ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 27.5.2020

COM(2020) 442 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ τροφοδοτεί το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη

Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

1.Ένας φιλόδοξος και καινοτόμος προϋπολογισμός της ΕΕ για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη

Από κοινού με τα τρία σημαντικά δίχτυα ασφαλείας για εργαζομένους, επιχειρήσεις και κράτη που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 23 Απριλίου, τα οποία αντιστοιχούν σε δέσμη μέτρων ύψους 540 δισ. EUR, τα εν λόγω έκτακτα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ θα ανέλθουν σε 1 290 δισ. EUR στοχευμένης και εμπροσθοβαρούς στήριξης για την ανάκαμψη της Ευρώπης 4 . Με βάση συντηρητικές εκτιμήσεις του αποτελέσματος μόχλευσης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και του Next Generation EU, οι συνολικές επενδύσεις που μπορεί να δημιουργήσει αυτή η δέσμη μέτρων ανέρχονται σε 3,1 τρισ. EUR.

Τα εν λόγω μέτρα αποτελούν αποφασιστική απόκριση στην έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για «εκτενή δέσμη μέτρων ανάκαμψης και ανασυγκρότησης για επενδύσεις με σκοπό τη στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την κρίση, […] ως μέρος του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου» 5 και την έκκληση των ηγετών για ένα ταμείο ανάκαμψης που θα είναι «επαρκούς μεγέθους, θα απευθύνεται στους τομείς και τα γεωγραφικά μέρη της Ευρώπης που πλήττονται περισσότερο και θα αποσκοπεί ειδικά στην αντιμετώπιση αυτής της άνευ προηγουμένου κρίσης» 6 .

Αυτή η κοινή αντίληψη αποτελεί τη βάση για ταχεία και συνολική συμφωνία μεταξύ των θεσμικών οργάνων. Η Επιτροπή απευθύνει έκκληση για πολύ στενή συνεργασία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά όλα τα στοιχεία του εν λόγω σχεδίου ανάκαμψης και τα καλεί να επανεξετάζουν σε ετήσια βάση τις δαπάνες που χρηματοδοτούνται με εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό στο πλαίσιο του Next Generation EU. Οι αρχές αυτής της επανεξέτασης θα ήταν δυνατό να καθοριστούν με διοργανική δήλωση. Μια ταχεία συμφωνία σχετικά με το Next Generation EU και ένας φιλόδοξος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα στείλουν ηχηρό μήνυμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία δύσκολα θα μπορούσε να είναι υψηλότερο το διακύβευμα.

Το Next Generation EU θα δώσει στον προϋπολογισμό της ΕΕ την αναγκαία πρόσθετη ισχύ για την αποφασιστική αντιμετώπιση των προκλήσεων που επείγουν περισσότερο. Πρόκειται για έκτακτο μέσο λόγω έκτακτης ανάγκης, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή για προσωρινό διάστημα και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης και ανάκαμψης. Τα κεφάλαια θα διοχετεύονται μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ στα κράτη μέλη για τη στήριξη επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών προτεραιοτήτων και θα χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση χρηματοδοτικών προγραμμάτων που είναι καθοριστικά για την ανάκαμψη με καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου 2024. Η άντληση χρηματοδότησης από τις χρηματοπιστωτικές αγορές θα συμβάλει στην κατανομή του κόστους χρηματοδότησης σε βάθος χρόνου, ώστε τα κράτη μέλη να μη χρειαστεί να καταβάλουν σημαντικές πρόσθετες συνεισφορές στον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά την περίοδο 2021-2027. Η Επιτροπή θα προτείνει επίσης νέους ιδίους πόρους οι οποίοι θα μπορούσαν να συμβάλουν στην χρηματοδότηση της αποπληρωμής της χρηματοδότησης από την αγορά που θα αντληθεί στο πλαίσιο του Next Generation EU.

Η ταχεία δρομολόγηση του Next Generation EU θα είναι ζωτικής σημασίας για να αναστραφεί η οικονομική κρίση. Επιπλέον, με σκοπό να διατεθούν το συντομότερο δυνατόν κονδύλια για την αντιμετώπιση των πιο πιεστικών αναγκών, η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020, ώστε να διατεθεί επιπλέον κονδύλιο 11,5 δισ. EUR σε χρηματοδότηση ήδη το 2020. Αυτή η πρόσθετη χρηματοδότηση θα καταστεί διαθέσιμη για την πρωτοβουλία REACT-EU, το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Βιώσιμης Ανάπτυξης, σύμφωνα με τον επείγοντα χαρακτήρα αυτών των αναγκών.

2.Πώς θα χρησιμοποιηθεί το Next Generation EU;

Κάθε πρόγραμμα και κάθε ευρώ από αυτήν τη δέσμη μέτρων θα χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση των πλέον κρίσιμων αναγκών ανάκαμψης, όπως προσδιορίζονται στην εκτίμηση των αναγκών από την Επιτροπή. Οι προτάσεις αυτές εστιάζουν εκεί όπου ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά, συμπληρώνοντας και ενισχύοντας το βασικό έργο που έχει δρομολογηθεί στα κράτη μέλη.

Η δέσμη μέτρων στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: εργαλεία για τη στήριξη των προσπαθειών των κρατών μελών να ανακάμψουν, να αποκαταστήσουν τις οικονομίες τους και να βγουν από την κρίση πιο δυνατά· μέτρα για την τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων και τη στήριξη προβληματικών επιχειρήσεων· και ενίσχυση βασικών προγραμμάτων της ΕΕ για να αντληθούν διδάγματα από την κρίση και να καταστεί η ενιαία αγορά πιο ισχυρή και ανθεκτική.

1)Στήριξη των κρατών μελών για να ανακάμψουν, να αποκαταστήσουν τις οικονομίες τους και να βγουν από την κρίση πιο δυνατά

ØΝέος Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να παρέχει πολύ σημαντική στήριξη για τις προτεραιότητες επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που προσδιορίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η σημασία των οποίων είναι πολύ πιο κρίσιμη σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία οι εθνικοί προϋπολογισμοί υφίστανται πιέσεις.

Πυρήνας του σχεδίου ανάκαμψης θα είναι ο νέος Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στόχος του μηχανισμού αυτού θα είναι η στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες για μια ανάκαμψη διαρκείας, για τη βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας των κρατών μελών και για τη στήριξη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Θα είναι διαθέσιμος σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά η στήριξη θα επικεντρώνεται στα μέρη της Ένωσης που πλήττονται περισσότερο και των οποίων οι ανάγκες ανθεκτικότητας είναι μεγαλύτερες. Αυτή η επικέντρωση θα συμβάλει στην αντιμετώπιση διευρυνόμενων αποκλίσεων μεταξύ κρατών μελών και θα προετοιμάσει τις οικονομίες μας για το μέλλον.

Ο μηχανισμός θα προσφέρει οικονομική στήριξη μεγάλης κλίμακας για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που καθιστούν τις οικονομίες των κρατών μελών πιο ανθεκτικές. Καθοριστικής σημασίας είναι το γεγονός ότι θα διασφαλίσει ότι αυτές οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις θα επικεντρώνονται στις προκλήσεις και τις επενδυτικές ανάγκες που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις που είναι ακόμη πιο καθοριστικές στον απόηχο της κρίσης, σε διάφορους τομείς όπως ο κοινωνικός τομέας, η απασχόληση, οι δεξιότητες, η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία και η υγεία, αλλά επίσης και σε τομείς που σχετίζονται με το επιχειρηματικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας διοίκησης και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η Επιτροπή θα προσφέρει εκτεταμένη τεχνική στήριξη για να διασφαλίσει τη βέλτιστη δυνατή χρήση των πόρων.

Ο Μηχανισμός έχει προτεινόμενο προϋπολογισμό ύψους 560 δισ. EUR για να συμβάλει στη χρηματοδότηση των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών. Θα διαθέτει μηχανισμό επιχορηγήσεων αξίας έως και 310 δισ. EUR και θα μπορεί να χορηγεί δάνεια ύψους έως και 250 δισ. EUR. 

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα είναι πλήρως ενσωματωμένος στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Τα κράτη μέλη θα εκπονούν σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στο πλαίσιο των οικείων εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων. Στα σχέδια αυτά θα καθορίζονται οι επενδυτικές και μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες, καθώς και οι σχετικές δέσμες επενδύσεων προς χρηματοδότηση στο πλαίσιο του μηχανισμού, ενώ η στήριξη θα παρέχεται σε δόσεις, ανάλογα με την πρόοδο που σημειώνεται και βάσει προκαθορισμένων δεικτών αναφοράς.

Η Επιτροπή προτείνει νέα πρωτοβουλία REACT-EU για την αύξηση της στήριξης συνοχής προς τα κράτη μέλη ώστε να καταστούν οι οικονομίες τους πιο ανθεκτικές και βιώσιμες κατά τη φάση αποκατάστασης μετά την κρίση. Αυτό θα συμβάλει στο να καλυφθεί το κενό ανάμεσα στα μέτρα πρώτης αντίδρασης και στην πιο μακροπρόθεσμη ανάκαμψη. 

Μέσω της πρωτοβουλίας REACT-EU, η Επιτροπή προτείνει να παράσχει πρόσθετη χρηματοδότηση της πολιτικής συνοχής ύψους 55 δισ. EUR από τώρα έως το 2022, 50 δισ. EUR από το Next Generation EU το 2021 και το 2022 και 5 δισ. EUR ήδη εντός του 2020 με προσαρμογή του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου. Η χρηματοδότηση αυτή θα βασίζεται στους ισχύοντες κανόνες συνοχής, συμπεριλαμβανομένης της έκτακτης ευελιξίας που θεσπίστηκε μέσω των Πρωτοβουλιών Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορονοϊού. Σύμφωνα με αυτές τις προτάσεις, θα παρασχεθεί πρόσθετη χρηματοδότηση την περίοδο 2020-2022 για τα τρέχοντα προγράμματα συνοχής, καθώς και το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους, ώστε να καταστεί δυνατή η αδιάλειπτη συνέχιση της χρηματοδότησης για βασικά μέτρα ανασύνταξης μετά την κρίση και της στήριξης των απόρων.

Η πρόσθετη χρηματοδότηση θα κατανεμηθεί με κριτήριο τη σοβαρότητα των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της κρίσης, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου της ανεργίας των νέων, και τη σχετική ευημερία των κρατών μελών. Οι πρόσθετες αναλήψεις υποχρεώσεων θα υλοποιηθούν μέσω τροποποιήσεων των προγραμμάτων ή μέσω νέου ειδικού προγράμματος που θα υποβληθεί από τα κράτη μέλη και θα εγκριθεί από την Επιτροπή. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με τα κράτη μέλη για την κατά το δυνατό ταχεία και αποτελεσματική διαχείριση αυτής της διαδικασίας.

Η χρηματοδότηση θα στηρίξει βασικές δράσεις αποκατάστασης μετά την κρίση στους πλέον σημαντικούς τομείς για μια πράσινη, ψηφιακή και ανθεκτική ανάκαμψη. Η πρωτοβουλία αυτή θα περιλαμβάνει επενδύσεις για την αποκατάσταση των αγορών εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω επιδοτήσεων για προσλήψεις, συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας και μέτρων για την απασχόληση των νέων, για τη στήριξη των συστημάτων υγείας, καθώς και την παροχή κεφαλαίων κίνησης για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Θα διατίθεται στήριξη σε όλους τους τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού και του πολιτισμού, και για ουσιώδους σημασίας επενδύσεις στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, ως ενίσχυση επενδύσεων που έχουν ήδη προγραμματιστεί στο πλαίσιο των μελλοντικών προγραμμάτων συνοχής. Μέρος αυτών των πρόσθετων πόρων είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιηθεί για να βοηθηθούν άτομα που πλήττονται από έλλειψη τροφίμων και υλική στέρηση.

ØΗ πολιτική συνοχής στην υπηρεσία της οικονομικής ανάκαμψης για όλους

Πέρα από την άμεση αντιμετώπιση της κρίσης, η πολιτική συνοχής θα είναι κρίσιμης σημασίας για τη διασφάλιση μιας ισορροπημένης ανάκαμψης μακροπρόθεσμα, την αποφυγή ασυμμετριών και αποκλίσεων όσον αφορά την ανάπτυξη μεταξύ και εντός κρατών μελών.

Ως εκ τούτου, είναι ουσιώδους σημασίας για τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ένωσης να ξεκινήσουν τα νέα προγράμματα της πολιτικής συνοχής την 1η Ιανουαρίου 2021, παράλληλα με τη διάθεση πρόσθετων κονδυλίων για τα τρέχοντα προγράμματα έως το τέλος του 2022. Οι προτάσεις αυτές έχουν σχεδιαστεί για να δοθεί η μέγιστη στήριξη στις σημερινές προτεραιότητες.

Η Επιτροπή προσαρμόζει τώρα τις προτάσεις της για τα μελλοντικά προγράμματα πολιτικής συνοχής ώστε να παρέχει ακόμη ισχυρότερη στήριξη σε επενδύσεις ανάκαμψης, για παράδειγμα στην ανθεκτικότητα των εθνικών συστημάτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, σε τομείς όπως ο τουρισμός και ο πολιτισμός, στη στήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, σε μέτρα απασχόλησης των νέων, εκπαίδευση και δεξιότητες, και μέτρα για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας.

Οι νέοι και οι νέες είναι πιθανό να πληγούν ιδιαίτερα από την κρίση, άρα τα κράτη μέλη με επίπεδα ανεργίας των νέων πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ θα πρέπει να προγραμματίσουν τουλάχιστον το 15 % των πόρων τους από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ υπό επιμερισμένη διαχείριση για τη στήριξη των νέων. Λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές επιπτώσεις της κρίσης στις πλέον ευπαθείς ομάδες της κοινωνίας, η Επιτροπή προτείνει επίσης να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον το 5 % των συνολικών δαπανών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ για να βοηθηθούν παιδιά να ξεφύγουν από τη φτώχεια.

Θα παρέχεται τεχνική βοήθεια ώστε να διευκολυνθούν τα κράτη μέλη να μεγιστοποιήσουν τα συνδυασμένα οφέλη των νέων προγραμμάτων πολιτικής συνοχής και των τρεχόντων προγραμμάτων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REACT-EU.

Οι αναθεωρημένες προτάσεις προβλέπουν επίσης μεγαλύτερη ευελιξία για τις μεταφορές μεταξύ ταμείων και θα θεσπίσουν νέες διατάξεις που θα ενεργοποιούνται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Για να εξασφαλιστεί επαρκής στήριξη προς τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη, οι αναθεωρημένες προτάσεις της Επιτροπής προβλέπουν επίσης επανεξέταση των εθνικών πιστώσεων για τη συνοχή το 2024, λαμβανομένων υπόψη των πλέον πρόσφατων διαθέσιμων στατιστικών στοιχείων. Η επανεξέταση αυτή θα οδηγήσει μόνο σε ανοδική προσαρμογή ύψους έως και 10 δισ. EUR για όλα τα κράτη μέλη.

ØΣτήριξη μιας δίκαιης μετάβασης

Η ανάκαμψη και η μελλοντική ευημερία της Ευρώπης θα εξαρτηθούν από τα μέτρα που θα λάβουμε τώρα για να προετοιμαστούμε για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική ως προς τη χρησιμοποίηση των πόρων και κυκλική οικονομία. Οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν όλους τους Ευρωπαίους, αλλά το βάρος της προσαρμογής θα το επωμιστούν ορισμένοι τομείς και περιοχές περισσότερο από άλλους. Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την ανάκαμψη, η Επιτροπή προτείνει τη χρήση του Next Generation EU για να παρέχεται χρηματοδοτική συνδρομή που θα συνοδεύει τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και να διασφαλίζεται ότι κανείς και καμία δεν μένει στο περιθώριο.

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει την παροχή σημαντικής πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους 30 δισ. EUR για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, με την οποία το συνολικό ποσό ανέρχεται σε 40 δισ. EUR. Η χρηματοδότηση αυτή θα χρησιμοποιηθεί για την άμβλυνση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο, π.χ. με στήριξη της επανεκπαίδευσης εργαζομένων, με παροχή βοήθειας στις ΜΜΕ ώστε να δημιουργήσουν νέες οικονομικές ευκαιρίες και με επενδύσεις στη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και στην κυκλική οικονομία. Αύξηση της χρηματοδότησης για το InvestEU θα συνεπάγεται επίσης ενίσχυση του δεύτερου πυλώνα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης. Η Επιτροπή υποβάλλει επίσης προτάσεις για τη δημιουργία του νέου μηχανισμού δανειοδότησης του δημόσιου τομέα που αποτελεί τον τρίτο πυλώνα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης. Ο μηχανισμός αυτός θα λάβει στήριξη ύψους 1,5 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό της ΕΕ 7 και δάνεια ύψους 10 δισ. EUR από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Συνολικά, και οι τρεις πυλώνες του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους έως και 150 δισ. EUR επενδύσεων για να εξασφαλιστεί ότι κανείς και καμία δεν μένει στο περιθώριο κατά τη διάρκεια της πράσινης μετάβασης.

Οι αγροτικές περιοχές θα διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στην υλοποίηση της πράσινης μετάβασης και στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Ευρώπης για το περιβάλλον και το κλίμα. Η Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση του προϋπολογισμού για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης κατά 15 δισ. EUR με σκοπό τη στήριξη των γεωργών και των αγροτικών περιοχών ώστε να προβούν στις διαρθρωτικές αλλαγές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και ειδικότερα με σκοπό να στηριχθεί η επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που τίθενται με τη νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».

2)Επανεκκίνηση της οικονομίας και συμβολή στην επανεκκίνηση των ιδιωτικών επενδύσεων

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή προτείνει νέο Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας το οποίο θα βοηθήσει στην κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων για την παροχή επείγουσας στήριξης σε ευρωπαϊκές εταιρείες που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν βιώσιμες ώστε να αντιμετωπίσουν άμεσα προβλήματα ρευστότητας και φερεγγυότητας. Το μέσο αυτό θα είναι προσωρινό και θα στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Θα συμβάλει στην αποφυγή μαζικών κεφαλαιακών ελλείψεων και πιθανών αθετήσεων υποχρεώσεων από κατά τα άλλα βιώσιμες εταιρείες, καθώς και των σοβαρών οικονομικών ζημιών που θα προξενούσε η κατάσταση αυτή. Αυτά τα μέτρα ταχείας δράσης θα συμπληρωθούν από πιο μακροπρόθεσμη στήριξη στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως το InvestEU, η πολιτική συνοχής και το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά.

Το νέο προσωρινό μέσο θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ. Θα κινητοποιήσει ιδιωτικές επενδύσεις σε προβληματικές επιχειρήσεις, παρέχοντας μερικές εγγυήσεις για ζημίες. Με τροφοδότηση ύψους 5 δισ. EUR στον προϋπολογισμό της ΕΕ από το τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο το 2020 για να εξασφαλιστεί ταχεία εκκίνηση και με επιπλέον 26 δισ. EUR από το Next Generation EU, ο προϋπολογισμός της Ένωσης θα παρέχει εγγύηση ύψους έως και περίπου 75 δισ. EUR στον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με την οποία θα διασφαλίζεται ταχεία υλοποίηση στην πράξη. Το μέσο θα αποσκοπεί σε επενδυτικό επίπεδο ύψους 300 δισ. EUR για στήριξη της φερεγγυότητας.

Η εγγύηση θα είναι κατάλληλα σχεδιασμένη ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι επενδύσεις στοχεύουν στις εταιρείες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη κεφαλαίων σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλους τους τομείς, με ιδιαίτερη έμφαση σε κράτη μέλη που έχουν μικρότερες δυνατότητες παρέμβασης μέσω κρατικών ενισχύσεων και σε κράτη μέλη και τομείς όπου οι οικονομικές επιπτώσεις της νόσου COVID-19 είναι οι σοβαρότερες. Η στόχευση αυτή είναι ουσιώδους σημασίας για να διατηρηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά και να αποφευχθεί η περαιτέρω διεύρυνση επιζήμιων οικονομικών αποκλίσεων εντός της Ένωσης. Θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά η κεφαλαιακή κατάσταση των ιδρυμάτων που εφαρμόζουν το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας.

Επιπλέον, ως συμπληρωματικό μέτρο, θα αυξηθεί το κεφάλαιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων ώστε να παρέχει στήριξη σε ευρύ φάσμα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων μέσω της εφαρμογής του Μηχανισμού Στήριξης Φερεγγυότητας. Το μέτρο αυτό θα συμβάλει περαιτέρω στην οικοδόμηση ολοκληρωμένης δέσμης μέτρων για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη, σε συνδυασμό επίσης με τα μέτρα που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Απρίλιο. Αυτή η αύξηση κεφαλαίου ύψους έως και 1,5 δισ. EUR θα χρηματοδοτηθεί τόσο στο παρόν όσο και στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

ØΕνισχυμένη επενδυτική ικανότητα και στρατηγική αυτονομία

Οι ιδιωτικές επενδύσεις θα πληγούν σοβαρά από την κρίση: σύμφωνα με την ανάλυση της Επιτροπής, οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα ενδέχεται να μειωθούν κατά περισσότερο από 1 τρισ. EUR την περίοδο 2020-2021. Για την κάλυψη των επενδυτικών αναγκών της ευρωπαϊκής οικονομίας θα απαιτηθεί επείγουσα δράση ώστε να αναστραφεί αυτή η τάση και να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ανάκαμψη με μοχλό τις επενδύσεις. Αυτές οι επενδύσεις είναι ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης της Ευρώπης, για τις οποίες η Επιτροπή εκτιμά ότι οι επενδυτικές ανάγκες ανέρχονται σε τουλάχιστον 1,2 τρισ. EUR κατά την ίδια περίοδο. Οι επενδύσεις σε βασικούς τομείς και τεχνολογίες, από τη 5G έως την τεχνητή νοημοσύνη και από το καθαρό υδρογόνο έως την ενέργεια από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές, αποτελούν το κλειδί για το μέλλον της Ευρώπης.

Το πρόγραμμα InvestEU είναι το πλέον κατάλληλο για την κινητοποίηση επενδύσεων και τη στήριξη των ενωσιακών πολιτικών κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης από μια βαθιά οικονομική κρίση. Αυτό καταδείχθηκε πασιφανώς από την εμπειρία που αποκτήθηκε από την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων και χρηματοδοτικών μέσων στον απόηχο της προηγούμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή προτείνει την αναβάθμιση του InvestEU σε επίπεδο ύψους 15,3 δισ. EUR για τα τέσσερα σκέλη πολιτικής που έχουν ήδη συμφωνηθεί από τους συννομοθέτες. Η αναβάθμιση αυτή θα μπορούσε να κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους άνω των 240 δισ. EUR.

Το InvestEU θα παρέχει στήριξη ζωτικής σημασίας σε εταιρείες κατά τη φάση ανάκαμψης και θα διασφαλίζει την έντονη εστίαση των ιδιωτών επενδυτών στις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες πολιτικές προτεραιότητες της Ένωσης, ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την ψηφιοποίηση. Θα αυξήσει την ικανότητα ανάληψης κινδύνων του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης. Κινητοποιώντας σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις, θα συμπληρώσει την άμεση στήριξη που θα παρέχεται κατά τη διάρκεια της φάσης αποκατάστασης μετά την κρίση από τον Μηχανισμό Στήριξης της Φερεγγυότητας και την πρωτοβουλία REACT-EU, καθώς και τη χρηματοδότηση με βάση το μελλοντικό πλαίσιο από την πολιτική συνοχής και άλλα προγράμματα.

Επενδύσεις στη στρατηγική αυτονομία: νέος Μηχανισμός Στρατηγικών Επενδύσεων

Βασικό στοιχείο του InvestEU θα είναι ένας νέος μηχανισμός για την αύξηση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης μέσω της ανάπτυξης στρατηγικής αυτονομίας όσον αφορά ζωτικής σημασίας εφοδιαστικές αλυσίδες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Θα δημιουργηθεί Μηχανισμός Στρατηγικών Επενδύσεων ως πρόσθετο σκέλος στο πλαίσιο του InvestEU. Ο μηχανισμός αυτός θα στηρίζει έργα που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ισχυρών και ανθεκτικών αλυσίδων αξίας σε ολόκληρη την ΕΕ και ενισχύουν την αυτονομία της ενιαίας αγοράς της Ένωσης, ενώ παράλληλα τη διατηρούν ανοιχτή στον ανταγωνισμό και το εμπόριο σύμφωνα με τους κανόνες της. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της οικονομίας της Ένωσης, ενώ παράλληλα θα παρέχονται οι πόροι σε εταιρείες στρατηγικής σημασίας για να ευημερήσουν και να αναπτυχθούν εντός της ΕΕ. Η στήριξη από τα κράτη μέλη για αυτά τα έργα δεν είναι πιθανό να επαρκέσει και η έντονη διασυνοριακή διάσταση σημαίνει ότι μια συντονισμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία τους.

3)Αξιοποίηση των διδαγμάτων από την κρίση και αντιμετώπιση των στρατηγικών προκλήσεων της Ευρώπης

ØΝέα και ενισχυμένα προγράμματα για την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας και την ενίσχυση της συνεργασίας

Το Next Generation EU θα παρέχει στοχευμένη ενίσχυση για βασικά προγράμματα που τροφοδοτούν την ανάπτυξη και ενισχύουν την ικανότητα της Ευρώπης να αντέχει και να ξεπερνά μελλοντικές κρίσεις. Οι ενισχύσεις αυτές έρχονται να προστεθούν στις αρχικές προτάσεις της Επιτροπής για το μελλοντικό πλαίσιο, οι οποίες εξακολουθούν να αποτελούν μια δίκαιη και ισορροπημένη βάση για συμφωνία.

Νέο πρόγραμμα για την ενίσχυση της ασφάλειας και της συνεργασίας στον τομέα της υγείας

Η κρίση κατέδειξε την ανάγκη να δοθεί στο μελλοντικό δημοσιονομικό πλαίσιο υψηλότερη προτεραιότητα στη χρηματοδότηση για την υγεία. Η Επιτροπή προτείνει ένα φιλόδοξο αυτοτελές πρόγραμμα «EU4Health», με το οποίο θα παρέχεται ειδική στήριξη για τις επερχόμενες προκλήσεις στον τομέα της υγείας, όπως προσδιορίζονται στην εκτίμηση των αναγκών. Σύμφωνα με την εν λόγω πρόταση, η χρηματοδότηση για το νέο πρόγραμμα θα ανέλθει σε 9,4 δισ. EUR, ποσό που συνιστά σημαντική ενίσχυση συγκριτικά με προηγούμενες προτάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+.

Το νέο πρόγραμμα θα βοηθήσει να εξασφαλιστεί ότι η Ένωση διαθέτει τις κρίσιμης σημασίας ικανότητες που χρειάζεται ώστε να ανταποκρίνεται με ταχύτητα και στην κατάλληλη κλίμακα σε μελλοντικές κρίσεις στον τομέα της υγείας. Το πρόγραμμα θα αποσκοπεί στη δημιουργία ολοκληρωμένου πλαισίου για την πρόληψη, την ετοιμότητα και την αντίδραση σε κρίσεις στον τομέα της υγείας στην ΕΕ, το οποίο θα συμπληρώνει και θα ενισχύει τις προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο και την περιφερειακή στήριξη στα συστήματα υγείας στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. 

Ο πρώτος άξονας του προγράμματος θα αφορά την ασφάλεια και την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κρίσεων στον τομέα της υγείας. Θα στηρίξει επενδύσεις σε κρίσιμης σημασίας υποδομές, εργαλεία, δομές, διαδικασίες και εργαστηριακές ικανότητες στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων εργαλείων για την επιτήρηση, την ανάπτυξη μοντέλων, την πρόβλεψη, την πρόληψη και τη διαχείριση εξάρσεων. Θα στηρίξει τη δημιουργία μηχανισμού για την ανάπτυξη, την προμήθεια και τη διαχείριση προϊόντων σχετικών με κρίσεις στον τομέα της υγείας, όπως φάρμακα —συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων— και θεραπευτικές αγωγές, ενδιάμεσα προϊόντα, δραστικά φαρμακευτικά συστατικά και οι πρώτες ύλες τους· ιατρικές συσκευές και ιατρικός εξοπλισμός, όπως αναπνευστήρες, προστατευτικός ρουχισμός και εξοπλισμός, διαγνωστικά υλικά και εργαλεία. Θα συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου πλαισίου ενημέρωσης σχετικά με τον κίνδυνο σε επίπεδο ΕΕ, το οποίο θα καλύπτει όλες τις φάσεις των κρίσεων.

Ο δεύτερος άξονας θα στηρίξει ένα πιο μακροπρόθεσμο όραμα για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας μέσω αποδοτικών συστημάτων υγείας χωρίς αποκλεισμούς σε όλα τα κράτη μέλη, μέσω της βελτίωσης της πρόληψης και επιτήρησης των νόσων, της προαγωγής της υγείας, της πρόσβασης, της διάγνωσης και της θεραπευτικής αγωγής, καθώς και μέσω της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα της υγείας. Το πρόγραμμα θα στηρίξει, για παράδειγμα, την ανάπτυξη ικανοτήτων στα κράτη μέλη, θα χρηματοδοτήσει προγράμματα κατάρτισης του ιατρικού και λοιπού προσωπικού στον τομέα της υγείας, ενώ θα επενδύσει και στον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και στην εγκατάσταση διαλειτουργικών ψηφιακών υποδομών, μεταξύ άλλων για την έρευνα και την ανταλλαγή δεδομένων.

Το πρόγραμμα θα σχεδιαστεί και θα υλοποιηθεί με πλήρη σεβασμό της κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών σε αυτόν τον τομέα. Θα συνδεθεί με τη σχετική στήριξη που παρέχεται στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων της ΕΕ και θα καθιερώσει νέους τρόπους υλοποίησης κοινών δράσεων και εξασφάλισης της διαθεσιμότητας ιατρικών αντιμέτρων και πόρων σε περίπτωση σοβαρών απειλών για την υγεία. Θα συνεργάζεται με τον ενισχυμένο rescEU, ο οποίος εστιάζει στις άμεσες ικανότητες αντιμετώπισης κρίσεων, τη δημιουργία αποθεμάτων, την εγκατάσταση και την αποστολή εξοπλισμού και προσωπικού σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, παρέχοντας τις απαραίτητες συνεισφορές για την υγεία.

Ενίσχυση της ικανότητας του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης

Ένα σαφές δίδαγμα από την πανδημία είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να μπορεί να αντιδρά ταχύτερα και πιο ευέλικτα σε σοβαρές διασυνοριακές κρίσεις, δεδομένης της κλίμακας των δυνητικών διαταραχών για τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Επομένως, η Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση του rescEU, του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης. Με τον τρόπο αυτό ο rescEU θα καταστεί πιο ευέλικτος και θα αυξηθεί η ικανότητα της Ένωσης για ανάληψη συλλογικής δράσης σε επίπεδο ΕΕ.

Το χρηματοδοτικό κονδύλιο θα αυξηθεί σε 3,1 δισ. EUR για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε υποδομές αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, μεταφορικής ικανότητας και ομάδων στήριξης έκτακτης ανάγκης. Ο αναβαθμισμένος rescEU θα δώσει στην Ένωση την ικανότητα και τις υλικοτεχνικές υποδομές που χρειάζονται για την κάλυψη διαφόρων ειδών έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν ιατρική συνιστώσα, συμπληρώνοντας το νέο πρόγραμμα «EU4Health». Η πρόταση θα εξορθολογίσει και θα αυξήσει επίσης την ευελιξία των επιχειρησιακών ικανοτήτων. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί η πιο έγκαιρη και αποτελεσματική μελλοντική αντίδραση της ΕΕ σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μεγάλης κλίμακας.

Πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» – επενδύσεις στην καινοτομία και την ετοιμότητα για το μέλλον

Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» θα ανέλθει σε 94,4 δισ. EUR με σκοπό να αυξηθεί η ευρωπαϊκή στήριξη σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που σχετίζονται με την υγεία και το κλίμα. Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της ετοιμότητας για αποτελεσματική και ταχεία αντίδραση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, καθώς και στην πραγματοποίηση επενδύσεων σε επιστημονικές λύσεις, συμπληρώνοντας την επιχειρησιακή χρηματοδότηση που παρέχεται στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «EU4Health» και του rescEU.

Στον τομέα της υγείας, η ενίσχυση θα χρησιμοποιηθεί για την κλιμάκωση της ερευνητικής προσπάθειας όσον αφορά προκλήσεις όπως η πανδημία του κορονοϊού, η επέκταση των κλινικών δοκιμών, τα καινοτόμα προστατευτικά μέτρα, η ιολογία, τα εμβόλια, οι θεραπευτικές αγωγές και η διαγνωστική, καθώς και η μετατροπή των ερευνητικών πορισμάτων σε μέτρα πολιτικής για τη δημόσια υγεία.

Προτείνεται επίσης η κλιμάκωση πόρων για την έρευνα και την καινοτομία σε τομείς που σχετίζονται με το κλίμα. Η κλιμάκωση αυτή θα ενισχύσει τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ σε σχετικούς οικονομικούς τομείς και θα προωθήσει μια ανάκαμψη που συνάδει με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η ενίσχυση θα παράσχει πρόσθετα μέσα για αναδυόμενες και ρηξικέλευθες καινοτομίες από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Σε καιρό κρίσης συμπαραστεκόμαστε στους παγκόσμιους εταίρους μας

Η πανδημία αποτελεί παγκόσμια πρόκληση. Χωρίς παγκόσμια αντίδραση, κάθε χώρα και περιοχή στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ένωσης, θα παραμείνει ευάλωτη. Η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να επιδεικνύει αλληλεγγύη προς τους εταίρους της σε ολόκληρο τον κόσμο για την καταπολέμηση της νόσου COVID-19.

Η Επιτροπή προτείνει να καθοριστεί το κονδύλιο για τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας στα 86 δισ. EUR, μέσω νέας Εγγύησης Εξωτερικής Δράσης, καθώς και του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη με σκοπό τη στήριξη εταίρων —ιδίως στα Δυτικά Βαλκάνια, τη Γειτονία και την υπόλοιπη Αφρική— στις προσπάθειές τους να καταπολεμήσουν και να ανακάμψουν από τις επιπτώσεις της πανδημίας, σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους, όπως διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα Ηνωμένα Έθνη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Με στοχευμένη προσαρμογή του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου θα καταστεί δυνατή η διάθεση πρόσθετης στήριξης ύψους 1 δισ. EUR ήδη εντός του 2020.

Η στήριξη θα παράσχει ρευστότητα σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, θα διατηρήσει τις επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα αυξήσει την ικανότητα χρηματοδότησης σε τοπικά νομίσματα στις χώρες εταίρους για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της ετοιμότητας, καθώς και για την ανάπτυξη της παραγωγικής ικανότητας για σχετικά με τη νόσο COVID-19 εμβόλια, θεραπευτικές αγωγές και διαγνωστική. Αυτή η αυξημένη στήριξη θα στοχεύει επίσης τις πλέον ευάλωτες χώρες και περιοχές, αντιμετωπίζοντας τις σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.

Η Επιτροπή προτείνει επίσης πρόσθετο κονδύλιο ύψους 5 δισ. EUR για την ενίσχυση του μέσου ανθρωπιστικής βοήθειας, το οποίο αντανακλά τις αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανάγκες στις πλέον ευάλωτες περιοχές του κόσμου. Οι επιπτώσεις της πανδημίας και οι οικονομικές συνέπειες, για παράδειγμα η απώλεια εισοδήματος εξαιτίας της κατάρρευσης των τιμών του πετρελαίου και των πρώτων υλών και της δραστικής μείωσης των εμβασμάτων, επιτείνουν τις υπάρχουσες ανάγκες, γεγονός που προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στην ικανότητα της Ένωσης να επιδείξει αλληλεγγύη προς τον υπόλοιπο κόσμο.

ØΕνίσχυση άλλων προγραμμάτων για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας και την υλοποίηση στρατηγικών προτεραιοτήτων

ØΠιο ευέλικτα εργαλεία έκτακτης ανάγκης

3.Από τη θεωρία στην πράξη: Next Generation EU

Ο κύριος όγκος των προτεινόμενων μέτρων ανάκαμψης θα τροφοδοτηθεί από ένα νέο προσωρινό μέσο ανάκαμψης, το Next Generation EU, με χρηματοδοτική ικανότητα παρέμβασης ύψους 750 δισ. EUR. Το μέσο θα αποτελεί έκτακτο και προσωρινό μηχανισμό έκτακτης ανάγκης. Η χρηματοδότηση θα καταστεί δυνατή με την απόφαση για τους ιδίους πόρους, η οποία θα επιτρέψει στην Επιτροπή να δανειστεί, εξ ονόματος της Ένωσης, ποσό ύψους έως και 750 δισ. EUR, για μέτρα κατά την περίοδο 2021-2024.

Με σκοπό να παρασχεθεί η αναγκαία δημοσιονομική ικανότητα για την κάλυψη των δυνητικών υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση του Next Generation EU και σύμφωνα με τις απαιτήσεις της δημοσιονομικής πειθαρχίας, η αναθεωρημένη απόφαση για τους ιδίους πόρους θα περιλαμβάνει έκτακτη και προσωρινή αύξηση των ανώτατων ορίων των ιδίων πόρων για τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις πληρωμές κατά 0,6 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ. Η επέκταση των ανώτατων ορίων θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο για να καλυφθούν οι ανάγκες εξαιτίας της κρίσης που προκάλεσε η COVID-19 και θα περιορίζονται στο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την κάλυψη αυτών των υποχρεώσεων.

Η κλίμακα του Next Generation EU και ο σχεδιασμός του πρέπει να αντικατοπτρίζουν το μέγεθος και τον επείγοντα χαρακτήρα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ένωση. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες για επείγουσες επενδύσεις που προέκυψαν μετά την κρίση είναι άνευ προηγουμένου. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαία μια αποφασιστική και έκτακτη αντίδραση σε επίπεδο Ένωσης. Ο πρωτόγνωρος χαρακτήρας αυτού του εγχειρήματος και το εξαιρετικό ύψος αυτών των κεφαλαίων υπαγορεύουν την κατοχύρωσή τους μέσω του συστήματος ιδίων πόρων, το οποίο εγκρίνεται από όλα τα κράτη μέλη σύμφωνα με τους συνταγματικούς τους κανόνες. 

Η χρηματοδότηση της πρόσθετης στήριξης μέσω της αύξησης των εθνικών συνεισφορών αμέσως μετά την κρίση θα αύξαινε περαιτέρω την πίεση στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Σε αυτές τις εξαιρετικές περιστάσεις, είναι απολύτως δικαιολογημένη η χρήση χρηματοδοτικού μηχανισμού που θα αυξήσει σημαντικά και εγκαίρως τις δαπάνες χωρίς να αυξάνει τα εθνικά χρέη, ως έκφραση αλληλεγγύης σε κλίμακα αντίστοιχη με την κρίση.

Ο δανεισμός θα αξιοποιήσει το πολύ καλό ιστορικό επιδόσεων της Ένωσης όσον αφορά τη χρήση μέσων με βάση την αγορά για τη στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη. Η Ένωση θα δανείζεται στις χρηματοπιστωτικές αγορές με όρους που θα αντανακλούν την ιδιαίτερα υψηλή αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας και θα διοχετεύει αυτά τα κεφάλαια γρήγορα εκεί που χρειάζονται περισσότερο.

Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα εκδώσει ομόλογα με διαφορετικές ληκτότητες στις κεφαλαιαγορές, αξιοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο την ικανότητα αυτών των αγορών να απορροφούν τέτοια ομόλογα και παράλληλα εξασφαλίζοντας το χαμηλότερο μέσο κόστος δανεισμού. Μια τέτοια διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης επιτρέπει στην Επιτροπή να προβαίνει σε δανειοληπτικές πράξεις κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται καλύτερα στην κλίμακα των πράξεων και στο περιβάλλον που επικρατεί στην αγορά.

Από τα κεφάλαια που θα διοχετευθούν μέσω του Next Generation EU, 500 δισ. EUR θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της συνιστώσας επιχορηγήσεων του Μηχανισμού Ανάκτησης και Ανθεκτικότητας και για την ενίσχυση άλλων βασικών προγραμμάτων αντιμετώπισης της κρίσης και ανάκαμψης. Το υπόλοιπο της χρηματοδότησης που θα κινητοποιηθεί με το μέσο, ύψους 250 δισ. EUR, θα διατεθεί στα κράτη μέλη υπό μορφή δανείων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκτησης και Ανθεκτικότητας.

Τα κεφάλαια που θα αντληθούν θα αποπληρωθούν μετά το 2027 και το αργότερο έως το 2058. Η ρύθμιση αυτή θα συμβάλει στην ανακούφιση των προϋπολογισμών των κρατών μελών σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία τα δημόσια οικονομικά δέχονται σοβαρές πιέσεις, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι όλες οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν την έκδοση χρεωστικών τίτλων θα εξοφληθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ. Για να διευκολυνθεί η αποπληρωμή της χρηματοδότησης που θα αντληθεί από την αγορά και να βοηθηθεί η περαιτέρω ανακούφιση των εθνικών προϋπολογισμών, η Επιτροπή θα προτείνει πρόσθετους νέους ιδίους πόρους σε μεταγενέστερο στάδιο της δημοσιονομικής περιόδου.

Όλες οι ροές εσόδων και πληρωμών που βασίζονται στο Next Generation EU θα είναι επιπρόσθετες στις πιστώσεις που διατίθενται κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού και, κατά συνέπεια, δεν θα έχουν επιπτώσεις στο δημοσιονομικό ισοζύγιο. Οι ροές αυτές, συμπεριλαμβανομένων των καταβληθέντων τόκων, θα εμφανίζονται ευκρινώς στον προϋπολογισμό για να καταδεικνύεται ο προσωρινός και έκτακτος χαρακτήρας τους και για να εξασφαλίζεται πλήρης διαφάνεια 9 .

Επιπλέον, οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού υπογραμμίζουν τη σημασία που έχει η διασφάλιση επαρκών δημοσιονομικών περιθωρίων για την Ένωση σε περιπτώσεις οικονομικών κλυδωνισμών που οδηγούν σε μείωση του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος. Προκειμένου να διατηρηθεί επαρκές περιθώριο στο πλαίσιο των ανώτατων ορίων των ιδίων πόρων, ώστε η Ένωση να καλύψει τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις και τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις της που λήγουν σε ένα δεδομένο έτος, ακόμη και υπό τις πλέον δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις, η Επιτροπή προτείνει επίσης να αυξηθούν τα ανώτατα όρια των ιδίων πόρων σε μόνιμη βάση για τις αναλήψεις υποχρεώσεων στο 1,46 % και για τις πληρωμές στο 1,40 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ.

4.Συμπέρασμα – η πορεία προς ταχεία επίτευξη συμφωνίας σχετικά με έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη

Η επιτυχία του σχεδίου ανάκαμψης θα εξαρτηθεί όχι μόνο από την κλίμακα και τις φιλοδοξίες του, αλλά και από την ταχύτητα της δράσης και την ικανότητα προσαρμογής της απόκρισης ανάλογα με τις εξελίξεις. Σε πολλά μέρη της Ένωσης χρειάζεται επειγόντως χρηματοδοτική στήριξη για να σταθούν όρθιες οι επιχειρήσεις και να στηριχθούν όσοι και όσες έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν επίσης για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με το μακροπρόθεσμο πλαίσιο, αλλά δεν είναι πολύ αργά. Η ταχεία επίτευξη συμφωνίας θα καταστήσει δυνατή την έγκαιρη έναρξη των ενισχυμένων προγραμμάτων.

Η Επιτροπή συμμερίζεται την αποφασιστικότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να εξασφαλίσει την ομαλή μετάβαση στο νέο μακροπρόθεσμο πλαίσιο. Ωστόσο, η παράταση του τρέχοντος πλαισίου δεν αποτελεί υποκατάστατο μιας ολοκληρωμένης συμφωνίας για έναν νέο, σύγχρονο, μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αποκτήσει η Ένωση τα νέα προγράμματα και εργαλεία που θα είναι απαραίτητα για την υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης. Κατά συνέπεια, το διοργανικό έργο θα πρέπει κατά τις προσεχείς εβδομάδες να επικεντρωθεί πλήρως και αμέριστα στην οριστικοποίηση του Next Generation EU και του νέου μακροπρόθεσμου πλαισίου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τους συννομοθέτες να εξετάσουν αυτές τις προτάσεις με ταχύτητα, με σκοπό να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έως τον Ιούλιο. 

Η έγκαιρη λήψη απόφασης σχετικά με την πρόταση τροποποίησης του τρέχοντος πλαισίου θα καταστήσει δυνατή την άμεση διάθεση πρόσθετης χρηματοδότησης για την πρωτοβουλία REACT-EU, το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Βιώσιμης Ανάπτυξης, σύμφωνα με τον επείγοντα χαρακτήρα αυτών των αναγκών.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την οριστικοποίηση συμφωνίας σχετικά με το μελλοντικό μακροπρόθεσμο πλαίσιο και τα συνοδευτικά τομεακά προγράμματα. Η ολοκλήρωση αυτών των εργασιών στις αρχές του φθινοπώρου θα σημαίνει ότι ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα μπορούσε να αρχίσει να εκτελείται την 1η Ιανουαρίου 2021 προωθώντας την ανάκαμψη της Ευρώπης.

Η ανάληψη δράσης τώρα θα σημαίνει ότι η Ένωση είναι έτοιμη να πράξει ό,τι είναι αναγκαίο για να επιστρέψει η οικονομία σε τροχιά προόδου, να προστατευθούν τα μέσα βιοπορισμού όλων των Ευρωπαίων και να πραγματοποιηθούν επενδύσεις στη μακροπρόθεσμη μετάβαση της Ευρώπης σε ένα πιο δίκαιο, πιο πράσινο και ψηφιακό μέλλον.

δισ. EUR, τιμές 2018

(1)      COM(2020) 456.

(2)      SWD(2020) 98.

(3)    Αν δεν ορίζεται διαφορετικά, τα ποσά εκφράζονται σε σταθερές τιμές 2018.

(4)    Με βάση συντηρητική παραδοχή όσον αφορά τους αναμενόμενους πολλαπλασιαστές και τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί με συγκρίσιμα μέσα. Ωστόσο, η ακρίβεια των αναμενόμενων πολλαπλασιαστών ενδέχεται να επηρεαστεί από την αστάθεια της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης.

(5)    Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Απριλίου 2020 σχετικά με τη συντονισμένη δράση της ΕΕ για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19 και των συνεπειών της, το οποίο επαναβεβαιώθηκε με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Μαΐου 2020 σχετικά με το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, τους ίδιους πόρους και το σχέδιο ανάκαμψης.

(6)    Συμπεράσματα του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μετά την εικονοδιάσκεψη με τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 23 Απριλίου 2020.

(7)    1,25 δισ. EUR από επανεισροές από χρηματοδοτικά μέσα και 250 εκατ. EUR από τον προϋπολογισμό.

(8)      COM(2020) 22, COM(2020) 23.

(9)    Το κόστος δανεισμού για τη συνιστώσα επιχορηγήσεων του Next Generation EU θα καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Εκτιμάται ότι το κόστος αυτό θα ανέλθει σε 17,4 δισ. EUR κατά τη διάρκεια του δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 27.5.2020

COM(2020) 442 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

στην

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ τροφοδοτεί το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
	Στόχος: στήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών της ΕΕ και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης
	Μηχανισμός: επιχορηγήσεις και δάνεια

Ανάγκες λόγω της κρίσης και αναμενόμενος αντίκτυπός της

Υλοποίηση

Συμπληρωματικότητα με τις ενωσιακές και τις εθνικές πολιτικές

Δημοσιονομικές πτυχές

ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (REACΤ-EU)
	Στόχος: επενδύσεις σε βραχυπρόθεσμες δράσεις ανασύνταξης μετά την κρίση
	Μηχανισμός: κυρίως επιχορηγήσεις

Ανάγκες λόγω της κρίσης και αναμενόμενος αντίκτυπός της

Υλοποίηση

Συμπληρωματικότητα με τις ενωσιακές και τις εθνικές πολιτικές

Δημοσιονομικές πτυχές

INVEST EU (ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ)
	Στόχος: κινητοποίηση επενδύσεων για τη στήριξη της ανάκαμψης και της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένου ενός μηχανισμού για την προώθηση των επενδύσεων σε στρατηγικές ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας
	Μηχανισμός: παροχή εγγύησης από τον προϋπολογισμό

Ανάγκες λόγω της κρίσης και αναμενόμενος αντίκτυπός της

Υλοποίηση

Συμπληρωματικότητα με τις ενωσιακές και τις εθνικές πολιτικές

Δημοσιονομικές πτυχές

ΜΕΣΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ
	Στόχος: κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων για τη στήριξη της φερεγγυότητας βιώσιμων επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την κρίση
	Μηχανισμός: παροχή εγγύησης από τον προϋπολογισμό

Ανάγκες λόγω της κρίσης και αναμενόμενος αντίκτυπός της

Υλοποίηση

Συμπληρωματικότητα με τις ενωσιακές και τις εθνικές πολιτικές

Δημοσιονομικές πτυχές

Χρηματοδοτικό κονδύλιο ύψους 31 δισ. EUR θα αυξήσει την εγγύηση της ΕΕ στο πλαίσιο του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου κατά 66 δισ. EUR. Η εγγύηση αυτή θα επιτρέψει την κινητοποίηση επενδύσεων ύψους περίπου 300 δισ. EUR, αρχής γενομένης ήδη από το 2020.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ EU4HEALTH
	Στόχος: επενδύσεις στην ασφάλεια της υγείας και στην ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας
	Μηχανισμός: επιχορηγήσεις και δημόσιες συμβάσεις

Ανάγκες λόγω της κρίσης και αναμενόμενος αντίκτυπός της

ØΕπιπλέον, φιλόδοξες ειδικές πρωτοβουλίες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να στοχεύσουν στην εξάλειψη συγκεκριμένων ασθενειών, όπως η μείωση των κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και της εποχικής γρίπης. Θα μπορούσαν να συμβάλουν στην πρόληψη βλαβών και δαπανών που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, καθώς και στη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας.

Υλοποίηση

ØΤο πρόγραμμα θα εξασφαλίσει συνεχείς επενδύσεις στις απαραίτητες δομές και εργαλεία για επιχειρησιακή στήριξη στην ΕΕ με σκοπό την αντιμετώπιση των κρίσεων στον τομέα της υγείας, την κάλυψη της πρόληψης, της ετοιμότητας και της αντίδρασης, καθώς και τη στήριξη του πραγματικού διατομεακού συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ. Θα αναληφθούν εργασίες σε στενή συνεργασία με το ECDC, τον EMA, την EFSA ή τον ECHA, ομάδες εμπειρογνωμόνων και τα εργαστήρια αναφοράς της ΕΕ, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

ØΜε βάση τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις, το πρόγραμμα EU4Health θα εξασφαλίσει στρατηγικές προμήθειες ειδών όπως βιοκτόνα (απολυμαντικά), αντιδραστήρια για δοκιμές, προστατευτικός εξοπλισμός, βασικά φάρμακα, ιατρικός εξοπλισμός, διαγνωστικά αντιδραστήρια (π.χ. αναπνευστική υποστήριξη, αξονικοί τομογράφοι) και άλλα σχετικά είδη (όπως υλικό έγχυσης και αποστειρωμένοι επίδεσμοι). Στόχος του θα είναι η έγκαιρη παροχή κατάλληλων μέσων αντιμετώπισης μειζόνων μεταδοτικών νόσων, ώστε να είναι διαθέσιμα όταν τα χρειαστούν τα κράτη μέλη. Το πρόγραμμα θα παράσχει επίσης κίνητρα για την ανάπτυξη εμβολίων, την παραγωγή και τη διάθεσή τους εντός της Ένωσης, καθώς και την επανεκκίνηση της ενωσιακής παραγωγής φαρμάκων και δραστικών φαρμακευτικών/πρόδρομων ουσιών.

ØΤο νέο πρόγραμμα θα στηρίξει τις προσπάθειες του rescEU για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ιατρικού Σώματος μέσω της επιδότησης μόνιμων ομάδων εμπειρογνωμόνων. Αξιοποιώντας την πείρα που αποκτήθηκε στον κτηνιατρικό τομέα, θα επιδοτεί εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας και της εφοδιαστικής και, κατά περίπτωση, ιατρικό προσωπικό που θα μπορεί να κινητοποιείται ανά πάσα στιγμή και να αποστέλλεται παντού ανά την ΕΕ για την παροχή συμβουλών και εμπειρογνωσίας. Οι ομάδες θα υποστηρίζονται με εξοπλισμό (π.χ. κινητά εργαστήρια).

ØΤο πρόγραμμα θα στηρίξει επίσης τον συντονισμό μεταξύ των υποδομών στον τομέα της υγείας και των ικανοτήτων των ιατρικών και κτηνιατρικών εργαστηρίων ανά την Ένωση, συμπεριλαμβανομένων των προετοιμασιών για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής υποδομής για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις δυνατότητες εντατικής θεραπείας. Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει ένα απλό σύστημα για τη στήριξη της διασυνοριακής από κοινού προμήθειας προϊόντων, εργαλείων και υπηρεσιών που παρουσιάζουν σαφή ενωσιακή προστιθέμενη αξία όσον αφορά τη συνεργασία των συστημάτων υγείας.

ØΤο πρόγραμμα EU4Health θα συμβάλει στην οριοθέτηση της χρηματοδότησης για βασικές παρεμβάσεις στον τομέα της ηλεκτρονικής υγείας πέραν της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη», μεταξύ άλλων με την υποστήριξη της χρήσης δεδομένων για την υγειονομική περίθαλψη, την έρευνα και τη χάραξη πολιτικής (στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων για την Υγεία) μέσω της χρήσης υπολογιστικών νεφών ή άλλων υποδομών και τεχνολογιών υψηλής έντασης δεδομένων, όπως τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης. Θα στηρίξει την αυξημένη χρήση της τηλεϊατρικής, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης και της ενίσχυσης του μοντέλου τηλεϊατρικής των ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς. Θα συμβάλει στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών κριτηρίων αναφοράς και διακρατικών λύσεων.

ØΤο πρόγραμμα θα συμβάλλει στην πρόληψη νόσων, μεταξύ άλλων στηρίζοντας τις πολιτικές των κρατών μελών και έχοντας ως βάση την ισχυρή τεχνική καθοδήγηση και τις πολιτικές επιλογές τους, όσον αφορά την πρόληψη και την προώθηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Θα συμβάλλει στη συγκέντρωση και την κατάλληλη ανταλλαγή διαθέσιμων δεδομένων και πληροφοριών μεταξύ υπηρεσιών, οργανισμών της ΕΕ, καθώς και εθνικών και διεθνών οργανισμών στον τομέα της υγείας, και θα προωθεί τεκμηριωμένες βέλτιστες πρακτικές για την πρόληψη και τη διαχείριση νόσων.

ØΗ δράση για την πρόληψη θα βασίζεται σε μια πραγματική προσέγγιση «Μία υγεία» για τις νόσους και θα περιλαμβάνει τη συγκέντρωση γνώσεων και την κατανόηση της εξέλιξης των ζωονόσων, καθώς και των δυνητικών ζωονόσων.

ØΤο πρόγραμμα θα στηρίζει δράσεις για τη βελτίωση της πρόληψης και του ελέγχου των λοιμώξεων, την ταχεία και ορθή διενέργεια εξετάσεων και διάγνωση λοιμώξεων, ώστε οι ασθενείς να υποβάλλονται σε θεραπεία με τα κατάλληλα αντιμικροβιακά και να μειωθεί η ακατάλληλη και επικίνδυνη χρήση αντιμικροβιακών σε όλους τους τομείς. Μια διεθνής συνιστώσα θα εξασφαλίζει τη σύνδεση της ευρωπαϊκής πολιτικής για την υγεία με τις διεθνείς εξελίξεις και θα συμπληρώνει επωφελώς τις δράσεις για ζητήματα που προκαλούν ανησυχία σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.

Συμπληρωματικότητα με τις ενωσιακές και τις εθνικές πολιτικές

ØΗ βασική αρχή θα είναι ότι το νέο πρόγραμμα θα αποτελέσει τον καταλύτη για νέες προσεγγίσεις βάσει βέλτιστων πρακτικών ή καινοτόμων λύσεων ή αποτελεσμάτων ερευνητικών έργων, βοηθώντας να εφαρμοστούν πιλοτικά ή να δοκιμαστούν σε επίπεδο ευπαθούς πληθυσμού προτού διατεθούν στο σύνολο του πληθυσμού. Το νέο πρόγραμμα θα αλληλεπιδρά επίσης με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ο Μηχανισμός θα παράσχει κίνητρα για νέες μεταρρυθμίσεις, ενώ το νέο πρόγραμμα EU4Health μπορεί να στηρίξει τον συντονισμό της εφαρμογής τους σε όλα τα κράτη μέλη.

ØΗ συμπληρωματικότητα με τα αποτελέσματα των οργανισμών του τομέα της υγείας θα ενισχυθεί από τις επενδύσεις του προγράμματος αυτού, ιδίως όσον αφορά τη μεταφορά βέλτιστων πρακτικών, πρωτοκόλλων επιτήρησης ή προγραμμάτων ανάπτυξης ικανοτήτων.

Δημοσιονομικές πτυχές

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ/rescEU
	Στόχος: ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης
	Μηχανισμός: επιχορηγήσεις και δημόσιες συμβάσεις

Ανάγκες λόγω της κρίσης και αναμενόμενος αντίκτυπός της

·Να προβαίνει στην αγορά, ενοικίαση, μίσθωση και δημιουργία αποθεμάτων αναγνωρισμένων ικανοτήτων rescEU·

·Να εισάγει προϊόντα και προσωπικό από χώρες εκτός ΕΕ και να τα προωθεί εντός της ΕΕ·

·Να μεταφέρει ταχέως προϊόντα και προσωπικό από διάφορα σημεία της ΕΕ σε άλλα σημεία τα οποία χρειάζονται τα προϊόντα και το προσωπικό. Να διαθέτει εμπειρογνωσία που μπορεί να αναπτυχθεί διεθνώς για κάθε είδος καταστροφών (συμπεριλαμβανομένων «ιπτάμενων ιατρικών εμπειρογνωμόνων» – ειδικευμένων ιατρών, νοσοκόμων, επιδημιολόγων, επαγγελματιών στον τομέα της εντατικής θεραπείας, καθώς και ολοκληρωμένων, καλά εξοπλισμένων ιατρικών ομάδων έκτακτης ανάγκης)·

·Να προβαίνει στην ταχεία μεταφορά των θυμάτων καταστροφών/ασθενών εκεί όπου μπορούν να δεχθούν την πιο αποδοτική περίθαλψη όταν οι τοπικές και εθνικές ικανότητες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν. Η υποδομή αυτή θα περιλαμβάνει ένα σύστημα διαθέσιμων εγκαταστάσεων περίθαλψης σε όλα τα κράτη μέλη.

Υλοποίηση

ØΗ ΕΕ θα είναι σε θέση να προμηθεύεται, να χρηματοδοτεί και να θέτει σε εφαρμογή άμεσα επαρκείς στρατηγικές ικανότητες rescEU, υλικοτεχνική υποδομή αποθήκευσης και μεταφοράς, καθώς και μια διασυνδεδεμένη υποδομή διαχείρισης πληροφοριών έκτακτης ανάγκης που θα μπορεί να καλύπτει κάθε είδος έκτακτης ανάγκης και να αναπτύσσεται υπό την αιγίδα του rescEU. Αυτές οι στρατηγικές ικανότητες θα συμπληρώνουν τις ικανότητες των κρατών μελών. Θα πρέπει να είναι εγκατεστημένες στην επικράτεια αρκετών κρατών μελών της ΕΕ κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η πλέον αποτελεσματική γεωγραφική κάλυψη για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα αναλάβει το κόστος εισόδου/εξόδου/μεταφοράς, καθώς και το κόστος αποθήκευσης και το οικονομικό κόστος.

ØΗ Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να αποκτά, να ενοικιάζει ή να μισθώνει μεταφορική και υλικοτεχνική ικανότητα (ικανότητα αερομεταφοράς/μεταφοράς πολλαπλών σκοπών). Αυτό θα δώσει στην ΕΕ τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται σε κάθε είδους κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τόσο στο εσωτερικό της όσο και σε τρίτες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής απόκρισης: μεταφορά θυμάτων καταστροφών, ασθενών, ιατρών, ευρωπαϊκών ιατρικών ομάδων, επαναπατριζομένων, καθώς και κάθε τύπου φορτίου που σχετίζεται με την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης). Η αποθήκευση ειδών βοήθειας και η ικανότητα μεταφοράς θα πρέπει να είναι στρατηγικά αλληλένδετες προκειμένου να αυξηθεί η ταχύτητα παράδοσης και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού.

ØΟ rescEU θα περιλαμβάνει διατάξεις που θα παρέχουν δημοσιονομική ευελιξία, συμπεριλαμβανομένου του πολυετούς προγραμματισμού για τη συνιστώσα της πρόληψης και ετοιμότητας, και θα εξασφαλίζουν την άμεση διαθεσιμότητα και την ευελιξία των πόρων για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Όπως σαφώς κατέδειξε η κρίση της COVID-19, οι καταστάσεις αυτές είναι εκ φύσεως απρόβλεπτες και δεν κατανέμονται ομοιόμορφα σε μία περίοδο προγραμματισμού· ωστόσο, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, η ταχύτητα αντίδρασης είναι καθοριστικής σημασίας.

Συμπληρωματικότητα με τις ενωσιακές και τις εθνικές πολιτικές

Δημοσιονομικές πτυχές