ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Προσωρινό πλαίσιο για την αξιολόγηση ζητημάτων αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας που αφορούν τη συνεργασία επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που απορρέουν από την τρέχουσα έξαρση της νόσου COVID-19

(2020/C 116 I/02)

1. Η έξαρση της νόσου COVID-19, ο αντίκτυπός της στην οικονομία και οι πιθανές επιπτώσεις σε θέματα αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας

(1)

Η έξαρση της νόσου COVID-19 συνιστά σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας για τους πολίτες και τις κοινωνίες. Συνεπάγεται επίσης σημαντικό και άνευ προηγουμένου κλονισμό για τη διεθνή και την ενωσιακή οικονομία.

(2)

Αυτός ο κλονισμός επηρεάζει το σύνολο της οικονομίας μέσω διαφορετικών διαύλων και με διαφορετικούς τρόπους. Υπάρχει ένας γενικός κλονισμός της προσφοράς που προκύπτει από την διαταραχή των αλυσίδων εφοδιασμού, σε συνδυασμό με έναν ασύμμετρο κλονισμό της ζήτησης που προκαλείται είτε από απότομη μείωση της ζήτησης των καταναλωτών για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες είτε από απότομη αύξηση της ζήτησης για άλλα προϊόντα και υπηρεσίες, ιδίως εκείνα που σχετίζονται με τον τομέα της υγείας (συμπεριλαμβανομένων π.χ. φαρμακευτικών εταιρειών, παραγωγών ιατρικού εξοπλισμού και των διανομέων τους). Υπάρχει επίσης αβεβαιότητα στο παρόν στάδιο όσον αφορά τόσο τη διάρκεια όσο και την ένταση των κραδασμών, οι οποίες εξαρτώνται κυρίως από παράγοντες που εκφεύγουν εν μέρει του ελέγχου των επιχειρήσεων, και μάλλον από αποφάσεις των δημόσιων αρχών, οι οποίες καθοδηγούνται, μεταξύ άλλων, από εκτιμήσεις που αφορούν τη δημόσια υγεία.

(3)

Συνεπώς, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν εξαιρετικές προκλήσεις λόγω της κρίσης της νόσου COVID-19 και μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης. Οι εξαιρετικές περιστάσεις της παρούσας περιόδου και οι σχετικές προκλήσεις μπορεί να οδηγήσουν στην ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων προκειμένου να ξεπεράσουν ή τουλάχιστον να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κρίσης προς όφελος εν τέλει των πολιτών. Λαμβανομένου υπόψη του πολυδιάστατου και ασύμμετρου χαρακτήρα της κρίσης, οι επιχειρήσεις ενδέχεται να αντιμετωπίσουν διαφορετικές προκλήσεις και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να χρειαστεί να καταφύγουν σε διαφορετικές μορφές συνεργασίας.

(4)

Η παρούσα ανακοίνωση καλύπτει πιθανές μορφές συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων με στόχο να διασφαλιστούν η προμήθεια και η κατάλληλη διανομή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών που σπανίζουν κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19 και να αντιμετωπιστούν έτσι οι ελλείψεις των εν λόγω βασικών προϊόντων και υπηρεσιών που απορρέουν κατά κύριο λόγο από την ταχεία και εκθετική αύξηση της ζήτησης (1). Αυτό αφορά ιδίως τα φάρμακα και τον ιατρικό εξοπλισμό (2) που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση και θεραπεία των ασθενών της COVID-19 ή που είναι αναγκαία για τον μετριασμό και, ενδεχομένως, την κατανίκηση της έξαρσης της νόσου. Η εν λόγω συνεργασία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μεταξύ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον οικείο τομέα για την αντιμετώπιση της έλλειψης αυτής, καθώς και μεταξύ επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε άλλους τομείς (π.χ. ορισμένες επιχειρήσεις μετατρέπουν μέρος των γραμμών παραγωγής τους για να αρχίσουν να παράγουν προϊόντα εν ανεπαρκεία). Ανάλογα με την εξέλιξη της κρίσης, η Επιτροπή μπορεί να τροποποιήσει ή να συμπληρώσει την παρούσα ανακοίνωση προκειμένου να καλύψει άλλες μορφές συνεργασίας.

(5)

Ο στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι να εξηγήσει:

α.

τα κύρια κριτήρια που θα ακολουθεί η Επιτροπή κατά την αξιολόγηση αυτών των πιθανών σχεδίων συνεργασίας που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της έλλειψης βασικών προϊόντων και υπηρεσιών κατά την έξαρση της νόσου COVID-19, καθώς και κατά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων της όσον αφορά την επιβολή της νομοθεσίας κατά τη διάρκεια της παρούσας κρίσης· και

β.	την προσωρινή διαδικασία που έχει καθορίσει κατ’ εξαίρεση η Επιτροπή για να παρέχει, όπου κρίνεται σκόπιμο, ad hoc έγγραφες επιστολές υποστήριξης («comfort letters») στις επιχειρήσεις σχετικά με συγκεκριμένα και σαφώς καθορισμένα έργα συνεργασίας στο πλαίσιο αυτό.

2. Βασικά κριτήρια αξιολόγησης, βάσει της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, των σχεδίων συνεργασίας επιχειρήσεων που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της έλλειψης βασικών προϊόντων και υπηρεσιών κατά την έξαρση της νόσου COVID-19

(6)

Από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1/2003 του Συμβουλίου (3), οι επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να κοινοποιούν τις συμφωνίες που συνάπτουν στην Επιτροπή προκειμένου να τύχουν ατομικής απαλλαγής από το άρθρο 101 της ΣΛΕΕ, αλλά είναι οι ίδιες υπεύθυνες για την αξιολόγηση της νομιμότητας των συμφωνιών και των πρακτικών τους. Αυτό το σύστημα αυτοαξιολόγησης, το οποίο πλαισιώθηκε από την εκτενή καθοδήγηση (4) που παρείχε η Επιτροπή, έχει πλέον παγιωθεί.

(7)

Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται ότι η συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων μπορεί να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της έλλειψης βασικών προϊόντων και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19 και, στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις ενδεχομένως χρειάζονται ειδική καθοδήγηση σχετικά με τις πρωτοβουλίες συνεργασίας τους, προκειμένου να διευκολυνθεί η αυτοαξιολόγησή τους. Ίσως μάλιστα είναι σκόπιμη η παροχή στις επιχειρήσεις ad hoc παρατηρήσεων ή επιστολών υποστήριξης σχετικά με τη νομιμότητα των συγκεκριμένων πρωτοβουλιών συνεργασίας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι πρόθυμη να παράσχει την εν λόγω καθοδήγηση και επιστολές υποστήριξης στις επιχειρήσεις ή τις ενώσεις επιχειρήσεων, ώστε να διευκολυνθούν πρωτοβουλίες που πρέπει να υλοποιηθούν ταχέως για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η έξαρση της νόσου COVID-19, ιδίως στις περιπτώσεις που ενδεχομένως εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με το κατά πόσον οι πρωτοβουλίες αυτές συμβιβάζονται με το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ (5). Για τον σκοπό αυτό, η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής έχει ήδη δημιουργήσει μια ειδική ιστοσελίδα (https://ec.europa.eu/competition/antitrust/coronavirus.html) και μια ειδική ηλεκτρονική θυρίδα (COMP-COVID-ANTITRUST@ec.europa.eu) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναζήτηση ανεπίσημης καθοδήγησης σχετικά με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες.

(8)

Πολλά κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν ότι αντιμετωπίζουν ήδη ελλείψεις φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 ή αναμένουν ότι οι ελλείψεις αυτές θα παρουσιαστούν πολύ σύντομα (6). Τις τελευταίες εβδομάδες, η Επιτροπή έλαβε αρκετά αιτήματα από επιχειρήσεις και εμπορικούς συλλόγους, που ζητούσαν καθοδήγηση σχετικά με τη σχεδιαζόμενη συνεργασία τους, ιδίως στον τομέα της υγείας και ενόψει του κινδύνου έλλειψης κρίσιμων νοσοκομειακών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενών της COVID-19.

(9)

Τα αιτήματα αυτά αποτελούν ένα χρήσιμο παράδειγμα των τύπων συνεργασίας που ενδέχεται να χρειαστούν για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με την τρέχουσα έξαρση της νόσου COVID-19 και για την αξιολόγησή τους βάσει του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ, σύμφωνα με τις γενικές γραμμές που παρουσιάζονται παρακάτω.

(10)

Διάφορα μέτρα μπορούν να συμβάλουν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ζήτησης και προσφοράς. Ενδέχεται να απαιτείται πολύ σημαντική και ταχεία αύξηση της παραγωγής για προϊόντα που είναι αναγκαία αλλά η προσφορά τους είναι ανεπαρκής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής άλλων προϊόντων. Μπορεί επίσης να απαιτηθεί ανακατανομή των αποθεμάτων, γεγονός που θα υποχρέωνε τις επιχειρήσεις να συμφωνήσουν να ανταλλάσσουν/κοινοποιούν πληροφορίες σχετικά με τις πωλήσεις και τα αποθέματα. Για να αυξηθεί η παραγωγή, οι επιχειρήσεις ενδέχεται να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν τις γραμμές παραγωγής ορισμένων μη βασικών/εν επαρκεία φαρμάκων (ή άλλων προϊόντων τους) για την παραγωγή φαρμάκων (ή άλλων προϊόντων) αναγκαίων για την αντιμετώπιση της έξαρσης της νόσου. Επιπλέον, η παραγωγή θα μπορούσε να αυξηθεί περαιτέρω και πιο αποτελεσματικά, εάν σε μια συγκεκριμένη μονάδα παραγόταν μόνο ένα φάρμακο (σε αντίθεση με την εναλλαγή της παραγωγής μεταξύ διαφόρων προϊόντων, η οποία απαιτεί χρονοβόρο καθαρισμό των μηχανημάτων κ.λπ.), κατά τρόπο που να εξισορροπεί τις οικονομίες κλίμακας με την ανάγκη να αποφευχθεί η υπέρμετρη εξάρτηση από μια συγκεκριμένη μονάδα παραγωγής.

(11)

Αυτό δείχνει ότι η αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με την έξαρση της νόσου COVID-19 ενδέχεται να απαιτεί διαφορετικούς βαθμούς συνεργασίας, με διαφορετική κλίμακα ανησυχιών για πιθανή παραβίαση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.

(12)

Με βάση την πρόσφατη εμπειρία, η Επιτροπή αντιλαμβάνεται ότι η συνεργασία στον τομέα της υγείας μπορεί, για παράδειγμα, να περιορίζεται στο να ανατεθεί σε εμπορικό σύλλογο (ή σε ανεξάρτητο σύμβουλο ή ανεξάρτητο πάροχο υπηρεσιών ή δημόσιο φορέα), π.χ.:

α.	να συντονίζει την κοινή μεταφορά των εισερχόμενων υλικών·

β.	να συμβάλλει στον προσδιορισμό των βασικών φαρμάκων για τα οποία, ενόψει της προβλεπόμενης παραγωγής, υπάρχουν κίνδυνοι ελλείψεων·

γ.	να εξάγει συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με την παραγωγή και την παραγωγική ικανότητα, χωρίς ανταλλαγή πληροφοριών για τις επιμέρους επιχειρήσεις·

δ.	να εκπονήσει ένα μοντέλο για την πρόβλεψη της ζήτησης σε επίπεδο κράτους μέλους και να εντοπίζει ελλείμματα προσφοράς·

ε.

να ανταλλάσσει συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με το έλλειμμα προσφοράς και να ζητεί από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις, σε ατομική βάση και χωρίς να ανταλλάσσει τις πληροφορίες αυτές με τους ανταγωνιστές, να αναφέρουν εάν μπορούν να καλύψουν το έλλειμμα προσφοράς για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση (είτε μέσω υφιστάμενων αποθεμάτων είτε μέσω αύξησης της παραγωγής).

(13)

Οι δραστηριότητες αυτές δεν εγείρουν ανησυχίες όσον αφορά την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, υπό την προϋπόθεση ότι υπόκεινται σε επαρκείς διασφαλίσεις (όπως η μη ροή εξατομικευμένων πληροφοριών για εταιρείες προς ανταγωνιστές), όπως αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ στις συμφωνίες οριζόντιας συνεργασίας (7).

(14)

Η συνεργασία στον τομέα της υγείας μπορεί να χρειαστεί ακόμη και να προχωρήσει πέραν αυτών για να αντιμετωπιστούν οι κρίσιμες ελλείψεις εφοδιασμού. Μπορεί, για παράδειγμα, να χρειαστεί να επεκταθεί στον συντονισμό της αναδιοργάνωσης της παραγωγής με σκοπό την αύξηση και τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, κατά τρόπον ώστε να μην εστιάζουν όλες οι επιχειρήσεις σε ένα ή σε λίγα φάρμακα και τα άλλα φάρμακα να παράγονται σε ανεπαρκείς ποσότητες, στις περιπτώσεις που η εν λόγω αναδιοργάνωση θα επέτρεπε στους παραγωγούς να καλύψουν τη ζήτηση για επειγόντως αναγκαία φάρμακα σε όλα τα κράτη μέλη.

(15)

Τα μέτρα για την προσαρμογή της παραγωγής, της διαχείρισης των αποθεμάτων και, δυνητικά, της διανομής στον κλάδο ενδέχεται να απαιτούν την ανταλλαγή εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών και ορισμένο βαθμό συντονισμού ως προς το ποια μονάδα παράγει ποια φάρμακα, ώστε να μην εστιάζουν όλες οι επιχειρήσεις σε ένα ή σε λίγα φάρμακα, και τα άλλα φάρμακα να παράγονται σε ανεπαρκείς ποσότητες. Οι εν λόγω ανταλλαγές και ο συντονισμός μεταξύ επιχειρήσεων είναι υπό κανονικές συνθήκες ενέργειες προβληματικές σύμφωνα με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Ωστόσο, υπό τις παρούσες εξαιρετικές περιστάσεις, μέτρα του είδους αυτού δεν θα είναι προβληματικά στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ ή – δεδομένης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και του προσωρινού χαρακτήρα τους — δεν θα αποτελέσουν προτεραιότητα της Επιτροπής για επιβολή της νομοθεσίας, στον βαθμό που τα μέτρα αυτά: i) είναι σχεδιασμένα και αντικειμενικά αναγκαία για την πραγματική αύξηση της παραγωγής με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να αντιμετωπιστούν ή να αποφευχθούν ελλείψεις στην προσφορά απαραίτητων προϊόντων ή υπηρεσιών, όπως εκείνων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19· ii) έχουν προσωρινό χαρακτήρα (δηλαδή θα εφαρμόζονται μόνο για όσο διάστημα υπάρχει κίνδυνος έλλειψης ή σε κάθε περίπτωση κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19)· και iii) δεν υπερβαίνουν τα απολύτως αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου της αντιμετώπισης ή αποφυγής των ελλείψεων στην προσφορά. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να τεκμηριώνουν όλες τις ανταλλαγές και τις συμφωνίες μεταξύ τους και να τις θέτουν στη διάθεση της Επιτροπής, κατόπιν σχετικής αιτήσεως. Το γεγονός ότι μια συνεργασία ενθαρρύνεται και/ή συντονίζεται από δημόσια αρχή (ή πραγματοποιείται εντός πλαισίου που καθορίζεται από τη δημόσια αρχή) αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η εν λόγω συνεργασία δεν θα είναι προβληματική βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ περί ανταγωνισμού ή ότι δεν θα αποτελέσει προτεραιότητα της Επιτροπής για επιβολή της νομοθεσίας.

(16)

Η συνεργασία αυτή επιτρέπεται στο πλαίσιο επιτακτικού αιτήματος δημόσιων αρχών προς επιχειρήσεις να συνεργαστούν προσωρινά για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με την τρέχουσα έξαρση της νόσου COVID-19 (π.χ. να οργανώσουν την παραγωγή και την παράδοση με σκοπό την αντιμετώπιση της επείγουσας ανάγκης να συνεχιστεί η λειτουργία της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για ασθενείς με COVID-19).

3. Εξαιρετική διαδικασία για την παροχή καθοδήγησης ad hoc σχετικά με συγκεκριμένα σχέδια συνεργασίας που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της έλλειψης βασικών προϊόντων και υπηρεσιών κατά την έξαρση της νόσου COVID-19

(17)

Η Επιτροπή, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, θα εξακολουθήσει να παρέχει καθοδήγηση σε επιχειρήσεις και εμπορικούς συλλόγους όσον αφορά συγκεκριμένες πρωτοβουλίες συνεργασίας με ενωσιακή διάσταση, οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν ταχέως για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η έξαρση της νόσου COVID-19, ιδίως στις περιπτώσεις που εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με το κατά πόσον οι πρωτοβουλίες αυτές συμβιβάζονται με το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ.

(18)

Για να αυξηθεί ο βαθμός ασφάλειας δικαίου όσον αφορά την αντιμονοπωλιακή καθοδήγηση εντός χρονικού πλαισίου που είναι συμβατό με τον επείγοντα χαρακτήρα ορισμένων καταστάσεων που σχετίζονται με την τρέχουσα έξαρση της νόσου COVID-19, η Επιτροπή, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, διατίθεται, κατ’ εξαίρεση και κατά τη διακριτική της ευχέρεια, να παρέχει την εν λόγω καθοδήγηση μέσω ad hoc επιστολής «υποστήριξης».

4. Συμπέρασμα

(19)

Η Επιτροπή έχει επίγνωση των έκτακτων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις λόγω της έξαρσης της νόσου COVID-19, καθώς και του καίριου ρόλου τους στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης αυτής. Η Επιτροπή ενθαρρύνει την ευνοϊκή για τον ανταγωνισμό συνεργασία που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών, ιδίως ως αντίδραση σε επείγουσες καταστάσεις που σχετίζονται με την τρέχουσα έξαρση της νόσου COVID-19, και δεσμεύεται να παράσχει αντιμονοπωλιακή καθοδήγηση και υποστήριξη προκειμένου να διευκολυνθεί η ορθή και ταχεία υλοποίηση της συνεργασίας που είναι αναγκαία για να ξεπεραστεί η κρίση προς όφελος, εν τέλει, των πολιτών.

(20)

Ταυτόχρονα, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι, υπό αυτές τις εξαιρετικές περιστάσεις, είναι σημαντικότερο από ποτέ να προστατεύονται οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές βάσει του δικαίου περί ανταγωνισμού. Ως εκ τούτου, θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς και ενεργά τις σχετικές εξελίξεις στην αγορά για να εντοπίζει περιπτώσεις επιχειρήσεων, οι οποίες επωφελούνται από την παρούσα κατάσταση για να παραβιάσουν την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία της ΕΕ, είτε με τη σύναψη αντίθετων προς τους κανόνες του ανταγωνισμού συμφωνιών είτε με κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης τους. Ειδικότερα, η Επιτροπή δεν θα ανέχεται τη συμπεριφορά επιχειρήσεων που επιδιώκουν καιροσκοπικά να εκμεταλλευτούν την κρίση ως κάλυμμα για αντίθετη προς τον ανταγωνισμό συμπαιγνία ή καταχρήσεις της δεσπόζουσας θέσης τους (συμπεριλαμβανομένων των δεσποζουσών θέσεων που προκύπτουν από τις ιδιαίτερες περιστάσεις της κρίσης), παραδείγματος χάριν, με την εκμετάλλευση πελατών και καταναλωτών (π.χ. χρεώνοντας τιμές υψηλότερες από τα κανονικά ανταγωνιστικά επίπεδα) ή με τον περιορισμό της παραγωγής προς τελική ζημία των καταναλωτών (π.χ. παρεμποδίζοντας τις προσπάθειες αύξησης της παραγωγής για την αντιμετώπιση ελλείψεων εφοδιασμού). Συνεπώς, η Επιτροπή ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις και τους πολίτες να εξακολουθήσουν να αναφέρουν συμπράξεις και άλλες παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των καταχρήσεων δεσπόζουσας θέσης, που ενδέχεται να υποπέσουν στην αντίληψή τους, χρησιμοποιώντας τα συνήθη εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους (8).

(21)

Η Επιτροπή θα εφαρμόζει την παρούσα ανακοίνωση από τις 8 Απριλίου, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της έξαρσης της νόσου COVID-19, οι οποίες επιβάλλουν τη λήψη άμεσων μέτρων. Η Επιτροπή μπορεί να επανεξετάσει την ανακοίνωση με βάση την εξέλιξη της έξαρσης της νόσου COVID-19. Η ανακοίνωση εξακολουθεί να εφαρμόζεται έως ότου η Επιτροπή την ανακαλέσει (όταν κρίνει ότι δεν συντρέχουν πλέον οι υποκείμενες εξαιρετικές περιστάσεις).

(1) Άλλοι παράγοντες που οξύνουν τις ελλείψεις είναι, μεταξύ άλλων, η μαζική προληπτική συσσώρευση αποθεμάτων σε όλο το μήκος της αλυσίδας διανομής, η διακοπή λειτουργίας εργοστασίων λόγω μέτρων καραντίνας ή εγκλεισμού, εφοδιαστικά προβλήματα που οφείλονται σε κλείσιμο των συνόρων, απαγορεύσεις εξαγωγών, διακοπές λειτουργίας σε τρίτες χώρες που προμηθεύουν την ΕΕ.

(2) Εάν δεν ορίζεται διαφορετικά, οι αναφορές σε φάρμακα στην παρούσα ανακοίνωση καλύπτουν επίσης τον ιατρικό εξοπλισμό.

(3) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1/2003 του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2002, για την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού που προβλέπονται στα άρθρα 81 και 82 της Συνθήκης, ΕΕ L 1 της 4.1.2003, σ. 1.

(4) Η Επιτροπή έχει εκδώσει σειρά κατευθυντήριων γραμμών που μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αξιολογήσουν τη συμβατότητα των επιχειρηματικών τους ρυθμίσεων με το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ (βλ. ιδίως Ανακοίνωση της Επιτροπής — Κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του άρθρου 81 παράγραφος 3 της συνθήκης (ΕΕ C 101 της 27.4.2004, σ. 97) («Κατευθυντήριες γραμμές για το άρθρο 101 παράγραφος 3»), Ανακοίνωση της Επιτροπής — Κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις συμφωνίες οριζόντιας συνεργασίας (ΕΕ C 11 της 14.1.2011, σ. 1) («οριζόντιες κατευθυντήριες γραμμές») και Ανακοίνωση της Επιτροπής – Κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς (ΕΕ C 130 της 19.5.2010, σ. 1) («κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς»). Βλ. επίσης τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1217/2010 της Επιτροπής, της 14ης Δεκεμβρίου 2010, για την εφαρμογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες συμφωνιών έρευνας και ανάπτυξης (ΕΕ L 335 της 18.12.2010, σ. 36) («κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορίες για την Ε&Α»), τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1218/2010 της Επιτροπής, της 14ης Δεκεμβρίου 2010, για την εφαρμογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες συμφωνιών εξειδίκευσης (ΕΕ L 335 της 18.12.2010, σ. 43) («κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορίες για την εξειδίκευση»), τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 316/2014 της Επιτροπής, της 21ης Μαρτίου 2014, σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες συμφωνιών μεταφοράς τεχνολογίας (ΕΕ L 93 της 28.3.2014, σ. 17) («κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία για τη μεταφορά τεχνολογίας»), τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 330/2010 της Επιτροπής, της 20ής Απριλίου 2010, για την εφαρμογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες κάθετων συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών (ΕΕ L 102 της 23.4.2010, σ. 1) («κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών»).

(5) Βλ. επίσης την κοινή δήλωση σχετικά με την εφαρμογή των αντιμονοπωλιακών κανόνων κατά την κρίση της νόσου COVID-19, που εκδόθηκε από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ και τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού που συναποτελούν το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού (https://ec.europa.eu/competition/ecn/202003_joint-statement_ecn_corona-crisis.pdf).

(6) Βλ. επίσης τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για τη βέλτιστη και ορθολογική προμήθεια φαρμάκων ώστε να αποφευχθούν οι ελλείψεις κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου COVID-19, που εκδόθηκαν στις 8 Απριλίου 2020.

(7) Ανακοίνωση της Επιτροπής — Κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις συμφωνίες οριζόντιας συνεργασίας (ΕΕ C 11 της 14.1.2011, σ. 1).

(8) Εκτός από τους συνήθεις διαύλους επικοινωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή υποβολής καταγγελίας για παραβίαση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας (https://ec.europa.eu/competition/contacts/electronic_documents_en.html), κάθε άτομο μπορεί να βοηθήσει ανώνυμα στην καταπολέμηση των συμπράξεων και άλλων αντιανταγωνιστικών πρακτικών μέσω του εργαλείου της Επιτροπής για αναφορές μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (https://ec.europa.eu/competition/cartels/whistleblower/index.html). Το πρόγραμμα επιεικούς μεταχείρισης της Επιτροπής, το οποίο επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αναφέρουν τη συμμετοχή τους σε σύμπραξη με αντάλλαγμα τη μείωση του προστίμου που τους επιβάλλεται, εξακολουθεί επίσης να εφαρμόζεται πλήρως στη διάρκεια αυτής της εξαιρετικής περιόδου (https://ec.europa.eu/competition/cartels/leniency/leniency.html).