15.10.2021   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 418/16


Τελική έκθεση του συμβούλου ακροάσεων (1) στην υπόθεση AT.40346 — ομόλογα SSA

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2021/C 418/10)

1.

Το σχέδιο απόφασης διαπιστώνει παράβαση του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ και του άρθρου 53 της συμφωνίας ΕΟΧ, στην οποία εμπλέκονται τέσσερις επιχειρήσεις στις αγορές υπερκρατικών, κρατικών και υπηρεσιακών ομολόγων σε δολάρια ΗΠΑ (στο εξής: ομόλογα SSA), δηλαδή η Bank of America Merrill Lynch (στο εξής: BAML), η Crédit Agricole, η Credit Suisse και η Deutsche Bank (από κοινού αναφερόμενες στο εξής: τα μέρη) (2).

2.

Η υπόθεση ξεκίνησε μετά από αίτηση της Deutsche Bank για απαλλαγή από την επιβολή προστίμων στις 4 Αυγούστου 2015. Στις 4 Δεκεμβρίου 2015 η Επιτροπή χορήγησε στη Deutsche Bank υπό όρους απαλλαγή από την επιβολή προστίμων.

3.

Με απόφαση της 20ής Δεκεμβρίου 2018 η Επιτροπή κίνησε διαδικασία δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 773/2004 (3) κατά της Deutsche Bank, της Credit Suisse, της Crédit Agricole και της BAML.

4.

Στις 20 Δεκεμβρίου 2018 η Επιτροπή εξέδωσε κοινοποίηση αιτιάσεων (στο εξής: ΚΑ) κατά των μερών. Η ΚΑ αυτή κοινοποιήθηκε στα μέρη στις 21 Δεκεμβρίου 2018.

5.

Πρόσβαση στον φάκελο με τη μορφή ηλεκτρονικού μέσου αποθήκευσης χορηγήθηκε από τις 21 Δεκεμβρίου 2018 έως τις 3 Ιανουαρίου 2019 και στις εγκαταστάσεις της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (στο εξής: ΓΔ Ανταγωνισμού) από τις 15 έως τις 22 Ιανουαρίου 2019. Ορισμένα στοιχεία που προσκόμισε η Crédit Agricole κοινοποιήθηκαν στα άλλα μέρη μέσω διαδικασίας γνωστοποίησης με διαπραγμάτευση από τις 7 έως τις 14 Φεβρουαρίου 2019 (4). Ο σύμβουλος ακροάσεων δεν έλαβε παράπονα σχετικά με την πρόσβαση στο φάκελο.

6.

Η ΓΔ Ανταγωνισμού αρχικά χορήγησε σε όλα τα μέρη προθεσμία οκτώ εβδομάδων για να απαντήσουν στην ΚΑ. Μετά από αιτήματα ορισμένων μερών, η ΓΔ Ανταγωνισμού παρέτεινε την προθεσμία έως τις 28 Μαρτίου 2019 για τη BAML και έως τις 29 Μαρτίου 2019 για την Crédit Agricole και την Credit Suisse. Ο σύμβουλος ακροάσεων δεν έλαβε κανένα αίτημα για περαιτέρω παράταση.

7.

Τον Φεβρουάριο του 2019, κατόπιν αιτήματος της BAML και της Crédit Agricole για περαιτέρω εξηγήσεις, η ΓΔ Ανταγωνισμού απέστειλε επιστολές σε όλα τα μέρη με τις οποίες παρείχε ορισμένες πρόσθετες λεπτομέρειες σχετικά με την προτεινόμενη από την Επιτροπή μεθοδολογία υπολογισμού του προστίμου, ειδικότερα όσον αφορά μια προσεγγιστική τιμή που θα χρησιμοποιούσε η Επιτροπή για την αξία των πωλήσεων.

8.

Όλα τα μέρη απάντησαν εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας. Στις απαντήσεις τους στην ΚΑ, η BAML, η Crédit Agricole και η Credit Suisse (στο εξής: αμφισβητούντα μέρη) σχολίασαν την ανάγκη να δοθούν πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τη μεθοδολογία υπολογισμού του προστίμου. Στις 3 Ιουλίου 2019 η Crédit Agricole απέστειλε επιστολή στη ΓΔ Ανταγωνισμού, προκειμένου να συμπληρώσει την απάντησή της στην ΚΑ σχετικά με τα πρόστιμα.

9.

Όλα τα μέρη συμμετείχαν σε ακρόαση που πραγματοποιήθηκε στις 10 και 11 Ιουλίου 2019.

10.

Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2019 η BAML υπέβαλε περαιτέρω γραπτές παρατηρήσεις στον σύμβουλο ακροάσεων, μετά την απόφαση στην υπόθεση Icap της 10ης Ιουλίου 2019 (5), ζητώντας από τον σύμβουλο ακροάσεων να καλέσει τη ΓΔ Ανταγωνισμού να κοινοποιήσει στη BAML την προτεινόμενη μεθοδολογία επιβολής κυρώσεων και να της δώσει τη δυνατότητα να γνωστοποιήσει τις απόψεις της σχετικά με την εν λόγω μεθοδολογία πριν από την έκδοση οποιασδήποτε οριστικής απόφασης στην προκειμένη υπόθεση (6).

11.

Τον Νοέμβριο του 2019 ο σύμβουλος ακροάσεων απάντησε στη BAML, αναφέροντας ότι το αίτημά της για γνωστοποίηση περαιτέρω πληροφοριών σχετικά με την προτεινόμενη μεθοδολογία υπολογισμού του προστίμου ελήφθη υπόψη. Ωστόσο, ο σύμβουλος ακροάσεων ανέφερε ότι η απόφαση 2011/695/ΕΕ, η οποία καθορίζει κατά τρόπο εξαντλητικό τις αρμοδιότητες του συμβούλου ακροάσεων, δεν του παρέχει την αρμοδιότητα να λάβει απόφαση με την οποία διατάσσεται η αποκάλυψη περαιτέρω λεπτομερειών της προτεινόμενης μεθοδολογίας.

12.

Τον Νοέμβριο του 2020 η εκτελεστική αντιπρόεδρος Vestager, επίτροπος αρμόδια για τον ανταγωνισμό, απέστειλε επιστολή σε όλα τα μέρη με την οποία παρείχε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη μεθοδολογία υπολογισμού των προστίμων, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στον εξατομικευμένο υπολογισμό και το αποτέλεσμα της προβλεπόμενης προσεγγιστικής τιμής της αξίας των πωλήσεων (7) για κάθε μέρος (στο εξής: επιστολή σχετικά με για τα πρόστιμα»).

13.

Η DB απάντησε τον Δεκέμβριο του 2020, ενώ τα τρία αμφισβητούντα μέρη έδωσαν τις απαντήσεις τους τον Ιανουάριο του 2021. Τα αμφισβητούντα μέρη υποστήριξαν, μεταξύ άλλων, ότι τα δικαιώματα άμυνάς τους υπονομεύθηκαν, καθώς οι πληροφορίες που κοινοποιήθηκαν μέσω της επιστολής σχετικά με τα πρόστιμα θα έπρεπε να είχαν συμπεριληφθεί στην ΚΑ και ζήτησαν να εκφράσουν προφορικά τις απόψεις τους επ’ αυτής στο πλαίσιο ακρόασης (BAML) ή με μια εναλλακτική μορφή (Credit Suisse, Crédit Agricole (8)).

14.

Όπως υποστηρίζεται στο σχέδιο απόφασης, η απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου στην υπόθεση Campine (9) υποστηρίζει την άποψη ότι, στο στάδιο της ΚΑ, η Επιτροπή δεν ήταν υποχρεωμένη να λάβει οριστική απόφαση σχετικά με την τελική μέθοδο προσδιορισμού του ύψους των προστίμων που σκόπευε να εφαρμόσει και ότι περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με τη μέθοδο επιβολής προστίμων θα μπορούσαν πράγματι να δοθούν με επιστολή και όχι με τη μορφή συμπληρωματικής κοινοποίησης αιτιάσεων.

15.

Δεδομένου ότι δεν υπάρχει θεμελιώδες δικαίωμα προφορικής ακρόασης, εφόσον οι απόψεις μπορούν να γνωστοποιηθούν ουσιαστικά γραπτώς (10) και δεδομένου ότι το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 773/2004 προβλέπει μόνο το δικαίωμα ακρόασης μετά την κοινοποίηση αιτιάσεων, συνάγεται ότι δεν απαιτείται από τον νόμο δεύτερη ακρόαση.

16.

Σε σύγκριση με την ΚΑ, το σχέδιο απόφασης i) προβλέπει μικρότερη διάρκεια της παράβασης για δύο από τα μέρη και ii) δεν προβλέπει πλέον για τον υπολογισμό του προστίμου επιβαρυντικό παράγοντα σχετικά με εικαζόμενη παρακώλυση της έρευνας για ένα από τα μέρη.

17.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 της απόφασης 2011/695/ΕΕ, ο σύμβουλος ακροάσεων εξέτασε κατά πόσο το σχέδιο απόφασης πραγματεύεται μόνο τις αιτιάσεις σχετικά με τις οποίες θετικό συμπέρασμα.

18.

Με βάση τα ανωτέρω, ο σύμβουλος ακροάσεων θεωρεί ότι δόθηκε δυνατότητα αποτελεσματικής άσκησης των διαδικαστικών δικαιωμάτων των μερών της διαδικασίας στην παρούσα υπόθεση.

Βρυξέλλες, 27 Απριλίου 2021.

Wouter WILS


(1)  Σύμφωνα με τα άρθρα 16 και 17 της απόφασης 2011/695/ΕΕ του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 13ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα του συμβούλου ακροάσεων σε ορισμένες διαδικασίες ανταγωνισμού (ΕΕ L 275 της 20.10.2011, σ. 29) (στο εξής: απόφαση 2011/695/ΕΕ).

(2)  Οι αντίστοιχες νομικές οντότητες είναι οι εξής: Merrill Lynch International και Bank of America Corporation· Crédit Agricole Corporate and Investment Bank και Crédit Agricole SA· Credit Suisse Securities (Europe) Limited και Credit Suisse Group AG· και DB Group Services (UK) Limited, Deutsche Securities, Inc. και Deutsche Bank AG.

(3)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 773/2004 της Επιτροπής, της 7ης Απριλίου 2004, σχετικά με τη διεξαγωγή από την Επιτροπή των διαδικασιών δυνάμει των άρθρων 81 και 82 της συνθήκης ΕΚ (ΕΕ L 123 της 27.4.2004, σ. 18).

(4)  Η Crédit Agricole είχε απευθύνει, πριν από την έκδοση της ΚΑ, αίτημα στον σύμβουλο ακροάσεων, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 της απόφασης 2011/695/ΕΕ, με το οποίο εξέφρασε την αντίθεσή της στην αποκάλυψη των εν λόγω στοιχείων στα άλλα μέρη. Ο ισχυρισμός της Crédit Agricole ότι οι πληροφορίες ήταν ευαίσθητες έγινε προσωρινά δεκτός. Το ζήτημα λύθηκε με τη διαδικασία αποκάλυψης στοιχείων κατόπιν διαπραγμάτευσης.

(5)  Απόφαση της 10ης Ιουλίου 2019, Επιτροπή κατά Icap κ.λπ., C-39/18 P, EU:C:2019:584. Στη σκέψη 34 της εν λόγω απόφασης, το Δικαστήριο έκρινε ότι, όταν η Επιτροπή αποκλίνει από τις οικείες κατευθυντήριες γραμμές για τη μέθοδο υπολογισμού των προστίμων που επιβάλλονται κατ’ εφαρμογή του άρθρου 23 παράγραφος 2 σημείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1/2003 (ΕΕ C 210 της 1.9.2006, σ. 2) (στο εξής: κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό των προστίμων) και «εφαρμόζει άλλη μεθοδολογία η οποία είναι προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες της κατάστασης των επιχειρήσεων που έχουν διευκολύνει τη σύμπραξη, επιβάλλεται, υπό το πρίσμα των δικαιωμάτων άμυνας, να γνωστοποιείται η μεθοδολογία αυτή στους ενδιαφερομένους, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με τα στοιχεία επί των οποίων η Επιτροπή προτίθεται να στηρίξει την απόφασή της».

(6)  Παρόμοιες παρατηρήσεις είχαν υποβληθεί από την Credit Suisse στη ΓΔ Ανταγωνισμού τον Οκτώβριο του 2019.

(7)  Στην ΚΑ αναφερόταν ότι, παρόλο που η Επιτροπή «προτίθεται να εφαρμόσει τη μεθοδολογία που ορίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές για τα πρόστιμα», δεδομένου ότι τα ομόλογα SSA δεν παράγουν πωλήσεις υπό τη συνήθη έννοια, η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει ειδική προσεγγιστική τιμή για την αξία των πωλήσεων με βάση τα ανηγμένα σε ετήσια βάση ονομαστικά ποσά συναλλαγών ομολόγων SSA, προεξοφλημένων με συγκεκριμένο συντελεστή προσαρμογής, ως αφετηρία για τον προσδιορισμό των προστίμων.

(8)  Τον Μάρτιο του 2021 η Crédit Agricole απέστειλε νέα επιστολή στη ΓΔ Ανταγωνισμού (με αντίγραφο στον σύμβουλο ακροάσεων), επαναλαμβάνοντας το αίτημά της «να διευκρινίσει η Επιτροπή το καθεστώς της επιστολής της Επιτροπής για τη μέθοδο υπολογισμού των προστίμων και ζήτησε να γίνουν σεβαστά όλα τα δικαιώματα υπεράσπισης μέσω της παροχής στα μέρη της δυνατότητας να υποβάλουν προφορικές παρατηρήσεις». Η ΓΔ Ανταγωνισμού απάντησε στην Crédit Agricole παρέχοντας εξηγήσεις παρόμοιες με το περιεχόμενο των παραγράφων 14 και 15 της παρούσας έκθεσης του συμβούλου ακροάσεων.

(9)  Απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2019, Campine και Campine Recycling κατά Επιτροπής, T-240/17, EU:T:219: 778, σκέψεις 355-360.

(10)  Βλ. αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 23ης Νοεμβρίου 2006 στην υπόθεση Jussila κατά Φινλανδίας (προσφυγή αριθ. 73053/01), σκέψεις 40 έως 49· της 19ης Απριλίου 2007 στην υπόθεση Vilho Eskelinen και Ors κατά Φινλανδίας (προσφυγή αριθ. 63235/00), σκέψεις 72 έως 75· και της 23ης Οκτωβρίου 2018 στην υπόθεση Produkcija Plus storitveno podjetje d.o.o. κατά Σλοβενίας (προσφυγή αριθ. 47072/15), σκέψη 54· και απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 13ης Μαρτίου 2012 στην υπόθεση Bouygues Telecom κατά Γαλλίας (προσφυγή αριθ. 2324/08), σκέψεις 69 έως 71· καθώς και τις διατάξεις στην υπόθεση Troszczynski κατά Κοινοβουλίου, C-462/18 P, EU:C:2019:239, σκέψεις 52 έως 55, στην υπόθεση Gollnisch κατά Κοινοβουλίου, C-330/18 P, EU:C:2019:240, σκέψεις 60 και 61, καθώς και την απόφαση στην υπόθεση Syrian Lebanese Commercial Bank κατά Συμβουλίου, T-174/12 και T- 80/13, EU:T:2014:52, σκέψη 147· και τις προτάσεις του γενικού εισαγγελέα Wahl στην υπόθεση SKW Stahl-Metallurgie κατά Επιτροπής, C-154/14 P, EU:C:2015:543, σημεία 49 και 58· την απόφαση στην υπόθεση Lucchini κατά Επιτροπής, T-185/18, EU:T:2019:298, σκέψη 49· και την απόφαση στην υπόθεση HeidelbergCement και Schwenk Zement κατά Επιτροπής, T-380/17, EU:T:2020:471, σκέψη 634.