ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 30.11.2023
COM(2023) 777 final
2023/0452(COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1232 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για προσωρινή παρέκκλιση από ορισμένες διατάξεις της οδηγίας 2002/58/ΕΚ με σκοπό την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Ο κανονισμός (EΕ) 2021/1232 (στο εξής: προσωρινός κανονισμός) 1 θεσπίζει προσωρινούς και αυστηρά περιορισμένους κανόνες που παρεκκλίνουν από ορισμένες υποχρεώσεις που ορίζονται στην οδηγία 2002/58/ΕΚ (στο εξής: οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες), με αποκλειστικό σκοπό να επιτρέψει στους παρόχους ορισμένων υπηρεσιών διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών να χρησιμοποιούν ειδικές τεχνολογίες για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και άλλων δεδομένων στον βαθμό που αυτό είναι απολύτως απαραίτητο για τον εντοπισμό περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο των υπηρεσιών που παρέχουν, και για την καταγγελία τέτοιων περιστατικών, και την αφαίρεση του υλικού αυτού από τις υπηρεσίες τους.
Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 10 του κανονισμού, ο προσωρινός κανονισμός αποσκοπεί στην παροχή προσωρινής λύσης εν αναμονή της έγκρισης μακροπρόθεσμου νομικού πλαισίου κατά της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών σε επίπεδο Ένωσης. Σύμφωνα με το άρθρο 10 δεύτερο εδάφιο, η ισχύς του προσωρινού κανονισμού λήγει στις 3 Αυγούστου 2024.
Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών 2 , την οποία ενέκρινε η Επιτροπή στις 11 Μαΐου 2022, έχει ως στόχο να παράσχει το εν λόγω μακροπρόθεσμο νομικό πλαίσιο.
Οι διοργανικές διαπραγματεύσεις για τον προτεινόμενο μακροπρόθεσμο κανονισμό δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί και είναι αβέβαιο αν θα ολοκληρωθούν εγκαίρως ώστε ο μακροπρόθεσμος κανονισμός να τεθεί σε ισχύ και να εφαρμοστεί πριν από τη λήξη ισχύος του προσωρινού κανονισμού. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να εισαχθεί μέσω της παρούσας πρότασης περιορισμένη χρονική παράταση του προσωρινού κανονισμού, ώστε να καταστεί δυνατή η συνέχιση των ανωτέρω εθελοντικών δραστηριοτήτων για επαρκές χρονικό διάστημα που θα επιτρέψει να ολοκληρωθούν οι διοργανικές διαπραγματεύσεις για τον μακροπρόθεσμο κανονισμό. Έτσι θα διασφαλιστεί ότι η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο διαδίκτυο μπορεί να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά και νόμιμα χωρίς διακοπές έως ότου συμφωνηθεί το μακροπρόθεσμο καθεστώς που θα δημιουργηθεί με τον προτεινόμενο κανονισμό.
•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η παρούσα πρόταση υλοποιεί τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, ιδίως όσον αφορά την πρόταση νομοθεσίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο. Το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ στον τομέα αυτό αποτελείται από την ενωσιακή νομοθεσία για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, όπως η οδηγία για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και ο προσωρινός κανονισμός, ο οποίος εφαρμόζεται έως τις 3 Αυγούστου 2024.
Η προτεινόμενη νομοθεσία συμπληρώνει την ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά 3 , η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία ασφαλών ψηφιακών εμπειριών για τα παιδιά και στην προώθηση της ψηφιακής ενδυνάμωσης.
•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η πρόταση παρατείνει την περίοδο εφαρμογής του προσωρινού κανονισμού για περιορισμένο χρονικό διάστημα, χωρίς άλλη τροποποίηση του εν λόγω κανονισμού με οποιονδήποτε τρόπο.
Κατά συνέπεια, όπως συμβαίνει με τον προσωρινό κανονισμό ως είχε πριν από την τροποποίηση που προτείνεται τώρα, η προσέγγιση που ενσωματώνεται σε αυτόν βασίζεται στον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων 4 (ΓΚΠΔ). Όπως εξηγείται στις αιτιολογικές σκέψεις 12 και 15, καθώς και στο άρθρο 1 παράγραφος 1 του προσωρινού κανονισμού, ο ΓΚΠΔ εφαρμόζεται και δεν θίγεται από τον προσωρινό κανονισμό. Ως εκ τούτου, οι κανόνες που ορίζονται στον ΓΚΠΔ πρέπει να εξακολουθήσουν να τηρούνται, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν τη νομιμότητα της επεξεργασίας (άρθρο 6). Στην πράξη, οι πάροχοι τείνουν να επικαλούνται διάφορους λόγους επεξεργασίας που προβλέπονται στον ΓΚΠΔ για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και οι οποίοι είναι εγγενείς στον οικειοθελή εντοπισμό και την αναφορά της διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.
Η πρόταση, όπως ισχύει και για τον προσωρινό κανονισμό ως έχει, καλύπτει τους παρόχους που προσφέρουν υπηρεσίες διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών και, ως εκ τούτου, υπόκεινται στις εθνικές διατάξεις για την εφαρμογή της οδηγίας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες 5 και στην προτεινόμενη αναθεώρησή της που βρίσκεται επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση 6 , με αμφότερες τις οποίες η πρόταση συνάδει.
Η πρόταση συνάδει επίσης με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες 7 . Ο προσωρινός κανονισμός, η διάρκεια ισχύος του οποίου θα επεκταθεί, συμπληρώνει το οριζόντιο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, καθορίζοντας ειδικούς κανόνες, όπου απαιτείται, για τη συγκεκριμένη περίπτωση της καταπολέμησης της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο.
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Οι σχετικές νομικές βάσεις είναι το άρθρο 16 και το άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΣΛΕΕ). Οι διατάξεις αυτές αποτελούν επίσης τις νομικές βάσεις του προσωρινού κανονισμού.
•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)
Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η ΕΕ δύναται να αναλάβει δράση μόνον όταν είναι αδύνατον να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι μόνον από τα κράτη μέλη. Η παρέμβαση της ΕΕ είναι απαραίτητη για να διατηρηθεί η ικανότητα των παρόχων υπηρεσιών διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών να εντοπίζουν και να καταγγέλλουν σε εθελοντική βάση περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο και να αφαιρούν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, καθώς και για να εξακολουθήσει να διασφαλίζεται ένα ενιαίο και συνεκτικό νομικό πλαίσιο για τις εν λόγω δραστηριότητες σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά, όπως προβλέπεται στον προσωρινό κανονισμό. Η περιορισμένη χρονική παράταση του προσωρινού κανονισμού μπορεί να εγκριθεί μόνο με ενωσιακή νομοθεσία.
•Αναλογικότητα
Η πρόταση είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, διότι δεν θα υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των καθορισμένων στόχων. Εισάγει μια περιορισμένη χρονική παράταση της στοχευμένης και προσωρινής παρέκκλισης όσον αφορά ορισμένες πτυχές των αλλαγών στο ισχύον πλαίσιο, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ορισμένα μέτρα θα εξακολουθούν να επιτρέπονται στον βαθμό που συνάδουν επί του παρόντος με το δίκαιο της Ένωσης.
Η διάρκεια της παράτασης περιορίζεται στο χρονικό διάστημα που είναι απολύτως αναγκαίο για τη θέσπιση της μακροπρόθεσμης νομοθεσίας, όπως μπορεί εύλογα να εκτιμηθεί επί του παρόντος, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της τρέχουσας κατάστασης των διαπραγματεύσεων και των επικείμενων εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
•Επιλογή της νομικής πράξης
Οι στόχοι της παρούσας πρότασης μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα μέσω κανονισμού, δεδομένου ότι η πράξη που τροποποιείται, δηλαδή ο προσωρινός κανονισμός, είναι επίσης κανονισμός.
3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας
Άνευ αντικειμένου
•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη
Άνευ αντικειμένου
•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας
Άνευ αντικειμένου
•Εκτίμηση επιπτώσεων
Λόγω του στόχου πολιτικής και της χρονικά ευαίσθητης φύσης του θέματος, δεν υπάρχουν άλλες ουσιωδώς διαφορετικές επιλογές πολιτικής και, κατ’ επέκταση, δεν είναι αναγκαία η διεξαγωγή εκτίμησης επιπτώσεων. Ειδικότερα, το μέτρο έχει ως σκοπό την εισαγωγή περιορισμένης χρονικής παράτασης της ενδιάμεσης και αυστηρά περιορισμένης παρέκκλισης από την εφαρμογή του άρθρου 5 παράγραφος 1 και του άρθρου 6 της οδηγίας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι πάροχοι υπηρεσιών διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών μπορούν να εξακολουθούν να χρησιμοποιούν εθελοντικά ειδικές τεχνολογίες για τον εντοπισμό και την καταγγελία περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο και την αφαίρεση υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών μέσω των υπηρεσιών τους μετά τις 3 Αυγούστου 2024, εν αναμονή της έκδοσης μακροπρόθεσμης νομοθεσίας.
•Θεμελιώδη δικαιώματα
Στην πρόταση λαμβάνονται πλήρως υπόψη τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι αρχές που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης).
Τα προτεινόμενα μέτρα συνάδουν με το άρθρο 7 του Χάρτη, το οποίο προστατεύει το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε προσώπου στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, της κατοικίας του και των επικοινωνιών του, συμπεριλαμβανομένου του απορρήτου των επικοινωνιών. Επιπροσθέτως, στον βαθμό που η επεξεργασία των ηλεκτρονικών επικοινωνιών από υπηρεσίες διαπροσωπικών επικοινωνιών ανεξαρτήτως αριθμών με αποκλειστικό σκοπό τον εντοπισμό και την καταγγελία περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο και την αφαίρεση υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της παρέκκλισης που θεσπίζει η παρούσα πρόταση, για την εν λόγω επεξεργασία εξακολουθεί να ισχύει ο ΓΚΠΔ, ο οποίος μεταφέρει στο παράγωγο δίκαιο το άρθρο 8 παράγραφος 1 του Χάρτη που προβλέπει ότι κάθε άνθρωπος απολαμβάνει του δικαιώματος της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Επιπλέον, η πρόταση συνάδει και με το άρθρο 24 παράγραφος 2 του Χάρτη, το οποίο προβλέπει ότι σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά, είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Συνάδει επίσης με τα άρθρα 1, 3 και 4 του Χάρτη, σχετικά με τα δικαιώματα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου και την απαγόρευση της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, αντίστοιχα, δεδομένου ότι η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών μπορεί να επηρεάσει (σοβαρά) αυτά τα θεμελιώδη δικαιώματα των εμπλεκόμενων παιδιών.
Τέλος, η πρόταση, παρέχοντας τη δυνατότητα, υπό ορισμένες κατάλληλες προϋποθέσεις, στους παρόχους να λαμβάνουν εθελοντικά μέτρα για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης κατάχρησης των υπηρεσιών τους, λαμβάνει επίσης υπόψη την επιχειρηματική ελευθερία τους, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 16 του Χάρτη.
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η παρούσα πρόταση δεν έχει επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Άνευ αντικειμένου
•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
Το άρθρο 1 καθορίζει την τροποποίηση του προσωρινού κανονισμού που επιφέρει ο παρών κανονισμός, η οποία συνίσταται σε περιορισμένη παράταση της περιόδου εφαρμογής του προσωρινού κανονισμού. Αυτή είναι η μόνη τροποποίηση του προσωρινού κανονισμού.
Στο άρθρο 2 ορίζεται η ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού.
2023/0452 (COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1232 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για προσωρινή παρέκκλιση από ορισμένες διατάξεις της οδηγίας 2002/58/ΕΚ με σκοπό την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 16 παράγραφος 2, σε συνδυασμό με το άρθρο 114 παράγραφος 1,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 8 ,
Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1232 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 9 προβλέπει προσωρινό καθεστώς όσον αφορά τη χρήση τεχνολογιών από ορισμένους παρόχους διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών διαπροσωπικών επικοινωνιών με σκοπό την καταπολέμηση της διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, εν αναμονή της εκπόνησης και της θέσπισης μακροπρόθεσμου νομικού πλαισίου. Ο εν λόγω κανονισμός ισχύει έως τις 3 Αυγούστου 2024.
(2)Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κανόνων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών 10 , έχει ως στόχο να παράσχει το εν λόγω μακροπρόθεσμο νομικό πλαίσιο. Ωστόσο, οι διοργανικές διαπραγματεύσεις σχετικά με την εν λόγω πρόταση δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί και είναι αβέβαιο αν θα ολοκληρωθούν εγκαίρως ώστε το μακροπρόθεσμο νομικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων τυχόν τροποποιήσεων του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1232 που ενδέχεται να περιέχει, να εγκριθεί, να τεθεί σε ισχύ και να εφαρμοστεί πριν από τις 3 Αυγούστου 2024.
(3)Είναι σημαντικό η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο διαδίκτυο να μπορεί να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά, σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες του ενωσιακού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των προϋποθέσεων που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1232, χωρίς διακοπές εν αναμονή της ολοκλήρωσης των εν λόγω διοργανικών διαπραγματεύσεων και της έγκρισης της έναρξης ισχύος και της εφαρμογής του μακροπρόθεσμου νομικού πλαισίου.
(4)Ως εκ τούτου, ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1232 θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να παραταθεί η περίοδος εφαρμογής του για πρόσθετη χρονική περίοδο που είναι απολύτως αναγκαία για τη θέσπιση της μακροπρόθεσμης νομοθεσίας.
(5)Λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης να διασφαλιστεί εγκαίρως η ασφάλεια δικαίου, καθώς και του περιορισμένου χαρακτήρα της τροποποίησης, δηλαδή της παράτασης της περιόδου εφαρμογής του υφιστάμενου καθεστώτος, είναι σκόπιμο να προβλεφθεί ότι ο παρών κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατόν,
ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:
Άρθρο 1
Στο άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1232, το δεύτερο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Εφαρμόζεται έως τις 3 Αυγούστου 2026».
Άρθρο 2
Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.
Βρυξέλλες,
Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο
Η Πρόεδρος Ο Πρόεδρος