ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 9.2.2021
COM(2021) 47 final
2021/0026(NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την υποβολή πρότασης, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη συμπερίληψη της ουσίας chlorpyrifos στο παράρτημα Α της σύμβασης της Στοκχόλμης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Η σύμβαση της Στοκχόλμης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (στο εξής: σύμβαση) τέθηκε σε ισχύ στις 17 Μαΐου 2004. Η εν λόγω σύμβαση εγκρίθηκε με την απόφαση του Συμβουλίου της 14ης Οκτωβρίου 2004 σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της σύμβασης της Στοκχόλμης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (2006/507/ΕΚ 1 ) και τέθηκε σε ισχύ για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα την 14η Φεβρουαρίου 2005. Στόχος της σύμβασης είναι η προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τους έμμονους οργανικούς ρύπους (POP). Η σύμβαση παρέχει το πλαίσιο, με βάση την αρχή της προφύλαξης, για την κατάργηση της παραγωγής, της χρήσης, των εισαγωγών και των εξαγωγών έμμονων οργανικών ρύπων, για τον ασφαλή χειρισμό και τη διάθεσή τους, καθώς και για την εξάλειψη ή τη μείωση των απελευθερώσεων ορισμένων ακουσίως παραγόμενων έμμονων οργανικών ρύπων.
Με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1021 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2 ενσωματώθηκαν στο ενωσιακό δίκαιο οι δεσμεύσεις που καθορίζονται στη σύμβαση, καθώς και στο πρωτόκολλο της σύμβασης του 1979 για τη διασυνοριακή ατμοσφαιρική ρύπανση μεγάλης απόστασης που οφείλεται στους έμμονους οργανικούς ρύπους (στο εξής: πρωτόκολλο), το οποίο εγκρίθηκε με την απόφαση 259/2004/ΕΚ του Συμβουλίου 3 .
Το άρθρο 8 παράγραφος 1 της σύμβασης ορίζει ρητά ότι οποιοδήποτε συμβαλλόμενο μέρος δύναται να υποβάλει στη Γραμματεία πρόταση για να συμπεριληφθεί μια χημική ουσία στα παραρτήματα Α, Β και/ή Γ της σύμβασης. Στη συνέχεια, η πρόταση εξετάζεται από την επιτροπή εξέτασης έμμονων οργανικών ρύπων (POPRC), σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφοι 3 και 4. Η πρόταση πρέπει να περιέχει τις πληροφορίες που καθορίζονται στο παράρτημα Δ. Με βάση τη σύσταση της POPRC, η διάσκεψη των μερών αποφασίζει αν θα συμπεριλάβει μια ουσία στο παράρτημα Α (κατάργηση), στο παράρτημα B (περιορισμός) και/ή στο παράρτημα Γ (ακούσια παραγωγή). Η διαδικασία έγκρισης τροποποιήσεων των παραρτημάτων διέπεται από το άρθρο 22 της σύμβασης.
Η χρήση της ουσίας chlorpyrifos (χλωρπυριφός) ως δραστικής ουσίας σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα και σε βιοκτόνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύεται βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 4 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 528/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 5 , αντίστοιχα. Επιπλέον, η ουσία chlorpyrifos δεν έχει καταχωριστεί για οποιαδήποτε άλλη χρήση σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 6 και, επομένως, δεν επιτρέπεται να κατασκευάζεται ή να διατίθεται στην αγορά της Ένωσης σε ποσότητες ενός ή παραπάνω τόνων ετησίως ανά κατασκευαστή ή ανά εισαγωγέα.
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες και στοιχεία σχετικά με τις εγγενείς ιδιότητες της ουσίας chlorpyrifos, που αξιολογήθηκαν με βάση τα κριτήρια του παραρτήματος Δ της σύμβασης, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η ουσία chlorpyrifos είναι ανθεκτική, βιοσυσσωρευτική και τοξική (ΑΒΤ). Επιπλέον, η ουσία chlorpyrifos έχει επίσης ικανότητα για περιβαλλοντική μεταφορά σε μεγάλη απόσταση (LRT) και έχει εντοπιστεί σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως π.χ. στην Αρκτική. Δεδομένων των πληροφοριών αυτών σχετικά με τις ιδιότητες ΑΒΤ (ανθεκτικότητα, βιοσυσσωρευσιμότητα και τοξικότητα) και LRT (ικανότητα για περιβαλλοντική μεταφορά σε μεγάλη απόσταση) της ουσίας chlorpyrifos, προτείνεται να θεωρηθεί ότι η εν λόγω ουσία πληροί τα κριτήρια του παραρτήματος Δ της σύμβασης και, ως εκ τούτου, αποτελεί έμμονο οργανικό ρύπο. Τα αναλυτικά στοιχεία της αξιολόγησης είναι διαθέσιμα στον επιστημονικό φάκελο που θα συνοδεύει την πρόταση για τη συμπερίληψη της ουσίας chlorpyrifos στο παράρτημα Α της σύμβασης της Στοκχόλμης.
Δεδομένου ότι μόλις πρόσφατα απαγορεύτηκε η χρήση της ουσίας chlorpyrifos ως δραστικής ουσίας σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα στην Ένωση, δεν είναι δυνατόν να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να συνεχίζεται η παραγωγή της ουσίας chlorpyrifos για εξαγωγή. Επιπλέον, φαίνεται ότι συνεχίζεται η παραγωγή, η χρήση και οι εκπομπές της ουσίας chlorpyrifos σε άλλες χώρες. Λόγω του δυναμικού μεταφοράς της συγκεκριμένης χημικής ουσίας σε μεγάλες αποστάσεις στο περιβάλλον, τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό ή ενωσιακό επίπεδο δεν αρκούν για να διασφαλιστεί το υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας και είναι απαραίτητο να αναληφθεί ευρύτερη διεθνής δράση.
Ενόψει της επόμενης συνεδρίασης της POPRC, τον Σεπτέμβριο του 2021, είναι σκόπιμο να υποβάλει η Επιτροπή στη Γραμματεία της σύμβασης της Στοκχόλμης, εξ ονόματος της Ένωσης, πρόταση συμπερίληψης της ουσίας chlorpyrifos στο παράρτημα Α. Η εν λόγω πρόταση θα επανεξεταστεί σύμφωνα με τα κριτήρια και τις διαδικασίες που προβλέπει η σύμβαση πριν ληφθεί απόφαση από τη διάσκεψη των μερών σχετικά με την συμπερίληψη.
•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η πρόταση είναι συνεκτική και συμπληρωματική με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1021, με τον οποίο εφαρμόζεται η σύμβαση της Στοκχόλμης στην Ένωση. Η πρόταση είναι απολύτως σύμφωνη με τον στόχο την προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τους έμμονους οργανικούς ρύπους.
•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η πρόταση συνάδει με τη γενική προσέγγιση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 528/2012 όσον αφορά τις ουσίες ΑΒΤ, δεδομένου ότι αμφότεροι προβλέπουν κριτήρια που δεν επιτρέπουν, κατ’ αρχήν, τη διάθεση στην αγορά και τη χρήση ουσιών που είναι ΑΒΤ. Σε έγγραφο κοινής αντίληψης 7 εξετάζεται η σχέση μεταξύ της σύμβασης της Στοκχόλμης, του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1021 και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006, όσον αφορά τους περιορισμούς και τις απαιτήσεις αδειοδότησης, ώστε να διασφαλίζεται η συνεκτικότητα.
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Η διαδικαστική νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου είναι το άρθρο 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ, το οποίο αποτελεί την κατάλληλη βάση για πράξη που ορίζει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με διεθνή συμφωνία, εν προκειμένω τη σύμβαση της Στοκχόλμης.
Η ουσιαστική νομική βάση είναι το άρθρο 192 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, δεδομένου ότι τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της σύμβασης της Στοκχόλμης αποσκοπούν πρωτίστως στην επίτευξη ενός περιβαλλοντικού στόχου (δηλ. στην εξάλειψη των έμμονων οργανικών ρύπων).
•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)
Οι έμμονοι οργανικοί ρύποι αποτελούν πρόκληση παγκόσμιας κλίμακας και η σύμβαση της Στοκχόλμης εφαρμόζεται στην Ένωση με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1021. Δεδομένου ότι η Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης, είναι σκόπιμο η εισαγωγή μιας νέας χημικής ουσίας να γίνει από την Ένωση.
•Αναλογικότητα
Οι έμμονοι οργανικοί αποτελούν πρόκληση παγκόσμιας κλίμακας και η σύμβαση της Στοκχόλμης αποσκοπεί στην εξάλειψη της παραγωγής και χρήσης αυτών των χημικών ουσιών. Κατά συνέπεια, είναι αναλογικό να προταθεί η συμπερίληψη της συγκεκριμένης χημικής ουσίας στη σύμβαση, ώστε να εξασφαλίζεται ότι αναλαμβάνεται κατάλληλη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο.
3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη
Η πρόταση συζητήθηκε με τα κράτη μέλη και άλλους ενδιαφερομένους κατά την 22η συνεδρίαση των αρμόδιων αρχών στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1021 και, επιπροσθέτως, σε μία συνεδρίαση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις ουσίες ΑΒΤ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων, και οι παρατηρήσεις που ελήφθησαν έχουν εξεταστεί.
•Εκτίμηση επιπτώσεων
Δεν πραγματοποιήθηκε εκτίμηση επιπτώσεων. Η εισαγωγή της χημικής ουσίας στη σύμβαση δεν θα έχει καμία επίπτωση, διότι η ουσία δεν φαίνεται να χρησιμοποιείται στην ΕΕ. Σε περίπτωση που η POPRC καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η χημική ουσία είναι έμμονος οργανικός ρύπος, πραγματοποιείται εκτίμηση επιπτώσεων των πιθανών μέτρων διαχείρισης από την POPRC, λαμβανομένων υπόψη κοινωνικοοικονομικών πληροφοριών.
•Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου
Η πρόταση δεν έχει επιπτώσεις στην εμπορική δραστηριότητα δεδομένου ότι δεν υπάρχει εμπορική χρήση της χημικής ουσίας εντός της Ένωσης και, επομένως, δεν εξαιρούνται οι πολύ μικρές επιχειρήσεις ούτε περιλαμβάνονται ειδικές διατάξεις για τις ΜΜΕ. Η πρόταση δεν έχει καμία επίπτωση στην τομεακή ανταγωνιστικότητα της ΕΕ ή στο εμπόριο, δεδομένου ότι η χημική ουσία δεν αποτελεί αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών μεταξύ της Ένωσης και τρίτων χωρών.
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Δεν κρίνονται απαραίτητα το σχέδιο εφαρμογής, η παρακολούθηση, η αξιολόγηση και η υποβολή εκθέσεων.
•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
Η πρόταση αναθέτει στην Επιτροπή την εντολή να εισαγάγει την ουσία chlorpyrifos στη σύμβαση της Στοκχόλμης, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2021/0026 (NLE)
Πρόταση
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
σχετικά με την υποβολή πρότασης, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη συμπερίληψη της ουσίας chlorpyrifos στο παράρτημα Α της σύμβασης της Στοκχόλμης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Στις 14 Οκτωβρίου 2004 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα κύρωσε τη σύμβαση της Στοκχόλμης περί έμμονων οργανικών ρύπων (στο εξής: σύμβαση) με την απόφαση 2006/507/ΕΚ του Συμβουλίου 8 .
(2)Η Ένωση, ως συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης, δύναται να υποβάλλει προτάσεις τροποποίησης των παραρτημάτων της σύμβασης. Το παράρτημα Α της σύμβασης περιλαμβάνει κατάλογο των προς εξάλειψη έμμονων οργανικών ρύπων.
(3)Σύμφωνα με τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία και τις εκθέσεις εξέτασης και λαμβανομένων δεόντως υπόψη των κριτηρίων επιλογής που προβλέπονται στο παράρτημα Δ της σύμβασης, η ουσία chlorpyrifos παρουσιάζει χαρακτηριστικά έμμονου οργανικού ρύπου.
(4)Η ουσία chlorpyrifos δεν έχει εγκριθεί ως δραστική ουσία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 9 και, επομένως, δεν επιτρέπεται να διατίθεται στην αγορά ή να χρησιμοποιείται στην Ένωση σε φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Η ουσία chlorpyrifos επίσης δεν έχει εγκριθεί ως δραστική ουσία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 528/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 10 και, επομένως, δεν επιτρέπεται να διατίθεται στην αγορά ή να χρησιμοποιείται στην Ένωση σε βιοκτόνα. Επιπλέον, η ουσία chlorpyrifos δεν έχει καταχωριστεί για οποιαδήποτε άλλη χρήση σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 11 και, επομένως, δεν επιτρέπεται να κατασκευάζεται ή να διατίθεται στην αγορά της Ένωσης σε ποσότητες ενός ή παραπάνω τόνων ετησίως ανά κατασκευαστή ή ανά εισαγωγέα.
(5)Μολονότι η χρήση της ουσίας chlorpyrifos καταργήθηκε σταδιακά στην Ένωση, φαίνεται ότι ακόμη χρησιμοποιείται ως φυτοφάρμακο και διασκορπίζεται στο περιβάλλον εκτός της Ένωσης. Λόγω του δυναμικού μεταφοράς της ουσίας chlorpyrifos σε μεγάλες αποστάσεις στο περιβάλλον, τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό ή ενωσιακό επίπεδο δεν αρκούν για να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας και είναι αναγκαίο να αναληφθεί ευρύτερη διεθνής δράση.
(6)Συνεπώς, η Ένωση θα πρέπει να υποβάλει στη Γραμματεία της σύμβασης πρόταση συμπερίληψης του chlorpyrifos στο παράρτημα Α της σύμβασης,
ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:
Άρθρο 1
Η Ένωση υποβάλλει πρόταση συμπερίληψης της ουσίας chlorpyrifos (αριθ. CAS: 2921-88-2, αριθ. ΕΚ 220-864-4) στο παράρτημα Α της σύμβασης της Στοκχόλμης για τους έμμονους οργανικούς ρύπους (στο εξής: σύμβαση).
Η Επιτροπή διαβιβάζει την πρόταση, εξ ονόματος της Ένωσης, στη Γραμματεία της σύμβασης, συνοδευόμενη από όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται βάσει του παραρτήματος Δ της σύμβασης.
Άρθρο 2
Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Επιτροπή.
Βρυξέλλες,
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος