ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Έγγραφο καθοδήγησης

Απόδειξη νόμιμης απόκτησης ζώντων ζώων των ειδών του παραρτήματος Β και απαραίτητα αποδεικτικά μέσα

(2019/C 107/02)

Το έγγραφο καθοδήγησης της Επιτροπής έχει σκοπό να στηρίξει τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ στην εφαρμογή των κανονισμών της ΕΕ για το εμπόριο άγριας πανίδας και χλωρίδας (1) σε καταστάσεις στις οποίες η νόμιμη απόκτηση ή εισαγωγή στην ΕΕ ζώντων δειγμάτων ειδών ζώων που απαριθμούνται στο παράρτημα Β του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 338/97 πρέπει να εξακριβώνεται μέσω αποδεικτικών εγγράφων, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν ισοδύναμα πρότυπα για τα έγγραφα που κάνουν δεκτά ως απόδειξη της νόμιμης απόκτησης.

1.   Ιστορικό

Ο γενικός κανόνας είναι ότι τα δείγματα των ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 338/97 («ο βασικός κανονισμός») δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς. Στους εμπορικούς σκοπούς συγκαταλέγονται «η αγορά, η προσφορά προς αγορά, η απόκτηση για εμπορικούς σκοπούς, η έκθεση για εμπορικούς σκοπούς, η χρησιμοποίηση για κερδοσκοπικό σκοπό και η πώληση, η κατοχή με σκοπό την πώληση, η προσφορά προς πώληση ή η μεταφορά προς πώληση» (άρθρο 8 παράγραφος 1).

Οι απαγορεύσεις που εφαρμόζονται για τα δείγματα ειδών που απαριθμούνται στο παράρτημα Α ισχύουν επίσης για τα δείγματα των ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Β για τα οποία δεν μπορεί να αποδειχτεί με ικανοποιητικό για τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ τρόπο ότι αποκτήθηκαν (και ότι, ανάλογα με την περίπτωση, εισήχθησαν στην ΕΕ) στο πλαίσιο της CITES, των κανονισμών και της σχετικής εθνικής νομοθεσίας (άρθρο 8 παράγραφος 5).

Προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για εμπορικούς σκοπούς τα δείγματα των ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Α, σε γενικές γραμμές απαιτείται ή έκδοση απαλλαγής από την αρμόδια διαχειριστική αρχή, η οποία λαμβάνει τη μορφή πιστοποιητικού. Η μορφή και το περιεχόμενο του εν λόγω πιστοποιητικού καθορίζεται σαφώς στους κανονισμούς της ΕΕ για το εμπόριο άγριας πανίδας και χλωρίδας. Αντιθέτως, για τα δείγματα ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Β δεν απαιτείται ή έκδοση πιστοποιητικού, εάν τα δείγματα αυτά προορίζονται για εμπορικούς σκοπούς. Η μορφή και το περιεχόμενο της απόδειξης σχετικά με τη νόμιμη εισαγωγή ή τη νόμιμη απόκτηση που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 5 δεν καθορίζονται στον βασικό κανονισμό. Ως εκ τούτου, μπορεί να προκύψουν διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με το περιεχόμενο της εν λόγω απόδειξης μεταξύ των αρμόδιων αρχών στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Μπορούν να απαιτούνται αποδεικτικά έγγραφα, προκειμένου να εξακριβωθεί ότι ένα δείγμα των ειδών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Α, Β ή Γ αποκτήθηκε σε ένα κράτος μέλος, και ότι πρόκειται να αποτελέσει αντικείμενο εξαγωγής από ένα άλλο, σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους μέλους καταγωγής (2).

Παρομοίως, μπορεί να απαιτούνται αποδεικτικά έγγραφα για την επανεξαγωγή, έτσι ώστε να εξακριβώνεται ότι τα δείγματα που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Α, Β ή Γ εισήχθησαν σύμφωνα με:

—	τον βασικό κανονισμό (μετά την έναρξη ισχύος του στις 3 Μαρτίου 1997)·

—	τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 3626/82 του Συμβουλίου (3) (μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 1984 και της τελευταίας ημέρας ισχύος της άδειας εισαγωγής που εκδόθηκε βάσει του εν λόγω κανονισμού)·

—	πριν από το 1984 σύμφωνα με τη CITES· ή

—	προτού αρχίσει να ισχύει οποιαδήποτε από τις πράξεις αυτές στα είδη ή στο κράτος μέλος απόκτησης στην ΕΕ (άρθρο 5 παράγραφος 3 και άρθρο 5 παράγραφος 4 του βασικού κανονισμού, βλέπε σημείο 3.5.8 του «οδηγού αναφοράς» (4)).

Για τον σκοπό αυτό πρέπει να εκδίδονται πιστοποιητικά βάσει του άρθρου 47 του εκτελεστικού κανονισμού.

Στον «οδηγό αναφοράς» παρέχονται ορισμένες πρόσθετες πληροφορίες. Ωστόσο, δεν υπάρχουν περαιτέρω στοιχεία σχετικά με περιπτώσεις στις οποίες τα αποδεικτικά έγγραφα δεν διέπονται από τους κανονισμούς της ΕΕ σχετικά με το εμπόριο ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας, ιδίως για το εμπόριο ειδών του παραρτήματος Β εντός της ΕΕ (άρθρο 8 παράγραφος 5 του βασικού κανονισμού).

Κατά συνέπεια, απαιτείται η έκδοση οδηγιών για να εξασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ εφαρμόζουν μια συνεκτική προσέγγιση, καθώς και ισοδύναμα πρότυπα για τα έγγραφα νόμιμης απόκτησης, συμπεριλαμβανομένων των εγγράφων που γίνονται δεκτά ως αποδεικτικά της νόμιμης απόκτησης. Η συνεκτικότητα μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ μπορεί να επιτευχθεί με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 5 παράγραφος 2 στοιχείο β), του άρθρου 5 παράγραφος 3, του άρθρου 5 παράγραφος 4 και του άρθρου 8 παράγραφος 5 του βασικού κανονισμού. Τα κράτη μέλη καλούνται να χρησιμοποιούν τα στοιχεία που παρατίθενται κατωτέρω κατά περίπτωση και με τρόπο αναλογικό προς κάθε μία από τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν.

2.   Χαρακτήρας του εγγράφου

Το έγγραφο καθοδήγησης συντάχθηκε από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και το περιεχόμενό του εγκρίθηκε από την επιτροπή για το εμπόριο ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που συστάθηκε βάσει του άρθρου 18 του βασικού κανονισμού και, κατά συνέπεια, από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της ΕΕ.

Σκοπός του παρόντος εγγράφου καθοδήγησης είναι να παρέχει βοήθεια προς τις εθνικές αρχές ως προς την εφαρμογή του βασικού κανονισμού. Δεν έχει νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα. Αποκλειστικός σκοπός του είναι να παρέχει πληροφορίες σχετικά με ορισμένες πτυχές του βασικού κανονισμού και του εκτελεστικού κανονισμού, καθώς και σχετικά με μέτρα που θεωρούνται βέλτιστες πρακτικές. Δεν αντικαθιστά ούτε συμπληρώνει ούτε τροποποιεί τις διατάξεις του εφαρμοστέου δικαίου της Ένωσης που αναφέρονται στο τμήμα 1 του παρόντος εγγράφου, οι οποίες εξακολουθούν να αποτελούν τη νομική βάση που πρέπει να εφαρμόζεται. Το έγγραφο δεν θα πρέπει επίσης να εξετάζεται μεμονωμένα· θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τη νομοθεσία και όχι ως «αυτοτελής» αναφορά. Μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο να ερμηνεύει έγκυρα το δίκαιο της Ένωσης.

Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει το έγγραφο καθοδήγησης στο διαδίκτυο και τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να το δημοσιεύσουν. Θα επανεξεταστεί από την επιτροπή για το εμπόριο της άγριας πανίδας και χλωρίδας σε εύθετο χρόνο.

3.   Ερμηνεία του άρθρου 5 παράγραφος 2 στοιχείο β), του άρθρου 5 παράγραφος 4 και του άρθρου 8 παράγραφος 5 του βασικού κανονισμού

Το έγγραφο καθοδήγησης επικεντρώνεται στα ζώντα δείγματα ζώων που απαριθμούνται στο παράρτημα Β. Κάνει τη διάκριση μεταξύ «εισαγόμενων» ζώων και ζώων που «εκτρέφονται σε αιχμαλωσία στην ΕΕ» (5).

Για ορισμένα είδη του παραρτήματος Β, τα οποία συνήθως εκτρέφονται σε αιχμαλωσία εντός της ΕΕ, η εθνική νομοθεσία ή οι αρμόδιες εθνικές αρχές έχουν διαπιστώσει ότι ο κίνδυνος διάθεσης στο εμπόριο δειγμάτων που έχουν αποκτηθεί παράνομα είναι χαμηλός (6). Η διεξαγωγή ελέγχων επιβολής της νομοθεσίας για τα εν λόγω είδη μπορεί να αποτελεί χαμηλή προτεραιότητα. Οι κατευθυντήριες γραμμές που ακολουθούν αφορούν τα είδη με υψηλότερο κίνδυνο.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται να κοινοποιούν τις πληροφορίες σχετικά με τα είδη που θεωρούν ότι αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο, καθώς διατίθενται στο εμπόριο κυρίως ως δείγματα ειδών που εκτρέφονται σε αιχμαλωσία, τόσο στην Επιτροπή όσο και στα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται να εφαρμόζουν τις παρακάτω πληροφορίες με αναλογικό τρόπο και σε κατά περίπτωση βάση.

α)   Εισαγόμενα δείγματα (7)

Στην περίπτωση εισαγόμενων ειδών του παραρτήματος Β, η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και η ύπαρξη μιας διαδικασίας διαβούλευσης μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών μελών της ΕΕ θεωρείται ότι είναι απαραίτητη και παράλληλα επαρκής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως όταν τα δείγματα φέρουν σήμανση και μπορούν να καταγραφούν με τη βοήθεια εγγράφου, δεν χρειάζεται ειδική διαβούλευση.

Ο ακόλουθος κατάλογος σημείων ελέγχου θεωρείται ως η ελάχιστη τεκμηρίωση ή ως οι ελάχιστες πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται:

—	Όσον αφορά τον εισαγωγέα που αναφέρεται στην άδεια: πρωτότυπο (κίτρινο, αριθ. 2) αντίγραφο της άδειας εισαγωγής που φέρει την έγκριση των τελωνειακών αρχών ως προς την εισαγωγή.

—

Οι πωλητές όλων των ειδών ή ορισμένων από τα είδη που καλύπτονται από την άδεια θα πρέπει να παρέχουν δήλωση ή άλλα έγγραφα με τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: — Εάν όλα τα ζώα πωλούνται σε μία παρτίδα, το πρωτότυπο αντίγραφο της χρησιμοποιηθείσας άδειας εισαγωγής μπορεί να παραλαμβάνεται από τον αγοραστή, κατά προτίμηση με ένα τιμολόγιο ή μια απόδειξη που να επιβεβαιώνει τη μεταβίβαση από τον εισαγωγέα. — Εάν η παρτίδα χωρίζεται σε διάφορα μέρη (ή όταν δεν μεταβιβάζεται το πρωτότυπο αντίγραφο της άδειας εισαγωγής), θα πρέπει να παρέχονται τα εξής στοιχεία, στο μέτρο του δυνατού: — είδος (επιστημονική ονομασία)· — πλήρης αριθμός των αδειών εισαγωγής, ημερομηνίες έκδοσης, αρχές έκδοσης· — καταγωγή: κωδικός πηγής, χώρα καταγωγής (και χώρα επανεξαγωγής — κατά περίπτωση)· — αναφορά στα ζώα με τη μεγαλύτερη δυνατή λεπτομέρεια (π.χ. δείγματα 6-10/100, σήμανση, φύλο, ημερομηνία γέννησης/εκκόλαψης ή εκτιμώμενη ηλικία, άλλα χαρακτηριστικά — εφόσον είναι διαθέσιμα) — πρωτότυπη υπογραφή (και σφραγίδα) του τελευταίου πωλητή, ημερομηνία της συναλλαγής, όνομα και διεύθυνση.

Αυτός ο προτεινόμενος κατάλογος σημείων ελέγχου περιλαμβάνεται επίσης στο παράρτημα του παρόντος εγγράφου καθοδήγησης.

Οι πληροφορίες που αναφέρονται μπορούν να περιέχονται σε χωριστό έγγραφο, το οποίο να συντάσσεται αποκλειστικά για τη συναλλαγή. Οι πληροφορίες μπορούν να περιλαμβάνονται σε άλλα έγγραφα (ή αντίγραφα), όπως αποδείξεις, τιμολόγια, ημερολόγια/καταλόγους αποθεμάτων που ταυτοποιούν τα δείγματα που πωλούνται, ή σε έγγραφο καταχώρισης. Εάν τα εν λόγω έγγραφα δεν περιλαμβάνουν όλες τις πληροφορίες, θα πρέπει να συμπληρώνονται αναλόγως.

β)   Δείγματα που προέρχονται από εκτροφή σε αιχμαλωσία εντός της ΕΕ

Τα έγγραφα που παρέχονται από τον πωλητή στον αγοραστή θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:

—	είδος (επιστημονική ονομασία)·

—	αριθμός των δειγμάτων·

—	σήμανση — εφόσον υπάρχει·

—	όνομα και διεύθυνση του εκτροφέα (για λόγους ιχνηλασιμότητας)·

—

πληροφορίες σχετικά με το γονικό απόθεμα και επακόλουθες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση «C» ή «F» των εν λόγω δειγμάτων (λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 54 του εκτελεστικού κανονισμού) — όσον αφορά τα έγγραφα που έχει επιβεβαιώσει μια διαχειριστική αρχή· οι δηλώσεις των κτηνοτρόφων που δεν έχουν επιβεβαιωθεί από μια διαχειριστική αρχή δεν χρειάζεται να προσδιορίζουν την καταγωγή «C» ή «F», αλλά πρέπει να παρέχουν τις μέγιστες δυνατές πληροφορίες σχετικά με τα γνωστά γονικά δείγματα·

—	ημερομηνία γέννησης/εκκόλαψης ή εκτιμώμενη ηλικία — εάν είναι διαθέσιμη·

—	φύλο — εφόσον υπάρχει·

—	άλλα χαρακτηριστικά — κατά περίπτωση·

—	πρωτότυπη υπογραφή του τελευταίου πωλητή, ημερομηνία της συναλλαγής.

Αυτός ο προτεινόμενος κατάλογος σημείων ελέγχου περιλαμβάνεται στο παράρτημα του παρόντος εγγράφου καθοδήγησης.

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον κατάλογο σημείων ελέγχου μπορούν να περιέχονται σε χωριστό έγγραφο, το οποίο συντάσσεται αποκλειστικά για τους σκοπούς της συναλλαγής. Οι πληροφορίες μπορούν να περιλαμβάνονται σε άλλα έγγραφα (ή αντίγραφα), όπως αποδείξεις, τιμολόγια, ημερολόγια/κατάλογοι αποθεμάτων/βιβλία εκτροφής που ταυτοποιούν τα δείγματα που πωλούνται, ή σε έγγραφα καταχώρισης. Εάν τα εν λόγω έγγραφα δεν περιλαμβάνουν όλες τις πληροφορίες, θα πρέπει να συμπληρώνονται αναλόγως. Εάν υπάρχουν άλλα έγγραφα, π.χ. έγγραφα του συστήματος TRACES (όπως τα πιστοποιητικά «INTRA» του συστήματος TRACES), μπορούν να χρησιμοποιούνται ως συμπληρωματικά έγγραφα.

Τα έγγραφα που εκδίδονται από αρμόδια αρχή κράτους μέλους με βάση την εθνική του νομοθεσία μπορούν να χρησιμοποιούνται σε ορισμένα κράτη μέλη. Τα έγγραφα αυτά πρέπει, κατά προτίμηση, να περιλαμβάνουν όλες τις προαναφερθείσες πληροφορίες ή να συνοδεύονται δεόντως, ιδίως εάν δεν εκδίδονται για τη συγκεκριμένη συναλλαγή, από το όνομα και τη διεύθυνση, την υπογραφή (και τη σφραγίδα) του τελευταίου πωλητή, την ημερομηνία της συναλλαγής κ.λπ.

Για την έκδοση παρόμοιων εγγράφων ή για την επιβεβαίωση των δηλώσεων εκ μέρους των κτηνοτρόφων, οι έλεγχοι της τήρησης των κανονισμών μπορούν να βασίζονται σε ένα σύστημα πρόσθετων κανόνων όσον αφορά, για παράδειγμα, την καταχώριση και την τήρηση λογιστικών βιβλίων.

---

(1)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου, της 9ης Δεκεμβρίου 1996, για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας με τον έλεγχο του εμπορίου τους (ΕΕ L 61 της 3.3.1997, σ. 1) («βασικός κανονισμός») και οι εκτελεστικοί κανονισμοί του, ιδίως οι ακόλουθοι: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 865/2006 της Επιτροπής, της 4ης Μαΐου 2006, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας με τον έλεγχο του εμπορίου τους (ΕΕ L 166 της 19.6.2006, σ. 1) («εκτελεστικός κανονισμός») και εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 792/2012 της Επιτροπής, της 23ης Αυγούστου 2012, σχετικά με τη θέσπιση κανόνων σχεδιασμού των αδειών, πιστοποιητικών και άλλων εγγράφων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 338/97 του Συμβουλίου για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας με τον έλεγχο του εμπορίου τους και με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 865/2006 της Επιτροπής (ΕΕ L 242 της 7.9.2012, σ. 13) («κανονισμός για τις άδειες»).

(2)  Άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού 338/97, που αναφέρεται επίσης στο άρθρο 5 παράγραφος 4: όσον αφορά τα δείγματα που προέρχονται από την άγρια πανίδα και χλωρίδα, «το γεγονός αυτό [δηλαδή το ότι τα δείγματα έχουν αποκτηθεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας του εν λόγω είδους] μπορεί να αποδεικνύεται με πιστοποιητικό που βεβαιώνει ότι το δείγμα έχει αφαιρεθεί από το φυσικό του περιβάλλον σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει στο έδαφός του», δηλαδή το έδαφος του κράτους μέλους καταγωγής.

(3)  ΕΕ L 384 της 31.12.1982, σ. 1.

(4)  European Commission/TRAFFIC, «Reference Guide — European Union Wildlife Trade Regulations», η τελευταία έκδοση του οποίου διατίθεται στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/environment/cites/pdf/referenceguide_en.pdf

(5)  Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να υπάρξει η ανάγκη να αποδειχτεί η νόμιμη καταγωγή δειγμάτων που προέρχονται από την άγρια πανίδα και χλωρίδα στην ΕΕ. Σε γενικές γραμμές, μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις επιτρέπονται οι εμπορικές δραστηριότητες σχετικά με τα δείγματα αυτά. Μπορεί γενικά να αναμένεται η παροχή επίσημης άδειας (άδεια αιχμαλωσίας) για την απόσπασή τους από το φυσικό περιβάλλον (βάσει της εθνικής νομοθεσίας, η οποία συνήθως εφαρμόζει τις οδηγίες της ΕΕ). Θα πρέπει να είναι δυνατή η ιχνηλασιμότητα των δειγμάτων με αναγωγή σε παρόμοια άδεια. Το θέμα δεν εξετάζεται περαιτέρω στο παρόν έγγραφο καθοδήγησης.

(6)  Όσον αφορά το θέμα αυτό, ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν καταρτίσει καταλόγους με τα ζωικά είδη του παραρτήματος Β που αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο.

(7)  Εάν το δείγμα εισήχθη πριν από την έναρξη ισχύος των κανονισμών της ΕΕ για το εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που ισχύουν για το συγκεκριμένο είδος, το γεγονός αυτό θα πρέπει να αναφέρεται και να αιτιολογείται. Στην περίπτωση δειγμάτων πριν από την έναρξη ισχύος της σύμβασης, θα πρέπει να αναφέρεται «η ημερομηνία απόκτησης» (όπως ορίζεται στο άρθρο 1 παράγραφος 1 του εκτελεστικού κανονισμού).