ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 30.11.2022
COM(2022) 687 final
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
σχετικά με τα διορθωτικά μέτρα που κοινοποίησε η Ουγγαρία δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2092 για την προστασία του ενωσιακού προϋπολογισμού
(1)Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 18ης Σεπτεμβρίου 2022, για εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με μέτρα για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου στην Ουγγαρία (στο εξής: πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου). Παρέχει στο Συμβούλιο τις αναγκαίες πληροφορίες για τη λήψη απόφασης, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 10 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης (στο εξής: κανονισμός για την αιρεσιμότητα), πριν από τις 19 Δεκεμβρίου 2022.
(2)Η διαδικασία βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα κινήθηκε με γραπτή κοινοποίηση που διαβιβάστηκε στην Ουγγαρία στις 27 Απριλίου 2022 (στο εξής: κοινοποίηση). Στις 18 Σεπτεμβρίου 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (στο εξής: Επιτροπή) εξέδωσε την πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 9 του κανονισμού για την αιρεσιμότητα.
(3)Στην πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή παρουσίασε την αξιολόγησή της σχετικά με τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα, όπως υποβλήθηκαν από την ουγγρική κυβέρνηση προκειμένου να ανταποκριθούν στις διαπιστώσεις της Επιτροπής. Ειδικότερα, στην αιτιολογική σκέψη 28 της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου αναφέρεται ότι «δεδομένου ότι τα ζητήματα που εντοπίστηκαν στην Ουγγαρία αφορούν τόσο το νομικό πλαίσιο όσο και, σε μεγάλο βαθμό, διοικητικές πρακτικές, η αξιολόγηση της επάρκειας των διορθωτικών μέτρων που προτείνει η Ουγγαρία για την επίτευξη του στόχου της να παύσουν οι παραβιάσεις και/ή οι κίνδυνοι για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης θα εξαρτηθεί από την ανάλυση των λεπτομερειών των μέτρων και της ορθής, πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής όλων των βασικών σταδίων υλοποίησης, όπως αναφέρεται στα σχετικά χρονοδιαγράμματα που υπέβαλε η Ουγγαρία στις 22 Αυγούστου. Στο πλαίσιο αυτό, η Ουγγαρία πρέπει ακόμη να προχωρήσει σε βασικά στάδια για πολλά από τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα». Τα βασικά στάδια υλοποίησης περιλαμβάνονται και στο παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου (στο εξής: βασικά στάδια υλοποίησης).
(4)Στις αιτιολογικές σκέψεις 11 και 12 της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου συνοψίζονται οι διαπιστώσεις της Επιτροπής που περιλαμβάνονται στην κοινοποίηση όσον αφορά τις καταστάσεις που συνιστούν παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου και τις καταστάσεις ή τις περιπτώσεις τις οποίες αφορούν τέτοιες παραβιάσεις στην Ουγγαρία και οι οποίες είναι επιζήμιες ή ενδέχεται να δημιουργήσουν κινδύνους για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης ή για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Οι διαπιστώσεις αφορούν σοβαρές συστημικές παρατυπίες, ανεπάρκειες και αδυναμίες στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες οδηγούν σε συγκέντρωση των αναθέσεων, σοβαρές ελλείψεις στην ανάθεση συμφωνιών-πλαισίων, μη εφαρμογή των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις και τη σύγκρουση συμφερόντων στα «καταπιστεύματα δημοσίου συμφέροντος» και τις οντότητες τις οποίες αυτά διαχειρίζονται, καθώς και έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τη διαχείριση των κονδυλίων από τα εν λόγω καταπιστεύματα. Επιπλέον, οι διαπιστώσεις αφορούσαν επίσης τους περιορισμούς της αποτελεσματικής διερεύνησης και δίωξης της εικαζόμενης εγκληματικής δραστηριότητας, ζητήματα σχετικά με την οργάνωση των εισαγγελικών αρχών και την απουσία λειτουργικού και αποτελεσματικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η Επιτροπή έκρινε ότι τα εν λόγω ζητήματα και η διαχρονική επανεμφάνισή τους καταδεικνύουν συστημική αδυναμία, αποτυχία ή απροθυμία, από την πλευρά των ουγγρικών αρχών, να αποτραπούν αποφάσεις που παραβιάζουν την εφαρμοστέα νομοθεσία, όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις και τις συγκρούσεις συμφερόντων, και, ως εκ τούτου, να αντιμετωπιστούν επαρκώς οι κίνδυνοι διαφθοράς. Τα ζητήματα αυτά συνιστούν παραβιάσεις της αρχής του κράτους δικαίου, ιδίως των αρχών της ασφάλειας δικαίου και της απαγόρευσης της αυθαίρετης άσκησης εκτελεστικών εξουσιών, ενώ εγείρουν ανησυχίες και όσον αφορά τη διάκριση των εξουσιών.
(5)Στην αιτιολογική σκέψη 38 της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή έκρινε ότι «τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα, από κοινού, θα είναι καταρχήν ικανά να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που αφορούν συστημικές παρατυπίες, ελλείψεις και αδυναμίες όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, τους κινδύνους σύγκρουσης συμφερόντων και τις ανησυχίες σχετικά με τα “καταπιστεύματα δημοσίου συμφέροντος”, καθώς και τους πρόσθετους λόγους που αφορούν την έρευνα, τη δίωξη και το πλαίσιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς, με την προϋπόθεση ότι όλα τα μέτρα εφαρμόζονται ορθά και αποτελεσματικά».
(6)Στην αιτιολογική σκέψη 39 αναφέρθηκε συμπληρωματικά ότι οι λεπτομερείς κανόνες εφαρμογής των προτεινόμενων διορθωτικών μέτρων δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, ιδίως ο τρόπος με τον οποίο βασικά στοιχεία των μέτρων θα μεταφερθούν στα πραγματικά νομικά κείμενα που πρέπει να εγκριθούν για την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων. Στην αιτιολογική σκέψη 39 υπενθυμίστηκε επίσης ότι δεδομένου ότι πολλά από τα ζητήματα που εντοπίστηκαν στην Ουγγαρία δεν αφορούν μόνο αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, αλλά κυρίως την έμπρακτη εφαρμογή των αλλαγών στην πράξη, απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για την παραγωγή συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, εν αναμονή της εφαρμογής τουλάχιστον των βασικών στοιχείων ορισμένων από τα διορθωτικά μέτρα κατά τον χρόνο έκδοσης της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, όπως αναφέρεται στα χρονοδιαγράμματα των διορθωτικών μέτρων που υπέβαλε η Ουγγαρία στις 22 Αυγούστου, εξακολουθούσε να υπάρχει κίνδυνος για τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Εν αναμονή της έναρξης ισχύος βασικών νομοθετικών κειμένων που θα εφαρμόσουν πολλά από τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα και λαμβανομένης υπόψη της αξιολόγησης που περιλαμβάνεται στην αιτιολογική έκθεση, καθώς και της πιθανότητας να μην εφαρμοστούν ορθά τα μέτρα ή να αποδυναμωθεί η αποτελεσματικότητά τους με τις λεπτομέρειες των μέτρων, η Επιτροπή προέβη σε εκτίμηση του επακόλουθου κινδύνου για τον προϋπολογισμό της Ένωσης και των προτεινόμενων μέτρων στο Συμβούλιο βάσει του άρθρου 6 παράγραφος 9 του κανονισμού για την αιρεσιμότητα.
(7)Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή πρότεινε την αναστολή του 65 % των αναλήψεων υποχρεώσεων στα τρία προγράμματα της πολιτικής συνοχής του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, και συγκεκριμένα i) στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Περιβάλλον και ενεργειακή απόδοση+», ii) στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ολοκληρωμένες μεταφορές+» και iii) στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Εδαφική ανάπτυξη και ανάπτυξη κοινοτήτων+». Για την περίπτωση στην οποία τα εν λόγω προγράμματα δεν θα έχουν εγκριθεί κατά τον χρόνο της έκδοσης της απόφασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή πρότεινε την αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσοτέρων από τα προγράμματα αυτά. Επιπλέον, η Επιτροπή πρότεινε την απαγόρευση ανάληψης νέων νομικών δεσμεύσεων με κάθε καταπίστευμα δημοσίου συμφέροντος και κάθε οντότητα που ανήκει σε αυτό στο πλαίσιο οποιουδήποτε ενωσιακού προγράμματος υπό άμεση και έμμεση διαχείριση.
(8)Η πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου αντικατόπτριζε τη δέσμευση της Ουγγαρίας να υποβάλει στην Επιτροπή, έως τις 19 Νοεμβρίου 2022, έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων που υπέβαλε η Ουγγαρία. Στην πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή δήλωσε επίσης ότι θα ενημερώνει το Συμβούλιο για κάθε σχετικό στοιχείο που ενδέχεται να επηρεάσει την αξιολόγησή της.
(9)Σε συνέχεια των συζητήσεων μεταξύ των ουγγρικών αρχών και των υπηρεσιών της Επιτροπής, στις 19 Νοεμβρίου 2022 η Επιτροπή έλαβε από την Ουγγαρία πληροφορίες σχετικά με τα ληφθέντα μέτρα για την υλοποίηση των δεσμεύσεων που ανέλαβε η ουγγρική κυβέρνηση.
(10)Αφού πλέον εξετάστηκαν τα διορθωτικά μέτρα υπό το πρίσμα της λεπτομερέστερης εφαρμογής τους από την Ουγγαρία, η παρούσα ανακοίνωση παρέχει στο Συμβούλιο τις αναγκαίες πληροφορίες για τη λήψη απόφασης σχετικά με την πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου. Η αξιολόγηση που περιλαμβάνεται στην παρούσα ανακοίνωση βασίζεται στα έγγραφα που ελήφθησαν από τις ουγγρικές αρχές έως τις 19 Νοεμβρίου 2022, καταληκτική ημερομηνία για την αξιολόγηση.
Αξιολόγηση της επάρκειας και της προόδου των διορθωτικών μέτρων που υπέβαλε η Ουγγαρία
(11)Μετά την έκδοση της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή ανέλυσε, ειδικότερα, τις λεπτομέρειες των σχετικών νομικών πράξεων που υπέβαλε η Ουγγαρία, καθώς και την εκπλήρωση των βασικών σταδίων υλοποίησης. Σε αυτή τη βάση, αξιολόγησε την επάρκεια των 17 διορθωτικών μέτρων, όπως υποβλήθηκαν από την Ουγγαρία στην επιστολή της 22ας Αυγούστου 2022, προκειμένου να ανταποκριθεί στις διαπιστώσεις της Επιτροπής που περιλαμβάνονταν στην κοινοποίηση, όπως συμπληρώθηκαν από πρόσθετες δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στην επιστολή της 13ης Σεπτεμβρίου 2022 (στο εξής: επιστολή του Σεπτεμβρίου), λαμβανομένης υπόψη της προόδου που σημειώθηκε όσον αφορά την εφαρμογή τους έως τις 19 Νοεμβρίου 2022. Η Επιτροπή έλαβε επίσης υπόψη την επιστολή σχετικά με την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων που απέστειλε η υπουργός Δικαιοσύνης της Ουγγαρίας κ. Varga στον Επίτροπο κ. Hahn στις 19 Νοεμβρίου 2022 (στο εξής: επιστολή του Νοεμβρίου).
(12)Τα διορθωτικά μέτρα είναι τα ακόλουθα:
I.ενίσχυση της αποτροπής, του εντοπισμού και της διόρθωσης των παρανομιών και των παρατυπιών όσον αφορά την εκτέλεση των ενωσιακών κονδυλίων μέσω νεοσυσταθείσας Αρχής Ακεραιότητας·
II.ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς·
III.ενίσχυση του πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς·
IV.διασφάλιση της διαφάνειας στη χρήση της στήριξης της Ένωσης από ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος·
V.θέσπιση ειδικής διαδικασίας στην περίπτωση ειδικών εγκλημάτων που σχετίζονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας ή τη διαχείριση δημόσιας περιουσίας·
VI.ενίσχυση των μηχανισμών λογιστικών και λοιπών ελέγχων για τη διασφάλιση της ορθής χρήσης της στήριξης της ΕΕ·
VII.μείωση του μεριδίου των διαγωνισμών με μία και μόνη προσφορά που χρηματοδοτούνται από ενωσιακά κονδύλια·
VIII.μείωση του μεριδίου των διαγωνισμών με μία και μόνη προσφορά που χρηματοδοτούνται από τον εθνικό προϋπολογισμό·
IX.ανάπτυξη εργαλείου αναφοράς διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά για την παρακολούθηση και την αναφορά διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων που κλείνουν με μία και μόνη προσφορά·
X.ανάπτυξη του ηλεκτρονικού συστήματος δημόσιων συμβάσεων (EPS) για την ενίσχυση της διαφάνειας·
XI.ανάπτυξη πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας και της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας των δημόσιων συμβάσεων·
XII.έγκριση σχεδίου δράσης για την αύξηση του επιπέδου ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις·
XIII.παροχή κατάρτισης σε πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σχετικά με τις πρακτικές σύναψης δημόσιων συμβάσεων·
XIV.δημιουργία καθεστώτος στήριξης για την αντιστάθμιση του κόστους που συνδέεται με τη συμμετοχή των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων·
XV.εφαρμογή του ARACHNE·
XVI.ενίσχυση της συνεργασίας με την OLAF· και
XVII.έκδοση νομοθετικής πράξης για την εξασφάλιση ενισχυμένης διαφάνειας των δημόσιων δαπανών.
(13)Σε δεκατρία από τα διορθωτικά μέτρα καθορίστηκαν βασικά στάδια υλοποίησης που πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τις 19 Νοεμβρίου 2022. Για τέσσερα διορθωτικά μέτρα, και συγκεκριμένα για τα διορθωτικά μέτρα viii και xii έως xiv, η Επιτροπή επισήμανε ότι δεν υπήρχαν άμεσα βασικά στάδια υλοποίησης, δεδομένου ότι απαιτούν μεγαλύτερη περίοδο εφαρμογής.
(14)Για την τήρηση των προθεσμιών που ορίζονται στα βασικά στάδια υλοποίησης, η Ουγγαρία προέβη στην έκδοση διαφόρων νομοθετικών πράξεων κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ του τέλους Σεπτεμβρίου και των αρχών Οκτωβρίου του 2022. Ωστόσο, ήταν αναγκαίο να διεξαχθούν εντατικές συζητήσεις μεταξύ των ουγγρικών αρχών και των υπηρεσιών της Επιτροπής προκειμένου να επιχειρηθεί η διασφάλιση τόσο της πλήρους εναρμόνισης των εν λόγω πράξεων με τα διορθωτικά μέτρα όσο και της αποτελεσματικότητάς τους. Η τήρηση της διατύπωσης και του πνεύματος των διορθωτικών μέτρων σε πρώιμο στάδιο, με τη διασφάλιση ταυτόχρονα της αποτελεσματικότητάς τους, θα επέτρεπε την εφαρμογή ομαλότερης διαδικασίας και την παρουσίαση αυτής της επικαιροποιημένης αξιολόγησης νωρίτερα. Η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση τη λεγόμενη «δέσμη υπηρεσιών» στις 15 Νοεμβρίου 2022, με ορισμένες προτεινόμενες τροποποιήσεις των νομικών κειμένων που εγκρίθηκαν στο τέλος Σεπτεμβρίου και στις αρχές Οκτωβρίου του 2022. Η δέσμη υπηρεσιών περιλαμβάνει δύο νομοσχέδια, το ένα (T/2033) προς έγκριση σύμφωνα με τη συνήθη διαδικασία, για το οποίο η τελική ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022, και το άλλο νομοσχέδιο (T/2032) προς έγκριση σύμφωνα με τη διαδικασία που ισχύει για τις βασικές πράξεις (για την οποία απαιτείται πλειοψηφία των δύο τρίτων), με τελική ψηφοφορία που ορίστηκε για τις 6 Δεκεμβρίου 2022. Κατά συνέπεια, οι τροποποιήσεις που αφορούν την εφαρμογή ενιαίου διορθωτικού μέτρου μπορούν να διαχωριστούν σε αυτά τα δύο νομοσχέδια, με διαφορετικές ημερομηνίες έγκρισης. Η αγγλική έκδοση της εν λόγω δέσμης υπηρεσιών έφθασε στις υπηρεσίες της Επιτροπής αργά, στις 18 Νοεμβρίου 2022.
(15)Σύμφωνα με τον κανονισμό για την αιρεσιμότητα, και υπό το πρίσμα των άρθρων 4 και 6 του εν λόγω κανονισμού, για την αξιολόγηση της επάρκειας των διορθωτικών μέτρων απαιτείται να προσδιοριστεί αν τα εν λόγω μέτρα, όπως θεσπίστηκαν και λαμβανομένων υπόψη των λεπτομερειών τους, είναι ικανά να θέσουν τέλος στις σχετικές παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου και/ή στις επιπτώσεις ή τους κινδύνους για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης και για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης και, ως εκ τούτου, να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του κανονισμού.
(16)Η τρέχουσα αξιολόγηση δεν θίγει τυχόν μελλοντικά μέτρα που θα λάβει η Επιτροπή σε περίπτωση αλλαγών στις σχετικές νομικές πράξεις ή στους εκτελεστικούς κανόνες τους ή, σε περίπτωση που τα διορθωτικά μέτρα δεν εφαρμόζονται ή παύουν να εφαρμόζονται αποτελεσματικά ή δεν αποφέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα να επανεξετάσει τη θέση της για καθένα από τα ζητήματα και, εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις του κανονισμού για την αιρεσιμότητα, να κινήσει νέα διαδικασία.
(17)Με την επιστολή του Νοεμβρίου, η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να υποβάλλει στην Επιτροπή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή όλων των διορθωτικών μέτρων σε τριμηνιαία βάση και άνευ όρων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028, δηλαδή έως το τέλος του έτους κατά το οποίο θα λήξει η πρώτη εξαετής θητεία του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας. Με την επιφύλαξη των προτεινόμενων μέτρων για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την ορθή, πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή όλων των διορθωτικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης όλων των σταδίων στα οποία έχει δεσμευτεί να ολοκληρώσει η Ουγγαρία στο πλαίσιο των διορθωτικών μέτρων, μεταξύ άλλων όσον αφορά και εκείνα που απαιτούν μεγαλύτερη περίοδο υλοποίησης (δηλαδή μετά τις 19 Νοεμβρίου 2022), καθώς και τυχόν περαιτέρω δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η Ουγγαρία στο πλαίσιο των διορθωτικών μέτρων.
I.Ενίσχυση της αποτροπής, του εντοπισμού και της διόρθωσης των παρανομιών και των παρατυπιών όσον αφορά την εκτέλεση των ενωσιακών κονδυλίων μέσω νεοσυσταθείσας Αρχής Ακεραιότητας
(18)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να συστήσει Αρχή Ακεραιότητας με στόχο την ενίσχυση της πρόληψης, του εντοπισμού και της διόρθωσης της απάτης, των συγκρούσεων συμφερόντων και της διαφθοράς, καθώς και άλλων παρανομιών και παρατυπιών όσον αφορά την εφαρμογή οποιασδήποτε χρηματοδοτικής στήριξης από μέρους της Ένωσης. Για τον σκοπό αυτό, η Ουγγαρία δεσμεύτηκε να εκχωρήσει στην Αρχή Ακεραιότητας εκτεταμένες εξουσίες. Δεσμεύτηκε επίσης να θεσπίσει ειδικούς κανόνες σχετικά με τον διορισμό του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας και τη συμμετοχή «επιτροπής επιλεξιμότητας» (στο εξής: επιτροπή επιλεξιμότητας), με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η Αρχή Ακεραιότητας και τα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου θα έχουν πλήρη ανεξαρτησία.
(19)Η σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας, ενός νέου φορέα στο ουγγρικό πλαίσιο, αποτελεί οριζόντιο μέτρο το οποίο αποσκοπεί στη διόρθωση των συστημικών παραβιάσεων του κράτους δικαίου όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Πρόκειται για ένα από τα κεντρικά διορθωτικά μέτρα που πρότεινε η Ουγγαρία.
(20)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν τα εξής: i) την έκδοση κυβερνητικής απόφασης που προβλέπει την ανάθεση καθηκόντων και το χρονοδιάγραμμα για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας έως τις 5 Σεπτεμβρίου 2022, ii) την υποβολή στην Εθνοσυνέλευση σχεδίου νόμου για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, iii) τον διορισμό του διοικητικού συμβουλίου έως τις 4 Νοεμβρίου 2022 και iv) την έναρξη των πραγματικών δραστηριοτήτων της Αρχής Ακεραιότητας στις 19 Νοεμβρίου 2022.
(21)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στα βασικά στάδια υλοποίησης.
(22)Στις 5 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση εξέδωσε την κυβερνητική απόφαση 1424/2022 σχετικά με καθήκοντα που αφορούν τη σύσταση ανεξάρτητης αρχής που θα λειτουργεί με σκοπό την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση παρανομιών και παρατυπιών όσον αφορά την εκτέλεση των ενωσιακών κονδυλίων. Η εν λόγω κυβερνητική απόφαση άρχισε να ισχύει στις 6 Σεπτεμβρίου 2022.
(23)Στις 23 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση το σχέδιο νόμου για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας. Στις 4 Οκτωβρίου 2022 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον νόμο σχετικά με τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας (νόμος XXVII του 2022 σχετικά με τον έλεγχο της χρήσης των κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο εξής: νόμος σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας), ο οποίος εκδόθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022 και άρχισε να ισχύει στις 11 Οκτωβρίου 2022. Οι ουγγρικές αρχές συζήτησαν με τις υπηρεσίες της Επιτροπής διάφορες τροποποιήσεις του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας· οι περισσότερες από τις τροποποιήσεις εισήχθησαν στο τμήμα της δέσμης υπηρεσιών το οποίο τέθηκε σε ψηφοφορία στην Εθνοσυνέλευση στις 22 Νοεμβρίου 2022. Ωστόσο, οι τροποποιήσεις σχετικά με τις εξουσίες της Αρχής Ακεραιότητας όσον αφορά τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων προστέθηκαν στο τμήμα της δέσμης υπηρεσιών με τελική ψηφοφορία που ορίστηκε για τις 6 Δεκεμβρίου 2022. Μετά την υποβολή της δέσμης υπηρεσιών στην Εθνοσυνέλευση, οι ουγγρικές αρχές διαβίβασαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής αναθεωρημένο σχέδιο νομικού κειμένου του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας στις 16 Νοεμβρίου 2022. Η τροποποιητική πράξη που αφορά τις περισσότερες τροποποιήσεις εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022 και αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομικό κείμενο το οποίο παρέλαβε η Επιτροπή στις 16 Νοεμβρίου 2022. Η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει αν οι τροποποιήσεις που αφορούν τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες έχουν προγραμματιστεί να τεθούν σε ψηφοφορία στην Εθνοσυνέλευση στις 6 Δεκεμβρίου 2022, θα τεθούν σε ισχύ όπως προτείνεται ή αν θα κατατεθούν περαιτέρω τροπολογίες πριν από την ημερομηνία έγκρισης.
(24)Όσον αφορά τις προπαρασκευαστικές εργασίες του σχεδίου νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, η ουγγρική κυβέρνηση είχε δεσμευτεί να προβεί σε εκτενείς διαβουλεύσεις με ενδιαφερόμενα μέρη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, να ζητήσει συμβουλές πολιτικής από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και να λάβει υπόψη τις σχετικές συστάσεις. Επιπλέον της διαβούλευσης με την Επιτροπή, η ουγγρική κυβέρνηση προέβη πράγματι σε διαβούλευση με τον ΟΟΣΑ, ο οποίος διατύπωσε συντακτικές προτάσεις στις 27 Σεπτεμβρίου 2022. Στις 4 Νοεμβρίου η ουγγρική κυβέρνηση ενημέρωσε τον ΟΟΣΑ σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίθηκε στις απόψεις του ΟΟΣΑ στο πλαίσιο του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας που εκδόθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022. Επιπλέον, στις 15 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση πραγματοποίησε διαβούλευση με το Συμβούλιο της Ευρώπης όσον αφορά το σχέδιο νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας. Το Συμβούλιο της Ευρώπης υπέβαλε παρατηρήσεις στις 13 Οκτωβρίου 2022, μετά την έκδοση του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας στις 10 Οκτωβρίου 2022. Η ουγγρική κυβέρνηση απάντησε στις 16 Νοεμβρίου 2022, μετά την υποβολή των τροποποιήσεων του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας στο πλαίσιο της δέσμης υπηρεσιών της 15ης Νοεμβρίου 2022. Η ουγγρική κυβέρνηση έλαβε υπόψη ορισμένες απόψεις ή συντακτικές προτάσεις, μεταξύ άλλων σε συνέχεια των συστάσεων της Επιτροπής που ήταν σύμφωνες με τις θέσεις του ΟΟΣΑ και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Οι ουγγρικές αρχές διευκρίνισαν τους λόγους για τους οποίους ορισμένες απόψεις ή προτάσεις δεν μπορούσαν να ληφθούν υπόψη. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ουγγρική κυβέρνηση εκπλήρωσε τις σχετικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου όσον αφορά τη διαδικασία διαβούλευσης. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι ορισμένες συστάσεις έγιναν δεκτές και αποτυπώθηκαν στο νομικό κείμενο, ενώ κάποιες άλλες όχι. Στον βαθμό που αποτυπώθηκαν ορισμένες συστάσεις, η Επιτροπή φρονεί ότι η διαβούλευση με τον ΟΟΣΑ και το Συμβούλιο της Ευρώπης συνέβαλε στη βελτίωση του σχεδιασμού του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας.
(25)Όσον αφορά την επιλογή και τον διορισμό του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας, οι αρμόδιες ουγγρικές αρχές ενήργησαν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τις βασικές απαιτήσεις που καθορίζονται στο διορθωτικό μέτρο, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η Αρχή Ακεραιότητας και τα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου θα έχουν πλήρη ανεξαρτησία. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2022 ο γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Ελέγχου των Ευρωπαϊκών Ταμείων (στο εξής: EUTAF) δημοσίευσε διεθνή ανοικτή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος σχετικά με την επιλογή των τριών μελών της επιτροπής επιλεξιμότητας, βάσει των κριτηρίων που καθορίζονται στο διορθωτικό μέτρο. Στις 11 Οκτωβρίου 2022 ο γενικός διευθυντής της EUTAF διόρισε τα τρία μέλη της επιτροπής επιλεξιμότητας. Στις 14 Οκτωβρίου 2022 η επιτροπή επιλεξιμότητας δημοσίευσε πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για το διοικητικό συμβούλιο της Αρχής Ακεραιότητας, βάσει των κριτηρίων που καθορίζονται στο διορθωτικό μέτρο, με προθεσμία την 25η Οκτωβρίου 2022. Στις 28 Οκτωβρίου 2022 η επιτροπή επιλεξιμότητας εξέδωσε τον κατάλογο των επιλέξιμων υποψηφίων για τη θέση του προέδρου και των αντιπροέδρων του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας. Την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος της Κρατικής Ελεγκτικής Υπηρεσίας δημοσίευσε τον πίνακα αξιολόγησης που πρέπει να χρησιμοποιείται για την επιλογή των μελών του διοικητικού συμβουλίου. Στις 3 Νοεμβρίου 2022 ο πρόεδρος της Κρατικής Ελεγκτικής Υπηρεσίας πρότεινε τις υποψηφιότητες των επιλεγέντων μελών, τα οποία διορίστηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 4 Νοεμβρίου 2022.
(26)Η διαδικασία επιλογής των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας ήταν επισήμως σύμφωνη με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι, βάσει των πληροφοριών που δημοσίευσε η Κρατική Ελεγκτική Υπηρεσία, διορίστηκε ο δεύτερος αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, παρότι άλλοι υποψήφιοι είχαν συγκεντρώσει υψηλότερο αριθμό μορίων κατά τη διαδικασία επιλογής. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαβίβασαν οι ουγγρικές αρχές στις υπηρεσίες της Επιτροπής, ακολούθησε διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας δόθηκε στον υποψήφιο για τη θέση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου η δυνατότητα να καλέσει σε συνέντευξη δύο υποψηφίους για τη δεύτερη θέση αντιπροέδρου. Στη συνέχεια, η επιλογή πραγματοποιήθηκε με βάση τις παρατηρήσεις του υποψήφιου προέδρου, σε συνάρτηση με την ανάγκη επιλογής υποψηφίου με πείρα στη διαχείριση μεγάλων οργανισμών. Μολονότι, καταρχήν, με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται η σύσταση διοικητικού συμβουλίου το οποίο θα μπορούσε να συνεργάζεται αποτελεσματικά, η διαδικασία αυτή δεν προβλέπεται στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου, το οποίο ορίζει ότι το διοικητικό συμβούλιο θα διορίζεται κατόπιν ελέγχου επιλεξιμότητας από την επιτροπή επιλεξιμότητας και κατόπιν επιλογής από την Κρατική Ελεγκτική Υπηρεσία. Επομένως, η διαδικασία δεν ήταν πλήρως διαφανής όσον αφορά την επιλογή αυτή. Επισημαίνεται επίσης ότι οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν επιτρέπουν στην Επιτροπή να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο διορισθείς υποψήφιος πληροί πλήρως το κριτήριο της επαρκούς διεθνούς πείρας όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς και τις δημόσιες συμβάσεις, ακόμη και αν πληροί όλα τα άλλα κριτήρια που καθορίζονται στα διορθωτικά μέτρα. Τα άλλα δύο μέλη του διοικητικού συμβουλίου πληρούν πλήρως όλα τα κριτήρια που καθορίζονται στα διορθωτικά μέτρα.
(27)Ο πρόεδρος της Αρχής Ακεραιότητας ενημέρωσε την Επιτροπή ότι προβλέπει μεγαλύτερο οργανισμό (με 120 υπαλλήλους τουλάχιστον) από τον ελάχιστο αριθμό των 50 υπαλλήλων που προβλέπεται στο διορθωτικό μέτρο, με ανάλογο προϋπολογισμό. Προβλέπει επίσης πακέτα αποδοχών για τα μέλη του προσωπικού, ώστε να έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει εμπειρογνώμονες από τον ιδιωτικό τομέα, ακόμη και αν τα εν λόγω πακέτα αποδοχών υπερβαίνουν τα μισθολογικά επίπεδα των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας. Ανέφερε επίσης ότι η ουγγρική κυβέρνηση δεν αντιτάχθηκε στο αίτημα αυτό, παρά το γεγονός ότι οι συζητήσεις σχετικά με την οριστικοποίηση του προϋπολογισμού βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. Η πρόσληψη προσωπικού βρίσκεται σε εξέλιξη και ο πρόεδρος επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για τη μοναδική αρμόδια για τους διορισμούς αρχή χωρίς κυβερνητική συμμετοχή στη διαδικασία αυτή. Τα εν λόγω σχέδια στελέχωσης και πόρων εξακολουθούν να υπόκεινται σε δημοσιονομικές αποφάσεις που δεν έχουν ακόμη εγκριθεί. Εάν επιβεβαιωθούν οι εξελίξεις αυτές, η Επιτροπή θεωρεί ότι θα συμβάλουν στην αποτελεσματικότητα του θεσμικού οργάνου.
(28)Στις 18 Νοεμβρίου 2022 το διοικητικό συμβούλιο της Αρχής Ακεραιότητας πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη συνεδρίαση, τα πρακτικά της οποίας διαβιβάστηκαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής.
(29)Όσον αφορά τις εξουσίες της Αρχής Ακεραιότητας, τα σχετικά άρθρα του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας της εκχωρούν την πλειονότητα των εξουσιών που απαιτούνται στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου, μεταξύ των οποίων οι εξής: i) να έχει πλήρη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις υπό εξέλιξη και τις επικείμενες ή προγραμματισμένες διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων [άρθρο 5 παράγραφος 5 στοιχείο α), άρθρο 8 παράγραφοι 1 και 2· άρθρο 18 παράγραφος 8]· ii) να δίνει εντολή σε άλλες αρχές για τη διενέργεια διοικητικών ερευνών για λογαριασμό της [άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο α) και κεφάλαιο III υπότιτλος 7]· iii) να δίνει εντολή στις αρμόδιες αρχές να κινούν διαδικασίες για την επαλήθευση των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων κατόπιν καταγγελιών και υπονοιών σε σχέση με τη διαχείριση των ενωσιακών κονδυλίων (άρθρο 18 παράγραφος 2· άρθρο 24 παράγραφος 1· άρθρο 25 παράγραφος 1)· iv) να κινεί διαδικασίες για την επαλήθευση ορισμένων δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων [άρθρο 5 παράγραφοι 6, 6α και 7]· v) να απευθύνει συστάσεις στις αναθέτουσες αρχές για τη χρήση συγκεκριμένης διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων στο πλαίσιο συγκεκριμένης διαδικασίας ή για κατηγορία διαδικασιών [άρθρο 15 παράγραφος 1 στοιχεία α) έως ε)]· vi) να δίνει εντολή στην αρμόδια αναθέτουσα αρχή για την αναστολή διαγωνισμού σε περίπτωση υπονοιών απάτης, διαφθοράς, σύγκρουσης συμφερόντων ή άλλων σοβαρών παρανομιών ή παρατυπιών που εντοπίζονται κατά τη διαδικασία (άρθρο 21)· vii) να απευθύνει συστάσεις στις αναθέτουσες αρχές για λόγους αποκλεισμού οικονομικών φορέων από δημόσιες συμβάσεις [άρθρο 15 παράγραφος 1 στοιχείο ε) και άρθρο 16]· viii) να κινεί διαδικασίες ενώπιον του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις για συμπεριφορά ή παράλειψη κατά παράβαση των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις σύμφωνα με τον νόμο CXLIII του 2015 σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις (άρθρο 15 παράγραφος 4)· ix) να ζητεί δικαστικό έλεγχο όλων των αποφάσεων αρχών που αφορούν διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων στις οποίες ενέχεται οποιαδήποτε ενωσιακή στήριξη και που ενδέχεται να υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο (άρθρο 15 παράγραφος 4)· x) να εκδίδει ετήσια αναλυτική έκθεση ακεραιότητας, η οποία περιλαμβάνει συστάσεις και διαπιστώσεις, με την υποχρέωση της ουγγρικής κυβέρνησης να απαντά στην Αρχή Ακεραιότητας και να επεξηγεί τον τρόπο με τον οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις διαπιστώσεις της έκθεσης (κεφάλαιο I, υπότιτλοι 5 και 6· άρθρο 74).
(30)Η Επιτροπή επισημαίνει ότι στην τελευταία περίοδο του άρθρου 3 του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, όσον αφορά την εκτέλεση των καθηκόντων της Αρχής Ακεραιότητας, αναφέρεται ότι «[ε]άν ένα έργο αποσυρθεί από τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό δεν έχει ως αποτέλεσμα να στερηθεί η Αρχή Ακεραιότητας τις εξουσίες της σε περίπτωση που η απάτη, η σύγκρουση συμφερόντων, η διαφθορά και άλλες παρανομίες ή παρατυπίες επηρεάζουν ή απειλούν σοβαρά να επηρεάσουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύεται, η διάταξη αυτή καθαυτή δεν χρειάζεται να στερεί την Αρχή Ακεραιότητας από τις εξουσίες της σε περίπτωση απόσυρσης ενός έργου από τη χρηματοδότηση της Ένωσης. Στον βαθμό που η Αρχή Ακεραιότητας διατηρεί την εκτίμησή της για τα υποκείμενα ζητήματα που αφορούν την απάτη, τη σύγκρουση συμφερόντων, τη διαφθορά και άλλες παρανομίες ή παρατυπίες, καθώς και τη σχέση τους με τον προϋπολογισμό της Ένωσης, η διάταξη θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι σημαίνει ότι ακόμη και τα εν λόγω έργα θα εξακολουθούν να υπόκεινται στον έλεγχο της Αρχής Ακεραιότητας. Ωστόσο, η ερμηνεία και η εφαρμογή της διάταξης αυτής θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις των ουγγρικών αρχών και είναι επίσης πιθανό μια τέτοια διάταξη να ερμηνεύεται κατά τρόπο που να στερεί από την Αρχή Ακεραιότητας τις εξουσίες της μόλις αρχίσει να εξετάζει ορισμένες διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Κατά συνέπεια, η διάταξη αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κατά τρόπο ώστε να καταστεί η Αρχή Ακεραιότητας αναποτελεσματική και να αδυνατεί να θέσει τέλος στα διαρθρωτικά προβλήματα που οδήγησαν την Επιτροπή να κινήσει τη διαδικασία βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα. Για τους σκοπούς της ασφάλειας δικαίου και της αποτελεσματικότητας της Αρχής Ακεραιότητας, η διατύπωση των σχετικών διατάξεων θα έπρεπε να είναι τέτοια ώστε να αναφέρεται ρητά ότι οι εξουσίες της Αρχής Ακεραιότητας διατηρούνται ακόμη και μετά την απόσυρση ενός έργου από τη χρηματοδότηση της Ένωσης, χωρίς εξαιρέσεις ή περιορισμούς.
(31)Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το άρθρο 27/Α του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας. Σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη, η Αρχή Ακεραιότητας δύναται να υποβάλει αίτηση αναθεώρησης ή αίτηση επανειλημμένης αναθεώρησης των αποφάσεων της εισαγγελικής αρχής ή των ανακριτικών αρχών να θέσουν στο αρχείο καταγγελία αξιόποινης πράξης ή να περατώσουν διαδικασία, σύμφωνα με τη νέα διαδικασία που θεσπίστηκε ως αποτέλεσμα του διορθωτικού μέτρου v. Η διάταξη αυτή θα συμβάλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας τόσο του διορθωτικού μέτρου v όσο και του διορθωτικού μέτρου για την Αρχή Ακεραιότητας. Η Αρχή Ακεραιότητας θα έχει άμεσα στη διάθεσή της πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με καταστάσεις που ενδέχεται να είναι σημαντικές για ποινικές διαδικασίες. Θα έχει τη δυνατότητα να παρέχει τα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της δέουσας επανεκκίνησης της έρευνας ή της δίωξης των ποινικών αδικημάτων που καλύπτονται από τη νέα διαδικασία στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου v. Ωστόσο, όπως διευκρινίζεται στη συνέχεια, οι λεπτομέρειες του ίδιου του διορθωτικού μέτρου για τη θέσπιση ειδικής διαδικασίας σε περίπτωση ειδικών εγκλημάτων που σχετίζονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας ή τη διαχείριση δημόσιας περιουσίας παρουσιάζουν ορισμένες ελλείψεις.
(32)Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι, δεδομένου ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η Αρχή Ακεραιότητας θα έχει την εξουσία να εκδίδει συστάσεις προς τις αναθέτουσες αρχές, εάν οι εν λόγω συστάσεις δεν τηρούνται και η επακόλουθη κατάσταση είναι παράνομη, είναι σημαντικό η Αρχή Ακεραιότητας να έχει τη δυνατότητα να κινεί ταχείες και αποτελεσματικές δικαστικές διαδικασίες για τη διασφάλιση της νομιμότητας και για την αποτελεσματική πρόληψη της ζημίας στα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Το στοιχείο αυτό έχει καίρια σημασία για την εξασφάλιση της δυνατότητας της Αρχής Ακεραιότητας να διορθώνει τις διαρθρωτικές παραβιάσεις που οδήγησαν την Επιτροπή στην κίνηση της διαδικασίας βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα. Το άρθρο 15 παράγραφος 4 αναφέρεται στη δυνατότητα της Αρχής Ακεραιότητας να «κινήσει διαδικασία ενώπιον του αρμόδιου οργάνου ή δικαστηρίου και, ειδικότερα, όσον αφορά παρανομία σχετική με δημόσιες συμβάσεις, δύναται να κινήσει τη διαδικασία του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις», ενώ έχει επίσης τη δυνατότητα να ζητήσει τη λήψη προσωρινών μέτρων. Το άρθρο 27 παράγραφος 1 παρέχει στην Αρχή Ακεραιότητας τη δυνατότητα να προσβάλλει, στο πλαίσιο διοικητικής προσφυγής, τις αποφάσεις του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις, ή άλλης αρχής σχετικά με δημόσιες συμβάσεις, που αφορούν ενωσιακά κονδύλια, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας υποβολής αίτησης για τη λήψη προσωρινών μέτρων.
(33)Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Αρχή Ακεραιότητας μπορεί να κινήσει τη διαδικασία του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις και ότι οι εφαρμοστέοι κανόνες προβλέπουν ότι η διάρκεια των εν λόγω διαδικασιών περιορίζεται σε 25 ημέρες κατ’ ανώτατο όριο, με μία ειδική και περιορισμένη εξαίρεση. Η Αρχή Ακεραιότητας μπορεί να ζητήσει την επανεξέταση της απόφασης του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις από το αρμόδιο δικαστήριο αμέσως μετά την περάτωση της οικείας διαδικασίας επανεξέτασης. Ωστόσο, ορισμένες σημαντικές πτυχές δεν διατυπώνονται με σαφήνεια στον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας: η ανάγκη αναστολής της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων ενώ η διαδικασία του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις βρίσκεται σε εξέλιξη και η δυνατότητα δικαστικού ελέγχου σε περίπτωση που η προθεσμία για την έκδοση απόφασης του διαιτητικού συμβουλίου για τις δημόσιες συμβάσεις έχει λήξει χωρίς να έχει ληφθεί σχετική απόφαση. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι η Αρχή Ακεραιότητας δεν έχει τη δυνατότητα απευθείας προσφυγής σε δικαστήρια, η οποία μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική σε ορισμένες περιπτώσεις. Κατά συνέπεια, υπάρχουν αμφιβολίες ως προς την αποτελεσματικότητα του δικαστικού ελέγχου των περιπτώσεων στις οποίες η αναθέτουσα αρχή δεν ακολουθεί τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας.
(34)Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, όσον αφορά τις εξουσίες της Αρχής Ακεραιότητας σχετικά με την επαλήθευση των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες περιλαμβάνονται στις τροποποιήσεις προς έγκριση στις 6 Δεκεμβρίου 2022, οι διατάξεις του άρθρου 5 παράγραφοι 6, 6α και 7 ορίζουν ένα καθεστώς βάσει του οποίου:
i) για τις δημόσιες δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων ορισμένων ατόμων, η Αρχή Ακεραιότητας θα έχει το δικαίωμα να προβαίνει σε γενική «διαδικασία εξέτασης δήλωσης περιουσιακών στοιχείων». Με βάση το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής, η Αρχή Ακεραιότητας θα μπορούσε να κινεί τη διαδικασία σχετικά με τη δήλωση περιουσιακών στοιχείων ενώπιον του αρμόδιου φορέα, ο οποίος θα πρέπει να ενημερώνει την Αρχή Ακεραιότητας για τα αποτελέσματα της εν λόγω διαδικασίας·
ii) για τις δημόσιες δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων άλλων ατόμων, η Αρχή Ακεραιότητας θα έχει το δικαίωμα να κινεί μόνο τη διαδικασία επαλήθευσης σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων ενώπιον του αρμόδιου φορέα που είναι επιφορτισμένος με τα καθήκοντα επαλήθευσής τους, και ο οποίος θα πρέπει να ενημερώνει την Αρχή Ακεραιότητας για τα αποτελέσματα της εν λόγω διαδικασίας· και
iii) για τις (μη δημόσιες) δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων των ατόμων που υποχρεούνται να υποβάλλουν δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων βάσει των εξουσιών που διαθέτουν όσον αφορά την παροχή συμβουλών, τη λήψη αποφάσεων ή τον έλεγχο σε σχέση με τα ενωσιακά κονδύλια, η Αρχή Ακεραιότητας θα έχει τη δυνατότητα να κινεί διαδικασία επαλήθευσης ενώπιον του αρμόδιου φορέα και να ενημερώνεται τόσο σχετικά με το αποτέλεσμά της όσο και σχετικά με την έναρξη έρευνας για την υπερβολική αύξηση περιουσιακών στοιχείων.
(35)Όπως διευκρίνισαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής στις ουγγρικές αρχές στις παρατηρήσεις τους της 18ης Νοεμβρίου 2022, ένα τέτοιο καθεστώς δεν συνάδει πλήρως με το διορθωτικό μέτρο, στο πλαίσιο του οποίου η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να μεταβιβάσει στην Αρχή Ακεραιότητας αρμοδιότητες σχετικά με την επαλήθευση των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων που υποβάλλονται βάσει του άρθρου 183 του νόμου CXXV του 2018 (δηλαδή ανώτερων πολιτικών ηγετικών στελεχών που δεν έχουν εντολή ως μέλη της Εθνοσυνέλευσης: πρωθυπουργός, υπουργοί, πολιτικός διευθυντής του πρωθυπουργού, υφυπουργοί). Βάσει της εν λόγω δέσμευσης, η Αρχή Ακεραιότητας θα πρέπει να είναι ο μοναδικός φορέας που θα έχει την εξουσία να επαληθεύει, απευθείας, τις εν λόγω δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, το καθεστώς αυτό φαίνεται επίσης να μην εκπληρώνει την περαιτέρω δέσμευση που προβλέπεται στην επιστολή του Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της οποίας η Αρχή Ακεραιότητας έχει την εξουσία να επαληθεύει τις δημόσιες δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων όλων των υπαλλήλων υψηλού κινδύνου και να έχει πρόσβαση στις σχετικές βάσεις δεδομένων και τα σχετικά μητρώα για τον σκοπό της επαλήθευσης της ακρίβειας των πληροφοριών που περιέχονται στις δηλώσεις. Περιορίζει τις εξουσίες της Αρχής Ακεραιότητας σε δικαίωμα να ζητεί από άλλους φορείς να επαληθεύουν τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και να λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα των εν λόγω επαληθεύσεων. Επιπλέον, το προσωπικό πεδίο εφαρμογής των ατόμων για τα οποία είναι αρμόδια η Αρχή Ακεραιότητας δεν περιλαμβάνει όλους τους υπαλλήλους που εμπίπτουν στην έννοια των υπαλλήλων «υψηλού κινδύνου». Η διαδικασία επαλήθευσης των μη δημόσιων δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων περιορίζεται στα άτομα τα οποία είναι επιφορτισμένα με καθήκοντα παροχής συμβουλών, διαχείρισης ή ελέγχου των ενωσιακών κονδυλίων, ενώ η οριοθέτηση αυτή δεν προβλέπεται στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η ουγγρική κυβέρνηση.
(36)Όσον αφορά τη διαδικασία απόλυσης μελών του διοικητικού συμβουλίου της Αρχής Ακεραιότητας, η Επιτροπή επισημαίνει ως θετικό στοιχείο το γεγονός ότι η Ουγγαρία συμφώνησε να ανακαλέσει τη διαδικασία απόλυσης που είχε προταθεί αρχικά, προκειμένου να αναθέσει σε δικαστήριο την αρμοδιότητα για την έκδοση απόφασης σχετικά με την απόλυση. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η διαδικασία είναι σύντομη, δεδομένου ότι μεσολαβούν μόνο τριάντα ημέρες μεταξύ της αίτησης και της έκδοσης δικαστικής απόφασης σε πρώτο βαθμό. Λόγω της προθεσμίας αυτής, θα ήταν δύσκολο, αφενός, για το μέλος του διοικητικού συμβουλίου το οποίο αφορά η διαδικασία απόλυσης να οργανώσει με αποτελεσματικό τρόπο την υπεράσπισή του και, αφετέρου, για το αρμόδιο δικαστήριο να εξασφαλίσει την ανταλλαγή υπομνημάτων, τη διεξαγωγή ακροάσεων και την προστασία των δικαιωμάτων υπεράσπισης και των διαδικαστικών δικαιωμάτων. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της προσφυγής για τη θέση του ενδιαφερόμενου μέλους, και ιδίως το αν η προσφυγή θα είχε ανασταλτικό αποτέλεσμα, δεν είναι σαφή στον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας. Δεδομένου ότι η πρωτόδικη απόφαση φαίνεται να οδηγεί στην απόλυση αμέσως μετά την περάτωση σύντομης διαδικασίας, η αποτελεσματικότητα της έφεσης φαίνεται να είναι περιορισμένη. Ο τρόπος οργάνωσης της διαδικασίας απόλυσης στο σύνολό της δεν προστατεύει επαρκώς τα μέλη της Αρχής Ακεραιότητας από αθέμιτη επιρροή και ενέχει τον κίνδυνο υπονόμευσης της ανεξαρτησίας της Αρχής Ακεραιότητας.
(37)Ως εκ τούτου, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το κανονιστικό πλαίσιο για την Αρχή Ακεραιότητας, όπως ορίζεται στον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, δεν εκπληρώνει πλήρως τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου, το οποίο δεν μπορεί, συνεπώς, να θεωρηθεί πλήρως αποτελεσματικό και επαρκές σύμφωνα με τον κανονισμό για την αιρεσιμότητα. Οι αδυναμίες, οι κίνδυνοι και οι ελλείψεις του διορθωτικού μέτρου, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα και την ανεξαρτησία της Αρχής Ακεραιότητας, καθώς και την ικανότητά της να ανταποκριθεί στις διαπιστώσεις της Επιτροπής, αφορούν τα εξής: i) την έλλειψη σαφούς κανόνα που να ορίζει ότι η Αρχή Ακεραιότητας θα διατηρεί την αρμοδιότητά της μετά την απόσυρση ενός έργου από τη χρηματοδότηση της Ένωσης· ii) τις αδυναμίες του συστήματος δικαστικού ελέγχου των αποφάσεων των αναθετουσών αρχών που δεν τηρούν τις συστάσεις της Αρχής Ακεραιότητας· iii) τις αδυναμίες της διαδικασίας απόλυσης· iv) τις άμεσες σε αντίθεση με τις εποπτικές εξουσίες της Αρχής Ακεραιότητας σε σχέση με τις διάφορες ομάδες δηλούντων και την απουσία της μεταβίβασης αρμοδιοτήτων στην Αρχή Ακεραιότητας για την επαλήθευση των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων των μελών της κυβέρνησης· v) το περιορισμένο πεδίο εφαρμογής που συνδέεται με τη μη συμπερίληψη όλων των «υπαλλήλων υψηλού κινδύνου» στο πεδίο εφαρμογής των εξουσιών επαλήθευσης της Αρχής Ακεραιότητας σε σχέση με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων· vi) την περιορισμένη διεθνή πείρα διορισμένου υποψηφίου στο διοικητικό συμβούλιο της Αρχής Ακεραιότητας, η οποία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αποτελεσματική λειτουργία του φορέα.
II.Ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς
(38)Η ουγγρική κυβέρνηση ανέλαβε να συστήσει, έως την 1η Δεκεμβρίου 2022, ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς (στο εξής: νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς), με τα ακόλουθα καθήκοντα:
i) εξέταση των υφιστάμενων μέτρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς και εκπόνηση προτάσεων σχετικά με τη βελτίωση του εντοπισμού, της διερεύνησης, της δίωξης και της επιβολής κυρώσεων για πρακτικές διαφθοράς·
ii) πρόταση μέτρων για τη βελτίωση της πρόληψης και του εντοπισμού της διαφθοράς·
iii) σύνταξη ετήσιας έκθεσης στην οποία θα αναλύονται οι κίνδυνοι και οι τάσεις όσον αφορά τη διαφθορά και τις πρακτικές διαφθοράς, προτείνοντας αποτελεσματικά αντίμετρα και βέλτιστες πρακτικές για την αποτελεσματική εφαρμογή τους.
(39)Το κανονιστικό πλαίσιο της ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς θα συμπεριληφθεί στον νόμο για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας (βλ. διορθωτικό μέτρο i, που περιγράφεται ανωτέρω) και ο πρόεδρος της Αρχής Ακεραιότητας θα είναι και πρόεδρος της ειδικής ομάδας. Άλλα βασικά στοιχεία του διορθωτικού μέτρου αφορούσαν τη συμμετοχή των μη κυβερνητικών φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, οι οποίοι είναι ανεξάρτητοι από την κυβέρνηση, τις δημόσιες αρχές, τα πολιτικά κόμματα και τα επιχειρηματικά συμφέροντα, μαζί με εκπροσώπους της κυβέρνησης, με πλήρη, διαρθρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο. Η συμμετοχή αυτή θα πρέπει να διασφαλίζει την ισότητα μεταξύ των κυβερνητικών και των μη κυβερνητικών φορέων μέσω του αριθμού των μελών και των δικαιωμάτων ψήφου. Επιπλέον, οι διατάξεις θα πρέπει να προβλέπουν την παρακολούθηση των εκθέσεων και των συστάσεων της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς από την ουγγρική κυβέρνηση. Η νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς θα πρέπει να πραγματοποιήσει την πρώτη της συνεδρίαση πριν από τις 15 Δεκεμβρίου 2022. Θα πρέπει να εγκρίνει την πρώτη της έκθεση για το έτος 2022 και να τη διαβιβάσει στην κυβέρνηση έως τις 15 Μαρτίου 2023.
(40)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν i) η έκδοση της κυβερνητικής απόφασης έως τις 5 Σεπτεμβρίου 2022 για την κατάργηση της κυβερνητικής απόφασης 1337/2022, της 15ης Ιουλίου 2022, βάσει της οποίας διακόπτονται οι εργασίες της ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία είχε συσταθεί βάσει της τελευταίας απόφασης, και ii) η υποβολή στην Εθνοσυνέλευση σχεδίου νομοθετικής πράξης για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, με σκοπό τον καθορισμό του κανονιστικού πλαισίου της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
(41)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στα βασικά στάδια υλοποίησης.
(42)Στις 5 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση κατάργησε την κυβερνητική απόφαση 1337/2022, της 15ης Ιουλίου 2022, σχετικά με την ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς με την έκδοση της κυβερνητικής απόφασης 1424/2022 σχετικά με καθήκοντα που αφορούν τη σύσταση ανεξάρτητης αρχής που θα λειτουργεί με σκοπό την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση παρανομιών και παρατυπιών όσον αφορά την εκτέλεση των ενωσιακών κονδυλίων. Η εν λόγω κυβερνητική απόφαση καθορίζει τη δέσμευση της Ουγγαρίας να συστήσει, έως την 1η Δεκεμβρίου 2022, νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς κατά τρόπο που να διασφαλίζει την ισότιμη συμμετοχή, μέσω του αριθμού των μελών και των δικαιωμάτων ψήφου, τόσο των κυβερνητικών όσο και των μη κυβερνητικών φορέων, και με τη διοικητική υποστήριξη της Αρχής Ακεραιότητας. Η κυβερνητική απόφαση 1424/2022 άρχισε να ισχύει στις 6 Σεπτεμβρίου 2022.
(43)Στις 23 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση το σχέδιο νόμου για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας. Στις 4 Οκτωβρίου 2022 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, με τον οποίο συστάθηκε και η νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ο νόμος σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας εκδόθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022 και άρχισε να ισχύει στις 11 Οκτωβρίου 2022. Στις 15 Νοεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση τροποποιητικό νομοσχέδιο όσον αφορά τον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, ως μέρος της δέσμης υπηρεσιών. Μετά την υποβολή της δέσμης υπηρεσιών στην Εθνοσυνέλευση, η Επιτροπή έλαβε το αναθεωρημένο νομικό κείμενο με την επιστολή του Νοεμβρίου. Η τροποποιητική πράξη εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022 και αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομικό κείμενο που παρέλαβε η Επιτροπή στις 19 Νοεμβρίου 2022.
(44)Κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες του εν λόγω σχεδίου νόμου, η ουγγρική κυβέρνηση είχε δεσμευτεί να προβεί σε εκτενείς διαβουλεύσεις με ενδιαφερόμενα μέρη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, να ζητήσει συμβουλές πολιτικής από τον ΟΟΣΑ και να λάβει υπόψη τις σχετικές συστάσεις. Επιπλέον της διαβούλευσης με την Επιτροπή, η ουγγρική κυβέρνηση προέβη πράγματι σε διαβούλευση με τον ΟΟΣΑ, καθώς και με το Συμβούλιο της Ευρώπης. Ενημέρωσε την Επιτροπή σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίθηκε στις απόψεις και/ή τις συντακτικές προτάσεις του Οργανισμού, όπως περιγράφεται στο σημείο (24). Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ουγγρική κυβέρνηση εκπλήρωσε τις σχετικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου. Η διαβούλευση με τον ΟΟΣΑ και το Συμβούλιο της Ευρώπης συνέβαλε στη βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου για τη σύσταση της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, στον βαθμό που ορισμένες συστάσεις έγιναν δεκτές και αποτυπώθηκαν στο νομικό κείμενο. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι ορισμένες ανησυχίες που εκφράστηκαν, π.χ. ο κίνδυνος αλληλεπικάλυψης με τις υφιστάμενες εργασίες —παρότι αναγνωρίστηκε από την Ουγγαρία— ή η έλλειψη εργαλείων για την υποβολή αιτήματος παροχής πληροφοριών ή για τη λήψη πληροφοριών από άλλα θεσμικά όργανα οι οποίες είναι αναγκαίες για την προετοιμασία των εργασιών της ειδικής ομάδας, δεν εξετάστηκαν στα νομικά κείμενα.
(45)Το δεύτερο μέρος του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας περιγράφει το κανονιστικό πλαίσιο για τη νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Καθορίζει τα καθήκοντα της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς (άρθρο 50) με ρητή αναφορά σε καταστάσεις σύγκρουσης συμφερόντων, όπως ορίζονται στις σχετικές διατάξεις της ΕΕ, οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τη νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο. Πρόεδρος της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι ο πρόεδρος της Αρχής Ακεραιότητας (άρθρο 59). Καθορίζει επίσης τη διαδικασία παρακολούθησης των ετήσιων εκθέσεων και των συστάσεων της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, μέσω της οποίας η ουγγρική κυβέρνηση συζητά την έκθεση και τις προτάσεις που περιλαμβάνονται σε αυτήν εντός προθεσμίας δύο μηνών. Εάν αποφασίσει να μην εφαρμόσει μια πρόταση, αποστέλλει λεπτομερή αιτιολόγηση της απόφασής της στον πρόεδρο της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς εντός προθεσμίας ενός μηνός (άρθρο 52). Η σύνθεση (άρθρο 54) και οι κανόνες ψηφοφορίας (άρθρο 61) της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς περιγράφονται στον νόμο. Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, ο αριθμός των μη κυβερνητικών μελών ανέρχεται στο 50 % των μελών της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, εξαιρουμένου του προέδρου. Εάν η εκπροσώπηση κατά 50 % δεν μπορεί να επιτευχθεί, τα δικαιώματα ψήφου των εν λόγω μελών διαμορφώνεται έτσι ώστε να συγκεντρώνουν το 50 % των ψήφων, εξαιρουμένου του προέδρου. Τα μέλη που εκπροσωπούν τους μη κυβερνητικούς φορείς επιλέγονται βάσει ανοικτής, διαφανούς και αμερόληπτης διαδικασίας επιλογής με αντικειμενικά κριτήρια που αφορούν την εμπειρογνωσία και τα προσόντα. Η επιτροπή επιλεξιμότητας συμμετέχει όπως αναφέρεται στο σημείο 11 (άρθρο 57). Έχει το δικαίωμα να συντάσσει σκιώδη έκθεση, η οποία πρέπει να δημοσιοποιείται στον ιστότοπο της ειδικής ομάδας, όπου θα δημοσιεύεται και η έκθεση της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς (άρθρο 53). Τέλος, το τέταρτο μέρος του νόμου ορίζει ότι η νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς πρέπει να συσταθεί έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 και να πραγματοποιήσει την πρώτη της συνεδρίαση πριν από τις 15 Δεκεμβρίου 2022. Η νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς εγκρίνει και διαβιβάζει στην κυβέρνηση την πρώτη της έκθεση για το 2022 έως τις 15 Μαρτίου 2023 (άρθρο 77).
(46)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προέβη στα βασικά στάδια υλοποίησης. Το κανονιστικό πλαίσιο για τη νέα ειδική ομάδα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, όπως ορίζεται στον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, πληροί τις δεσμεύσεις που καθορίζονται στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου.
(47)Η Επιτροπή σημειώνει ότι στις 11 Νοεμβρίου 2022 προκηρύχθηκε ανοικτή πρόσκληση υποβολής αιτήσεων για την επιλογή των μελών που θα εκπροσωπούν τους μη κυβερνητικούς φορείς της νέας ειδικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, με προθεσμία υποβολής αιτήσεων την 24η Νοεμβρίου 2022.
III.Ενίσχυση του πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς
(48)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να εγκρίνει, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, στρατηγικές για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς που θα καθορίζουν τα καθήκοντα των οντοτήτων οι οποίες συμμετέχουν στην εφαρμογή ενωσιακής χρηματοδοτικής στήριξης σε σχέση με την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση της απάτης, της σύγκρουσης συμφερόντων και της διαφθοράς. Οι στρατηγικές έπρεπε να περιλαμβάνουν την αξιολόγηση των κυριότερων κινδύνων, παραγόντων και πρακτικών απάτης, σύγκρουσης συμφερόντων και διαφθοράς. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να εγκρίνει νέα εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς και σχέδιο δράσης έως τις 30 Ιουνίου 2023. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς υψηλού επιπέδου μέσω της ενίσχυσης της διαφάνειας του έργου των δημόσιων αρχών, μεταξύ άλλων και σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να εφαρμόσει πλήρως, έως τις 30 Ιουνίου 2023, όλες τις δράσεις της υφιστάμενης εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς για την περίοδο 2020-2022.
(49)Ως σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας, αυτό το διορθωτικό μέτρο έχει οριζόντιο και συστημικό χαρακτήρα που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διασφάλιση της διαφάνειας στον πολιτικό τομέα. Πρόκειται για ένα από τα κεντρικά διορθωτικά μέτρα που προτείνει η Ουγγαρία στο πλαίσιο της διαδικασίας βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα.
(50)Στην επιστολή του Σεπτεμβρίου, η ουγγρική κυβέρνηση ανέλαβε επίσης περαιτέρω δεσμεύσεις σχετικά με το προσωπικό και το καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Στο πλαίσιο αυτό, η Ουγγαρία δεσμεύτηκε να υποβάλει στην Εθνοσυνέλευση σχέδιο νόμου (το οποίο θα αρχίσει να ισχύει την 1η Νοεμβρίου 2022), το οποίο θα πρέπει να επεκτείνει το προσωπικό πεδίο εφαρμογής του συστήματος δήλωσης περιουσιακών στοιχείων i) στα πρόσωπα στα οποία έχουν ανατεθεί ανώτερα πολιτικά καθήκοντα σύμφωνα με τα άρθρα 183 και 184 του νόμου CXXV του 2018 σχετικά με την κυβερνητική διοίκηση και στους συγγενείς τους που ζουν υπό την ίδια στέγη με το ενδιαφερόμενο πρόσωπο και ii) στα μέλη της Εθνοσυνέλευσης και στους συγγενείς τους που ζουν υπό την ίδια στέγη με το ενδιαφερόμενο πρόσωπο. Η Ουγγαρία δεσμεύτηκε επίσης να διευρύνει το καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής ώστε να συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο τα έσοδα αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία.
(51)Επιπλέον, με την επιστολή του Σεπτεμβρίου, η Ουγγαρία δεσμεύτηκε να θεσπίσει, έως τις 31 Μαρτίου 2023, σύστημα δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων που θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά σε ψηφιακή μορφή, και θα αποθηκεύονται σε δημόσια βάση δεδομένων, η οποία θα επιτρέπει την αναζήτηση χωρίς καταβολή τέλους ή υποχρέωση εγγραφής. Τέλος, η Αρχή Ακεραιότητας θα επιφορτιστεί με την επανεξέταση τόσο του κανονιστικού πλαισίου όσο και της λειτουργίας του συστήματος δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων του πεδίου εφαρμογής του και των διαδικασιών επαλήθευσης, που θα αποτελέσουν αντικείμενο έκθεσης επανεξέτασης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
(52)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν i) η έγκριση, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, των στρατηγικών για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς που θα καθορίζουν τα καθήκοντα των οντοτήτων οι οποίες συμμετέχουν στην εφαρμογή οποιασδήποτε ενωσιακής στήριξης και ii) η υποβολή στην Εθνοσυνέλευση σχεδίου νόμου, μεταξύ άλλων, για την επέκταση του προσωπικού και του καθ’ ύλην πεδίου εφαρμογής των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, με ισχύ από την 1η Νοεμβρίου 2022.
(53)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στα βασικά στάδια υλοποίησης.
(54)Στις 30 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση ενέκρινε τη στρατηγική κατά της απάτης και της διαφθοράς για την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 και για την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (κυβερνητική απόφαση 1470/2022). Η στρατηγική τροποποιήθηκε στη συνέχεια, και στις 15 Νοεμβρίου 2022 εγκρίθηκε και δημοσιεύτηκε νέα έκδοση (κυβερνητική απόφαση 1540/2022, στο εξής: στρατηγική). Η στρατηγική μετονομάστηκε σε «Στρατηγική κατά της απάτης και της διαφθοράς για τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Η στρατηγική είναι ολοκληρωμένη, δεδομένου ότι καλύπτει την εφαρμογή χρηματοδοτικής στήριξης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο πλαίσιο των περιόδων προγραμματισμού 2014-2020 και 2021-2027, ιδίως από τα ταμεία της πολιτικής συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Καλύπτεται και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων, αλλά με λιγότερες λεπτομέρειες. Η στρατηγική καθορίζει, σε γενικές γραμμές, τα καθήκοντα των οντοτήτων οι οποίες συμμετέχουν στην εφαρμογή ενωσιακής χρηματοδοτικής στήριξης σε σχέση με την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη διόρθωση της απάτης, της σύγκρουσης συμφερόντων και της διαφθοράς (κεφάλαιο III — «Ανάλυση της κατάστασης», και ειδικότερα το σημείο 3.2 — «Θεσμικό περιβάλλον για την καταπολέμηση της απάτης»). Η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης αξιολόγηση των κυριότερων κινδύνων, παραγόντων και πρακτικών απάτης, σύγκρουσης συμφερόντων και διαφθοράς στην Ουγγαρία όσον αφορά την ενωσιακή χρηματοδότηση (κεφάλαιο 3.3 — «Στοιχεία σχετικά με την απάτη και τη διαφθορά στην Ουγγαρία» και σημείο 5.1.3 — «Ανάλυση κινδύνων και διαχείριση κινδύνων για την αποφυγή της απάτης»). Το κεφάλαιο V της στρατηγικής καθορίζει σε γενικές γραμμές τα προβλεπόμενα μέτρα, τα οποία αναφέρονται λεπτομερέστερα σε σχέδιο δράσης (παράρτημα 3 της στρατηγικής). Μία από τις δράσεις συνίσταται στη σύνταξη ετήσιας αξιολόγησης κινδύνων όσον αφορά την απάτη, τη σύγκρουση συμφερόντων και τη διαφθορά. Διάφορες δράσεις του σχεδίου δράσης απορρέουν από δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο άλλων διορθωτικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της επανεξέτασης της στρατηγικής παράλληλα με την κατάρτιση της εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς έως τις 30 Ιουνίου 2023. Η Ουγγαρία θα καταρτίζει και θα δημοσιεύει ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής.
(55)Στις 27 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση σχέδιο νόμου με σκοπό την επέκταση του προσωπικού και του καθ’ ύλην πεδίου εφαρμογής του υφιστάμενου συστήματος δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες του εν λόγω σχεδίου νόμου, η ουγγρική κυβέρνηση προέβη σε διαβούλευση με την Επιτροπή, όπως απαιτείται στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου. Στις 25 Οκτωβρίου 2022 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον νόμο XXXI του 2022 για την τροποποίηση ορισμένων νόμων σχετικά με τη δήλωση περιουσιακών στοιχείων όσον αφορά τον έλεγχο της χρήσης κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος εκδόθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022 (στο εξής: νόμος σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων). Ο νόμος σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων άρχισε να ισχύει την 1η Νοεμβρίου 2022 με ορισμένες εξαιρέσεις. Στις 15 Νοεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση τροποποιητικό νομοσχέδιο για τον νόμο σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας, ως μέρος της δέσμης υπηρεσιών. Μετά την υποβολή της δέσμης υπηρεσιών στην Εθνοσυνέλευση, η Ουγγαρία διαβίβασε στις υπηρεσίες της Επιτροπής τροποποιήσεις της νομικού κειμένου στις 16 Νοεμβρίου 2022· με την επιστολή του Νοεμβρίου υποβλήθηκε ενοποιημένη έκδοση του νομικού κειμένου. Η τρέχουσα αξιολόγηση βασίζεται στο τελευταίο νομικό κείμενο, αν και αυτό δεν έχει ακόμη εγκριθεί. Η έγκριση του τροποποιητικού νομοσχεδίου έχει προγραμματιστεί για τις 6 Δεκεμβρίου 2022.
(56)Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, ο νόμος σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων επεκτείνει το προσωπικό πεδίο εφαρμογής των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων ώστε να συμπεριλαμβάνονται πρόσωπα στα οποία έχουν ανατεθεί ανώτερα πολιτικά καθήκοντα και μέλη της Εθνοσυνέλευσης, καθώς και συγγενείς που ζουν υπό την ίδια στέγη. Επίσης, ο νόμος επεκτείνει και το καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων ώστε να συμπεριλαμβάνονται όλα τα σχετικά περιουσιακά στοιχεία (παράρτημα I του νόμου σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων).
(57)Όσον αφορά το τελευταίο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι το παράρτημα I μέρος Α του νόμου σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων προβλέπει εξαίρεση όσον αφορά τα ακίνητα που προορίζονται για την αποκλειστική χρήση του δηλούντος και του/της συζύγου ή συντρόφου του/της και του/των τέκνου/τέκνων που ζουν υπό την ίδια στέγη. Στο παράρτημα I διευκρινίζεται περαιτέρω ότι, σε αυτή τη βάση, μπορεί να εξαιρεθεί από την υποχρέωση δημοσιοποίησης έως ένα ακίνητο και, ως εκ τούτου, να μη δηλωθεί. Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η εξαίρεση αυτή δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την κύρια κατοικία και, κατά συνέπεια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απόκρυψη πολυτελών ακινήτων. Στο πλαίσιο διαφόρων προσκλήσεων σε επίπεδο υφυπουργού, η Ουγγαρία ανέφερε ότι το συγκεκριμένο ζήτημα θα εξεταζόταν στα νομικά κείμενα, αλλά αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής. Επιπλέον, παρά τις διευκρινίσεις που δόθηκαν διαβεβαιώνοντας ότι οι υποχρεώσεις δημοσιοποίησης θα περιλαμβάνουν και ακίνητα εκτός της δικαιοδοσίας της Ουγγαρίας, στο σχετικό νομικό κείμενο δεν αποτυπώνεται η κατάλληλη διατύπωση. Πρόκειται για κενά στο σύστημα δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, τα οποία ενέχουν τον κίνδυνο υπονόμευσης της αποτελεσματικότητάς του.
(58)Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή επισημαίνει το σχέδιο τροποποιήσεων όλων των σχετικών νόμων που εφαρμόζουν την υποχρέωση υποβολής δήλωσης περιουσιακών στοιχείων από την 1η Νοεμβρίου 2022 (αντί της 31ης Δεκεμβρίου 2022) έως τις 31 Ιανουαρίου 2023, σύμφωνα με τις διατάξεις που θεσπίστηκαν με τον νόμο σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί ότι οι νέοι κανόνες θα εφαρμόζονται επίσης σε τυχόν αλλαγές που ενδέχεται να επέλθουν κατά την περίοδο μεταξύ της 1ης Νοεμβρίου 2022 και της 31ης Δεκεμβρίου 2022. Ωστόσο, το σχετικό νομικό κείμενο δεν παρέχει επαρκή σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου, δεδομένου ότι δεν προβλέπει ρητά ότι η περίοδος Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου του 2022 καλύπτεται από τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων που πρέπει να υποβληθούν το 2024, οι οποίες θα καλύπτουν, συνεπώς, κατ’ εξαίρεση περίοδο 14 μηνών (δηλαδή από τον Νοέμβριο του 2022 έως τον Δεκέμβριο του 2023).
(59) Τέλος, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η δέσμευση της ουγγρικής κυβέρνησης να θεσπίσει, έως τις 31 Μαρτίου 2023, σύστημα δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων που θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά σε ψηφιακή μορφή, και θα αποθηκεύονται σε δημόσια βάση δεδομένων, η οποία θα επιτρέπει την αναζήτηση χωρίς καταβολή τέλους ή υποχρέωση εγγραφής, δεν αντικατοπτρίζεται ακόμη στο κανονιστικό πλαίσιο. Σύμφωνα με την Ουγγαρία, οι κανόνες σχετικά με το σύστημα θα καταρτιστούν και θα εγκριθούν αργότερα, έως τις 31 Μαρτίου 2023. Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για την έλλειψη ρητής αναφοράς, εκ μέρους της Ουγγαρίας, στην εν λόγω δημόσια βάση δεδομένων στον νόμο σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων. Οι ελλείψεις αυτές θα μπορούσαν επίσης να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα του συστήματος δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων.
(60)Όσον αφορά τη θέσπιση καθεστώτος κυρώσεων για παραβιάσεις των υποχρεώσεων δήλωσης περιουσιακών στοιχείων, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η στρατηγική κατά της απάτης και της διαφθοράς για τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (η οποία εγκρίθηκε με την κυβερνητική απόφαση 1540/2022) που επισημαίνεται στο σημείο (54) ανωτέρω, αναφέρεται στην ειδική δέσμευση για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων, όπως προβλέπεται στο σχέδιο δράσης που συνοδεύει τη νέα εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς μετά το 2022, με σκοπό την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού, αναλογικού και αποτρεπτικού συστήματος διοικητικών και ποινικών κυρώσεων σε σχέση με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων, το αργότερο έως την 1η Οκτωβρίου 2023, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο.
(61)Στις 23 Σεπτεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση το σχέδιο νόμου για τη σύσταση της Αρχής Ακεραιότητας. Στις 4 Οκτωβρίου 2022 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον νόμο σχετικά με την αρχή ακεραιότητας, ο οποίος εκδόθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022 και άρχισε να ισχύει στις 11 Οκτωβρίου 2022 (βλ. διορθωτικό μέτρο i που περιγράφεται ανωτέρω). Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, το άρθρο 75 του νόμου σχετικά με την Αρχή Ακεραιότητας ορίζει ότι η Αρχή Ακεραιότητας πρέπει να καταρτίσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 έκθεση ad hoc, στην οποία θα εξετάζεται το κανονιστικό πλαίσιο και η λειτουργία του ουγγρικού συστήματος δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων του πεδίου εφαρμογής και της διαδικασίας ελέγχου του.
(62) Όσον αφορά τις στρατηγικές για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προέβη στα βασικά στάδια υλοποίησης, παρά την έγκριση αναθεωρημένης στρατηγικής με κυβερνητική απόφαση στις 15 Νοεμβρίου 2022 αντί της καθορισμένης προθεσμίας στις 30 Σεπτεμβρίου 2022. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η στρατηγική εκπληρώνει δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί με το διορθωτικό μέτρο. Όσον αφορά το σχέδιο δράσης που συνοδεύει τη μελλοντική εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς μετά το 2022, το οποίο προβλέπει την υλοποίηση της δέσμευσης για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων που αποσκοπούν στην ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού, αναλογικού και αποτρεπτικού συνόλου κυρώσεων, η Επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα να αξιολογήσει τη μεταφορά του στο εθνικό δίκαιο και την υλοποίησή του το 2023 και μετέπειτα. Στο πλαίσιο αυτό, η Ουγγαρία συμφώνησε να προβεί σε διαβούλευση με την Επιτροπή σχετικά με το σχέδιο εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς έως τις 31 Ιανουαρίου 2023. Η Επιτροπή υπενθυμίζει επίσης τη δέσμευση της ουγγρικής κυβέρνησης να υποβάλλει στην Επιτροπή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή όλων των διορθωτικών μέτρων σε τριμηνιαία βάση, όπως επισημαίνεται στο σημείο (17).
(63)Όσον αφορά τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το κανονιστικό πλαίσιο για τις εν λόγω δηλώσεις, όπως ορίζεται στον νόμο για τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων, με ισχύ από την 1η Νοεμβρίου 2022, δεν εκπληρώνει πλήρως τις δεσμεύσεις σχετικά με το σύστημα δήλωσης περιουσιακών στοιχείων κατά τα οριζόμενα στην επιστολή του Σεπτεμβρίου, δεδομένου ότι το πλαίσιο δεν περιλαμβάνει μια σημαντική κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, όπως αναφέρεται στο σημείο (57). Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα ζητήματα που τίθενται στο εν λόγω σημείο αντιπροσωπεύουν κενό στη νομοθεσία και ενδέχεται να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα του διορθωτικού μέτρου.
(64)Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι τα σχετικά νομικά κείμενα δεν διασφαλίζουν πλήρως την επάρκεια του διορθωτικού μέτρου, λαμβανομένων υπόψη των αδυναμιών, των κινδύνων και των ελλείψεων που επισημαίνονται στα σημεία (57) έως (59) ανωτέρω.
IV.Διασφάλιση της διαφάνειας στη χρήση της στήριξης της Ένωσης από ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος
(65)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να εκδώσει, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, τροποποιητική πράξη για να διασφαλίσει τη γενικευμένη εφαρμογή των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις στα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που ασκούν δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος και στα νομικά πρόσωπα που συστήνονται από αυτά ή ανήκουν σε αυτά. Δεσμεύτηκε επίσης να εκδώσει τροποποιητική πράξη προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης συμμόρφωση με το άρθρο 61 του δημοσιονομικού κανονισμού, καθώς και η ευθυγράμμιση των οδηγιών και των πρακτικών με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για την αποφυγή και τη διαχείριση συγκρούσεων συμφερόντων στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανονισμού. Με τον τρόπο αυτό αναμενόταν να βελτιωθούν και να αποσαφηνιστούν οι γενικοί κανόνες περί σύγκρουσης συμφερόντων που σχετίζονται με τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος και τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων τους.
(66)Το βασικό στάδιο υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν η έκδοση των δύο τροποποιητικών πράξεων που αναφέρονται στο προηγούμενο σημείο έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(67)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στο βασικό στάδιο υλοποίησης.
(68)Στις 4 Οκτωβρίου 2022 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον νόμο XXIX του 2022 σχετικά με την τροποποίηση ορισμένων νόμων όσον αφορά τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα, την εθνική φορολογική και τελωνειακή διοίκηση και τους ελέγχους της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης σε σχέση με τον έλεγχο της χρήσης κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο νόμος αυτός εκδόθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022. Οι διατάξεις του νόμου σχετικά με τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα άρχισαν να ισχύουν στις 13 Οκτωβρίου 2022.
(69)Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, ο νόμος XXIX του 2022 εισήγαγε τροποποιήσεις στον νόμο CXLIII του 2015 σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις και στον νόμο IX του 2021 σχετικά με τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα. Στο άρθρο 5 του νόμου CXLIII του 2015 σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις προστέθηκε στην παράγραφο 1 νέο στοιχείο στ), το οποίο ορίζει ότι τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα και τα νομικά πρόσωπα που συστήνονται από αυτά ή ανήκουν σε αυτά υπόκεινται στην υποχρέωση διεξαγωγής διαδικασιών σύναψης συμβάσεων σύμφωνα με τον προαναφερόμενο νόμο. Στο άρθρο 15 του νόμου IX του 2021 σχετικά με τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα, τροποποιήθηκε επίσης η παράγραφος 3 για τη θέσπιση κανόνων περί σύγκρουσης συμφερόντων. Η παράγραφος αυτή περιλαμβάνει πλέον ρητή αναφορά σε οικογενειακούς, συναισθηματικούς, πολιτικούς ή εθνικούς δεσμούς, ή οποιοδήποτε άλλο άμεσο ή έμμεσο προσωπικό συμφέρον, για τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα και για τα νομικά πρόσωπα που συστήνονται από αυτά ή ανήκουν σε αυτά, συμπεριλαμβανομένων των προέδρων και των μελών του διοικητικού συμβουλίου και του εποπτικού συμβουλίου, καθώς και των υπαλλήλων τους. Επιπλέον, ο νόμος τροποποίησε διατάξεις άλλων νομοθετικών πράξεων για την εναρμόνισή τους με την τροποποίηση του άρθρου 15 παράγραφος 3 του νόμου IX του 2021.
(70)Η Επιτροπή επισημαίνει, ωστόσο, ότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων ανώτερων πολιτικών στελεχών της Εθνοσυνέλευσης και των αυτόνομων οργανισμών της Ουγγαρίας, δεν αποκλείονται από τη συμμετοχή σε διοικητικά συμβούλια ιδρυμάτων διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος, όπως ζητήθηκε κατά τη διάρκεια των ανταλλαγών απόψεων με την Ουγγαρία. Αντ’ αυτού, μετά την πρόταση της Επιτροπής για εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, της 18ης Σεπτεμβρίου 2022, και παρά το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει εκφράσει συστηματικά την ανησυχία αυτή στις ετήσιες εκθέσεις της για το κράτος δικαίου, η Ουγγαρία εισήγαγε εκ νέου, από την 1η Νοεμβρίου 2022, τη δυνατότητα (μέσω εξαίρεσης
από τη γενική απαγόρευση
) των ανώτερων πολιτικών στελεχών να κατέχουν και άλλες αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης. Η εξαίρεση αυτή δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία ανώτερα πολιτικά στελέχη δύνανται να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την εκταμίευση δημόσιων πόρων σε οντότητες, στις οποίες απασχολούνται και διαθέτουν τα ίδια βασικές εξουσίες λήψης αποφάσεων
. Κατά συνέπεια, μολονότι η Ουγγαρία ανταποκρίθηκε στις ανησυχίες που εκφράζονται στην πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, της 18ης Σεπτεμβρίου 2022, η εξαίρεση που θεσπίστηκε την 1η Νοεμβρίου 2022 καθιστά, παρ’ όλα αυτά, ανεπαρκή την εφαρμογή του διορθωτικού μέτρου.
V.Θέσπιση ειδικής διαδικασίας στην περίπτωση ειδικών εγκλημάτων που σχετίζονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας ή τη διαχείριση δημόσιας περιουσίας
(71)Η ουγγρική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να τροποποιήσει τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με σκοπό τη θέσπιση νέας διαδικασίας για ειδικά ποινικά αδικήματα που σχετίζονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας ή τη διαχείριση των δημόσιων συμβάσεων. Στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου, η νέα διαδικασία πρέπει να προβλέπει τη δυνατότητα δικαστικού ελέγχου της απόφασης της εισαγγελικής ή της ανακριτικής αρχής να θέσει στο αρχείο την καταγγελία αξιόποινης πράξης ή να περατώσει την ποινική διαδικασία (δηλαδή να παύσει την ποινική έρευνα χωρίς να απαγγελθεί κατηγορία) σχετικά με διαφθορά και πρακτικές που σχετίζονται με τη διαφθορά, όπως ορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1371 και στο κεφάλαιο III της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς. Η νέα διαδικασία πρέπει να παρέχει στον ανακριτή την εξουσία να διατάξει την κίνηση ή τη συνέχιση της ποινικής διαδικασίας. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, με εξαίρεση τις δημόσιες αρχές, θα μπορούσε να υποβάλει αιτήματα στο πλαίσιο της διαδικασίας, γεγονός που θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στη δυνατότητα απαγγελίας κατηγορίας ενώπιον δικαστηρίου. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να διασφαλίσει ότι η νέα διαδικασία θα εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2023. Δεσμεύτηκε να διαθέσει, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022, πρόσθετες ειδικές θέσεις στο δικαστήριο που είναι αρμόδιο για τον δικαστικό έλεγχο της απόφασης της εισαγγελικής ή της ανακριτικής αρχής να θέσει στο αρχείο την καταγγελία αξιόποινης πράξης ή να περατώσει την ποινική διαδικασία.
(72)Η επιστολή του Σεπτεμβρίου περιλάμβανε τη δέσμευση να προσδιοριστεί στον νόμο περί δικαστικού ελέγχου το κεντρικό δικαστήριο της περιφέρειας της Βούδας ως το δικαστήριο που έχει αποκλειστική αρμοδιότητα στην ουγγρική επικράτεια για την επανεξέταση των εν λόγω αποφάσεων και την έκδοση διαταγής για την κίνηση ή τη συνέχιση ποινικών διαδικασιών. Επιβεβαίωσε επίσης ότι όλα τα δικαστήρια στην Ουγγαρία, συμπεριλαμβανομένων των ανακριτών στο πλαίσιο της διαδικασίας βάσει του εν λόγω διορθωτικού μέτρου, θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας, οι οποίες θεσπίζονται διά νόμου σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση («ΣΕΕ») και με το σχετικό κεκτημένο της ΕΕ.
(73)Το εν λόγω διορθωτικό μέτρο είναι οριζόντιο μέτρο που αποσκοπεί στην επίλυση διαρθρωτικών προβλημάτων με την αποτελεσματικότητα της δίωξης στην Ουγγαρία και στη διασφάλιση της λήψης αποτελεσματικών και αποτρεπτικών μέτρων για τη διασφάλιση της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 325 της ΣΛΕΕ.
(74)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν i) η οριστικοποίηση του σχεδίου κειμένου των εκτελεστικών κανονισμών (που είναι αναγκαίοι για την εφαρμογή της διαδικασίας ελέγχου) και έγκριση αμέσως μετά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου έως τις 31 Οκτωβρίου 2022 και ii) η έναρξη ισχύος του νέου νόμου για την τροποποίηση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας μετά από εκ των προτέρων έλεγχο από το Συνταγματικό Δικαστήριο (τον οποίο δρομολόγησε η κυβέρνηση) έως τις 15 Νοεμβρίου 2022.
(75)Στις 3 Οκτωβρίου 2022, η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε μια πρώτη έκδοση του νόμου για την τροποποίηση του νόμου XC του 2017 σχετικά με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (στο εξής: νόμος περί δικαστικού ελέγχου)· οι διατάξεις αυτές άρχισαν να ισχύουν στις 15 Νοεμβρίου 2022. Στις 14 Νοεμβρίου 2022, οι ουγγρικές αρχές κοινοποίησαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής αναθεωρημένη έκδοση του νόμου περί δικαστικού ελέγχου· το ίδιο κείμενο περιλαμβανόταν επίσης στην πράξη της δέσμης υπηρεσιών της 15ης Νοεμβρίου 2022, η έκδοση της οποίας είχε προγραμματιστεί για τις 22 Νοεμβρίου 2022. Η τροποποιητική πράξη εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022 και αποτυπώνει τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομικό κείμενο το οποίο παρέλαβε η Επιτροπή στις 14 Νοεμβρίου 2022. Στην απόφαση σχετικά με τον εκ των προτέρων έλεγχο του νόμου περί δικαστικού ελέγχου, το ουγγρικό Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι ο νόμος περί δικαστικού ελέγχου δεν παραβιάζει την αρχή του μονοπωλίου δίωξης της εισαγγελικής αρχής, όπως ορίζεται στο άρθρο 29 παράγραφος 1 του ουγγρικού θεμελιώδους νόμου.
(76)Στις 11 Οκτωβρίου 2022, η Ουγγαρία υπέβαλε στην Επιτροπή i) το σχέδιο κυβερνητικού διατάγματος για την τροποποίηση του κυβερνητικού διατάγματος 100/2018 (8 Ιουνίου) σχετικά με τον καθορισμό των λεπτομερών κανόνων έρευνας και προπαρασκευαστικής διαδικασίας και ii) το σχέδιο διατάγματος του υπουργού Δικαιοσύνης για την τροποποίηση του διατάγματος 12/2018 (12 Ιουνίου) IM σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για ορισμένες πράξεις και πρόσωπα που συμμετέχουν στην ποινική διαδικασία. Τα εν λόγω σχέδια διαταγμάτων αντιπροσωπεύουν τα σχέδια εκτελεστικών κανονισμών (στο εξής: εκτελεστικοί κανονισμοί) που είναι αναγκαίοι για την εφαρμογή της διαδικασίας ελέγχου, όπως ορίζεται στα βασικά στάδια υλοποίησης. Η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Επιτροπή το τελευταίο σχέδιο των εν λόγω εκτελεστικών κανονισμών, των οποίων η έναρξη ισχύος έχει προγραμματιστεί για την 1η Ιανουαρίου 2023, με την επιστολή του Νοεμβρίου.
(77)Ο νόμος περί δικαστικού ελέγχου υλοποιεί τις περισσότερες από τις δεσμεύσεις που προτείνονται στα διορθωτικά μέτρα με τη θέσπιση σχετικών τροποποιήσεων στον νόμο XC του 2017 για τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ειδικότερα, η νέα διαδικασία αφορά τα σχετικά ποινικά αδικήματα, όπως προτείνεται στο πλαίσιο του διορθωτικού μέτρου (άρθρο 817/A παράγραφος 1). Επιτρέπει στα φυσικά και νομικά πρόσωπα να υποβάλουν αίτημα αναθεώρησης (άρθρο 817/C) και, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, επιτρέπει την υποβολή αιτήματος δίωξης (άρθρο 817/H). Το κεντρικό δικαστήριο της περιφέρειας της Βούδας θα έχει αποκλειστική αρμοδιότητα για τη νέα διαδικασία ελέγχου (άρθρο 817/E παράγραφος 1).
(78)Η Επιτροπή εκφράζει επίσης την ικανοποίησή της για ορισμένες διατάξεις που θεσπίστηκαν μετά την έγκριση της πρώτης έκδοσης του νόμου περί δικαστικού ελέγχου από την Εθνοσυνέλευση, καθώς σκοπός τους είναι να συμβάλουν στην αποτελεσματικότητα του διορθωτικού μέτρου. Σύμφωνα με τις εν λόγω διατάξεις, η Αρχή Ακεραιότητας [βλ. παραπάνω διορθωτικό μέτρο (i.)], η οποία καταρχήν θα έχει εμπεριστατωμένη γνώση ζητημάτων που σχετίζονται με τη διερεύνηση και τη δίωξη των ποινικών αδικημάτων που καλύπτονται από τη νέα διαδικασία, μπορεί επίσης να υποβάλει αίτημα αναθεώρησης και επανειλημμένης αναθεώρησης (άρθρο 817/C παράγραφος 7· άρθρο 817/H παράγραφος 3). Η Αρχή Ακεραιότητας, ως δημόσιος φορέας, δεν μπορεί να υποβάλει αίτημα για την άσκηση δίωξης, ώστε να μη θίγεται η ουγγρική συνταγματική αρχή σύμφωνα με την οποία η εισαγγελική αρχή είναι αρμόδια για την άσκηση ποινικής δίωξης. Ωστόσο, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο θα μπορεί να υποβάλει αίτημα δίωξης μετά από αίτημα ελέγχου που έχει υποβληθεί από την Αρχή Ακεραιότητας (άρθρο 817/I).
(79)Επιπλέον, στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας, υπάρχει η δυνατότητα, μεταξύ άλλων και για την Αρχή Ακεραιότητας, να υποβληθεί αίτημα για επανειλημμένη αναθεώρηση, σε περίπτωση που, ακόμη και μετά το πρώτο αίτημα ελέγχου, η εισαγγελική ή η ανακριτική αρχή αποφασίσει εκ νέου να θέσει στο αρχείο την καταγγελία αξιόποινης πράξης ή να περατώσει την ποινική διαδικασία (άρθρο 817/H). Αυτή η δυνατότητα παρέχεται μόνο στο πρόσωπο το οποίο υπέβαλε νωρίτερα στην υπόθεση αίτημα αναθεώρησης. Η Επιτροπή εκφράζει επίσης την ικανοποίησή της για τη διαγραφή από το άρθρο 817/V της διάταξης που θα επέτρεπε στον γενικό εισαγγελέα να ασκεί έκτακτο ένδικο μέσο κατά των αποφάσεων που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
(80)Ταυτόχρονα, άλλες δεσμεύσεις δεν έχουν αποτυπωθεί ορθά στον νόμο περί δικαστικού ελέγχου ή στους εκτελεστικούς κανονισμούς, και συγκεκριμένα:
i) η δέσμευση για παροχή, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022, επαρκούς κατανομής ανθρώπινων πόρων, υποδομών και άλλων πόρων για τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας της διαδικασίας (συμπεριλαμβανομένων πρόσθετων ειδικών θέσεων για τουλάχιστον δύο δικαστές και τουλάχιστον δύο νομικούς γραμματείς) στο κεντρικό δικαστήριο της περιφέρειας της Βούδας· και
ii) η δέσμευση για επανεξέταση της λειτουργίας της διαδικασίας έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 και, εάν χρειαστεί, για πρόβλεψη της έγκρισης τροποποιήσεων του νομοθετικού πλαισίου κατόπιν διαβουλεύσεων με την Επιτροπή έως τις 30 Ιουνίου 2024.
(81)Όσον αφορά την πρώτη δέσμευση, οι ουγγρικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή ότι τα εν λόγω μέτρα δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ουγγρικής κυβέρνησης, αλλά στο δικαστικό σώμα που είναι αρμόδιο για τη διοίκηση των δικαστηρίων. Η Επιτροπή δεν έχει ενημερωθεί για καμία απτή εφαρμογή αυτής της δέσμευσης. Όσον αφορά τη δεύτερη δέσμευση, η Επιτροπή δεν έχει ενημερωθεί για καμία συγκεκριμένη διάταξη που να καθορίζει την υποχρέωση επανεξέτασης της διαδικασίας και τροποποίησής της, εάν είναι αναγκαίο. Η δυνατότητα για ουσιαστική εκπλήρωση αυτών των στοιχείων παραμένει και μετά την έναρξη ισχύος της νέας νομοθεσίας και συνεπώς σ’ αυτό το στάδιο δεν θίγουν την πιθανή αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του διορθωτικού μέτρου. Επομένως, η Επιτροπή θα συνεχίσει να επαγρυπνεί για τα θέματα αυτά και θα παρακολουθεί στενά την κατάσταση με βάση τις τριμηνιαίες εκθέσεις της Ουγγαρίας που αναφέρονται στο σημείο (17) παραπάνω, ή τυχόν πληροφορίες που μπορεί να λάβει με άλλον τρόπο. Η μη εκπλήρωση αυτών των στοιχείων μετά την 1η Ιανουαρίου 2023, ημερομηνία κατά την οποία θα τεθεί σε εφαρμογή η νέα διαδικασία, θα μπορούσε να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας.
(82)Ταυτόχρονα, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ειδικές διατάξεις εισάγουν περιθώριο διακριτικής ευχέρειας στη διαδικασία, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει το αποτέλεσμα της νέας διαδικασίας μετά από αίτημα αναθεώρησης (ή επανειλημμένης αναθεώρησης) ή δίωξης, υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα του διορθωτικού μέτρου.
(83)Ειδικότερα, οι έννομες συνέπειες για τον εισαγγελέα μιας δικαστικής απόφασης που ακυρώνει την απόφασή του κατόπιν αιτήματος αναθεώρησης δεν προσδιορίζονται σαφώς στους εφαρμοστέους κανόνες. Το άρθρο 817/G παράγραφος 3 ορίζει ότι «[σ]ε περίπτωση έρευνας που κινείται ή διαδικασίας που συνεχίζεται, η εισαγγελική ή η ανακριτική αρχή συνεχίζει τη διαδικασία λαμβάνοντας υπόψη το σκεπτικό της απόφασης του δικαστηρίου και, σε περίπτωση που κάποιο ζήτημα δεν έχει εντοπιστεί, προσπαθώντας να επανορθώσει τις ελλείψεις που επισημαίνονται σε αυτή» (επισήμανση του συντάκτη). Η διατύπωση της διάταξης υποδηλώνει ορισμένο περιθώριο διακριτικής ευχέρειας για τον εισαγγελέα, ο οποίος δεν είναι νομικά υποχρεωμένος να λάβει απόφαση που να συνάδει πλήρως με τη δικαστική απόφαση και μπορεί απλώς να τη λάβει υπόψη ή απλώς να «προσπαθήσει» να επανορθώσει τις παρατυπίες που διαπιστώθηκαν από το αρμόδιο για την επανεξέταση δικαστήριο. Η Επιτροπή πρότεινε αυστηρότερη διατύπωση σύμφωνα με την οποία ο εισαγγελέας θα είναι υποχρεωμένος να λάβει απόφαση «σεβόμενη πλήρως το σκεπτικό της απόφασης του δικαστηρίου» και ότι «θα επανορθώσει τις ελλείψεις που επισημαίνονται σε αυτή». Η Επιτροπή θεωρεί ότι η διακριτική ευχέρεια που παρέχεται στον εισαγγελέα από τον εφαρμοστέο κανόνα αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητα και συνεπώς την επάρκεια του εν λόγω διορθωτικού μέτρου, δεδομένου ότι δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι αποφάσεις δικαστικού ελέγχου θα παρακολουθούνται δεόντως μέσω της ορθής άσκησης δίωξης.
(84)Επιπλέον, για τις περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να υποβληθεί αίτημα για την άσκηση δίωξης, ο νόμος περί δικαστικού ελέγχου απαιτεί την εξέταση του λόγου του αιτήματος δίωξης (άρθρα 817/O και 817/P) από το δικάζον δικαστήριο κεκλεισμένων των θυρών και χωρίς εξέταση αποδεικτικών στοιχείων, επιπλέον της προκαταρκτικής εξέτασης των τυπικών λόγων που προβλέπονται στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας.
(85)Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η εν λόγω εξέταση από το δικάζον δικαστήριο του λόγου του αιτήματος για την άσκηση δίωξης δεν προβλέπεται βάσει των γενικών κανόνων (όπου η κατηγορία απαγγέλλεται από τον εισαγγελέα) ούτε στο πλαίσιο της διαδικασίας δίωξης από ιδιώτη κατήγορο που υποκαθιστά τον εισαγγελέα (όπου η κατηγορία απαγγέλλεται από το θύμα). Κατά τη γνώμη της Επιτροπής, ισοδυναμεί με ουσιαστική διαλογή από το δικάζον δικαστήριο, γεγονός το οποίο ενέχει τον κίνδυνο να προβεί το δικάζον δικαστήριο σε δήλωση όσον αφορά την ουσία της υπόθεσης πριν να εξετάσει τα αποδεικτικά στοιχεία. Μια τέτοια διαλογή θα ενείχε τον κίνδυνο να προδικαστεί ή να παρεμποδιστεί η έκδοση απόφασης επί της ουσίας, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα αναζήτησης και εξέτασης των αποδεικτικών στοιχείων στην υπόθεση. Μπορεί επίσης, στην πράξη, να ανατρέψει την αξιολόγηση του τμήματος ανακριτών του κεντρικού δικαστηρίου της περιφέρειας της Βούδας: εάν η διαδικασία περατωθεί εκ νέου μετά την ακύρωση από τον ανακριτή της αρχικής απόφασης να τεθεί στο αρχείο η καταγγελία αξιόποινης πράξης ή να περατωθεί η διαδικασία και χωρίς να ληφθεί υπόψη η απόφαση του εν λόγω ανακριτή, η εξέταση από το δικάζον δικαστήριο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη των πορισμάτων του ανακριτή, χωρίς να εξεταστούν περαιτέρω αποδεικτικά στοιχεία από το δικάζον δικαστήριο. Γι’ αυτούς τους λόγους και λαμβανομένου υπόψη του καίριου ρόλου του ανακριτή στο προδικαστικό στάδιο, αυτή η περαιτέρω διαλογή από το δικάζον δικαστήριο είναι περιττή και υπονομεύει την αποτελεσματικότητα του διορθωτικού μέτρου.
(86)Επιπλέον, η τελική διάταξη του νομικού κειμένου που τέθηκε στη διάθεση των υπηρεσιών της Επιτροπής δεν καθόριζε σαφώς το πεδίο εφαρμογής ratione temporis αυτών των νέων κανόνων. Πράγματι, το κείμενο δεν ορίζει σαφώς ότι η νέα διαδικασία θα εφαρμόζεται σε καταγγελίες αξιόποινης πράξης που υποβάλλονται μετά την 1η Ιανουαρίου 2023 και καλύπτουν αξιόποινες πράξεις που εικάζεται ότι τελέστηκαν και πριν από αυτή την ημερομηνία, με εξαίρεση τις αξιόποινες πράξεις που έχουν παραγραφεί (βλ. άρθρο 876/C παράγραφος 2). Ειδικότερα, το κείμενο δεν διευκρινίζει ότι η ύπαρξη απόφασης με την οποία απορρίπτεται καταγγελία αξιόποινης πράξης ή απόφασης που περατώνει τη διαδικασία, η οποία εκδόθηκε πριν από την 1η Ιανουαρίου 2023 (σχετικά με εικαζόμενο έγκλημα που δεν έχει παραγραφεί βάσει προθεσμίας δίωξης), δεν αίρει την υποχρέωση της ανακριτικής ή της εισαγγελικής αρχής να εκδώσει νέα απόφαση δυνάμει του άρθρου 379 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η οποία μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο (επαναλαμβανόμενου) αιτήματος ελέγχου στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας. Επίσης, το κείμενο δεν προβλέπει ότι η νέα διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί σε καταγγελίες αξιόποινης πράξης που υποβλήθηκαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 2023, εν αναμονή απόφασης της ανακριτικής ή της εισαγγελικής αρχής.
(87)Σ’ αυτή τη βάση, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το κανονιστικό πλαίσιο για τη θέσπιση ειδικής διαδικασίας στην περίπτωση ειδικών εγκλημάτων που σχετίζονται με την άσκηση δημόσιας εξουσίας ή τη διαχείριση δημόσιας περιουσίας, όπως ορίζεται στις τροποποιήσεις του νόμου XC του 2017 για τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, δεν εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που καθορίζει το διορθωτικό μέτρο και περιέχει κανόνες που υπονομεύουν την αποτελεσματικότητά του. Όπως εξηγείται στην αιτιολογική έκθεση (σημείο 96), η Ουγγαρία όφειλε να προσδιορίσει ορθά τις δεσμεύσεις της σε λεπτομερείς κανόνες για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα του μέτρου. Ο τρόπος με τον οποίο η Ουγγαρία έχει καθορίσει επί του παρόντος τις δεσμεύσεις της με νόμο δεν επιτρέπει στην Επιτροπή να διαπιστώσει ότι το εν λόγω διορθωτικό μέτρο μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα ζητήματα της αναποτελεσματικής έρευνας, δίωξης και επιβολής κυρώσεων. Κατά συνέπεια, το διορθωτικό μέτρο, όπως εφαρμόζεται, δεν είναι κατάλληλο για την επαρκή αντιμετώπιση των πορισμάτων της Επιτροπής βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα.
VI.Ενίσχυση των μηχανισμών λογιστικών και λοιπών ελέγχων για τη διασφάλιση της ορθής χρήσης της στήριξης της ΕΕ
(88)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να συστήσει ομάδα εργασίας έως τις 31 Αυγούστου 2022 για την ένταξη διατάξεων στα σχετικά κυβερνητικά διατάγματα που αφορούν την εφαρμογή της στήριξης της Ένωσης. Οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να αποσκοπούν στην ενίσχυση των κανόνων και των διαδικασιών για την αποτελεσματικότερη πρόληψη, τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση συγκρούσεων συμφερόντων σύμφωνα με τον ορισμό που περιέχεται στο άρθρο 61 του δημοσιονομικού κανονισμού. Οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν αποτελεσματικό μηχανισμό ελέγχου της εγκυρότητας των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων. Οι διατάξεις θα πρέπει επίσης να αποσκοπούν στην αύξηση των διαδικαστικών ικανοτήτων των διαχειριστικών αρχών, των ενδιάμεσων φορέων και της εθνικής αρχής που είναι επιφορτισμένη με την υλοποίηση του ουγγρικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την εφαρμογή ενισχυμένης διαχείρισης και πρόληψης κινδύνων, εντοπισμού και διόρθωσης της απάτης, της διαφθοράς και της διπλής χρηματοδότησης. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να συστήσει Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου και Ακεραιότητας (στο εξής: DIAI), αρμόδια για τον τακτικό έλεγχο της εγκυρότητας των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων και των δηλώσεων συμφερόντων. Δεσμεύτηκε να παράσχει στη Διεύθυνση τις σχετικές εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της (π.χ. διορισμός υψηλόβαθμων υπαλλήλων, διάρκεια της θητείας του διευθυντή χωρίς δυνατότητα απόλυσης) και να θεσπίσει κανόνες για τον τακτικό έλεγχο της εγκυρότητας των δηλώσεων. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να παράσχει τους αναγκαίους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους στην EUTAF, ώστε να εξασφαλιστεί η ορθή χρήση της στήριξης της Ένωσης, να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της και η ικανότητά της να εκτελέσει τα τρέχοντα καθήκοντά της και τα πρόσθετα καθήκοντα που θα της ανατεθούν με ορισμένα από τα διορθωτικά μέτρα.
(89)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν i) η σύσταση της ομάδας εργασίας έως τις 31 Αυγούστου 2022, ii) η σύσταση της DIAI στο Γραφείο του Πρωθυπουργού έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022 και iii) η έγκριση τροποποιήσεων στα συναφή κυβερνητικά διατάγματα έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(90)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα για την αντιμετώπιση των σχετικών βασικών σταδίων υλοποίησης.
(91)Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, συστάθηκε ομάδα εργασίας εντός της ισχύουσας προθεσμίας με τη συμμετοχή των υπηρεσιών του Γραφείου του Πρωθυπουργού που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση, τους λογιστικούς και λοιπούς ελέγχους της χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ και της EUTAF. Η ομάδα εργασίας συνεδρίασε με τις υπηρεσίες της Επιτροπής για πρώτη φορά στις 8 Σεπτεμβρίου 2022 και κατά μέσο όρο συνεδρίαζε δύο φορές την εβδομάδα έως τις αρχές Νοεμβρίου του 2022.
(92)Στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, η ουγγρική κυβέρνηση εξέδωσε:
i) το κυβερνητικό διάταγμα 374/2022 (30 Σεπτεμβρίου) για την τροποποίηση του κυβερνητικού διατάγματος 272/2014 (5 Νοεμβρίου) σχετικά με τους κανόνες χρήσης των κονδυλίων από ορισμένα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 και του κυβερνητικού διατάγματος 256/2021 (18 Μαΐου) σχετικά με τους κανόνες χρήσης των κονδυλίων από ορισμένα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, και
ii) το κυβερνητικό διάταγμα 373/2022 (30 Σεπτεμβρίου) σχετικά με τους κανόνες και τους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ουγγαρίας.
Τα διατάγματα άρχισαν να ισχύουν την ίδια ημέρα, με ορισμένες εξαιρέσεις, ιδίως όσον αφορά ορισμένες διατάξεις που αφορούν τις δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων.
(93)Στις 15 Νοεμβρίου 2022, η ουγγρική κυβέρνηση εξέδωσε το κυβερνητικό διάταγμα 463/2022 για την τροποποίηση των κυβερνητικών διαταγμάτων 373/2022, 256/2021 και 272/2014, με το οποίο επισπεύδεται για τις 15 Νοεμβρίου η έναρξη ισχύος των προαναφερόμενων διατάξεων σχετικά με τις δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων. Τέλος, ο νόμος XXVIII του 2022 για την τροποποίηση ορισμένων πράξεων που αφορούν τον έλεγχο της χρήσης των κονδυλίων του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον οποίο θεσπίστηκε η DIAI στην οργάνωση εργασίας του υπουργού που είναι αρμόδιος για τη χρήση των κονδυλίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δηλαδή το Γραφείο του Πρωθυπουργού), εγκρίθηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 4 Οκτωβρίου 2022 και δημοσιεύτηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022. Άρχισε να ισχύει στις 13 Οκτωβρίου 2022. Στις 15 Νοεμβρίου 2022, η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση τροποποιητικό νομοσχέδιο σχετικά με τον εν λόγω νόμο, ως μέρος της δέσμης υπηρεσιών. Μετά την υποβολή της δέσμης υπηρεσιών στην Εθνοσυνέλευση, οι ουγγρικές αρχές διαβίβασαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής αναθεωρημένο νομικό κείμενο ως παράρτημα στην επιστολή του Νοεμβρίου. Η τροποποιητική πράξη εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022 και αποτυπώνει τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομικό κείμενο που παρέλαβε η Επιτροπή στις 19 Νοεμβρίου. Ο ασκών καθήκοντα διευθυντή (για την περίοδο από 1 Οκτωβρίου 2022 έως 31 Δεκεμβρίου 2022) της DIAI διορίστηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(94)Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, το κυβερνητικό διάταγμα 373/2022, για την τροποποίηση του διατάγματος 374/2022, καθώς και το κυβερνητικό διάταγμα 463/2022 θεσπίζουν διατάξεις για την ενίσχυση των κανόνων και των διαδικασιών για την αποτελεσματικότερη πρόληψη, τον εντοπισμό και την ορθή αντιμετώπιση συγκρούσεων συμφερόντων σύμφωνα με το άρθρο 61 του δημοσιονομικού κανονισμού και την ανακοίνωση καθοδήγησης της Επιτροπής σχετικά με την αποφυγή και τη διαχείριση συγκρούσεων συμφερόντων στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανονισμού. Οι νέες διατάξεις καλύπτουν την έννοια της εικαζόμενης σύγκρουσης συμφερόντων και διασφαλίζουν αποτελεσματικό μηχανισμό ελέγχου της εγκυρότητας των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων. Τα τροποποιημένα κυβερνητικά διατάγματα ορίζουν ότι τα αρμόδια μέλη του προσωπικού των εθνικών αρχών υποβάλλουν γενική δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων και δήλωση συμφερόντων κατά τη σύναψη νομικής σχέσης ή πριν από την έναρξη δραστηριότητας με φορέα του θεσμικού συστήματος. Καταθέτουν επίσης δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων πριν από την έναρξη οποιασδήποτε διαδικαστικής πράξης. Οι τελικοί αποδέκτες, οι εργολάβοι, οι υπεργολάβοι και τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην προετοιμασία και την υλοποίηση ενός έργου δηλώνουν κάθε σύγκρουση συμφερόντων στις περιπτώσεις που προβλέπονται στην ανακοίνωση καθοδήγησης της Επιτροπής. Οι νέες διατάξεις ορίζουν ότι η DIAI επαληθεύει την ακρίβεια των δηλώσεων, με εξαίρεση τις δηλώσεις του προσωπικού της και των μελών της ελεγκτικής αρχής (οι οποίες, αντ’ αυτού, θα επαληθεύονται από την Αρχή Ακεραιότητας), σε δειγματοληπτική βάση, και βάσει διετούς σχεδίου ελέγχου το οποίο καλύπτει τουλάχιστον το 5 % του αριθμού των προσώπων που υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων κάθε έτος, καθώς και κάθε υπόνοια σύγκρουσης συμφερόντων που της κοινοποιείται. Η υποχρέωση όλων των φορέων να υποβάλλουν δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και της DIAI να διενεργεί ελέγχους ισχύει από τις 15 Νοεμβρίου 2022.
(95)Τα τροποποιημένα διατάγματα ορίζουν ότι εξασφαλίζονται η τακτική και αποτελεσματική εποπτεία και η τακτική εναλλαγή του προσωπικού σε ευαίσθητες θέσεις, ιδίως εκείνων που ασχολούνται με τη διαχείριση παρατυπιών, τον έλεγχο ή την αξιολόγηση κινδύνων. Αυτό θα αναπτυχθεί περαιτέρω με ειδική μεθοδολογία. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την υλοποίηση αυτής της δέσμευσης στην πράξη. Επιπλέον, σύμφωνα με τη δέσμευση για τη διασφάλιση της κατάλληλης συλλογής δεδομένων και με τα διορθωτικά μέτρα για το Arachne (βλ. λεπτομερέστερη αξιολόγηση παρακάτω), τα τροποποιημένα διατάγματα περιλαμβάνουν διατάξεις για τη διασφάλιση της διαβίβασης δεδομένων στο Arachne και καθορίζουν στα παραρτήματά τους τα σχετικά πεδία δεδομένων που πρέπει να διαβιβάζονται στο Arachne. Επιπλέον, τα τροποποιημένα διατάγματα έχουν διατάξεις ώστε να εφαρμόζονται με συνέπεια, συστηματικά και εκτενώς και να λαμβάνονται υπόψη όλες οι λειτουργίες του Arachne κατά την προετοιμασία και την έκδοση των αποφάσεων σχετικά με τη χρηματοδότηση της ΕΕ.
(96)Το άρθρο 81 σχετικά με την τροποποίηση του νόμου CXLIII του 2015 για τις δημόσιες συμβάσεις του νόμου περί της Αρχής Ακεραιότητας, ο οποίος εγκρίθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022 και άρχισε να ισχύει στις 11 Οκτωβρίου 2022, θεσπίζει διάταξη που εμποδίζει τους προσφέροντες να συμμετέχουν σε διαγωνιστικές διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, εάν εμπλέκονται σε κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων που συνδέεται με τον συγκεκριμένο διαγωνισμό.
(97)Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, η νομοθεσία για την DIAI περιγράφει τον πλήρως ανεξάρτητο ρόλο της DIAI, με σχετικές εγγυήσεις (π.χ. όσον αφορά τη διαδικασία απόλυσης). Περιγράφει επίσης τις αρμοδιότητές της όσον αφορά τους φορείς που συμμετέχουν στην εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για οποιοδήποτε ταμείο (άρθρο 29/B παράγραφος 3 του νόμου CXXV του 2018 σχετικά με την κυβερνητική διοίκηση). Επιπλέον, η σχετική νομοθεσία ορίζει σαφώς ότι ο διευθυντής εκτελεί τα καθήκοντά του χωρίς καμία παρέμβαση από οποιοδήποτε άλλο θεσμικό όργανο, οργανισμό, πολιτικό κόμμα, οικονομική οντότητα, ένωση ή νομικό ή φυσικό πρόσωπο (άρθρο 29/B παράγραφος 5). Οι υπάλληλοι της DIAI θα επιλέγονται βάσει αντικειμενικού συνόλου κριτηρίων που θα εγκριθούν από την Αρχή Ακεραιότητας. Η Αρχή θα ελέγχει επίσης τη διαδικασία πρόσληψης των κυβερνητικών αξιωματούχων και υπαλλήλων της Διεύθυνσης (άρθρο 29/B παράγραφος 6). Επιπλέον, η Αρχή Ακεραιότητας θα ελέγχει τη λειτουργία της Διεύθυνσης, καθώς και τη συμμόρφωση με τους κανόνες διαδικασίας και τις κατευθυντήριες γραμμές (άρθρο 29/B παράγραφος 9). Η Αρχή θα είναι αρμόδια για την επαλήθευση των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων και των δηλώσεων συμφερόντων του διευθυντή της DIAI και των υπαλλήλων της (άρθρο 29/B παράγραφος 9γ). Σε περίπτωση σοβαρών ή επαναλαμβανόμενων ζητημάτων συμμόρφωσης, η Αρχή Ακεραιότητας θα είναι σε θέση να ελέγξει την DIAI (άρθρο 29/B παράγραφος 9). Η DIAI υποχρεούται από τον νόμο να παρέχει στην Αρχή Ακεραιότητας, κατόπιν αιτήματός της, πλήρη πρόσβαση σε οποιεσδήποτε δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και δηλώσεις συμφερόντων τις οποίες χειρίζεται η Διεύθυνση. Η DIAI θα πρέπει επίσης να παρέχει όλα τα έγγραφα που διαχειρίζεται η Διεύθυνση και τα οποία είναι απαραίτητα για την άσκηση των εξουσιών της Αρχής [άρθρο 29/B παράγραφος 9β στοιχείο β)]. Η Διεύθυνση θα υποβάλλει ετήσια έκθεση στην Αρχή Ακεραιότητας ενημερώνοντας σχετικά με τις δραστηριότητές της και ιδίως σχετικά με τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργήθηκαν, τα μέτρα που ελήφθησαν, τον αριθμό των αναφορών που ελήφθησαν και τις υποθέσεις που διερευνήθηκαν (άρθρο 29/B παράγραφος 10). Τέλος, η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ουγγαρία συμφώνησε ότι η Αρχή Ακεραιότητας δεν θα υποχρεούται να αποδείξει την πρόθεση του δηλούντος σε περίπτωση ψευδών ή εσφαλμένων δηλώσεων. Αυτό επιβεβαιώθηκε στις τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της δέσμης υπηρεσιών στις 22 Νοεμβρίου 2022.
(98)Στις 15 Νοεμβρίου 2022, η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση νομοσχέδιο σχετικά με την αλλαγή του καθεστώτος της EUTAF, στο πλαίσιο της δέσμης υπηρεσιών. Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022. Η EUTAF θα μετατραπεί από το σημερινό καθεστώς της κεντρικής δημοσιονομικής οργάνωσης που λειτουργεί υπό την εποπτεία του αρμόδιου για τα δημόσια οικονομικά υπουργού σε αυτόνομο όργανο κρατικής διοίκησης από την 1η Ιανουαρίου 2023 (άρθρο 1 παράγραφος 1 και άρθρο 35 παράγραφος 1). Η EUTAF θα διαθέτει χωριστό κονδύλιο στη δομή του κεντρικού προϋπολογισμού. Θα υποβάλλει την πρόταση για τον προϋπολογισμό της, την οποία η κυβέρνηση διαβιβάζει χωρίς αλλαγές στην Εθνοσυνέλευση στο πλαίσιο της νομοθετικής πρότασης για τον κεντρικό προϋπολογισμό και την εκτέλεσή του. Ο προϋπολογισμός της μπορεί να τροποποιηθεί μόνο με τη συγκατάθεση της Γενικής Διεύθυνσης, εάν η τροποποίηση είναι δεόντως και δημοσίως αιτιολογημένη και δεν θέτει σε κίνδυνο την αποτελεσματική και έγκαιρη εκτέλεση των καθηκόντων της Γενικής Διεύθυνσης (άρθρο 2). Οι αποδοχές του γενικού διευθυντή και του αναπληρωτή γενικού διευθυντή ισούνται με 8,4 φορές και 7,4 φορές, αντίστοιχα, τις μέσες μηνιαίες ακαθάριστες αποδοχές στην εθνική οικονομία (άρθρο 30). Ο γενικός διευθυντής αποφασίζει σχετικά με τις αρχές της πολιτικής αποδοχών της Γενικής Διεύθυνσης και τις μη μισθολογικές παροχές (άρθρο 31). Η λειτουργική και επαγγελματική ανεξαρτησία της EUTAF θα διατηρηθεί. Το προσωπικό της EUTAF θα συνεχίσει να μη ζητεί και να μη δέχεται οδηγίες σχετικά με το ελεγκτικό του έργο. Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τις παραπάνω αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την EUTAF, οι οποίες υλοποιούν αποτελεσματικά τη δέσμευση που υπέβαλε η Ουγγαρία στην επιστολή του Σεπτεμβρίου.
(99)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στα βασικά στάδια υλοποίησης και ότι τα σχετικά νομοθετικά κείμενα εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις που καθορίστηκαν με το διορθωτικό μέτρο.
VII.Μείωση του μεριδίου των διαγωνισμών με μία και μόνη προσφορά που χρηματοδοτούνται από ενωσιακά κονδύλια
(100)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 να μειώσει κάτω από το 15 % το μερίδιο των διαγωνισμών που χρηματοδοτούνται από ενωσιακά κονδύλια και ολοκληρώθηκαν το 2022 με μία και μόνη προσφορά, όπως μετράται σύμφωνα με τη μεθοδολογία του πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς. Δεσμεύτηκε να εκπληρώσει άνευ όρων τον εν λόγω στόχο και να τον διατηρήσει χωρίς χρονικό περιορισμό. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να λάβει πρόσθετα μέτρα εντός τεσσάρων μηνών, σε περίπτωση που το μερίδιο των διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά υπερβεί το 15 % σε οποιοδήποτε ημερολογιακό έτος, για να διευκολύνει τη μείωση των διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά ώστε να επανέλθει κάτω από το όριο του 15 %. Στην περίπτωση αυτή, η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να ενημερώσει σχετικά την Αρχή Ακεραιότητας και την Επιτροπή.
(101)Το βασικό στάδιο υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν η εκτέλεση του πρώτου ελέγχου από την EUTAF σχετικά με τη συμμόρφωση με τη μεθοδολογία του πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς (και κάθε επιμέρους παροχή στοιχείων προς την Επιτροπή και το κοινό), έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(102)Στις 7 Οκτωβρίου 2022, οι ουγγρικές αρχές διαβίβασαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής την έκθεση ελέγχου σχετικά με την επάρκεια της μεθοδολογίας της μίας και μόνης προσφοράς που εξέδωσε η EUTAF. Κατόπιν παρατηρήσεων των υπηρεσιών της Επιτροπής, η EUTAF τροποποίησε την έκθεσή της και εξέδωσε αναθεωρημένη τελική έκθεση ελέγχου στις 3 Νοεμβρίου 2022. Ο έλεγχος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε ήταν επαρκής και σύμφωνη με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε στον πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς, με μία εξαίρεση για την οποία η EUTAF διατύπωσε σύσταση. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τη συνέχεια που θα δοθεί στη σύσταση της EUTAF στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από την ουγγρική κυβέρνηση σύμφωνα με το σημείο (17) παραπάνω.
(103)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στο βασικό στάδιο υλοποίησης και έχει λάβει επαρκείς εγγυήσεις από την έκθεση ελέγχου της EUTAF ότι η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι σύμφωνη με τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται στον πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς, όπως απαιτείται από το διορθωτικό μέτρο. Η εν λόγω αξιολόγηση δεν θίγει την επίτευξη του ορίου του 15 % που καθορίζεται σύμφωνα με το σημείο (100) παραπάνω. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή του εν λόγω διορθωτικού μέτρου στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από την ουγγρική κυβέρνηση σύμφωνα με το σημείο (17) παραπάνω.
VIII.Μείωση του μεριδίου των διαγωνισμών με μία και μόνη προσφορά που χρηματοδοτούνται από τον εθνικό προϋπολογισμό
(104)Όπως και με το προηγούμενο διορθωτικό μέτρο (vii.), η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024 να μειώσει, σε τρία στάδια, κάτω από το 15 % το μερίδιο των διαγωνισμών που χρηματοδοτούνται από τον εθνικό προϋπολογισμό και ολοκληρώθηκαν εντός του ημερολογιακού έτους με μία και μόνη προσφορά, όπως μετράται σύμφωνα με τη μεθοδολογία του πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς. Δεσμεύτηκε να εκπληρώσει άνευ όρων τον εν λόγω στόχο και να τον διατηρήσει χωρίς χρονικό περιορισμό. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να προτείνει πρόσθετα μέτρα εντός τεσσάρων μηνών, σε περίπτωση που το μερίδιο των διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά υπερβεί το 15 % σε οποιοδήποτε ημερολογιακό έτος, για να διευκολύνει τη μείωση των διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά ώστε να επανέλθει κάτω από το όριο του 15 %. Στην περίπτωση αυτή, η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να ενημερώσει σχετικά την Αρχή Ακεραιότητας και την Επιτροπή.
(105)Σύμφωνα με το παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης, δεν υπήρχαν άμεσα βασικά στάδια υλοποίησης για το εν λόγω διορθωτικό μέτρο. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή του εν λόγω διορθωτικού μέτρου στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από την ουγγρική κυβέρνηση σύμφωνα με το σημείο (17) παραπάνω.
IX.Ανάπτυξη εργαλείου αναφοράς διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά για την παρακολούθηση και την αναφορά διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων που κλείνουν με μία και μόνη προσφορά
(106)Εκτός από τα διορθωτικά μέτρα που σχετίζονται με τη μείωση των διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά που περιγράφονται παραπάνω (vii. και viii.), η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να αναπτύξει έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022 ένα νέο εργαλείο παρακολούθησης και αναφοράς ώστε να μετράται το μερίδιο των διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων που καταλήγουν σε μία και μοναδική προσφορά, με χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους ή με στήριξη της ΕΕ ή από κοινού. Δεσμεύτηκε να το διατηρήσει για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να δημοσιεύει ετήσια γραπτή έκθεση με βάση τις πληροφορίες που συλλέγονται από το εργαλείο αναφοράς διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά, η οποία συντάσσεται από το υπουργείο που είναι αρμόδιο για τις δημόσιες συμβάσεις και δημοσιεύεται έως τις 15 Φεβρουαρίου κάθε έτους στον δικτυακό τόπο του ηλεκτρονικού συστήματος δημόσιων συμβάσεων (EPS).
(107)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν i) η ανάπτυξη ενός νέου εργαλείου παρακολούθησης και αναφοράς βασιζόμενου σε πηγές δεδομένων από το EPS έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022 και ii) η επιβεβαίωση έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022 από την EUTAF ότι το εργαλείο είναι πλήρως λειτουργικό.
(108)Στις 7 Οκτωβρίου 2022, οι ουγγρικές αρχές διαβίβασαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής την έκθεση ελέγχου σχετικά με το εργαλείο παρακολούθησης και αναφοράς δημόσιων συμβάσεων με μία και μόνη προσφορά που εξέδωσε η EUTAF. Κατόπιν παρατηρήσεων των υπηρεσιών της Επιτροπής, η EUTAF εξέδωσε αναθεωρημένη τελική έκθεση ελέγχου στις 3 Νοεμβρίου 2022. Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι το εργαλείο αναφοράς διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά έχει τεθεί σε εφαρμογή, είναι λειτουργικό και ικανό να παρακολουθεί την αναλογία των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων με μία και μόνη προσφορά. Στην έκθεση διαπιστώνεται ότι θα μπορούσε καταρχήν να διαπιστωθεί συνέπεια με τα δεδομένα του EPS. Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, το εργαλείο αναφοράς θα αναπτυχθεί περαιτέρω έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022, ώστε να συμπεριληφθούν δεδομένα σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις. Η πρώτη έκθεση δημοσιεύεται έως τις 15 Φεβρουαρίου 2023.
(109)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στα σχετικά βασικά στάδια υλοποίησης και ότι έχει αναπτυχθεί το εργαλείο αναφοράς διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά. Η λειτουργικότητά του επιβεβαιώθηκε από την έκθεση της EUTAF, όπως απαιτείται από το σχετικό διορθωτικό μέτρο. Αυτή η αξιολόγηση δεν θίγει τις περαιτέρω εξελίξεις και τη δημοσίευση της πρώτης έκθεσης, η οποία θα τεκμηριώσει το διορθωτικό μέτρο στην πράξη, για τα οποία απαιτείται μεγαλύτερη περίοδος εφαρμογής σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο.
X.Ανάπτυξη του ηλεκτρονικού συστήματος δημόσιων συμβάσεων (EPS) για την ενίσχυση της διαφάνειας
(110)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να δημιουργήσει και να δημοσιεύσει στον δικτυακό τόπο του EPS μια βάση δεδομένων που θα περιέχει πληροφορίες για όλες τις γνωστοποιήσεις ανάθεσης σύμβασης στο πλαίσιο διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων σε δομημένη μορφή, συμπεριλαμβανομένων αριθμών ταυτοποίησης εταιρείας και των ονομάτων κάθε μεμονωμένου μέλους των κοινοπραξιών και των υπεργολάβων. Η εν λόγω βάση δεδομένων θα ενημερώνεται τακτικά (τουλάχιστον ανά τρίμηνο) και θα διατίθεται δωρεάν στο κοινό. Θα πρέπει να μπορεί να υποβληθεί σε επεξεργασία από μηχανικά μέσα και ιδίως να επιτρέπει τη δομημένη έρευνα και τη μαζική εξαγωγή δεδομένων σχετικά με τις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την ανάπτυξη του EPS και να διασφαλίσει ότι οι νεοαναπτυχθείσες λειτουργίες θα είναι πλήρως λειτουργικές έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022. Επιπλέον, η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να διατηρήσει άνευ όρων το EPS και τις σχετικές λειτουργίες για απεριόριστο χρονικό διάστημα.
(111)Το βασικό στάδιο υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητα των νεοαναπτυχθεισών λειτουργιών που επιτρέπουν τη δομημένη αναζήτηση και εξαγωγή δεδομένων στο EPS, σε μορφότυπο που μπορεί να υποβληθεί σε επεξεργασία από μηχανικά μέσα, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(112)Στις 7 Οκτωβρίου 2022, οι ουγγρικές αρχές ενημέρωσαν τις υπηρεσίες της Επιτροπής ότι η νέα λειτουργία του EPS, η οποία επιτρέπει τη δομημένη αναζήτηση και εξαγωγή δεδομένων για τις γνωστοποιήσεις ανάθεσης σύμβασης στο EPS σε μορφότυπο που μπορεί να υποβληθεί σε επεξεργασία από μηχανικά μέσα, ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2022 και είναι διαθέσιμη στο κοινό στη διεύθυνση
https://ekr.gov.hu/portal/kozbeszerzes/eredmeny-tajekoztato-hirdetmenyek
.
(113) Η νέα λειτουργία του EPS επιτρέπει τη δομημένη αναζήτηση και τη μαζική εξαγωγή δεδομένων για όλες τις γνωστοποιήσεις ανάθεσης σύμβασης που είναι διαθέσιμες στο EPS (συμπεριλαμβανομένων αριθμών ταυτοποίησης εταιρείας) σε μορφότυπο που μπορεί να υποβληθεί σε επεξεργασία από μηχανικά μέσα. Η βάση δεδομένων περιέχει δεδομένα σχετικά με τα μέλη κοινοπραξιών και υπεργολάβων, τα οποία επί του παρόντος είναι διαθέσιμα μόνο σε μορφή ελεύθερου κειμένου. Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, η λειτουργία θα αναπτυχθεί περαιτέρω ώστε να συμπεριληφθούν δομημένα δεδομένα σχετικά με τους υπεργολάβους έως τις 30 Νοεμβρίου 2022. Τα δεδομένα επικαιροποιούνται δύο φορές τον μήνα· η νέα λειτουργία διατίθεται δωρεάν στο κοινό και χωρίς εγγραφή. Υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα από τον Απρίλιο του 2018 και μετά, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο· τα δεδομένα από τον Ιανουάριο του 2014 θα καταστούν διαθέσιμα έως τις 31 Μαρτίου 2023. Επιπλέον, στις 5 Νοεμβρίου 2022, κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, η Ουγγαρία διαβίβασε στην Επιτροπή την εσωτερική εντολή που εξέδωσε το Γραφείο του Πρωθυπουργού προς την εταιρεία που διαχειρίζεται και ενημερώνει τη βάση δεδομένων, τα πιστοποιητικά ISO της εταιρείας και τον κώδικα δεοντολογίας της ομάδας υποστήριξης πελατών, τα οποία επιβεβαιώνουν την περιοδικότητα της δημοσίευσης και τη διαδικασία διόρθωσης των πληροφοριών.
(114)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στο βασικό στάδιο υλοποίησης. Η νέα λειτουργία του EPS έχει αναπτυχθεί και επιτρέπει την αναζήτηση με δομημένο τρόπο και την εξαγωγή μαζικών δεδομένων για τις γνωστοποιήσεις ανάθεσης σύμβασης στο EPS, σε μορφότυπο που μπορεί να υποβληθεί σε επεξεργασία από μηχανικά μέσα, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο. Η εν λόγω αξιολόγηση δεν προδικάζει τις περαιτέρω εξελίξεις σε σχέση με το EPS, οι οποίες απαιτούν μεγαλύτερη περίοδο εφαρμογής σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο [βλ. επίσης σημείο (113) παραπάνω].
XI.Ανάπτυξη πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας και της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας των δημόσιων συμβάσεων
(115)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να αναπτύξει, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, ένα πλαίσιο μέτρησης των επιδόσεων για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας και της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας των δημόσιων συμβάσεων. Το πλαίσιο μέτρησης των επιδόσεων θα τεθεί σε λειτουργία έως τις 30 Νοεμβρίου 2022. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης ότι θα διατηρήσει άνευ όρων την τακτική χρήση του πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων και τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του για απεριόριστο χρονικό διάστημα.
(116)Το βασικό στάδιο υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν η ανάπτυξη του ίδιου του πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης της σχετικής κυβερνητικής απόφασης έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(117)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στο βασικό στάδιο υλοποίησης.
(118)Στις 5 Σεπτεμβρίου 2022, η ουγγρική κυβέρνηση εξέδωσε και δημοσίευσε την κυβερνητική απόφαση 1425/2022 σχετικά με την ανάπτυξη πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας και της σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας των δημόσιων συμβάσεων.
(119)Η κυβερνητική απόφαση 1425/2022 ορίζει την υποχρέωση του υπουργού Περιφερειακής Ανάπτυξης όσον αφορά τη συλλογή δεδομένων και την εξέταση των πιθανών αιτιών για τις δημόσιες συμβάσεις με μία και μόνη προσφορά. Ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης είναι αρμόδιος για την επιλογή μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ) και εμπειρογνωμόνων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων που θα συμμετέχουν στη δημιουργία και τη λειτουργία του πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων. Οι προτάσεις και οι γνώμες των εν λόγω ΜΚΟ και εμπειρογνωμόνων πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη θέσπιση και τη λειτουργία του πλαισίου. Σύμφωνα με την κυβερνητική απόφαση, το πλαίσιο μέτρησης των επιδόσεων θα επιτρέπει ιδίως την ετήσια ανάλυση i) του επιπέδου των αποτυχημένων διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων και των σχετικών αιτιών· (ii) του μεριδίου (αριθμός και αξία) των συμβάσεων που ακυρώθηκαν κατά την εκτέλεση της σύμβασης· (iii) του ποσοστού εμφάνισης καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της σύμβασης· (iv) του ποσοστού των υπερβάσεων κόστους· (v) του ποσοστού των ανατεθειμένων δημόσιων συμβάσεων στις οποίες λαμβάνεται υπόψη ο κύκλος ζωής ή η κοστολόγηση του κύκλου ζωής· (vi) του ποσοστού επιτυχούς συμμετοχής πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (μεταξύ τομέων και ανά τομέα)· vii) της αξίας των διαδικασιών με μία και μόνη προσφορά που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους και από ενωσιακά κονδύλια χωριστά και/ή από κοινού, και του τρόπου με τον οποίο η εν λόγω αξία συγκρίνεται με τη συνολική αξία των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους και ενωσιακά κονδύλια χωριστά και/ή από κοινού. Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, το πλαίσιο μέτρησης των επιδόσεων θα τεθεί σε λειτουργία έως τις 30 Νοεμβρίου 2022. Τα αποτελέσματα της μέτρησης των επιδόσεων δημοσιοποιούνται έως τις 28 Φεβρουαρίου κάθε έτους.
(120)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στο βασικό στάδιο υλοποίησης και εκπλήρωσε τις δεσμεύσεις σχετικά με το επιχειρησιακό πλαίσιο εντός του οποίου θα καθοριστεί και θα εφαρμοστεί το διορθωτικό μέτρο. Η εν λόγω αξιολόγηση πραγματοποιείται με την επιφύλαξη της πραγματικής θέσπισης του πλαισίου μέτρησης των επιδόσεων και της δημοσίευσης της πρώτης έκθεσης που θα τεκμηριώσει το διορθωτικό μέτρο στην πράξη, για τα οποία απαιτείται μεγαλύτερη περίοδος εφαρμογής [βλ. επίσης σημείο (119) παραπάνω].
(121)Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για ΜΚΟ και εμπειρογνώμονες, το σχέδιο της οποίας διαβιβάστηκε στην Επιτροπή, ανακοινώθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2022, με προθεσμία την 26η Οκτωβρίου 2022. Ελήφθησαν 15 αιτήσεις, εκ των οποίων δύο από οργανώσεις και 13 από ιδιώτες. Συνεπώς, ενώ τρεις θέσεις προορίζονταν αποκλειστικά για οργανισμούς, στην πραγματικότητα μόνο δύο θέσεις μπορούσαν να καλυφθούν από οργανισμούς. Για την τρίτη θέση επιλέχθηκε ένας μεμονωμένος υποψήφιος από πανεπιστήμιο. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, το εν λόγω πρόσωπο δεν φαίνεται να έχει αποδείξει την πείρα του στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Επιπλέον, επιλέχθηκαν τέσσερις ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες.
XII.Έγκριση σχεδίου δράσης για την αύξηση του επιπέδου ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις
(122)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να εγκρίνει, έως τις 31 Μαρτίου 2023, ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης με στόχο τη βελτίωση του επιπέδου ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις με σαφείς και φιλόδοξες προθεσμίες για την υλοποίηση κάθε δράσης που θα ορίζεται στο σχέδιο δράσης. Το σχέδιο δράσης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων, τα πρώτα αποτελέσματα του πλαισίου μέτρησης επιδόσεων που θα έχει τεθεί σε λειτουργία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.
(123)Σύμφωνα με το παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης, δεν υπήρχαν άμεσα βασικά στάδια υλοποίησης για το εν λόγω διορθωτικό μέτρο. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή του εν λόγω διορθωτικού μέτρου στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από την ουγγρική κυβέρνηση σύμφωνα με το σημείο (17) παραπάνω.
XIII.Παροχή κατάρτισης σε πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις σχετικά με τις πρακτικές στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων
(124)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να παράσχει, έως τις 31 Μαρτίου 2024, δωρεάν κατάρτιση για τον τομέα των δημόσιων συμβάσεων σε τουλάχιστον 1 000 πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (με ιδιαίτερη έμφαση στις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις), με στόχο τη διευκόλυνση της συμμετοχής τους στις δημόσιες συμβάσεις. Έως τις 30 Ιουνίου 2026, η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να παράσχει τέτοιες ευκαιρίες κατάρτισης σε τουλάχιστον 1 200 επιπλέον πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (επομένως, συνολικά τουλάχιστον 2 200 επιχειρήσεις). Επιπλέον, η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να παρακολουθεί και να αξιολογεί την αποτελεσματικότητα και την προστιθέμενη αξία των προγραμμάτων κατάρτισης.
(125)Σύμφωνα με το παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης, δεν υπήρχαν άμεσα βασικά στάδια υλοποίησης για το εν λόγω διορθωτικό μέτρο. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή του εν λόγω διορθωτικού μέτρου στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από την ουγγρική κυβέρνηση σύμφωνα με το σημείο (17) παραπάνω.
XIV.Δημιουργία καθεστώτος στήριξης για την αντιστάθμιση του κόστους που συνδέεται με συμμετοχή πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στις δημόσιες συμβάσεις
(126)Εκτός από το προηγούμενο διορθωτικό μέτρο (xiii.), η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να δρομολογήσει, έως τις 31 Μαρτίου 2023, ένα καθεστώς στήριξης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων όσον αφορά τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Αυτό το καθεστώς θα πρέπει να παρέχει κατ’ αποκοπή αποζημίωση, με βάση αντικειμενικά, αμερόληπτα και διαφανή κριτήρια επιλογής, για τουλάχιστον 1 800 επιλέξιμες πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με έμφαση στις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις. Αυτό το καθεστώς θα καλύπτει τις δαπάνες τους που συνδέονται με τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων, με στόχο τη διευκόλυνση της συμμετοχής τους στις δημόσιες συμβάσεις και τη μείωση των φραγμών εισόδου τους. Θα πρέπει να διενεργηθεί ενδιάμεση αξιολόγηση έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2024 και η τελική αξιολόγηση θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέλος του προγράμματος στήριξης στις 31 Ιουλίου 2026.
(127)Σύμφωνα με το παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης, δεν υπήρχαν άμεσα βασικά στάδια υλοποίησης για το εν λόγω διορθωτικό μέτρο. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή του εν λόγω διορθωτικού μέτρου στο πλαίσιο της υποβολής εκθέσεων από την ουγγρική κυβέρνηση σύμφωνα με το σημείο (17) παραπάνω.
XV. Εφαρμογή του ARACHNE
(128)Η ουγγρική κυβέρνηση ανέλαβε να εφαρμόσει διαδικασίες για τη συστηματική και εκτεταμένη χρήση όλων των λειτουργιών του ενιαίου εργαλείου εξόρυξης δεδομένων και βαθμολόγησης κινδύνου Arachne που διαθέτει η Επιτροπή στα κράτη μέλη, κατά την εκτέλεση οποιουδήποτε καθεστώτος στήριξης της Ένωσης, για όλες τις περιόδους προγραμματισμού, με σκοπό την αποτελεσματική πρόληψη και τον εντοπισμό περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων, απάτης, διαφθοράς, διπλής χρηματοδότησης και άλλων παρατυπιών. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να διατηρήσει άνευ όρων την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του εργαλείου Arachne για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Όλοι οι σχετικοί φορείς ελέγχου θα έχουν επίσης πλήρη πρόσβαση στα σύνολα δεδομένων που αναρτώνται στο Arachne. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι αντιλαμβάνεται πως αυτή η δέσμευση εφαρμόζεται και στα δυνητικά διάδοχα συστήματα του Arachne.
(129)Το βασικό στάδιο υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν η εφαρμογή των διαδικασιών για τη συστηματική και αποτελεσματική χρήση του Arachne έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(130)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στο βασικό στάδιο υλοποίησης.
(131)Στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, η ουγγρική κυβέρνηση εξέδωσε το κυβερνητικό διάταγμα 373/2022 και το τροποποιητικό διάταγμα 374/2022, το οποίο άρχισε να ισχύει αυθημερόν, με ορισμένες εξαιρέσεις σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο.
(132)Τα κυβερνητικά διατάγματα θεσπίζουν διατάξεις για τη διασφάλιση της διαβίβασης δεδομένων στο Arachne σε διμηνιαία βάση και στα παραρτήματά τους καθορίζουν τα σχετικά πεδία δεδομένων που πρέπει να διαβιβάζονται. Επιπλέον, τα διατάγματα θεσπίζουν διατάξεις για την ανάπτυξη και την τακτική επανεξέταση μιας μεθοδολογίας για τη χρήση του Arachne και των αποτελεσμάτων του, καθώς και για τη διασφάλιση ότι οι αρμόδιες αρχές εφαρμόζουν με συνέπεια, συστηματικά και εκτεταμένα και λαμβάνουν υπόψη όλες τις λειτουργίες του Arachne κατά την εκπόνηση και την έκδοση των αποφάσεων σχετικά με τη χρηματοδότηση της ΕΕ. Τα κυβερνητικά διατάγματα διασφαλίζουν επίσης την πρόσβαση των σχετικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων των αρμόδιων ελεγκτικών αρχών, στις λειτουργίες και στα δεδομένα του Arachne. Η πρώτη δέσμη δεδομένων διαβιβάστηκε στο εργαλείο Arachne στις 30 Σεπτεμβρίου 2022. Το Arachne περιλαμβάνει πλέον δεδομένα από σχεδόν 65 000 έργα στην Ουγγαρία με περισσότερους από 41 000 δικαιούχους και σχεδόν 6 000 συμβάσεις. Η επόμενη ανάρτηση από την Ουγγαρία προβλέπεται να πραγματοποιηθεί έως τις 30 Νοεμβρίου 2022, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την έγκαιρη εκτέλεση τυχόν αναρτήσεων δεδομένων.
(133)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στο βασικό στάδιο υλοποίησης και τα σχετικά κυβερνητικά διατάγματα καθορίζουν τους λεπτομερείς κανόνες για τη συστηματική και αποτελεσματική χρήση του Arachne, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο.
XVI.Ενίσχυση της συνεργασίας με την OLAF
(134)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να υποβάλει στην Εθνοσυνέλευση σχέδιο νόμου για την τροποποίηση του νόμου CXXII του 2010 σχετικά με την Εθνική Φορολογική και Τελωνειακή Αρχή (Nemzeti Adó- és Vámhivatal), το οποίο θα εγκριθεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022 και θα ορίζει την Εθνική Φορολογική και Τελωνειακή Αρχή ως την αρμόδια εθνική αρχή για να συνδράμει την OLAF κατά τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων στην Ουγγαρία και σε περίπτωση που ένας οικονομικός φορέας που υπόκειται σε τέτοιους ελέγχους αρνείται να συνεργαστεί. Δεσμεύτηκε επίσης να υποβάλει στην Εθνοσυνέλευση σχέδιο νόμου για την τροποποίηση του νόμου XXIX του 2004 για τη θέσπιση αποτρεπτικής κύρωσης οικονομικού τύπου που θα επιβάλλεται σε περίπτωση που ένας οικονομικός φορέας αρνείται να συνεργαστεί με την OLAF για τους σκοπούς των επιτόπιων ελέγχων και επιθεωρήσεων.
(135)Το βασικό στάδιο υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν η έκδοση των δύο προαναφερόμενων πράξεων έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
(136)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στο βασικό στάδιο υλοποίησης.
(137) Στις 4 Οκτωβρίου 2022 η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε τον νόμο XXIX του 2022 σχετικά με την τροποποίηση ορισμένων νόμων όσον αφορά τα ιδρύματα διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος που εκτελούν δημόσια καθήκοντα, την Εθνική Φορολογική και Τελωνειακή Αρχή και τους ελέγχους της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης σε σχέση με τον έλεγχο της χρήσης κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος δημοσιεύτηκε στις 10 Οκτωβρίου 2022. Οι διατάξεις του νόμου σχετικά με την OLAF άρχισαν να ισχύουν στις 26 Οκτωβρίου 2022.
(138)Σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο, ο νόμος CXXII του 2010 τροποποιήθηκε για να ορίσει την Εθνική Φορολογική και Τελωνειακή Αρχή (Nemzeti Adó- és Vámhivatal) ως την αρμόδια εθνική αρχή που θα επικουρεί την OLAF κατά τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων και επιθεωρήσεων στην Ουγγαρία και σε περίπτωση που ένας οικονομικός φορέας που υπόκειται σε τέτοιους ελέγχους αρνείται να συνεργαστεί. Ο νόμος περιγράφει επίσης τη διαδικασία που πρέπει να τηρείται. Εισήγαγε επίσης τη δυνατότητα της παρουσίας υπηρεσίας οικονομικού ελέγχου κατόπιν αιτήματος της OLAF. Ο νόμος XXIX του 2004 τροποποιήθηκε για να θεσπίσει αποτρεπτική κύρωση οικονομικού τύπου που θα επιβάλλεται σε περίπτωση κατά την οποία οικονομικός φορέας αρνείται να συνεργαστεί με την OLAF για τους σκοπούς των επιτόπιων ελέγχων και επιθεωρήσεων της OLAF.
(139)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία προχώρησε στο βασικό στάδιο υλοποίησης και ότι οι τροποποιήσεις που εισήχθησαν με τον προαναφερόμενο νόμο πληρούν τις δεσμεύσεις που καθορίστηκαν με το διορθωτικό μέτρο.
XVII.Έκδοση νομοθετικής πράξης για την εξασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας στις δημόσιες δαπάνες
(140)Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να υποβάλει στην Εθνοσυνέλευση έως τις 31 Οκτωβρίου 2022 νομοθετική πράξη που θα προβλέπει την υποχρέωση όλων των δημόσιων φορέων να δημοσιεύουν εκ των προτέρων σε κεντρικό μητρώο προκαθορισμένο σύνολο πληροφοριών σχετικά με τη χρήση δημόσιων πόρων και να μεριμνήσει για την έκδοσή της από την Εθνοσυνέλευση. Η ουγγρική κυβέρνηση δεσμεύτηκε επίσης να παρέχει πληροφορίες στο κεντρικό μητρώο σχετικά με τους υπεργολάβους. Επιπλέον, δεσμεύτηκε να διατηρεί άνευ όρων σε ισχύ την προαναφερόμενη πράξη για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Δεσμεύτηκε επίσης να διασφαλίζει την επιβολή της και ιδίως ότι οι δημόσιοι φορείς αναρτούν πλήρως και εγκαίρως στο μητρώο όλα τα σχετικά δεδομένα.
(141)Τα βασικά στάδια υλοποίησης του μέτρου αυτού ήταν i) η αποστολή στην Επιτροπή έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022 προχωρημένου σχεδίου της νομοθετικής πράξης που θεσπίζει την υποχρέωση όλων των δημόσιων φορέων να δημοσιεύουν εκ των προτέρων προκαθορισμένο σύνολο πληροφοριών σχετικά με τη χρήση δημόσιων πόρων και ii) η έκδοση της εν λόγω νομοθετικής πράξης έως τις 31 Οκτωβρίου 2022.
(142)Η Ουγγαρία έλαβε τα ακόλουθα μέτρα προκειμένου να ανταποκριθεί στα βασικά στάδια υλοποίησης.
(143)Στις 15 Σεπτεμβρίου η ουγγρική κυβέρνηση απέστειλε στην Επιτροπή προς διαβούλευση το σχέδιο της πράξης που θεσπίζει την υποχρέωση των δημόσιων φορέων να δημοσιεύουν εκ των προτέρων προκαθορισμένο σύνολο πληροφοριών σχετικά με τη χρήση δημόσιων πόρων.
(144)Στις 8 Νοεμβρίου 2022, η Εθνοσυνέλευση εξέδωσε τον νόμο XL του 2022 για την τροποποίηση του νόμου CXII του 2011 σχετικά με το δικαίωμα στην πληροφοριακή αυτοδιάθεση και την ελευθερία της πληροφόρησης, ο οποίος εκδόθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2022 και θα αρχίσει να ισχύει στις 29 Νοεμβρίου 2022, με ορισμένες εξαιρέσεις. Στις 15 Νοεμβρίου 2022 η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στην Εθνοσυνέλευση δύο τροποποιητικά νομοσχέδια για τον νόμο XL του 2022 και τον νόμο CXII του 2021, ως μέρος της δέσμης υπηρεσιών. Οι περισσότερες από τις τροποποιήσεις της ουγγρικής κυβέρνησης εισήχθησαν στο τμήμα της δέσμης υπηρεσιών για το οποίο η τελική ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022. Οι τροποποιήσεις που αφορούν τους νέους κανόνες για την επιβολή της υποχρέωσης εκ των προτέρων δημοσίευσης προκαθορισμένου συνόλου πληροφοριών σχετικά με τη χρήση δημόσιων πόρων, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων (στο εξής: διοικητική διαδικασία για τη διαφάνεια), προστέθηκαν στο τμήμα της δέσμης υπηρεσιών για το οποίο η τελική ψηφοφορία ορίστηκε για τις 6 Δεκεμβρίου 2022. Μετά την υποβολή της δέσμης υπηρεσιών στην Εθνοσυνέλευση, οι ουγγρικές αρχές διαβίβασαν στις υπηρεσίες της Επιτροπής αναθεωρημένο νομικό κείμενο του νόμου XL για την τροποποίηση του νόμου CXII του 2011 σχετικά με το δικαίωμα στην πληροφοριακή αυτοδιάθεση και την ελευθερία πληροφόρησης στις 18 Νοεμβρίου 2022. Το εν λόγω νομικό κείμενο περιλαμβανόταν επίσης στην επιστολή του Νοεμβρίου. Η τροποποιητική πράξη που αφορά τις περισσότερες τροποποιήσεις εκδόθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022 και αποτυπώνει τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομικό κείμενο που παρέλαβε η Επιτροπή. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή δεν μπορεί να αξιολογήσει τις τροποποιήσεις σχετικά με τη διοικητική διαδικασία για τη διαφάνεια, για την οποία έχει προγραμματιστεί ψηφοφορία στην Εθνοσυνέλευση στις 6 Δεκεμβρίου 2022. Επομένως, η αξιολόγηση της Επιτροπής βασίζεται στο νομικό κείμενο που παρέλαβε στις 19 Νοεμβρίου 2022.
(145)Ο νόμος XL του 2022 προβλέπει την υποχρέωση των δημοσιονομικών οργάνων βάσει του νόμου για τα δημόσια οικονομικά να δημοσιεύουν, σε διμηνιαία βάση και κατά τρόπο που διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα για τουλάχιστον δέκα έτη από τη δημοσίευση, δεδομένα σχετικά με τη χρήση δημόσιων πόρων στην πλατφόρμα του κεντρικού μητρώου πληροφοριών για τα δημόσια δεδομένα. Αυτό το κεντρικό μητρώο είναι διαθέσιμο για όλους δωρεάν, χωρίς να χρειάζεται να δημιουργηθούν λογαριασμοί για πρόσβαση στα δεδομένα και σε μηχαναγνώσιμο μορφότυπο, το οποίο επιτρέπει τη μαζική τηλεφόρτωση και τη διαλογή, αναζήτηση, εξαγωγή και σύγκριση των δεδομένων. Θα περιλαμβάνεται αναφορά για το αν μια δημόσια σύμβαση χρηματοδοτείται, εν όλω ή εν μέρει, από τη στήριξη της Ένωσης. Για τις δημόσιες συμβάσεις που δεν υπερβαίνουν το εθνικό κατώτατο όριο βάσει του νόμου περί δημόσιων συμβάσεων, η Ουγγαρία θα αναφέρει το γεγονός αυτό για τις συμβάσεις που αρχίζουν από τις 31 Μαρτίου 2023, σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο. Η πλατφόρμα θα δημιουργηθεί από τον συντηρητή της πλατφόρμας το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και θα δημοσιεύει το δελτίο δεδομένων που απαιτείται για δημοσίευση στην πλατφόρμα. Οι οντότητες που υποχρεούνται να δημοσιεύουν στην πλατφόρμα δημοσιεύουν συνεχώς τα δεδομένα στην πλατφόρμα. Η πρώτη δημοσίευση θα πραγματοποιηθεί το αργότερο έως τις 28 Φεβρουαρίου 2023, επίσης σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο. Επιπλέον, όπως προαναφέρθηκε, θα θεσπιστούν νέοι κανόνες για την επιβολή της υποχρέωσης, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων, μέσω μιας νέας διοικητικής διαδικασίας για τη διαφάνεια που θα διεξάγεται από την εθνική αρχή προστασίας δεδομένων και ελευθερίας της πληροφόρησης για τη διερεύνηση περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, η οποία θα αρχίσει να ισχύει στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Στις 14 Νοεμβρίου 2022, οι ουγγρικές αρχές διαβίβασαν επίσης στις υπηρεσίες της Επιτροπής το σχέδιο διατάγματος της κυβέρνησης για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων σχετικά με το κεντρικό μητρώο πληροφοριών για τα δημόσια δεδομένα, το οποίο περιέχει το δελτίο δεδομένων που απαιτείται για τη δημοσίευση στην πλατφόρμα.
(146)Η Επιτροπή επισημαίνει ότι δεν υπόκεινται όλες οι αναθέτουσες αρχές που ορίζονται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 του νόμου CXLIII του 2015 για τις δημόσιες συμβάσεις (στο εξής: PPA) στην υποχρέωση δημοσίευσης πληροφοριών σύμφωνα με τον νόμο. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα δεδομένα για τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων που διεξάγονται από τις οντότητες του άρθρου 5 παράγραφος 1 του PPA, συμπεριλαμβανομένων των ιδρυμάτων διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων δημοσίου συμφέροντος, εμφανίζονται στο σύστημα EPS, εκπληρώνοντας την απαίτηση διαφάνειας. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι το νομικό κείμενο που υπέβαλε η Ουγγαρία δεν συνάδει με το διορθωτικό μέτρο, καθώς δεν περιλαμβάνει δεδομένα που παρέχονται από όλους τους δημόσιους φορείς στο ελάχιστο σύνολο δεδομένων που πρέπει να αναρτώνται στο κεντρικό σύστημα, μεταξύ άλλων σχετικά με την αναθέτουσα αρχή ή τους παρόχους υπηρεσιών, τους προμηθευτές και τους παρόχους δυναμικότητας. Αντίθετα, αυτά τα δεδομένα πρέπει να διατίθενται, σύμφωνα με την Ουγγαρία, μόνο για κάθε σύμβαση χωριστά. Η έλλειψη αυτών των στοιχείων ενέχει τον κίνδυνο ελλιπούς εφαρμογής του διορθωτικού μέτρου, γεγονός που θα μπορούσε να αποδυναμώσει την αποτελεσματικότητά του.
(147)Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία έχει προχωρήσει στα βασικά στάδια υλοποίησης, παρά την καθυστέρηση στην εφαρμογή του βασικού σταδίου υλοποίησης σχετικά με την έκδοση του νόμου και ότι το νομικό πλαίσιο για την ενίσχυση της διαφάνειας των δημόσιων δαπανών, όπως ορίζεται στον νόμο XL του 2022 και στον νόμο CXII του 2021, εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί με το διορθωτικό μέτρο, με εξαίρεση τα στοιχεία που αναφέρονται στο σημείο (145) παραπάνω. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να επαγρυπνεί για τα ζητήματα που αναφέρονται στο σημείο (146) παραπάνω για μελλοντική εφαρμογή και θα παρακολουθεί στενά την κατάσταση με βάση τις τριμηνιαίες εκθέσεις της Ουγγαρίας που αναφέρονται στο σημείο (17) ή τυχόν πληροφορίες που μπορεί να λάβει διαφορετικά.
Συμπέρασμα
(148)Στην αιτιολογική σκέψη 38 της πρότασης εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι τα διορθωτικά μέτρα που πρότεινε η Ουγγαρία θα μπορούσαν καταρχήν να ανταποκριθούν στις διαπιστώσεις της Επιτροπής που παρουσιάζονται στην κοινοποίηση, υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα εν λόγω μέτρα εφαρμόστηκαν ορθά και αποτελεσματικά.
(149)Στην αιτιολογική σκέψη 39 αναφέρθηκε συμπληρωματικά ότι οι λεπτομερείς κανόνες εφαρμογής των διορθωτικών μέτρων δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, ιδίως ο τρόπος με τον οποίο βασικά στοιχεία των μέτρων θα μεταφερθούν στα πραγματικά νομικά κείμενα που πρέπει να εγκριθούν για την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων. Στην λόγω αιτιολογική σκέψη υπενθυμίστηκε επίσης πως, δεδομένου ότι πολλά από τα ζητήματα που εντοπίστηκαν στην Ουγγαρία δεν αφορούν μόνο αλλαγές στο νομικό πλαίσιο, αλλά κυρίως την έμπρακτη εφαρμογή των αλλαγών, απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για την παραγωγή απτών αποτελεσμάτων, εν αναμονή της εφαρμογής τουλάχιστον των βασικών στοιχείων ορισμένων από τα διορθωτικά μέτρα στο εν λόγω στάδιο, όπως αναφέρεται στα χρονοδιαγράμματα των διορθωτικών μέτρων που υπέβαλε η ουγγρική κυβέρνηση στις 22 Αυγούστου, εξακολουθούσε να υπάρχει κίνδυνος για τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Εν αναμονή της έναρξης ισχύος βασικών νομοθετικών κειμένων που θα εφαρμόσουν πολλά από τα διορθωτικά μέτρα και λαμβανομένης υπόψη της αξιολόγησης που διενήργησε η Επιτροπή, καθώς και της πιθανότητας να μην εφαρμοστούν ορθά τα μέτρα ή να αποδυναμωθεί η αποτελεσματικότητά τους με τις λεπτομέρειες των μέτρων, η εκ μέρους της Επιτροπής εύλογη εκτίμηση του επιπέδου κινδύνου για τον προϋπολογισμό της Ένωσης αντιστοιχούσε στο 65 % των σχετικών προγραμμάτων, δηλ. 5 εκατοστιαίες μονάδες λιγότερο από τον εκτιμώμενο κίνδυνο ελλείψει διορθωτικών μέτρων.
(150)Η Επιτροπή ολοκληρώνει την αξιολόγησή της όσον αφορά τα διορθωτικά μέτρα υπό το πρίσμα των βασικών σταδίων υλοποίησης, καθώς και τις λεπτομέρειες των νομικών πράξεων που προτάθηκαν ή άρχισαν να ισχύουν και περαιτέρω διαδικασίες και μέτρα που θέσπισε η Ουγγαρία για την εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων, κατά περίπτωση, και όπως κοινοποιήθηκαν από την Ουγγαρία στην Επιτροπή έως τις 19 Νοεμβρίου 2022.
(151)Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Ουγγαρία έλαβε ορισμένα μέτρα για να αντιμετωπίσει τα (νομοθετικά και μη νομοθετικά) βασικά στάδια υλοποίησης που παρατίθενται στο παράρτημα της αιτιολογικής έκθεσης και, όπως αναφέρεται στην παρούσα αξιολόγηση, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχουν εκπληρωθεί πολλές από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ουγγαρία όσον αφορά τα διορθωτικά μέτρα.
(152)Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές αδυναμίες, κίνδυνοι και ελλείψεις στα βασικά διορθωτικά μέτρα, μεταξύ άλλων σε σχέση με τις κεντρικές πτυχές των εν λόγω διορθωτικών μέτρων, τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν σοβαρά την αποτελεσματικότητά τους.
(153)Η Επιτροπή εντόπισε σημαντικές αδυναμίες σε σχέση με τις οποίες η Ουγγαρία δεν έχει θεσπίσει τις αλλαγές που απαιτούνται στα σχετικά νομικά κείμενα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα μέτρα είναι επαρκή βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα. Αυτές είναι οι εξής:
(I)η πιθανότητα η Αρχή Ακεραιότητας να μη διατηρήσει αυτομάτως την αρμοδιότητά της μετά την απόσυρση ενός έργου από τη χρηματοδότηση της Ένωσης [βλ. σημείο (30) παραπάνω]·
(II)οι αδυναμίες του συστήματος δικαστικού ελέγχου των αποφάσεων των αναθετουσών αρχών που δεν τηρούν τις συστάσεις της Αρχής Ακεραιότητας·
(III)οι αδυναμίες της διαδικασίας απόλυσης για τα μέλη της Αρχής Ακεραιότητας·
(IV)η απουσία μεταβίβασης αρμοδιοτήτων στην Αρχή Ακεραιότητας για την επαλήθευση των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων των ανώτερων πολιτικών στελεχών (δηλαδή του πρωθυπουργού, των υπουργών, του πολιτικού διευθυντή του πρωθυπουργού, υφυπουργών, όπως καλύπτονται από το άρθρο 183 του νόμου CXXV του 2018 για την κυβερνητική διοίκηση) και η έλλειψη σαφήνειας στο νομικό κείμενο όσον αφορά την εξουσία της Αρχής Ακεραιότητας να επαληθεύει τις δηλώσεις δημόσιων περιουσιακών στοιχείων όλων των υπαλλήλων υψηλού κινδύνου [βλ. σημείο (35) παραπάνω]·
(V)η πιθανότητα οι δικαστικές αποφάσεις που ακυρώνουν εισαγγελικές αποφάσεις να μην είναι δεσμευτικές για τον εισαγγελέα (σημείο (83) παραπάνω)·
(VI)η συμπερίληψη ενός περιττού σταδίου από το δικάζον δικαστήριο («διαλογή»), στο πλαίσιο της νέας διαδικασίας δικαστικού ελέγχου της απόφασης της εισαγγελικής ή της ανακριτικής αρχής να θέσει στο αρχείο την καταγγελία αξιόποινης πράξης ή να περατώσει την ποινική διαδικασία [βλ. σημείο (85) παραπάνω] και η έλλειψη σαφών κανόνων που να επιβεβαιώνουν τη δυνατότητα εφαρμογής της νέας διαδικασίας και στις (μη παραγραφείσες) αξιόποινες πράξεις που τελέστηκαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 2023 [βλ. σημείο (86) παραπάνω]·
(VII)η απουσία υποχρέωσης για όλες τις αναθέτουσες αρχές να δημοσιεύουν πληροφορίες, ελλείψει στοιχείων σχετικά με τον «αρμόδιο φορέα» για τις δημόσιες δαπάνες, την αναθέτουσα αρχή ή τους παρόχους υπηρεσιών, τους προμηθευτές και τους παρόχους δυναμικότητας στο ελάχιστο σύνολο δεδομένων που πρέπει να αναρτώνται στο κεντρικό μητρώο [βλ. σημείο (146) παραπάνω].
(154)Επιπλέον, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι όσον αφορά ορισμένα άλλα ζητήματα, και συγκεκριμένα:
(I)η έλλειψη σαφήνειας και ασφάλειας δικαίου σχετικά με τις υποχρεώσεις γνωστοποίησης για ακίνητα, μεταξύ άλλων εκτός της δικαιοδοσίας της Ουγγαρίας [βλ. σημείο (57) παραπάνω]·
(II)η έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά το προσωπικό, υλικό και χρονικό πεδίο εφαρμογής της δήλωσης περιουσιακών στοιχείων, εισοδημάτων και οικονομικών συμφερόντων ορισμένων στελεχών, αξιωματούχων και μελών της Εθνοσυνέλευσης, καθώς και των συζύγων ή των συντρόφων τους και των τέκνων τους που ζουν στο ίδιο νοικοκυριό [βλ. σημείο (57) παραπάνω]·
(III)η ηλεκτρονική υποβολή και δημοσίευση των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων των μελών της Εθνοσυνέλευσης και των προσώπων στα οποία έχουν ανατεθεί ανώτερα πολιτικά καθήκοντα σε βάση δεδομένων με δυνατότητα δημόσιας αναζήτησης (στην οποία η πρόσβαση πρέπει να είναι δωρεάν και χωρίς να απαιτείται εγγραφή) [βλ. σημείο (59) παραπάνω]·
(IV)η έλλειψη σαφούς δέσμευσης για επανεξέταση της λειτουργίας της διαδικασίας του δικαστικού ελέγχου εισαγγελικών αποφάσεων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 και, εάν χρειαστεί, να προβλεφθεί η έγκριση τροποποιήσεων του νομοθετικού πλαισίου κατόπιν διαβουλεύσεων με την Επιτροπή έως τις 30 Ιουνίου 2024 [βλ. σημείο (81) παραπάνω]·
(V)διατάξεις σχετικά με τη «διοικητική διαδικασία για τη διαφάνεια», σκοπός της οποίας είναι να διασφαλιστεί η επιβολή των απαιτήσεων διαφάνειας και ορθότητας των δεδομένων που πρέπει να δημοσιεύονται σύμφωνα με το διορθωτικό μέτρο για την ενίσχυση της διαφάνειας των δημόσιων δαπανών, και η έγκρισή τους στις 6 Δεκεμβρίου 2022, προκειμένου να αρχίσουν να ισχύουν στις 28 Φεβρουαρίου 2023 [βλ. σημείο (144) παραπάνω]·
(VI)η περαιτέρω διευκόλυνση, μετά την αξιολόγηση του προτεινόμενου διορθωτικού μέτρου από την Επιτροπή τον Σεπτέμβριο, της παρουσίας υψηλόβαθμων αξιωματούχων στα διοικητικά συμβούλια ιδρυμάτων διαχείρισης δημοσίου συμφέροντος, σκοπός των οποίων είναι η εκταμίευση μεγάλων ποσών από δημόσιους πόρους.
(155)Συνοπτικά, η συνολική αξιολόγηση που παρουσιάζεται παραπάνω δεν επιτρέπει στην Επιτροπή να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα διορθωτικά μέτρα που κοινοποίησε η Ουγγαρία, εξεταζόμενα στο σύνολό τους, όπως εγκρίθηκαν και λαμβανομένων υπόψη των λεπτομερειών τους και της επακόλουθης αβεβαιότητας σχετικά με την εφαρμογή τους στην πράξη, θα θέσουν τέλος στις σχετικές παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου και/ή στις επιπτώσεις ή στους κινδύνους για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης και για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης. Το γεγονός αυτό επιδεινώνεται από τις ανησυχίες σχετικά με τις διοικητικές πρακτικές στην Ουγγαρία. Επομένως, εξακολουθούν να ισχύουν οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του κανονισμού.
(156)Υπό το πρίσμα της ανωτέρω αξιολόγησης και του συνεχιζόμενου κινδύνου για τον προϋπολογισμό, παρά τα μέτρα που έλαβε η Ουγγαρία, και δεδομένου του διαρθρωτικού και οριζόντιου χαρακτήρα των διορθωτικών μέτρων που δεν έχουν εκπληρωθεί ακόμα, η Επιτροπή εμμένει στην πρότασή της για μέτρα για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου και καλεί το Συμβούλιο να προχωρήσει σε αυτή τη βάση.