτικής διανομής που λειτουργούν στον τομέα αυτό στο έδαφος της Κοινότητας και έχουν κοινοποιηθεί στην Επιτροπή, τα τέσσερα περιέχουν την απλή υποχρέωση των χονδρεμπόρων να προμηθεύουν αποκλειστικά εξειδικευμένους μεταπωλητές, υποχρέωση που δεν εμπίπτει στο άρθρο 85, παράγραφος 1. Τα υπόλοιπα εννέα συστήματα έπρεπε να τύχουν εξαιρέσεως βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, κανένα όμως από αυτά δεν περιείχε υποχρεώσεις προωθήσεως της διανομής ή υποχρεώσεις συνεργασίας ανάλογες με τις υποχρεώσεις του συστήματος της SABA.

39

Πρέπει να γίνει δεκτό ότι, όπως υποστηρίζει η Metro και αναγνωρίζει η Επιτροπή, η Επιτροπή είχε υποχρέωση, κατά την εξέταση της αίτησης της SABA περί ανανεώσεως της εξαιρέσεως που είχε χορηγηθεί το 1975, να ελέγξει μήπως η κατάσταση του ανταγωνισμού στη σχετική αγορά είχε μεταβληθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την έγκριση εξαιρέσεως.

40

Πρέπει να υπομνηστεί ότι, μολονότι τα « απλά » συστήματα επιλεκτικής διανομής μπορούν, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, να αποτελούν στοιχείο ανταγωνισμού σύμφωνο προς το άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, μπορεί ωστόσο να επέλθει περιορισμός ή και κατάργηση του ανταγωνισμού στην περίπτωση που η ύπαρξη ορισμένου αριθμού τέτοιων συστημάτων δεν αφήνει κανένα περιθώριο για άλλες μορφές διανομής, που να βασίζονται σε διαφορετική πολιτική ανταγωνισμού, ή δημιουργεί διαρθρωτική ανελαστικότητα των τιμών, η οποία να μην αντισταθμίζεται από άλλους παράγοντες ανταγωνισμού μεταξύ προϊόντων του ίδιου κατασκευαστή και από την ύπαρξη πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ προϊόντων διαφορετικών κατασκευαστών.

41

Κατά συνέπεια, από την ύπαρξη και μόνο μεγάλου αριθμού συστημάτων επιλεκτικής διανομής για ορισμένο προϊόν δεν μπορεί να συναχθεί ότι περιορίζεται ή νοθεύεται ο ανταγωνισμός. Ούτε είναι αποφασιστική η ύπαρξη των συστημάτων αυτών για να εγκριθεί ή όχι εξαίρεση βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3 το μόνο στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη προς τούτο είναι ο πραγματικός αντίκτυπος της ύπαρξης τέτοιων συστημάτων στην κατάσταση του ανταγωνισμού. Επομένως, το μερίδιο της αγοράς έγχρωμων τηλεοράσεων που κάλυπταν τα συστήματα επιλεκτικής διανομής, στο οποίο αναφέρεται η Metro, δεν μπορεί να θεωρηθεί καθεαυτό ότι αποτελεί κώλυμα για την έγκριση εξαιρέσεως.

42

Επομένως, η αύξηση του αριθμού των « απλών » συστημάτων επιλεκτικής διανομής, μετά την έγκριση εξαιρέσεως, πρέπει να συνεκτιμάται κατά την εξέταση της αιτήσεως για την ανανέωση αυτής της εξαιρέσεως μόνο στην ειδική περίπτωση που η σχετική αγορά είχε ήδη τόσο ανελαστικές δομές, ώστε το στοιχείο ανταγωνισμού που ενυπάρχει στα « απλά » συστήματα να μην αρκεί για να διατηρήσει έναν αποτελεσματικό ανταγωνισμό. Η Metro δεν απέδειξε εν προκειμένω ότι συντρέχει τέτοια ειδική περίπτωση.

43

Όσον αφορά την επίπτωση που έχει στην αγορά η ύπαρξη άλλων συστημάτων επιλεκτικής διανομής εκτός από τα απλά συστήματα, η Επιτροπή, για να ανανεώσει την εξαίρεση, στηρίχτηκε στο σχετικά περιορισμένο μερίδιο της αγοράς το οποίο καλύπτει το σύστημα της SABA, καθώς και στο γεγονός ότι το σύστημα αυτό διακρίνεται από τα απλά συστήματα μόνο κατά το ότι περιέχει την υποχρέωση προωθήσεως των πωλή-σεων. Ενεργώντας μ' αυτό τον τρόπο, δεν έκανε εσφαλμένη χρήση της διακριτικής ευχέρειας την οποία διαθέτει για να εκτιμά, στο πλαίσιο του άρθρου 85, παράγραφος 3, το οικονομικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται το σύστημα της SABA.

44

Είναι αλήθεια ότι η Metro ισχυρίστηκε ακόμη ότι, λόγω της αυξήσεως του αριθμού των συστημάτων επιλεκτικής διανομής, έχει καμφθεί αισθητά ο ανταγωνισμός ως προς τις τιμές από το 1975, ο ισχυρισμός αυτός όμως δεν βρίσκει στήριγμα στη: δικογραφία. Όπως προκύπτει, πράγματι, από τις μελέτες και τα στοιχεία που προσκόμισαν η Επιτροπή και η SABA, υφίστανται σημαντικές διαφορές τιμών στη γερμανική αγορά, όχι μόνο μεταξύ προϊόντων διαφορετικών κατασκευαστών, αλλά και μεταξύ προϊόντων με το ίδιο σήμα. Επομένως, οπωσδήποτε δεν μπορεί επί του παρόντος να διαπιστωθεί καμιά αύξηση της διαρθρωτικής ακαμψίας των τιμών.

45

Εξάλλου, το Δικαστήριο αναγνώρισε σχετικά, με την απόφαση Metro Ι, ότι ένας κάποιος περιορισμός του ανταγωνισμού ως προς τις τιμές πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι εγγενής σε κάθε σύστημα επιλεκτικής διανομής, δεδομένου ότι οι τιμές στις. οποίες πωλούν οι εξειδικευμένοι έμποροι παραμένουν κατ' ανάγκη εντός ορίων που) είναι πολύ στενότερα από ό,τι θα ήταν κανονικά, αν υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ εξειδικευμένων και μη εξειδικευμένων εμπόρων. Το Δικαστήριο δέχτηκε ότι ο περιορισμός αυτός αντισταθμίζεται από την ύπαρξη ανταγωνισμού ως προς την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους πελάτες, οι οποίες κανονικά δεν θα παρέχονταν, αν δεν υπήρχε επαρκές περιθώριο κέρδους που να καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση των υψηλότερων δαπανών τις οποίες συνεπάγεται αυτή η παροχή υπηρεσιών.

46

Επομένως, ο λόγος ακυρώσεως της Metro που στηρίζεται στην αύξηση των συστημάτων επιλεκτικής διανομής στον τομέα των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας πρέπει να απορριφθεί.

47

Η αιτίαση περί εξαφανίσεωξ των άλλων διαύλων διανομής θα εξεταστεί στο πλαίσιο του δεύτερου λόγου.

48

Οι αιτιάσεις που προβάλλει η Metro αναφέρονται ειδικότερα στα ακόλουθα σημεία:

49

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι τα στοιχεία του συστήματος της SABA τα οποία εμπίπτουν στο άρθρο 85, παράγραφος 1, ήτοι οι υποχρεώσεις των μεταπωλητών σχετικά με την προώθηση των πωλήσεων των προϊόντων της SABA, συγκεντρώνουν από κάθε άποψη τις προϋποθέσεις για την έγκριση εξαιρέσεως κατά το άρθρο 85, παράγραφος 3, δεδομένου ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα του συστήματος ως προς τον ανταγωνισμό είναι πιο σημαντικά από τα αρνητικά του αποτελέσματα.

50

Η SABA παρατηρεί ότι τα διάφορα στοιχεία που απαρτίζουν το σύστημα διανομής της δικαιολογούνται από την τεχνολογική εξέλιξη στον τομέα των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας και εξυπηρετούν τα συμφέροντα των καταναλωτών. Υπάρχει άλλωστε αρκετά ζωηρός ανταγωνισμός μεταξύ των ευρωπαίων κατασκευαστών, καθώς και μεταξύ ευρωπαίων και ιαπώνων κατασκευαστών. Η SABA δεν είναι επομένως σε θέση να εφαρμόσει πολιτική υψηλών τιμών ή να εμποδίσει σκόπιμα τις παράλληλες εισαγωγές.

51

Κατά τη γερμανική κυβέρνηση, δεν πρέπει ένας διανομέας να είναι σε θέση να επιβάλλει την εμπορική του στρατηγική στον κατασκευαστή. Ο κατασκευαστής μάλλον πρέπει να είναι αυτός που θα επιλέγει τους πρόσφορους για τον καταναλωτή διαύλους διανομής. Σήμερα η ελευθερία επιλογής του καταναλωτή εξασφαλίζεται από το μεγάλο πλήθος ευρωπαίων και ιαπώνων προμηθευτών που εφαρμόζουν διαφορετικά συστήματα διανομής. Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας το χονδρικό εμπόριο αυτοεξυπηρετήσεως δεν αποκλείεται γενικά από τη διανομή των σχετικών προϊόντων.

52

Πρέπει καταρχάς να υπομνηστεί ότι το σύστημα της SABA στο οποίο αναφέρεται η υπό κρίση προσφυγή είναι ουσιαστικά όμοιο με το σύστημα που αποτέλεσε το αντικείμενο της απόφασής Metro Ι, αν εξαιρεθούν κάποιες τροποποιήσεις που κατέστησαν το σύστημα λιγότερο περιοριστικό από ό,τι ήταν προηγουμένως. Δικαιολογημένα, λοιπόν, η Επιτροπή έλαβε ως βάση την υπόθεση ότι, εκ πρώτης όψεως και μέχρις αποδείξεως του εναντίου, το τωρινό σύστημα της SABA μπορούσε, εξίσου με το παλαιό, να τύχει εξαιρέσεως.

53

Όσον αφορά τη φύση των σχετικών προϊόντων, η Metro ισχυρίζεται ότι, αν και για ορισμένα προϊόντα προηγμένης τεχνολογίας, όπως τα συστήματα υψηλής πιστότητας, ορισμένοι καταναλωτές ενδέχεται να χρειάζονται πληροφορίες, για την αγορά συσκευής τηλεοράσεως σπάνια χρειάζεται η γνώμη ειδικού, δεδομένου του υψηλού επιπέδου ποιότητας και του υψηλού βαθμού αξιοπιστίας και τυποποίησης των συσκευών αυτών. Οι συσκευές τηλεοράσεως όμως αντιπροσωπεύουν πάνω από τα δύο τρίτα της συνολικής παραγωγής ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας στην Κοινότητα.

54

Πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως δέχτηκε το Δικαστήριο με την απόφαση Metro Ι, η ύπαρξη διαφοροποιημένων διαύλων διανομής προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των διαφόρων κατασκευαστών και στις ανάγκες των διαφόρων κατηγοριών καταναλωτών είναι ιδιαίτερα δικαιολογημένη στον τομέα των διαρκών καταναλωτικών αγαθών υψηλής ποιότητας και τεχνολογίας, τομέα στον οποίο ένας σχετικά περιορισμένος αριθμός μεγάλων και μεσαίων κατασκευαστών προσφέρει ένα ευρύ φάσμα συσκευών, οι οποίες μπορούν ευχερώς να υποκαταστήσουν η μία την άλλη. Πράγματι, για τα προϊόντα αυτά ενδέχεται η εξυπηρέτηση των πελατών κατά την πώληση και μετά την πώληση να πρέπει να είναι ειδικά προσαρμοσμένη στα χαρακτηριστικά τους και να έχει άμεση σχέση με τη διανομή τους.

55

Σχετικά με τις έγχρωμες τηλεοράσεις, η Επιτροπή, η SABA και η γερμανική κυβέρνηση υποστήριξαν πειστικά ότι η πολυπλοκότητα της σχετικής τεχνολογίας είναι σήμερα τέτοια που μπορεί να δικαιολογεί τη διατήρηση δικτύου διανομής στο οποίο να συμμετέχουν εξειδικευμένοι έμποροι χονδρικής και λιανικής πωλήσεως. Ορθώς επισήμαναν τις διάφορες δυνατότητες χρήσεως των συσκευών τηλεοράσεως χάρη στις τεχνολογικές καινοτομίες ως προς το συνδυασμό της συσκευής τηλεοράσεως με άλλες συσκευές, συμπληρωματικές ή βοηθητικές.

56

Κατά συνέπεια, η αιτίαση της Metro ότι οι περιορισμοί που προβλέπονται από το σύστημα της SABA δεν είναι αναγκαίοι, ενόψει της φύσεως των σχετικών προϊόντων, πρέπει να απορριφθεί.

57

Η Metro ισχυρίζεται στη συνέχεια ότι, αντιθέτως προς τις προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 3, οι καταναλωτές δεν αντλούν κανένα όφελος ή κέρδος από τη λειτουργία του συστήματος της SABA. Αντιθέτως, το σύστημα αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των δυνατοτήτων επιλογής του καταναλωτή. Αποτελεί χαρακτηριστικό της αγοράς ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας το γεγονός ότι η ζήτηση των καταναλωτών μεταστρέφεται από τα κλασικά καταστήματα, που πωλούν σε γενικά υψηλές τιμές και έχουν απόθεμα από λίγους μόνο τύπους προϊόντων, προς τα καταστήματα « cash-and-carry », σαν της Metro.

58

Η Metro υποστηρίζει ότι η τάση των καταναλωτών να αγοράζουν από καταστήματα « cash-and-carry » δεν μπορεί ωστόσο να συνεχίσει να εκδηλώνεται στη σχετική αγορά, και τούτο λόγω της ταυτόχρονης λειτουργίας των συστημάτων επιλεκτικής διανομής τα οποία εφαρμόζουν οι κυριότεροι κατασκευαστές ηλεκτρονικών προϊόντων, τα αποτελέσματα της οποίας καθίστανται αισθητά λόγω της συγκέντρωσης της αγοράς των προϊόντων αυτών στα χέρια λίγων μόνο κατασκευαστών, η οποία έχει ενισχυθεί σημαντικά από το 1975.

59

Η αιτίαση αυτή, που στηρίζεται βασικά στο φαινόμενο συγκεντρώσεως στη σχετική αγορά, πρέπει να εξεταστεί κατά την πραγμάτευση του πέμπτου λόγου, περί καταχρηστικής εκμεταλλεύσεως δεσπόζουσας θέσεως.

60

Η Metro υποστηρίζει επίσης ότι η επίδικη απόφαση συντελεί στην πλήρη κατάργηση του ανταγωνισμού επί σημαντικού τμήματος των σχετικών προϊόντων. Οι έμποροι χονδρικής πωλήσεως με καταστήματα αυτοεξυπηρετήσεως δεν έχουν τη δυνατότητα να εφοδιάζονται με προϊόντα των κυριότερων κατασκευαστών ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας πρώτης ποιότητας, ειδικότερα δε με μαγνητοσκόπια και τηλεοράσεις, λόγω της άρνησης των κυριότερων παραγωγών να τους εφοδιάζουν, με το πρόσχημα ότι δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του συστήματος διανομής το οποίο εφαρμόζει ο συγκεκριμένος κατασκευαστής.

61

Η Metro αναγνωρίζει ότι θεωρητικά θα μπορούσε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των λειτουργούντων συστημάτων επιλεκτικής διανομής. Μια τέτοια προσαρμογή ωστόσο θα της επέβαλλε να εγκαταλείψει την εμπορική της στρατηγική και να μετατραπεί σε αλυσίδα καταστημάτων εντελώς διαφορετικής φύσεως.

62

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι δεν έχει καμία αρμοδιότητα να επεμβαίνει στα απλά συστήματα επιλεκτικής διανομής που είναι σύμφωνα προς τα κριτήρια που συνάγονται από τη νομολογία του Δικαστηρίου. Ενόψει της μεγάλης ποικιλίας μορφών διανομής στην υπό κρίση αγορά, η διατήρηση ή ακόμη και η περαιτέρω διάδοση συστημάτων επιλογής ανάλογων με το σύστημα SABA δεν θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό από τον ανταγωνισμό στην αγορά αυτή των εμπόρων χονδρικής πωλήσεως που έχουν καταστήματα αυτοεξυπηρετήσεως.

63

Ως προς τα πραγματικά περιστατικά, η Επιτροπή επισημαίνει εξάλλου ότι η Metro αποκλείεται μόνο από τρία « απλά » συστήματα επιλεκτικής διανομής και από τέσσερα συστήματα που συνεπάγονται και άλλες υποχρεώσεις. Αντιθέτως, ορισμένοι από τους κυριότερους κατασκευαστές διανέμουν τα προϊόντα τους χωρίς να προβαίνουν σε καμιά επιλογή.

64

Πρέπει καταρχάς να σημειωθεί ότι το γεγονός ότι η Metro δεν μπορεί να προμηθεύεται απευθείας προϊόντα της SABA δεν συνιστά κατάργηση του ανταγωνισμού κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 3, όταν η Metro ή άλλοι έμποροι χονδρικής πωλήσεως με καταστήματα αυτοεξυπηρετήσεως έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύονται ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας, και ιδίως έγχρωμες τηλεοράσεις, από άλλους κατασκευαστές.

65

Όπως υπέμνησε το Δικαστήριο με την απόφαση Metro Ι, οι αρμοδιότητες που παρέχονται στην Επιτροπή από το άρθρο 85, παράγραφος 3, δείχνουν ότι η ανάγκη διατηρήσεως αποτελεσματικού ανταγωνισμού πρέπει να συμβιβάζεται με την επιδίωξη στόχων διαφορετικής φύσεως και ότι, προς το σκοπό αυτό, είναι επιτρεπτοί ορισμένοι περιορισμοί του ανταγωνισμού, όταν είναι απαραίτητοι για την επίτευξη αυτών των στόχων και δεν καταλήγουν στην κατάργηση του ανταγωνισμού επί σημαντικού τμήματος της κοινής αγοράς. Δεν υπάρχει κατάργηση του ανταγωνισμού, αν ο επίμαχος δίαυλος διανομής υφίσταται παράλληλα με άλλες μορφές διανομής που βασίζονται σε διαφορετική πολιτική ανταγωνισμού.

66

Η Metro δεν απέδειξε ωστόσο ότι έχουν παύσει να υφίστανται στην οικεία αγορά άλλες μορφές διανομής διαφορετικής φύσεως, όπως οι έμποροι χονδρικής πωλήσεως με καταστήματα αυτοεξυπηρετήσεως. Υπ' αυτές τις συνθήκες, δεν μπορεί να γίνει δεκτή η αιτίαση περί καταργήσεως του ανταγωνισμού.

67

Κατά συνέπεια, ο λόγος ακυρώσεως περί καταχρήσεως εξουσίας κατά την εφαρμογή του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης πρέπει να απορριφθεί κατά το μέτρο που στρίζεται στη φύση των σχετικών προϊόντων και στην κατάργηση του ανταγωνισμού.

68

Η Metro υποστηρίζει ότι η SABA εκμεταλλεύτηκε καταχρηστικά την εξαίρεση που ενέκρινε η Επιτροπή το 1975. Ο τρόπος δηλαδή της εφαρμογής στην πράξη του συστήματος της SABA απέχει αισθητά από τους όρους που περιέχονται στις συμφωνίες της SABA, με αποτέλεσμα το σύστημα να έχει αποκτήσει πλασματικό χαρακτήρα και η εφαρμογή των κριτηρίων που προβλέπει να δημιουργεί διακρίσεις. Εξάλλου, η Επιτροπή δεν παρέσχε κανένα στοιχείο σχετικά με τις καταγγελίες που έλαβε για τη λειτουργία του συστήματος, ούτε σχετικά με την έρευνα που διεξήγαγε περί του τρόπου εφαρμογής του συστήματος της SABA.

69

Η βρετανική κυβέρνηση, συμμεριζόμενη την άποψη της Metro ως προς το σημείο αυτό, φρονεί ότι, για να αποφευχθεί η δυνατότητα καταχρήσεων στη διαδικασία εντάξεως εμπόρων στο σύστημα της SABA, το δικαίωμα αναγνωρίσεως μεταπωλητών θα έπρεπε να ανατίθεται όχι μόνο στους εμπόρους χονδρικής πωλήσεως, αλλά και στους εμπόρους λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA.

70

Η SABA αποκρούει τους ισχυρισμούς της Metro ως προς το σημείο αυτό, ενώ δέχεται ότι η υποχρέωση, που επιβάλλουν στον εξειδικευμένο έμπορο λιανικής πωλήσεως οι συμφωνίες της SABA να διατηρεί απόθεμα από ολόκληρο το φάσμα των προϊόντων της αποτελεί συνάρτηση και των δυνατοτήτων του να αποθηκεύει και να εκθέτει τα προϊόντα SABA.

71

Η Επιτροπή αμφισβητεί το ότι τα κριτήρια αναγνωρίσεως των μεταπωλητών της SABA εφαρμόστηκαν κατά τρόπο καταχρηστικό. Αναφέρει ότι διεξήγαγε ορισμένες έρευνες τόσο επί της πρακτικής που ακολουθεί η SABA, όσο και επί της πρακτικής ορισμένων εμπόρων χονδρικής και λιανικής πωλήσεως προϊόντων SABA. Μολονότι από τις έρευνες εντοπίστηκαν ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις όπου το κοινοποιηθέν σύστημα δεν εφαρμοζόταν ορθά στην πράξη, από πουθενά δεν προκύπτει ότι εφαρμοζόταν κατά σύστημα, με τρόπο που να δημιουργούνται διακρίσεις.

72

Πρέπει καταρχάς να υπομνηστεί ότι, όπως έχει δεχτεί το Δικαστήριο με την απόφαση της 25ης Οκτωβρίου 1983 (υπόθεση 107/82, AEG, Συλλογή 1983, σ. 3151 ), η πρακτική ενός κατασκευαστή που συνίσταται στο να αρνείται να αναγνωρίσει διανομείς, οι οποίοι ανταποκρίνονται στα ποιοτικά κριτήρια του συστήματος επιλεκτικής διανομής, πρέπει να θεωρηθεί ως αθέμιτη. Μια τέτοια πρακτική αποδεικνύει, συνεπώς, την ύπαρξη παράνομης εφαρμογής του συστήματος αυτού, εφόσον ο αριθμός των αθέμιτων αρνήσεων αναγνωρίσεως αρκεί για να αποκλειστεί η υπόθεση ότι πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις που δεν συνιστούν συστηματική συμπεριφορά.

73

Στην υπό κρίση περίπτωση, τα στοιχεία που παρέσχε η Επιτροπή σχετικά με το πόρισμα των ερευνών που διεξήγαγε δεν αντικρούστηκαν με επαρκώς συγκεκριμένα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι υπήρξε, πέραν μεμονωμένων περιπτώσεων, άρνηση αναγνωρίσεως διανομέων που πληρούσαν τα κριτήρια του συστήματος SABA. Η ύπαρξη τέτοιων περιπτώσεων δεν αρκεί, επομένως, για να αναγκάσει την Επιτροπή να ανακαλέσει μια εξαίρεση που είχε ήδη εγκρίνει ή για να αρνηθεί την ανανέωση μιας τέτοιας εξαίρεσης.

74

Πρέπει επομένως να γίνει δεκτό ότι οι ισχυρισμοί της Metro ως προς το σημείο αυτό είναι αβάσιμοι και ότι, επομένως, ο λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί.

75

Προς στήριξη του λόγου αυτού, η Metro ισχυρίζεται ότι η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη τις πραγματικές οικονομικές επιπτώσεις της λειτουργίας του συστήματος της SABA στο σύνολο της κοινής αγοράς. Ειδικότερα, παρέλειψε να διεξαγάγει μια σοβαρή έρευνα των πραγματικών περιστατικών. Η έκθεση Mackintosh, την οποία επικαλέστηκε η Επιτροπή κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία, δεν μπορεί να αποτελέσει πρόσφορη βάση για την επίδικη απόφαση, η οποία εκδόθηκε πριν από την υποβολή της έκθεσης αυτής.

76

Η βρετανική κυβέρνηση επίσης φρονεί ότι η Επιτροπή δεν διερεύνησε επαρκώς την κατάσταση στη σχετική αγορά. Ως εκ τούτου, δεν μπορούσε να έχει λάβει υπόψη τις διαρθρωτικές μεταβολές της συνολικής διανομής των σχετικών προϊόντων, μεταβολές που προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από έκθεση για την ύπαρξη και την εφαρμογή συστημάτων επιλεκτικής διανομής στο Ηνωμένο Βασίλειο, την οποία υπέβαλε στο Δικαστήριο η βρετανική κυβέρνηση.

77

Σχετικώς, πρέπει να παρατηρηθεί ότι η προσβαλλόμενη απόφαση στηρίζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία όσον αφορά τόσο τη θέση της SABA στη σχετική αγορά όσο και τη γενική διάρθρωση της διανομής. Επιπλέον, η Επιτροπή εξήγησε πειστικά ότι διέθετε, κατά το χρόνο της έκδοσης της απόφασης, επαρκή στοιχεία για να αξιολογήσει τον οικονομικό περίγυρο του συστήματος της SABA, ιδίως χάρη σε μια έρευνα που είχαν διεξαγάγει οι υπηρεσίες της σχετικά με τις περιοριστικές πρακτικές στη σχετική αγορά.

78

Ενόψει αυτών των περιστάσεων, δικαιολογημένα η Επιτροπή επικαλέστηκε, κατά την ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου διαδικασία, τα πορίσματα της έκθεσης Mackintosh, που υποβλήθηκε το Φεβρουάριο 1984 και αφορούσε την κατάσταση του ανταγωνισμού στον τομέα των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας στην ΕΟΚ. Πρέπει σχετικώς να διευκρινιστεί ότι με το λόγο που προβάλλει η Metro δεν ισχυρίζεται ότι η αμφισβητούμενη απόφαση δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη, αλλά ότι στηρίζεται σε ανεπαρκή στοιχεία. Το βάσιμο όμως του ισχυρισμού αυτού δεν αποδείχθηκε κατά την εξέταση εκ μέρους του Δικαστηρίου των πραγματικών περιστατικών που επικαλέστηκαν οι διάδικοι και των εκθέσεων που προσκόμισαν. Και αυτός ο λόγος ακυρώσεως πρέπει επομένως να απορριφθεί.

79

Προς στήριξη αυτού του λόγου, η Metro ισχυρίζεται ότι οι επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt, στον οποίο ανήκει και η SABA, συναποτελούν ενιαίο οικονομικό συγκρότημα, το οποίο κατέχει δεσπόζουσα θέση γενικά στην αγορά των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας και ειδικότερα στην αγορά των εγχρώμων τηλεοράσεων και των μαγνητοσκοπίων, και μάλιστα σε σημαντικό τμήμα της κοινής αγοράς. Με το σύστημα διανομής που δημιούργησε και την άρνηση της να εφοδιάζει τη Metro, η SABA εκμεταλλεύτηκε καταχρηστικά την εν λόγω δεσπόζουσα θέση.

80

Στο πλαίσιο αυτού του λόγου, πρέπει να εξεταστεί και η αιτίαση της Metro ότι η συγκέντρωση στη σχετική αγορά έχει ενισχυθεί σημαντικά από το 1975. Πράγματι, η ενίσχυση αυτή της συγκέντρωσης προκλήθηκε ιδίως από την ανάπτυξη του ομίλου Thomson-Brandt στη γερμανική αγορά. Οι γερμανικές επιχειρήσεις του ομίλου αυτού, δηλαδή η SABA, η Telefunken, η Nordmende και η Dual, δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται ότι βρίσκονται σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, δεδομένης της συνεργασίας τους σε επίπεδο παραγωγής και της συγκέντρωσης της διαχείρισης και της διοίκησης τους. Ως αποτέλεσμα των εξαγορών αυτών, η Thomson-Brandt κατέχει σήμερα την πρώτη θέση στη γερμανική αγορά εγχρώμων τηλεοράσεων (περίπου 27% το 1983), καθώς και στη γαλλική και την ιταλική αγορά στον τομέα αυτό ( 34 % και 27 % αντιστοίχως ). Η τάση συγκέντρωσης στον τομέα αυτόν κατέληξε έτσι στην κυριαρχία δύο μεγάλων ομίλων, του ομίλου Thomson-Brandt και του ομίλου Philips-Grundig.

81

Την ίδια επιχειρηματολογία αναπτύσσει και η βρετανική κυβέρνηση. Ισχυρίζεται ότι οι επιπτώσεις της λειτουργίας του συστήματος της SABA στη διάρθρωση του ανταγωνισμού δεν είναι οι ίδιες που ήταν το 1975, λόγω της αναπτύξεως του ομίλου Thomson-Brandt.

82

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι οι διάφορες επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt διαθέτουν χωριστά δίκτυα για τη διανομή των προϊόντων τους και ότι είναι ανεξάρτητες από άποψη εμπορικής στρατηγικής. Για να εξεταστεί, συνεπώς, αν υπάρχει ή όχι δεσπόζουσα θέση, πρέπει να ληφθεί υπόψη μόνο η θέση της SABA στην αγορά. Η SABA όμως ελέγχει, ως προς τις έγχρωμες τηλεοράσεις, μόνο το 3 % της κοινοτικής αγοράς και το 7,5 % της γερμανικής αγοράς. Επομένως, δεν κατέχει δεσπόζουσα θέση.

83

Η Επιτροπή, ενώ δέχεται ότι η οριζόντια συγκέντρωση στη σχετική αγορά έχει ενισχυθεί προσφάτως, αμφισβητεί ωστόσο ότι η εν λόγω συγκέντρωση έχει επηρεάσει διαρθρωτικά τον ανταγωνισμό. Πράγματι, οι κατ' ιδίαν επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt εξακολουθούν να βρίσκονται σε ανταγωνιστική σχέση μεταξύ τους, τουλάχιστον όσον αφορά τη διανομή των προϊόντων τους. Σε καμιά από τις αγορές ηλεκτρονικών προϊόντων ψυχαγωγίας η θέση της SABA ή του ομίλου Thomson-Brandt δεν είναι τέτοια που να τους παρέχει τη δυνατότητα να καταργήσουν τον ανταγωνισμό.

84

Ενόψει των συγκεκριμένων στοιχείων που παρέσχε η Επιτροπή, πρέπει καταρχάς να παρατηρηθεί ότι η Metro δεν προσκόμισε στοιχεία που θα έδιναν στο Δικαστήριο τη δυνατότητα να διαπιστώσει ότι οι επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt δεν συνδέονται μόνο σε επίπεδο κεφαλαίου αλλά και ότι ακολουθούν επιπλέον συντονισμένη στρατηγική στην αγορά σύμφωνα με τις οδηγίες της μητρικής τους εταιρίας ή σύμφωνα με σχέδιο που έχει συμφωνηθεί μεταξύ τους. Ελλείψει τέτοιας αποδείξεως, το Δικαστήριο οφείλει να θεωρήσει ότι η SABA, στον τομέα της διανομής των προϊόντων της, απολαύει αυτονομίας έναντι της μητρικής εταιρίας και των λοιπών επιχειρήσεων του ομίλου.

85

Σχετικά με τη θέση της SABA στη γερμανική αγορά, πρέπει να παρατηρηθεί, βάσει των στοιχείων που προσκόμισαν οι διάδικοι κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία, ότι στην αγορά εγχρώμων τηλεοράσεων, που είναι το κύριο προϊόν της σχετικής αγοράς εν προκειμένω, κυκλοφορούν προϊόντα 18 τουλάχιστον κατασκευαστών και ότι η SABA ελέγχει λιγότερο από το 10 ο/ο της αγοράς αυτής. Επομένως, και αν ακόμη ληφθεί ως βάση η αγορά στην οποία το μερίδιο της SABA είναι το μεγαλύτερο, δηλαδή η γερμανική αγορά εγχρώμων τηλεοράσεων, το εν λόγω μερίδιο της αγοράς είναι πολύ περιορισμένο για να μπορέσει να θεωρηθεί ότι αποτελεί ένδειξη για την κατοχή δεσπόζουσας θέσης στην αγορά.

86

Το Δικαστήριο έχει ήδη δεχτεί με την απόφαση Metro Ι ότι, μολονότι το μερίδιο της αγοράς που κατέχει μια επιχείρηση δεν συνιστά κατ' ανάγκη το μοναδικό κριτήριο για την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης, μπορεί ωστόσο να πιθανολογηθεί ότι, σε μια αγορά προϊόντων υψηλής μεν τεχνολογίας αλλά ευχερώς εναλλάξιμων κατά την αντίληψη της μεγάλης μάζας των αγοραστών, ο έλεγχος τόσο μικρού μέρους της αγοράς όσο αυτό που ελέγχει η SABA αποκλείει την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης, εκτός αν συντρέχουν ειδικές περιστάσεις, πράγμα πάντως που δεν αποδείχτηκε στην προκειμένη περίπτωση.

87

Μένει να εξεταστεί αν, όπως ισχυρίζονται η Metro και η βρετανική κυβέρνηση, η ανάπτυξη του ομίλου Thomson-Brandt οδήγησε σε τέτοιο βαθμό συγκέντρωσης της αγοράς ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας, ώστε να μη συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 85, παράγραφος 3, για τη χορήγηση εξαιρέσεως σε μια από τις επιχειρήσεις του ομίλου αυτού, δηλαδή εν προκειμένω στη SABA.

88

Ως προς το σημείο αυτό, πρέπει καταρχάς να γίνει δεκτό ότι η αύξηση του βαθμού συγκέντρωσης στην αγορά είναι ένας παράγων που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εξέταση της αίτησης για την ανανέωση εξαιρέσεως βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3, της Συνθήκης, αν η αύξηση αυτή επηρεάζει διαρθρωτικά τον ανταγωνισμό στη σχετική αγορά. Αυτό δεν συμβαίνει πάντα, εφόσον η τάση συγκεντρώσεως εντοπίζεται, όπως εν προκειμένω, σε επίπεδο παραγωγής, ενώ οι συμφωνίες που καλείται να εξετάσει η Επιτροπή αφορούν τη διανομή των προϊόντων. Μπορεί, ωστόσο, να συμβαίνει, ιδίως αν η τάση συγκεντρώσεως συμβάλλει στην. κατάργηση του ανταγωνισμού ως προς τις τιμές ή στην εκτόπιση άλλων διαύλων διανομής.

89

Η Metro έφερε το βάρος να προσκομίσει στοιχεία που να αποδεικνύουν την ύπαρξη μιας τέτοιας κατάστασης. Ενόψει, όμως, των στοιχείων που προσκόμισαν η Επιτροπή και η SABA, από τα οποία προκύπτει ότι τα συστήματα διανομής των κατ' ιδίαν επιχειρήσεων του ομίλου Thomson-Brandt λειτουργούν χωριστά και ότι τα συστήματα αυτά διαφέρουν ουσιαστικά μεταξύ τους ως προς τα χαρακτηριστικά τους, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η Metro δεν απέδειξε ότι υπάρχει συντονισμός της λειτουργίας των συστημάτων αυτών, που να αντανακλά και στη διάρθρωση του ανταγωνισμού στην αγορά.

90

Εξάλλου, δικαιολογημένα η Επιτροπή έλαβε υπόψη το γεγονός ότι, στην αγορά ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας, οι επιχειρήσεις του ομίλου Thomson-Brandt έχουν να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό όχι μόνο του ομίλου Philips-Grundig, αλλά και άλλων κατασκευαστών, όπως η ITT, η Blaupunkt, η Loewe-Opta, η Sony και άλλοι.

91

Επομένως, η Metro δεν απέδειξε ότι η αύξηση της συγκέντρωσης από το 1975, την οποία επικαλέστηκε, επηρέασε τον ανταγωνισμό στο επίπεδο της διανομής των ηλεκτρονικών συσκευών ψυχαγωγίας.

92

Από το σύνολο των σκέψεων που προηγήθηκαν προκύπτει ότι η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί στο σύνολο της.

93

Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 2, του κανονισμού διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα. Επειδή η Metro ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα, περιλαμβανομένων και εκείνων της SABA και της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, που παρενέβησαν υπέρ της Επιτροπής· το Ηνωμένο Βασίλειο, που παρενέβη υπέρ της Metro, πρέπει να φέρει τα έξοδα της παρεμβάσεώς του.

Για τους λόγους αυτούς

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τέταρτο τμήμα)

αποφασίζει: