Δημοσίευση αίτησης καταχώρισης ονομασίας σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2023/C 78/12)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης σύμφωνα με το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης.

ΕΝΙΑΊΟ ΈΓΓΡΑΦΟ

«Lesachtaler Brot»

PGI-AT-02849 - 3.6.2022

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ (X)

1. Ονομασία

«Lesachtaler Brot»

2. Κράτος μέλος ή τρίτη χωρά

Αυστρία

3. Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή toy τρόφιμου

3.1. Τύπος προϊόντος

Κλάση 2.3 — Προϊόντα αρτοποιίας, ζαχαροπλαστικής, ζαχαρώδη παρασκευάσματα ή προϊόντα μπισκοτοποιίας

3.2. Περιγραφή του προϊόντος που φέρει την προβλεπόμενη στο σημείο 1 ονομασία

Το προϊόν προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης «Lesachtaler Brot» είναι ένα ψωμί που παρασκευάζεται από μείγμα 2/3 αλευριού σίκαλης και 1/3 σιτάλευρου, στο οποίο προστίθενται πόσιμο νερό, επιτραπέζιο αλάτι (το πολύ 40 γραμμάρια ανά χιλιόγραμμο αλευριού), καρυκεύματα για ψωμί (ένα ή συνδυασμός περισσότερων) — αγριοκύμινο (το πολύ 10 γραμμάρια ανά kg αλευριού), κορίανδρος (το πολύ 10 γραμμάρια ανά kg αλευριού), μάραθο (το πολύ 10 γραμμάρια ανά kg αλευριού), γλυκάνισος (το πολύ 10 γραμμάρια ανά kg αλευριού), λιναρόσπορος (το πολύ 20 γραμμάρια ανά kg αλευριού), σπόροι κολοκύθας (το πολύ 30 γραμμάρια ανά kg αλευριού) — και, για τη ζύμωση, χρησιμοποιείται προζύμι που ονομάζεται «Dampfl» (διογκωτικό για το αλεύρι σίκαλης) και μαγιά (διογκωτικό για το σιτάλευρο).

Το ψωμί έχει τα ακόλουθα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:

—	Σχήμα του καρβελιού

Τα καρβέλια του «Lesachtaler Brot» έχουν αποκλειστικά στρογγυλό σχήμα. Το βάρος τους κυμαίνεται μεταξύ 500 g και 1 200 g και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα μικρά καρβέλια που κυμαίνονται από 500 g έως 799 g και τα μεγάλα που κυμαίνονται από 800 g έως 1 200 g. Στη μέση του πάνω μέρους του καρβελιού, σύμφωνα με την παράδοση της οριοθετημένης περιοχής, βρίσκεται το «μάτι του Θεού» (Auge Gottes), ένα τρίγωνο που έχει στο κέντρο του έναν ωοειδή κύκλο που συμβολίζει ένα «μάτι». Το σύμβολο αυτό, η ακανόνιστη καμπυλότητα και οι ρωγμές που σχηματίζονται κατά το ψήσιμο στο πάνω μέρος του ψωμιού προσδίδουν στο «Lesachtaler Brot» την τυπική του όψη.

—

Κόρα

Η κόρα έχει τουλάχιστον 0,3 cm πάχος και δεν είναι ομοιογενής: σε ένα καρβέλι, το πάχος κυμαίνεται μεταξύ 0,3 cm και 0,8 cm. Η κόρα είναι τραγανή, με σκληρή και σφικτή υφή. Είναι ελαφρώς πασπαλισμένη με αλεύρι και το χρώμα της ποικίλλει από ανοιχτό έως σκούρο καστανό.

—

Ψίχα

Η ψίχα έχει υπόλευκο χρώμα και είναι αφράτη, με ελαστική αλλά σφικτή υφή που λιώνει στο στόμα και γεύση πικάντικη έως πολύ αρωματική. Οι κυψέλες σχηματίζονται ακανόνιστα και μπορεί να ξεπερνούν το ένα χιλιοστό σε κάθε σημείο.

3.3. Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

—

3.4. Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Η άλεση των σιτηρών, η επεξεργασία της ζύμης και το ψήσιμο πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης περιοχής.

3.5. Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Η συσκευασία σε χάρτινες σακούλες πρέπει να εκτελείται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής, μετά από πλήρη ψύξη στον τόπο παραγωγής. Αυτό είναι απαραίτητο για να αποφευχθεί η ταχεία ξήρανση των καρβελιών στον αέρα, να διατηρηθεί η αφράτη υφή της ψίχας, καθώς και για λόγους υγιεινής των τροφίμων.

3.6. Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

—

4. Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η περιοχή παραγωγής του «Lesachtaler Brot» είναι η γεωγραφική περιοχή Lesachtal, ένα αλπικό υψίπεδο στο νοτιοδυτικό τμήμα της Καρινθίας. Στα νότια οριοθετείται από τις Καρνικές Άλπεις και στα βόρεια από τους Δολομίτες του Lienz. Περιλαμβάνει τις ακόλουθες τοποθεσίες: τους δήμους Lesachtal, Untertilliach και Obertilliach, την τοποθεσία Äußerst στον δήμο Kartitsch-Ost, τις τοποθεσίες Podlanig, St. Jakob, Strajach, Gentschach, Kosta, Passau, Aigen, Nischlwitz et Sittmos στον δήμο Kötschach-Mauthen-West.

5. Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

Η παράδοση αρτοποιίας του Lesachtal και η καλή του φήμη έχουν βαθιές ρίζες στην ιστορία· οι πρώτες μαρτυρίες προέρχονται από την εποχή που καθιερώθηκε το προσκήνυμα στην περιοχή Maria Luggau τον 16ο αιώνα. Ο αγροτικός πληθυσμός αποδίδει μεγάλη σημασία στο ψωμί, όχι μόνο ως πολύτιμη πηγή ενέργειας, αλλά και στο πλαίσιο της χριστιανικής θρησκείας. Ο θρησκευτικός αυτό χαρακτήρας παραμένει εμφανής σήμερα στο σύμβολο του «ματιού του Θεού» που σχεδιάζεται στο πάνω μέρος κάθε καρβελιού «Lesachtaler Brot» πριν από το ψήσιμο. Στο Liesing, κατά τις εκσκαφές σε ξενώνα της εποχής, ανακαλύφθηκαν τα θεμέλια ενός παλαιού φούρνου για ψωμί που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα. Για να συνεχιστεί η παράδοση, κατασκευάστηκε στη συγκεκριμένη τοποθεσία ένας νέος φούρνος για ψωμί, ο οποίος εξυπηρετεί τακτικά την κοινότητα για το ψήσιμο του παραδοσιακού «Lesachtaler Brot».

Εξάλλου, το Lesachtal χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από το ορεινό περιβάλλον του, λόγω της θέσης του ανάμεσα στις Άλπεις του Gailtal, τους Δολομίτες του Lienz και τις Καρνικές Άλπεις. Ο ποταμός Gail διασχίζει την κοιλάδα και σχηματίζει ένα φαράγγι, το οποίο, σε αντίθεση με τη γειτονική κοιλάδα του Gailtal, μπορεί να φτάσει τα 200 μέτρα βάθος. Λόγω των άφθονων υδάτινων πόρων της, η κοιλάδα του Lesachtal είναι γνωστή και ως «κοιλάδα με τους 100 νερόμυλους» (Tal der 100 Mühlen). Η παράδοση της χρήσης μύλων για την άλεση των σιτηρών χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, στους μύλους Trattenbach στην περιοχή Maria Luggau. Κατά τους προηγούμενους αιώνες, υπήρχαν πολλοί νερόμυλοι κατά μήκος της μικρής κοιλάδας. Σήμερα, από τους 200 περίπου ξύλινους νερόμυλους που υπήρχαν κάποτε, εξακολουθούν να συντηρούνται και να βρίσκονται σε λειτουργία πέντε από αυτούς. Οι νερόμυλοι επέτρεπαν την εκτέλεση ορισμένων χειρωνακτικών γεωργικών εργασιών και, κυρίως, την άλεση των σιτηρών για την παρασκευή ψωμιού.

Χάρη στην άλεση των σιτηρών από τις μυλόπετρες των παραδοσιακών νερόμυλων, το αλεύρι για το ψωμί είναι λιγότερο λεπτό, γεγονός που προσδίδει στη ζύμη αφράτη και ελαστική υφή. Οι μύλοι με μυλόπετρες εγγυώνται επίσης ηπιότερη διαδικασία άλεσης, η οποία είναι σημαντική για την εξασφάλιση της ιδιαίτερης ποιότητας του ψωμιού. Πράγματι, κατά τη διάρκεια της άλεσης, οι μύλοι αυτοί λειτουργούν σε χαμηλότερη ταχύτητα από εκείνη των κυλινδρόμυλων. Αυτό είναι σημαντικό επειδή το παραγόμενο αλεύρι εκτίθεται σε λιγότερη θερμότητα και η αναγκαία θερμοκρασία επιτυγχάνεται μόνο κατά τη διάρκεια της ζύμωσης.

Επιπλέον, μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, το Lesachtal ήταν ουσιαστικά αποκομμένο από τον έξω κόσμο λόγω της εκτεθειμένης θέσης του, που χαρακτηρίζεται από βαθιά ποτάμια και ψηλά βουνά. Οι κάτοικοι της κοιλάδας απέκτησαν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό μόλις το 1962. Οι συνθήκες αυτές δεν επηρέασαν μόνο την ιστορία της εγκατάστασης στην εν λόγω τοποθεσία, αλλά σχετίζονται και με τη στενή συγκέντρωση και μετάδοση των τοπικών γνώσεων, ιδίως στον τομέα της αρτοποιίας. Λόγω της ιδιαίτερης θέσης της κοιλάδας, ήταν απολύτως αναγκαίο να επιτύχει τη μέγιστη δυνατή αυτάρκεια. Υπήρχαν σποραδικές ανταλλαγές και συναλλαγές μόνο με λίγους γειτονικούς δήμους. Ακόμη και σήμερα, το «Lesachtaler Brot» συμβάλλει σημαντικά στην αυτάρκεια των κατοίκων της κοιλάδας, ιδίως όταν είναι αποκλεισμένη λόγω μεγάλων χιονοπτώσεων.

Η τοπική τεχνογνωσία και η μακρά εμπειρία των αρτοποιών είναι ζωτικής σημασίας για την ποιότητα και τη μοναδικότητα του «Lesachtaler Brot». Παρότι η αγορά σιτηρών επιτρέπεται λόγω της περιορισμένης ικανότητας καλλιέργειας και των μεταβλητών (καιρικών) συνθηκών παραγωγής, η καλλιέργεια σιτηρών έχει έκτοτε ενταθεί εκ νέου στο Lesachtal και η συγκομιδή χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για το παραδοσιακό «Lesachtaler Brot». Στο Lesachtal, οι γνώσεις αρτοποιίας μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, ακολουθώντας την παράδοση. Για παράδειγμα, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται φυσικά διογκωτικά και το χρησιμοποιούμενο αλεύρι δεν είναι υπερβολικά λεπτής άλεσης. Εκτός από τη χρήση παραδοσιακών μύλων με μυλόπετρες για τη διασφάλιση της ήπιας άλεσης, ώστε να μην εκτίθεται το αλεύρι σε υπερβολική θερμότητα πριν από τη ζύμωση, ιδιαίτερη σημασία κατά την επεξεργασία έχουν επίσης οι ειδικές γνώσεις των μυλωνάδων σχετικά με τον κατάλληλο βαθμό άλεσης. Πράγματι, ο βαθμός άλεσης στους μύλους με μυλόπετρες δεν μπορεί να ρυθμιστεί με μηχανήματα ή με αυτοματοποιημένα μέσα. Ως εκ τούτου, εναπόκειται αποκλειστικά στους μυλωνάδες να υπολογίσουν τον κατάλληλο βαθμό άλεσης.

Δεδομένου ότι το υψόμετρο και η φύση του εδάφους στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή ευνοούσαν ανέκαθεν την καλλιέργεια της σίκαλης, ενώ η καλλιέργεια του σίτου δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα διαδεδομένη, η παραδοσιακή αναλογία του μείγματος αποτελείται κατά δύο τρίτα από αλεύρι σίκαλης και κατά ένα τρίτο από σιτάλευρο. Η εμπειρία έχει δείξει ότι το «Lesachtaler Brot» διατηρείται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα χάρη στην υψηλότερη περιεκτικότητα αλευριού σίκαλης. Οι γνώσεις αυτές σχετικά με την ανάμειξη ποικιλιών σιτηρών και δύο διαφορετικών διογκωτικών, τον ακριβή χρόνο μαγειρέματος, την αναγκαία ποσότητα ξύλων και τον χρόνο που χρειάζεται για να ανάψουν οι παραδοσιακοί φούρνοι, οι οποίοι συνήθως δεν διαθέτουν θερμόμετρο για τη μέτρηση της σωστής θερμοκρασίας, οι οποίες μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, παραμένουν απαραίτητες κατά τη διαδικασία παρασκευής. Περίπου τα μισά καρβέλεια «Lesachtaler Brot» ψήνονται στους υπάρχοντες ξυλόφουρνους.

Από το 2010, η παραγωγή του «Lesachtaler Brot» περιλαμβάνεται στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Το 2018, χαρακτηρίστηκε προϊόν «Presidia» του διεθνούς ιδρύματος «Slow Food», λόγω της ιδιαίτερης αξίας του για τη διατήρηση των τοπικών οικοσυστημάτων και των τοπικών παραδόσεων. Κάθε χρόνο από το 1983, το πρώτο σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου, διοργανώνεται το φεστιβάλ ψωμιού στο χωριό Liesing του Lesachtal. Κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκδηλώσεων, οι συμμετέχοντες καλούνται να δοκιμάσουν και να αγοράσουν «Lesachtaler Brot» και, παράλληλα, σχεδιάζεται ένα ολόκληρο πρόγραμμα γύρω από αυτό το ιδιότυπο τοπικό προϊόν.

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος

https://www.patentamt.at/herkunftsangaben/lesachtalerbrot/

Υπάρχει επίσης δυνατότητα απευθείας πρόσβασης μέσω του ιστότοπου του Αυστριακού Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (www.patentamt.at) και μέσω πλοήγησης στα εξής: «Marken/Marken anmelden/Herkunftsangaben». Το κείμενο των προδιαγραφών εμφανίζεται κάτω από το όνομα της ονομασίας ποιότητας.

(1) ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.