ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.7.2021

COM(2021) 560 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ EMPTY

Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για τον καθορισμό ενός συνόλου συμπληρωματικών μέτρων υπέρ της ταχείας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων

1    Εισαγωγή

Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα 1 θέτει τα θεμέλια που θα επιτρέψουν στο σύστημα μεταφορών της ΕΕ να επιτύχει τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό του και να καταστεί ανθεκτικότερο σε μελλοντικές κρίσεις. Όπως περιγράφεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία 2 , το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές κατά 90 % έως το 2050, σύμφωνα με την απαίτηση για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ έως το 2050. Ως εκ τούτου, η στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα καθιστά βασική προτεραιότητα την προαγωγή της διάδοσης των οχημάτων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών, των ανανεώσιμων καυσίμων και των καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και των συναφών υποδομών για όλους τους τρόπους μεταφοράς, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Στο πλαίσιο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη να μην μείνει στο περιθώριο καμία περιφέρεια ή έδαφος της ΕΕ και να αντιμετωπιστούν δεόντως οι περιφερειακές ανισότητες στην ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες ή στις περιφέρειες με ειδικές ανάγκες και περιστάσεις 3 .

Η προαγωγή της διάδοσης των ανανεώσιμων καυσίμων και των καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών πρέπει να συνοδεύεται από τη δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού ώστε να καταστεί πλήρως εφικτή η ευρεία διάδοση των οχημάτων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών σε όλους τους τρόπους μεταφοράς. Η στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα ενισχύει τους φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί στην ευρωπαϊκή εμβληματική πρωτοβουλία «Recharge and refuel» (επαναφόρτιση και ανεφοδιασμός) στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας 4 , σύμφωνα με τους οποίους, έως το 2025, θα πρέπει να εγκατασταθούν στο οδικό δίκτυο τουλάχιστον 1 εκατομμύριο από τα 3 εκατομμύρια προσβάσιμα στο κοινό σημεία επαναφόρτισης, καθώς και 500 από τα 1 000 σημεία ανεφοδιασμού υδρογόνου που θα χρειαστούν έως το 2030. Επισημαίνει επίσης τον φιλόδοξο στόχο για τη στήριξη λιμένων και αερολιμένων κατά τη μετάβασή τους σε κόμβους πολυτροπικών μεταφορών μηδενικών και χαμηλών εκπομπών, τη στήριξη κόμβων μεταφοράς και την ενθάρρυνση της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

Η πρόταση της Επιτροπής για νέο κανονισμό σχετικά με την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων αποτελεί βασική πρωτοβουλία πολιτικής για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που ορίζονται στη στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα. Το παρόν σχέδιο δημοσιεύεται παράλληλα με τη νομοθετική πρόταση και περιγράφει μια δέσμη συμπληρωματικών δράσεων για τη στήριξη της ταχείας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.

Η ανάπτυξη μπορεί όντως να επιταχυνθεί με τη βελτίωση των διαδικασιών σχεδιασμού και αδειοδότησης, με την παροχή στοχευμένης δημόσιας στήριξης και με την ταχεία επίλυση των τεχνικών ζητημάτων που απομένουν και τα οποία θέτουν εν αμφιβόλω τις επενδύσεις. Η Επιτροπή έχει εξασφαλίσει εμπροσθοβαρή χρηματοδοτική στήριξη στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την ανάπτυξη τέτοιων υποδομών. Η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αναμένεται να συνδράμει σημαντικά στην ανάπτυξη της αγοράς, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάκαμψη μετά την κρίση λόγω της νόσου COVID-19. Η αποδοτικότητα του σχεδιασμού και της αδειοδότησης θα αποτελέσει επίσης παράγοντα τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Με την παρούσα ανακοίνωση ζητείται καλύτερη συνεργασία μεταξύ των εθνικών και τοπικών αρχών και των πολλαπλών ενδιαφερόμενων μερών για την ταχεία διάδοση περιπτώσεων ορθής πρακτικής σε ολόκληρη την ΕΕ. Η Επιτροπή έχει ήδη αρχίσει να υποστηρίζει αυτό το συνεργατικό έργο: κατά την κατάρτιση του παρόντος σχεδίου, η Επιτροπή βασίστηκε στην εμπειρογνωσία που παρείχε το φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές (STF) 5 , στο οποίο συμμετέχουν βασικοί παράγοντες της αγοράς από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

2    Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;

Η έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων παρέχει ολοκληρωμένη αξιολόγηση της κατάστασης όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στην ΕΕ 6 . Δείχνει ότι ο βαθμός ωρίμανσης της αγοράς ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με τον τρόπο μεταφοράς. Μολονότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν θέσει πιο φιλόδοξους στόχους, η ΕΕ εξακολουθεί να μην διαθέτει κάλυψη από συνολικό και πλήρες δίκτυο εύχρηστων υποδομών για όλους τους τρόπους μεταφοράς. Στην πρόσφατη ειδική έκθεσή του 7 σχετικά με τις υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο τόνισε επίσης τις σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης και τα παρότρυνε να εντείνουν τη δράση τους.

Στον τομέα των οδικών μεταφορών, η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων παρουσιάζει σήμερα σημαντική δυναμική. Οι ταξινομήσεις νέων ηλεκτρικών οχημάτων επιταχύνθηκαν σε πολλές αγορές της ΕΕ το 2020, γεγονός που οφείλεται στην αύξηση των διαθέσιμων μοντέλων, την εκτεταμένη στήριξη για την αγορά τέτοιων οχημάτων και την απαίτηση βάσει της οποίας οι κατασκευαστές οφείλουν να πληρούν πρότυπα επιδόσεων για τις εκπομπές CO2 των αυτοκινήτων και των ημιφορτηγών. Έως το τέλος του 2020, υπήρχαν 2,24 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα με συσσωρευτή και υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα με ρευματολήπτη στα κράτη μέλη. Τα λεωφορεία και τα φορτηγά αποτελούσαν το 0,3 % και το 0,03 % του συνολικού στόλου ηλεκτρικών οχημάτων, αντίστοιχα 8 . Ωστόσο, η διάδοση των οχημάτων αυτών παραμένει σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένη σε λίγες αγορές. Σε επίπεδο μεμονωμένων κρατών μελών, ο σχεδιασμός και ο στόχος που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2030 όσον αφορά το ποσοστό των ηλεκτρικών αυτοκινήτων επί του συνολικού στόλου αυτοκινήτων κυμαίνονται από κάτω από 1 % έως πάνω από 40 % 9 .

Παρομοίως με τη διάδοση των ηλεκτρικών οχημάτων, η ανάπτυξη προσβάσιμων στο κοινό υποδομών επαναφόρτισης χαρακτηρίζεται επίσης από υψηλή συγκέντρωση. Έως το τέλος του 2020 υπήρχαν περισσότερα από 226 000 προσβάσιμα στο κοινό σημεία επαναφόρτισης σε όλα τα κράτη μέλη, εκ των οποίων το 89 % ήταν σημεία επαναφόρτισης κανονικής ισχύος (με ισχύ ίση ή μικρότερη των 22 kW) και το 11 % ήταν σημεία επαναφόρτισης υψηλής ισχύος (άνω των 22 kW) 10 . Ωστόσο, το 70 % των εν λόγω υποδομών βρίσκονταν σε τρία κράτη μέλη: στις Κάτω Χώρες, στη Γαλλία και στη Γερμανία 11 . Το επίπεδο φιλοδοξίας έχει αυξηθεί σε ορισμένα κράτη μέλη, αλλά η σχεδιαζόμενη ανάπτυξη υποδομών εξακολουθεί να παρουσιάζει μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

Όσον αφορά τα οχήματα που κινούνται με CNG (συμπιεσμένο φυσικό αέριο), των οποίων η τεχνολογία είναι ώριμη, ο σημερινός στόλος των 1,2 εκατομμυρίων οχημάτων δεν αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα έτη 12 . Η υφιστάμενη υποδομή, η οποία περιλάμβανε περίπου 3 642 σημεία ανεφοδιασμού το 2020 13 , φαίνεται ότι επαρκεί σε μεγάλο βαθμό για την κάλυψη της μελλοντικής ζήτησης. Το ίδιο ισχύει και για την υφιστάμενη υποδομή LPG (υγραερίου): τα κράτη μέλη δεν αναμένουν σημαντική αύξηση του τρέχοντος στόλου έως το 2030 14 . Το 2020 υπήρχαν περίπου 332 σημεία ανεφοδιασμού με LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) στην ΕΕ τα οποία εξυπηρετούσαν τους κύριους διαδρόμους μεταφορών του ΔΕΔ-Μ και έναν στόλο που περιλάμβανε έως και 6 000 φορτηγά τα οποία κινούνταν με LNG 15 . Μολονότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα κενά, τα σημεία ανεφοδιασμού παρέχουν ήδη προηγμένη συνδεσιμότητα δικτύου. Η πρόκληση που παραμένει είναι η απανθρακοποίηση του φυσικού αερίου.

Τα υδρογονοκίνητα οχήματα εξακολουθούν να αποτελούν εξειδικευμένη αγορά λόγω του κόστους των οχημάτων και των καυσίμων, το οποίο παραμένει υψηλό, και της ανεπαρκούς συνολικής απόδοσης των οχημάτων 16 . Μολονότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν θέσει πολύ φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη των οχημάτων αυτών, πολλά δεν διαθέτουν στρατηγική ανάπτυξης. Το 2020 λειτουργούσαν 125 σταθμοί υδρογόνου, οι οποίοι συγκεντρώνονταν σε μεγάλο βαθμό σε λίγα μόνο κράτη μέλη, και συνολικός στόλος ~2000 οχημάτων 17 . Ορισμένοι κατασκευαστές έχουν ανακοινώσει τη μαζική παραγωγή φορτηγών με κυψέλες καυσίμου υδρογόνου για το δεύτερο ήμισυ της τρέχουσας δεκαετίας.

Λίγα μόνο κράτη μέλη διαθέτουν ειδικές υποδομές για βιοκαύσιμα (e85, ED95) προς χρήση σε οχήματα διπλού καυσίμου. Ο αριθμός των ταξινομήσεων των οχημάτων αυτών παραμένει σταθερός, σε πολύ χαμηλό επίπεδο 18 .

Όσον αφορά τις πλωτές μεταφορές, είναι περιορισμένη η διαθεσιμότητα δεδομένων σχετικά με τη διάδοση των βιοκαυσίμων, των σκαφών που χρησιμοποιούν εναλλακτικά βιώσιμα καύσιμα και της παροχής ενέργειας από την ξηρά (OPS) 19 για ελλιμενισμένα πλοία 20 . Το 2019 ο συνολικός αριθμός πλοίων LNG που παραγγέλθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν περίπου 300. Μόλις τα μισά από τα πλοία αυτά εκτελούν δρομολόγια· τα άλλα μισά εξακολουθούν να τελούν υπό παραγγελία. Ο αριθμός των ηλεκτρικών σκαφών (συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών) που εκτελούν δρομολόγια παγκοσμίως είναι επίσης χαμηλός: το 2019 160 πλοία βρίσκονταν σε ενεργό υπηρεσία και άλλα 104 ήταν υπό κατασκευή, ωστόσο το ενδιαφέρον για την εν λόγω αγορά αυξάνεται. Η ανάπτυξη και η χρήση της παροχής ενέργειας από την ξηρά παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Στις αρχές του 2021 περίπου 50 εσωτερικοί και θαλάσσιοι λιμένες στην ΕΕ διέθεταν τουλάχιστον ένα σημείο σύνδεσης με παροχή ενέργειας από την ξηρά 21 . Κύριος στόχος της επικείμενης πρωτοβουλίας «FuelEU Maritime» είναι να τονωθεί η ζήτηση για εναλλακτικά καύσιμα στη ναυτιλία στο πλαίσιο δέσμης μέτρων για την εναρμόνιση του τομέα αυτού με τον φιλόδοξο στόχο της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Ως εκ τούτου, η αυξητική τάση που παρουσιάζει η χρήση εναλλακτικών καυσίμων και πλοίων μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών αναμένεται να επιταχυνθεί κατά τα επόμενα έτη.

Όσον αφορά τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων στις σιδηροδρομικές μεταφορές, περίπου το 60 % του δικτύου, που εξυπηρετεί το 80 % του συνολικού όγκου κυκλοφορίας, έχει εξηλεκτριστεί, και ο εξηλεκτρισμός των σιδηροδρομικών υποδομών σημειώνει περαιτέρω πρόοδο. Συμπληρωματικά, πρόσφατα άρχισαν οι πρώτες παραγγελίες στην αγορά για αμαξοστοιχίες κυψελών καυσίμου υδρογόνου σε διάφορα κράτη μέλη 22 .

Όσον αφορά τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων στις αερομεταφορές, τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (προηγμένα βιοκαύσιμα και ανανεώσιμα συνθετικά καύσιμα) μπορούν ήδη σήμερα να αναμιχθούν με κηροζίνη σε ποσοστό που φτάνει το 50 % και μπορούν να χρησιμοποιούνται για αυτά οι υφιστάμενες υποδομές ανεφοδιασμού. Οι εργασίες έρευνας και καινοτομίας που βρίσκονται σε εξέλιξη θα μπορούσαν να αυξήσουν περαιτέρω το μέγιστο ποσοστό ανάμειξης. Ωστόσο, λόγω των εμποδίων που σχετίζονται με το κόστος, η παραγωγή και η χρήση των καυσίμων αυτών παραμένουν οριακές, αντιστοιχώντας στο 0,05 % της συνολικής χρήσης καυσίμων αεριωθουμένων 23 . Η επικείμενη πρωτοβουλία «ReFuelEU Aviation» αποσκοπεί στην αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης. Ο κλάδος των αεροπορικών εταιρειών και των αερολιμένων στην ΕΕ στηρίζει και επενδύει στην αύξηση της χρήσης βιώσιμων καυσίμων αεροσκαφών και στον εφοδιασμό με ανανεώσιμη ενέργεια, αντίστοιχα. Έχουν ήδη αναληφθεί πολλές πρωτοβουλίες από τους αερολιμένες για τη μείωση των επιπτώσεων των αεροπορικών μεταφορών σε επίπεδο αερολιμένα (εφοδιασμός σταθμευμένων αεροσκαφών με ηλεκτρική ενέργεια σε πύλες και σε απομακρυσμένες θέσεις).

Ο κλάδος των αερομεταφορών επενδύει επίσης μεγάλα ποσά σε νέες τεχνολογίες ηλεκτρικών, υβριδικών και υδρογονοκίνητων αεροσκαφών. Ένα πρώτο πλήρως ηλεκτρικό αεροσκάφος πιστοποιήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA) το 2020 24  και αναμένονται αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών CO2 για εμπορικές πτήσεις μικρής διάρκειας τα επόμενα έτη. Εκτός από αυτές τις εξελίξεις, εμφανίζονται νέες ιδέες για πλήρως αυτόνομα αεροσκάφη (μη επανδρωμένα αεροσκάφη), οι οποίες παρέχουν νέες λύσεις για τις εμπορευματικές μεταφορές, αλλά δυνητικά και για τις επιβατικές μεταφορές 25 . Η ανάπτυξη αυτών των τύπων αεροσκαφών θα απαιτήσει επαρκή εφοδιασμό με ανανεώσιμη ενέργεια, καθώς και επενδύσεις σε υποδομές ανεφοδιασμού και επαναφόρτισης στους αερολιμένες. Αυτό είναι ιδιαίτερα αναγκαίο για την παραγωγή και τον εφοδιασμό υδρογόνου 26 .

Επενδυτικές ανάγκες

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία προβλέπει ότι, για να ανταποκριθούμε στην αναμενόμενη αύξηση του στόλου ηλεκτρικών οχημάτων, θα χρειαστούν υπερτετραπλάσιες υποδομές ηλεκτρικής επαναφόρτισης έως το 2025. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την πρόκληση που αντιμετωπίζει η ΕΕ όσον αφορά την ανάπτυξη σημείων επαναφόρτισης κατά τα προσεχή έτη, καθώς και την ανάγκη επενδύσεων στη συνδεσιμότητα δικτύου.

Για τις οδικές μεταφορές, το συνολικό επενδυτικό κόστος μεταξύ των ετών 2021 και 2030 μετά την πρόταση νέου κανονισμού για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων ανέρχεται περίπου σε 1,5 δισ. EUR ετησίως. Για τους θαλάσσιους λιμένες, το συνολικό κόστος των υποδομών παροχής ενέργειας από την ξηρά εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 1,2 δισ. EUR και 6,5 δισ. EUR σε σχέση με το βασικό κόστος για την περίοδο 2025-2050, ενώ θα πρέπει να δαπανηθούν 3,4 δισ. EUR για την καυσίμευση (bunkering) πλοίων με ΥΦΑ στις θαλάσσιες μεταφορές (εάν χρησιμοποιείται τεχνολογία από πλοίο σε πλοίο). Για τους εσωτερικούς λιμένες, το συνολικό κόστος των υποδομών όσον αφορά τις εγκαταστάσεις παροχής ενέργειας από την ξηρά εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 65 εκατ. EUR και 412 εκατ. EUR πάνω από το βασικό κόστος. Η εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση νέου κανονισμού για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων περιλαμβάνει λεπτομερή εκτίμηση του κόστους και των επενδυτικών αναγκών 27 .

3    Επιτάχυνση της ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων

Η ανάπτυξη μπορεί να επιταχυνθεί με τη βελτίωση του συνολικού πλαισίου σχεδιασμού, αδειοδότησης και σύναψης συμβάσεων για τέτοιου είδους υποδομές στην ΕΕ, καθώς και τόσο με την αύξηση όσο και με την καλύτερη στόχευση της δημόσιας στήριξης. Επιπλέον, οι κοινές τεχνικές προδιαγραφές για τα οχήματα, τις υποδομές και τις υπηρεσίες χρήσης υποδομών είναι ζωτικής σημασίας για την κλιμάκωση της δράσης στην αγορά, καθώς δημιουργούν ασφάλεια για τις επενδύσεις στην αγορά. Η έγκαιρη επίτευξη κοινής αντίληψης σχετικά με το πώς μπορούν να γεφυρωθούν τα κενά τυποποίησης που απομένουν θα διευκολύνει την εν λόγω δράση. Το παρόν σχέδιο έχει μεγάλες δυνατότητες προκειμένου να στηρίξει την πρόταση νέου κανονισμού για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων με τη λήψη συμπληρωματικών μέτρων.

3.1    Βελτίωση του σχεδιασμού, της αδειοδότησης και της σύναψης συμβάσεων

Τα σημεία επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού που είναι όντως εμπορικά βιώσιμα είναι άνισα κατανεμημένα στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι δημόσιες αρχές σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτής της αγοράς. Προσαρμόζοντας τις διαδικασίες παραχώρησης ή χορήγησης αδειών, τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων ή τις διαδικασίες χορήγησης επιδοτήσεων, οι δημόσιες αρχές μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση των εξελίξεων της αγοράς στον τομέα αυτόν:

·Η δημόσια στήριξη για την εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού εξακολουθεί να είναι απαραίτητη σε πολλές περιπτώσεις. Οι αρχές θα πρέπει να σχεδιάσουν σωστά τις εργασίες αυτές, καθορίζοντας παράλληλα τις ορθές ελάχιστες απαιτήσεις και τα πρότυπα παροχής υπηρεσιών που θα διασφαλίσουν τον ανταγωνισμό στην αγορά, τις θετικές εμπειρίες των χρηστών και την αποφυγή εγκλωβισμού σε συγκεκριμένες τεχνολογικές λύσεις.

·Ο σχεδιασμός και η αδειοδότηση είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική ταχύτητα και κλίμακα ανάπτυξης των υποδομών: ήδη σήμερα, σε ορισμένες περιπτώσεις οι φορείς εκμετάλλευσης σημείων φόρτισης αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξεύρεση κατάλληλων τοποθεσιών. Ο χρόνος που απαιτείται για την έκδοση αδειών εγκατάστασης της υποδομής μπορεί να ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με την τοποθεσία, ιδίως όσον αφορά τις συνδέσεις με το δίκτυο. Όταν δεν πραγματοποιείται η ανάπτυξη μέσω ιδιωτικών επενδύσεων λόγω αδυναμιών της αγοράς, οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπουν στα κράτη μέλη να καλύπτουν μέρος του κόστους για την απόκτηση των αναγκαίων αδειών.

·Οι διαδικασίες παραχώρησης μπορεί να αποτελέσουν έναν ακόμη περιορισμό. Οι διαβουλεύσεις στο φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές επισήμαναν ότι οι διαδικασίες αδειοδότησης, παραχωρήσεων και δημόσιων συμβάσεων για σταθμούς επαναφόρτισης συχνά ευνοούν τους μεγαλύτερους (για μεγάλης κλίμακας επενδύσεις/παραχωρήσεις) ή τους περιφερειακούς παράγοντες (για τοπικές επενδύσεις). Αυτό ισχύει ιδίως για τις πρακτικές παραχώρησης (κυρίως στους αυτοκινητόδρομους αλλά και στις αστικές περιοχές) όπου η έλλειψη διαφάνειας και ανταγωνισμού στη διαδικασία ανάθεσης και η ακατάλληλη διάρκεια των συμβάσεων παραχώρησης θεωρήθηκε ότι αποτελούν τα πλέον πιεστικά ζητήματα 28 .

·Οι δημόσιες αρχές πρέπει επίσης να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να κατανείμουν με βέλτιστο τρόπο τον χώρο, ο οποίος σπανίζει ολοένα και περισσότερο, μεταξύ ανταγωνιστικών απαιτήσεων (π.χ. για πεζοπορία ή ποδηλασία, αναψυχή ή επαναφόρτιση οχημάτων). Η ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού πρέπει να εξετάζεται ως μέρος του συνολικού σχεδιασμού βιώσιμης αστικής κινητικότητας.

Αν αυτές οι διαδικασίες εφαρμοστούν σωστά, οι δημόσιες αρχές είναι σε θέση να προωθήσουν και να επιταχύνουν την ανάπτυξη λύσεων που θα είναι διαχρονικά βιώσιμες, τεχνολογικά προηγμένες, οικονομικά και ενεργειακά αποδοτικές, επωφελείς για το δίκτυο, πραγματικά διαλειτουργικές και φιλικές προς τον χρήστη με υψηλά πρότυπα υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί η πείρα που έχουν αποκτήσει οι πρωτοπόροι, να αποφευχθούν τα λάθη και να εφαρμοστούν οι πρακτικές που έχουν αποδειχθεί επιτυχείς.

Για την αντιμετώπιση αυτής της ανάγκης, το φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές έχει ήδη καταρτίσει σειρά συστάσεων προς τις δημόσιες αρχές για τη σύναψη συμβάσεων, την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης, τη χορήγηση αδειών και/ή τη χορήγηση στήριξης για υποδομές ηλεκτρικής επαναφόρτισης για επιβατικά αυτοκίνητα και ημιφορτηγά (συστάσεις του φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές του 2020 σχετικά με τη διεξαγωγή διαγωνισμών για σημεία επαναφόρτισης) 29 , καθώς και συνοπτικό εγχειρίδιο 30 .

Οι συστάσεις έχουν σχεδιαστεί ως πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές για τις δημόσιες αρχές που είτε επιδιώκουν να συνάψουν συμβάσεις για υποδομές επαναφόρτισης είτε αναθέτουν συμβάσεις παραχώρησης για την ανάπτυξη και/ή τη λειτουργία των υποδομών αυτών, ενδεχομένως σε συνδυασμό με τη χορήγηση κρατικής στήριξης. Οι συστάσεις περιλαμβάνουν παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών έτοιμα προς χρήση από τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές.

Στις αρχές του 2021 συστάθηκε ειδική υποομάδα του φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές η οποία λειτουργεί ως πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των δημόσιων αρχών για όλα τα θέματα με σκοπό την προώθηση και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης υποδομών επαναφόρτισης υψηλής ποιότητας. Η εν λόγω «υποομάδα για βέλτιστες πρακτικές δημόσιων αρχών με σκοπό την υποστήριξη της ανάπτυξης υποδομών επαναφόρτισης» θα επικαιροποιεί, μεταξύ άλλων, τις συστάσεις και το συνοπτικό εγχειρίδιο σε τακτά χρονικά διαστήματα και θα εξετάζει πιθανές προσεγγίσεις για την εναρμόνιση και την απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης και σύνδεσης με το δίκτυο. Θα προτείνει επίσης πρόσθετες συστάσεις, για παράδειγμα για την ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης για στόλους εξειδικευμένων οχημάτων, και θα αναπτύξει ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη που θα συγκεντρώνει βέλτιστες πρακτικές σε θεματική βάση. Τα πρώτα παραδοτέα αναμένονται κατά τη διάρκεια του 2022 και θα διατεθούν σε νέα ειδική πλατφόρμα γνώσεων για τις δημόσιες αρχές στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Εναλλακτικών Καυσίμων (EAFO).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν περαιτέρω σχετικά με αυτά τα θέματα και τα καλεί να αξιοποιήσουν τις συστάσεις του φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές. Όπου είναι αναγκαίο, τα κράτη μέλη καλούνται να ενισχύσουν τα πλαίσια πολιτικής τους για να εξασφαλίσουν τη βελτίωση του σχεδιασμού, της αδειοδότησης και της σύναψης συμβάσεων.

3.2    Βέλτιστη αξιοποίηση του εθνικού σχεδιασμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας

Η ετήσια στρατηγική για την ανάπτυξη 2021 (ΕΣΑ 2021) προσδιόρισε τις επενδύσεις στις βιώσιμες μεταφορές ως μία από τις βασικές προτεραιότητες για τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), ήτοι τις δέσμες μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα καταρτίσουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Ειδικότερα, ζητεί να συμπεριληφθούν στα ΣΑΑ μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις προκειμένου να ενισχυθεί η ζήτηση για οχήματα μηδενικών και χαμηλών εκπομπών και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού προκειμένου αυτά να συμβάλουν στην πράσινη μετάβαση.

Η ΕΣΑ 2021 πρότεινε επίσης τη δημιουργία, στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, μιας ευρωπαϊκής εμβληματικής πρωτοβουλίας με τίτλο «Recharge and refuel» (επαναφόρτιση και ανεφοδιασμός) 31 , με στόχο την προώθηση ανθεκτικών στις μελλοντικές εξελίξεις καθαρών τεχνολογιών για την επιτάχυνση της χρήσης βιώσιμων, προσβάσιμων και έξυπνων σταθμών μεταφορών, φόρτισης και ανεφοδιασμού και την επέκταση των δημόσιων συγκοινωνιών. Επιπλέον, η εμβληματική πρωτοβουλία «Power up» (ενίσχυση της ενέργειας) θέτει τα θεμέλια για τις πρωτοπόρες αγορές υδρογόνου στην Ευρώπη και τις σχετικές υποδομές, οι οποίες θα συμβάλουν επίσης στη βιώσιμη κινητικότητα.

Ως απάντηση, πολλά κράτη μέλη σχεδιάζουν να συμπεριλάβουν στις συνιστώσες των εθνικών ΣΑΑ που αφορούν τις μεταφορές και την ενέργεια επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα συμβάλουν στις εν λόγω προτεραιότητες. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία έχουν τα μέτρα για την επιτάχυνση της ανανέωσης των στόλων δημόσιων μεταφορών και των ιδιωτικών στόλων με οχήματα, τροχαίο υλικό και σκάφη μηδενικών και χαμηλών εκπομπών και για τη στήριξη της ανάπτυξης υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα, τόσο για οδούς όσο και για λιμένες. Επιπλέον, τα ΣΑΑ προσφέρουν την ευκαιρία να συμπεριληφθούν ειδικές απαιτήσεις σχετικά με τον εξορθολογισμό της αδειοδότησης για τις υποδομές φόρτισης και ανεφοδιασμού με υδρογόνο, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση των διοικητικών φραγμών. Τα ΣΑΑ που έχουν ήδη υποβάλει τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν πολλά καλά παραδείγματα, τα οποία τονίζουν την προστιθέμενη αξία που έχουν οι επενδύσεις στο πλαίσιο των ΣΑΑ για τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο και έξυπνο σύστημα κινητικότητας. Στα περισσότερα κράτη μέλη, τα μέτρα πρόκειται να εφαρμοστούν σε συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και/ή σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς με στόχο τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων μόχλευσης.

Όλα τα κράτη μέλη ενθαρρύνθηκαν να αξιοποιήσουν πλήρως το σύνολο της χρηματοδότησης που τους έχει διατεθεί, είτε υπό τη μορφή μη επιστρεπτέας στήριξης είτε υπό τη μορφή δανείων. Όπως και στην περίπτωση των έργων που σχετίζονται με την ηλεκτρική ενέργεια, προωθούνται οι διασυνοριακές διασυνδέσεις των έργων υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Οι επαφές κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού και υλοποίησης μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μεγιστοποίηση των οφελών που προκύπτουν από τις επενδύσεις οι οποίες υποστηρίζονται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Αυτή η διαδικασία ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μπορεί να βοηθηθεί από το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης (TSI) της Επιτροπής 32 , ο προϋπολογισμός του οποίου ανέρχεται σε 864 εκατ. EUR για την περίοδο 2021-2027. Στο πλαίσιο αυτού του μέσου, τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν τεχνική υποστήριξη μεταξύ άλλων για την εφαρμογή των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας σε διάφορες πτυχές συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση. Επιπλέον, στο πλαίσιο του κύκλου χρηματοδότησης του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης για το 2022, τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν στήριξη σύμφωνα με προτεινόμενο εμβληματικό έργο τεχνικής υποστήριξης με αντικείμενο την «επαναφόρτιση και τον ανεφοδιασμό», το οποίο εστιάζει σε μέτρα για την ενίσχυση της ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο της βιώσιμης αστικής κινητικότητας.

Οι σαφείς περιγραφές των προτεραιοτήτων και των στόχων σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμιστικά έργα που έχουν σχεδιαστεί ορθά παρέχουν την αναγκαία σαφήνεια και εξασφαλίζουν υψηλό αντίκτυπο και υψηλή προστιθέμενη αξία. Ο βαθμός στον οποίο τα ΣΑΑ υποστηρίζουν την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων θα ληφθεί υπόψη από την Επιτροπή κατά την αξιολόγηση του αν τα εν λόγω σχέδια συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση, παράγοντας που αποτελεί μέρος των κριτηρίων αξιολόγησης τα οποία καθορίζονται στον κανονισμό για τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις εφαρμόζονται επίσης σε έργα που χρηματοδοτούνται από τον μηχανισμό στις περιπτώσεις στις οποίες, λόγω αδυναμιών της αγοράς, όταν η αγορά αφεθεί μόνη της δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει τις επενδύσεις που απαιτούνται προκειμένου να υποστηριχθεί η μετάβαση στην καθαρή κινητικότητα. Η Επιτροπή έχει παράσχει συγκεκριμένη καθοδήγηση σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για υποδομές επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού οδικών οχημάτων, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη 33 . Οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις καλύπτουν τις επενδύσεις για την ανάπτυξη υποδομών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνου ή, όπου απαιτείται ως μεταβατική λύση, φυσικού αερίου για οχήματα, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών δίκυκλων, αυτοκινήτων, ημιφορτηγών, φορτηγών, λεωφορείων ή σκαφών (υποδομή επαναφόρτισης ή ανεφοδιασμού), ανεξάρτητα από το αν η υποδομή προορίζεται για ιδία χρήση του δικαιούχου ή αν πρόκειται για ημιδημόσια υποδομή ή προσβάσιμη στο κοινό υποδομή 34 .

Ανάλογα με το οικείο έργο, τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους διάφορα μέσα κρατικής ενίσχυσης 35 . Ο γενικός κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία θα πρέπει να τροποποιηθεί σε εύθετο χρόνο, ώστε να καταστεί δυνατή η παροχή ορισμένης στήριξης για τις υποδομές επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού και να απλουστευθεί η υλοποίηση των εν λόγω έργων. Συνεχίζονται επίσης οι εργασίες για την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος, ώστε να συμπεριληφθούν ειδικοί κανόνες για την αξιολόγηση των καθεστώτων ενίσχυσης για υποδομές επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού 36 .

3.3    Ενίσχυση και καλύτερη στόχευση της χρηματοδότησης σε επίπεδο ΕΕ, προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και αύξηση των ικανοτήτων

Η ΕΕ κινητοποιεί ήδη έμμεσα και άμεσα πρόσθετες δημόσιες επενδύσεις προκειμένου να συμβάλει στην αποδέσμευση ιδιωτικών κεφαλαίων για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Στο πλαίσιο της τρέχουσας περιόδου χρηματοδότησης του ΠΔΠ 2014-2020, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για τη στήριξη της εγκατάστασης 20 450 σημείων επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού: 19 236 σημεία επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, 130 σημεία ανεφοδιασμού με υδρογόνο, 1 050 οδικά σημεία ανεφοδιασμού με υγροποιημένο και συμπιεσμένο φυσικό αέριο (LCNG) (809 σημεία με CNG και 241 σημεία με LNG), καθώς και σημεία ανεφοδιασμού με LNG και/ή παροχής ενέργειας από την ξηρά (OPS) σε 7 εσωτερικούς και 27 θαλάσσιους λιμένες 37 . Ο πολυετής προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 προβλέπει σημαντική αύξηση της στήριξης για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Τα κράτη μέλη και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να αξιοποιήσουν ευρύ φάσμα συμπληρωματικών κεφαλαίων και χρηματοδοτικών μέσων.

Σε πλήρη εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, το πρόγραμμα του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2027 (ΜΣΕ II) θα ασχοληθεί με την κλιματική αλλαγή και θα συνεισφέρει το 60 % του συνολικού προϋπολογισμού του στη συγχρηματοδότηση πρωτοβουλιών για τη στήριξη στόχων για το κλίμα και την επιτάχυνση της μετάβασης στην κινητικότητα μηδενικών εκπομπών. Για τον σκοπό αυτόν, ο ΜΣΕ ΙΙ θα δημιουργήσει μηχανισμό για τα εναλλακτικά καύσιμα (AFF). Ο μηχανισμός αυτός θα χρηματοδοτήσει υποδομές εναλλακτικών καυσίμων για ανανεώσιμα καύσιμα και καύσιμα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών συνδυάζοντας τις επιχορηγήσεις του ΜΣΕ με χρηματοδότηση από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ώστε να επιτευχθεί αυξημένος αντίκτυπος των επενδύσεων. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) δεν θα είναι ο μοναδικός εταίρος υλοποίησης· και άλλες εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες μπορούν επίσης να συμβάλουν σε αυτόν τον συνδυασμό.

Ο στόχος είναι να προσαρμόζεται ο νέος μηχανισμός στις εξελίξεις της αγοράς, αντικατοπτρίζοντας τις ειδικές ανάγκες για υποδομές επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού βαρέων επαγγελματικών οχημάτων. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτίθεται επίσης να ορίσει κατάλληλο σταθερό ποσοστό συγχρηματοδότησης για έργα υποδομών εναλλακτικών καυσίμων ηλεκτρικής ενέργειας 38 και υδρογόνου για όλα τα μέσα μεταφοράς 39 τόσο στο πλαίσιο του γενικού κονδυλίου του ΜΣΕ όσο και στο πλαίσιο του κονδυλίου για τον τομέα της συνοχής με αναλογικά εναρμονισμένο ποσοστό συγχρηματοδότησης 40 . Η Επιτροπή θα προσφέρει στήριξη μόνο για σημεία επαναφόρτισης ισχύος 150 kW και άνω, ιδίως στα τμήματα του οδικού δικτύου ΔΕΔ-Μ τα οποία δεν διαθέτουν ακόμη επαρκή κάλυψη από σχετικές υποδομές. Προκειμένου να απλουστευθεί η διαχείριση και η υλοποίηση του μηχανισμού, για τη χρηματοδότηση των σημείων υπερταχείας επαναφόρτισης 41 , η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει μοναδιαίες συνεισφορές, συμπεριλαμβανομένου του κόστους σύνδεσης με το δίκτυο 42 , ως απλουστευμένη μορφή χρηματοδότησης.

Στο οδικό δίκτυο ΔΕΔ-Μ η ανεπαρκής διαθεσιμότητα σημείων υπερταχείας επαναφόρτισης αποδεικνύεται ότι αποτελεί βασική πρόκληση όσον αφορά τη δυνατότητα διασυνοριακών μετακινήσεων σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Λίγα μόνο τμήματα του δικτύου διαθέτουν τουλάχιστον ένα σημείο ταχείας επαναφόρτισης ανά 60 km. Παρομοίως, η προμήθεια υδρογόνου μέσω αντίστοιχων σταθμών ανεφοδιασμού στο οδικό δίκτυο είναι κατακερματισμένη. Ο εφοδιασμός των εσωτερικών και θαλάσσιων λιμένων με επαρκείς βιώσιμες υποδομές εναλλακτικών καυσίμων εξακολουθεί να αποτελεί ακόμη μία βασική προτεραιότητα. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η γεωγραφικά στοχευμένη ανάπτυξη σημείων υπερταχείας επαναφόρτισης, η Επιτροπή θα παράσχει ανάλυση ελλείμματος υποδομών όσον αφορά τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων με βάση τους χάρτες TEN-Tec 43 . Στο μέλλον, η ανάλυση αυτή θα περιλαμβάνει την υλοποίηση διαδρομών και τον εντοπισμό κομβικών σημείων / εποχικών περιόδων αιχμής με βάση τα ιστορικά δεδομένα για τη ροή της κυκλοφορίας.

Σε πολλές περιπτώσεις, λόγω της υψηλής συγκέντρωσης δυνητικών χρηστών, οι αστικές περιοχές αναμένεται να προσελκύσουν περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις σε σχέση με άλλες περιοχές. Ως εκ τούτου, οι υποδομές επαναφόρτισης για τον στόλο των δημόσιων μεταφορών αποτελούν βασική προτεραιότητα για τη δημόσια χρηματοδότηση, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς την ανάπτυξη λεωφορείων μηδενικών εκπομπών στις πόλεις. Για παράδειγμα, θα καλύπτουν υποδομές επαναφόρτισης σε αμαξοστάσια, συσκευές φόρτισης βάσει ευκαιριών και συναφή συστήματα εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας.

Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των ιδιωτικών επενδύσεων, η Επιτροπή θα επιδιώξει ενεργά συνέργειες με τις συμπράξεις και τις αποστολές του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», ιδίως με την προτεινόμενη αποστολή για τις κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις 44 , η οποία έχει ως στόχο να καταστήσει 100 πόλεις κλιματικά ουδέτερες έως το 2030, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η τόνωση των βιώσιμων αστικών μεταφορών και της κινητικότητας θα αποτελέσει βασική πτυχή της αποστολής, η οποία θα προσφέρει ευκαιρίες στις πόλεις που επιθυμούν να επενδύσουν σε δημόσιες μεταφορές μηδενικών εκπομπών και συναφείς υποδομές.

Οι επενδύσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο αυτής της αποστολής μπορούν να συμβάλουν θετικά στην ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης στις πόλεις. Η διαδικασία αυτή θα περιλαμβάνει τόσο τον καθορισμό προσβάσιμων στο κοινό σημείων επαναφόρτισης όσο και την εγκατάσταση αγωγών και καλωδιώσεων σε κτίρια και χώρους στάθμευσης για την επαναφόρτιση ιδιωτικών οχημάτων. Ομοίως, οι συμπράξεις του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» με τη βιομηχανία και τα κράτη μέλη μέσω της σύμπραξης για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας προσφέρουν ευκαιρίες χρηματοδότησης για έρευνα και ανάπτυξη σε αυτούς τους τομείς. Η σύμπραξη 2Zero και η σύμπραξη για τους συσσωρευτές, καθώς και η κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο» 45 μεταξύ άλλων εστιάζουν συγκεκριμένα στην ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού, σε τομείς όπως οι υπηρεσίες σύνδεσης οχημάτων με το ηλεκτρικό δίκτυο (vehicle to grid, V2G) και οι εκτεταμένες υποδομές επαναφόρτισης στο οδικό δίκτυο ή τα πρωτόκολλα ταχείας φόρτισης φορτηγών και ανεφοδιασμού τους με υδρογόνο. Η Επιτροπή δρομολόγησε επίσης εμβληματική πρωτοβουλία για τους συσσωρευτές, προσφέροντας επιπλέον 200 εκατ. EUR προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη και την καινοτομία στον τομέα των συσσωρευτών στην Ευρώπη (πρωτοβουλία «Battery 2030+»). Το Ταμείο Καινοτομίας θα στηρίξει καινοτόμες τεχνολογίες και τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προσφέρουν στην αγορά βιομηχανικές λύσεις για τη στήριξη της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα.

Η πολιτική συνοχής θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο βοηθώντας όλες τις περιφέρειες κατά τη μετάβασή τους προς μια περισσότερο πράσινη, κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη και διασφαλίζοντας ότι καμία περιφέρεια δεν θα μείνει στο περιθώριο. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής είναι διαθέσιμα για τη στήριξη επενδύσεων στην έρευνα, την καινοτομία και την ανάπτυξη, ιδίως στα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη μέλη και περιφέρειες. Η πολιτική συνοχής θα προσφέρει στήριξη, καλύπτοντας όλους τους τρόπους μεταφοράς και όλα τα επίπεδα του συστήματος μεταφορών, από το ΔΕΔ-Μ έως την τοπική κινητικότητα, σύμφωνα με τις ειδικές απαιτήσεις και προτεραιότητες που προσδιορίζονται στα εθνικά και περιφερειακά προγράμματα.

Το πρόγραμμα InvestEU 46 , κυρίως μέσω του σκέλους του για τις βιώσιμες υποδομές, μπορεί να ενισχύσει επενδύσεις που να είναι ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, να συμβάλει στην κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων και να παράσχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε φορείς υλοποίησης και εκμετάλλευσης έργων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των βιώσιμων υποδομών και των κινητών περιουσιακών στοιχείων. Η εγγύηση του προγράμματος InvestEU μπορεί να στηρίξει τη χρηματοδότηση περισσότερο ριψοκίνδυνων φορέων υλοποίησης έργων όπως οι ΜΜΕ και οι καινοτόμες εταιρείες στους τομείς των έξυπνων και βιώσιμων μεταφορών. Μπορεί επίσης να στηρίξει μέτρα για την προώθηση των δεξιοτήτων, της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και των συναφών υπηρεσιών στο πλαίσιο του σκέλους «Κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες» του προγράμματος InvestEU. Επιπλέον, θα είναι επίσης δυνατόν να συνδυαστεί η επιχορήγηση του ΜΣΕ με την εγγύηση (του προγράμματος InvestEU) στο πλαίσιο του συνδυαστικού μηχανισμού του προγράμματος InvestEU.

Τα τελευταία έτη, ο όμιλος ΕΤΕπ αύξησε επίσης τη στήριξή του για την επιτάχυνση νεότερων τεχνολογιών, όπως η ηλεκτροκίνηση και η ψηφιοποίηση στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης για καθαρότερες μεταφορές 47 . Ο όμιλος ΕΤΕπ θα συνεχίσει να παρέχει φάσμα χρηματοδοτικών δομών για να συμβάλει στην επιτάχυνση της ανάπτυξης καθαρότερων κινητών περιουσιακών στοιχείων.

Τέλος, η Επιτροπή έχει λάβει σημαντικά μέτρα για να καταστήσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα περισσότερο βιώσιμο, κυρίως με την έκδοση, το 2020, του κανονισμού για την ταξινόμηση 48 , με τον οποίο θεσπίστηκε σύστημα ταξινόμησης για τις πράσινες οικονομικές δραστηριότητες. Αυτό θα διευκολύνει την κλιμάκωση των πράσινων χρηματοπιστωτικών προϊόντων, όπως τα πράσινα ομόλογα και η πράσινη τιτλοποίηση, που είναι κατάλληλα για την προώθηση επενδύσεων στην ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων για όλους τους τρόπους μεταφοράς.

3.4    Προσδιορισμός των εκκρεμών τεχνολογικών προκλήσεων και επιτάχυνση της τυποποίησης

Η τυποποίηση αποτελεί ουσιώδη τρόπο για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και την ωρίμανση της εσωτερικής αγοράς για τον εν λόγω τομέα. Στο πλαίσιο της οδηγίας 2014/94/ΕΕ για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, εγκρίθηκαν σημαντικές δέσμες κοινών τεχνικών προδιαγραφών για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, υδρογόνου και φυσικού αερίου στις οδικές, θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, κατόπιν αιτήματος τυποποίησης της Επιτροπής που υποβλήθηκε το 2015 (εντολή 533) 49 . Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί και τη στήριξη της ανάπτυξης της αγοράς, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές εκκρεμείς ανάγκες, οι οποίες οφείλονται κυρίως στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις και στις αυξημένες ψηφιακές και επικοινωνιακές απαιτήσεις σε όλους τους τρόπους μεταφοράς.

Είναι σημαντικό να διαθέτει από σήμερα η ΕΕ ένα ανθεκτικό στις μελλοντικές εξελίξεις δίκτυο υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Για να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού με συνεκτικό τρόπο, είναι ζωτικής σημασίας η ύπαρξη κοινής αντίληψης για τις ειδικές τεχνολογικές ανάγκες που πρέπει να αντιμετωπιστούν σχετικά με τα διάφορα καύσιμα για κάθε τρόπο μεταφοράς. Στο πλαίσιο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη να ολοκληρωθεί η τεχνολογική προσέγγιση για την ανάπτυξη υποδομών ανεφοδιασμού με υδρογόνο για βαρέα επαγγελματικά οχήματα, ειδικότερα όσον αφορά την τελική τυποποιημένη μορφή του καυσίμου (υγροποιημένο ή συμπιεσμένο, καθώς και στάθμη πίεσης). Επομένως, ο καθορισμός κοινής κατεύθυνσης στην αγορά για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, λαμβανομένων υπόψη των πτυχών που αφορούν τα οχήματα, τις υποδομές και την παραγωγή/διανομή, θα είναι αποφασιστικής σημασίας για την έγκαιρη ανάπτυξη με ολιστικό τρόπο.  

Έχει δοθεί επίσης υψηλή προτεραιότητα στην προσαρμογή των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Η πράξη για την προσβασιμότητα 50 ορίζει ήδη ελάχιστες απαιτήσεις σε επίπεδο ΕΕ, αλλά αυτές πρέπει να εφαρμοστούν δεόντως. Περιλαμβάνουν απαιτήσεις για τερματικά πληρωμών, ορισμένες υπηρεσίες και υποδομές μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών επαναφόρτισης 51 . Η Επιτροπή θα καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές και θα ανταλλάξει ορθές πρακτικές, σε συνεργασία με το φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές, για την προώθηση αυτών των απαιτήσεων κατά την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.

Όσον αφορά τις οδικές μεταφορές, οι εργασίες τυποποίησης επικεντρώθηκαν σε ηλεκτροτεχνικά ζητήματα, όπως οι ρευματολήπτες, οι ρευματοδότες και οι προδιαγραφές ηλεκτρικής ασφάλειας. Για να επιτευχθεί πλήρης διαλειτουργικότητα σε όλα τα μέρη του οικοσυστήματος επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη για περαιτέρω τυποποίηση των διεπαφών επικοινωνίας και ανάπτυξη νέων μοντέλων δεδομένων για την ενσωμάτωση των ηλεκτρικών οχημάτων στο δίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης κτιρίων, καθώς και για προώθηση της ανάπτυξης πανευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρονικής περιαγωγής. Ειδικότερα, τα σημεία επαναφόρτισης με ηλεκτρική ενέργεια και ανεφοδιασμού με υδρογόνο για βαρέα επαγγελματικά οχήματα αποτελούν προτεραιότητα για την τυποποίηση. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς και φορείς τυποποίησης για την έγκριση νέου αιτήματος τυποποίησης:

·προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης διαλειτουργικότητα του οικοσυστήματος επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, συμπεριλαμβανομένης της επικοινωνίας μεταξύ όλων των μερών του εν λόγω οικοσυστήματος (κατασκευαστές οχημάτων, φορείς εκμετάλλευσης σημείων επαναφόρτισης, πάροχοι υπηρεσιών κινητικότητας, πλατφόρμες ηλεκτρονικής περιαγωγής και διαχειριστές συστημάτων διανομής)·

·προκειμένου να διεισδύσουν στην αγορά αναδυόμενες τεχνολογίες όπως η έξυπνη επαναφόρτιση και οι υπηρεσίες σύνδεσης οχημάτων με το ηλεκτρικό δίκτυο (vehicle-to-grid, V2G), οι οποίες θα αποτελέσουν επίσης αντικείμενο έργων έρευνας και ανάπτυξης και έργων επίδειξης στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» (συμπεριλαμβανομένου του εγκεκριμένου προγράμματος εργασίας του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) και της αποστολής για τις κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις·

·προκειμένου να διατυπωθούν ειδικές απαιτήσεις για την επαναφόρτιση βαρέων επαγγελματικών οχημάτων, συμπεριλαμβανομένων των ρευματοληπτών, ρευματοδοτών, τεχνολογιών ψύξης και διεπαφών επικοινωνίας υψηλής έντασης ρεύματος που έχουν κατασκευαστεί βάσει των ευρωπαϊκών τεχνικών προδιαγραφών οι οποίες έχουν ήδη εφαρμοστεί σε ελαφρά επαγγελματικά οχήματα· θα απαιτηθεί ειδική προσπάθεια λαμβανομένων υπόψη των εξελίξεων της προ-τυποποιητικής έρευνας και της μεθοδολογίας δοκιμών προκειμένου να υποστηριχθεί η ανταγωνιστικότητα και η αξιοπιστία της ενωσιακής έρευνας και ανάπτυξης και της βιομηχανίας σε αυτές τις τεχνολογίες·

·προκειμένου να καλυφθεί η ανάπτυξη προτύπων για ηλεκτρικά οδικά συστήματα, σχεδιασμένα για τη μετάδοση ηλεκτρικής ενέργειας σε οχήματα εν κινήσει·

·προκειμένου να διευκολυνθεί η εισαγωγή τεχνολογίας ασύρματης επαναφόρτισης, τόσο σε στατική όσο και σε δυναμική μορφή, η οποία θα επιτυγχάνει μεταφορές ισχύος που θα επαρκούν για να καλύψουν τους διαφόρους τύπους οχημάτων και τις ανάγκες των χρηστών· θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα των εν λόγω τεχνολογιών με τις υφιστάμενες ζώνες επικοινωνιών υπό εύλογα και ρεαλιστικά καθορισμένες συνθήκες·

·προκειμένου να καταρτιστούν τεχνικές προδιαγραφές για σημεία ανεφοδιασμού με υδρογόνο που θα παρέχουν υγροποιημένο και συμπιεσμένο υδρογόνο για βαρέα επαγγελματικά οχήματα.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των πολλών ενδιαφερόμενων μερών που αποτελούν μέρος του οικοσυστήματος επαναφόρτισης σε ό,τι αφορά τον μελλοντικό σχεδιασμό πλαισίου διακυβέρνησης για την επικοινωνία οχήματος-δικτύου. Το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να βασίζεται σε ανοικτές και διαφανείς αρχές και να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ευρωπαϊκού οικοσυστήματος που θα είναι εύκολα προσβάσιμο για όλα τα μέρη. Η Επιτροπή θα αναλάβει τον συντονισμό προκειμένου να διασφαλίσει ότι η διαδικασία ανάπτυξης αυτού του πλαισίου θα είναι αποτελεσματική και διαφανής.

Όσον αφορά τον σιδηροδρομικό τομέα 52 , ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ηγείται της ανάπτυξης τεχνικών απαιτήσεων και προδιαγραφών σε συνεργασία με φορείς εκμετάλλευσης, κατασκευαστές τροχαίου υλικού και κατασκευαστές κυψελών καυσίμου. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντικό να συμπεριληφθούν δοκιμές ασφαλούς εγκατάστασης και επιδόσεων. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις τεχνικές απαιτήσεις, ο Οργανισμός εκδίδει εγκρίσεις για τη θέση σιδηροδρομικών οχημάτων σε λειτουργία και διευκολύνει την εμπορική εκμετάλλευση σιδηροδρομικών οχημάτων και αμαξοστοιχιών σε όλα τα κράτη μέλη. Κατά τα προσεχή έτη, θα πρέπει να αρθούν τρία συγκεκριμένα τεχνολογικά εμπόδια προκειμένου η τεχνολογία κυψελών καυσίμου υδρογόνου να θεωρηθεί εμπορικά βιώσιμη για τις αμαξοστοιχίες. Τα εμπόδια αυτά είναι τα εξής:

·επίδειξη μεγάλης κλίμακας σιδηροδρομικών στόλων αποτελούμενων από συρμούς πολλαπλών μονάδων·

·ανάπτυξη, σχεδιασμός και λειτουργία πρωτοτύπου για μηχανές ελιγμών ή μηχανές γραμμής·

·ανάπτυξη τεχνολογίας για βελτιστοποιημένο σύστημα αποθήκευσης υδρογόνου για σιδηροδρομικές εφαρμογές κυψελών καυσίμου υδρογόνου.

Αυτά τα τρία ζητήματα υψηλής προτεραιότητας θα αποτελέσουν το επίκεντρο των εργασιών έρευνας και ανάπτυξης, ενδεχομένως με την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ της μελλοντικής ευρωπαϊκής σύμπραξης για τον μετασχηματισμό του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος και της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης για το καθαρό υδρογόνο.

Τα περισσότερα από τα εναπομένοντα τεχνολογικά εμπόδια αφορούν τις δυνατότητες βελτιστοποίησης που απαιτούνται για να μπορέσει η τεχνολογία κυψελών καυσίμου υδρογόνου να ανταγωνιστεί καλύτερα τις ντιζελοκίνητες ή τις ηλεκτρικές αμαξοστοιχίες. Συγκεκριμένα, οι δυνατότητες βελτιστοποίησης εξαρτώνται άμεσα από την ίδια την αμαξοστοιχία κυψελών καυσίμου υδρογόνου, αλλά υπάρχουν επίσης πολλά περιθώρια βελτίωσης και ανάπτυξης των αντίστοιχων υποδομών ανεφοδιασμού με υδρογόνο, καθώς και των συστημάτων επισκευής και συντήρησης.

Επιπλέον, η τεχνολογική ανάπτυξη στον σιδηροδρομικό τομέα πραγματοποιείται σε κατακερματισμένο κανονιστικό περιβάλλον όσον αφορά τις τεχνικές απαιτήσεις, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο (τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας) όσο και σε εθνικό επίπεδο (κοινοποιημένοι εθνικοί τεχνικοί κανόνες). Αυτό έχει σημαντικότατες επιπτώσεις, κυρίως διότι απαιτούνται διάφοροι τύποι αμαξοστοιχιών για την κάλυψη ολόκληρης της ευρωπαϊκής αγοράς. Εν αναμονή της κατάρτισης ευρωπαϊκών τεχνικών απαιτήσεων και ειδικών προτύπων, οι αμαξοστοιχίες που τροφοδοτούνται με κυψέλες καυσίμου υδρογόνου θα μπορούσαν να έρθουν αντιμέτωπες με κατακερματισμό της αγοράς με αποτέλεσμα αυξημένες πάγιες δαπάνες, που θα έχει ως συνέπεια να ζημιωθούν οι πρωτοπόροι σε περίπτωση που σχεδιαστεί νέο κανονιστικό περιβάλλον για όλους τους τύπους χρήσης.

Νέες ιδέες μπορούν να διασφαλίσουν συνέργειες στο πλαίσιο της ανάπτυξης υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και προηγμένης σιδηροδρομικής τεχνολογίας. Για παράδειγμα, σε πιθανές μελλοντικές ανοικτές φορτάμαξες μεταφοράς αυτοκινήτων, απαιτούνται ειδικά εξαρτήματα μετατροπής, προσαρμοσμένα αφενός στις διαφορετικές και σε κάποιον βαθμό μεταβλητές τάσεις και συχνότητες των ηλεκτρικών αμαξοστοιχιών και αφετέρου στην τυποποιημένη τεχνολογία επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα, καθώς και λύσεις ασφαλούς καλωδίωσης, σύμφωνα με τα σιδηροδρομικά πρότυπα ασφάλειας.

Όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές, η κατάρτιση προτύπων είναι θεμελιώδους σημασίας για τη μετάβαση από δράσεις υψηλού επιπέδου, όπως οι εργασίες στο πλαίσιο των συμβάσεων/κωδίκων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού 53 και η επιχειρησιακή ή τεχνική εφαρμογή. Η σημασία των διεθνών προτύπων στους λιμένες, ειδικότερα για τη διεπαφή πλοίου-ξηράς σε διεθνείς θαλάσσιους λιμένες, συνδέεται άμεσα με την προώθηση της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης στην ανάπτυξη βιώσιμων εναλλακτικών καυσίμων (αλκοόλες, αμμωνία, υδρογόνο, άλλα) ή λύσεων εξηλεκτρισμού (όπως παροχή ενέργειας από την ξηρά και φόρτιση συσσωρευτών). Τα πρότυπα αυτά είναι επίσης σημαντικά για την προώθηση της τοπικής διαθεσιμότητας, η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόσθετες δυνατότητες αποθήκευσης και διανομής, και ως εκ τούτου να μειώσει τις ανάγκες για υποδομές αυτού του είδους (π.χ. για προηγμένα βιοκαύσιμα), στοιχείο που είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν πρόκειται να συνυπάρξουν διαφορετικές λύσεις καυσίμων σε συνδυασμό με μηχανές που είναι ευέλικτες από πλευράς καυσίμου.

Στο πλαίσιο αυτό, καθώς επίσης στο πλαίσιο του αιτήματος τυποποίησης που υπέβαλε η Επιτροπή το 2015 (εντολή 533) 54 , καταρτίστηκαν πρότυπα διαλειτουργικότητας για τις θαλάσσιες μεταφορές και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές, ιδίως για τους χερσαίους ρευματολήπτες. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) εκπόνησε επίσης, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τον κλάδο, το έγγραφο «Guidance on LNG Bunkering for port authorities and administration» (Καθοδήγηση σχετικά με την καυσίμευση πλοίων με ΥΦΑ για λιμενικές αρχές και διοικήσεις) 55 . Ομοίως, ο EMSA καταρτίζει επί του παρόντος έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με την παροχή ενέργειας από την ξηρά. Αμφότεροι οι οδηγοί αυτοί συμπληρώνουν τα πρότυπα, τις κατευθυντήριες γραμμές και τις βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν ήδη για τον οικείο κλάδο, με στόχο την παροχή συστάσεων για βέλτιστες πρακτικές.

Οι επικείμενες ανάγκες τυποποίησης που έχουν προσδιοριστεί για τις πλωτές μεταφορές μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο σκέλη:

1)την ανάπτυξη περαιτέρω προδιαγραφών για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, που θα καλύπτουν μεταξύ άλλων τα χερσαία σημεία επαναφόρτισης συσσωρευτών, τη διεπαφή επικοινωνίας λιμένα-δικτύου στο πλαίσιο της αυτοματοποιημένης παροχής ενέργειας από την ξηρά για κάθε τεχνική κατηγορία σκαφών και την ανταλλαγή και επαναφόρτιση συσσωρευτών σε χερσαίους σταθμούς για σκάφη εσωτερικής ναυσιπλοΐας·

2)την ανάπτυξη νέων προτύπων για τη βιώσιμη καυσίμευση πλοίων (bunkering) με υδρογόνο, αμμωνία και μεθανόλη για σκάφη θαλάσσιων μεταφορών και εσωτερικών πλωτών μεταφορών. Τα στοιχεία αυτά συνιστούν μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη τεχνολογική ανάπτυξη σύμφωνα με τους στόχους για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, η οποία αναμένεται να είναι έτοιμη έως τα μέσα της δεκαετίας του 2020.

Όσον αφορά τις αεροπορικές μεταφορές, οι εργασίες τυποποίησης εστιάζουν σε νέα ευρωπαϊκά πρότυπα για την υποστήριξη διαλειτουργικής υποδομής παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για τη γενική αεροπορία 56 και για αεροσκάφη με ειδικές εφαρμογές, όπως τα ηλεκτρικά αεροσκάφη κατακόρυφης προσγείωσης και απογείωσης (eVTOL) 57 . Τα πρότυπα αυτά αναμένεται να εγκριθούν έως το τέλος του 2021 και του 2022, αντίστοιχα. Γενικά, τα νέα πρότυπα θα πρέπει να αξιοποιούν την υπάρχουσα εμπειρογνωσία και τις τεχνολογικές εξελίξεις που βασίζονται στην πρόσφατη πιστοποίηση τύπου των μικρών ηλεκτρικών αεροσκαφών. Όσον αφορά το υδρογόνο, επί του παρόντος δεν εκτελούνται δραστηριότητες τυποποίησης για τα σημεία ανεφοδιασμού, δεδομένου ότι τα έργα πιστοποίησης για υδρογονοκίνητα αεροσκάφη βρίσκονται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο. Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) συμβάλλει στη διαδικασία αυτή από κοινού με οργανισμούς τυποποίησης, ενωσιακούς και μη, και άλλους εξειδικευμένους φορείς. Τα πρότυπα για τα αεροσκάφη eVTOL και γενικής αεροπορίας καταρτίζονται σε συνεργασία με τον οικείο κλάδο και τους διεθνείς οργανισμούς αεροπορίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα των συνδέσεων σε αερολιμένες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν πραγματοποιούνται επί του παρόντος δραστηριότητες τυποποίησης για μεγάλα αεροσκάφη δεδομένου ότι, σε αντίθεση με τα αεροσκάφη eVTOL και γενικής αεροπορίας, δεν υλοποιούνται επί του παρόντος έργα ηλεκτρικών ή υβριδικών μεγάλων αεροσκαφών προς πιστοποίηση.

3.5    Ανάπτυξη πλαισίου δεδομένων και διακυβέρνησης για την αποτελεσματική λειτουργία του οικοσυστήματος ηλεκτροκίνησης

Ειδικότερα στον τομέα της ηλεκτροκίνησης, η διαθεσιμότητα δεδομένων υψηλής ποιότητας και η προσβασιμότητα σε αυτά καθίστανται ουσιώδεις παράγοντες για νέες υπηρεσίες και χαρακτηριστικά προϊόντων που υποστηρίζουν τη μαζική χρήση στην αγορά. Σε μια αγορά που περιλαμβάνει εκατομμύρια οχήματα και σημεία φόρτισης, είναι σημαντικό να συνδέονται αποτελεσματικά οι χρήστες και οι υποδομές με την παροχή αδιάλειπτων λύσεων με επίκεντρο τον χρήστη.

Η Επιτροπή ενισχύει μια υποστηρικτική δράση προγράμματος που αφορά τη «Συλλογή δεδομένων σχετικά με τα σημεία επαναφόρτισης/ανεφοδιασμού για εναλλακτικά καύσιμα και τους αποκλειστικούς κωδικούς αναγνώρισης που συνδέονται με τους παράγοντες ηλεκτροκίνησης» (PSA IDACS) σε συνεργασία με τα κράτη μέλη με σκοπό τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων σχετικά με τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, τον εντοπισμό άλλων δυνητικών αναγκών και τη βελτίωση της δημιουργίας νέων ψηφιακών υπηρεσιών μέσω της διευκόλυνσης των αλληλεπιδράσεων μεταξύ επιχειρήσεων και κυβέρνησης (B2G), μεταξύ επιχειρήσεων (B2B), καθώς και μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών (B2C).

Επί του παρόντος, τα βασικά δεδομένα σχετικά με τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, όπως η τοποθεσία και η διαθεσιμότητά τους, συχνά δεν κοινοποιούνται ούτε είναι διαθέσιμα. Τα δεδομένα αυτά πρέπει να δημιουργούνται, όταν είναι αναγκαίο, και να διατίθενται εύκολα και δωρεάν, μέσω κοινής αρχιτεκτονικής δεδομένων. Κατά συνέπεια, η υποδομή επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού πρέπει να είναι σε θέση να διαχειρίζεται τις απαραίτητες απαιτήσεις δεδομένων μέσω διαλειτουργικής υποδομής δεδομένων που υποστηρίζει την κοινή χρήση δεδομένων για το δημόσιο συμφέρον. Σε αυτή τη βάση, μπορούν να παρέχονται προηγμένες ψηφιακές υπηρεσίες στους καταναλωτές, ώστε να είναι ταυτόχρονα δυνατή η δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και η βελτίωση των εμπειριών των χρηστών. Αυτό είναι προφανές για τα δεδομένα που αφορούν τις τιμές: οι χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων θα πρέπει να γνωρίζουν τι θα πληρώσουν σε οποιοδήποτε δεδομένο σημείο επαναφόρτισης προτού μεταβούν σε αυτό, ώστε να είναι σε θέση να λάβουν τεκμηριωμένη απόφαση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους. Η διαφανής κοινοποίηση δεδομένων σχετικά με τις τιμές θα υποστηρίξει επίσης την ανάπτυξη δίκαιων τιμών για την ηλεκτρονική περιαγωγή σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η δημιουργία νέων υπηρεσιών που θα βελτιώνουν τη συνολική ποιότητα των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων και τη φιλικότητά τους προς τον χρήστη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον ανοικτό χαρακτήρα των παραγόμενων δεδομένων (π.χ. πρόσβαση σε δεδομένα εντός των οχημάτων) σε ολόκληρο το οικοσύστημα και από τη δυνητική συνδεσιμότητα με δεδομένα από άλλους τομείς, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι ασφαλίσεις, οι τράπεζες ή οι τηλεπικοινωνίες.

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Εναλλακτικών Καυσίμων (EAFO) ήδη καθιστά διαθέσιμα στο διαδίκτυο σημαντικά δεδομένα σχετικά με τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων 58 , μεταξύ άλλων αναρτώντας τα σε διαδραστικό χάρτη, με έμφαση στην παρακολούθηση των πολιτικών. Η λειτουργικότητά του θα βελτιωθεί στο μέλλον, μεταξύ άλλων με την προσθήκη νέας πλατφόρμας γνώσεων για τις δημόσιες αρχές (βλ. ενότητα 3.2 ανωτέρω) καθώς και ενότητας για την ενημέρωση των καταναλωτών. Επιπλέον, το EAFO έχει τη δυνατότητα να καταστεί κοινό ευρωπαϊκό σημείο πρόσβασης για την προσβασιμότητα και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων.

Είναι σημαντικό ότι το οικοσύστημα δεδομένων ηλεκτροκίνησης περιλαμβάνει επίσης ιδιωτικές υποδομές επαναφόρτισης, δηλαδή σημεία επαναφόρτισης σε κτίρια κατοικιών και γραφείων, αερολιμένες ή αμαξοστάσια λεωφορείων. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δημιουργηθούν κατάλληλα συστήματα παρακολούθησης και ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών επαναφόρτισης και του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργώντας ένα συνεκτικό τεχνολογικό πλαίσιο, ειδικότερα προκειμένου να καταστεί δυνατή η έξυπνη και αμφίδρομη (V2G) επαναφόρτιση, που είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση των ηλεκτρικών οχημάτων στο δίκτυο.

Ως εκ τούτου, είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι νέες υποδομές εναλλακτικών καυσίμων που αναπτύσσονται στην Ευρώπη θα είναι ικανές να διαβιβάζουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, διευκολύνοντας νέες ψηφιακές υπηρεσίες και την ενσωμάτωση των ηλεκτρικών οχημάτων στο δίκτυο. Για τον σκοπό αυτόν, είναι αναγκαίο να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με βάση ένα κοινό σύνολο τεχνολογικών χαρακτηριστικών και κανόνων διακυβέρνησης της αγοράς που θα υποστηρίζουν ένα ευέλικτο και ανθεκτικό οικοσύστημα βασιζόμενο στα δεδομένα.

Τα βασικά στοιχεία για τη δημιουργία έξυπνου οικοσυστήματος δεδομένων και του πλαισίου διακυβέρνησής του περιλαμβάνουν:

·ψηφιακά συνδεδεμένες υποδομές επαναφόρτισης που έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν έξυπνες και αμφίδρομες υπηρεσίες (V2G) επαναφόρτισης και μπορούν εύκολα να αναβαθμιστούν για αυτόν τον σκοπό·

·υποδομές επαναφόρτισης που διαθέτουν τα απαραίτητα στοιχεία υλισμικού και λογισμικού και συμμορφώνονται με τα σχετικά πρότυπα, οι οποίες καθιστούν δυνατή τη διαλειτουργική ροή πληροφοριών σε δομές υποστηρικτικών λειτουργιών και σε άλλους παράγοντες της αγοράς·

·διαθεσιμότητα βασικών, καθορισμένων τύπων δεδομένων για να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών που αναμένεται να καλύπτουν τις ανάγκες των χρηστών για διαφορετικούς τύπους οχημάτων (π.χ. ελαφρά οχήματα έναντι βαρέων επαγγελματικών οχημάτων), συμπεριλαμβανομένων αδιάλειπτων διαδικασιών τοπικής προσαρμογής, κρατήσεων, πληρωμών και δίκαιης τιμολόγησης·

·εφαρμογή εναρμονισμένων λύσεων πληρωμής που είναι φιλικές προς τον χρήστη, συμπεριλαμβανομένων επιλογών πληρωμής ad hoc και βάσει σύμβασης, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών αναγκών των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης 59 ως παραγόντων δημιουργίας δικτύων ηλεκτρονικής περιαγωγής 60 που καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες των χρηστών·

·προσδιορισμό των διαστάσεων των δεδομένων που απαιτούνται (συγκέντρωση, ποιότητα, ανταλλαγή, δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης κ.λπ.) ώστε να καταστεί δυνατή η δημιουργία προηγμένων ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς και χαρτογράφηση των ρόλων και των ευθυνών των διαφόρων παραγόντων της αγοράς εντός του οικοσυστήματος.

Με παρόμοιο τρόπο, θα είναι επίσης σημαντικό να αναπτυχθούν οικοσυστήματα δεδομένων για άλλα εναλλακτικά καύσιμα (καθαρό H2, βιο-ΥΦΑ, βιομεθάνιο, ανανεώσιμα καύσιμα και καύσιμα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και άλλες προηγμένες λύσεις βιοκαυσίμων) που πληρούν συγκεκριμένες απαιτήσεις της αγοράς, ιδίως όταν χρησιμοποιείται ο ίδιος αγωγός καυσίμου με εκείνον που χρησιμοποιείται για τις χημικώς ταυτόσημες λύσεις ορυκτών καυσίμων. Συνολικά, η ζήτηση δεδομένων και η ποιότητα και η συχνότητα των ροών πληροφοριών θα εξαρτηθούν από τα εγγενή χαρακτηριστικά της διαδικασίας επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού και από τα δεδομένα που απαιτούνται για τη διασφάλιση της κατάλληλης χρήσης της υποδομής για κάθε τύπο καυσίμου και οχήματος.

Σε συντονισμό με τις συνεχιζόμενες ροές εργασιών για την ανάπτυξη του χώρου δεδομένων κινητικότητας και της υποστηρικτικής δράσης προγράμματος για τον μηχανισμό συντονισμού για τη ομοσπονδοποίηση των εθνικών σημείων πρόσβασης, το φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές θα συζητήσει τις τεχνικές προδιαγραφές και τις απαιτήσεις πολιτικής για την ανάπτυξη οικοσυστήματος ανοικτών δεδομένων που θα εξασφαλίζουν την ελεύθερη πρόσβαση και επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων για την ηλεκτροκίνηση και για άλλα εναλλακτικά καύσιμα έως το 2023 και το 2025, αντίστοιχα. Στο πλαίσιο αυτό, το φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές θα ασχοληθεί με τους συγκεκριμένους στατικούς και δυναμικούς τύπους δεδομένων που απαιτούνται για τη δημιουργία νέων υπηρεσιών, με βάση τα αποτελέσματα της δράσης PSA IDACS, προκειμένου να παράσχει τα βασικά στοιχεία για την εκπόνηση πιθανής κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, που έχει προγραμματιστεί για το 2022.

4    Εξασφάλιση ευρείας συνεργασίας για την επίτευξη κοινής φιλοδοξίας

Η μετάβαση του τομέα των μεταφορών στην παροχή βιώσιμης και καθαρής ενέργειας δεν μπορεί να χαρτογραφηθεί και να εφαρμοστεί εύκολα. Η ταχεία ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις: για τις διαδικασίες σχεδιασμού και αδειοδότησης, για τον σχεδιασμό της ολοκλήρωσης του ενεργειακού συστήματος, για τη δημιουργία διαλειτουργικών αδιάλειπτων υπηρεσιών προς τους χρήστες και για την ανάπτυξη ανοικτού και ανταγωνιστικού οικοσυστήματος της αγοράς. Απαιτεί ευρεία συνεργασία μεταξύ όλων των παραγόντων της αγοράς τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα στο σύνολο της αξιακής αλυσίδας, διασφαλίζοντας τη συνεργασία των τομέων της αυτοκινητοβιομηχανίας και της ενέργειας για την παροχή ψηφιοποιημένων υπηρεσιών προς τους χρήστες. Θα πρέπει να αποτελεί κοινό στόχο τόσο για τις δημόσιες αρχές όσο και για τη βιομηχανία.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή φρόντισε να διασφαλίσει την ενεργό συμμετοχή του φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές στην προετοιμασία του παρόντος σχεδίου ανάπτυξης, αξιοποιώντας τη στενή συνεργασία με το φόρουμ κατά τα τελευταία έτη. Το φόρουμ είναι η κύρια ομάδα εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολείται με τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων. Συγκεντρώνει εκπροσώπους από όλα τα κράτη μέλη και από βασικές ενδιαφερόμενες οργανώσεις και παράγοντες του κλάδου. Τα μέλη του φόρουμ κλήθηκαν να ανταλλάξουν απόψεις και πληροφορίες σχετικά με βασικούς προβληματικούς τομείς και δράσεις του παρόντος σχεδίου σε δύο συνεδριάσεις καθώς και μέσω αλληλογραφίας.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει αυτή τη διαδικασία ευρείας συνεργασίας των ενδιαφερομένων μερών. Έχει συγκροτήσει σειρά νέων υποομάδων εμπειρογνωμόνων υπό την αιγίδα του φόρουμ για τις βιώσιμες μεταφορές, οι οποίες θα υποστηρίξουν τη διαδικασία διερεύνησης και λήψης αποφάσεων σε βασικούς τομείς της διακυβέρνησης δεδομένων, των πρωτοκόλλων και διεπαφών επικοινωνίας, του σχεδιασμού, της αδειοδότησης και της πρακτικής των παραχωρήσεων. Τα πορίσματα θα τροφοδοτήσουν τη μελλοντική χάραξη πολιτικής. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί επίσης στενά την εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού σε άλλα σχετικά φόρουμ και διαδικασίες, κυρίως στο πλαίσιο του κύματος ανακαινίσεων κτιρίων 61 . Η Επιτροπή θα υποστηρίξει την ανάγκη για πρόσθετες δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας, ειδικότερα μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και των συμπράξεών του με τον ιδιωτικό τομέα (θεσμοθετημένες συμπράξεις και συμπράξεις κοινού προγραμματισμού) και με τα κράτη μέλη (συγχρηματοδότηση).

Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η αποτελεσματική και αποδοτική διασυνοριακή και διατομεακή συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη ανοικτής, διαφανούς και διαλειτουργικής υποδομής με αδιάλειπτες υπηρεσίες υποδομών. Η Επιτροπή ενθαρρύνει όλα τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν τη συμμετοχή του συνόλου των δημόσιων αρχών και των παραγόντων της αγοράς σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης στη συζήτηση σχετικά με περαιτέρω ανάγκες και ευκαιρίες πολιτικής.

5    Συμπεράσματα

Η δημιουργία υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού για ένα βιώσιμο σύστημα κινητικότητας αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την τόνωση της ανάκαμψης από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19. Οι σχετικές επενδύσεις θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας που δεν μπορούν εύκολα να ανατεθούν σε εξωτερικούς φορείς και συχνά έχουν τις ρίζες τους στις τοπικές οικονομίες. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για τη δημιουργία νέας οικονομίας της αγοράς όσον αφορά υπηρεσίες επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού οι οποίες χαίρουν εκτίμησης μεταξύ των καταναλωτών και υποστηρίζουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα, δημιουργώντας παράλληλα σημαντικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη.

Η επιτάχυνση της ανάπτυξης υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού αποτελεί βασική προτεραιότητα πολιτικής προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η διάδοση των οχημάτων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών στην αγορά δεν θα παρεμποδίζεται από την έλλειψη υποδομών, καθώς αναμένεται σημαντική ανάπτυξη κατά τα επόμενα έτη. Είναι σημαντικό ότι οι υποδομές αυτές θα πρέπει να είναι ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών τεχνικών συνιστωσών για την υποστήριξη της ανταλλαγής δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και της δημιουργίας προηγμένων ψηφιακών υπηρεσιών, ώστε να καταστεί δυνατή η εμφάνιση νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και η βελτίωση των εμπειριών των χρηστών.

Στο παρόν σχέδιο προσδιορίζεται σειρά συμπληρωματικών μέτρων για τη υποστήριξη της ταχείας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στην ΕΕ. Αυτά συνδέονται στενά με πολιτικές για την από κοινού αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με τα οχήματα, τα σκάφη, τα αεροσκάφη και τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, την παραγωγή ενέργειας, τα δίκτυα, τα δεδομένα και τις υπηρεσίες προς τους χρήστες. Υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες πολιτικής στο πλαίσιο της δέσμης προσαρμογής στον στόχο του 55 % (στο εξής: δέσμη «Fit for 55»), ειδικότερα την πρόταση αναθεώρησης των προτύπων επιδόσεων για τις εκπομπές CO2 για τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα και την πρόταση νέου κανονισμού για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων και την κατάργηση της οδηγίας 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, καθώς και τις προτάσεις για τις πρωτοβουλίες «RefuelEU Aviation» και «FuelEU Maritime». Συνδέονται επίσης με σημαντικές πρωτοβουλίες βιομηχανικής πολιτικής, όπως η συμμαχία για τους συσσωρευτές, η συμμαχία για το καθαρό υδρογόνο και η επικείμενη συμμαχία για την αξιακή αλυσίδα των ανανεώσιμων καυσίμων και των καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Η Επιτροπή επεξεργάζεται επίσης πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και θα εξετάσει πτυχές της ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στην επικείμενη επανεξέταση του κανονισμού σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για το ΔΕΔ-Μ και τη νέα δέσμη μέτρων για την αστική κινητικότητα εντός του 2021.

Η Επιτροπή είναι έτοιμη να υποστηρίξει την επιτάχυνση της ανάπτυξης υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού εναλλακτικών καυσίμων, μεταξύ άλλων μέσω επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία. Η ταχεία επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την πρόταση νέου κανονισμού για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων μπορεί να υποστηριχθεί μέσω εκτεταμένης στήριξης για την ανάπτυξη υποδομών στην αγορά στο πλαίσιο των πολλών ταμείων και χρηματοδοτικών μέσων που είναι διαθέσιμα σε επίπεδο ΕΕ. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να καταστήσουν τη υποστήριξη για την ανάπτυξη υποδομών βασική προτεραιότητα κατά τον σχεδιασμό μέτρων στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Υπογραμμίζει τα οφέλη της επικαιροποίησης των σχετικών πολιτικών και κανονισμών για τον σχεδιασμό και τη αδειοδότηση σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Συνεργάζεται επίσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη για τον εντοπισμό των τεχνολογικών προκλήσεων, την πραγματοποίηση των απαιτούμενων εργασιών τυποποίησης και τη δημιουργία ενός συστήματος διακυβέρνησης του οικοσυστήματος για τα ηλεκτρικά οχήματα με συσσωρευτή και κυψέλες καυσίμου το οποίο θα λειτουργεί εύρυθμα. Συνολικά, αυτό θα καταστήσει τον τομέα των μεταφορών της ΕΕ περισσότερο ανταγωνιστικό, θα διασφαλίσει ότι δεν θα μείνει στο περιθώριο κανένας καταναλωτής ούτε καμία περιφέρεια, και θα προωθήσει τη μετάβαση προς τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.

(1)

COM(2020) 789 final.

(2)

COM(2019) 640 final.

(3)

Όπως αγροτικές και αραιοκατοικημένες, απομακρυσμένες και εξόχως απόκεντρες, νησιωτικές και ορεινές περιοχές.

(4)

  https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/recovery-coronavirus/recovery-and-resilience-facility_en . Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που αποτελεί το κεντρικό στοιχείο της δέσμης μέτρων ανάκαμψης της ΕΕ, συνδυάζει επιχορηγήσεις και δάνεια συνολικού ύψους 672,5 δισ. EUR που θα διανεμηθούν στα κράτη μέλη για την ενίσχυση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.

(5)

  https://ec.europa.eu/transport/themes/urban/stf_en

(6)

COM(2021) 103 final.

(7)

  https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR21_05/SR_Electrical_charging_infrastructure_EL.pdf

(8)

Μελέτη EAFO/ICCT: https://www.eafo.eu/sites/default/files/2021-03/EAFO%20Europe%20on%20the%20electrification%20path%20March%202021.pdf

Καταγράφηκαν αυξήσεις των ταξινομήσεων καινούργιων οχημάτων κατά ~200 % και άνω σε 8 αγορές, ενώ επίσης καταγράφηκαν αυξήσεις στην αγορά κατά ~100 % και άνω σε 11 αγορές. Το EAFO είναι το παρατηρητήριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συγκεντρώνει κάθε είδους δεδομένα σχετικά με τα εναλλακτικά καύσιμα, τα οχήματα, τις υποδομές και τις πολιτικές στήριξης στην ΕΕ.

(9)

 COM (2021) 103 final.

(10)

  https://www.eafo.eu/sites/default/files/2021-03/EAFO%20Europe%20on%20the%20electrification%20path%20March%202021.pdf  

(11)

https://www.eafo.eu/  

(12)

SWD(2020)  331 final.

(13)

  https://www.eafo.eu/

(14)

COM (2021) 103 final.

(15)

  https://www.eafo.eu/

(16)

State of the art on alternative fuels transport systems in the European Union (Εξέλιξη της τεχνολογίας όσον αφορά τα συστήματα μεταφορών εναλλακτικών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση), Κοινό Κέντρο Ερευνών, https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/fd62065c-7a0b-11ea-b75f-01aa75ed71a1 .

(17)

  https://www.eafo.eu/

(18)

  https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/fd62065c-7a0b-11ea-b75f-01aa75ed71a1/ και SWD(2021) 49 final.    

(19)

Παροχή ενέργειας από την ξηρά (OPS) ή από ξηράς παροχή ηλεκτρικής ενέργειας.

(20)

SWD(2021) 631.

(21)

COM (2021) 103 final.

(22)

Ό.π.

(23)

Ό.π.

(24)

  EASA certifies electric aircraft, first type certification for fully electric plane world-wide (Ο EASA πιστοποιεί ηλεκτρικό αεροσκάφος: η πρώτη πιστοποίηση τύπου για πλήρως ηλεκτρικό αεροσκάφος παγκοσμίως) | EASA (europa.eu) .

(25)

Αρκετές εταιρείες ανέφεραν την εμπορική εκμετάλλευση ηλεκτρικών εκπαιδευτικών αεροσκαφών (μικρά ηλεκτρικά διθέσια αεροσκάφη). Αυτές οι εξειδικευμένες αγορές δεν μειώνουν δραστικά το CO2 ή την ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά παρέχουν ενδιαφέρουσες ευκαιρίες ανάπτυξης υψηλής τεχνολογίας για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες στις παγκόσμιες αγορές.

(26)

Σε σχέση με αυτό, πρόσφατη ανακοίνωση της Airbus ανέβαλε για αργότερα τον στόχο για ευρεία χρήση των υδρογονοκίνητων αεροσκαφών (>2050): https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/airbus-tells-eu-hydrogen-wont-be-widely-used-planes-before-2050-2021-06-10/).

(27)

SWD(2021) 631.

(28)

Διαβούλευση με ενδιαφερόμενα μέρη του 2019 | Κινητικότητα και μεταφορές (europa.eu) .

(29)

  https://ec.europa.eu/transport/sites/default/files/sustainable_transport_forum_report_-_recommendations_for_public_authorities_on_recharging_infrastructure.pdf

(30)

https://ec.europa.eu/transport/sites/default/files/stf_handbook.pdf

(31)

https://ec.europa.eu/info/files/example-component-reforms-and-investments-clean-smart-and-fair-urban-mobility_en

(32)

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.

(33)

https://ec.europa.eu/competition/state_aid/what_is_new/template_RFF_electric_and_hydrogen_charging_stations.pdf

(34)

Ισχύουν χωριστοί κανόνες για τη στήριξη της αγοράς ηλεκτρικών ή άλλων οδικών οχημάτων μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών.

https://ec.europa.eu/competition/state_aid/what_is_new/template_RFF_premiums_acquisition_low_emission_vehicles.pdf .

(35)

Περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, οι διατάξεις του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ), οι ενισχύσεις που είναι συμβατές άμεσα βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ, οι κατευθυντήριες γραμμές για τις ενισχύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος και της ενέργειας, οι κατευθυντήριες γραμμές για τις περιφερειακές ενισχύσεις ή οι κανόνες που αφορούν την αποζημίωση για την εκπλήρωση υποχρέωσης για παροχή δημόσιας υπηρεσίας.

(36)

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις ενισχύσεις στον τομέα του κλίματος, της ενέργειας και του περιβάλλοντος (ΚΓΕΚΕΠ): https://ec.europa.eu/competition-policy/public-consultations/2021-ceeag_nl .

(37)

Τα ενδεικτικά αυτά αριθμητικά στοιχεία δεν περιλαμβάνουν ακόμη τις επιχορηγήσεις του ΜΣΕ που βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας μετά την πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τον συνδυαστικό μηχανισμό (4η καταληκτική ημερομηνία).

(38)

Π.χ. υποδομές αμαξοστασίων λεωφορείων ή υποδομές εφοδιασμού και επίγειες εργασίες σε θαλάσσιους και εσωτερικούς λιμένες και αερολιμένες του ΔΕΔ-Μ.

(39)

Στο πλαίσιο του ΜΣΕ II, οι δαπάνες που σχετίζονται με οχήματα ή σκάφη δεν θα είναι επιλέξιμες, εκτός από την περίπτωση των εσωτερικών πλωτών μεταφορών και των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων, αν απαιτείται αρχικός αριθμός σκαφών προκειμένου να ξεκινήσει η χρήση των υποστηριζόμενων υποδομών επαναφόρτισης/ανεφοδιασμού.

(40)

Η αναλογία των ποσοστών συγχρηματοδότησης του ΜΕΚ έναντι του μέγιστου ποσοστού συγχρηματοδότησης του 50 % στο πλαίσιο του γενικού χρηματοδοτικού πακέτου εφαρμόστηκε αναλογικά για το ποσοστό συγχρηματοδότησης του ΜΕΚ στον τομέα συνοχής έναντι του μέγιστου ποσοστού συγχρηματοδότησης του 85 % στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πακέτου για τον τομέα συνοχής.

(41)

Λαμβάνοντας υπόψη την ταχεία μείωση του κόστους για το τμήμα της αγοράς που αφορά την ηλεκτροκίνηση, καθώς και τον περιορισμένο όγκο πληροφοριών στις αναλύσεις της βιβλιογραφίας σχετικά με το κόστος των σημείων επαναφόρτισης ισχύος 350 kW, το επίπεδο του ποσοστού συγχρηματοδότησης είναι πιο συντηρητικό. Ωστόσο, από άποψη αξίας (EUR), η μοναδιαία συνεισφορά για ένα σημείο επαναφόρτισης ισχύος τουλάχιστον 350 kW είναι διπλάσια από τη μοναδιαία συνεισφορά για ένα σημείο επαναφόρτισης ισχύος τουλάχιστον 150 kW.

(42)

Η μοναδιαία συνεισφορά για τη σύνδεση με το δίκτυο θα εξαρτάται από την ανάπτυξη τουλάχιστον τεσσάρων σημείων επαναφόρτισης (σημειώνεται ότι ένα σημείο επαναφόρτισης ισχύος 350 kW μπορεί να υπολογιστεί ως 2 σημεία ισχύος 150 kW).

(43)

  https://ec.europa.eu/transport/infrastructure/tentec/tentec-portal/site/index_en.htm

(44)

https://ec.europa.eu/info/research-and-innovation/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe/missions-horizon-europe/climate-neutral-and-smart-cities_en

(45)

https://ec.europa.eu/info/files/european-partnership-towards-zero-emission-road-transport-2zero_en ·

https://bepassociation.eu/about/batt4eu-partnership/ · https://www.fch.europa.eu/.

(46)

  https://europa.eu/investeu/investeu-fund/about-investeu-fund_en  

(47)

  https://www.eib.org/en/projects/sectors/transport/cleaner-transport-f acility . 

(48)

  Κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088.

(49)

Commission Implementing Decision C(2015) 1330 final of 12.3.2015 on a standardisation request addressed to the European standardisation organisations, in accordance with Regulation (EU) No 1025/2012 of the European Parliament and of the Council, to draft European standards for alternative fuels infrastructure [Εκτελεστική απόφαση C(2015) 1330 final της Επιτροπής, της 12ης Μαρτίου 2015, σχετικά με αίτημα τυποποίησης που απευθυνόταν προς τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την κατάρτιση ευρωπαϊκών προτύπων για υποδομές εναλλακτικών καυσίμων].

(50)

Οδηγία (EE) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών.

(51)

Εν προκειμένω θα πρέπει να εξεταστούν τα ύψη των θεμελίων που προστίθενται στις στήλες φόρτισης προκειμένου να προσαρμοστεί ορθά αυτή η συνιστώσα της υποδομής στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία.

(52)

  https://shift2rail.org/publications/study-on-the-use-of-fuel-cells-and-hydrogen-in-the-railway-environment/ .

(53)

Interim Guidelines on Safe Operation of On-shore Power Supply (OPS) Service in Port for Ships Engaged on International Voyages, που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.

(54)

Εκτελεστική απόφαση C(2015)1330 final της Επιτροπής, της 12ης Μαρτίου 2015.

(55)

55 http://www.emsa.europa.eu/publications/inventories/item/3207-guidance-on-lng-bunkering-to-port-authorities-and-administrations.html

(56)

 Πρότυπο αγώγιμης φόρτισης για ελαφρά ηλεκτρικά αεροσκάφη SAE AS6968.

(57)

Απαιτήσεις φόρτισης υψηλού επιπέδου SC VTOL 2430.

(58)

  www.eafo.eu  

(59)

Ως «πάροχος υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης» νοείται εμπορικός παράγοντας που παρέχει υπηρεσίες σε τελικό χρήστη, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης υπηρεσίας επαναφόρτισης.

(60)

Ως «ηλεκτρονική περιαγωγή» νοείται η ανταλλαγή δεδομένων και πληρωμών μεταξύ του φορέα εκμετάλλευσης ενός σημείου επαναφόρτισης και ενός παρόχου υπηρεσιών κινητικότητας από τον οποίο ο τελικός χρήστης αγοράζει υπηρεσία επαναφόρτισης.

(61)

COM(2020) 662 final.