ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.3.2021

COM(2021) 142 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ EMPTY

Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού

Εισαγωγή

Τα δικαιώματα του παιδιού είναι ανθρώπινα δικαιώματα. Κάθε παιδί στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο θα πρέπει να απολαμβάνει τα ίδια δικαιώματα και να μπορεί να ζει χωρίς διακρίσεις, χωρίς φόβο αντιποίνων και χωρίς εκφοβισμό κανενός είδους.

Πρόκειται για κοινωνική, ηθική και ανθρώπινη επιταγή από την οποία εξαρτώνται τόσο τα παιδιά —που είναι σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού σε επίπεδο ΕΕ 1 και το ένα τρίτο σε παγκόσμιο επίπεδο 2 — αλλά και η ευρύτερη κοινότητα. Στόχος είναι όλα τα παιδιά να μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στην κοινωνία — είτε πρόκειται για τον αγώνα υπέρ της δικαιοσύνης και της ισότητας, είτε για την ενίσχυση της δημοκρατίας ή την προώθηση της διττής πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η προστασία και η προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού αποτελεί βασικό στόχο των εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό 3 . Ο στόχος αυτός κατοχυρώνεται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ 4 , ο οποίος εγγυάται την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης. Διατρέχει οριζόντια όλους τους τομείς πολιτικής και συγκαταλέγεται στις βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως ορίζονται στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της προέδρου κ. von der Leyen 5 .

Αυτή η στρατηγική διαπνέεται από μια πρωταρχική φιλοδοξία: τα παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σ’ ολόκληρο τον κόσμο να μπορούν να έχουν την καλύτερη δυνατή ζωή· και αντικατοπτρίζει τα δικαιώματα και τον ρόλο των παιδιών στην κοινωνία μας. Τα παιδιά εμπνέουν και βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ευαισθητοποίησης όσον αφορά την κρίση της φύσης και της κλιματικής αλλαγής, τις διακρίσεις και την αδικία. Είναι εξίσου οι πολίτες και οι ηγέτες του σήμερα όσο και οι ηγέτες του αύριο. Η στρατηγική αυτή επιδιώκει να κάνει πράξη την κοινή μας ευθύνη να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για τον σεβασμό, την προστασία και την τήρηση των δικαιωμάτων κάθε παιδιού· και να οικοδομήσουμε μαζί με τα παιδιά πιο υγιείς, πιο ανθεκτικές, πιο δίκαιες και ισότιμες κοινωνίες για όλους.

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού 6 (UNCRC), η οποία έχει κυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, εξακολουθεί να καθοδηγεί τη δράση μας στον τομέα αυτό. Πάνω από 30 χρόνια από τότε που η UNCRC τέθηκε σε ισχύ, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, και αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι τα παιδιά έχουν τα δικά τους δικαιώματα.

Η UNCRC αναγνωρίζει το δικαίωμα όλων των παιδιών να έχουν το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα στη ζωή τους, να μεγαλώνουν ευτυχισμένα και υγιή και να αναπτύσσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα να ζουν σε έναν καθαρό και υγιεινό πλανήτη, σε ένα περιβάλλον προστασίας και φροντίδας, να χαλαρώνουν, να παίζουν και να απολαμβάνουν πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, καθώς και το δικαίωμα απόλαυσης και σεβασμού του φυσικού περιβάλλοντος. Επίσης, οι οικογένειες και οι κοινότητες πρέπει να λαμβάνουν την αναγκαία στήριξη ώστε να μπορούν να διασφαλίζουν την ευημερία και την ανάπτυξη των παιδιών.

Ποτέ στο παρελθόν τα παιδιά σε όλη την ΕΕ δεν είχαν τα δικαιώματα, τις ευκαιρίες και την ασφάλεια που απολαμβάνουν σήμερα. Αυτό οφείλεται κυρίως στις δράσεις πολιτικής, στη νομοθεσία και στη χρηματοδότηση της ΕΕ κατά την τελευταία δεκαετία, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Επιτροπή έχει προτείνει σημαντικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της εμπορίας παιδιών, της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών, των αγνοούμενων παιδιών, καθώς και για την προώθηση συστημάτων απονομής δικαιοσύνης φιλικών προς τα παιδιά. Αναπτύξαμε και συμπεριλάβαμε στις πολιτικές και τη νομοθεσία για το άσυλο και τη μετανάστευση φιλικές προς τα παιδιά διατάξεις. Εντείναμε τις προσπάθειές μας προκειμένου να καταστήσουμε το διαδίκτυο ασφαλέστερο για τα παιδιά και συνεχίζουμε τον αγώνα ενάντια στην φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι ανανεωμένες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ του 2017 για την προαγωγή και την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού αποτέλεσαν ορόσημο για τα δικαιώματα των παιδιών σε παγκόσμιο επίπεδο, μαζί με τα πολυάριθμα ανθρωπιστικά και αναπτυξιακά προγράμματα που προωθούν το δικαίωμα στην υγεία και την εκπαίδευση. Ο αντίκτυπος αυτών των πρωτοβουλιών έχει βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή των παιδιών στην ΕΕ, καθώς και την τήρηση των δικαιωμάτων τους στην πράξη.

Η πρόοδος αυτή κατακτήθηκε με κόπο και δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αξιοποιηθούν οι προσπάθειες αυτές, να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που επιμένουν και οι νέες που ανακύπτουν, και να οριστεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού στον σημερινό, συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

Πάρα πολλά παιδιά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρές και τακτικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους. Τα παιδιά εξακολουθούν να είναι θύματα διαφόρων μορφών βίας· υφίστανται κοινωνικοοικονομικό αποκλεισμό και διακρίσεις, ιδίως λόγω φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, ή αναπηρίας — είτε αυτά τα χαρακτηριστικά αφορούν τα ίδια τα παιδιά είτε τους γονείς τους. Τα προβλήματα των παιδιών δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη, και οι απόψεις τους, σε θέματα που είναι σημαντικά για τα παιδιά, συχνά δεν εξετάζονται επαρκώς.

Η πανδημία COVID-19 έχει επιδεινώσει τις υφιστάμενες προκλήσεις και ανισότητες και έχει δημιουργήσει νέες. Τα παιδιά εκτέθηκαν σε αυξημένη ενδοοικογενειακή βία, σε διαδικτυακή κακοποίηση και εκμετάλλευση και σε κυβερνοεκφοβισμό 7 , ενώ αυξήθηκε και η διακίνηση υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο 8 . Σημειώθηκαν καθυστερήσεις σε διαδικασίες όπως η χορήγηση ασύλου ή η οικογενειακή επανένωση. Η μετάβαση στην εξ αποστάσεως μάθηση επηρέασε δυσανάλογα τα πολύ μικρά παιδιά, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, τα παιδιά που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, σε περιθωριοποιημένες κοινότητες —όπως τα παιδιά Ρομά— και σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, τα οποία δεν έχουν πρόσβαση σε διαδικτυακές συνδέσεις και εξοπλισμό ΤΠ. Πολλά παιδιά έχασαν το πιο θρεπτικό ημερήσιο γεύμα τους, καθώς και την πρόσβαση στις υπηρεσίες που παρέχουν τα σχολεία. Η πανδημία επηρέασε επίσης έντονα την ψυχική υγεία των παιδιών, καθώς αναφέρεται αύξηση του άγχους, του στρες, και της μοναξιάς. Πολλά παιδιά δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν σε αθλητικές, ψυχαγωγικές, καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη και την ευημερία τους.

Η ΕΕ χρειάζεται μια νέα, ολοκληρωμένη προσέγγιση που να αντικατοπτρίζει τις νέες πραγματικότητες και τις διαρκείς προκλήσεις. Η Επιτροπή, εγκρίνοντας αυτή την πρώτη ολοκληρωμένη στρατηγική για τα δικαιώματα του παιδιού, δεσμεύεται να θέσει τα παιδιά και τα συμφέροντά τους στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ, μέσω των εσωτερικών και εξωτερικών της δράσεων και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο να συγκεντρώσει όλα τα νέα και τα υφιστάμενα νομοθετικά μέσα, μέσα πολιτικής, και χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο.

Προτείνει μια σειρά στοχευμένων δράσεων σε έξι θεματικούς τομείς, καθένας από τους οποίους καθορίζει τις προτεραιότητες για τη δράση της ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα υποστηριχθεί με την ενίσχυση της ενσωμάτωσης των δικαιωμάτων του παιδιού σε όλες τις σχετικές πολιτικές της ΕΕ. Λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι ειδικές ανάγκες ορισμένων ομάδων παιδιών, όπως τα παιδιά που βρίσκονται σε καταστάσεις πολλαπλής ευπάθειας και αντιμετωπίζουν διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων.

Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε προηγούμενες ανακοινώσεις της Επιτροπής σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού 9 και στο υφιστάμενο νομικό και πολιτικό πλαίσιο 10 . Επίσης, συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 11 . Η στρατηγική εδράζεται στην UNCRC και στα τρία προαιρετικά της πρωτόκολλα, και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (UNCRPD) 12 , ενώ θα συμβάλει και στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών 13 . Επίσης, συνδέεται με τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και με τη στρατηγική του για τα δικαιώματα του παιδιού (2016-2021) 14 .

Η στρατηγική βασίζεται στις ουσιαστικές συνεισφορές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 15 , των κρατών μελών, των οργανώσεων για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και άλλων ενδιαφερομένων μερών και ατόμων, οι οποίες συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της προπαρασκευαστικής φάσης, μεταξύ άλλων μέσω ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης 16 και μέσω του ευρωπαϊκού φόρουμ του 2020 για τα δικαιώματα του παιδιού 17 .

Η στρατηγική αυτή έχει αναπτυχθεί για τα παιδιά και μαζί με τα παιδιά. Για την κατάρτιση αυτής της στρατηγικής ελήφθησαν υπόψη οι απόψεις και οι προτάσεις πάνω από 10 000 παιδιών 18 . Τα παιδιά συμμετείχαν επίσης και στην προετοιμασία της φιλικής προς τα παιδιά έκδοσης της στρατηγικής 19 . Αυτό σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο και ένα σημαντικό βήμα για την ΕΕ στην κατεύθυνση της πραγματικής συμμετοχής των παιδιών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. 

1.Συμμετοχή στον πολιτικό και δημοκρατικό βίο: μια ΕΕ που δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να είναι ενεργοί πολίτες και μέλη δημοκρατικών κοινωνιών

Η εικόνα των νέων που γεμίζουν τους δρόμους σε όλο τον κόσμο ζητώντας να υπάρξει δράση για το κλίμα ή υπερασπιζόμενοι τα ανθρώπινα δικαιώματα του παιδιού 20 , μας δείχνει ότι τα παιδιά είναι ενεργοί πολίτες και παράγοντες αλλαγής. Μολονότι στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν δικαίωμα ψήφου μέχρι την ηλικία των 18 ετών, τα παιδιά δικαιούνται να είναι ενεργά μέλη δημοκρατικών κοινωνιών και μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση, την εφαρμογή και την αξιολόγηση πολιτικών προτεραιοτήτων.

Υπάρχουν καλά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο διάφορα επίπεδα κυβερνήσεων και δημόσιων αρχών προωθούν την ουσιαστική συμμετοχή των παιδιών, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν πραγματικά τις αποφάσεις στη δημόσια σφαίρα 21 . Τέτοια παραδείγματα, σε επίπεδο ΕΕ, είναι οι διάλογοι της ΕΕ για τη νεολαία 22 και η Γωνιά μάθησης 23 .

Και πάλι, πάρα πολλά παιδιά νιώθουν ότι η άποψή τους δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη κατά τη λήψη των αποφάσεων 24 . Προκλήσεις, μεταξύ άλλων, συνιστούν τα στερεότυπα και οι αντιλήψεις ότι η συμμετοχή των παιδιών είναι δύσκολη, δαπανηρή, και απαιτητική σε πόρους και εμπειρογνωσία. Τα στερεότυπα που αφορούν το φύλο, ιδίως, περιορίζουν τις φιλοδοξίες των αγοριών και των κοριτσιών και δημιουργούν εμπόδια στη συμμετοχή τους και στις επιλογές ζωής τους. Ενώ στην πλειονότητά τους τα παιδιά φαίνεται να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, μόνο ένα στα τέσσερα θεωρεί ότι τα δικαιώματά τους γίνονται σεβαστά από το σύνολο της κοινωνίας 25 . Αυτό επηρεάζει αρνητικά τη συμμετοχή των παιδιών στα σχολεία, στον αθλητισμό, στον πολιτισμό και σε άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες, στα συστήματα δικαιοσύνης και μετανάστευσης ή στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και στις οικογένειες.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ πρέπει να προωθήσει και να βελτιώσει τη συστημική και χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή των παιδιών σε τοπικό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω μιας νέας πλατφόρμας της ΕΕ για τη συμμετοχή των παιδιών, η οποία θα συσταθεί σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οργανώσεις για τα δικαιώματα του παιδιού, με σκοπό τη καλύτερη συμμετοχή των παιδιών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης προσφέρει επίσης μια εξαιρετική ευκαιρία για να γίνει πράξη η συμμετοχή των παιδιών.

Η Επιτροπή θα βοηθήσει επίσης τα παιδιά, τους επαγγελματίες που εργάζονται με παιδιά και για τα παιδιά, τα μέσα ενημέρωσης, το κοινό, τους πολιτικούς και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού και να προασπίσουν το δικαίωμα των παιδιών να ακούγεται η φωνή τους και να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη τους. Επίσης, θα προωθήσει την ουσιαστική και χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή των παιδιών στη διαδικασία χάραξης πολιτικής των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, ιδίως μέσω ειδικών για τα παιδιά διαβουλεύσεων, όπου αρμόζει.

2.Κοινωνικοοικονομική ένταξη, υγεία και εκπαίδευση: μια ΕΕ που καταπολεμά την παιδική φτώχεια, προάγει φιλικές προς τα παιδιά και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες, συστήματα υγείας και εκπαίδευσης.

Κάθε παιδί δικαιούται ένα επαρκές βιοτικό επίπεδο και ίσες ευκαιρίες, από τα πρώτα στάδια της ζωής του. Η ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής ένταξης των παιδιών είναι ουσιαστικής σημασίας για την αντιμετώπιση της μετακύλισης της φτώχειας και της μειονεξίας από γενιά σε γενιά. Η κοινωνική προστασία και στήριξη των οικογενειών είναι αναγκαίες εν προκειμένω.

Κάθε παιδί δικαιούται υγειονομική περίθαλψη και ποιοτική εκπαίδευση στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, ανεξάρτητα από το υπόβαθρο και τον τόπο διαμονής του. Ωστόσο, τα παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού είναι πιθανότερο να αντιμετωπίσουν δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, ιδίως σε αγροτικές, απομακρυσμένες και μειονεκτούσες περιοχές.

Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων 28 και η σύσταση της Επιτροπής, του 2013, με τίτλο «Επένδυση στα παιδιά: Σπάζοντας τον κύκλο της μειονεξίας» 29 παραμένουν σημαντικά εργαλεία για τη μείωση της παιδικής φτώχειας και τη βελτίωση της ευημερίας των παιδιών. Τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ έχουν εξίσου μεγάλη σημασία για τη στήριξη αυτών των στόχων πολιτικής. Μεταξύ 2021 και 2027 τα κράτη μέλη με ποσοστό παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (την περίοδο 2017-2019) θα πρέπει να διαθέσουν το 5 % του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+) για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, ενώ όλα τα άλλα κράτη μέλη θα πρέπει εξίσου να διαθέσουν κατάλληλα ποσά. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) θα συμβάλει σε επενδύσεις για υποδομές, εξοπλισμό και πρόσβαση σε βασικές και ποιοτικές υπηρεσίες, με ιδιαίτερη έμφαση στις φτωχότερες περιφέρειες της Ένωσης, όπου οι δημόσιες υπηρεσίες τείνουν να είναι λιγότερο ανεπτυγμένες. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα συμβάλει στην ταχεία και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης πολιτικών για τα παιδιά και τους νέους και της ενίσχυσης της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής.

2.1Καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και προώθηση ίσων ευκαιριών

Παρά τη μείωση που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια, το 2019 το 22,2 % των παιδιών στην ΕΕ αντιμετώπισαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Ανάλογα με το κράτος μέλος, ο κίνδυνος φτώχειας για τα παιδιά που ανατρέφονται από έναν μόνο γονέα ή σε οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, που ζουν σε αγροτικές και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της ΕΕ, ή που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών ή Ρομά, είναι έως και τρεις φορές υψηλότερος από τον κίνδυνο φτώχειας των άλλων παιδιών 30 . Περίπου το ήμισυ των παιδιών με γονείς χαμηλού μορφωτικού επιπέδου αντιμετώπισαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα παιδιά με γονείς υψηλού μορφωτικού επιπέδου ήταν κάτω από 10 %. Τα παιδιά από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής στέρησης στέγασης ή υπερπληρότητας στην κατοικία και είναι περισσότερο εκτεθειμένα στην έλλειψη στέγης.

Αυτό μεταφράζεται σε βαθιά ανισότητα ευκαιριών, η οποία παραμένει πρόβλημα για τα παιδιά ακόμη και σε χώρες με χαμηλά επίπεδα φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού 31 . Τα παιδιά που προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα έχουν λιγότερες πιθανότητες, σε σύγκριση με τους πιο προνομιούχους συνομηλίκους τους, να έχουν καλές επιδόσεις στο σχολείο, να απολαμβάνουν καλή υγεία και να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους αργότερα στη ζωή.

Όλα τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών με αναπηρία και εκείνων που προέρχονται από μειονεκτούσες ομάδες, δικαιούνται εξίσου να ζουν με τις οικογένειές τους και εντός μιας κοινότητας. Τα ολοκληρωμένα συστήματα προστασίας των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής πρόληψης, της έγκαιρης παρέμβασης και της οικογενειακής στήριξης, θα πρέπει να παρέχουν στα παιδιά που στερούνται τη γονική μέριμνα ή που κινδυνεύουν να τη χάσουν, τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την αποτροπή του χωρισμού της οικογένειας. Η φτώχεια δεν πρέπει να είναι ποτέ ο μόνος λόγος για την υπαγωγή παιδιού σε καθεστώς εναλλακτικής μέριμνας. Πρέπει να διασφαλιστεί η μετάβαση σε μια ποιοτική φροντίδα σε επίπεδο κοινότητας και οικογένειας, καθώς και η στήριξη των παιδιών που ενηλικιώνονται σε καθεστώς εναλλακτικής μέριμνας.

Με το σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων 32 , η Επιτροπή θέτει τον φιλόδοξο στόχο να μειώσει κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια τον αριθμό των ατόμων στην ΕΕ που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού έως το 2030 — συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 5 εκατομμυρίων παιδιών. Ένα από τα κύρια παραδοτέα του είναι η πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά 33 , η οποία συμπληρώνει την παρούσα στρατηγική και ζητεί τη λήψη ειδικών μέτρων για τα παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Η πρόταση συνιστά στα κράτη μέλη να εγγυώνται την πρόσβαση σε ποιοτικές βασικές υπηρεσίες για τα παιδιά που έχουν ανάγκη: προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, εκπαίδευση (συμπεριλαμβανομένων των σχολικών δραστηριοτήτων), υγειονομική περίθαλψη, διατροφή και στέγαση.

Η Επιτροπή παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν την παιδική φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και, όπου απαιτείται, διατυπώνει σχετικές ειδικές ανά χώρα συστάσεις. Το ενισχυμένο πρόγραμμα εγγυήσεων για τη νεολαία 34 ορίζει ότι όλοι οι νέοι άνω των 15 ετών λαμβάνουν προσφορά απασχόλησης, εκπαίδευσης, πρακτικής άσκησης ή μαθητείας εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή ολοκληρώνουν την επίσημη εκπαίδευση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: -να εγκρίνουν ταχέως στο Συμβούλιο την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση της ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά και να θέσουν σε εφαρμογή τις διατάξεις της· -να εφαρμόσουν το ενισχυμένο πρόγραμμα εγγυήσεων για τη νεολαία και να προωθήσουν τη συμμετοχή των νέων σε υπηρεσίες του προγράμματος εγγυήσεων για τη νεολαία.

2.2Διασφάλιση του δικαιώματος στην υγειονομική περίθαλψη για όλα τα παιδιά

Ο εμβολιασμός είναι το κύριο εργαλείο για την πρόληψη σοβαρών, μεταδοτικών και ενίοτε θανατηφόρων νόσων και συνιστά βασικό στοιχείο της παιδικής φροντίδας. Χάρη στον εκτεταμένο εμβολιασμό, η ευλογιά έχει εξαλειφθεί και η Ευρώπη έχει απαλλαχθεί από την πολιομυελίτιδα. Ωστόσο, εξακολουθούν να εμφανίζονται εξάρσεις ασθενειών που προλαμβάνονται με εμβολιασμό, λόγω ανεπαρκών ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης. Η πανδημία COVID-19 έχει επίσης απειλήσει το αδιάλειπτο των προγραμμάτων παιδικού εμβολιασμού στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ συμμερίζονται τους στόχους για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα εμβόλια και την ισότιμη πρόσβαση σε εμβόλια για όλους.

Το 2020 περισσότερα από 15 500 παιδιά και έφηβοι διαγνώστηκαν με καρκίνο στην ΕΕ και πάνω από 2 000 νέοι και νέες ασθενείς έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του. Ο καρκίνος αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από νόσο για τις ηλικίες άνω του ενός έτους. Το 30 % των παιδιών που πάσχουν από καρκίνο υποφέρουν από σοβαρές μακροχρόνιες συνέπειες, ενώ ο αριθμός των επιζώντων από παιδικό καρκίνο εξακολουθεί να αυξάνεται.

Η υιοθέτηση ενός υγιεινού και δραστήριου τρόπου ζωής σε νεαρή ηλικία συμβάλλει στη μείωση των κινδύνων καρκίνου αργότερα στη ζωή. Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου 36 εντείνει τις έγκαιρες προληπτικές δράσεις και δρομολογεί νέες πρωτοβουλίες για τον παιδιατρικό καρκίνο, ώστε να βοηθήσει τους νέους και τις νέες ασθενείς να αναρρώσουν και να εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής. Ο αριθμός των επικυρωμένων θεραπειών που έχουν στη διάθεσή τους τα παιδιά που πάσχουν από καρκίνο είναι συχνά περιορισμένος. Ο αναθεωρημένος κανονισμός για τα παιδιατρικά φάρμακα —μια εμβληματική πρωτοβουλία της φαρμακευτικής στρατηγικής για την ΕΕ 37 — αποσκοπεί στην προώθηση στοχευμένων παιδιατρικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης της παιδιατρικής ογκολογίας.

Η παιδική ηλικία είναι ένα κρίσιμο στάδιο της ζωής για τον καθορισμό της σωματικής και ψυχικής υγείας στο μέλλον. Ωστόσο, τα προβλήματα ψυχικής υγείας των παιδιών είναι ευρέως διαδεδομένα και μερικές φορές συνδέονται με την απομόνωση, το εκπαιδευτικό περιβάλλον, την κοινωνική ένταξη και τη φτώχεια, καθώς και με την παρατεταμένη χρήση ψηφιακών εργαλείων. Έως και 20 % των παιδιών παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, τα οποία, όταν δεν αντιμετωπίζονται, επηρεάζουν σοβαρά την ανάπτυξή τους, το μορφωτικό τους επίπεδο και τις δυνατότητές τους να ζήσουν μια καλή ζωή. Το σχολείο αναγνωρίζεται ως ένας από τους θεμελιώδεις παράγοντες που καθορίζουν την ψυχική υγεία των παιδιών 38 . Ο ευρωπαϊκός χώρος εκπαίδευσης 39 θα ασχοληθεί και με την ψυχική υγεία και την ευημερία στην εκπαίδευση. Η συμμετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες, η επαφή με τη φύση και η σωματική άσκηση μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των παιδιών 40 , βελτιώνοντας την αυτοεκτίμηση, την αυτοαποδοχή, την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό τους.

Τα παιδιά-μετανάστες συχνά πάσχουν από προβλήματα ψυχικής υγείας εξαιτίας καταστάσεων που βίωσαν στη χώρα καταγωγής, κατά τη μεταναστευτική τους διαδρομή, ή από την αβεβαιότητα ή την ταπεινωτική μεταχείριση που αντιμετώπισαν στη χώρα άφιξης. Οι τρέχουσες εργασίες του δικτύου εμπειρογνωμόνων σε θέματα ευαλωτότητας (VEN) της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) επικεντρώνονται, μεταξύ άλλων, στην ψυχική υγεία των αιτούντων άσυλο. Ορισμένες άλλες ομάδες παιδιών, όπως τα παιδιά με αναπηρίες και τα παιδιά ΛΟΑΤΚΙ, ενδέχεται να έχουν ειδικές ανάγκες όσον αφορά την ψυχική και σωματική τους υγεία, που πρέπει να αντιμετωπιστούν με κατάλληλο τρόπο.

Η υγιεινή διατροφή, σε συνδυασμό με τακτική σωματική άσκηση, είναι ζωτικής σημασίας για την πλήρη σωματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Ακόμη και σήμερα, στην ΕΕ υπάρχουν παιδιά που υποφέρουν από πείνα, ιδίως τα παιδιά των Ρομά και των Πλανόβιων 41 , γεγονός που τα καθιστά πιο ευπαθή σε ασθένειες και αποτρέπει την ορθή ανάπτυξη του εγκεφάλου τους. Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν επίσης τα άστεγα παιδιά και τα παιδιά μεταναστών που διαμένουν σε υπερπλήρεις ή ακατάλληλες εγκαταστάσεις υποδοχής. 

Από την άλλη πλευρά, κατά τα τελευταία 30-40 έτη η αυξημένη διαθεσιμότητα και οικονομική προσιτότητα των εξαιρετικά υψηλής επεξεργασίας, ανθυγιεινών τροφίμων οδήγησαν σε κλιμάκωση φαινομένων υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας. Ένα στα τρία παιδιά ηλικίας 6-9 ετών στην ΕΕ είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη, καρκίνου, καρδιαγγειακών παθήσεων ή πρόωρου θανάτου. Στις δράσεις της Επιτροπής περιλαμβάνεται το πρόγραμμα για την προώθηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία 42 , καθώς και το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία 2014-2020 43 , τα οποία θα αξιολογηθούν στο πλαίσιο της παρακολούθησής τους.

Η στρατηγική της Επιτροπής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» 44 καλεί τη βιομηχανία τροφίμων και τους τομείς του λιανικού εμπορίου να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα και την οικονομική προσιτότητα υγιεινών και βιώσιμων επιλογών όσον αφορά τα τρόφιμα. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει την εναρμονισμένη υποχρεωτική διατροφική επισήμανση στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας για να διευκολύνει τις τεκμηριωμένες και υγιεινές διατροφικές επιλογές και θα ορίσει θρεπτικά προφίλ για τον περιορισμό της προώθησης (μέσω ισχυρισμών περί διατροφής ή υγείας) τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι. Η εκστρατεία «HealthyLifestyle4All» θα προωθήσει υγιεινούς τρόπους ζωής για όλους, ανεξαρτήτως γενιάς και κοινωνικής ομάδας, και ιδίως των παιδιών.

2.3Οικοδόμηση ποιοτικής εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς

Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να αναπτύσσουν τις βασικές ικανότητες και τα ταλέντα τους, αρχής γενομένης από την πρώιμη παιδική ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής τους εκπαίδευσης και της επαγγελματικής τους κατάρτισης, μεταξύ άλλων σε πλαίσια μη τυπικής μάθησης. Η πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και διαχωρισμούς θα πρέπει να διασφαλίζεται, μεταξύ άλλων, μέσω της μη διακριτικής μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής και εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ιθαγένειας, καθεστώτος διαμονής, φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού.

Η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι ιδιαίτερα επωφελής για τη γνωστική, τη γλωσσική και την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Τόσο το σημείο αναφοράς του πλαισίου ΕΚ 2020 47 όσο και οι στόχοι της Βαρκελώνης 48 για τη συμμετοχή των παιδιών στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα έχουν επιτευχθεί σε επίπεδο ΕΕ, αν και με μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών.

Τα ποσοστά εγγραφής στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα για τα παιδιά με αναπηρία, τα παιδιά από μειονεκτούσες ομάδες, τα παιδιά με μεταναστευτικό υπόβαθρο και τα παιδιά Ρομά είναι πολύ χαμηλότερα, αν και τα παιδιά αυτά συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που θα ωφελούνταν περισσότερο από τη συμμετοχή. Οι χώρες έχουν λάβει στοχευμένα μέτρα για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, αλλά λίγες χώρες στοχεύουν σε μέτρα στήριξης για τα παιδιά με μεταναστευτικό υπόβαθρο ή παιδιά που ανήκουν σε περιφερειακές ή εθνοτικές μειονότητες 49 . Αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό για τα παιδιά με μεταναστευτικό υπόβαθρο, για τα οποία η πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι ιδιαίτερα επωφελής όσον αφορά τη γλωσσική ανάπτυξη. Η Επιτροπή θα προτείνει την αναθεώρηση των στόχων της Βαρκελώνης για τη στήριξη της περαιτέρω ανοδικής σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη συμμετοχή στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα 50 .

Ο σχεδιασμός της σχολικής εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς προϋποθέτει την ανάπτυξη ουσιαστικών μαθησιακών εμπειριών σε διάφορα περιβάλλοντα. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για την υποστήριξη της διαδικτυακής και εξ αποστάσεως μάθησης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με τις οποίες θα προωθείται η ανάπτυξη πιο ευέλικτης και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευσης μέσω ενός συνδυασμού διαφορετικών μαθησιακών περιβαλλόντων (στον χώρο του σχολείου και εξ αποστάσεως) και εργαλείων (ψηφιακών, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών, και μη ψηφιακών), ενώ θα λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι μειονεκτούσες ομάδες και κοινότητες.

Παρά την πρόσφατη πρόοδο, τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν περίπου το 10 % των νέων στην ΕΕ (και άνω του 60 % των νέων Ρομά), ενώ μόνο το 83 % έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (μόνο το 28 % των Ρομά). Το 44 % των παιδιών Ρομά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης φοιτούν σε διαχωρισμένα δημοτικά σχολεία, με αποτέλεσμα να υπονομεύονται οι πιθανότητες επιτυχίας τους στα επόμενα στάδια της εκπαίδευσης 51 . Παιδιά με αναπηρία εγκαταλείπουν το σχολείο πρόωρα, ενώ ο αριθμός των μαθητών με αναπηρία που αποκτούν πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών είναι μικρότερος (διαφορά 14,4 ποσοστιαίων μονάδων). Εξακολουθεί να υπάρχει χάσμα μεταξύ των φύλων, καθώς περισσότερα αγόρια εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο σε σύγκριση με τα κορίτσια. Επιπλέον, τα αποτελέσματα του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για το 2018 52 δείχνουν ότι ένας στους πέντε νέους Ευρωπαίους εξακολουθεί να μην διαθέτει επαρκείς ικανότητες ανάγνωσης, μαθηματικών ή θετικών επιστημών. Προκειμένου να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτής της τάσης και στη στήριξη όλων των μαθητών ώστε να ολοκληρώσουν την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή τους, η Επιτροπή θα υποβάλει σύσταση με σκοπό τη δημιουργία δρόμων προς τη σχολική επιτυχία με έμφαση στους μειονεκτούντες μαθητές.

Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) μπορεί να βοηθήσει τους σπουδαστές να αποκτήσουν ένα ισορροπημένο μείγμα επαγγελματικών δεξιοτήτων και βασικών ικανοτήτων ώστε να επιτύχουν στην εξελισσόμενη αγορά εργασίας και στην κοινωνία, συμβάλλοντας στην επίτευξη της συμμετοχής χωρίς αποκλεισμούς και των ίσων ευκαιριών.

3.Καταπολέμηση της βίας κατά των παιδιών και διασφάλιση της προστασίας των παιδιών: μια ΕΕ που βοηθά τα παιδιά να μεγαλώνουν χωρίς βία

Η βία κατά των παιδιών, σε όλες τις πιθανές μορφές της, είναι ευρέως διαδεδομένη. Τα παιδιά μπορεί να είναι θύματα, μάρτυρες, καθώς και δράστες πράξεων βίας, στο σπίτι αλλά και στο σχολείο, σε δραστηριότητες αναψυχής και ψυχαγωγίας, στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης, εκτός και εντός του διαδικτύου.

Εκτιμάται ότι το ήμισυ των παιδιών παγκοσμίως υφίστανται κάποιας μορφής βία κάθε χρόνο. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των παιδιών ηλικίας μεταξύ 2 και 4 ετών παγκοσμίως υφίστανται τακτικά σωματική τιμωρία και/ή ψυχολογική βία από γονείς ή φροντιστές 55 . Στην Ευρώπη, 1 στα 5 παιδιά αποτελούν θύματα κάποιας μορφής σεξουαλικής βίας 56 , ενώ τα παιδιά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι κορίτσια που αποτελούν αντικείμενο εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση 57 . Πάνω από 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια παγκοσμίως, εκ των οποίων τουλάχιστον 600 000 στην ΕΕ 58 , έχουν επιβιώσει από τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων 59 . Το 62 % των ίντερσεξ ατόμων 60 που είχαν υποβληθεί σε εγχείρηση ανέφεραν ότι ούτε τα ίδια ούτε οι γονείς τους έδωσαν εν πλήρη γνώσει τη συγκατάθεσή τους πριν από ιατρική αγωγή ή επέμβαση για την τροποποίηση των χαρακτηριστικών του φύλου τους 61 .

Καθώς η πανδημία COVID-19 έχει οδηγήσει σε αύξηση ορισμένων μορφών βίας, όπως η ενδοοικογενειακή βία, οι μηχανισμοί καταγγελιών και αναφοράς πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Η ικανότητα ανταπόκρισης των γραμμών υποστήριξης για παιδιά (116 111) και των ανοικτών τηλεφωνικών γραμμών για αγνοούμενα παιδιά (116 000), καθώς και η πρόσβαση σε αυτές, πρέπει να βελτιωθούν.

Η έκθεση στη βία επηρεάζει σοβαρά τη σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα των παιδιών να πηγαίνουν στο σχολείο, να αλληλεπιδρούν κοινωνικά και να προοδεύουν. Μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής υγείας, σε χρόνιες ασθένειες, σε τάσεις αυτοτραυματισμού, ακόμη και σε αυτοκτονίες. Τα παιδιά που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση μπορεί να επηρεαστούν ιδιαίτερα.

Η βία στα σχολεία και μεταξύ ατόμων που ανήκουν στην ίδια ομάδα είναι σύνηθες φαινόμενο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του προγράμματος PISA για το 2018, το 23 % των μαθητών ανέφεραν εκφοβισμό στο σχολείο (σωματικό, λεκτικό ή συναφή εκφοβισμό) τουλάχιστον μερικές φορές τον μήνα. Σε πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων για τα άτομα ΛΟΑΤΙ διαπιστώθηκε ότι το 51 % των απαντησάντων ηλικίας 15-17 ετών ανέφεραν παρενόχληση στο σχολείο.

Το 2019 το 12 % των διεθνών μεταναστών παγκοσμίως (ή 33 εκατομμύρια) ήταν παιδιά. Τα παιδιά-μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών-προσφύγων, εκτίθενται πολύ συχνά σε κινδύνους κακοποίησης και έχουν υποστεί ακραίες μορφές βίας —πόλεμο, βίαιες συγκρούσεις, εκμετάλλευση, εμπορία ανθρώπων, σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση— πριν και/ή μετά την άφιξή τους στο έδαφος της ΕΕ 62 . Eνδέχεται να εξαφανιστούν ή να χωριστούν από τις οικογένειές τους. Οι κίνδυνοι αυξάνονται όταν τα παιδιά ταξιδεύουν ασυνόδευτα ή είναι υποχρεωμένα να μοιράζονται υπερπλήρεις εγκαταστάσεις με άγνωστους ενηλίκους. Η ιδιαίτερα ευάλωτη θέση των παιδιών στο πλαίσιο της μετανάστευσης ή λόγω του μεταναστευτικού τους υποβάθρου απαιτεί πρόσθετη και στοχευμένη προστασία και στήριξη. Το ίδιο ισχύει και για παιδιά που βρίσκονται εκτός της ΕΕ, όπως τα 30 000 παιδιά περίπου —συμπεριλαμβανομένων των παιδιών ξένων μαχητών— τα οποία εκτιμάται ότι ζουν στον καταυλισμό Al Hol στη Συρία και υποφέρουν από ψυχικά τραύματα που οφείλονται στις συγκρούσεις, καθώς και από τις εξαιρετικά κακές συνθήκες διαβίωσης 63 .

Η Επιτροπή θα αντιμετωπίσει το ζήτημα της βίας κατά όλων των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της έμφυλης βίας, και θα στηρίξει τα κράτη μέλη με σκοπό την καταπολέμησή της. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να στηρίζει τα κράτη μέλη και να παρακολουθεί την εφαρμογή των δράσεων που προσδιορίζονται στην ανακοίνωση του 2017 για την προστασία των παιδιών-μεταναστών 64 .

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για την ευαισθητοποίηση σχετικά με όλες τις μορφές βίας, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και φιλική προς τα παιδιά πρόληψη, προστασία και στήριξη των παιδιών θυμάτων και μαρτύρων βίας. Το πρόγραμμα «Ιθαγένεια, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» (CERV) 65 θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί έργα για την προστασία των παιδιών.

Η Επιτροπή θα αναζητήσει λύσεις για την αντιμετώπιση της έλλειψης συγκρίσιμων ανά ηλικία και ανά φύλο δεδομένων σχετικά με τη βία κατά των παιδιών, σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, και θα αξιοποιήσει την εμπειρογνωσία του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, κατά περίπτωση.

Η στρατηγική αυτή θα συμπληρώσει και θα ενισχύσει, εφόσον είναι απαραίτητο, τις δράσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και της στρατηγικής της ΕΕ για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών 66 . Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή διερευνά επίσης το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού κέντρου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, το οποίο θα συνεργάζεται με εταιρείες και φορείς επιβολής του νόμου, θα εντοπίζει τα θύματα και θα προσάγει τους δράστες στη δικαιοσύνη.

Η προώθηση ολοκληρωμένων συστημάτων προστασίας των παιδιών συνδέεται άρρηκτα με την πρόληψη και την προστασία από τη βία. Θέτοντας το παιδί στο επίκεντρο, όλες οι αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες θα πρέπει να συνεργάζονται για την προστασία και τη στήριξη του παιδιού με γνώμονα το συμφέρον του. Η Επιτροπή θα στηρίξει περαιτέρω τη δημιουργία σπιτιών για παιδιά (Barnahus 67 ) στην ΕΕ. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα μέτρα πρόληψης, συμπεριλαμβανομένης της οικογενειακής στήριξης.

4.Φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη: μια ΕΕ όπου το σύστημα απονομής δικαιοσύνης σέβεται τα δικαιώματα και τις ανάγκες των παιδιών

Τα παιδιά μπορεί να είναι θύματα, μάρτυρες, ύποπτοι ή κατηγορούμενοι για διάπραξη εγκλήματος ή να είναι διάδικοι σε δικαστική διαδικασία — στην αστική, στην ποινική ή στη διοικητική δικαιοσύνη. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά θα πρέπει να νιώθουν άνετα και ασφαλή ώστε να συμμετέχουν αποτελεσματικά και να ακούγεται η φωνή τους. Οι δικαστικές διαδικασίες πρέπει να προσαρμόζονται στην ηλικία και στις ανάγκες τους, να σέβονται όλα τα δικαιώματά τους 69 και να λαμβάνουν πρωτίστως υπόψη το συμφέρον του παιδιού. Μολονότι η δράση της ΕΕ στον τομέα αυτόν είναι, μέχρι στιγμής, σημαντική και έχουν καθοριστεί πρότυπα στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης 70 , τα εθνικά συστήματα απονομής δικαιοσύνης πρέπει να είναι καλύτερα εξοπλισμένα για την αντιμετώπιση των αναγκών και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των παιδιών. Ορισμένες φορές οι επαγγελματίες δεν έχουν την κατάρτιση που τους επιτρέπει να αλληλεπιδρούν με τα παιδιά με κατάλληλο για την ηλικία τους τρόπο, για παράδειγμα όταν επικοινωνούν μαζί τους σχετικά με τα αποτελέσματα μιας διαδικασίας, καθώς και να σέβονται το συμφέρον του παιδιού. Το δικαίωμα ακρόασης του παιδιού δεν τηρείται πάντα και δεν υπάρχουν πάντα μηχανισμοί για την αποφυγή πολλαπλών ακροάσεων ή διαδικασιών συγκέντρωσης αποδεικτικών στοιχείων 71 .

Τα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και την εξασφάλιση αποτελεσματικών μέσων έννομης προστασίας για παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους, σε ευρωπαϊκό και σε διεθνές επίπεδο. Τα ευάλωτα παιδιά εκτίθενται συχνά σε πολλαπλές και διασταυρούμενες μορφές διακρίσεων. Τα παιδιά με αναπηρία αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω της μειωμένης προσβασιμότητας των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης και των δικαστικών διαδικασιών, ενώ δεν διαθέτουν προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και τα μέσα έννομης προστασίας. Θα πρέπει να βελτιωθεί η συλλογή δεδομένων για τα παιδιά που εμπλέκονται σε δικαστικές διαδικασίες, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο ειδικευμένων δικαστηρίων.

Η πανδημία COVID-19 έχει εντείνει τις προκλήσεις που συνδέονται με τα παιδιά και τη δικαιοσύνη. Ορισμένες δικαστικές διαδικασίες έχουν διακοπεί ή έχουν καθυστερήσει, ενώ έχει επηρεαστεί το δικαίωμα επίσκεψης σε μέλη της οικογένειας που βρίσκονται στη φυλακή.

Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το σύστημα αστικής δικαιοσύνης μετά τη διάσταση ή το διαζύγιο των γονέων τους ή όταν υιοθετούνται ή υπάγονται σε εναλλακτική μέριμνα. Το ουσιαστικό οικογενειακό δίκαιο αποτελεί εθνική αρμοδιότητα. Όσον αφορά τις διασυνοριακές υποθέσεις, ο κανονισμός Βρυξέλλες ΙΙα (με την αναδιατύπωση του 2019) ή ο κανονισμός περί υποχρεώσεων διατροφής, καθώς και η στενότερη δικαστική συνεργασία, είναι καίριας σημασίας για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών και τη διασφάλιση της πρόσβασής τους στη δικαιοσύνη. Ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται ο μη αναγκαίος χωρισμός της οικογένειας, οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με την υπαγωγή παιδιού σε εναλλακτική μέριμνα θα πρέπει να διασφαλίζει τον σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού 72 . Όταν τα δικαστήρια ή οι εθνικές αρχές γνωρίζουν ότι υπάρχει στενή σχέση του παιδιού με άλλο κράτος μέλος, θα πρέπει να εξετάζεται η λήψη των κατάλληλων μέτρων για τη διασφάλιση των εν λόγω δικαιωμάτων σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο.

Το 2022 η Επιτροπή θα επικαιροποιήσει τον πρακτικό οδηγό για την εφαρμογή του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙα (αναδιατύπωση). Ειδικές προκλήσεις προκύπτουν σε διασυνοριακές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών με διαζευγμένους γονείς ή γονείς σε διάσταση και των οικογενειών «ουράνιο τόξο».

Το 2020 το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού των αιτήσεων ασύλου που υποβλήθηκαν αφορούσαν παιδιά 73 . Η αρχή του συμφέροντος του παιδιού πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα όλων των δράσεων ή αποφάσεων που αφορούν τα παιδιά-μετανάστες. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής, μεταξύ άλλων χάρη στην εφαρμογή της ανακοίνωσης του 2017 για την προστασία των παιδιών-μεταναστών, εξακολουθούν να μην παρέχονται πάντα στα παιδιά κατάλληλες για την ηλικία τους πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες, ούτε αποτελεσματική καθοδήγηση και στήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια των διαδικασιών ασύλου ή επιστροφής. Στο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο τονίζεται η ανάγκη τόσο να εφαρμοστούν όσο και να ενισχυθούν οι διασφαλίσεις και τα πρότυπα προστασίας που προβλέπονται στο δίκαιο της ΕΕ για τα παιδιά-μετανάστες. Οι νέοι κανόνες, μόλις θεσπιστούν, θα επιταχύνουν τον ορισμό εκπροσώπων για τα ασυνόδευτα παιδιά και θα εξασφαλίσουν τους πόρους για τη στήριξη των ειδικών αναγκών τους, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασής τους στην ενηλικίωση και στην ανεξάρτητη διαβίωση. Στα παιδιά θα παρέχεται συνεχώς επαρκής στέγαση και βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της νομικής συνδρομής, καθ’ όλη τη διάρκεια των διαδικασιών. Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν επίσης την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης προστασία των ασυνόδευτων παιδιών.

Ακόμη και σήμερα υπάρχουν παιδιά στην Ευρώπη που είναι ανιθαγενή, είτε από τη γέννησή τους είτε, συχνά, λόγω της μετανάστευσης. Η έλλειψη ιθαγένειας καθιστά δύσκολη την πρόσβαση σε ορισμένες από τις βασικές υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση, και μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις βίας και εκμετάλλευσης.

Όσον αφορά τα παιδιά που είναι θύματα εγκληματικών πράξεων, ο αριθμός των περιστατικών που δεν καταγγέλλονται είναι συχνά υψηλός λόγω της ηλικίας του θύματος, της έλλειψης ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματά του και της έλλειψης προσβάσιμων, κατάλληλων για την ηλικία και το φύλο υπηρεσιών καταγγελίας και υποστήριξης. Ειδικές προκλήσεις προκύπτουν κατά τον εντοπισμό των θυμάτων ορισμένων εγκλημάτων, όπως η εμπορία ανθρώπων ή η σεξουαλική κακοποίηση, όπως τονίζεται στη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων 74 .

Στην παγκόσμια μελέτη των Ηνωμένων Εθνών του 2019 σχετικά με τα παιδιά που στερούνται την ελευθερία τους 75 τονίζεται ότι πάρα πολλά παιδιά εξακολουθούν να στερούνται την ελευθερία τους επειδή βρίσκονται σε σύγκρουση με τον νόμο ή συνδέονται με διαδικασίες μετανάστευσης και ασύλου. Οι εθνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, πρέπει να διαθέτουν βιώσιμα και αποτελεσματικά μη στερητικά της ελευθερίας μέτρα και να ενισχύουν τη χρήση τους, σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ, καθώς και να διασφαλίζουν ότι η κράτηση χρησιμοποιείται μόνο ως έσχατη λύση και για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Σε περίπτωση φυλάκισης των γονέων, θα πρέπει επίσης να προωθούνται πολιτικές και πρακτικές που σέβονται τα δικαιώματα των παιδιών τους. Η πλήρης και ορθή υλοποίηση και εφαρμογή της οδηγίας σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις 76 θα διασφαλίσει την καλύτερη προστασία των παιδιών που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών.

5.Ψηφιακή κοινωνία και κοινωνία της πληροφορίας: μια ΕΕ όπου τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να πλοηγούνται με ασφάλεια στο ψηφιακό περιβάλλον και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες του

Η ανάπτυξη του ψηφιακού περιβάλλοντος και η χρήση νέων τεχνολογιών έχουν δημιουργήσει πολλές ευκαιρίες. Τα παιδιά παίζουν, δημιουργούν, μαθαίνουν, αλληλεπιδρούν και εκφράζονται σε διαδικτυακό και συνδεδεμένο περιβάλλον από πολύ νεαρή ηλικία. Οι ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν στα παιδιά να συμμετέχουν στα παγκόσμια κινήματα και να διαδραματίζουν ρόλο ενεργών πολιτών. Καθώς γεννήθηκαν στην ψηφιακή εποχή, βρίσκονται σε καλύτερη θέση ώστε να διαπρέψουν σε συστήματα εκπαίδευσης και μελλοντικά συστήματα αγοράς εργασίας ολοένα πιο ψηφιοποιημένα και συνδεδεμένα. Η χρήση ψηφιακών εργαλείων μπορεί να βοηθά τα παιδιά με αναπηρία να μαθαίνουν, να συνδέονται, να επικοινωνούν και να συμμετέχουν σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες στο διαδίκτυο, υπό την προϋπόθεση ότι είναι προσβάσιμες.

Ωστόσο, με την παρουσία των παιδιών στο διαδίκτυο αυξάνεται η έκθεσή τους σε επιβλαβές ή παράνομο περιεχόμενο, όπως υλικό σεξουαλικής κακοποίησης ή εκμετάλλευσης παιδιών, πορνογραφία και περιεχόμενο ενηλίκων, ανταλλαγή μηνυμάτων σεξουαλικού περιεχομένου, διαδικτυακή ρητορική μίσους, εσφαλμένη πληροφόρηση ή παραπληροφόρηση, λόγω της έλλειψης αποτελεσματικών συστημάτων γονικού ελέγχου / επαλήθευσης της ηλικίας. Η έκθεση στο διαδίκτυο ενέχει επίσης κινδύνους επιβλαβών και παράνομων επαφών, όπως η αθέμιτη προσέγγιση παιδιών στον κυβερνοχώρο και η άγρα παιδιών για σεξουαλικούς σκοπούς, ο κυβερνοεκφοβισμός ή η διαδικτυακή κακοποίηση και παρενόχληση. Σχεδόν το ένα τρίτο των κοριτσιών και το 20 % των αγοριών ήρθαν σε επαφή με δυσάρεστο περιεχόμενο τουλάχιστον μια φορά το μήνα κατά το προηγούμενο έτος, ενώ παιδιά που προέρχονται από μειονότητες έρχονται συχνότερα αντιμέτωπα με ενοχλητικά περιστατικά στο διαδίκτυο 83 . Μεταξύ των απαντησάντων ΛΟΑΤΙ ηλικίας 15-17 ετών, το 15 % έχουν υποστεί κυβερνοπαρενόχληση λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού τους 84 . Όλο και περισσότεροι διακινητές χρησιμοποιούν διαδικτυακές πλατφόρμες για τη στρατολόγηση και την εκμετάλλευση θυμάτων, δεδομένου ότι τα παιδιά αποτελούν ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα-στόχο 85 . 

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών 86 , η Επιτροπή υπέβαλε ενδιάμεση πρόταση που θα επιτρέψει στις εταιρείες τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) να εξακολουθήσουν να καταγγέλλουν οικειοθελώς σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στις αρχές, στον βαθμό που οι πρακτικές αυτές είναι νόμιμες, και καλεί τους συννομοθέτες να συμφωνήσουν άμεσα για την έγκρισή της. Μακροπρόθεσμα, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο.

Η υπερβολική έκθεση σε οθόνες και διαδικτυακές δραστηριότητες αποτελεί πηγή ανησυχίας για την υγεία και την ψυχική ευεξία των παιδιών, καθώς οδηγεί σε αυξημένο άγχος, έλλειψη προσοχής, προβλήματα όρασης και έλλειψη σωματικής και αθλητικής δραστηριότητας.

Η πανδημία COVID-19 είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά ο χρόνος που περνούν τα παιδιά στο διαδίκτυο, λόγω της μετατόπισης της σχολικής, της πολιτιστικής και της κοινωνικής ζωής στο διαδίκτυο. Αυτό οδήγησε σε αύξηση των κινδύνων στο διαδίκτυο και σε διεύρυνση των ψηφιακών ανισοτήτων. Ένα στα 10 παιδιά ανέφερε ότι δεν συμμετείχε σε καμία διαδικτυακή δραστηριότητα και ότι η επικοινωνία με τους δασκάλους ήταν σπάνια κατά τη διάρκεια της εαρινής απαγόρευσης δραστηριοτήτων 87 . Η πρόσβαση στο διαδίκτυο εξακολουθεί να συνιστά πρόκληση για σημαντικό αριθμό παιδιών στην ΕΕ: είναι 20 % υψηλότερη για τα νοικοκυριά υψηλού εισοδήματος και αισθητά χαμηλότερη στις αγροτικές περιοχές 88 . Στην πρόσφατη ανακοίνωσή της σχετικά με την ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης, η Επιτροπή εξήγγειλε φιλόδοξους στόχους συνδεσιμότητας για όλα τα νοικοκυριά στην Ευρώπη 89 .

Η ΕΕ έχει αναπτύξει νομικά μέσα και πρωτοβουλίες πολιτικής για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών στο ψηφιακό περιβάλλον 90 . Εφόσον είναι αναγκαίο, τα εν λόγω μέσα και πρωτοβουλίες θα πρέπει να προσαρμόζονται και να επικαιροποιούνται ανάλογα με την εμφάνιση νέων απειλών, τις εξελίξεις και τις αλλαγές στην τεχνολογία. Η αναθεωρημένη οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ενίσχυσε την προστασία των παιδιών από επιβλαβές περιεχόμενο και ακατάλληλες εμπορικές ανακοινώσεις. Η πρόσφατη πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες 91 προτείνει υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τους παρόχους υπηρεσιών, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια των χρηστών στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών. Ο κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση 92 θα θεσπίσει ένα καθεστώς από κοινού ρύθμισης προσαρμοσμένο στην αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με τη διάδοση της παραπληροφόρησης. Το νέο σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση (2021-2027) 93 προωθεί τον ψηφιακό γραμματισμό με σκοπό την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και θέτει την εκπαίδευση και την κατάρτιση στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας. Σε διεθνές επίπεδο δημοσιεύθηκαν μόλις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ερμηνεία των δικαιωμάτων του παιδιού στο ψηφιακό περιβάλλον 94 .

Όσον αφορά τους κανόνες για την προστασία των δεδομένων και για την ιδιωτική ζωή, τα παιδιά τάσσονται υπέρ της πρακτικής των εταιρειών να αναπτύσσουν κατανοητές πολιτικές προστασίας της ιδιωτικής ζωής για τις ψηφιακές υπηρεσίες και εφαρμογές, και ζητούν να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη νέων ψηφιακών προϊόντων που θα χρησιμοποιούν. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να στηρίξει τις προσπάθειες αυτές, ιδίως μέσω των πρωτοβουλιών Youth Pledge for a Better Internet (Δέσμευση για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τη νεολαία) 95 και Youth Call for Action (Έκκληση από τη νεολαία για ανάληψη δράσης) 96 .

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη μέσω του ψηφιακού προγράμματος για κέντρα για ασφαλέστερη χρήσης του διαδικτύου και της πλατφόρμας Better Internet for Kids (Διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά) 97 με σκοπό την ευαισθητοποίηση και την ανάπτυξη ικανοτήτων σχετικά με τον κυβερνοεκφοβισμό, την αναγνώριση της εσφαλμένης πληροφόρησης και της παραπληροφόρησης, καθώς και την προώθηση υγιούς και υπεύθυνης συμπεριφοράς στο διαδίκτυο. Η επικείμενη πρωτοβουλία «Δρόμοι προς τη σχολική επιτυχία» 98 θα προωθήσει την πρόληψη του κυβερνοεκφοβισμού. Το πρόγραμμα Erasmus+ 99 θα χρηματοδοτήσει πρωτοβουλίες που θα στηρίξουν την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων από όλα τα παιδιά.

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) έχει και θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στα παιδιά και τα δικαιώματά τους 100 , για παράδειγμα στους τομείς της εκπαίδευσης, της αναψυχής και της παροχής υγειονομικής περίθαλψης. Ωστόσο, μπορεί να ενέχει και ορισμένους κινδύνους που σχετίζονται με την ιδιωτική ζωή, την ασφάλεια και την προστασία. Η επικείμενη πρόταση της Επιτροπής για ένα οριζόντιο νομικό πλαίσιο για την ΤΝ θα προσδιορίσει τη χρήση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των παιδιών.

6.Η παγκόσμια διάσταση: μια ΕΕ που υποστηρίζει, προστατεύει και ενδυναμώνει τα παιδιά σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια κρίσεων και συγκρούσεων.

Η δέσμευση της ΕΕ για την προώθηση, την προστασία, την πραγμάτωση και τον σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού είναι παγκόσμια δέσμευση. Μέσω της παρούσας στρατηγικής, η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση της και ως βασικού παγκόσμιου παράγοντα στο θέμα αυτό. Η ΕΕ ήδη διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην προστασία και τη στήριξη των παιδιών παγκοσμίως, με την ενίσχυση της πρόσβασης στην εκπαίδευση, τις υπηρεσίες και την υγεία, και με την προστασία από κάθε μορφή βίας, κακοποίησης και παραμέλησης, μεταξύ άλλων και σε ανθρωπιστικό πλαίσιο.

Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, πάρα πολλά παιδιά σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να υφίστανται ή κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωπα με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανθρωπιστική κρίση, περιβαλλοντική και κλιματική κρίση, έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση, υποσιτισμό, φτώχεια, ανισότητες και αποκλεισμό. Για τα κορίτσια, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη· εξακολουθούν να είναι θύματα διακρίσεων και έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένων των γάμων παιδιών, των πρώιμων και καταναγκαστικών γάμων, καθώς και του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων ήδη από την ηλικία των 4 ετών.

Σχεδόν τα δύο τρίτα των παιδιών του κόσμου ζουν σε χώρα που πλήττεται από συγκρούσεις. Από αυτά, το 1 στα 6 ζει σε απόσταση 50 χλμ. από ζώνη συγκρούσεων 105 . Αυτό όχι μόνο απειλεί τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, αλλά συχνά μπορεί να τους στερήσει την εκπαίδευση 106 και να επηρεάσει αρνητικά τις μελλοντικές ευκαιρίες ζωής τόσο των ίδιων όσο και των κοινοτήτων από τις οποίες προέρχονται.

Τα παιδιά είναι επίσης θύματα στρατολόγησης και χρήσης σε ένοπλες συγκρούσεις. Η συμμετοχή τους σε συγκρούσεις επηρεάζει σοβαρά τη σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική τους ευημερία. Τα παιδιά-στρατιώτες, τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια, πέφτουν επίσης συχνά θύματα σεξουαλικής βίας, η οποία χρησιμοποιείται πολύ συχνά ως πολεμικό όπλο.

Εκτιμάται ότι 5,2 εκατομμύρια παιδιά 107 κάτω των 5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο, κυρίως από αίτια που μπορούν να προληφθούν και να θεραπευθούν, πολλά από τα οποία οφείλονται στη φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τις διακρίσεις, τα έμφυλα πρότυπα και την παραμέληση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πανδημία COVID-19 και η κλιματική αλλαγή έχουν επιδεινώσει περαιτέρω τις υφιστάμενες μορφές διακρίσεων κατά των παιδιών, καθώς και την έκθεση των παιδιών και των οικογενειών σε ευάλωτες καταστάσεις παγκοσμίως. Κατά την κορύφωση της πανδημίας, περίπου 1,6 δισεκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν πήγαιναν στο σχολείο 108 .

Η εξωτερική διάσταση της δράσης της ΕΕ θα είναι σύμφωνη με τις δεσμεύσεις που έχουν τεθεί στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 109  και θα υποστηρίζεται από στοχευμένες δράσεις που περιλαμβάνονται σε άλλες σχετικές πρωτοβουλίες, όπως είναι οι κατευθυντήριες γραμμές για την προαγωγή και την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού 110 , οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα παιδιά σε ένοπλες συγκρούσεις 111 , το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ισότητα των φύλων στην εξωτερική δράση (2021-2025) 112 και η δέσμη εργαλείων για τα δικαιώματα του παιδιού 113 .

Σε όλα τα πλαίσια, η ΕΕ θα συνεχίσει να συμβάλλει στην εξασφάλιση ποιοτικής, ασφαλούς και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευσης, κοινωνικής προστασίας, υπηρεσιών υγείας, διατροφής, καθαρού πόσιμου νερού, στέγασης, καθαρού αέρα σε εσωτερικούς χώρους και κατάλληλης αποχέτευσης. Ειδικότερα, οι αναπτυξιακές πολιτικές της ΕΕ i) θα προωθήσουν την καθολική κάλυψη υγείας, ώστε να εξασφαλιστούν βασικές υπηρεσίες για την υγεία της μητέρας, του νεογνού, του παιδιού και του εφήβου, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας και της ψυχοκοινωνικής στήριξης· ii) θα ζητήσουν από τα συστήματα τροφίμων να παρέχουν θρεπτική, ασφαλή, οικονομικά προσιτή και βιώσιμη διατροφή που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα δικαιώματα των παιδιών και iii) θα επενδύσουν περαιτέρω στην ανάπτυξη ποιοτικών, προσβάσιμων εκπαιδευτικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της προσχολικής, της πρωτοβάθμιας, της κατώτερης και της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, η χρηματοδοτική συνδρομή θα στηρίξει την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και βιώσιμη συνδεσιμότητα για τα σχολεία, καθώς και τη συμπερίληψη των ψηφιακών δεξιοτήτων στα σχολικά προγράμματα και στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών.

Σε ανθρωπιστικές κρίσεις, η ΕΕ θα εξακολουθήσει να στηρίζει τα παιδιά, εφαρμόζοντας μια προσέγγιση βασισμένη στις ανάγκες σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές αρχές, και θα διασφαλίζει ότι η βοήθειά της λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του φύλου και την ηλικία. Η ΕΕ θα συνεχίσει να δίνει έμφαση στην προστασία των παιδιών, αντιμετωπίζοντας όλες τις μορφές βίας κατά των παιδιών και παρέχοντας υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνική στήριξη. Επιπλέον, η συνεχής πρόσβαση σε ασφαλή, ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση έχει μεγάλη σημασία για τον εφοδιασμό των παιδιών και των νέων με βασικές δεξιότητες, για την παροχή προστασίας και αίσθησης ομαλότητας, καθώς και για τη συμβολή στην ειρήνη, ενώ αποτελεί όχημα επανένταξης και ανθεκτικότητας.

Συνολικά 152 εκατομμύρια παιδιά (9,6 % του συνόλου των παιδιών παγκοσμίως) είναι θύματα παιδικής εργασίας, ενώ 73 εκατομμύρια από αυτά απασχολούνται σε επικίνδυνες συνθήκες οι οποίες ενδέχεται να βλάψουν την υγεία, την ασφάλεια και την ανάπτυξή τους 114 . Οι πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής εξήγγειλαν μια προσέγγιση μηδενικής ανοχής έναντι της παιδικής εργασίας, συμβάλλοντας έτσι στις παγκόσμιες προσπάθειες στο πλαίσιο της ανακήρυξης του 2021 ως Διεθνούς Έτους των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη της Παιδικής Εργασίας 115 . Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 116 περιλαμβάνει επίσης μια δράση για τη σημαντική μείωση της παγκόσμιας παιδικής εργασίας, σύμφωνα με την ημερομηνία-στόχο του 2025 που τέθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για την πλήρη εξάλειψη της παιδικής εργασίας παγκοσμίως. Αυτό θα καλύπτει τη στήριξη της δωρεάν και εύκολα προσβάσιμης υποχρεωτικής εκπαίδευσης για τα παιδιά μέχρι αυτά να συμπληρώσουν την ελάχιστη ηλικία απασχόλησης, καθώς και την επέκταση των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας, ώστε να βοηθήσουν τις οικογένειες να ξεφύγουν από τη φτώχεια.

Οι εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες της ΕΕ, καθώς και το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ) έχουν επίσης συμβάλει σημαντικά στην προώθηση του σεβασμού των βασικών ανθρωπίνων και εργασιακών δικαιωμάτων, όπως κατοχυρώνονται στις θεμελιώδεις συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Ιδιαίτερη προτεραιότητα θα δοθεί στην υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της δράσης κατά της παιδικής εργασίας. Η ΕΕ θα ζητήσει από τις τρίτες χώρες να επικαιροποιούν τακτικά τους εθνικούς καταλόγους επικίνδυνων επαγγελμάτων που δεν θα πρέπει να ανατίθενται ποτέ σε παιδιά. Η ΕΕ θα εντείνει επίσης τις προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού των εταιρειών της ΕΕ είναι απαλλαγμένες από παιδική εργασία, ιδίως με την προώθηση βιώσιμης εταιρικής διακυβέρνησης.

Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, η ΕΕ θα εντείνει τις προσπάθειές της για να εξασφαλίσει ουσιαστική συμμετοχή των παιδιών· για να αποτρέψει, να καταπολεμήσει και να αντιμετωπίσει όλες τις μορφές βίας κατά των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της έμφυλης βίας· για να εξαλείψει τους πρώιμους και καταναγκαστικούς γάμους και τους γάμους παιδιών, τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, την εμπορία, τη λαθραία διακίνηση, την επαιτεία, τη (σεξουαλική) εκμετάλλευση και την παραμέληση παιδιών. Θα ενταθούν επίσης οι εργασίες για την πρόληψη και τον τερματισμό των σοβαρών παραβιάσεων εις βάρος παιδιών που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις, μεταξύ άλλων με δραστηριότητες προώθησης της συμμόρφωσης με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Το σχέδιο δράσης στηρίζει επίσης τις χώρες εταίρους για την ανάπτυξη και ενίσχυση φιλικών προς τα παιδιά συστημάτων δικαιοσύνης και προστασίας του παιδιού, μεταξύ άλλων για τα παιδιά-μετανάστες και πρόσφυγες, τα βιαίως εκτοπισμένα παιδιά και τα παιδιά που ανήκουν σε μειονότητες, ιδίως τους Ρομά. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να στηρίζει την επανεγκατάσταση στην ΕΕ παιδιών και άλλων ευάλωτων ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Η ΕΕ θα στηρίξει δράσεις για την αντιμετώπιση του ζητήματος των παιδιών του δρόμου και θα επενδύσει στην ανάπτυξη ποιοτικής εναλλακτικής φροντίδας και στη μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στην παροχή ποιοτικής φροντίδας σε επίπεδο οικογένειας και τοπικής κοινότητας για τα παιδιά που στερούνται γονικής φροντίδας και τα παιδιά με αναπηρία.

Η ΕΕ θα συνεχίσει να συμπεριλαμβάνει τα δικαιώματα των παιδιών στον πολιτικό διάλογο με τις χώρες εταίρους, και ιδίως στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και της διαδικασίας σταθεροποίησης και σύνδεσης. Θα προωθήσει επίσης μέτρα για την αντιμετώπιση της βίας και των διακρίσεων, ιδίως εις βάρος ευάλωτων παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Η ΕΕ θα υποστηρίξει την παρακολούθηση και τη συλλογή αναλυτικών δεδομένων σχετικά με την κατάσταση των παιδιών στην περιοχή και θα συνεχίσει να υποβάλλει σχετικές εκθέσεις στο πλαίσιο των ετήσιων εκθέσεων ανά χώρα που υποβάλλονται στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για τη διεύρυνση.

Για την επίτευξη των στόχων αυτών, η ΕΕ θα συντονίσει τη χρήση όλων των προγραμμάτων δαπανών που έχει στη διάθεσή της στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ιδίως του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (ΜΓΑΔΣ), του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας ΙΙΙ (ΜΠΒ ΙΙΙ) και του Μέσου Ανθρωπιστικής Βοήθειας.

Θα προωθήσει επίσης δράσεις σε πολυμερή και περιφερειακά φόρουμ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, καθώς και δράσεις με την κοινωνία των πολιτών, τα παιδιά και τους εφήβους, εθνικούς φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τον επιχειρηματικό τομέα και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

7.Ενσωμάτωση της διάστασης του παιδιού σε όλες τις δράσεις της ΕΕ

Για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στη στρατηγική, η Επιτροπή θα διασφαλίσει την ενσωμάτωση της διάστασης των δικαιωμάτων του παιδιού σε όλες τις σχετικές πολιτικές, τη νομοθεσία και τα χρηματοδοτικά προγράμματα 117 . Αυτό θα αποτελέσει μέρος των προσπαθειών για τη δημιουργία μιας φιλικής προς τα παιδιά νοοτροπίας στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ και θα υποστηριχθεί με την παροχή κατάρτισης και ανάπτυξης ικανοτήτων στο προσωπικό της ΕΕ, καθώς και με την ενίσχυση του εσωτερικού συντονισμού μέσω της ομάδας του Συντονιστή της Επιτροπής για τα δικαιώματα του παιδιού. Θα καταρτιστεί κατάλογος ελέγχου για την ενσωμάτωση των δικαιωμάτων του παιδιού.

Απαιτούνται αξιόπιστα και συγκρίσιμα δεδομένα για την ανάπτυξη τεκμηριωμένων πολιτικών. Η Επιτροπή θα καλέσει τον FRA να συνεχίσει να παρέχει τεχνική βοήθεια και μεθοδολογική υποστήριξη στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων, όσον αφορά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση διαδικασιών συλλογής δεδομένων. Θα επιδιωχθεί επίσης μεγαλύτερη ανάλυση κατά ηλικία και φύλο των δεδομένων της Eurostat και των δεδομένων που παράγονται από άλλους οργανισμούς της ΕΕ, καθώς και έρευνα σε συγκεκριμένους θεματικούς τομείς που καλύπτονται από την παρούσα στρατηγική. Αυτό θα γίνει μέσω του προγράμματος-πλαισίου έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη» (2021-2027) 118 .

Η στρατηγική θα συμβάλει επίσης στην ενσωμάτωση και τον συντονισμό των πρωτοβουλιών σε εθνικό επίπεδο και μεταξύ των βασικών ενδιαφερόμενων μερών, ώστε να διασφαλιστεί η καλύτερη εφαρμογή των υφιστάμενων ενωσιακών και διεθνών νομικών υποχρεώσεων. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή θα δημιουργήσει επίσης το δίκτυο της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού έως το τέλος του 2021. Το δίκτυο, έχοντας ως βάση το έργο της υφιστάμενης άτυπης ομάδας εμπειρογνωμόνων για τα δικαιώματα του παιδιού 119 , θα ενισχύσει τον διάλογο και την αμοιβαία μάθηση μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού και θα στηρίξει την εφαρμογή, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της στρατηγικής. Το δίκτυο θα απαρτίζεται από εθνικούς εκπροσώπους και θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, διεθνείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, εκπροσώπους τοπικών και περιφερειακών αρχών και παιδιά. Η Επιτροπή θα αναπτύξει επίσης στενότερη συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και με άλλα αρμόδια θεσμικά όργανα, περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς, την κοινωνία των πολιτών και διαμεσολαβητές για τα παιδιά.

Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να εξεταστεί σε συνδυασμό με τη στρατηγική για την ενίσχυση της εφαρμογής του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ και του σχεδίου δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία. Συμπληρώνει τις στοχευμένες προσπάθειες για να καταστούν τα δικαιώματα και οι αξίες της ΕΕ πιο απτά σε τομείς όπως 120 η προστασία των παιδιών-μεταναστών, η ισότητα και η ένταξη, η ισότητα των φύλων, η καταπολέμηση του ρατσισμού και ο πλουραλισμός, τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιθαγένεια της ΕΕ, τα δικαιώματα των θυμάτων, η καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, τα κοινωνικά δικαιώματα και η εκπαίδευση και κατάρτιση χωρίς αποκλεισμούς 121 . Συνάδει επίσης με τις προτεραιότητες που καθορίζονται στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 122 .

7.1 Συνεισφορά των κονδυλίων της ΕΕ στην υλοποίηση της στρατηγικής

Η χρηματοδότηση της ΕΕ είναι καθοριστική για τη στήριξη της υλοποίησης των πολιτικών της ΕΕ στα κράτη μέλη. Με τη στρατηγική αυτή, η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη μέλη ώστε να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα κονδύλια της ΕΕ στις πρωτοβουλίες τους για την προστασία και την πραγμάτωση των δικαιωμάτων του παιδιού. Θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνει την κατάρτιση προϋπολογισμού για τα δικαιώματα του παιδιού και να διερευνήσει τρόπους για την παρακολούθηση των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ στον τομέα αυτόν, ώστε τα κονδύλια να διοχετεύονται στις πλέον πιεστικές ανάγκες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη χρηματοδότηση για τα δικαιώματα του παιδιού στο πλαίσιο των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ, σύμφωνα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Βάσει του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027,

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) στηρίζουν επενδύσεις στην ανάπτυξη ανθρώπινων ικανοτήτων και υποδομών, τον εξοπλισμό και την πρόσβαση σε υπηρεσίες στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της στέγασης, της κοινωνικής πρόνοιας, της υγειονομικής περίθαλψης και της παιδικής φροντίδας, καθώς και τη μετάβαση από τις ιδρυματικές υπηρεσίες στην παροχή υπηρεσιών σε επίπεδο οικογένειας και τοπικής κοινότητας.

Τα κράτη μέλη με ποσοστό παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (την περίοδο 2017-2019) θα πρέπει να διαθέσουν το 5 % του ΕΚΤ+ για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας, ενώ άλλα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέσουν κατάλληλο ποσό. Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, τα κράτη μέλη θα πρέπει να πληρούν διάφορους αναγκαίους πρόσφορους όρους, οι οποίοι ενδέχεται να συνδέονται στενά με τα μέτρα για τα δικαιώματα του παιδιού. Στους όρους αυτούς περιλαμβάνονται πλαίσια πολιτικής στον τομέα της μείωσης της φτώχειας, της ένταξης των Ρομά και της συμμόρφωσης με την UNCRPD και τον Χάρτη. Το νέο ΤΑΜΕ θα ενισχύσει την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών-μεταναστών μέσω της αναγνώρισης και της παροχής οικονομικής στήριξης και κινήτρων για την ιδιαίτερη υποδοχή, στέγαση και άλλες ειδικές ανάγκες τους, με ποσοστό συγχρηματοδότησης έως 75 %, το οποίο μπορεί να αυξηθεί σε 90 % για έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο ειδικών δράσεων.

Άλλα ταμεία και προγράμματα της ΕΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πραγμάτωση των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη», το πρόγραμμα CERV, το Erasmus+, το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), το REACT-EU και το InvestEU. Επιπλέον, το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης είναι σε θέση, κατόπιν αιτήματος, να παρέχει τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη για την εκπόνηση δράσεων ανάπτυξης ικανοτήτων.

Τα κράτη μέλη καλούνται να διασφαλίσουν μια συντονισμένη προσέγγιση σε εθνικό, μακροπεριφερειακό 123 , περιφερειακό και τοπικό επίπεδο κατά τον προγραμματισμό και την εκτέλεση των κονδυλίων της ΕΕ, καθώς και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων που εργάζονται με παιδιά και για τα παιδιά, και των κοινωνικών και οικονομικών εταίρων στην προετοιμασία, την αναθεώρηση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των προγραμμάτων για τα ταμεία της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027.

Η στρατηγική αντιμετωπίζει επίσης τις ανισότητες που ανέδειξε η κρίση της νόσου COVID-19, η οποία έπληξε δυσανάλογα τα ευάλωτα παιδιά. Στο πλαίσιο των εργασιών αυτών, η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει το NextGenerationEU για τον μετριασμό των δυσανάλογων επιπτώσεων της κρίσης, και θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τα δικαιώματα του παιδιού στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων μέσω του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.

Για να επιτευχθεί πραγματική πρόοδος στην πράξη, η στρατηγική αυτή πρέπει να συνοδεύεται από δεσμεύσεις και επενδύσεις σε εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να αναπτύξουν, όπου δεν είναι ακόμη διαθέσιμες, ισχυρές και τεκμηριωμένες εθνικές στρατηγικές για τα δικαιώματα του παιδιού, σε συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών· και σε συνέργεια με άλλες σχετικές εθνικές στρατηγικές και σχέδια. Καλεί επίσης τα κράτη μέλη να επικυρώσουν όλα τα προαιρετικά πρωτόκολλα της UNCRC και τα προαιρετικά πρωτόκολλα της UNCRPD, καθώς και να λάβουν δεόντως υπόψη τους τις καταληκτικές παρατηρήσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού 124 και της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία 125 . Η Επιτροπή καλεί επίσης τα κράτη μέλη να στηρίξουν όλες τις δράσεις που συνιστώνται στην παρούσα στρατηγική μέσω κατάλληλων χρηματοδοτικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης από την ΕΕ.

Συμπέρασμα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται πλήρως να στηρίζει τα παιδιά ώστε να αναπτύσσουν τις δυνατότητές τους ως δραστήριοι και υπεύθυνοι πολίτες. Για να συμβεί αυτό, η συμμετοχή στον δημοκρατικό βίο πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία. Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους για θέματα που τα αφορούν, καθώς και να λαμβάνονται υπόψη οι απόψεις τους. Για να καταστεί δυνατή η ενεργός συμμετοχή των παιδιών, πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουμε τη φτώχεια, τις ανισότητες και τις διακρίσεις, ώστε να σπάσει ο διαγενεακός κύκλος της μειονεξίας.

Η στρατηγική αυτή είναι συμπεριληπτική από τον σχεδιασμό της και δεν θα εισαγάγει αποκλεισμούς κατά την εφαρμογή της. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή της στρατηγικής σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, και θα υποβάλλει εκθέσεις προόδου στο ετήσιο ευρωπαϊκό φόρουμ για τα δικαιώματα του παιδιού. Τα παιδιά θα συμμετέχουν στην παρακολούθηση και την αξιολόγηση, ιδίως μέσω της μελλοντικής πλατφόρμας για τη συμμετοχή των παιδιών. Οι δράσεις της στρατηγικής θα προσαρμόζονται όπου χρειάζεται.

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εγκρίνουν τη στρατηγική και να συνεργαστούν για την εφαρμογή της. Η Επιτροπή καλεί την Επιτροπή των Περιφερειών και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή να προωθήσουν τον διάλογο με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και την κοινωνία των πολιτών.

Έχουμε όλοι την ευθύνη να ακούσουμε τα παιδιά και να δράσουμε τώρα. Και για να επαναλάβουμε τα λόγια ενός μέλους του Συμβουλίου Παιδιών της Eurochild: «Τα λόγια είναι καλά αλλά οι πράξεις καλύτερες». 

(1)

Παιδί είναι οποιοδήποτε πρόσωπο κάτω των 18 ετών. Πληθυσμιακά στοιχεία: [ yth_demo_010 ], [ yth_demo_020 ], Eurostat, 2020.

(2)

 Δημογραφικά στοιχεία: Στατιστικοί πίνακες για την κατάσταση των παιδιών στον κόσμο το 2019 , UNICEF .

(3)

Στο άρθρο 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) καθορίζεται ως στόχος της ΕΕ η προώθηση της προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού. Στο άρθρο 3 παράγραφος 5 της ΣΕΕ ορίζεται ότι, στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο, η Ένωση συμβάλλει [...] στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των δικαιωμάτων του παιδιού.

(4)

  Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (2012/C 326/02).

(5)

  Μια Ένωση που επιδιώκει περισσότερα. Το πρόγραμμά μου για την Ευρώπη . Της υποψήφιας προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πολιτικές κατευθύνσεις για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2019-2024.

(6)

  Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού, Ηνωμένα Έθνη , 1989.

(7)

  How children (10-18) experienced online risks during the COVID-19 lockdown in spring 2020 [Πώς βίωσαν τα παιδιά (10-18 ετών) τους κινδύνους στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια των μέτρων απαγόρευσης δραστηριοτήτων λόγω της COVID-19 την άνοιξη του 2020], JRC, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2020.

(8)

  Exploiting Isolation: Offenders and victims of online child sexual abuse during the COVID-19 pandemic  (Εκμετάλλευση της απομόνωσης: παραβάτες και θύματα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19), Ευρωπόλ, 2020.

(9)

  Σχετικά με μια στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δικαιώματα του παιδιού [COM(2006) 367] και Το θεµατολόγιο της ΕΕ για τα δικαιώµατα του παιδιού [COM(2011) 60].

(10)

Βλ. παράρτημα 2 — Δικαιώματα του παιδιού — Κεκτημένο και πολιτικές της ΕΕ.

(11)

  Οι 20 αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων .

(12)

  Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες , Ηνωμένα Έθνη, 2006.

(13)

  Στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών: Ατζέντα 2030 . Βλ. παράρτημα 1: Συγκριτικός πίνακας όπου παρατίθενται λεπτομερώς τα σχετικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, όπως προστατεύονται και προάγονται από τις διάφορες πτυχές της παρούσας στρατηγικής.

(14)

  Στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα του παιδιού (2016-2021). Το Συμβούλιο της Ευρώπης καταρτίζει επίσης το μελλοντικό στρατηγικό πλαίσιο για την περίοδο 2022-2027.

(15)

  Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 2019 σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών επ’ ευκαιρία της 30ής επετείου της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού [2019/2876(RSP)] – Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Μαρτίου 2021 σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού ενόψει της Στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού [2021/2523(RSP)].

(16)

  Συνοπτική έκθεση της ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού , 2021.

(17)

  13o Ευρωπαϊκό φόρουμ για τα δικαιώματα του παιδιού , 2020.

(18)

 UNICEF, Eurochild, Save the Children, Child Fund Alliance, World Vision: Our Europe, Our Rights, Our Future (Η Ευρώπη μας, τα δικαιώματά μας, το μέλλον μας) .  Διαβούλευση των Παιδικών Χωριών SOS με παιδιά σε κλειστές δομές φροντίδας και με παιδιά που λαμβάνουν υπηρεσίες ενίσχυσης της οικογένειας , και συνοπτική έκθεση , Defence for Children International, Terre des Hommes και συνεργαζόμενοι φορείς.

(19)

  Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού: φιλικές προς τα παιδιά εκδόσεις .

(20)

  Report of the 2018 Day of General Discussion on Protecting and Empowering Children as Human Rights Defenders (Έκθεση της Ημέρας γενικής συζήτησης του 2018 σχετικά με την προστασία και την ενδυνάμωση των παιδιών ως υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων), Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, 2018· Implementation Guide on the Rights of Child Human Rights Defenders (Οδηγός εφαρμογής για τα δικαιώματα των παιδιών υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων), Child Rights Connect, 2020.

(21)

  Study on child participation in EU political and democratic life (Μελέτη για τη συμμετοχή των παιδιών στον πολιτικό και δημοκρατικό βίο της ΕΕ), Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2021, και η  προσβάσιμη έκδοσή της.

(22)

  Διάλογοι της ΕΕ για τη νεολαία (νέοι 16-30 ετών).

(23)

  Γωνιά μάθησης . 

(24)

   Europe Kids Want survey, Sharing the view of children and young people across Europe (Έρευνα για την Ευρώπη που θέλουν τα παιδιά — Ανταλλαγή απόψεων των παιδιών και των νέων σε όλη την Ευρώπη), UNICEF και Eurochild, 2019.

(25)

  Our Europe. Our Rights. Our Future , ό.π.

(26)

  Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία . 

(27)

  Child Participation Assessment Tool (Εργαλείο αξιολόγησης της συμμετοχής των παιδιών), Συμβούλιο της Ευρώπης.

(28)

  Οι 20 αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων . 

(29)

  Σύσταση της Επιτροπής με τίτλο «Επένδυση στα παιδιά: Σπάζοντας τον κύκλο της μειονεξίας» (2013/112/ΕΕ).

(30)

  Πρόταση της Επιτροπής για κοινή έκθεση για την απασχόληση , 2021.

(31)

  Combating child poverty: an issue of fundamental rights (Καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας: ένα ζήτημα θεμελιωδών δικαιωμάτων) , FRA, 2018.

(32)

  Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων [COM(2021) 102 final].

(33)

Πρόταση για σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά [COM(2021) 137].

(34)

  Σύσταση του Συμβουλίου για «μια γέφυρα προς την απασχόληση — ενίσχυση των εγγυήσεων για τη νεολαία» (2020/C 372/01).

(35)

Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 [COM(2021) 101 final].

(36)

  Ανακοίνωση με τίτλο «Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου»  [COM(2021) 44 final].

(37)

  Ανακοίνωση με τίτλο «Φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη» [COM(2020) 761 final].

(38)

  Ευρωπαϊκό πλαίσιο δράσης για την ψυχική υγεία και ευημερία , κοινή δράση της ΕΕ για την ψυχική υγεία και ευημερία 2013-2016.

(39)

  Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030) (2021/C 66/01).

(40)

  What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being?  (Τι στοιχεία υπάρχουν σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τέχνες στη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας;), ΠΟΥ, 2019.

(41)

  Roma and Travellers in six countries (Ρομά και Πλανόβιοι σε έξι χώρες), FRA, 2020.

(42)

  Πρόγραμμα για την προώθηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και γάλακτος στα σχολεία , Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(43)

  Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία 2014-2020 , Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(44)

  Στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»   [COM(2020) 381 final].  

(45)

  Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση των ασθενειών που προλαμβάνονται με εμβολιασμό (2018/C 466/01).

(46)

  Πύλη βέλτιστων πρακτικών, Δημόσια Υγεία , Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(47)

  Ευρωπαϊκή πολιτική συνεργασία (πλαίσιο «ΕΚ 2020») , Εκπαίδευση και Κατάρτιση, Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(48)

  Στόχοι της Βαρκελώνης σχετικά με την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παιδικής φροντίδας για μικρά παιδιά, με σκοπό την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην εργασία, τη διευκόλυνση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων γονέων και την προώθηση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη («στόχοι της Βαρκελώνης») , Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018.

(49)

  Key data on early childhood education and care in Europe - 2019 Edition (Βασικά δεδομένα για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα στην Ευρώπη — έκδοση 2019), Eurydice, 2019.

(50)

  Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 [COM(2020) 152 final].

(51)

  Analytical document accompanying the EU Roma Strategic framework SWD (2020) 530 final, Annex 2 – Baselines for EU headline indicators {Αναλυτικό έγγραφο που συνοδεύει το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για τους Ρομά [SWD(2020) 530 final], παράρτημα 2 — Βάσεις αναφοράς για πρωταρχικούς δείκτες της ΕΕ}, Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(52)

PISA 2018 Results What School Life Means for Students’ Lives (Αποτελέσματα PISA 2018 Τι σημαίνει η σχολική ζωή για τη ζωή των μαθητών), ΟΟΣΑ. Μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ.

(53)

  Toolkit for inclusion in early childhood education and care (Δέσμη εργαλείων για την ένταξη στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα), Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2020.

(54)

  Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027 [COM(2020)758 final].

(55)

  Global status report on preventing violence against children (Έκθεση σχετικά με την πρόληψη της βίας κατά των παιδιών), UNICEF/ΠΟΥ, 2020.

(56)

  One in Five campaign (Εκστρατεία «ένα στα πέντε»), Συμβούλιο της Ευρώπης.

(57)

  Τρίτη έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται στις ενέργειες για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2020), όπως απαιτείται βάσει του άρθρου 20 της οδηγίας 2011/36/ΕΕ για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της [COM(2020) 661 final] [SWD(2020) 226 final]. 

(58)

  FGM in Europe . End FGM.

(59)

  Female Genital mutilation/cutting: a global concern (Ακρωτηριασμός/αποκοπή των γυναικείων γεννητικών οργάνων: ένα παγκόσμιο πρόβλημα), UNICEF, 2016.

(60)

 Άτομα ίντερσεξ: άτομα τα οποία γεννήθηκαν με χαρακτηριστικά φύλου που δεν ανταποκρίνονται στον τυπικό ορισμό του άνδρα ή της γυναίκας, Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ .

(61)

  A long way to go for LGBTI equality (Ο μακρύς δρόμος προς την ισότητα των ΛΟΑΤΙ), FRA, 2020.

(62)

  Ανακοίνωση με τίτλο «Η προστασία των παιδιών-μεταναστών» [COM(2017) 211 final].

(63)

  Protect the rights of children of foreign fighters stranded in Syria and Iraq (Προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών ξένων μαχητών που έχουν εγκλωβιστεί στη Συρία και στο Ιράκ), UNICEF, 2019.

(64)

  Ανακοίνωση με τίτλο «Η προστασία των παιδιών-μεταναστών» , ό.π.

(65)

Πρόγραμμα «Ιθαγένεια, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» (2021-2027), Ευρωπαϊκή Ένωση.

(66)

  Στρατηγική της ΕΕ για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών [COM(2020) 607].

(67)

  Barnahus . 

(68)

  Απόφαση της Επιτροπής σχετικά με δέσμευση της εθνικής περιοχής αριθμοδότησης που αρχίζει με «116» για εναρμονισμένους αριθμούς που αφορούν εναρμονισμένες υπηρεσίες κοινωνικού ενδιαφέροντος (2007/116/ΕΚ), όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, και οδηγία για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (2018/1972/ΕΕ), άρθρο 96 — Ανοικτή τηλεφωνική γραμμή για αγνοούμενα παιδιά και γραμμή υποστήριξης για παιδιά.

(69)

  Children and Justice reports (Εκθέσεις σχετικά με τα παιδιά και τη δικαιοσύνη), FRA.

(70)

  Child friendly justice Guidelines (Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη), Συμβούλιο της Ευρώπης.

(71)

  EU Justice Scoreboard (Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης), φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη.

(72)

 Αυτό περιλαμβάνει τον σεβασμό του δικαιώματος των παιδιών να διατηρούν επαφή, κατά περίπτωση, με τους γονείς ή με άλλους συγγενείς, σύμφωνα με το άρθρο 9 της UNCRC.

(73)

Asylum and first time asylum applicants by citizenship (Αιτούντες άσυλο και αιτούντες άσυλο για πρώτη φορά ανά ιθαγένεια), [ migr_asyappctza ], Eurostat, 2020.

(74)

  Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων (2020-2025) [COM(2020) 258 final].

(75)

  UN Global Study on Children Deprived of Liberty (Παγκόσμια μελέτη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα παιδιά που στερούνται την ελευθερία τους), Manfred Nowak, 2019.

(76)

  Οδηγία σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών (2016/800/ΕΕ).

(77)

  Στρατηγική για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2021-2024 [COM(2020) 713 final].

(78)

  Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατάρτισης Δικαστικών . 

(79)

  Διαδικτυακή πύλη της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης , Ευρωπαϊκή πλατφόρμα κατάρτισης δικαστικών.

(80)

Αναμένεται να εγκριθεί στα τέλη Ιουνίου / αρχές Ιουλίου 2021.

(81)

  Recommendation concerning children with imprisoned parents (Σύσταση για τα παιδιά με φυλακισμένους γονείς), Συμβούλιο της Ευρώπης, CM/Rec(2018)5.

(82)

  Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτροπείας . 

(83)

“ Our Europe. Our Rights. Our Future.” (Η Ευρώπη μας. Τα δικαιώματά μας. Το μέλλον μας.), ό.π.

(84)

  A long way to go for LGBTI equality (Ο μακρύς δρόμος προς την ισότητα των ΛΟΑΤΙ), FRA, 2020.

(85)

  Τρίτη έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται στις ενέργειες για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων [COM(2020) 661 final] και [SWD(2020) 226 final]· The challenges of countering human trafficking in the digital era (Οι προκλήσεις της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων στην ψηφιακή εποχή), Europol 2020.

(86)

  Στρατηγική της ΕΕ για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών , ό.π.

(87)

  How families handled emergency remote schooling during the COVID-19 lockdown in spring 2020 (Πώς αντιμετώπισαν οι οικογένειες την εξ αποστάσεως σχολική φοίτηση έκτακτης ανάγκης κατά την απαγόρευση δραστηριοτήτων λόγω COVID-19 την άνοιξη του 2020), 2020, JRC.

(88)

Eurostat. Survey on ICT usage in households and by individuals (Έρευνα για τη χρήση των ΤΠΕ από νοικοκυριά και από ιδιώτες) [ isoc_i, ci_in_h ], 2019.

(89)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ψηφιακή πυξίδα 2030: η ευρωπαϊκή οδός για την ψηφιακή δεκαετία» [COM(2021) 118 final].

(90)

  Οδηγία σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας (2011/93/ΕΕ)· Απόφαση-πλαίσιο για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας (2008/913/ΔΕΥ) · Οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (2018/1808/ΕΕ) · Κανονισμός για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (2016/679/ΕΕ) · Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (2005/29/ΕΚ) · Ανακοίνωση με τίτλο «Αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο: μια Ευρωπαϊκή Προσέγγιση» [COM(2018) 236]· Διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά: μια ευρωπαϊκή στρατηγική , [COM(2012) 196].

(91)

  Πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών (πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες) [COM(2020) 825 final].

(92)

Ο κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση περιλαμβάνει σειρά δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και εμπορικές οργανώσεις οι οποίες εκπροσωπούν τον κλάδο της διαφήμισης και τους διαφημιστές για τον περιορισμό των επιπτώσεων της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. Οι υπογράφοντες τον κώδικα θα κληθούν να τον ενισχύσουν σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που θα εκδώσει η Επιτροπή την άνοιξη του 2021.

(93)

  Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 [COM(2020) 624].

(94)

  General Comment No. 25 (2021) on Rights of children in relation to the digital environment [Γενικό Σχόλιο αριθ. 25 (2021) σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών σε σχέση με το ψηφιακό περιβάλλον], Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

(95)

  Youth Pledge for a Better Internet .

(96)

Youth Call for Action .

(97)

  Better internet for kids .

(98)

Ανακοινώθηκε στην ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 [COM(2020) 625 final].

(99)

  Πρόγραμμα Erasmus+ .

(100)

  Draft Policy Guidance on AI for Children (Σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών πολιτικής σχετικά με την ΤΝ για τα παιδιά), UNICEF, 2020.

(101)

Με βάση την επικείμενη πρόταση για σύνολο ψηφιακών αρχών, όπως ανακοινώθηκε στην ανακοίνωση για την ψηφιακή δεκαετία.

(102)

Εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα, Accessibility requirements for ICT products and services [Απαιτήσεις προσβασιμότητας για προϊόντα και υπηρεσίες ΤΠΕ (ICT)], ETSI, 2018.

(103)

  Οδηγία σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών (2019/882/ΕΕ).

(104)

  Ψηφιακό πλαίσιο ικανοτήτων 2.0 , Επιστημονικός κόμβος της ΕΕ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(105)

  Children affected by armed conflict, 1990-2019 (Παιδιά που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις, 1990-2019), Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών του Όσλο, Conflict trends, 2020.

(106)

  Inter-agency Network for Education in Emergencies (Διοργανικό δίκτυο για την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης), 2020.

(107)

  Children: improving survival and well-being (Παιδιά: βελτίωση της επιβίωσης και της ευημερίας τους), Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 2019.

(108)

  Policy Brief: Education during COVID-19 and beyond (Έγγραφο πολιτικής: Η εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της νόσου COVID-19 κι έπειτα), Ηνωμένα Έθνη, Αύγουστος 2020.

(109)

 Κοινή ανακοίνωση με τίτλο « Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 » [JOIN(2020) 5 final].

(110)

  Κατευθυντήριες γραμμές για την προαγωγή και την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού , 2017.

(111)

  Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με τα παιδιά σε ένοπλες συγκρούσεις , 2008.

(112)

  Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ισότητα των φύλων στην εξωτερική δράση (2021-2025).

(113)

  Child Rights Toolkit. Integrating Child Rights in Development Cooperation (Δέσμη εργαλείων για τα δικαιώματα του παιδιού. Ενσωμάτωση των δικαιωμάτων του παιδιού στη συνεργασία για την ανάπτυξη).

(114)

  Global estimates of child labour (Παγκόσμιες εκτιμήσεις για την παιδική εργασία), Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, 2017.

(115)

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας .

(116)

  Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 , ό.π.

(117)

Βλ. παράρτημα 2.

(118)

  Ορίζων Ευρώπη .

(119)

  Άτυπη ομάδα εμπειρογνωμόνων για τα δικαιώματα του παιδιού , Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(120)

  Ανακοίνωση με τίτλο «Η προστασία των παιδιών-μεταναστών» [COM(2017) 211 final]· Ανακοίνωση σχετικά με τη στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 [COM(2020) 152 final]· Ανακοίνωση σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά [COM(2020) 620 final] και Σύσταση του Συμβουλίου για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά (2021/C 93/01)· Ανακοίνωση για τη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025 [COM(2020) 698 final] , Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027 [COM(2020) 758 final] και Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία· Ανακοίνωση σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025 [COM(2020) 565 final]   και επικείμενη στρατηγική για τον αντισημιτισμό, η οποία έχει προγραμματιστεί για το 2021· Έκθεση του 2020 για την ιθαγένεια της ΕΕ — Ενδυνάμωση των πολιτών και προστασία των δικαιωμάτων τους [COM(2020) 730 final], Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων (2020-2025) [COM(2020) 258], Στρατηγική της ΕΕ για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών [COM(2020) 607].

(121)

  Σύσταση της Επιτροπής με τίτλο «Επένδυση στα παιδιά: Σπάζοντας τον κύκλο της μειονεξίας» (2013/112/ΕΕ)· Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων · Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων [COM(2021) 102 final]· Πρόταση για σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση ευρωπαϊκής εγγύησης για τα παιδιά [COM(2021) 137]· Ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 [COM(2020) 625 final]· και Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027 [COM(2020) 624].

(122)

  Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 [JOIN(2020) 5 final].

(123)

  Μακροπεριφερειακή στρατηγική , Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(124)

  Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού , καταληκτικές παρατηρήσεις.

(125)

  Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία , καταληκτικές παρατηρήσεις.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.3.2021

COM(2021) 142 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού

Δικαιώματα του παιδιού — Ενωσιακό και διεθνές πλαίσιο Το παρόν παράρτημα παρουσιάζει λεπτομερώς τα σχετικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και τους στόχους και τους επιμέρους στόχους των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, που προστατεύονται και προωθούνται από τις διάφορες πτυχές της στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού.
Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού	Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1	Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού 2	Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών για το 2030
Εισαγωγή	Άρθρο 24: Δικαιώματα του παιδιού Άρθρο 24 παράγραφος 2: Υπέρτατο συμφέρον του παιδιού Άρθρο 24 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο: Δικαίωμα του παιδιού στην προστασία και τη φροντίδα Άρθρο 20: Ισότητα έναντι του νόμου Άρθρο 21: Απαγόρευση διακρίσεων Άρθρο 23: Ισότητα γυναικών και ανδρών Άρθρο 26: Ένταξη των ατόμων με αναπηρίες Άρθρο 2: Δικαίωμα στη ζωή	Άρθρο 1: Ορισμός του παιδιού Γενικές αρχές: ·Άρθρο 2: Απαγόρευση διακρίσεων ·Άρθρο 3: Υπέρτατο συμφέρον του παιδιού ·Άρθρο 6: Δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη Άρθρο 23: Παιδιά με αναπηρία και λήψη μέτρων για τη διασφάλιση συνθηκών οι οποίες εγγυώνται την αξιοπρέπειά τους, ευνοούν την αυτονομία τους και διευκολύνουν την ενεργό συμμετοχή τους στη ζωή του συνόλου, μέσω της πρόσβασης σε όλα τα είδη των υπηρεσιών, τις μεταφορές και ιδρύματα, και ιδίως στην εκπαίδευση και στις ψυχαγωγικές δραστηριότητες Άρθρο 7 της UNCRPD: Παιδιά με αναπηρία Άρθρο 30: Παιδιά που ανήκουν σε μειονότητες ή είναι αυτόχθονης καταγωγής Γενικά μέτρα εφαρμογής ·Άρθρο 4: Εφαρμογή της σύμβασης ·Άρθρο 4: Διεθνής συνεργασία ·Άρθρο 44 παράγραφος 6: Διάθεση των εκθέσεων UNCRC στο κοινό	ΣΒΑ 10: Λιγότερες ανισότητες Επιμέρους στόχος 10.3: Διασφάλιση των ισότιμων ευκαιριών και μείωση των αποτελεσμάτων των ανισοτήτων, μέσω, μεταξύ άλλων, της εξάλειψης νόμων, πολιτικών και πρακτικών που επιτρέπουν διακρίσεις, και της προαγωγής των κατάλληλων νομοθεσιών, πολιτικών και δράσεων σε σχέση με αυτό το θέμα Επιμέρους στόχος 10.2: Ενδυνάμωση και προαγωγή της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ένταξης όλων, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, αναπηρίας, φυλής, εθνικότητας, καταγωγής, θρησκείας ή οικονομικής ή άλλης κατάστασης ΣΒΑ 5: Ισότητα των φύλων Επιμέρους στόχος 5.1: Τερματισμός κάθε μορφής διακρίσεων κατά των γυναικών και κοριτσιών, οπουδήποτε Επιμέρους στόχος 5.γ: Υιοθέτηση και ενίσχυση ορθών πολιτικών και εφαρμόσιμων νομοθεσιών που αποβλέπουν στην προώθηση της ισότητας των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών και των κοριτσιών σε όλα τα επίπεδα ΣΒΑ 17: Συνεργασία για τους στόχους Επιμέρους στόχος 17.2: Πλήρης εφαρμογή των δεσμεύσεων για παροχή αναπτυξιακής βοήθειας Επιμέρους στόχος 17.3: Κινητοποίηση χρηματοδοτικών πόρων για τις αναπτυσσόμενες χώρες
Συμμετοχή των παιδιών στον πολιτικό και δημοκρατικό βίο	Άρθρο 24 παράγραφος 1: Δικαίωμα του παιδιού να εκφράζει τη γνώμη του Άρθρο 10: Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας Άρθρο 12: Ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι Άρθρο 22: Πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική πολυμορφία	Άρθρο 12: Σεβασμός των απόψεων του παιδιού Άρθρο 7 παράγραφος 3 της UNCRPD: Δικαίωμα των παιδιών με αναπηρία να εκφράζουν τις απόψεις τους Άρθρο 13: Ελευθερία έκφρασης και δικαίωμα αναζήτησης, λήψης και διάδοσης πληροφοριών Άρθρο 14: Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας Άρθρο 15: Ελευθερία του παιδιού να συνεταιρίζεται και να συνέρχεται ειρηνικά Άρθρο 42: Γνώση δικαιωμάτων	ΣΒΑ 16: Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί Επιμέρους στόχος 16.7: Διασφάλιση της υπεύθυνης, χωρίς αποκλεισμούς, συμμετοχικής και αντιπροσωπευτικής λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα Επιμέρους στόχος 16.10: Διασφάλιση της δημόσιας πρόσβασης σε πληροφορίες [...], σύμφωνα με τις εκάστοτε εθνικές νομοθεσίες και διεθνείς συμφωνίες ΣΒΑ 4: Ποιοτική εκπαίδευση Επιμέρους στόχος 4.7: Διασφάλιση ότι όλοι οι εκπαιδευόμενοι θα αποκτήσουν τη γνώση και θα καλλιεργήσουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω, μεταξύ άλλων, της εκπαίδευσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον βιώσιμο τρόπο ζωής, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα των φύλων, της προαγωγής της κουλτούρας της ειρήνης και της μη-βίας, της ταυτότητας του παγκόσμιου πολίτη, καθώς και μέσω της αναγνώρισης της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και της συμβολής του πολιτισμού στη βιώσιμη ανάπτυξη
Κοινωνικοοικονομική ένταξη	Άρθρο 7: Σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής Άρθρο 9: Δικαίωμα γάμου και δικαίωμα δημιουργίας οικογένειας (σε σχέση με τους γονείς τους) Άρθρο 24 παράγραφος 3: Δικαίωμα του παιδιού να διατηρεί τακτικά προσωπικές σχέσεις και απ’ ευθείας επαφές με τους γονείς του Άρθρο 33: Προστασία της οικογενειακής ζωής και επαγγελματικής ζωής Άρθρο 34: Κοινωνική ασφάλιση και κοινωνική αρωγή Άρθρο 32: Προστασία των νέων στην εργασία Άρθρο 36: Πρόσβαση στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος Άρθρο 38: Προστασία του καταναλωτή	Άρθρο 5: Οικογενειακό περιβάλλον και γονική καθοδήγηση με τρόπο που να ανταποκρίνεται στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του παιδιού Άρθρο 18: Από κοινού ευθύνες των γονέων, παροχή βοήθειας στους γονείς και παροχή υπηρεσιών φύλαξης παιδιών Άρθρο 23 της UNCRPD — Σεβασμός της κατοικίας και της οικογένειας Άρθρο 26 και άρθρο 18 παράγραφος 3: Κοινωνική ασφάλιση και υπηρεσίες και ιδρύματα φύλαξης παιδιών Άρθρο 27 παράγραφοι 1 έως 3: Κατάλληλο επίπεδο ζωής και λήψη μέτρων συμπεριλαμβανομένης της υλικής βοήθειας και των προγραμμάτων υποστήριξης, κυρίως σε σχέση με τη διατροφή, τον ρουχισμό και την κατοικία, με σκοπό την εξασφάλιση της σωματικής, πνευματικής, ψυχικής, ηθικής και κοινωνικής ανάπτυξής των παιδιών, καθώς και για τον περιορισμό της φτώχειας και των ανισοτήτων Παιδιά που ζουν στον δρόμο	ΣΒΑ 1: Μηδενική φτώχεια Επιμέρους στόχος 1.1: Εξάλειψη της ακραίας φτώχειας για όλους τους ανθρώπους παντού, η οποία μετράται, επί του παρόντος, με βάση τους ανθρώπους που ζουν με λιγότερα από 1,25 δολάρια την ημέρα Επιμέρους στόχος 1.2: Μείωση, τουλάχιστον κατά το ήμισυ, της αναλογίας ανδρών, γυναικών και παιδιών όλων των ηλικιών που ζουν κάτω από όλες τις διαστάσεις της φτώχειας, σύμφωνα με τους εκάστοτε εθνικούς ορισμούς Επιμέρους στόχος 1.3: Εφαρμογή κατάλληλων εθνικών συστημάτων και μέτρων κοινωνικής προστασίας για όλους, συμπεριλαμβανομένων των κατώτατων ορίων κοινωνικής προστασίας, και επίτευξη, έως το 2030, ουσιαστικής κάλυψης των φτωχών και των ευάλωτων Επιμέρους στόχος 1.5: Οικοδόμηση της ανθεκτικότητας των φτωχών και εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, μείωση της έκθεσης και της ευπάθειάς τους έναντι ακραίων φαινομένων που σχετίζονται με το κλίμα και άλλων οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών πιέσεων και καταστροφών. ΣΒΑ 7: Ενέργεια Επιμέρους στόχος 7.1: Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε προσιτές, αξιόπιστες και σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας ΣΒΑ 11: Βιώσιμες πόλεις Επιμέρους στόχος 11.1: Διασφάλιση της πρόσβασης όλων σε επαρκή, ασφαλή, προσιτή στέγαση και βασικές υπηρεσίες, και αναβάθμιση των φτωχογειτονιών Επιμέρους στόχος 11.2: Παροχή πρόσβασης σε ασφαλή, προσιτά, προσβάσιμα και βιώσιμα συστήματα μεταφοράς για όλους, βελτίωση της ασφάλειας των δρόμων, κυρίως μέσω της επέκτασης των δημόσιων συγκοινωνιών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, [...] τα παιδιά [...] Επιμέρους στόχος 11.7: Έως το 2030, παροχή καθολικής πρόσβασης σε ασφαλείς, χωρίς αποκλεισμούς και προσβάσιμους πράσινους και δημόσιους χώρους, ιδίως για τις γυναίκες και τα παιδιά [...] Επιμέρους στόχος 8.β: Έως το 2020, ανάπτυξη και θέση σε εφαρμογή παγκόσμιας στρατηγικής για την απασχόληση των νέων
Υγεία	Άρθρο 3: Δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου Άρθρο 35: Προστασία της υγείας Άρθρο 37: Προστασία του περιβάλλοντος	Άρθρο 6 παράγραφος 2: Επιβίωση και ανάπτυξη Άρθρο 24: Υγεία και υγειονομικές υπηρεσίες, ιδίως στοιχειώδης περίθαλψη Άρθρο 33: Προσπάθειες για την αντιμετώπιση των πλέον διαδεδομένων προκλήσεων για την υγεία, την προώθηση της σωματικής και ψυχικής υγείας και ευημερίας των παιδιών και την πρόληψη και αντιμετώπιση μεταδοτικών και μη μεταδοτικών ασθενειών Άρθρο 33: Δικαιώματα αναπαραγωγικής υγείας των εφήβων και μέτρα για την προώθηση ενός υγιούς τρόπου ζωής Άρθρο 33: Μέτρα για την προστασία των παιδιών από την παράνομη χρήση ουσιών	ΣΒΑ 2: Μηδενική πείνα Επιμέρους στόχος 2.1: Τερματισμός της πείνας και διασφάλιση της πρόσβασης όλων των ανθρώπων, ιδίως των φτωχών και των ανθρώπων που βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, σε ασφαλή, θρεπτική και επαρκή τροφή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους Επιμέρους στόχος 2.2: Τερματισμός όλων των μορφών κακής διατροφής, επιτυγχάνοντας, έως το 2025, τους διεθνώς συμφωνηθέντες στόχους για την καχεξία και την εξασθένηση των παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών, καθώς και αντιμετώπιση των διατροφικών αναγκών των έφηβων κοριτσιών, των εγκύων και των γυναικών που θηλάζουν. ΣΒΑ 3: Καλή υγεία και ευημερία Επιμέρους στόχος 3.1: Μείωση του ποσοστού της παγκόσμιας μητρικής θνησιμότητας σε λιγότερους από 70 θανάτους ανά 100 000 γεννήσεις Επιμέρους στόχος 3.2: Τερματισμός των αποτρέψιμων θανάτων νεογνών και παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών, με στόχο όλες οι χώρες να μειώσουν τη νεογνική θνησιμότητα στους 12 θανάτους ανά 1 000 γεννήσεις και την παιδική, κάτω των πέντε ετών, θνησιμότητα στους 25 θανάτους ανά 1 000 γεννήσεις Επιμέρους στόχος 3.7: Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένου του οικογενειακού προγραμματισμού, της ενημέρωσης και εκπαίδευσης, και της ενσωμάτωσης της αναπαραγωγικής υγείας σε εθνικές στρατηγικές και προγράμματα Επιμέρους στόχος 3.8: Επίτευξη καθολικής υγειονομικής κάλυψης [...] πρόσβαση σε βασικές ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, καθώς και πρόσβαση όλων σε ασφαλή, αποτελεσματικά, ποιοτικά και προσιτά βασικά φάρμακα και εμβόλια ΣΒΑ 5: Ισότητα των φύλων Επιμέρους στόχος 5.6: Διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία καθώς και διασφάλιση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων, όπως έχει συμφωνηθεί με βάση το Πρόγραμμα Δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη, την Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου, και τα έγγραφα που προέκυψαν από τις διασκέψεις αναθεώρησης. ΣΒΑ 6: Καθαρό νερό και αποχέτευση Επιμέρους στόχος 6.1: Επίτευξη καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σε ασφαλές και προσιτό πόσιμο νερό για όλους Επιμέρους στόχος 6.2: Επίτευξη επαρκούς και ισότιμης πρόσβασης σε εγκαταστάσεις/συστήματα υγιεινής για όλους, βάζοντας τέλος στην «ανοιχτή αφόδευση», δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών καθώς και εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις Επιμέρους στόχος 6.β: Στήριξη και ενδυνάμωση της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων στη βελτίωση της διαχείρισης του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής ΣΒΑ 13: Κλιματική αλλαγή Επιμέρους στόχος 13.3: Βελτίωση της εκπαίδευσης, ευαισθητοποίησης, καθώς και της ανθρώπινης και θεσμικής ικανότητας σχετικά με θέματα που αφορούν τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή, τη μείωση των επιπτώσεων και την έγκαιρη προειδοποίηση Επιμέρους στόχος 13.β: Προώθηση μηχανισμών για την αύξηση της ικανότητας σχετικά με τον αποτελεσματικό σχεδιασμό και τη διαχείριση θεμάτων που αφορούν την κλιματική αλλαγή στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και στα μικρά αναπτυσσόμενα νησιωτικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών, των νέων καθώς και των τοπικών και περιθωριοποιημένων κοινοτήτων
Εκπαίδευση	Άρθρο 14: Δικαίωμα εκπαίδευσης	Άρθρο 28: Το δικαίωμα στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής κατάρτισης και προσανατολισμού Άρθρο 29: Οι στόχοι της εκπαίδευσης με αναφορά επίσης στην ποιότητα της εκπαίδευσης Άρθρο 30: Πολιτιστικά δικαιώματα παιδιών αυτόχθονης καταγωγής και παιδιών που ανήκουν σε μειονότητες Εκπαίδευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αγωγή του πολίτη Άρθρο 24 της UNCRPD: Εκπαίδευση Άρθρο 31: Ανάπαυση, παιχνίδι, δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, ψυχαγωγικές δραστηριότητες και πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες	ΣΒΑ 4: Ποιοτική εκπαίδευση Επιμέρους στόχος 4.1: Διασφάλιση ότι όλα τα κορίτσια και αγόρια θα ολοκληρώνουν μια ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που οδηγεί σε αντίστοιχα και τελεσφόρα μαθησιακά αποτελέσματα Επιμέρους στόχος 4.2: Διασφάλιση ότι όλα τα κορίτσια και αγόρια θα έχουν πρόσβαση σε ποιοτική προσχολική ανάπτυξη, φροντίδα και εκπαίδευση, έτσι ώστε να είναι έτοιμα για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση Επιμέρους στόχος 4.4: Ουσιαστική αύξηση του αριθμού των νέων και των ενηλίκων οι οποίοι έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων, για απασχόληση, αξιοπρεπή εργασία και επιχειρηματικότητα Επιμέρους στόχος 4.5: Εξάλειψη των διακρίσεων με βάση το φύλο στην εκπαίδευση και διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης, σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, για τους ευάλωτους, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρίες, των αυτόχθονων πληθυσμών και των παιδιών που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση Επιμέρους στόχος 4.6: Διασφάλιση ότι η νεολαία στο σύνολό της [...], θα πετύχουν τον γραμματισμό και τον αριθμητισμό   Επιμέρους στόχος 4.α: Οικοδόμηση και αναβάθμιση εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων οι οποίες ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών και των ατόμων με αναπηρίες, λαμβάνοντας υπόψη το θέμα του φύλου, και παροχή ασφαλών, ειρηνικών, συμμετοχικών και αποδοτικών μαθησιακών περιβαλλόντων για όλους. ΣΒΑ 8: Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη Επιμέρους στόχος 8.5: Επίτευξη πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας για όλες τις γυναίκες και τους άνδρες, συμπεριλαμβανομένων των νέων ανθρώπων και των ατόμων με αναπηρίες, καθώς και εξασφάλιση της ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας Επιμέρους στόχος 8.6: Έως το 2020, ουσιαστική μείωση του ποσοστού των νέων που δεν απασχολούνται, μορφώνονται ή εκπαιδεύονται
Καταπολέμηση της βίας εις βάρος των παιδιών, και προστασία των παιδιών:	Άρθρο 1: Ανθρώπινη αξιοπρέπεια Άρθρο 3: Δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου Άρθρο 24 παράγραφος 1: Δικαίωμα του παιδιού στην προστασία και τη φροντίδα Άρθρο 4: Απαγόρευση των βασανιστηρίων και των απάνθρωπων ή εξευτελιστικών ποινών ή μεταχείρισης Άρθρο 5: Απαγόρευση της δουλείας / της αναγκαστικής εργασίας Άρθρο 32 παράγραφος 1: Απαγόρευση της εργασίας των παιδιών	Άρθρο 19: Κακοποίηση και παραμέληση Άρθρο 9: Αποχωρισμός από τους γονείς Άρθρο 20: Παιδιά που στερούνται το οικογενειακό τους περιβάλλον Άρθρο 25: Περιοδική αναθεώρηση της τοποθέτησης Άρθρο 24 παράγραφος 3: Μέτρα για την απαγόρευση και κατάργηση κάθε μορφής επιβλαβών πρακτικών, μεταξύ άλλων, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και των πρώιμων και καταναγκαστικών γάμων Άρθρο 34: Σεξουαλική εκμετάλλευση και σεξουαλική βία Άρθρο 37 στοιχείο α) και άρθρο 28 παράγραφος 2: Το δικαίωμα μη υποβολής σε βασανιστήρια ή σε άλλες σκληρές, απάνθρωπες ή εξευτελιστικές τιμωρίες ή μεταχείριση, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής τιμωρίας Άρθρο 39: Μέτρα για τη διευκόλυνση της σωματικής και ψυχολογικής ανάρρωσης και της κοινωνικής επανένταξης κάθε παιδιού θύματος Διαθεσιμότητα τηλεφωνικών γραμμών άμεσης βοήθειας για παιδιά Άρθρο 22: Παιδιά εκτός της χώρας προέλευσής τους που επιζητούν να αποκτήσουν το νομικό καθεστώς του πρόσφυγα, ασυνόδευτοι ανήλικοι αιτούντες άσυλο, παιδιά εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας, παιδιά μετανάστες και παιδιά που επηρεάζονται από τη μετανάστευση Παιδιά θύματα εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τη σωματική και ψυχολογική ανάρρωση και την κοινωνική επανένταξη ·Άρθρο 32: Οικονομική εκμετάλλευση, συμπεριλαμβανομένης της εργασίας των παιδιών, με ειδική αναφορά στα ισχύοντα κατώτατα όρια ηλικίας ·Άρθρο 33: Χρησιμοποίηση παιδιών στην παράνομη παραγωγή και τη διακίνηση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών ·Άρθρο 34: Σεξουαλική εκμετάλλευση και σεξουαλική βία ·Άρθρο 35: Πώληση, δουλεμπόριο και απαγωγή παιδιών ·Άρθρο 36: Άλλες μορφές εκμετάλλευσης ·Παιδιά θύματα και μάρτυρες εγκλημάτων: — Άρθρο 39: Σωματική και ψυχολογική ανάρρωση και κοινωνική επανένταξη — Οι δραστηριότητες εκπαίδευσης που αναπτύσσονται για όλους τους εμπλεκόμενους επαγγελματίες (…) στο πεδίο της δικαιοσύνης για ανηλίκους, συμπεριλαμβανομένων των Κατευθυντήριων γραμμών για τη δικαιοσύνη σε υποθέσεις με ανήλικα θύματα και ανήλικους αυτόπτες μάρτυρες ·Άρθρο 38: Παιδιά σε ένοπλες συρράξεις Συνέχεια στα Προαιρετικά Πρωτόκολλα της UNCRC I και II σχετικά με την εμπορία παιδιών, την παιδική πορνεία και παιδική πορνογραφία, και σε σχέση με την ανάμιξη παιδιών σε ένοπλη σύρραξη Άρθρο 16 της UNCRPD: Απαγόρευση εκμετάλλευσης, άσκησης βίας και κακοποίησης	ΣΒΑ 16: Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί Επιμέρους στόχος 16.2: Τερματισμός της κακοποίησης, της εκμετάλλευσης, της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και όλων των μορφών βίας και βασανιστηρίων που υφίστανται τα παιδιά ΣΒΑ 5: Ισότητα των φύλων Επιμέρους στόχος 5.2: Εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά όλων των γυναικών και κοριτσιών, τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια ζωή, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων καθώς και της σεξουαλικής και κάθε άλλου είδους εκμετάλλευσης Επιμέρους στόχος 5.3: Εξάλειψη όλων των επιβλαβών πρακτικών, όπως ο παιδικός, πρόωρος και καταναγκαστικός γάμος καθώς και ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων Επιμέρους στόχος 8.7: Ανάληψη άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων για την εξάλειψη της αναγκαστικής εργασίας, τον τερματισμό της σύγχρονης δουλείας και της εμπορίας ανθρώπων, τη διασφάλιση της απαγόρευσης και εξάλειψης των χειρότερων μορφών παιδικής εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της στρατολόγησης και της χρησιμοποίησης παιδιών-στρατιωτών, και τον τερματισμό, έως το 2025, όλων των μορφών παιδικής εργασίας
Φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη	Άρθρο 24 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο: Δικαίωμα του παιδιού να εκφράζει τη γνώμη του Άρθρο 24 παράγραφος 3: Δικαίωμα του παιδιού να διατηρεί τακτικά προσωπικές σχέσεις και απ’ ευθείας επαφές με τους γονείς του Άρθρο 6: Δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια Άρθρο 18: Δικαίωμα ασύλου Άρθρο 19: Προστασία σε περίπτωση απομάκρυνσης, απέλασης και έκδοσης Άρθρο 43: Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής Άρθρο 45: Ελευθερία κυκλοφορίας και διαμονής Άρθρο 46: Διπλωματική και προξενική προστασία Άρθρο 47: Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου Άρθρο 48: Τεκμήριο αθωότητας και δικαιώματα της υπεράσπισης Άρθρο 49: Αρχές της νομιμότητας και της αναλογικότητας αξιόποινων πράξεων και ποινών	Άρθρο 7: Εγγραφή στο ληξιαρχείο αμέσως μετά τη γέννηση, δικαίωμα ονόματος και ιθαγένειας Άρθρο 8: Διατήρηση της ταυτότητας Άρθρο 9: Αποχωρισμός από τους γονείς Άρθρο 10: Οικογενειακή επανένωση Άρθρο 11: Αθέμιτη μετακίνηση και μη επάνοδος Μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας παιδιών με φυλακισμένους γονείς και παιδιών που ζουν στη φυλακή με τις μητέρες τους. Άρθρο 27 παράγραφος 4: Είσπραξη της διατροφής του παιδιού Άρθρο 21: Υιοθεσία (εθνική και διακρατική) Άρθρο 23 της UNCRPD — Σεβασμός της κατοικίας και της οικογένειας Παιδιά σε σύγκρουση με τον νόμο, παιδιά θύματα και μάρτυρες εγκλημάτων, και δικαιοσύνη για ανηλίκους: ·Άρθρο 40: Απονομή δικαιοσύνης για ανηλίκους, ύπαρξη ειδικών και χωριστών δικαστηρίων και θέσπιση ελάχιστου ορίου ηλικίας ποινικής ευθύνης ·Άρθρο 37 στοιχεία β) έως δ): Στέρηση της ελευθερίας των παιδιών και μέτρα για τη διασφάλιση ότι οποιαδήποτε σύλληψη, κράτηση ή φυλάκιση ενός παιδιού πρέπει να μην αποτελεί παρά ένα έσχατο μέτρο και να είναι της μικρότερης δυνατής χρονικής διάρκειας, και ότι προσφέρεται ταχεία πρόσβαση σε νομική ή σε άλλη κατάλληλη συμπαράσταση ·Άρθρο 37 στοιχείο α): Καταδίκη των παιδιών, ιδίως απαγόρευση θανατικής ποινής και ισόβιας κάθειρξης, και θέσπιση εναλλακτικών κυρώσεων που βασίζονται σε προσέγγιση αποκατάστασης ·Άρθρο 39: Σωματική και ψυχολογική ανάρρωση και κοινωνική επανένταξη	ΣΒΑ 16: Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί Επιμέρους στόχος 16.3: Προαγωγή του κράτους δικαίου, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, και διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στη δικαιοσύνη για όλους Επιμέρους στόχος 16.9: Παροχή νομικής ταυτότητας σε όλους, συμπεριλαμβανομένης της ληξιαρχικής καταχώρησης των γεννήσεων Επιμέρους στόχος 16.10: [...] Προστασία των θεμελιωδών ελευθεριών, σύμφωνα με τις εκάστοτε εθνικές νομοθεσίες και διεθνείς συμφωνίες ΣΒΑ 10: Λιγότερες ανισότητες Επιμέρους στόχος 10.7 Διευκόλυνση της μεθοδικής, ασφαλούς, ομαλής και υπεύθυνης μετανάστευσης και της κινητικότητας των ανθρώπων, μέσω της εφαρμογής σχεδιασμένων και καλά διαχειριζόμενων μεταναστατευτικών πολιτικών
Ψηφιακή κοινωνία και κοινωνία της πληροφορίας	Άρθρο 8: Προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα Άρθρο 11: Ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης	Άρθρο 16: Προστασία της ιδιωτικής ζωής και της υπόληψης Άρθρο 17: Πρόσβαση σε ενημέρωση που προέρχεται από διάφορες πηγές και προστασία του παιδιού από υλικό που βλάπτει την ευημερία του	ΣΒΑ 9: Ισχυρές υποδομές / καινοτομία Επιμέρους στόχος 9.γ: Σημαντική αύξηση της πρόσβασης στην τεχνολογία της πληροφορίας και των επικοινωνιών, και επιδίωξη για την παροχή καθολικής και προσιτής πρόσβασης στο διαδίκτυο στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες έως το 2020
Παγκόσμια διάσταση	Τα παραπάνω δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και οι στόχοι και οι επιμέρους στόχοι των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, είναι επίσης συναφή με όλες τις δράσεις που περιλαμβάνονται στην ενότητα παγκόσμιας διάστασης της στρατηγικής.

(1)

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζεται στα κράτη μέλη μόνον όταν αυτά εφαρμόζουν το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(2)

 Η ΕΕ είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (στο εξής: UNCRPD). Τα σχετικά άρθρα της εν λόγω σύμβασης αναφέρονται επίσης σ’ αυτή τη στήλη.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.3.2021

COM(2021) 142 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού

Κεκτημένο και έγγραφα πολιτικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού

Το παρόν έγγραφο παραθέτει τις πιο συναφείς 1 νομικές πράξεις και μέσα πολιτικής για τα δικαιώματα του παιδιού. Οργανώνονται σύμφωνα με τις θεματικές ενότητες της στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού. Παρέχονται υπερσύνδεσμοι για όλες τις νομικές πράξεις και τα μέσα πολιτικής

Πρωτογενές δίκαιο

Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (2012/C 326/01) —και ιδίως το άρθρο 3 παράγραφοι 3 και 5

Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης  (2012/C 326/01)

Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (2012/C 326/02) —και ιδίως το άρθρο 24 για τα δικαιώματα του παιδιού, καθώς και το άρθρο 7 για το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή· το άρθρο 14 για το δικαίωμα εκπαίδευσης, το άρθρο 32 για την απαγόρευση της εργασίας των παιδιών και την προστασία των νέων στην εργασία, και το άρθρο 33 για την οικογενειακή ζωή και επαγγελματική ζωή

Έγγραφα πολιτικής για τα δικαιώματα του παιδιού

Πολιτικές κατευθύνσεις για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2019-2024 «Μια Ένωση που επιδιώκει περισσότερα. Το πρόγραμμά μου για την Ευρώπη» της προέδρου κ. Ursula von der Leyen, Ιούλιος 2019

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών επ’ ευκαιρία της 30ής επετείου της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού [2019/2876(RSP)]

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Μαρτίου 2021 σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού ενόψει της Στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού [2021/2523(RSP)]

Προηγούμενες στρατηγικές για τα δικαιώματα του παιδιού

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δικαιώματα του παιδιού [COM(2006) 367 final]  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Το θεματολόγιο της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού» [COM(2011) 60 final]      

Οριζόντια μέσα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που επηρεάζουν διαφορετικές ομάδες παιδιών

·Κοινωνική ένταξη

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (2017/761/ΕΕ)

·Φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά

Οδηγία του Συμβουλίου περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής  (2000/43/ΕΚ) 

Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου (2008/913/ΔΕΥ)  

Ανακοίνωση της Επιτροπής «Μια Ένωση ισότητας:  σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025 [COM(2020) 565 final]  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας: στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά» [COM(2020) 620 final]

Σύσταση του Συμβουλίου για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά (2021/C 93/01)

Αναπηρία

Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τη σύναψη, από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (2010/48/ΕΚ)

Οδηγία σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών (2019/882/ΕΕ)

Ένωση ισότητας: στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 [COM(2021) 101 final]

·ΛΟΑΤΚΙ

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ένωση ισότητας: Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025» [COM(2020) 698 final]  

·Ισότητα των φύλων

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια Ένωση ισότητας — Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025» [COM(2020) 152 final]  

·Προστασία και ενσωμάτωση των μεταναστών

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Η προστασία των παιδιών-μεταναστών» [COM(2017) 211 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027» [COM(2020) 758 final]

·Νεολαία

Ψήφισμα του Συμβουλίου σχετικά με πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας:  Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νεολαία 2019-2027 (2018/C 456/01)  

1.Συμμετοχή στον πολιτικό και δημοκρατικό βίο: μια ΕΕ που δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να είναι ενεργοί πολίτες και μέλη δημοκρατικών κοινωνιών

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου. Η κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση [COM(2020) 580 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη δημοκρατία [COM(2020) 790 final]  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική για την ενίσχυση της εφαρμογής του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στην ΕΕ» [COM(2020) 711 final]  

2.Κοινωνικοοικονομική ένταξη, υγεία και εκπαίδευση: μια ΕΕ που καταπολεμά την παιδική φτώχεια, προάγει φιλικές προς τα παιδιά και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες, συστήματα υγείας και εκπαίδευσης.

2.1. Κοινωνική ένταξη

2.1.1.Οριζόντια μέσα

Σύσταση της Επιτροπής με τίτλο «Επένδυση στα παιδιά: Σπάζοντας τον κύκλο της μειονεξίας» (2013/112/ΕΕ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων» [COM(2017) 250 final]  

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (2017/761/ΕΕ)  

Διοργανική διακήρυξη για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (2017/C 428/09)

Σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων [COM(2021) 102 final]

2.1.2. Οικογενειακή ζωή

Οδηγία του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή μέτρων που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων (92/85/ΕΟΚ)

Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη φύλαξη των παιδιών (92/241/ΕΟΚ)

Οδηγία του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της αναθεωρημένης συμφωνίας-πλαισίου για τη γονική άδεια που συνήφθη από τις οργανώσεις BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP και ETUC και με την κατάργηση της οδηγίας 96/34/ΕΚ (2010/18/ΕΕ)

Οδηγία σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου (2019/1158/ΕΕ)

2.1.3.Νέοι στην εργασία

Οδηγία για την για την προστασία των νέων κατά την εργασία (94/33/ΕΚ)

Οδηγία σχετικά με την επιβολή ελάχιστων προτύπων όσον αφορά τις κυρώσεις και τα μέτρα κατά των εργοδοτών που απασχολούν παράνομα διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών (2009/52/ΕΚ)

Οδηγία του Συμβουλίου για την υλοποίηση της συμφωνίας για την εφαρμογή της σύμβασης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας του 2007 σχετικά με την εργασία στον τομέα της αλιείας που συνάφθηκε στις 21 Μαΐου 2012 μεταξύ της Γενικής Συνομοσπονδίας Γεωργικών Συνεταιρισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (COGECA), της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) και της Ένωσης Εθνικών Οργανώσεων Επιχειρήσεων Αλιείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Europêche) (2017/159/ΕΕ)

2.2.Εκπαίδευση

2.2.1.Εκπαίδευση

Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (2011/C 191/01)

Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης (2018/C 189/01)

Σύσταση του Συμβουλίου για την προώθηση των κοινών αξιών, της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας (2018/C 195/01)

Σύσταση του Συμβουλίου για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών (2019/C 189/03)

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 [COM(2020) 625 final]

Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030) (2021/C 66/01)

2.2.2.Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα: Παροχή σε όλα τα παιδιά μας του καλύτερου δυνατού ξεκινήματος για τον κόσμο του αύριο» [COM(2011) 66 final]

Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με συστήματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας (2019/C 189/02)

2.2.3.Ελεύθερος χρόνος

Οδηγία σχετικά με την ασφάλεια των παιχνιδιών (2009/48/ΕΚ)

2.3.Στέγαση

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με την ενεργειακή φτώχεια (2020/1563/ΕΕ)

2.4.Υγεία

2.4.1.Ασθένειες και πρόληψη

Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση των ασθενειών που προλαμβάνονται με εμβολιασμό (2018/C 466/01)

Ανακοίνωση με τίτλο «Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου» [COM(2021) 44 final]

Ανακοίνωση με τίτλο «Φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη» [COM(2020) 761 final]

2.4.2.Διατροφή  

Οδηγία της Επιτροπής για τις μεταποιημένες τροφές με βάση τα δημητριακά και τις παιδικές τροφές για βρέφη και παιδιά μικρής ηλικίας (2006/125/ΕΚ)

Κανονισμός σχετικά με τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα  (1924/2006/ΕΚ)

Κανονισμός σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές (1169/2011/ΕΕ)

Κανονισμός για τα τρόφιμα τα οποία προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά και για τα τρόφιμα που προορίζονται για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς, και ως υποκατάστατα του συνόλου του διαιτολογίου για τον έλεγχο του σωματικού βάρους (609/2013/ΕΚ)

Κανονισμός για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων (1308/2013/ΕΕ)

Κανονισμός για τη θέσπιση μέτρων σχετικά με τον καθορισμό ορισμένων ενισχύσεων και επιστροφών που συνδέονται με την κοινή οργάνωση των αγορών γεωργικών προϊόντων (1370/2013/ΕΕ)

Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία 2014-2020  

Κανονισμός της Επιτροπής όσον αφορά τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα αλκαλοειδών τροπανίου σε ορισμένες μεταποιημένες τροφές με βάση τα δημητριακά για βρέφη και μικρά παιδιά (2016/239/ΕΕ)

Εκτελεστικός κανονισμός της Επιτροπής για τους κανόνες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την ενωσιακή ενίσχυση για την παροχή φρούτων και λαχανικών, μπανανών και γάλακτος στα εκπαιδευτικά ιδρύματα (2017/39/ΕΕ)

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός της Επιτροπής για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 όσον αφορά την ενωσιακή ενίσχυση για την παροχή φρούτων και λαχανικών, μπανανών και γάλακτος στα εκπαιδευτικά ιδρύματα (2017/40/ΕΕ)

Ανακοίνωση με τίτλο «Από το αγρόκτημα στο πιάτο — Μια στρατηγική για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων» [COM(2020) 381 final]

2.4.3.Οινόπνευμα, καπνός και ναρκωτικά

Οδηγία για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών όσον αφορά τη διαφήμιση και τη χορηγία υπέρ των προϊόντων καπνού  (2003/33/ΕΚ)

Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη του καπνίσματος και με πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της καταπολέμησής του (2003/54/ΕΚ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μια στρατηγική της ΕΕ για τη στήριξη των κρατών μελών στην προσπάθειά τους να μειώσουν τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα» [COM(2006) 625 final]

Σύσταση του Συμβουλίου για περιβάλλον χωρίς καπνό (2009/C 296/02)

Οδηγία για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων (2014/40/ΕΕ)

Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής για παράταση της ισχύος της απόφασης 2006/502/ΕΚ που απαιτεί από τα κράτη μέλη, αφενός, να λάβουν μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα διατίθενται στην αγορά μόνο αναπτήρες ασφαλείς για τα παιδιά και, αφετέρου, να απαγορεύσουν τη διάθεση φαντεζί αναπτήρων στην αγορά (2016/575/ΕΕ)

2.4.4.Καταναλωτές / ασφάλεια

Οδηγία για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (2001/95/ΕΚ)

Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά («Οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές») (2005/29/ΕΚ)

Κανονισμός για τα παιδιατρικά φάρμακα (1901/2006/ΕΚ)

Κανονισμός σχετικά με την έγκριση τύπου μηχανοκίνητων οχημάτων όσον αφορά την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών, για την τροποποίηση της οδηγίας 2007/46/ΕΚ και για την κατάργηση των οδηγιών 2003/102/ΕΚ και 2005/66/ΕΚ (78/2009/ΕΚ)

Κανονισμός για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 78/2009 σχετικά με την έγκριση τύπου μηχανοκίνητων οχημάτων όσον αφορά την προστασία των πεζών και άλλων ανεπαρκώς προστατευόμενων χρηστών των οδών (631/2009/ΕΚ)

Κανονισμός για τις απαιτήσεις έγκρισης τύπου και γενικής ασφαλείας των μηχανοκίνητων οχημάτων και των ρυμουλκουμένων τους, και των συστημάτων, κατασκευαστικών στοιχείων και χωριστών τεχνικών μονάδων που προορίζονται για τα οχήματα αυτά (661/2009/ΕΚ)

Απόφαση του Συμβουλίου για τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το σχέδιο κανονισμού της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη για την ασφάλεια των πεζών και το σχέδιο κανονισμού της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη για τις φωτεινές πηγές με διόδους εκπομπής φωτός (LED) (2012/143/ΕΕ)

Εκτελεστική οδηγία της Επιτροπής για την τροποποίηση της οδηγίας 91/671/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την υποχρεωτική χρήση των ζωνών ασφαλείας και των συστημάτων συγκράτησης για παιδιά στα οχήματα (2014/37/ΕΕ)

Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής για τη συμμόρφωση του ευρωπαϊκού προτύπου EN 16281:2013 σχετικά με τις τοποθετούμενες από τον καταναλωτή, ανθεκτικές για τα παιδιά, διατάξεις ασφάλισης για παράθυρα και μπαλκονόπορτες (2014/358/ΕΕ)

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις αρχές για την προστασία καταναλωτών και παικτών υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών σε απευθείας σύνδεση, καθώς και για την αποτροπή των ανηλίκων από τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια σε απευθείας σύνδεση (2014/478/ΕΕ)  

2.4.5.Περιβάλλον

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» [COM(2019) 640 final]

3.Καταπολέμηση της βίας εις βάρος των παιδιών και εξασφάλιση της προστασίας των παιδιών: μια ΕΕ που βοηθά τα παιδιά να μεγαλώνουν χωρίς βία

Απόφαση της Επιτροπής σχετικά με δέσμευση της εθνικής περιοχής αριθμοδότησης που αρχίζει με «116» για εναρμονισμένους αριθμούς που αφορούν εναρμονισμένες υπηρεσίες κοινωνικού ενδιαφέροντος (2007/116/ΕΚ), όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, και οδηγία για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (2018/1972/ΕΕ)

Οδηγία σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας (2011/93/ΕΕ)

Οδηγία για την για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της (2011/36/ΕΕ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Η στρατηγική της ΕΕ για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων 2012–2016» [COM(2012) 286 final]  

Ανακοίνωση της Επιτροπής για την εξάλειψη του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων [COM(2013) 833 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Έκθεση σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στη στρατηγική της ΕΕ για την εξάλειψη της εμπορίας ανθρώπων και για τον καθορισμό περαιτέρω συγκεκριμένων δράσεων» [COM(2017) 728 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την στρατηγική της ΕΕ για την Ένωση Ασφάλειας [COM(2020) 605 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών» [COM(2020) 607 final]

4.Φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη: μια ΕΕ όπου το σύστημα απονομής δικαιοσύνης σέβεται τα δικαιώματα και τις ανάγκες των παιδιών

4.1. Συστήματα απονομής δικαιοσύνης

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Διασφάλιση της δικαιοσύνης στην ΕΕ — Στρατηγική για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2021-2024» [COM(2020) 713 final]

4.2.Αστικό δίκαιο

4.2.1.Γονική μέριμνα

Απόφαση του Συμβουλίου µε την οποία τα κράτη µέλη εξουσιοδοτούνται να υπογράψουν, προς το συμφέρον της Κοινότητας, τη σύμβαση της Χάγης του 1996 σχετικά µε τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία σε θέματα γονικής μέριμνας και μέτρων προστασίας των παιδιών (2003/93/ΕΚ)

Κανονισμός του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας (2201/2003/ΕΚ)  

Απόφαση του Συμβουλίου με την οποία εξουσιοδοτούνται ορισμένα κράτη μέλη να επικυρώσουν τη σύμβαση της Χάγης του 1996 σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία σε θέματα γονικής μέριμνας και μέτρων προστασίας των παιδιών ή να προσχωρήσουν σε αυτήν προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και με την οποία εξουσιοδοτούνται ορισμένα κράτη μέλη να προβούν σε δήλωση σχετικά με την εφαρμογή των σχετικών εσωτερικών κανόνων του κοινοτικού δικαίου (2008/431/ΕΚ)

Κανονισμός του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, και για τη διεθνή απαγωγή παιδιών (2019/1111/ΕΕ)

4.2.2.Υποχρεώσεις διατροφής

Κανονισμός του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων και τη συνεργασία σε θέματα υποχρεώσεων διατροφής (4/2009/ΕΚ)

Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με την έγκριση, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης της Χάγης, της 23ης Νοεμβρίου 2007, για την είσπραξη, σε διεθνές επίπεδο, απαιτήσεων διατροφής παιδιών και άλλων μορφών οικογενειακής διατροφής (2011/432/ΕΕ)

4.2.3.Άλλες πράξεις αστικού δικαίου

Κανονισμός σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων, την αποδοχή και εκτέλεση δημόσιων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου, και διορθωτικά ως προς τις προθεσμίες μεταφοράς (650/2012/ΕΕ)

Οδηγία για ορισμένα θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (2008/52/ΕΚ)

Κανονισμός για την προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών μέσω της απλούστευσης των απαιτήσεων για την υποβολή ορισμένων δημόσιων εγγράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012 (2016/1191/ΕΕ)

4.3. Ποινική δικαιοσύνη

4.3.1.Δικαιοσύνη για ανηλίκους

Οδηγία σχετικά με τις δικονομικές εγγυήσεις για τα παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών (2016/800/ΕΕ)

4.3.2.Δικαιώματα των θυμάτων

Οδηγία για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων της εγκληματικότητας (2012/29/ΕΕ)  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων (2020-2025)» [COM(2020) 258 final]

4.3.3.Νομοθεσία για τα δικονομικά δικαιώματα

Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της αναγνώρισης δικαστικών αποφάσεων και αποφάσεων αναστολής εκτέλεσης της ποινής ή απόλυσης υπό όρους με σκοπό την εποπτεία των μέτρων αναστολής και των εναλλακτικών κυρώσεων (2008/947/ΔΕΥ)

Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης σε ποινικές αποφάσεις οι οποίες επιβάλλουν ποινές στερητικές της ελευθερίας ή μέτρα στερητικά της ελευθερίας, για τον σκοπό της εκτέλεσής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2008/909/ΔΕΥ)

Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά με τη διοργάνωση και το περιεχόμενο της ανταλλαγής πληροφοριών που προέρχονται από το ποινικό μητρώο μεταξύ των κρατών μελών (2009/315/ΔΕΥ)

Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών Ποινικού Μητρώου (ECRIS) κατ’ εφαρμογή του άρθρου 11 της απόφασης-πλαισίου 2009/315/ΔΕΥ (2009/316/ΔΕΥ)

Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή, μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης στις αποφάσεις περί μέτρων επιτήρησης εναλλακτικά προς την προσωρινή κράτηση (2009/829/ΔΕΥ)

Οδηγία περί της ευρωπαϊκής εντολής προστασίας (2011/99/ΕΕ)

Οδηγία σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών (2012/13/ΕΕ)

Οδηγία σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας και διαδικασίας εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, καθώς και σχετικά με το δικαίωμα ενημέρωσης τρίτου προσώπου σε περίπτωση στέρησης της ελευθερίας του και με το δικαίωμα επικοινωνίας με τρίτα πρόσωπα και με προξενικές αρχές κατά τη διάρκεια της στέρησης της ελευθερίας (2013/48/ΕΕ)

Οδηγία για την ενίσχυση ορισμένων πτυχών του τεκμηρίου της αθωότητας και του δικαιώματος παράστασης του κατηγορουμένου στη δίκη του στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας (2016/343/ΕΕ)

Οδηγία σχετικά με τη δικαστική αρωγή για υπόπτους και κατηγορουμένους στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών και για καταζητουμένους σε διαδικασίες εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης (2016/1919/ΕΕ)

4.4. Ελεύθερη κυκλοφορία

Οδηγία σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών (2004/38/ΕΚ)  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Κατευθυντήριες γραμμές για την καλύτερη ενσωμάτωση και εφαρμογή της οδηγίας 2004/38/ΕΚ σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών» [COM(2009) 313 final]

Κανονισμός που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης (2011/492/ΕΕ)

Οδηγία περί μέτρων που διευκολύνουν την άσκηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων (2014/54/ΕΕ)

4.5.Μετανάστευση

4.5.1.Συνθήκες υποδοχής

Οδηγία σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία (αναδιατύπωση) (2013/33/ΕΕ)

4.5.2.Οικογενειακή επανένωση

Οδηγία σχετικά με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης (2003/86/ΕΚ)

4.5.3.Κανονισμός του Δουβλίνου και κανονισμός EURODAC

Κανονισμός για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας (343/2003/ΕΚ)

Κανονισμός για τα μέτρα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας (1560/2003/ΕΚ)

Οδηγία σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας (αναδιατύπωση) (2013/32/ΕΕ)

Κανονισμός σχετικά με τη θέσπιση του «Eurodac» για την αντιπαραβολή δακτυλικών αποτυπωμάτων για την αποτελεσματική εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 604/2013 για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα και σχετικά με αιτήσεις της αντιπαραβολής με τα δεδομένα Eurodac που υποβάλλουν οι αρχές επιβολής του νόμου των κρατών μελών και η Ευρωπόλ για σκοπούς επιβολής του νόμου (603/2013/ΕΕ)

Κανονισμός για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση) (604/2013/ΕΕ)

Εκτελεστικός κανονισμός της Επιτροπής για τα μέτρα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας (118/2014/ΕΕ)

Αναγνώριση

Οδηγία σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας (αναδιατύπωση) (2011/95/ΕΕ)

4.5.4.Μετανάστευση και άσυλο

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά της λαθραίας διακίνησης μεταναστών (2015-2020)» [COM(2015) 285 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πορεία υλοποίησης των δράσεων προτεραιότητας στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού θεματολογίου για τη μετανάστευση [COM(2016) 85 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής για την εφαρμογή των κέντρων πρώτης υποδοχής στην Ελλάδα [COM(2016) 141 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μεταρρύθμιση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και προώθηση των νόμιμων οδών προς την Ευρώπη» [COM(2016) 197 final]

4.5.5.Μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Έκθεση προόδου σχετικά με την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση» [COM(2019) 126 final] 

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις νόμιμες οδούς προς την προστασία στην ΕΕ:  προώθηση της επανεγκατάστασης, της εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους και άλλων συμπληρωματικών οδών [C(2020) 6467]

4.5.6.Επιστροφή

Οδηγία σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (2008/115/ΕΚ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την πολιτική επιστροφής της ΕΕ [COM(2014) 199 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την επιστροφή» [COM(2015) 453 final]

Σύσταση της Επιτροπής για την καθιέρωση κοινού «εγχειριδίου περί επιστροφής» προς χρήση από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά την εκτέλεση καθηκόντων που σχετίζονται με την επιστροφή [C(2015) 6250 final]

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφής στην Ευρωπαϊκή Ένωση — Ανανεωμένο σχέδιο δράσης [COM(2017) 200]  

Σύσταση της Επιτροπής για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των επιστροφών στο πλαίσιο της εφαρμογής της οδηγίας 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2017/432/ΕΕ)  

4.5.7.Θεωρήσεις

Κανονισμός για τη θέσπιση κοινοτικού κώδικα θεωρήσεων (810/2009/ΕΚ)

Απόφαση της Επιτροπής και μεταγενέστερες τροποποιήσεις της σχετικά με τη θέσπιση του Εγχειριδίου για την εξέταση αιτήσεων θεώρησης και την τροποποίηση χορηγηθεισών θεωρήσεων [C(2010) 1620 final]

4.5.8.Διαχείριση των συνόρων

Σύσταση της Επιτροπής για την καθιέρωση κοινού «Πρακτικού εγχειριδίου για τους συνοριοφύλακες (Εγχειρίδιο Σένγκεν)», προς χρήση από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά τη διενέργεια συνοριακών ελέγχων επί προσώπων [C(2006) 5186 final]

Τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2008) 2976 final

Τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2009) 7376 final

Τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2010) 5559 final

Τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2011) 3918 final

Τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2012) 9330 final  

Τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2015) 3894 final

Κανονισμός για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Επιτήρησης των Συνόρων (Eurosur) (1052/2013/ΕΕ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Εκτίμηση του σχεδίου δράσης της Ελλάδας για την αποκατάσταση των σοβαρών ελλείψεων που διαπιστώθηκαν κατά την αξιολόγηση το 2015 της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων» [COM(2016) 220 final]

Κανονισμός περί κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν) (2016/399/ΕΕ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Πιο Ισχυρά και Έξυπνα Συστήματα Πληροφοριών για τα Σύνορα και την Ασφάλεια» [COM(2016) 205 final]

Κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή  (2019/1896/ΕΕ)

4.5.9.Νόμιμη μετανάστευση

Οδηγία σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία, τις ανταλλαγές μαθητών ή τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών (au pair) (αναδιατύπωση) (2016/801/ΕΕ)

5.Ψηφιακή κοινωνία και κοινωνία της πληροφορίας μια ΕΕ όπου τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να πλοηγούνται με ασφάλεια στο ψηφιακό περιβάλλον και να αξιοποιούν τις ευκαιρίες του

Οδηγία για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/22/ΕΚ για την καθολική υπηρεσία και τα δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, της οδηγίας 2002/58/ΕΚ σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών (2009/136/ΕΚ)  

Οδηγία για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων (οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων) (2010/13/ΕΕ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Διαδίκτυο καλύτερα προσαρμοσμένο στα παιδιά: μια ευρωπαϊκή στρατηγική» [COM(2012) 196 final]

Κανονισμός για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) (2016/679/ΕΕ)  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο: μια Ευρωπαϊκή Προσέγγιση»   [COM(2018) 236 final]

Οδηγία για την τροποποίηση της οδηγίας 2010/13/ΕΕ για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων (οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων) ενόψει των μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς (2018/1808/ΕΕ)  

Οδηγία για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (Αναδιατύπωση) (2018/1972/ΕΕ)

Πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό σχετικά με την ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών (πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες) και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/31/ΕΚ [COM(2020) 825 final]  

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης κατά την ψηφιακή δεκαετία: Σχέδιο δράσης για τη στήριξη της ανάκαμψης και του μετασχηματισμού» (Σχέδιο δράσης για τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης) [COM(2020) 784]

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027. Επαναπροσδιορίζοντας την εκπαίδευση και την κατάρτιση για την ψηφιακή εποχή» [COM(2020) 624 final]

6.Η παγκόσμια διάσταση: μια ΕΕ που υποστηρίζει, προστατεύει και ενδυναμώνει τα παιδιά σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια κρίσεων και συγκρούσεων.

6.1.Οριζόντια μέσα

Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για την προαγωγή και την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού (2017) — Κανένα παιδί στο περιθώριο 

Η νέα ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη (2017), στο πλαίσιο της απόκρισης της ΕΕ στην Ατζέντα του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη

Κοινή ανακοίνωση με τίτλο «Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024» [JOIN(2020) 5 final]  

Child rights toolkit (Δέσμη εργαλείων για τα δικαιώματα του παιδιού)

6.2.Θεματικά μέσα

Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με τα παιδιά σε ένοπλες συγκρούσεις (επικαιροποιήθηκαν το 2008)

Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών και την καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων εναντίον τους (2008)

Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την πολιτική της ΕΕ έναντι τρίτων χωρών όσον αφορά τα βασανιστήρια και άλλες μορφές σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (επικαιροποιήθηκαν το 2019)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Βελτίωση της διατροφής μητέρας και παιδιού στο πλαίσιο της εξωτερικής βοήθειας» [COM(2013) 141 final]

Δέσμη εργαλείων της ΓΔ ECHO για τον δείκτη φύλου-ηλικίας (2014)

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ζώντας με αξιοπρέπεια: από την εξάρτηση στην αυτονομία — Αναγκαστικές εκτοπίσεις και ανάπτυξη» [COM(2016) 234 final]

Κανονισμός του Συμβουλίου για την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (2016/369/ΕΕ)

Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εκπαίδευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και παρατεταμένων κρίσεων [COM(2018) 304 final]

Κοινή ανακοίνωση με τίτλο «Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ισότητα των φύλων (GAP) III — Ένα φιλόδοξο θεματολόγιο για την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών στην εξωτερική δράση της ΕΕ [JOIN(2020) 17 final]

Διεθνείς συμβάσεις σχετικές με τον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας

Σύμβαση περί του κατωτάτου ορίου ηλικίας εισόδου εις την απασχόλησιν, αριθ. 138 (1973)  

Σύμβαση για την απαγόρευση των χειρότερων μορφών εργασίας των παιδιών και την άμεση δράση με σκοπό την εξάλειψή τους, αριθ. 182 (1999)

Συνδιάσκεψη της Χάγης για το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο

Σύμβαση της 25ης Οκτωβρίου 1980 για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών  

Σύμβαση της 19ης Οκτωβρίου 1996 για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία ως προς τη γονική ευθύνη και τα μέτρα προστασίας των παιδιών

Σύμβαση της 23ης Νοεμβρίου 2007 για την είσπραξη, σε διεθνές επίπεδο, απαιτήσεων διατροφής παιδιών και άλλων μορφών οικογενειακής διατροφής  

(1)

Ο κατάλογος αυτός δεν είναι εξαντλητικός και, ειδικότερα, δεν λαμβάνονται υπόψη τα χρηματοδοτικά μέσα.