ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.11.2020

COM(2020) 758 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027

{SWD(2020) 290 final}

Σχέδιο δράσης για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-2027

1.Προώθηση της κοινωνικής συνοχής και δημιουργία κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς για όλους

Ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής είναι ένας τρόπος ζωής χωρίς αποκλεισμούς. Η ενσωμάτωση και η ένταξη είναι θεμελιώδεις για τους ανθρώπους που έρχονται στην Ευρώπη και για τις τοπικές κοινότητες, καθώς και για τη μακροπρόθεσμη ευημερία των κοινωνιών μας και τη σταθερότητα των οικονομιών μας. Αν θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη των κοινωνιών και των οικονομιών μας, πρέπει να στηρίξουμε όλα τα μέλη της κοινωνίας, με την ένταξη να συνιστά και δικαίωμα και καθήκον για όλους.

Αυτό συνεπάγεται την ενδυνάμωση όσων αντιμετωπίζουν μειονεκτήματα, με ταυτόχρονη διασφάλιση της ενότητας και της συνοχής των κοινοτήτων μας. Συνεπάγεται την προσφορά ίσων ευκαιριών σε όλους προκειμένου να απολαύουν των δικαιωμάτων τους και να συμμετέχουν στην κοινότητα και στην κοινωνική ζωή, ανεξάρτητα από το παρελθόν τους και σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Συνεπάγεται επίσης σεβασμό για τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες όπως κατοχυρώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της ελευθερίας του λόγου και της θρησκευτικής ελευθερίας, καθώς και των δικαιωμάτων της ισότητας και της μη διακριτικής μεταχείρισης. Αυτές οι θεμελιώδεις αξίες αποτελούν ουσιώδες μέρος του τρόπου ζωής και της συμμετοχής στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Αποτελούν επίσης τη λογική στην οποία βασίστηκε η δημιουργία του χαρτοφυλακίου «Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας» στο πλαίσιο της Επιτροπής, που είναι η υπεράσπιση της απλής αλλά ουσιώδους αρχής ότι όλοι είναι σημαντικοί, ότι κανείς δεν πρέπει να μένει πίσω και ότι όλοι θα πρέπει να είναι σε θέση να ασκούν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους και να έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες και στην ασφάλεια.

Η πρόκληση της ενσωμάτωσης και της ένταξης αφορά ιδίως τους μετανάστες, όχι μόνο τους νεοαφιχθέντες, αλλά ενίοτε και τους υπηκόους τρίτων χωρών που ίσως έχουν πολιτογραφηθεί και είναι πολίτες της ΕΕ 1 . Για τον λόγο αυτόν, το πεδίο εφαρμογής του παρόντος σχεδίου δράσης καλύπτει και μετανάστες και πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών 2 . Ως εκ τούτου, είναι ευρύτερο από το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την ένταξη του 2016 3 , το οποίο κάλυπτε μόνο τους υπηκόους τρίτων χωρών.

Η διασφάλιση της αποτελεσματικής ενσωμάτωσης και ένταξης των μεταναστών στην ΕΕ συνιστά κοινωνική και οικονομική επένδυση που καθιστά τις ευρωπαϊκές κοινωνίες πιο συνεκτικές, πιο ανθεκτικές και πιο ευημερούσες. Η ένταξη και η ενσωμάτωση μπορούν και πρέπει να είναι μια διαδικασία επωφελής και για τις δύο πλευρές, προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας. Αλλά για να είναι επιτυχείς η ένταξη και η ενσωμάτωση, η σχετική διαδικασία πρέπει επίσης να είναι αμφίδρομη, δηλαδή πρέπει να χορηγείται βοήθεια στους μετανάστες και τους πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών για την ένταξή τους, αλλά πρέπει και οι ίδιοι με τη σειρά τους να καταβάλλουν ενεργές προσπάθειες προκειμένου να ενταχθούν. Η διαδικασία ένταξης περιλαμβάνει την κοινωνία υποδοχής, η οποία θα πρέπει να δημιουργεί τις ευκαιρίες για την πλήρη συμμετοχή των μεταναστών στην οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική ζωή. Περιλαμβάνει επίσης την προσαρμογή των μεταναστών, που έχουν όλοι δικαιώματα και υποχρεώσεις σε σχέση με τη νέα χώρα διαμονής τους.

Σήμερα περίπου 34 εκατ. κάτοικοι γεννήθηκαν εκτός της ΕΕ (περίπου το 8 % του πληθυσμού της ΕΕ) 4 και το 10 % των νέων (15-34 ετών) που γεννήθηκαν στην ΕΕ έχουν τουλάχιστον έναν γονέα που γεννήθηκε στο εξωτερικό 5 . Μολονότι το ποσοστό των κατοίκων που γεννήθηκαν εκτός της ΕΕ έχει αυξηθεί συνολικά τα τελευταία χρόνια 6 , εξακολουθεί να διαφέρει από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Βρίσκεται γύρω στο 10 % ή και περισσότερο στη Σουηδία, την Εσθονία, το Λουξεμβούργο, την Κροατία, τη Λετονία, την Αυστρία, τη Μάλτα και τη Γερμανία, ενώ είναι χαμηλότερο του 3 % στην Τσεχία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία.

Πάνω από το ένα τέταρτο των μεταναστών είναι άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο 7 . Οι μετανάστες αυτοί προσφέρουν πόρους, φιλοδοξίες και κίνητρα, αλλά συχνά δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους. Σχεδόν το 40 % είναι υπερειδικευμένοι για την εργασία που εκτελούν 8 . Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χαραμίσουμε αυτό το δυναμικό. Ταυτόχρονα, σχεδόν το ένα πέμπτο των μεταναστών έχουν ολοκληρώσει μόνο την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και χρειάζονται περαιτέρω υποστήριξη.

Οι μετανάστες και οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή οικονομία και κοινωνία. Η κρίση λόγω της νόσου COVID-19 έχει αναδείξει τη συμβολή τους ακόμη περισσότερο 9 . Πολλοί βοήθησαν στην αντιμετώπιση της κρίσης ως εργαζόμενοι στην παροχή βασικών υπηρεσιών, γιατροί και νοσηλευτές. Παράλληλα, συγκαταλέγονται σε εκείνους που είναι πιο εκτεθειμένοι στην πανδημία 10 . Η ΕΕ θα χρειαστεί τη συμβολή όλων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα των οικονομιών μας στον απόηχο της νόσου COVID-19 11 . Επομένως, η ενίσχυση των δράσεων για την προώθηση της ενσωμάτωσης και της ένταξης αποτελεί όχι μόνο ηθικό καθήκον που συνάδει με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, αλλά και οικονομική επιταγή. Όπως έχουν καταδείξει πρόσφατες έρευνες, η πλήρης ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας θα μπορούσε να αποφέρει μεγάλα οικονομικά οφέλη, όπως φορολογικά κέρδη, εισφορές στα εθνικά συνταξιοδοτικά συστήματα και συμβολή στην εθνική ευημερία εν γένει 12 .

Το παρόν σχέδιο δράσης αποτελεί μέρος της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των προκλήσεων που συνδέονται με τη μετανάστευση η οποία παρουσιάζεται στο Νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο 13 . Οι επιτυχημένες πολιτικές ένταξης αποτελούν επίσης ακρογωνιαίο λίθο ενός εύρυθμου συστήματος διαχείρισης του ασύλου και της μετανάστευσης. Στηρίζουν και συμπληρώνουν τις πολιτικές των κρατών μελών για το άσυλο και τη μετανάστευση, διασφαλίζοντας ότι όλοι όσοι έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ μπορούν να συμμετέχουν πλήρως στις κοινωνίες μας. Μπορούν επίσης να υποστηρίξουν τον διάλογο με τρίτες χώρες και προγράμματα που υπάγονται στην εξωτερική διάσταση των πολιτικών της ΕΕ για τη μετανάστευση και την ανάπτυξη. Οι μετανάστες συμμετέχουν συχνά σε διάφορες μορφές κοινωνικοποίησης στις κοινότητες της διασποράς που υφίστανται στα κράτη μέλη της EΕ. Η διασπορά μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στηρίζοντας την ένταξη στις κοινωνίες υποδοχής, συμβάλλοντας στις επενδύσεις, την καινοτομία και την ανάπτυξη και, παράλληλα, διατηρώντας τις σχέσεις με τις χώρες καταγωγής.

Το παρόν σχέδιο δράσης καλύπτει όλα τα διαφορετικά στάδια και τις διαφορετικές φάσεις της διαδικασίας ένταξης: τα μέτρα πριν από την αναχώρηση, την υποδοχή και την έγκαιρη ένταξη, την μακροπρόθεσμη ένταξη και την οικοδόμηση συνεκτικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς. Λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές περιστάσεις των πληθυσμών μεταναστών στα κράτη μέλη και υποστηρίζει τα κράτη μέλη και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς για την εξεύρεση της κατάλληλης αντιμετώπισης στις πολιτικές τους για την ένταξη και την ενσωμάτωση.

2.Διδάγματα που αντλούνται από το σχέδιο δράσης για την ένταξη του 2016 και βασικά στοιχεία και αριθμοί για την ένταξη και την ενσωμάτωση

Το παρόν σχέδιο δράσης βασίζεται, μεταξύ άλλων, στα επιτεύγματα του σχεδίου δράσης της Επιτροπής για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών του 2016. Μετά την έγκρισή του, η Επιτροπή δρομολόγησε πάνω από 50 συγκεκριμένες δράσεις προκειμένου να υποστηρίξει τα κράτη μέλη και άλλους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς σε ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής: τα μέτρα πριν από την αναχώρηση / πριν από την άφιξη, την εκπαίδευση, την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση, την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, την ενεργό συμμετοχή και την κοινωνική ένταξη. Η Επιτροπή ενίσχυσε επίσης τα εργαλεία συντονισμού, χρηματοδότησης και παρακολούθησης που διαθέτει. Σε πολλά κράτη μέλη, το σχέδιο δράσης συνέβαλε στην εκπόνηση ή την επανεξέταση των εθνικών στρατηγικών ένταξης και προσέφερε πληροφόρηση σχετικά με τη χρήση της χρηματοδότησης για την ένταξη. Σε αρκετές περιπτώσεις, παρασχέθηκε εξατομικευμένη τεχνική υποστήριξη στις εθνικές αρχές για τον σχεδιασμό και την υλποίηση μεταρρυθμίσεων στην πολιτική ένταξης 14 .

Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες προκλήσεις που συνδέονται με την απασχόληση, την εκπαίδευση, την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες και την κοινωνική ένταξη των μεταναστών καταδεικνύουν ότι απαιτείται περαιτέρω δράση όπως περιγράφεται παρακάτω.

Βασικά στοιχεία και αριθμοί για την ένταξη και την ενσωμάτωση (ΕΕ-27, 2019) 15   Εκτός από τα κενά που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες σε βασικούς τομείς όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η στέγαση (βλ. τα παραπάνω γραφήματα), αντιμετωπίζουν επίσης δυσμενείς περιστάσεις και στους παρακάτω τομείς: §Οι νέοι μετανάστες (18-24 ετών) που γεννήθηκαν εκτός της ΕΕ είχαν περισσότερες πιθανότητες (21 %) από ό,τι ο αντίστοιχος γηγενής πληθυσμός (12,5 %) να βρίσκονται «εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης», γεγονός που ίσχυε ιδίως για τα κορίτσια και τις νεαρές γυναίκες που ήταν μετανάστριες (25,9 %). §Οι ιατρικές ανάγκες των μεταναστών είναι πολύ πιθανότερο να μην ικανοποιούνται 16 , γεγονός που σχετίζεται με διάφορους παράγοντες, όπως: περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση σε ασφάλιση υγείας (σε ορισμένες χώρες) ανάλογα με το καθεστώς παραμονής, έλλειψη γνώσης για τον τρόπο πρόσβασης σε υπηρεσίες, έλλειψη οικονομικών πόρων, συγκέντρωση μεταναστών σε ορισμένες μειονεκτικές περιοχές με μειωμένη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, γλωσσικοί φραγμοί και μη προσαρμογή των εθνικών συστημάτων στις ειδικές ανάγκες των μεταναστών. §Μολονότι το ποσοστό των μεταναστών στον πληθυσμό των αγροτικών περιοχών είναι σχετικά μικρό (2,9 %) 17 , οι μετανάστες αυτοί τείνουν να βρίσκονται σε χειρότερη θέση ως προς τους περισσότερους δείκτες ένταξης όχι μόνο σε σύγκριση με τον γηγενή πληθυσμό, αλλά και σε σύγκριση με τους μετανάστες που ζουν σε πόλεις και κωμοπόλεις 18 . Δεδομένης της γενικότερης έλλειψης βασικών υπηρεσιών σε πολλές αγροτικές περιοχές, είναι επίσης πιθανό οι μετανάστες να μην έχουν πρόσβαση στις ειδικές υπηρεσίες στήριξης που χρειάζονται.

Επιπρόσθετα, κατά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης του 2016 επιβεβαιώθηκε ότι, μολονότι οι τομείς που καλύπτονται από το σχέδιο δράσης εξακολουθούν να είναι σημαντικοί, απαιτείται αυξημένη δράση για την προώθηση της ενσωμάτωσης των μεταναστριών, την προώθηση της ένταξης των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, τη μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας υποδοχής στις πολιτικές ενσωμάτωσης και ένταξης και την ενίσχυση της παρακολούθησης και αξιολόγησης των εν λόγω πολιτικών. Ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 στους μετανάστες και τους πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών έχει αναδείξει επίσης την ανάγκη αυξημένης δράσης προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

3.Βασικές αρχές και αξίες του σχεδίου δράσης της ΕΕ για την ένταξη και την ενσωμάτωση

Το έργο της ΕΕ για την ένταξη και την ενσωμάτωση υποστηρίζεται από μια κοινή δέσμη αρχών και αξιών, οι οποίες θα πρέπει να διέπουν επίσης το έργο των κρατών μελών κατά τον σχεδιασμό, την υλοποίηση ή την επανεξέταση των στρατηγικών τους. Αυτό ισχύει για όλες τις πολιτικές ενσωμάτωσης της ΕΕ, όπως ορίζονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων

Ένταξη για όλους

Ένταξη για όλους σημαίνει να διασφαλίζεται ότι όλες οι πολιτικές είναι προσβάσιμες και επωφελείς για όλους, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών και των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. Αυτό συνεπάγεται τον μετασχηματισμό και την προσαρμογή των γενικών πολιτικών στις ανάγκες μιας πολύμορφης κοινωνίας, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών προκλήσεων και αναγκών των διαφόρων ομάδων. Οι δράσεις που έχουν σκοπό να στηρίξουν τη διαδικασία ένταξης των μεταναστών δεν χρειάζεται, ούτε θα πρέπει, να αποβαίνουν εις βάρος των μέτρων που έχουν σκοπό να βοηθήσουν άλλες ευάλωτες ή μειονεκτούσες ομάδες ή μειονότητες. Αντιθέτως, συμβάλλουν στη μείωση των αποκλεισμών συνολικά κατά τη χάραξη των πολιτικών.

Το σχέδιο δράσης προωθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση·για την ένταξη των μεταναστών και έχει σκοπό να δημιουργήσει στενές συνέργειες με τις υφιστάμενες και μελλοντικές στρατηγικές της ΕΕ για την προώθηση της ισότητας και της κοινωνικής συνοχής, προκειμένου να διασφαλιστούν η πλήρης ένταξη και η συμμετοχή όλων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Πιο συγκεκριμένα, θα υλοποιηθεί σε στενή συνεργασία με το επικείμενο σχέδιο δράσης για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 19 . Επιπλέον, θα δημιουργήσει συνέργειες με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά 20 , τη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025 21 , την επικείμενη στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την έκθεση για την ιθαγένεια της ΕΕ. Θα έχει σκοπό να δημιουργήσει και να ενισχύσει τις επαφές και την εμπιστοσύνη μεταξύ των διαφόρων κοινοτήτων εντός της κοινωνίας και να καταπολεμήσει την απομόνωση και τον διαχωρισμό.

Μια κοινωνία συνεκτικότερη και ευνοϊκότερη για την ένταξη όλων μπορεί να συμβάλει επίσης στην πρόληψη της εξάπλωσης κάθε μορφής εξτρεμιστικών ιδεολογιών που μπορούν να οδηγήσουν σε τρομοκρατία και βίαιο εξτρεμισμό. Οι ενισχυμένες προληπτικές δράσεις μπορούν, με τη σειρά τους, να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές εντάσεις και τις εξτρεμιστικές ιδεολογίες, προάγοντας έτσι την ενσωμάτωση και την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ κοινωνιών και ατόμων. Μέσω του Δικτύου Ευαισθητοποίησης για τη Ριζοσπαστικοποίηση 22 , η Επιτροπή στηρίζει τους επαγγελματίες πρώτης γραμμής από ολόκληρη την Ευρώπη με σκοπό την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και τους εφοδιάζει με τις δεξιότητες που χρειάζονται για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού, τη στήριξη της οικοδόμησης ανθεκτικότητας και απεμπλοκής, καθώς και την αποκατάσταση και την επανένταξη στην κοινωνία. Η προώθηση της ένταξης και η παροχή ευκαιριών στους νέους που αντιμετωπίζουν κινδύνους μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης, πολιτισμού, νεότητας και αθλητισμού μπορούν να συμβάλουν περαιτέρω στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και τη συνοχή στο εσωτερικό της ΕΕ. Η στενή συνεργασία με τους επαγγελματίες και τους τοπικούς φορείς μπορεί να αποβεί ιδιαιτέρως αποτελεσματική για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης. Η ένταξη συνίσταται επίσης στην αντιμετώπιση των υποσυνείδητων προκαταλήψεων και την επίτευξη αλλαγών στην νοοτροπία και στον τρόπο με τον οποίον οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ο ένας τον άλλον και προσεγγίζουν το άγνωστο.

Στοχευμένη στήριξη όπου είναι αναγκαίο

Μολονότι οι γενικές κοινωνικές πολιτικές θα πρέπει να ευνοούν την ένταξη όλων και να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες μιας πολύμορφης κοινωνίας, ορισμένες ομάδες και ορισμένες περιοχές στις χώρες υποδοχής θα χρειαστούν στοχευμένη υποστήριξη για να ξεπεράσουν συγκεκριμένες προκλήσεις. Οι νεοαφιχθέντες μετανάστες αντιμετωπίζουν συχνά αρκετές προκλήσεις κατά την ένταξή τους στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, ανάλογα με τον τρόπο άφιξής τους, το επίπεδο των δεξιοτήτων τους, τις γλώσσες που γνωρίζουν και το παρελθόν τους. Στο πλαίσιο κάθε τομέα πολιτικής, οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να σχεδιάζουν στοχευμένους και εξατομικευμένους μηχανισμούς υποστήριξης για να συμβάλλουν στην ταχεία ένταξη των νεοαφιχθέντων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η οργάνωση συμπληρωματικών μαθημάτων σχεδιασμένων να βοηθήσουν τους μετανάστες υψηλής ειδίκευσης να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους όσο το δυνατόν καλύτερα στη νέα τους εργασία 23 . Τα κράτη μέλη που δέχονται μεταναστευτικές πιέσεις αντιμετωπίζουν πρόσθετες προκλήσεις όσον αφορά τη δρομολόγηση ή την επέκταση τέτοιων στοχευμένων μέτρων και θα πρέπει να τους προσφέρεται ιδιαίτερη στήριξη. Τα παιδιά χρειάζονται πρόσθετη προστασία, με διασφάλιση σε κάθε περίπτωση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού, ιδίως όταν πρόκειται για ασυνόδευτα παιδιά 24 .

Ενσωμάτωση προτεραιοτήτων που αφορούν τη διάσταση του φύλου και την καταπολέμηση των διακρίσεων

Το παρόν σχέδιο δράσης λαμβάνει υπόψη τον συνδυασμό προσωπικών χαρακτηριστικών, όπως το φύλο, η φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, η θρησκεία ή οι πεποιθήσεις, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και οι αναπηρίες, που μπορούν να δημιουργήσουν ειδικές προκλήσεις για τους μετανάστες. Θα αξιοποιήσει και θα συμπληρώσει τη στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025, το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025, το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά, τη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ και την επικείμενη στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 25 .

Πιο συγκεκριμένα, οι μετανάστριες γυναίκες και κορίτσια αντιμετωπίζουν πρόσθετα εμπόδια κατά την ένταξή τους σε σύγκριση με τους άντρες και τα αγόρια μετανάστες, καθώς συχνά πρέπει να ξεπεράσουν διαρθρωτικούς φραγμούς που συνδέονται με το γεγονός ότι είναι και μετανάστριες και γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης στερεοτύπων. Είναι πιθανότερο να έρχονται στην ΕΕ για να ενωθούν με κάποιο μέλος της οικογένειάς τους, γεγονός που συνεπάγεται οικογενειακές ευθύνες οι οποίες μπορούν να τις εμποδίσουν να συμμετάσχουν πλήρως στην αγορά εργασίας και σε προγράμματα ένταξης, αξιολογήσεις δεξιοτήτων, προγράμματα επιμόρφωσης και άλλα μέτρα, όταν αυτά δεν λαμβάνουν υπόψη αυτές τις ευθύνες φροντίδας που τις βαρύνουν. Όταν βρίσκουν απασχόληση, οι μετανάστριες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι υπερειδικευμένες για την εργασία που εκτελούν σε σύγκριση με τις γηγενείς γυναίκες 26 .

Επιπλέον, οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών αντιμετωπίζουν συχνά άμεσες ή έμμεσες διακρίσεις, καθώς και ρατσισμό, όταν αναζητούν στέγαση ή απασχόληση, ή στην καθημερινή τους ζωή στο σχολείο, στη γειτονιά και στην εργασία. Οι διακρίσεις αυτές μπορεί να βασίζονται αποκλειστικά και μόνο στο γεγονός ότι προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, αλλά ίσως επιδεινώνονται λόγω της εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής τους, καθώς και λόγω της θρησκείας ή των πεποιθήσεών τους. Οι ΛΟΑΤΚΙ μετανάστες 27 και οι μετανάστες με αναπηρία μπορεί επίσης να αντιμετωπίζουν πολλαπλές μορφές διακρίσεων.

Υποστήριξη σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ένταξης

Η επιτυχής ένταξη των μεταναστών εξαρτάται τόσο από την έγκαιρη δράση όσο και από τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Έχει ζωτική σημασία η παροχή υποστήριξης στους μετανάστες και στις κοινότητες υποδοχής τους όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα κατά τη διαδικασία μετανάστευσης. Η ένταξη μπορεί να ξεκινήσει ακόμη και πριν από την άφιξη στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει λοιπόν, όπου είναι δυνατόν, να δρομολογούν και να επεκτείνουν μέτρα για την ένταξη πριν από την αναχώρηση (π.χ. κατάρτιση, μαθήματα προσανατολισμού) και να τα συνδέουν αποτελεσματικά με μέτρα μετά την άφιξη προκειμένου να διευκολύνουν και να επιταχύνουν τη διαδικασία ένταξης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της επανεγκατάστασης και της χορηγίας από την κοινότητα υποδοχής 28 .

Ταυτόχρονα, η ένταξη δεν σταματά μετά την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον οι γενικές πολιτικές έχουν ζωτική σημασία για την υποστήριξη της διαρκούς ενσωμάτωσης και της ουσιαστικής συμμετοχής. Το προτεινόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 λαμβάνει υπόψη την ανάγκη για επενδύσεις καθ’ όλη τη διαδικασία της ένταξης, μέσω ενός ειδικού ταμείου, του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης, και για οικονομική στήριξη στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της κοινωνικής πρόνοιας και της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και της στέγασης μέσω των ταμείων πολιτικής συνοχής, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, και άλλων ταμείων όπως το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το πρόγραμμα Erasmus+.

Μεγιστοποίηση της προστιθέμενης αξίας της ΕΕ μέσω πολυμερών εταιρικών σχέσεων

Μολονότι οι εθνικές κυβερνήσεις φέρουν την κύρια ευθύνη για τον συνολικό σχεδιασμό των πολιτικών ένταξης και των κοινωνικών πολιτικών, όπως αυτές που αφορούν την εκπαίδευση, την απασχόληση, τη στέγαση και την υγειονομική περίθαλψη, η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο προσφέροντας υποστήριξη στις κυβερνήσεις αυτές και σε όλους τους άλλους εμπλεκομένους στη διαδικασία ένταξης μέσω χρηματοδότησης, ανάπτυξης πρακτικών εργαλείων, δράσεων συντονισμού και δημιουργίας σχετικών εταιρικών σχέσεων.

Η ένταξη συντελείται σε κάθε χωριό, πόλη και περιοχή όπου οι μετανάστες ζουν, εργάζονται, πηγαίνουν στο σχολείο ή συμμετέχουν σε κάποιον αθλητικό όμιλο. Το τοπικό επίπεδο διαδραματίζει καίριο ρόλο στην υποδοχή και στην καθοδήγηση των νεοαφιχθέντων, από τη στιγμή που φτάνουν στη νέα τους χώρα. Επιπρόσθετα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι εργοδότες και οι κοινωνικοί και οικονομικοί εταίροι, οι οργανώσεις κοινωνικής οικονομίας, οι εκκλησίες, οι θρησκευτικές και άλλες φιλοσοφικές κοινότητες, οι οργανώσεις νέων και φοιτητών, οι οργανώσεις της διασποράς, καθώς και οι ίδιοι οι μετανάστες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη μιας πραγματικά αποτελεσματικής και ολοκληρωμένης πολιτικής για την ένταξη.

4.Δράσεις σε βασικά τομεακά πεδία

Το παρόν σχέδιο δράσης ορίζει μέτρα για την εντατικοποίηση των δράσεων και την προσέγγιση φορέων σε όλα τα επίπεδα σε μια κοινή προσπάθεια για την επίτευξη ενσωμάτωσης και ένταξης, με τελικό σκοπό τη δημιουργία κοινωνιών που θα είναι πιο συνεκτικές και πιο ευνοϊκές ως προς την ένταξη για όλους. Μολονότι αξιοποιεί τα επιτεύγματα του σχεδίου δράσης του 2016 για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών, το παρόν σχέδιο δράσης προτείνει νέα και ευρύτερα μέτρα που δίνουν τη δυνατότητα στην ΕΕ και τα κράτη μέλη να επιτύχουν τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο. Οι δράσεις αυτές συμπληρώνουν εκείνες που περιλαμβάνονται σε πρόσφατες στρατηγικές για την ισότητα 29 . Οι προτεινόμενες δράσεις βασίζονται σε εκτεταμένες διαβουλεύσεις που διεξήγαγε η Επιτροπή μεταξύ του Ιουνίου και του Οκτωβρίου του 2020 με τη συμμετοχή πολλών και διαφόρων φορέων. Περιλαμβάνουν μια δημόσια διαβούλευση, καθώς και στοχευμένες διαβουλεύσεις με κράτη μέλη, τοπικές και περιφερειακές αρχές, κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους, εργοδότες, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ιδρύματα, διεθνείς οργανώσεις και μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων προσφύγων 30 .

I.Εκπαίδευση και κατάρτιση

Από την εκπαίδευση και την αγωγή στην προσχολική ηλικία (ECEC) έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων και τη μη τυπική εκπαίδευση, η εκπαίδευση και η κατάρτιση αποτελούν το θεμέλιο για την επιτυχή συμμετοχή στην κοινωνία και ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία για τη δημιουργία κοινωνιών που είναι ευνοϊκότερες για την ένταξη. Η πανδημία COVID-19 έχει αναδείξει ακόμη περισσότερο τη σημασία της ένταξης και της παροχής ίσων ευκαιριών στον τομέα της εκπαίδευσης. Η ένταξη και η ισότητα των φύλων είναι μία από τις έξι διαστάσεις του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης 31 που θα πρέπει να υλοποιηθεί έως το 2025 με την ανάπτυξη αρκετών συγκεκριμένων πρωτοβουλιών. Ο μεγαλύτερος περιορισμός των αποκλεισμών από τα εκπαιδευτικά συστήματα αποτελεί επίσης βασικό στόχο του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 32 . Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων ενισχύει τη δια βίου ανάπτυξη δεξιοτήτων 33 .

Τα σχολεία έχουν τη δυνατότητα να γίνουν πραγματικοί κόμβοι ένταξης για τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Η αύξηση της συμμετοχής των παιδιών-μεταναστών και των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στην εκπαίδευση και την αγωγή στην προσχολική ηλικία και η παράλληλη διασφάλιση ότι τα σχετικά προγράμματα είναι διαμορφωμένα έτσι ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες παιδιών με διαφορετικό πολιτισμικό και γλωσσικό υπόβαθρο μπορούν να έχουν εξαιρετικά θετική επίδραση στα μελλοντικά εκπαιδευτικά επιτεύγματα των παιδιών αυτών, μεταξύ άλλων και στην εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής, καθώς επίσης στην ένταξη των γονέων τους και των οικογενειών τους γενικότερα. Το σχολικό περιβάλλον που διασφαλίζει τη συμμετοχή των κοινοτήτων, των υποστηρικτικών υπηρεσιών και των γονέων μπορεί να ιδιαίτερα επωφελές για τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. Για να επιτευχθεί αυτό, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με τις δεξιότητες και τους πόρους που απαιτούνται για τη διδασκαλία σε πολυπολιτισμικές και πολυγλωσσικές τάξεις και τη στήριξη των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών καθ’ όλη την εκπαιδευτική διαδικασία. Η καταπολέμηση του διαχωρισμού στα σχολεία και η προώθηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των παιδιών-μεταναστών και των γηγενών παιδιών έχουν επίσης ζωτική σημασία για τη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού συστήματος με λιγότερους αποκλεισμούς. Διδάσκοντας δεξιότητες στους τομείς της δημοκρατίας, της ιδιότητας του πολίτη και της κριτικής σκέψης, τα σχολεία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο προκειμένου οι νέοι να μην ελκύονται από βίαιες εξτρεμιστικές ιδεολογίες, οργανώσεις και κινήματα 34 .

Τα παιδιά-μετανάστες με αναπηρία χρειάζονται πρόσθετη στήριξη προκειμένου να συμμετέχουν στην εκπαίδευση σε ισότιμη βάση με τα άλλα παιδιά. Το ζήτημα της ένταξης θα διατρέχει το σύνολο της μελλοντικής ολοκληρωμένης στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, η οποία θα έχει σκοπό να διασφαλίσει ότι όλα τα παιδιά, ασχέτως καταγωγής, ικανότητας, κοινωνικοοικονομικού υποβάθρου, νομικού καθεστώτος και καθεστώτος διαμονής, θα έχουν ισότιμη πρόσβαση στην ίδια δέσμη δικαιωμάτων και στην ίδια προστασία. Ο τομέας της νεολαίας, ιδίως δε η εργασία στον τομέα αυτόν, μπορεί να βοηθήσει τους νεαρούς μετανάστες να αποκτήσουν δεξιότητες και ικανότητες μέσω μη τυπικής μάθησης.

Η μετάβαση στην ενήλικη ζωή και η μετάβαση από το σχολείο στην εργασία μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τα νεοαφιχθέντα παιδιά-μετανάστες, ιδίως για τα ασυνόδευτα νεαρά άτομα, κυρίως διότι τα μέτρα στήριξης παύουν να εφαρμόζονται όταν το παιδί φτάνει στην ηλικία των 18 ετών. Η έγκαιρη προετοιμασία για τη μετάβαση —μέσω της υποστήριξης των εκπαιδευτικών επιτευγμάτων τους, της συμμετοχής τους στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και στις «Εγγυήσεις για τη νεολαία» 35 , καθώς και μέσω παροχής πλαισίωσης και καθοδήγησης— μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική.

Η διευκόλυνση της αναγνώρισης των προσόντων που έχουν αποκτηθεί σε τρίτες χώρες, η προώθηση της προβολής τους και η αυξημένη συγκρισιμότητά τους με τα ευρωπαϊκά/ενωσιακά προσόντα, με παράλληλη προσφορά μαθημάτων συμπλήρωσης κενών προκειμένου να βοηθήσουν τους μετανάστες να συμπληρώσουν την εκπαίδευση που έχουν λάβει στο εξωτερικό, αποτελούν το κλειδί για την ταχύτερη και δικαιότερη ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας και τους δίνουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους. Μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους μετανάστες να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη χώρα υποδοχής, αυξάνοντας έτσι το επίπεδο συμμετοχής τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στη δια βίου μάθηση.

Η εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής έχει ζωτική σημασία για την επιτυχή ένταξη. Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή δεν θα πρέπει να σταματά λίγους μήνες μετά την άφιξη. Τα μαθήματα γλωσσών θα πρέπει επίσης να υποστηρίζονται στο ενδιάμεσο και στο προχωρημένο επίπεδο και θα πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες των διαφόρων ομάδων. Ο συνδυασμός της γλωσσικής κατάρτισης με την ανάπτυξη άλλων δεξιοτήτων ή με την απόκτηση εργασιακής πείρας και με άλλα συνοδευτικά μέτρα όπως η παιδική φροντίδα έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα αποτελεσματικός για τη βελτίωση της πρόσβασης στη γλωσσική εκπαίδευση και των αποτελεσμάτων της. Τέλος, η όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη κατανόηση της νομοθεσίας, του πολιτισμού και των αξιών της κοινωνίας υποδοχής, για παράδειγμα μέσω μαθημάτων αγωγής του πολίτη, έχει ζωτική σημασία για την πλήρη συμμετοχή των μεταναστών στην κοινωνία υποδοχής.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να συμμετέχουν περισσότερα παιδιά-μετανάστες και παιδιά που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών σε προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα υψηλής ποιότητας και χωρίς αποκλεισμούς.

§Να είναι οι εκπαιδευτικοί καλύτερα εφοδιασμένοι με τις απαραίτητες δεξιότητες και να τους προσφέρονται οι πόροι και η στήριξη που χρειάζονται για τη διαχείριση πολυπολιτισμικών και πολυγλωσσικών τάξεων προς όφελος τόσο των παιδιών-μεταναστών όσο και των γηγενών παιδιών.

§Να δημιουργούνται πολυσυμμετοχικές μαθησιακές κοινότητες με τη συμμετοχή των σχολείων, των υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών και των γονέων.

§Να αναγνωρίζονται ταχύτερα και ευκολότερα τα προσόντα που έχουν αποκτηθεί σε χώρες εκτός ΕΕ.

§Να συμμετέχουν περισσότεροι μετανάστες σε προγράμματα ολοκληρωμένης γλωσσικής εκπαίδευσης και αγωγής του πολίτη  που θα ξεκινούν κατά την άφιξη και θα τους συνοδεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ένταξής τους.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα βελτιώσει τη συμμετοχή και τα επιτεύγματα στην εκπαίδευση μέσω: ⁃μιας νέας εργαλειοθήκης με πρακτικές οδηγίες σχετικά με την ένταξη στην εκπαίδευση και αγωγή στην προσχολική ηλικία που θα δημοσιευτεί στις αρχές του 2021· ⁃στοχευμένης στήριξης για εκπαιδευτικούς προκειμένου να αναπτύξουν ικανότητες διαχείρισης της πολιτισμικής, θρησκευτικής και γλωσσικής πολυμορφίας στις τάξεις στο πλαίσιο των Ακαδημιών Εκπαιδευτικών Erasmus· ⁃δραστηριοτήτων μάθησης και παροχής συμβουλών μεταξύ ομοτίμων προκειμένου να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη στον σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικών πολιτικών εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς στον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης· ⁃παροχής στοχευμένης κατάρτισης για νεαρούς εργαζομένους προκειμένου να αποκτήσουν τις συγκεκριμένες δεξιότητες που χρειάζονται για να υποστηρίξουν την ένταξη των νεαρών μεταναστών. §Θα βελτιώσει την αναγνώριση των προσόντων μέσω: ⁃ενθάρρυνσης της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι υπεύθυνες για την ένταξη και των εθνικών κέντρων αναγνώρισης προσόντων (δικτύων ENIC-NARIC)· ⁃υποστήριξης διαφανών πρακτικών για την αναγνώριση των προσόντων των προσφύγων μέσω του προγράμματος Erasmus· ⁃προώθησης των ανταλλαγών μεταξύ των κρατών μελών για την παροχή συμπληρωματικών μαθημάτων / μαθημάτων συμπλήρωσης κενών για μετανάστες· ⁃παροχής πληροφοριών σχετικά με τις πρακτικές αναγνώρισης, καθώς και τις δεξιότητες και τα προσόντα προκειμένου να αξιοποιούν οι μετανάστες στο έπακρο τη διαδικτυακή πύλη Europass· ⁃προώθησης της διαφάνειας των συστημάτων αναγνώρισης, μεταξύ άλλων μέσω του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων. §Θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την περαιτέρω ανάπτυξη ολοκληρωμένων και προσβάσιμων προγραμμάτων εκμάθησης γλώσσας, συμπεριλαμβανομένων μαθημάτων ενδιάμεσου και προχωρημένου επιπέδου, μέσω χρηματοδότησης και ανταλλαγής εμπειριών. §Θα προωθήσει τις ανταλλαγές μεταξύ των κρατών μελών αναφορικά με επιτυχημένες προσεγγίσεις για μαθήματα αγωγής του πολίτη. Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να αυξήσουν τον αριθμό των παιδιών-μεταναστών και των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών τα οποία συμμετέχουν στην εκπαίδευση και αγωγή στην προσχολική ηλικία, φροντίζοντας ταυτόχρονα ώστε τα γενικά προγράμματα αυτής της εκπαίδευσης και αγωγής να είναι σε θέση να υποστηρίζουν παιδιά με ποικίλο πολιτισμικό και γλωσσικό υπόβαθρο. §Να διασφαλίσουν ότι οι διαδικασίες αναγνώρισης των προσόντων που έχουν αποκτηθεί στο εξωτερικό είναι ταχείες, δίκαιες, διαφανείς και οικονομικά προσιτές. §Να συμπεριλάβουν τη διαχείριση πολυπολιτισμικών και πολυγλωσσικών τάξεων και την εκτίμηση και αξιοποίηση του ατομικού γλωσσικού υποβάθρου των μαθητών ως βασικές δεξιότητες στα προγράμματα σπουδών και να προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς τους πόρους που χρειάζονται για τη διαχείριση των ζητημάτων αυτών. §Να εκπονήσουν προγράμματα στήριξης σχεδιασμένα ειδικά για ασυνόδευτους ανηλίκους οι οποίοι, κατά την άφιξή τους, έχουν περάσει την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, καθώς και προγράμματα για ασυνόδευτους ανηλίκους σχετικά με τη μετάβασή τους στην ενήλικη ζωή. §Να φροντίσουν ώστε οι εξωσχολικές δραστηριότητες αναψυχής και οι αθλητικές δραστηριότητες να είναι προσβάσιμες και οικονομικά προσιτές. §Να διασφαλίσουν τη στήριξη της εκμάθησης γλώσσας μετά την αρχική περίοδο ένταξης, προκειμένου να συνεχίζονται τα σχετικά μαθήματα πέραν του αρχικού και ενδιάμεσου επιπέδου επάρκειας. §Να αξιοποιούν στο έπακρο τη χρηματοδότηση της ΕΕ, ιδίως δε του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+, του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, για τη στήριξη προγραμμάτων και μέτρων που αφορούν την εκπαίδευση, την απόκτηση δεξιοτήτων και τη γλωσσική κατάρτιση, ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

II.Απασχόληση και δεξιότητες

Οι μετανάστες αποτελούν σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού της ΕΕ. Η κρίση λόγω της νόσου COVID-19 έχει αναδείξει ακόμη περισσότερο τη συμβολή τους στις ευρωπαϊκές οικονομίες και αγορές εργασίας 36 . Πολλοί μετανάστες διαθέτουν δεξιότητες που είναι εξαιρετικά απαραίτητες στις αγορές εργασίας, αλλά συχνά δυσκολεύονται να διασφαλίσουν την αναγνώρισή τους και να βρουν θέσεις εργασίας που να αντιστοιχούν στο επίπεδο των δεξιοτήτων τους. Οι μετανάστριες κινδυνεύουν ιδιαίτερα να έχουν πολύ περισσότερα προσόντα από όσα απαιτούνται για την εργασία που κάνουν, γεγονός το οποίο ενδέχεται να οδηγήσει σε απαξίωση των δεξιοτήτων τους. Τείνουν να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα εμπόδια και να έχουν πιο περιορισμένη πρόσβαση σε στήριξη 37 . Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που συναντούν οι μετανάστες με αναπηρία για να τους δοθεί η ευκαιρία να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας.

Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων 38 έχει σκοπό να προσφέρει στήριξη σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών, προκειμένου να αυξήσουν, να βελτιώσουν και να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους. Επιπλέον, πρόσφατα αναπτύχθηκαν σε αρκετά κράτη μέλη καινοτόμα εργαλεία για την ταχεία αξιολόγηση των δεξιοτήτων των μεταναστών. Οι αξιολογήσεις δεξιοτήτων που διενεργούνται πριν από την αναχώρηση μπορούν να βοηθήσουν τους μετανάστες να ενταχθούν ταχύτερα στην αγορά εργασίας, ιδίως στο πλαίσιο προγραμμάτων επανεγκατάστασης και συμπληρωματικών οδών.

Οι επιχειρηματίες μετανάστες συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη, δημιουργούν θέσεις εργασίας και μπορούν να υποστηρίξουν τη διαδικασία ανάκαμψης μετά τη νόσο COVID-19. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις, όπως η έλλειψη δικτύων, οι δυσκολίες πρόσβασης σε πιστώσεις και η ανεπαρκής γνώση του ρυθμιστικού και χρηματοοικονομικού πλαισίου. Η πρόσβαση σε χρηματοοικονομικές πληροφορίες και οι αυξημένες χρηματοοικονομικές γνώσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Η διαθεσιμότητα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και η πρόσβαση σε αυτές είναι ουσιώδεις προκειμένου όλοι οι μετανάστες να συμμετέχουν πλήρως στην οικονομία μιας χώρας ή να διασφαλίζουν μια σταθερή ζωή για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, μεταξύ άλλων και σε σχέση με την αποστολή εμβασμάτων. Η ψηφιακή χρηματοοικονομική μπορεί να συμβάλει στο να γίνουν οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες πιο προσιτές.

Για την αποτελεσματική ένταξη των μεταναστών και των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στην αγορά εργασίας απαιτείται η ενεργός συμμετοχή πολλών και διαφόρων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων αρχών σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και των εργοδοτών.

Η καλής ποιότητας επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) που εμπεριέχει έντονο το στοιχείο της μάθησης με βάση την εργασία μπορεί να αποτελέσει ιδιαίτερα ισχυρό εργαλείο που θα βοηθήσει τους μετανάστες να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, τα εμπόδια που δυσχεραίνουν τη συμμετοχή τους στην ΕΕΚ παραμένουν.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να ενισχυθεί η συνεργασία σε ενωσιακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο μεταξύ των βασικών φορέων της αγοράς εργασίας και των ίδιων των μεταναστών.

§Να προσφέρεται περισσότερη στήριξη στους μετανάστες επιχειρηματίες, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιχειρηματιών, μέσω διευκόλυνσης της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, κατάρτιση και συμβουλές.

§Να συμμετέχουν περισσότερες μετανάστριες στην αγορά εργασίας.

§Να καταστεί η αξιολόγηση των δεξιοτήτων των μεταναστών αποτελεσματικότερη και ταχύτερη. Να προσφέρεται διαρκής στήριξη για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, μεταξύ άλλων μέσω διαδικασιών επικύρωσης της μη τυπικής και άτυπης μάθησης.

§Να συμμετέχουν περισσότεροι μετανάστες σε υψηλής ποιότητας ΕΕΚ.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα συνεργαστεί με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους για την προώθηση μιας πολυμερούς προσέγγισης για την ένταξη στην αγορά εργασίας μέσω της ευρωπαϊκής συνεργασίας με σκοπό την ένταξη 39 .  §Θα στηρίξει τους εργοδότες μέσω ανταλλαγών και μάθησης μεταξύ ομοτίμων, αξιοποιώντας την πρωτοβουλία Εργοδότες ενωμένοι με σκοπό την ένταξη 40 . §Θα υποστηρίξει την επιχειρηματικότητα χωρίς αποκλεισμούς στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU για γυναίκες και άντρες, συμπεριλαμβανομένων μεταναστών επιχειρηματιών, και θα προωθήσει προγράμματα καθοδήγησης χωρίς αποκλεισμούς.  §Θα διευκολύνει την αξιολόγηση και την επικύρωση δεξιοτήτων μέσω: ⁃Ανταλλαγής και αναβάθμισης πρακτικών για την αξιολόγηση δεξιοτήτων μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ένταξης, του ευρωπαϊκού δικτύου δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης και της επικαιροποιημένης πλατφόρμας Europass. ⁃Περαιτέρω ανάπτυξης του ενωσιακού εργαλείου κατάρτισης προφίλ δεξιοτήτων για υπηκόους τρίτων χωρών και προώθησης της χρήσης του μεταξύ των δημόσιων αρχών και άλλων οργανισμών, μεταξύ άλλων και πριν από την άφιξη, ιδίως στην περίπτωση επανεγκατάστασης και συμπληρωματικών οδών. §Θα στηρίξει τα άτομα που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στο πλαίσιο του επικείμενου προγράμματος «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες» 41 . Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να χρησιμοποιούν το ενωσιακό εργαλείο κατάρτισης προφίλ δεξιοτήτων για υπηκόους τρίτων χωρών σε αρχικό στάδιο, ιδίως για τους αιτούντες άσυλο, τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, και να ενισχύσουν τις διαδικασίες επικύρωσης της μη τυπικής μάθησης. §Να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σε θέματα διακρίσεων κατά τη διαδικασία πρόσληψης και στον χώρο εργασίας και να ενισχύσουν τα μέτρα καταπολέμησης των διακρίσεων. §Να προωθήσουν την επιχειρηματικότητα μεταξύ των μεταναστών μέσω εξατομικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης και καθοδήγησης, δημιουργώντας γενικές δομές στήριξης της επιχειρηματικότητας για τους μετανάστες και συμπεριλαμβάνοντας την επιχειρηματικότητα στα προγράμματα ένταξης. §Να αξιοποιούν στο έπακρο τη χρηματοδότηση της ΕΕ, ιδίως δε του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, για τη στήριξη προγραμμάτων και μέτρων που αφορούν την ένταξη στην αγορά εργασίας, ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

III.Υγεία

Η ανεπαρκής πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να αποτελέσει βασικό εμπόδιο για την ένταξη και την ενσωμάτωση, επηρεάζοντας ουσιαστικά όλους τους τομείς της ζωής, μεταξύ άλλων την απασχόληση και την εκπαίδευση. Οι μετανάστες αντιμετωπίζουν συγκεκριμένους επίμονους φραγμούς που δυσχεραίνουν την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων διοικητικών εμποδίων, φόβων που συνδέονται με αβεβαιότητες σχετικά με τη διάρκεια της παραμονής τους, διακρίσεων, έλλειψης πληροφόρησης και εξοικείωσης με το σύστημα υγείας, καθώς και γλωσσικών και διαπολιτισμικών εμποδίων. Οι μετανάστριες αντιμετωπίζουν πρόσθετες προκλήσεις, δεδομένου ότι τείνουν να έχουν μικρότερη γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής, ασθενέστερα κοινωνικά δίκτυα και αυξημένες ευθύνες σε σχέση με τη φροντίδα των παιδιών και την οικογένεια.

Η πανδημία COVID-19 έχει φέρει στο φως βαθιά εδραιωμένες ανισότητες που αφορούν την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Έχει καταδείξει επίσης ότι αυτές οι ανισότητες μπορούν να δημιουργήσουν κινδύνους για την κοινωνία γενικότερα. Οι μετανάστες έχουν αυξημένες πιθανότητες να απασχολούνται σε θέσεις εργασίας οι οποίες απαιτούν στενή επαφή με άλλους, γεγονός που εκθέτει τους ίδιους και τις οικογένειές τους σε υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης από τη νόσο COVID-19 42 , καθώς και από άλλες λοιμώδεις νόσους.

Η ψυχική υγεία έχει ζωτική σημασία για την ένταξη των μεταναστών. Μολονότι οι μετανάστες, ιδίως οι πρόσφυγες, αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων ψυχικής υγείας λόγω των τραυματικών εμπειριών στη χώρα καταγωγής τους, των δυσκολιών κατά το ταξίδι της μετανάστευσης ή των εμπειριών μετά την άφιξή τους, όπως η κοινωνική απομόνωση ή οι διακρίσεις, συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια που δυσχεραίνουν την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να ενημερώνονται οι μετανάστες και οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών για τα δικαιώματά τους και να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε τακτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται από το εθνικό δίκαιο και τις εθνικές πρακτικές.

§Να λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι ειδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μετανάστριες, συμπεριλαμβανομένης της προγεννητικής και μεταγεννητικής υγειονομικής περίθαλψης για τις μητέρες, κατά τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα προωθήσει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης για τους μετανάστες μέσω: ⁃Χρηματοδότησης ειδικών προγραμμάτων στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης 43  και δράσεων ένταξης για άτομα που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στο πλαίσιο του επικείμενου προγράμματος «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες». ⁃Συνεργασίας με τα κράτη μέλη για την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές και οικονομικά προσιτές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης μέσω ταμείων της ΕΕ όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. §Θα στηρίξει και θα προωθήσει τις ανταλλαγές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά: ⁃Προγράμματα πρόληψης και προαγωγής της υγείας που στοχεύουν συγκεκριμένα τους μετανάστες, με κατάλληλα εργαλεία προβολής. ⁃Πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και αποκατάστασης 44 . Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να προσφέρουν κατάρτιση στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας για τη διαχείριση της πολυμορφίας και την κάλυψη των αναγκών συγκεκριμένων ομάδων μεταναστών (μεταναστών με τραυματικές εμπειρίες, θυμάτων εμπορίας ανθρώπων ή βίας λόγω φύλου, ασυνόδευτων ανηλίκων, ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία κ.λπ.), χρησιμοποιώντας τα διάφορα έργα και υλικά κατάρτισης που αναπτύσσονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ για την υγεία. §Να διευκολύνουν την πρόσβαση των μεταναστών σε γενικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, προσφέροντας υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους και καταπολεμώντας τις διακρίσεις. §Να αξιοποιούν στο έπακρο τα ταμεία της ΕΕ, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, για τη στήριξη προγραμμάτων και μέτρων που αφορούν την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

IV.Στέγαση 

Η πρόσβαση σε κατάλληλη και οικονομικά προσιτή στέγαση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες της επιτυχούς ένταξης. Οι συνθήκες στέγασης έχουν ισχυρή επίπτωση στις ευκαιρίες απασχόλησης και εκπαίδευσης, καθώς και στις αλληλεπιδράσεις των μεταναστών με τις κοινότητες υποδοχής 45 . Οι κακές συνθήκες στέγασης και ο διαχωρισμός μπορούν να επιδεινώσουν τις διαιρέσεις, οι οποίες υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή. Η αύξηση των τιμών των κατοικιών, οι ελλείψεις οικονομικά προσιτής και κοινωνικής στέγασης και οι διακρίσεις στην αγορά στέγης δυσκολεύουν την εξεύρεση κατάλληλων και μακροπρόθεσμων στεγαστικών λύσεων από τους μετανάστες.

Παρότι η ευθύνη για τις πολιτικές στέγασης εμπίπτει στην εθνική δικαιοδοσία, η Επιτροπή μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στηρίζοντας τα κράτη μέλη, καθώς και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την προώθηση στεγαστικών λύσεων χωρίς αποκλεισμούς.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί πολλές καινοτόμες στεγαστικές λύσεις σε αρκετές χώρες της ΕΕ, μεταξύ άλλων και με χρηματοδότηση από την ΕΕ 46 . Έχει αποδειχτεί ότι οι προσεγγίσεις που βασίζονται στη δημιουργία εταιρικών σχέσεων, η συλλογική στέγαση (co-housing) και ο συνδυασμός της στέγασης με υπηρεσίες απασχόλησης και κοινωνικές υπηρεσίες είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα μοντέλα που προάγουν την ένταξη και τη συγκρότηση κοινοτήτων. Όπως ανακοινώθηκε στο πλαίσιο του κύματος ανακαινίσεων 47 , η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια πρωτοβουλία για την οικονομικά προσιτή στέγαση προκειμένου να στηρίξει την περαιτέρω υλοποίηση και την αναπαραγωγή τέτοιων επιτυχημένων πρωτοβουλιών.

Η αυτόνομη στέγαση για τους αιτούντες άσυλο που έχουν αυξημένη πιθανότητα να τους χορηγηθεί προστασία μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία ένταξης, ιδίως όταν συνδέεται με την έγκαιρη παροχή στήριξης για την ένταξη.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να έχουν οι μετανάστες και οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών πρόσβαση σε κατάλληλη και οικονομικά προσιτή στέγαση, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης.

§Να έχουν τα κράτη μέλη, καθώς και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρόσβαση σε ευρύ φάσμα εργαλείων και ορθών πρακτικών για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην αγορά στέγης.

§Να χρησιμοποιούνται ευρέως σε όλη την ΕΕ καινοτόμες στεγαστικές λύσεις που προάγουν την ένταξη και καταπολεμούν τον διαχωρισμό.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την προώθηση κατάλληλης και οικονομικά προσιτής στέγασης χωρίς διαχωρισμούς, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης, και την παροχή συνοδευτικών υπηρεσιών ένταξης μέσω των ταμείων της ΕΕ, ιδίως του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+, του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης και του προγράμματος InvestEU. §Θα προωθήσει την αμοιβαία μάθηση μεταξύ των κρατών μελών, των πόλεων, των χωριών και των περιφερειών σχετικά με την καταπολέμηση των διακρίσεων στην αγορά στέγης και τον περιορισμό του οικιστικού διαχωρισμού μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ένταξης, της αστικής ακαδημίας για την ένταξη και ειδικής χρηματοδότησης στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης. §Θα προωθήσει μοντέλα αυτόνομης στέγασης (αντί της συλλογικής στέγασης) για τους αιτούντες άσυλο, ιδίως για τις οικογένειες, και θα διαδώσει και θα αναπτύξει επιτυχημένα καινοτόμα μοντέλα οικονομικά προσιτής στέγασης χωρίς αποκλεισμούς για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να διασφαλίσουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και να συντονίσουν τις στεγαστικές πολιτικές με τις πολιτικές για την πρόσβαση στην απασχόληση, την εκπαίδευση την υγειονομική περίθαλψη και τις κοινωνικές υπηρεσίες. §Να προσφέρουν προσαρμοσμένες και αυτόνομες στεγαστικές λύσεις όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα για τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο στους οποίους είναι πιθανό να χορηγηθεί διεθνής προστασία, καθώς επίσης να καθιστούν δυνατή την ομαλή μετάβαση των αιτούντων άσυλο σε καθεστώς ανεξάρτητης διαβίωσης αφού τους χορηγηθεί διεθνής προστασία. §Να αξιοποιούν στο έπακρο τα ταμεία της ΕΕ, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης και το πρόγραμμα InvestEU, για την προώθηση κατάλληλης και οικονομικά προσιτής στέγασης, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής στέγασης, ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ για την υποστήριξη της πρόσβασης στη στέγαση.

5.Δράσεις υποστήριξης της αποτελεσματικής ενσωμάτωσης και ένταξης σε όλα τα τομεακά πεδία

I.Δημιουργία ισχυρών εταιρικών σχέσεων για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας ένταξης

Η ένταξη είναι μια κοινωνική διαδικασία της οποίας η ευθύνη βαρύνει όχι μόνο μία συγκεκριμένη ομάδα, αλλά πολλές: τους μετανάστες, τις κοινότητες υποδοχής, τις δημόσιες αρχές και οργανισμούς, τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τις εκκλησίες, τις θρησκευτικές και άλλες φιλοσοφικές κοινότητες και τον ιδιωτικό τομέα. Η ενδυνάμωση τόσο των μεταναστών όσο και των κοινοτήτων υποδοχής προκειμένου να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία ένταξης είναι ουσιώδης για την επίτευξη βιώσιμης και επιτυχούς ένταξης. Η Επιτροπή θα επιδιώξει να ενδυναμώσει όλους τους φορείς και να τους δώσει τη δυνατότητα να συμβάλλουν στη διαδικασία αυτή, δημιουργώντας ισχυρές και μακροπρόθεσμες πολυμερείς εταιρικές σχέσεις σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης. Με τον τρόπο αυτόν, η Επιτροπή θα αξιοποιήσει επιτυχημένα παραδείγματα συνεργασίας, όπως η εταιρική σχέση για την ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων στο πλαίσιο του αστικού θεματολογίου της ΕΕ 48 , η ευρωπαϊκή εταιρική σχέση για την ένταξη με οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους 49 , και μια εταιρική σχέση με τις αγροτικές περιοχές στο πλαίσιο του επικείμενου μακροπρόθεσμου οράματος για τις αγροτικές περιοχές.

Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή όλων των επιπέδων διακυβέρνησης —ευρωπαϊκού, εθνικού, μακροπεριφερειακού, διασυνοριακού, περιφερειακού και τοπικού— στον σχεδιασμό και την υλοποίηση στρατηγικών ένταξης, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα των δράσεων.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να ενδυναμωθούν όλοι οι σχετικοί ενδιαφερόμενοι φορείς και να τους δοθεί η δυνατότητα να συμβάλουν στη διαδικασία ένταξης.

§Να δημιουργηθούν πολυμερείς εταιρικές σχέσεις σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

§Να καθιερωθεί διαρθρωμένος και ανοιχτός διάλογος μεταξύ της Επιτροπής και των βασικών ενδιαφερόμενων φορέων που εμπλέκονται στην ένταξη.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη μέσω: ⁃Ενίσχυσης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ένταξης και χρήσης του προκειμένου να στηρίζει τα κράτη μέλη για την ανάπτυξη, την επικαιροποίηση και την υλοποίηση εθνικών στρατηγικών και σχεδίων δράσης για την ένταξη. ⁃Παροχής στοχευμένης χρηματοδότησης και ανάπτυξης ικανοτήτων στα κράτη μέλη για την προώθηση του συντονισμού μεταξύ των βασικών ενδιαφερόμενων φορέων που εμπλέκονται στην ένταξη σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. ⁃Μεταφοράς και αναβάθμισης καινοτόμων λύσεων στους τομείς της απασχόλησης, των δεξιοτήτων και της κοινωνικής ένταξης σε ολόκληρη την Ευρώπη μέσω διακρατικών συνεργασιών και εταιρικών σχέσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+. §Θα υποστηρίξει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές μέσω: ⁃Δρομολόγησης εταιρικής σχέσης με την Επιτροπή των Περιφερειών για την έναρξη πολιτικού διαλόγου και την προώθηση της μάθησης και των ανταλλαγών όσον αφορά την ένταξη για τοπικές και περιφερειακές αρχές. ⁃Επέκτασης της αστικής ακαδημίας για την ένταξη 50 προκειμένου να καταστεί ολοκληρωμένο πρόγραμμα ανάπτυξης ικανοτήτων για υπευθύνους χάραξης πολιτικής και επαγγελματίες από το τοπικό, το περιφερειακό και το εθνικό επίπεδο στον τομέα της ένταξης. ⁃Στήριξης του διαθρησκευτικού διαλόγου μεταξύ των κοινοτήτων, υποστήριξης των πόλεων για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης με την παροχή χρηματοδότησης, καθοδήγησης και κατάρτισης στους επαγγελματίες και τους τοπικούς φορείς, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του Δικτύου Ευαισθητοποίησης για τη Ριζοσπαστικοποίηση και της πρωτοβουλίας πόλεις της ΕΕ κατά της ριζοσπαστικοποίησης 51 και της μελλοντικής της εξέλιξης. ⁃Διερεύνησης των αγροτικών εταιρικών σχέσεων ως μέσου διασφάλισης της ένταξης και της ενσωμάτωσης των μεταναστών σε αγροτικές περιοχές. §Θα ενδυναμώσει τις κοινότητες υποδοχής μέσω: -Ανάπτυξης των ικανοτήτων των τοπικών και περιφερειακών αρχών προκειμένου να διασφαλίζουν τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων και προγραμμάτων ένταξης. -Χρηματοδότησης προγραμμάτων για την προώθηση δράσεων εθελοντισμού σχεδιασμένων από κοινού από τους μετανάστες και τις κοινότητες υποδοχής. -Προώθησης προγραμμάτων καθοδήγησης και μαθητείας (buddy programmes) μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων και των νεοαφιχθέντων μεταναστών. §Θα υποστηρίξει την κοινωνία των πολιτών μέσω: -Συμμετοχής σε τακτική διαβούλευση και διάλογο με την κοινωνία των πολιτών και οργανώσεις της διασποράς, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του ετήσιου Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τη Μετανάστευση. §Θα υποστηρίξει τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους μέσω: -Υλοποίησης της ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης για την ένταξη με οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους και παροχής υποστήριξης σε εργοδότες (βλ. δράσεις στην ενότητα «Απασχόληση»). §Θα υποστηρίξει ιδρύματα και άλλες οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας μέσω: - Καθιέρωσης διαρθρωμένου διαλόγου για την ένταξη των μεταναστών και διερεύνησης πιθανών εργαλείων για τη συνεργασία με ιδρύματα και οργανώσεις δικτύων που συνεργάζονται με ιδρύματα.

II.Αυξημένες ευκαιρίες για ενωσιακή χρηματοδότηση στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027

Η υποστήριξη των δράσεων των κρατών μελών για την ένταξη και την ενσωμάτωση μέσω ενωσιακής χρηματοδότησης θα εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή. Η στήριξη αυτή θα χορηγηθεί απευθείας από την Επιτροπή ή μέσω προγραμμάτων των κρατών μελών στο πλαίσιο της κοινής διαχείρισης. Καθώς η ένταξη είναι μακροπρόθεσμη διαδικασία και δεδομένης της οριζόντιας φύσης της, υποστηρίζεται μέσω διαφόρων ταμείων της ΕΕ στους αντίστοιχους τομείς τους.

Βασικά ταμεία της ΕΕ που συνεισφέρουν στην ένταξη και την ενσωμάτωση κατά την περίοδο 2014-2020

Για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027, η Επιτροπή έχει προτείνει να επικεντρωθεί στο μέλλον το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης (ΤΑΜ) στη στήριξη εξατομικευμένων μέτρων που θα υλοποιούνται στα αρχικά στάδια των μέτρων ένταξης και των οριζόντων μέτρων. Παράλληλα, η ένταξη στην αγορά εργασίας και η κοινωνική ένταξη των μεταναστών θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+). Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) υποστηρίζει την ένταξη μέσω υποδομών, εξοπλισμού και πρόσβασης σε υπηρεσίες στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της στέγασης, της κοινωνικής πρόνοιας, της υγειονομικής περίθαλψης και της παιδικής φροντίδας. Επιπρόσθετα, στους τομείς που σχετίζονται με την ένταξη, οι επενδύσεις των ταμείων ΕΚΤ+, ΤΑΜ και ΕΤΠΑ θα πρέπει να συμπληρώνουν και να λειτουργούν σε συνέργεια με άλλα ταμεία και προγράμματα της ΕΕ συμπεριλαμβανομένων ιδίως του προγράμματος Erasmus+, του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και του προγράμματος InvestEU, προκειμένου να στηρίζεται η κοινωνική ένταξη με ολοκληρωμένο τρόπο. Επιπλέον, το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης 52 θα είναι σε θέση να παρέχει, κατόπιν αιτήματος, τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη για την ανάπτυξη ή τη βελτίωση των πολιτικών ενσωμάτωσης και ένταξης. Μπορούν επίσης να χρηματοδοτηθούν ειδικές δράσεις για την αντιμετώπιση της ένταξης των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στο πλαίσιο του επικείμενου προγράμματος «Πολίτες, ισότητα, δικαιώματα και αξίες».

Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διαδικασία ένταξης, αλλά συχνά δεν έχουν τους πόρους για την εφαρμογή μέτρων ένταξης ή δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε ενωσιακή χρηματοδότηση. Στο πλαίσιο του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, η Επιτροπή πρότεινε να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους σε ενωσιακή χρηματοδότηση μέσω καλύτερης πληροφόρησης και αυξημένης συμμετοχής στην προετοιμασία, την υλοποίηση και την επανεξέταση των σχετικών εθνικών προγραμμάτων στο πλαίσιο κοινής διαχείρισης.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να δώσουν τα κράτη μέλη προτεραιότητα στη χρηματοδότηση για την ένταξη στο πλαίσιο των ταμείων της ΕΕ που συνεισφέρουν στην ένταξη, ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

§Να διευκολυνθεί η πρόσβαση των κρατών μελών και των βασικών ενδιαφερόμενων φορέων που εμπλέκονται στην ένταξη, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, σε ενωσιακή χρηματοδότηση για την ένταξη και την ενσωμάτωση.

§Να ενημερωθούν καλύτερα οι δυνητικοί δικαιούχοι για τις δυνατότητες χρηματοδότησης για την ένταξη σε επίπεδο ΕΕ.

§Να συντονίσουν οι αρχές που διαχειρίζονται κονδύλια της ΕΕ τα οποία συνδέονται με την ένταξη τις δράσεις τους σε μακροπεριφερειακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

§Να ενισχυθούν οι εταιρικές σχέσεις με όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, ιδίως με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, για τον προγραμματισμό και την εκτέλεση των κονδυλίων της ΕΕ.

§Να χρησιμοποιούνται συχνότερα καινοτόμα μέσα για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων ένταξης.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα οργανώνει τακτικές ανταλλαγές με τις διαχειριστικές αρχές του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης 53 , του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και άλλων ταμείων της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. §Θα προτείνει μια ευρωπαϊκή εγγύηση για τα παιδιά με σκοπό την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού μεταξύ των παιδιών που βρίσκονται σε ιδιαιτέρως μειονεκτική θέση στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. §Θα οργανώσει μια σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων που θα απευθύνονται σε δημόσιες αρχές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και θα αναπτύξει μια εργαλειοθήκη χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ για την ένταξη κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 54 . §Θα τονώσει τις επενδύσεις στους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, των κοινωνικών υποδομών (σχολείων, πανεπιστημίων, νοσοκομείων, μακροχρόνιας φροντίδας, οικονομικά προσιτής και προσβάσιμης στέγασης), της μικροχρηματοδότησης, των κοινωνικών επιχειρήσεων και της κοινωνικής καινοτομίας, από τις οποίες επωφελούνται οι μετανάστες, στο πλαίσιο του «σκέλους κοινωνικών επενδύσεων και δεξιοτήτων» του προγράμματος InvestEU. §Θα δημιουργήσει συµπράξεις δηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα (π.χ. με ιδρύματα και ιδιώτες δωρητές). Κατά τη χρήση της ενωσιακής χρηματοδότησης για την ένταξη, τα κράτη μέλη παροτρύνονται: §Να αξιοποιούν στο έπακρο τα κονδύλια της ΕΕ για την προώθηση της ένταξης, ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν εντοπιστεί σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να περιλαμβάνονται επενδύσεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της στέγασης, των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας, σε συνδυασμό με δράσεις ανάπτυξης ικανοτήτων και μέτρα για την καταπολέμηση του διαχωρισμού και των διακρίσεων. §Να διασφαλίσουν την εφαρμογή συντονισμένης προσέγγισης σε εθνικό, μακροπεριφερειακό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο κατά τον προγραμματισμό και την εκτέλεση των κονδυλίων της ΕΕ που συμβάλλουν στην ένταξη και την ενσωμάτωση. §Να αυξήσουν τη συμμετοχή των ιδιωτικών φορέων σε μέτρα ένταξης με τη χρήση καινοτόμων μέσων, εταιρικών σχέσεων και κινήτρων. §Να διευκολύνουν την πρόσβαση των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε ενωσιακή χρηματοδότηση μέσω συγκεκριμένων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων για τοπικές και περιφερειακές αρχές. §Να λάβουν τα δέοντα μέτρα για την ενημέρωση των δυνητικών δικαιούχων σχετικά με τις ευκαιρίες ενωσιακής χρηματοδότησης για την ένταξη και την ενσωμάτωση. §Να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων που εκπροσωπούν τους μετανάστες και τη διασπορά, και των κοινωνικών και οικονομικών εταίρων στην κατάρτιση, την αναθεώρηση, την υλοποίηση και την παρακολούθηση προγραμμάτων για τα ταμεία της ΕΕ κατά την περίοδο 2021-2027 (ΤΑΜ, ΕΚΤ+ και ΕΤΠΑ). §Να λάβουν υπόψη την κατάσταση των μεταναστών και των παιδιών τους (π.χ. όσον αφορά την υγεία, την απασχόληση και την εκπαίδευση) στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. §Να χρησιμοποιήσουν το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης για να υποστηρίξουν τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση εξατομικευμένων μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με τις πολιτικές ενσωμάτωσης και ένταξης στους διάφορους τομείς.

III.Προώθηση της συμμετοχής και των επαφών με την κοινωνία υποδοχής

Η ανάπτυξη φιλόξενων, πολύμορφων κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς είναι μια διαδικασία που απαιτεί τη συμμετοχή τόσο των μεταναστών όσο και της κοινωνίας υποδοχής. Η συμμετοχή των μεταναστών και των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, καθώς και η προώθηση της ενεργού συμμετοχής τους στις διαδικασίες διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων μπορούν να συμβάλουν στην ενδυνάμωσή τους και στη διασφάλιση ότι οι πολιτικές ενσωμάτωσης και ένταξης είναι αποτελεσματικότερες και αντανακλούν τις πραγματικές ανάγκες. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή συγκρότησε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για τις απόψεις των μεταναστών, αποτελούμενη από μετανάστες και οργανώσεις που εκπροσωπούν τα συμφέροντά τους, και θα διαβουλεύεται με αυτήν για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μελλοντικών πολιτικών της ΕΕ στον τομέα της μετανάστευσης, του ασύλου και της ένταξης 55 .

Είτε στο σχολείο, είτε στο γραφείο, είτε σε κάποιον αθλητικό όμιλο, είτε στη γειτονιά, η παροχή χώρων και ευκαιριών συνάντησης και αλληλεπίδρασης μεταξύ μεταναστών και τοπικών κοινωνιών αποτελεί δυναμικό μέσο για την ένταξη και την ενίσχυση της συνοχής των κοινωνιών. Είναι επίσης ουσιώδης η προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου, συμπεριλαμβανομένου του διαθρησκευτικού διαλόγου μεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων. Η στήριξη της συμμετοχής των μεταναστών στην κοινωνία υποδοχής και των αλληλεπιδράσεών τους με αυτήν απαιτεί επίσης την παροχή ευκαιριών στις τοπικές κοινωνίες προκειμένου να μάθουν περισσότερα σχετικά με τους ανθρώπους που φτάνουν στις κοινότητές τους και το παρελθόν των ανθρώπων αυτών. Τα συστήματα χορηγίας από την κοινότητα υποδοχής βοηθούν τα κράτη μέλη όχι μόνο να αυξήσουν τον αριθμό των θέσεων για άτομα που χρήζουν προστασίας (μέσω επανεγκατάστασης, εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους και άλλων συμπληρωματικών οδών), αλλά και να εντάξουν με επιτυχία τα άτομα αυτά σε φιλόξενες κοινότητες υποδοχής, οι οποίες είναι ενημερωμένες και προετοιμασμένες για την άφιξή τους 56 .

Η συμμετοχή στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό σε επίπεδο βάσης της κοινωνίας φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά. Συμβάλλει στην καταπολέμηση της ξενοφοβίας, του αποκλεισμού, της ριζοσπαστικοποίησης και των αφηγημάτων του τύπου «εμείς εναντίον των άλλων», καλλιεργώντας παράλληλα τον αμοιβαίο σεβασμό και βοηθώντας τους μετανάστες να νιώσουν ότι ανήκουν στην κοινότητα. Τα προγράμματα για τους νέους, όπως το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, δίνουν τη δυνατότητα σε νέους εθελοντές να εργαστούν σε σχέδια που συνδέονται με την ταυτότητα, τον πολιτισμό και την πολιτισμική πολυμορφία, καταπολεμούν τις προκαταλήψεις και τις συγκρούσεις και προάγουν τον αμοιβαίο σεβασμό και την κατανόηση.

Η προώθηση των ανταλλαγών μεταξύ των κρατών μελών και η συμμετοχή των μεταναστών στον σχεδιασμό και την υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων της ΕΕ μπορούν να συμβάλουν στην ενεργότερη συμμετοχή των μεταναστών στις κοινωνίες μας και την προώθηση της καλύτερης κατανόησης σε τομείς όπως η ισότητα των φύλων, η ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ και η καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του αντισημιτισμού.

Η επαρκής πληροφόρηση για τη μετανάστευση και την ένταξη μπορεί επίσης να συμβάλει στην καταπολέμηση των προκαταλήψεων και της πόλωσης. Ωστόσο, στην πλειονότητά τους οι Ευρωπαίοι (61 %) πιστεύουν ότι η πληροφόρησή τους για τη μετανάστευση και την ένταξη είναι είτε ελλιπής είτε ανύπαρκτη 57 . Η συνεργασία με εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης, εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αποτελεί το κλειδί για τη βελτίωση της πληροφόρησης των πολιτών της ΕΕ σχετικά με την πραγματικότητα της μετανάστευσης και της ένταξης.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να συμμετέχουν περισσότεροι μετανάστες και πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών στις διαδικασίες διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

§Να προσφερθούν περισσότερες ευκαιρίες για συναντήσεις και ανταλλαγές μεταξύ των μεταναστών, των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών και των τοπικών κοινοτήτων, μεταξύ άλλων μέσω της τέχνης, του πολιτισμού, του αθλητισμού και της κοινωνικής ζωής γενικότερα.

§Να έχουν οι μετανάστριες ίσες ευκαιρίες συμμετοχής στην κοινωνία.

§Να αυξηθεί ο αριθμός των Ευρωπαίων που είναι επαρκώς ενημερωμένοι για την ένταξη και τη μετανάστευση.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα χρηματοδοτήσει έργα που έχουν σκοπό να αυξήσουν την ικανότητα των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των μεταναστών και των οργανώσεών τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. §Θα διασφαλίσει την ενεργό συμμετοχή της νεοσυσταθείσας ομάδας εμπειρογνωμόνων για τις απόψεις των μεταναστών στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών της ΕΕ στον τομέα της μετανάστευσης, του ασύλου και της ένταξης. §Θα υποστηρίξει την ανάπτυξη προγραμμάτων χορηγίας από την κοινότητα υποδοχής για δικαιούχους διεθνούς προστασίας σε ολόκληρη την ΕΕ μέσω χρηματοδότησης, διευκόλυνσης της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ όλων των σχετικών ενδιαφερόμενων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. §Θα δρομολογήσει ένα βραβείο ένταξης για σχολεία, τοπικές κοινότητες, καλλιτεχνικές και πολιτιστικές οργανώσεις, αθλητικούς ομίλους και κέντρα νεότητας με το οποίο θα αναγνωρίζεται η συμβολή τους στην ένταξη και την ενσωμάτωση. §Θα οργανώσει, σε συνεργασία με το ίδρυμα της UEFA, φεστιβάλ ποδοσφαίρου τα οποία θα απευθύνονται σε νεαρούς μετανάστες στις πόλεις που θα φιλοξενήσουν τα επόμενα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα ποδοσφαίρου. §Θα βελτιώσει περαιτέρω το ευνοϊκό περιβάλλον για την κοινωνική οικονομία και την κοινωνική καινοτομία με σκοπό την προώθηση της ένταξης και της συμμετοχής μέσω του μελλοντικού σχεδίου δράσης για την κοινωνική οικονομία. §Θα χρηματοδοτήσει προγράμματα για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα στοιχεία και τους αριθμούς και τις βασικές τάσεις για την ένταξη και τη μετανάστευση, τα οποία θα απευθύνονται σε δημοσιογράφους και δημοσιογραφικές σχολές. Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να εναρμονίσουν τις εθνικές στρατηγικές ένταξης με τα εθνικά σχέδια δράσης για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων 58 . §Να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των μεταναστών και των οργανώσεών τους στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των πολιτικών και των προγραμμάτων ενσωμάτωσης και ένταξης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. §Να προωθήσουν τις ανταλλαγές με τις κοινωνίες υποδοχής μέσω του εθελοντισμού, του αθλητισμού, της μη τυπικής εκπαίδευσης, των δραστηριοτήτων για τους νέους και των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

IV. Ενίσχυση της χρήσης νέων τεχνολογιών και ψηφιακών εργαλείων για την ένταξη και την ενσωμάτωση

Η τεχνολογική καινοτομία δημιουργεί νέες ευκαιρίες για τον εκσυγχρονισμό και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε υπηρεσίες ένταξης και άλλες υπηρεσίες. Η ψηφιοποίηση των κυβερνήσεων σε όλα τα επίπεδα μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση σε ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Ωστόσο, εάν δεν πραγματοποιηθεί χωρίς αποκλεισμούς και δεν είναι προσβάσιμη, η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών μπορεί να αυξήσει τις ανισότητες αντί να τις μειώσει. Η κρίση λόγω της νόσου COVID-19 έχει καταδείξει τις δυνατότητες των ψηφιοποιημένων υπηρεσιών, όπως η εκπαίδευση και τα μαθήματα εκμάθησης γλωσσών και ένταξης. Μετά την εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, πολλά κράτη μέλη χρειάστηκε να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες ένταξης που προσέφεραν και να μεταβούν στη διαδικτυακή διεξαγωγή των μαθημάτων ένταξης και γλώσσας. Ωστόσο, η μετάβαση αυτή κατέδειξε επίσης ότι οι μετανάστες και οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών αντιμετωπίζουν συχνά εμπόδια που δυσχεραίνουν την πρόσβασή τους σε ψηφιακά μαθήματα και υπηρεσίες λόγω της έλλειψης υποδομών 59 , των γλωσσικών φραγμών, της έλλειψης μέσων ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και υπηρεσιών ψηφιακής εμπιστοσύνης (π.χ. ηλεκτρονικής υπογραφής) ή της έλλειψης των ψηφιακών δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη χρήση των υπηρεσιών αυτών 60 . Οι διαδικτυακές υπηρεσίες μπορούν να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές κατά το στάδιο πριν από την αναχώρηση στο να βοηθήσουν τους μετανάστες να μάθουν τη γλώσσα και να αποκτήσουν τις δεξιότητες που θα επιταχύνουν την ένταξή τους μετά την άφιξη, καθώς επίσης να τους συνδέσουν με τις κοινότητες που θα τους φιλοξενήσουν.

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να αξιολογούνται οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες ένταξης που αναπτύσσονται ως προς την προσβασιμότητά τους, τη δυνατότητα συμμετοχής σε αυτές χωρίς αποκλεισμούς και την ποιότητά τους, και να ενσωματώνονται τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα στα προγράμματα ένταξης.

§Να έχουν οι μετανάστες και οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών τις ψηφιακές δεξιότητες που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να επωφελούνται πλήρως από τις διαδικτυακές υπηρεσίες.

§Να σχεδιάζονται οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες σε συνεργασία με τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών, προκειμένου να καταστούν πιο ανθρωποκεντρικές, ευκολότερα προσβάσιμες και προσαρμοσμένες στην πολυμορφία του πληθυσμού.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην αξιολόγηση των ψηφιακών υπηρεσιών ένταξης, μεταξύ άλλων και κατά το στάδιο πριν από την αναχώρηση, καθώς και στον προσδιορισμό και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μέσω δραστηριοτήτων αμοιβαίας μάθησης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ένταξης. §Θα προωθήσει και θα χρηματοδοτήσει σχέδια για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των μεταναστών και των πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. §Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, η Επιτροπή θα αξιοποιήσει στο πλήρες τη στήριξη της ΕΕ όσον αφορά την πρόσβαση στο διαδίκτυο, την αγορά ψηφιακού εξοπλισμού και εφαρμογών και πλατφορμών ηλεκτρονικής μάθησης για τα σχολεία, και, ιδίως, για τους μαθητές από μειονεκτούσες ομάδες, καθώς και για μαθητές και εκπαιδευτικούς με αναπηρία. §Θα εργαστεί για την εκπόνηση ενός σχεδίου δράσης της ΕΕ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, που θα προωθεί ανθρωποκεντρικές, ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες για τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών, και τη συμμετοχή των μεταναστών στη δημιουργία και την παροχή ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών 61 . Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να αναπτύξουν μαθήματα ψηφιακού γραμματισμού για μετανάστες και να τα συμπεριλάβουν στα προγράμματα ένταξης, μεταξύ άλλων με τη χρήση των διαθέσιμων κονδυλίων της ΕΕ. §Να φροντίσουν ώστε οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, βάσει του σχεδιασμού τους, να αποτρέπουν τους αποκλεισμούς και να είναι εύκολα προσβάσιμες και προσαρμοσμένες στην πολυμορφία του πληθυσμού, καθώς επίσης να διαβουλεύονται με τους μετανάστες κατά τη δημιουργία και την περαιτέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών αυτών.

V.Παρακολούθηση της προόδου: για μια τεκμηριωμένη πολιτική ενσωμάτωσης και ένταξης

Για να είναι αποτελεσματικές, οι πολιτικές ένταξης θα πρέπει να βασίζονται σε αξιόπιστα στοιχεία τόσο για τα αποτελέσματα της ένταξης όσο και για τον αντίκτυπο των πολιτικών ένταξης. Μετά την έγκριση ενωσιακών δεικτών για την ένταξη των μεταναστών το 2010, υπάρχουν διαθέσιμα στη διαδικτυακή πύλη της Eurostat στατιστικά στοιχεία για τους δείκτες ένταξης 62 . Η Επιτροπή συνεργάστηκε με τον ΟΟΣΑ για τη δημοσίευση μιας μοναδικής διεθνούς σύγκρισης των αποτελεσμάτων της ένταξης των μεταναστών και των παιδιών τους 63 και προσπάθησε να βελτιώσει τη διαθεσιμότητα των δεδομένων για την ένταξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο 64 . Επιπρόσθετα, διερευνήθηκαν τομείς ένταξης που συνδέονται με την προσέγγιση της «αμφίδρομης διαδικασίας», όπως οι διακρίσεις 65 , η συμμετοχή 66 και οι νοοτροπίες της χώρας υποδοχής.

Η διαθεσιμότητα ακριβών και συγκρίσιμων δεδομένων σχετικά την κλίμακα και τη φύση των διακρίσεων που υφίστανται οι μετανάστες είναι σημαντική για την παρακολούθηση της μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας των πολιτικών. Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή, μέσω επικείμενης έρευνας της ΕΕ για τους μετανάστες και τους απογόνους τους (2022). Για τον σκοπό αυτόν, απαιτείται η ανάλυση των δεδομένων ανά εθνοτική ή φυλετική καταγωγή, όπως προτείνεται στο πρόσφατο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού. Εκτός από τα δεδομένα, έχει υποστηριχτεί η καινοτόμος έρευνα μέσω των προγραμμάτων «Καινοτόμες, πολυδεκτικές και στοχαστικές κοινωνίες» του προγράμματος «Ορίζων 2020», καθώς επίσης μέσω της σύστασης του κέντρου γνώσεων για θέματα μετανάστευσης και δημογραφίας που λειτουργεί στους κόλπους του Κοινού Κέντρου Ερευνών και βοηθά τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής να κατανοήσουν καλύτερα την ένταξη σε πολλούς τομείς. Η Επιτροπή έχει επίσης επενδύσει σε αρκετά πιλοτικά προγράμματα 67 προκειμένου να δοκιμαστούν νέες πρακτικές, καθώς και στην χαρτογράφηση των πολιτικών ένταξης των κρατών μελών της ΕΕ σε ορισμένους τομείς όπως η ένταξη στην αγορά εργασίας, και η εκπαίδευση ή η ένταξη των προσφύγων.

Παρά τις εκτενείς αυτές προσπάθειες, εξακολουθούν να υφίστανται αρκετά κενά γνώσεων που παρεμποδίζουν την εκπόνηση τεκμηριωμένων πολιτικών ένταξης. Μολονότι τα περισσότερα κράτη μέλη παρακολουθούν τακτικά την ένταξη, σπανίως βασίζονται στους συμφωνημένους δείκτες της ΕΕ 68 , και είναι περιορισμένη η χρήση της δυνατότητας διεθνούς σύγκρισης. Επιπλέον, οι περισσότερες περιφέρειες και πόλεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν περιορισμούς ως προς τα διαθέσιμα δεδομένα. Υπάρχει επίσης ανάγκη περαιτέρω σύγκρισης των πολιτικών ένταξης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, προκειμένου να διευκολυνθεί η αμοιβαία μάθηση και να αντιμετωπιστεί η έλλειψη στοιχείων σχετικά με τον αντίκτυπο των μέτρων 69 .

Τι θέλουμε να πετύχουμε στον τομέα αυτόν;

§Να βελτιωθεί η κατανόηση των πολιτικών ένταξης και της επίδρασής τους στα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου και σε όλες τις περιοχές.

§Να υποστηριχθούν οι εθνικές αρχές και οι υπόλοιποι ενδιαφερόμενοι φορείς για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της ένταξης.

§Να διευρυνθεί η τεκμηριωμένη συζήτηση στον τομέα της ένταξης.

§Να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα δεδομένων και γνώσεων για την ένταξη στην ΕΕ, σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο.

Τι θα κάνει η Επιτροπή για να υποστηρίξει αυτούς τους στόχους; §Θα δρομολογήσει νέο Ευρωβαρόμετρο για την ένταξη. §Θα δημοσιεύει τακτικές εκθέσεις που θα αναλύουν την πρόοδο και θα επισημαίνουν τομείς στους οποίους υφίστανται κοινές προκλήσεις, βάσει κοινών στατιστικών δεικτών, καθώς και πρόσφατες ενδιαφέρουσες εξελίξεις ως προς τις πολιτικές στα κράτη μέλη. §Θα διερευνήσει με τα κράτη μέλη τις επιλογές για την ανάπτυξη ενός κοινού «πίνακα αποτελεσμάτων» των πολιτικών ένταξης με σκοπό τη στήριξη της σύγκρισης μεταξύ των χωρών, τον προσδιορισμό των τομέων στους οποίους απαιτείται πρόοδος και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών. §Θα αξιολογεί τακτικά τα αποτελέσματα και τα επιτεύγματα των ερευνών σχετικά με τη δυναμική της ένταξης και θα προτείνει επιλογές πολιτικής για τη χάραξη πολιτικών. Στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη παροτρύνονται:  §Να εκπονήσουν ή να επικαιροποιήσουν τα συστήματα παρακολούθησης της ένταξης προκειμένου να εντοπίζουν βασικές προκλήσεις και να παρακολουθούν την πρόοδο που επιτυγχάνεται με το πέρασμα του χρόνου. §Να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα δεδομένων σχετικά με τα αποτελέσματα της ένταξης, μεταξύ άλλων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

6.Συμπεράσματα

Η διασφάλιση ότι οι μετανάστες και οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών είναι σε θέση να συμμετέχουν και να συμβάλλουν με πλήρη τρόπο αποτελεί το κλειδί για τη μελλοντική ευημερία, την ευμάρεια και τη συνοχή των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Η επιτυχής ένταξη μπορεί να συμβάλει ώστε η κοινωνία να αντεπεξέλθει σε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα: το ανθρώπινο και το κοινωνικό κόστος του οικονομικού αποκλεισμού, τη διάδοση κάθε μορφής εξτρεμιστικών ιδεολογιών και την έλλειψη εμπιστοσύνης στην αμεροληψία των συστημάτων στέγασης και υγείας. Με το παρόν σχέδιο δράσης, η Επιτροπή θεσπίζει ένα ισχυρό πλαίσιο για την ενίσχυση και την εντατικοποίηση των πολιτικών ενσωμάτωσης και ένταξης σε ολόκληρη την ΕΕ, συνεισφέροντας έτσι στο ευρύτερο θεματολόγιο της κοινωνικής ένταξης και αξιοποιώντας και άλλες σχετικές στρατηγικές και δράσεις στους τομείς της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, της απασχόλησης, της απαγόρευσης των διακρίσεων και της ισότητας. Κατά την υλοποίηση του παρόντος σχεδίου δράσης, η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με τα κράτη μέλη, τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους, τον ιδιωτικό τομέα, τις κοινότητες υποδοχής, τις οργανώσεις της διασποράς και τους μετανάστες.

Η υλοποίηση των δράσεων που παρουσιάζονται στο σχέδιο δράσης θα παρακολουθείται, θα αναφέρεται η πρόοδος και οι δράσεις θα προσαρμόζονται όπου χρειάζεται. Η ενδιάμεση επανεξέταση του σχεδίου δράσης θα διενεργηθεί στο τέλος του 2024. Η Επιτροπή θα υποβάλλει τακτικές εκθέσεις για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης διαφάνεια όσον αφορά την υλοποίηση του σχεδίου δράσης, η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια διαδραστική διαδικτυακή πλατφόρμα, που θα φιλοξενηθεί στον ευρωπαϊκό δικτυακό τόπο για την ένταξη, προκειμένου να παρακολουθεί την πρόοδο και να δίνει τη δυνατότητα συμβολής σε πολλούς και διαφόρους φορείς.

(1)

Η έκφραση «πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών» καλύπτει τους υπηκόους των κρατών μελών της ΕΕ που είχαν ιθαγένεια τρίτης χώρας και έγιναν πολίτες της ΕΕ μέσω πολιτογράφησης σε κάποιο από τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και πολίτες της ΕΕ που είναι παιδιά μεταναστών οι οποίοι γεννήθηκαν σε τρίτη χώρα. Οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών επωφελούνται από το καθεστώς και τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ, όπως κατοχυρώνονται στα άρθρα 20 και 21 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(2)

Οι πολίτες της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών δεν χρειάζεται να πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης προκειμένου να ασκούν τα δικαιώματά τους που συνδέονται με την ιδιότητα του πολίτη της ΕΕ. Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/ΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ (ΕΕ L 158 της 30.4.2004, σ. 77). Επιπλέον, τα μέλη οικογενειών μετακινούμενων πολιτών της ΕΕ τα οποία είναι υπήκοοι τρίτων χωρών εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/38/ΕΚ για την ελεύθερη κυκλοφορία. Τα εν λόγω μέλη οικογενειών έχουν ειδικά δικαιώματα εισόδου και διαμονής, τα οποία δεν είναι δυνατόν να υπόκεινται σε άλλες πρόσθετες προϋποθέσεις εκτός εκείνων που ορίζονται στην οδηγία αυτή.

(3)

Διατίθεται στη διεύθυνση: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016DC0377&qid=1606142040687&from=EN

(4)

Eurostat, Πληθυσμιακά δεδομένα, 2019 (επισημαίνεται ότι όλοι οι δείκτες που αναφέρονται κατωτέρω αφορούν την ΕΕ-27).

(5)

Εκτιμήσεις για το 2017 (πλέον πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) με βάση το έγγραφο Settling In, Indicators of Immigrant Integration, ενότητα 7, ΟΟΣΑ/ΕΕ (2018).

(6)

Στο τέλος του 2019 οι περισσότερες άδειες παραμονής στην ΕΕ είχαν εκδοθεί για τους εξής λόγους: οικογενειακούς (38 %), εργασίας (17 %), ασύλου (9 %), σπουδών (1 %) και άλλους (32 %). Πηγή: Eurostat, δεδομένα για τις άδειες παραμονής. Βλ. επίσης: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/promoting-our-european-way-life/statistics-migration-europe_el .

(7)

Το 26,8 % των ενηλίκων που γεννήθηκαν εκτός ΕΕ (25-64 ετών) είχαν υψηλό μορφωτικό επίπεδο το 2019 (Eurostat, ΕΕΔ της ΕΕ).

(8)

38,6 % το 2019, με βάση στοιχεία της Eurostat, ΕΕΔ της ΕΕ (ηλικιακή ομάδα 20-64 ετών). Ως «υπερειδίκευση» νοείται το να εργάζεται ένα άτομο σε θέσεις χαμηλής ή μέσης ειδίκευσης (ISCO 4-9) παρότι έχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο (ISCED 5-8).

(9)

 Βλέπε: JRC (2020), Immigrant Key Workers: Their Contribution to Europe’s COVID-19 Response https://ec.europa.eu/knowledge4policy/sites/know4pol/files/key_workers_covid_0423.pdf .

(10)

 Βλέπε: ΟΟΣΑ (2020), What is the impact of the COVID-19 pandemic on immigrants and their children?,  http://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/what-is-the-impact-of-the-covid-19-pandemic-on-immigrants-and-their-children-e7cbb7de . Ετήσια στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2021, COM(2020) 575 final.

(11)

Βλέπε: Ετήσια στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2021, COM(2020) 575 final.

(12)

Για παράδειγμα, η πλήρης ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της μέσης καθαρής φορολογικής συνεισφοράς του κάθε μετανάστη έως και κατά 3 500 EUR έως το 2035. Βλέπε: JRC (2020), Projecting the net fiscal impact of immigration in the EU, https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC121937 .

(13)

Διατίθεται στη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/promoting-our-european-way-life/new-pact-migration-and-asylum_el .

(14)

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης του 2016, βλέπε το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Assessment of the implementation of the 2016 action plan on the integration of third-country nationals» (Αξιολόγηση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης του 2016 για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών), SWD(2020) 290.

(15)

Στοιχεία της Eurostat για το 2019. Δείκτες εκπαίδευσης και απασχόλησης με βάση την ΕΕΔ της ΕΕ. Δείκτες εκπαίδευσης και απασχόλησης με βάση στοιχεία ΕΕ-SILC. Ως «μετανάστες» νοούνται όσοι γεννήθηκαν εκτός της ΕΕ-28 (καθώς το έτος αναφοράς είναι το 2019, οι υπήκοοι του Ηνωμένου Βασιλείου δεν υπολογίζονταν ως «μετανάστες από τρίτες χώρες»: δεδομένου του μικρού ποσοστού τους επί του συνολικού πληθυσμού μεταναστών στην ΕΕ, δεν επηρεάζουν σημαντικά τα συνολικά κενά που αφορούν τα αποτελέσματα της ένταξης).

(16)

Με βάση στοιχεία ΕΕ-SILC, βλέπε ΟΟΣΑ/ΕΕ (2018), Settling In, Indicators of Immigrant Integration, Σχήμα 4.11. «Unmet medical needs».

(17)

Eurostat, ΕΕΔ της ΕΕ (2019)

(18)

 Βλέπε: JRC (2020), Migration in EU Rural Areas: https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC116919/migration_in_eu_rural_areas.pdf .

(19)

Μια ένωση ισότητας σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025, COM(2020) 565 final.

(20)

Μια Ένωση ισότητας: στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά, COM(2020) 620 final.

(21)

Ένωση ισότητας: Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025, COM(2020) 698 final.

(22)

Το Δίκτυο Ευαισθητοποίησης για τη Ριζοσπαστικοποίηση (RAN) φέρνει σε επαφή πάνω από 6 000 επαγγελματίες πρώτης γραμμής από ολόκληρη την Ευρώπη με σκοπό την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και τους εφοδιάζει με τις δεξιότητες που χρειάζονται για την αντιμετώπιση του βίαιου εξτρεμισμού. Το επικείμενο Θεματολόγιο της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας θα περιλαμβάνει περαιτέρω δράσεις για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης.

(23)

Τα μαθήματα αυτά είναι ειδικά σχεδιασμένα προκειμένου να βοηθούν τους μετανάστες να συμπληρώσουν την εκπαίδευση που έχουν λάβει στο εξωτερικό.

(24)

Οι ειδικές προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζουν τα παιδιά που μεταναστεύουν όσον αφορά την πρόσβαση σε μέτρα ένταξης θα εξεταστούν επίσης στο πλαίσιο της επικείμενης στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού.

(25)

Ο σεβασμός για τα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στις εταιρικές σχέσεις και τις συμφωνίες για τη μετανάστευση μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών υποστηρίζονται επίσης από το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια (2019-2024) EEAS(2019) 747.

(26)

40,7 % των μεταναστριών το 2019 έναντι 21,1 % μεταξύ των γηγενών γυναικών (ηλικιακή ομάδα: 20-64 ετών), με βάση στοιχεία της Eurostat, ΕΕΔ της ΕΕ. Βλέπε επίσης JRC (2020), Gaps in the EU Labour Market Participation Rates: an intersectional assessment of the role of gender and migrant status.

(27)

 Οι ΛΟΑΤΚΙ είναι άτομα τα οποία έλκονται από άλλα άτομα του ίδιου φύλου (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι) ή οποιουδήποτε φύλου (αμφιφυλόφιλοι)· των οποίων η ταυτότητα και/ή έκφραση φύλου δεν αντιστοιχούν στο φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση (τρανς, μη δυαδικά άτομα)· τα οποία γεννήθηκαν με χαρακτηριστικά φύλου που δεν ανταποκρίνονται στον τυπικό ορισμό του άνδρα ή της γυναίκας (ίντερσεξ)· ή των οποίων η ταυτότητα δεν εντάσσεται στη δυαδική κατάταξη της σεξουαλικότητας και/ή του φύλου (κουίρ).

(28)

Όπως τονίζεται στη σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις νόμιμες οδούς προς την προστασία στην ΕΕ [C(2020) 6467], τα μοντέλα χορηγίας από την κοινότητα υποδοχής μπορούν να συμβάλουν στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη ένταξη των προσφύγων.

(29)

Για παράδειγμα, στη στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025, COM(2020) 152 final, και στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025 COM(2020) 565 final.

(30)

   Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης είναι διαθέσιμα στην ακόλουθη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/summary/summary_of_consultations_in_view_of_the_action_plan_on_integration_and_inclusion.pdf .

(31)

Ανακοίνωση σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025, COM(2020) 625 final.

(32)

Σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027. Επαναπροσδιορίζοντας την εκπαίδευση και την κατάρτιση για την ψηφιακή εποχή, COM(2020) 624 final.

(33)

Ανακοίνωση «Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο δεξιοτήτων για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα», COM(2020) 274 final.

(34)

Το Δίκτυο Ευαισθητοποίησης για τη Ριζοσπαστικοποίηση έχει εκδώσει μια σειρά υποστηρικτικών εγγράφων προκειμένου να εξοπλίσει καλύτερα τους εκπαιδευτικούς για να εντοπίζουν έγκαιρα τα σημάδια ριζοσπαστικοποίησης και να αντιμετωπίζουν τους βαθύτερους παράγοντες:

https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/networks/radicalisation_awareness_network/topics-and-working-groups/ran-y-and-e_en .

(35)

Οι «Εγγυήσεις για τη νεολαία» αποτελούν δέσμευση όλων των κρατών μελών προκειμένου να διασφαλίζουν ότι όλοι οι νέοι ηλικίας κάτω των 25 ετών θα λαμβάνουν προσφορά απασχόλησης καλής ποιότητας, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή άσκηση. Οι ενισχυμένες «Εγγυήσεις για τη νεολαία» εστιάζουν ακόμη περισσότερο στις ειδικές ανάγκες των ευάλωτων ομάδων, για παράδειγμα των νεαρών μεταναστών ή των νέων που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών. Βλέπε: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1079&langId=el .  

(36)

 Βλέπε: JRC (2020), Immigrant Key Workers: Their Contribution to Europe’s COVID-19 Response https://ec.europa.eu/knowledge4policy/sites/know4pol/files/key_workers_covid_0423.pdf .

(37)

 Βλέπε: JRC (2020), Gaps in the EU Labour Market Participation Rates: an intersectional assessment of the role of gender and migrant status, https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC121425 .

(38)

 Βλέπε: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1223#:~:text=The%20European%20Skills%20Agenda%20is%20a%20five-year%20plan,on%20the%20lessons%20learnt%20during%20the%20COVID-19%20pandemic .

(39)

https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/legal-migration/european-dialogue-skills-and-migration/european-partnership-integration_en .

(40)

Η πρωτοβουλία αυτή δρομολογήθηκε από την Επιτροπή το 2017 προκειμένου να επισημάνει αυτά που μπορούν να κάνουν οι εργοδότες για να στηρίξουν την ένταξη των προσφύγων και άλλων μεταναστών στην αγορά εργασίας. https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/legal-migration/european-dialogue-skills-and-migration/integration-pact_en .

(41)

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του προγράμματος «Δικαιώματα και αξίες», COM(2018) 383 final/2 – 2018/0207 (COD).

(42)

 Βλέπε: ΟΟΣΑ (2020), What is the impact of the COVID-19 pandemic on immigrants and their children?,  http://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/what-is-the-impact-of-the-covid-19-pandemic-on-immigrants-and-their-children-e7cbb7de .

(43)

Προς χρηματοδότηση στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης κατά την περίοδο χρηματοδότησης 2014-2020.

(44)

Σύμφωνα με το άρθρο 26 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες.

(45)

Βλέπε για παράδειγμα το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού, όπου τονίζεται ότι οι διακρίσεις στην αγορά στέγης επιτείνουν τον διαχωρισμό, γεγονός που έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις όσον αφορά την εκπαίδευση ή τις ευκαιρίες απασχόλησης και, στην περίπτωση οικογενειών με παιδιά, σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη των παιδιών.

(46)

Βλέπε για παράδειγμα τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο των αστικών καινοτόμων δράσεων, https://www.uia-initiative.eu/en .

(47)

Κύμα ανακαινίσεων για την Ευρώπη – οικολογικά κτίρια, θέσεις εργασίας, καλύτερη ζωή, COM(2020) 662 final.

(48)

Βλέπε: https://www.inclusionpartnership.com και https://ec.europa.eu/futurium/en/inclusion-of-migrants-and-refugees .

(49)

Βλέπε: https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/policies/legal-migration/european-dialogue-skills-and-migration/european-partnership-integration_en .

(50)

Βλέπε: https://www.inclusionpartnership.com/urban-academy .

(51)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε την πρωτοβουλία αυτή το 2019. Απευθύνεται κυρίως στους δημάρχους και τους συμβούλους τους και συμπληρώνει τις προσπάθειες του Δικτύου Ευαισθητοποίησης για τη Ριζοσπαστικοποίηση, ιδίως όσον αφορά τις ανταλλαγές πολιτικής μεταξύ των πόλεων για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης.

(52)

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Μαΐου 2020, για τη θέσπιση Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης [COM(2020) 409 final], με την επιφύλαξη της έγκρισής της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

(53)

Το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης προωθεί την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, καθώς και την υλοποίηση, την ενίσχυση και την ανάπτυξη μιας κοινής ενωσιακής προσέγγισης για το άσυλο και τη μετανάστευση. Δεν καλύπτει τη χρηματοδότηση δράσεων για την ένταξη πολιτών της ΕΕ που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

(54)

Θα πρόκειται για επικαιροποίηση της «Εργαλειοθήκης χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ για την ένταξη ατόμων που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών» του 2018:

https://ec.europa.eu/regional_policy/el/information/publications/guides/2018/toolkit-on-the-use-of-eu-funds-for-the-integration-of-people-with-a-migrant-background .

(55)

Η πρώτη συνεδρίαση της ομάδας, η οποία εστίασε στην ένταξη και την ενσωμάτωση, διεξήχθη στις 12 Νοεμβρίου 2020.

(56)

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις νόμιμες οδούς προς την προστασία στην ΕΕ [C(2020) 6467 final]. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32020H1364&qid=1606450270598&from=EN .

(57)

Βλέπε τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου του 2018 σχετικά με την ένταξη, https://ec.europa.eu/home-affairs/news/results-special-eurobarometer-integration-immigrants-european-union_en .

(58)

Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού παροτρύνει όλα τα κράτη μέλη να καταρτίσουν και να εγκρίνουν εθνικά σχέδια δράσης κατά του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων.

(59)

Π.χ. στο 40 % των αγροτικών περιοχών δεν υπάρχει πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα υψηλών ταχυτήτων.

(60)

Το 8,1 % των ατόμων που γεννήθηκαν εκτός της ΕΕ δηλώνουν ότι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν υπολογιστή, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ εκείνων που γεννήθηκαν στη χώρα αναφοράς είναι 3,1 %, Eurostat, ΕΕ-SILC (στοιχεία του 2018). Οι γονείς από νοικοκυριά μεταναστών ίσως δυσκολεύονται περισσότερο να υποστηρίξουν τα παιδιά τους στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως μάθησης όταν δεν γνωρίζουν τη γλώσσα που ομιλείται στο σχολείο.

(61)

Απάντηση στα συμπεράσματα του Συμβουλίου «Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης», https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2020/06/09/shaping-europe-s-digital-future-council-adopts-conclusions/ .

(62)

Βλέπε: https://ec.europa.eu/eurostat/web/migrant-integration/data/database .

(63)

ΟΟΣΑ/ΕΕ (2018), Settling In 2018: Indicators of Immigrant Integration.

(64)

Βλέπε τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης για την ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων βάσει του αστικού θεματολογίου της ΕΕ: https://ec.europa.eu/futurium/en/system/files/ged/evidence-based20integration20policies20in20cities_options20report.pdf · τις περιφερειακές σειρές στη διαδικτυακή πύλη της Eurostat για την ένταξη· και το έργο «Δεδομένα για την ένταξη» του Κοινού Κέντρου Ερευνών: https://ec.europa.eu/knowledge4policy/migration-demography/data-integration-d4i_en .

(65)

  FRA (2017), EU-MIDIS II Main results  · FRA (2017), EU-MIDIS II Muslims — Selected findings  · FRA (2018), EU-MIDIS II Being Black in the EU  · FRA (2019) EU-MIDIS II Migrant women — Selected findings.

(66)

FRA (2017), FRA (2017), Together in the EU — Promoting the participation of migrants and their descendants.

(67)

Στο πλαίσιο των αστικών καινοτόμων δράσεων, του EaSi, του ΤΑΜΕ, του COSME, του προγράμματος «Ορίζων 2020» και του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων.

(68)

 EMN ad hoc query on monitoring integration (Dec. 2018), https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/com_ad-hoc_query_integration_wider_dissemination.pdf .

(69)

  https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/RefugeeIntegrationCostBenefitAnalysis_Final.pdf .