ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 8.7.2019

COM(2019) 324 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την υλοποίηση της μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής προς τρίτες χώρες το 2018

{SWD(2019) 292 final}

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1    Εισαγωγή    

2    Πράξεις μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής το 2018    

2.1    Επισκόπηση    

2.2    Μεμονωμένες πράξεις ΜΧΣ στις δικαιούχες χώρες κατά τη διάρκεια του 2018    

2.2.1    Γεωργία    

2.2.2    Ιορδανία    

2.2.3    Μολδαβία    

2.2.4    Τυνησία    

2.2.5    Ουκρανία    

2.3    Επισκόπηση των μεταρρυθμίσεων που υποστηρίζονται από πράξεις ΜΧΣ    

3    Διασφάλιση της ορθής χρήσης των κεφαλαίων της ΜΧΣ: επιχειρησιακές αξιολογήσεις, εκ των υστέρων αξιολογήσεις και έλεγχοι    

3.1    Επιχειρησιακές αξιολογήσεις    

3.2    Εκ των υστέρων αξιολογήσεις    

3.2.1    Ουκρανία ΜΧΣ Ι και ΜΧΣ ΙΙ    

3.2.2    Ιορδανία ΜΧΣ Ι    

3.2.3    Δημοκρατία της Κιργιζίας ΜΧΣ    

4    Γενικές εξελίξεις ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ τον μηχανισμό της ΜΧΣ    

4.1    Λειτουργία του μηχανισμού της ΜΧΣ    

4.2    Μελλοντικές εξελίξεις: Η ΜΧΣ στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο    

5    Νέες αιτήσεις συνδρομής και μελλοντικές προτάσεις της Επιτροπής — Δημοσιονομική κατάσταση    

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την υλοποίηση της μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής προς τρίτες χώρες το 2018

1Εισαγωγή

Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή, ή ΜΧΣ, είναι ένα χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ 1 που έχει σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση εξαιρετικών εξωτερικών χρηματοδοτικών αναγκών των χωρών που έχουν γεωγραφική, οικονομική και πολιτική εγγύτητα με την ΕΕ. Πρωταρχικός στόχος της είναι η αποκατάσταση της μακροοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας στις υποψήφιες χώρες και στους δυνάμει υποψηφίους και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, και παράλληλα η ενθάρρυνση μακροοικονομικών προσαρμογών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Λαμβάνει είτε τη μορφή δανείων, για τα οποία η Επιτροπή δανείζεται τα αναγκαία κονδύλια στις κεφαλαιαγορές και στη συνέχεια τα δανείζει στη δικαιούχο χώρα, είτε, σε ορισμένες περιπτώσεις, τη μορφή επιχορηγήσεων, οι οποίες χρηματοδοτούνται μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η ΜΧΣ συμπληρώνει και προϋποθέτει την ύπαρξη ενός προγράμματος προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων που έχει συμφωνηθεί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Προϋπόθεση επίσης για τη χορήγηση της ΜΧΣ αποτελούν ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η εφαρμογή αποτελεσματικών δημοκρατικών μηχανισμών στη δικαιούχο χώρα. Η ΜΧΣ εκταμιεύεται σε δόσεις, οι οποίες εξαρτώνται αυστηρά από την επιτυχή εφαρμογή αυστηρών μεταρρυθμιστικών μέτρων που στοχεύουν να θέσουν την οικονομία της δικαιούχου χώρας σε τροχιά μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας. Με τον τρόπο αυτό, η ΜΧΣ συμπληρώνει την κανονική συνδρομή συνεργασίας της ΕΕ και συμβάλλει στην επίτευξη του ευρύτερου στόχου για διατήρηση της σταθερότητας και προώθηση της ευημερίας πέραν των συνόρων της ΕΕ. Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης μακροοικονομικής και πολιτικής αστάθειας στη γειτονία της ΕΕ, η ΜΧΣ έχει τύχει ευρείας αναγνώρισης ως αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης κρίσεων, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στην ΕΕ να παρεμβαίνει με διαφανή και ευέλικτο τρόπο και με σημαντική πολιτική μόχλευση 2 .

Ο όγκος της ΜΧΣ που διατέθηκε σε τρίτες χώρες αυξήθηκε από 1,2 δισ. EUR κατά την περίοδο 2000-2008 σε 6,3 δισ. EUR κατά την περίοδο 2009-2018. Η πολιτική και οικονομική αναταραχή σε αραβικές μεσογειακές χώρες-εταίρους οδήγησε σε αυξημένη ζήτηση για ΜΧΣ από το 2012 και μετά, με την υλοποίηση πράξεων στην Ιορδανία και την Τυνησία. Το 2014, οι συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία και η έντονη επιδείνωση της οικονομικής και δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας ενεργοποίησαν την παροχή στήριξης μέσω ΜΧΣ σε ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο. Κατά το διάστημα 2014-2018 διατέθηκε στην Ουκρανία συνολικό ποσό ύψους 4,4 δισ. EUR στο πλαίσιο τεσσάρων πράξεων ΜΧΣ, το μεγαλύτερο ποσό μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει χορηγηθεί ποτέ από την ΕΕ σε τρίτη χώρα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Για την αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης γεωπολιτικής και οικονομικής αστάθειας της περιοχής, ο μέγιστος όγκος χρηματοδότησης για δάνεια ΜΧΣ αυξήθηκε από 0,5 δισ. EUR σε 2 δισ. EUR ετησίως για το υπόλοιπο της περιόδου του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020. Η Επιτροπή έχει προτείνει να διατηρηθεί ο όγκος χρηματοδότησης στα 2 δισ. EUR ετησίως στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2021-2027.

Η παρούσα ετήσια έκθεση καταρτίζεται σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της Επιτροπής για την παροχή πληροφοριών, όπως προβλέπονται στις διάφορες αποφάσεις του Συμβουλίου και στις κοινές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με πράξεις ΜΧΣ. Συνοδεύεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, που παρέχει πιο διεξοδική ανάλυση του μακροοικονομικού πλαισίου και της υλοποίησης μεμονωμένων πράξεων ΜΧΣ.

2Πράξεις μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής το 2018

2.1Επισκόπηση

Το 2018 εκδόθηκαν αποφάσεις χορήγησης περαιτέρω ΜΧΣ προς τη Γεωργία και την Ουκρανία, και η Επιτροπή θα εκταμιεύσει τις πρώτες δόσεις και των δύο προγραμμάτων έως το τέλος του έτους. Σημειώθηκε επίσης πρόοδος ως προς την εφαρμογή των τρεχόντων προγραμμάτων ΜΧΣ στην Ιορδανία και την Τυνησία (έγκριση το 2016), καθώς και στη Μολδαβία (έγκριση το 2017). Οι εκταμιεύσεις στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων ΜΧΣ καθυστέρησαν, όμως για λόγους πέραν του ελέγχου της ΕΕ.

Η κατάσταση εφαρμογής των προγραμμάτων ΜΧΣ ήταν η ακόλουθη στα τέλη του 2018:

-Τυνησία ΜΧΣ ΙΙ: Στις 6 Ιουλίου 2016, η ΕΕ ενέκρινε τη χορήγηση περαιτέρω ΜΧΣ στην Τυνησία (ΜΧΣ II), ανώτατου ποσού 500 εκατ. EUR, υπό μορφή δανείων 3 , η οποία προβλεπόταν να εκταμιευθεί σε τρεις δόσεις. Το μνημόνιο συνεννόησης και η συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης τέθηκαν σε ισχύ τον Αύγουστο του 2017. Η πρώτη δόση του προγράμματος ΜΧΣ ΙΙ, ύψους 200 εκατ. EUR, εκταμιεύθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2017, η δεύτερη δόση, ύψους 150 εκατ. EUR, εκταμιεύθηκε στις 24 Ιουνίου 2019 και η εναπομένουσα δόση αναμένεται να καταστεί διαθέσιμη έως το τέλος του 2019, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι υπόλοιποι όροι πολιτικής και ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ παραμένει σε σωστή πορεία.

-Ιορδανία ΜΧΣ ΙΙ: Στις 14 Δεκεμβρίου 2016, οι συννομοθέτες εξέδωσαν απόφαση 4 για τη χορήγηση περαιτέρω ΜΧΣ στην Ιορδανία (ΜΧΣ ΙΙ), ανώτατου ύψους 200 εκατ. EUR, αποκλειστικά υπό μορφή δανείων, ως συνέχεια της πράξης ύψους 180 εκατ. EUR που ολοκληρώθηκε το 2015. Το μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ της ΕΕ και της Ιορδανίας υπογράφηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2017. Η συνδρομή εκταμιεύθηκε σε δύο δόσεις των 100 εκατ. EUR, τον Οκτώβριο του 2017 και τον Ιούνιο του 2019, αντίστοιχα.

-Μολδαβία ΜΧΣ: Στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, οι συννομοθέτες εξέδωσαν απόφαση για την παροχή ΜΧΣ στη Μολδαβία, ανώτατου ύψους 100 εκατ. EUR, εκ των οποίων έως 40 εκατ. EUR θα χορηγηθούν υπό μορφή επιχορηγήσεων και έως 60 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων. Το μνημόνιο συνεννόησης, η συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης και η συμφωνία επιχορήγησης ΕΕ-Μολδαβίας τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2018. Η συνδρομή θα εκταμιευθεί σε τρεις δόσεις. Το 2018, η εκταμίευση της πρώτης δόσης ύψους 30 εκατ. EUR ανεστάλη, επειδή δεν πληρούνταν οι πολιτικές προϋποθέσεις. Αυτό ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς ανησυχητικών εξελίξεων, περιλαμβανομένης της ακύρωσης των αποτελεσμάτων των δημοτικών εκλογών στο Κισινάου, που έδειξαν σοβαρή οπισθοχώρηση για τη δημοκρατία στη Μολδαβία. Η εκταμίευση αναμένεται πλέον να λάβει χώρα εντός του 2019 και του 2020, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι πολιτικές προϋποθέσεις και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις πολιτικής, και ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ παραμένει σε σωστή πορεία.

-Γεωργία ΜΧΣ III: Στις 18 Απριλίου 2018, οι συννομοθέτες εξέδωσαν απόφαση για την παροχή περαιτέρω ΜΧΣ στη Γεωργία (ΜΧΣ III), ανώτατου ύψους 45 εκατ. EUR, εκ των οποίων 35 εκατ. EUR θα χορηγηθούν υπό μορφή δανείων και 10 εκατ. EUR υπό μορφή επιχορηγήσεων. Η ΜΧΣ τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2018, μετά την επικύρωση των νομικών εγγράφων από το κοινοβούλιο της Γεωργίας. Η πρώτη δόση ύψους 20 εκατ. EUR εκταμιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2018, ενώ η εκταμίευση της δεύτερης δόσης ύψους 25 εκατ. EUR (20 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων και 5 εκατ. EUR υπό μορφή επιχορηγήσεων) είναι προγραμματισμένη για τα μέσα του 2019, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι υπόλοιποι όροι πολιτικής και ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ παραμένει σε σωστή πορεία.

-Ουκρανία ΜΧΣ IV: Στις 9 Μαρτίου 2018, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για χορήγηση επιπλέον ΜΧΣ στην Ουκρανία, ύψους 1 δισ. EUR, υπό μορφή δανείων που αναμένεται να εκταμιευθούν σε δύο δόσεις κατά την περίοδο 2018-2019. Οι συννομοθέτες εξέδωσαν την απόφαση στις 4 Ιουλίου 2018, και η ΜΧΣ τέθηκε σε ισχύ μετά την επικύρωση του μνημονίου συνεννόησης και της συμφωνίας δανειακής διευκόλυνσης από το κοινοβούλιο της Ουκρανίας, τον Νοέμβριο του 2018. Η πρώτη δόση ύψους 500 εκατ. EUR εκταμιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2018, ενώ η δεύτερη δόση αναμένεται να εκταμιευθεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι υπόλοιποι όροι πολιτικής και ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ παραμένει σε σωστή πορεία.

Το 2018, εγκρίθηκαν συνολικά 1 045 εκατ. EUR για νέες πράξεις ΜΧΣ και εκταμιεύθηκαν 520 εκατ. EUR. Στα παραρτήματα 1Α και 1Β παρέχονται περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την κατάσταση των πραγματικών εκταμιεύσεων ανά χώρα και ανά περιφέρεια στα τέλη του 2018.

2.2Μεμονωμένες πράξεις ΜΧΣ στις δικαιούχες χώρες κατά τη διάρκεια του 2018

2.2.1Γεωργία

Η Γεωργία παρουσιάζει σταθερή ανάκαμψη μετά την επιβράδυνση της περιόδου 2015-2016. Εξακολουθούν να υφίστανται, παρόλα ταύτα, εξωτερικά τρωτά σημεία, ιδίως μεγάλο έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και υψηλό εξωτερικό χρέος. Τα τρωτά αυτά σημεία ενισχύονται περαιτέρω από περιφερειακούς και παγκόσμιους παράγοντες, όπως από τους κινδύνους που συνδέονται με την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση.

Το 2018, το πραγματικό ΑΕΠ της Γεωργίας εκτιμάται ότι αυξήθηκε κατά 4,8 %, λόγω τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής ζήτησης. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται ότι μειώθηκε από το 3,9 % του ΑΕΠ το 2017 στο 3,3 % του ΑΕΠ το 2018, χάρη στην οικονομική ανάπτυξη και τις προσπάθειες εξυγίανσης. Αυτό έδωσε στη Γεωργία τη δυνατότητα να μειώσει ελαφρώς το δημόσιο χρέος της στο 43 % του ΑΕΠ το 2018, χαμηλότερο σε σχέση με το 2017 που ήταν 45 % του ΑΕΠ. Το ισοζύγιο πληρωμών της Γεωργίας παραμένει ευάλωτο, ωστόσο, λόγω του μειούμενου πλην μεγάλου ακόμη ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (6,7 % του ΑΕΠ κατά τα πρώτα τρία τρίμηνα του 2018, χαμηλότερο σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2017 που ήταν 7,5 % του ΑΕΠ) και του υψηλού εξωτερικού χρέους (109 % του ΑΕΠ το 2018, μειωμένο σε σχέση με το 2017 που ήταν 113 % του ΑΕΠ). Τα διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα της Γεωργίας αυξάνονται τα τελευταία χρόνια και ανέρχονταν συνολικά σε 3,3 δισ. USD στα τέλη του 2018 (κάλυψη εισαγωγών 3,4 μηνών). Ωστόσο, ταυτόχρονα αυξάνονται και οι ανάγκες σε αποθέματα, και τα αποθέματα βρίσκονται επί του παρόντος κάτω από το επίπεδο το οποίο εκτιμάται ως επαρκές από το ΔΝΤ.

Σε αυτή τη βάση, τον Απρίλιο του 2017 η Γεωργία και το ΔΝΤ σύναψαν τριετή (2017-2020) διευρυμένη συμφωνία, ύψους 285 εκατ. USD, στο πλαίσιο της διευρυμένης χρηματοδοτικής διευκόλυνσης (EFF). Το πρόγραμμα EFF εξελίσσεται ικανοποιητικά. Οι πρώτες τρεις επανεξετάσεις του προγράμματος ολοκληρώθηκαν, όπως είχε προγραμματιστεί, τον Δεκέμβριο του 2017, τον Ιούνιο του 2018 και τον Δεκέμβριο του 2018. Η Γεωργία πέτυχε όλους τους στόχους γι’ αυτές τις επανεξετάσεις. Το ΔΝΤ και οι αρχές της Γεωργίας σύναψαν τεχνική συμφωνία για την τέταρτη επανεξέταση του προγράμματος τον Μάιο του 2019. Με την ολοκλήρωση της επανεξέτασης θα διατεθούν στη Γεωργία περίπου 41,6 εκατ. USD. 

Η Γεωργία ζήτησε περαιτέρω ΜΧΣ από την ΕΕ 5 τον Ιούνιο του 2017. Τον Σεπτέμβριο του 2017, η Επιτροπή υπέβαλε στους συννομοθέτες της ΕΕ πρόταση για περαιτέρω ΜΧΣ στη Γεωργία, ανώτατου ύψους 45 εκατ. EUR (10 εκατ. EUR υπό μορφή επιχορηγήσεων και 35 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν την απόφαση τον Απρίλιο του 2018. Το μνημόνιο συνεννόησης, η συμφωνία επιχορήγησης και η συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης σχετικά με την τρέχουσα πράξη ΜΧΣ υπογράφηκαν με ανταλλαγή επιστολών τον Αύγουστο του 2018.

Αφού τέθηκαν σε ισχύ το μνημόνιο συνεννόησης και οι συνοδευτικές συμφωνίες τον Νοέμβριο του 2018, τον Δεκέμβριο του 2018 εκταμιεύθηκε προς τη Γεωργία η πρώτη δόση ύψους 20 εκατ. EUR (5 εκατ. EUR υπό μορφή επιχορηγήσεων και 15 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων). Το επόμενο βήμα στην εφαρμογή του προγράμματος ΜΧΣ θα είναι η εκταμίευση της δεύτερης, και τελικής, δόσης ύψους 25 εκατ. EUR (5 εκατ. EUR υπό μορφή επιχορηγήσεων και 20 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων), που έχει προγραμματιστεί για τα μέσα του 2019. Επιπλέον των πολιτικών προϋποθέσεων και της ικανοποιητικής προόδου στο πρόγραμμα του ΔΝΤ, η δεύτερη δόση θα υπόκειται επίσης σε ειδικούς όρους πολιτικής που συμφωνήθηκαν μεταξύ Γεωργίας και ΕΕ στο μνημόνιο συνεννόησης. Αυτοί οι όροι πολιτικής στοχεύουν να ενισχύσουν την οικονομία της Γεωργίας όσον αφορά τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, τις κοινωνικές πολιτικές και τις πολιτικές για την αγορά εργασίας, και το επιχειρηματικό περιβάλλον.

2.2.2Ιορδανία

Η κρίση στη Συρία συνέχισε να λειτουργεί ως τροχοπέδη για την οικονομία της Ιορδανίας και να επιβαρύνει την εξωτερική και δημοσιονομική κατάστασή της. Το πραγματικό ΑΕΠ σημείωσε μέτρια αύξηση κατά 2,1 % κατ’ εκτίμηση το 2018, διατηρώντας ουσιαστικά τον ίδιο ρυθμό από το 2016. Η οικονομική ανάπτυξη εξακολούθησε να μην επαρκεί για τον περιορισμό της ανεργίας, που αυξήθηκε ελαφρώς στο 18,7 % το τέταρτο τρίμηνο του 2018 από 18,5 % το τέταρτο τρίμηνο του 2017 και 15,3 % το 2016. Το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα (συμπεριλαμβανομένων των επιχορηγήσεων) συρρικνώθηκε στο 2,4 % του ΑΕΠ το 2018, υποστηριζόμενο από δημοσιονομικά μέτρα τα οποία λήφθηκαν από τις αρχές της χώρας στις αρχές του έτους. Η δημοσιονομική θέση εξακολουθεί να εξαρτάται από εξωτερικές επιχορηγήσεις, οι οποίες ανήλθαν στο 3 % του ΑΕΠ το 2018. Το συνολικό ακαθάριστο δημόσιο χρέος μειώθηκε ελαφρώς στο 94 % του ΑΕΠ από το 94,3 % στο τέλος του 2017. Δεδομένης της χαμηλής ανάπτυξής της και των δυσμενών εξωτερικών συνθηκών, η Ιορδανία χρειάζεται να προσελκύσει μεγαλύτερη στήριξη από τη διεθνή και την περιφερειακή κοινότητα δωρητών, για να διατηρήσει το δημόσιο χρέος της σε καθοδική πορεία. Ομοίως, παρά την προσαρμογή του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών τα τελευταία έτη, αυτό παρέμεινε πολύ υψηλό (περίπου στο 10,2 % του ΑΕΠ τους πρώτους 9 μήνες του 2018, εξαιρουμένων των εξωτερικών επιχορηγήσεων).

Στις 24 Αυγούστου 2016, το Συμβούλιο του ΔΝΤ ενέκρινε τριετές πρόγραμμα EFF ύψους 723 εκατ. USD (150 % της ποσόστωσης). Η πρώτη επανεξέταση του προγράμματος του ΔΝΤ εγκρίθηκε από το Συμβούλιο του ΔΝΤ τον Ιούνιο του 2017. Λόγω των καθυστερήσεων στην εφαρμογή των συμφωνημένων φορολογικών μεταρρυθμίσεων, η δεύτερη επανεξέταση του προγράμματος χρειάστηκε περισσότερο χρόνο από τον αναμενόμενο, και εγκρίθηκε τελικά στις 6 Μαΐου 2019 από το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2016, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν απόφαση για δεύτερο πρόγραμμα μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ-ΙΙ) ύψους 200 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων. Το πρόγραμμα ΜΧΣ-ΙΙ, το οποίο συμπληρώνει τα 180 εκατ. EUR της ΜΧΣ-Ι που εκταμιεύθηκαν το 2015, στοχεύει να βοηθήσει την Ιορδανία να καλύψει τις αυξημένες εξωτερικές και δημοσιονομικές ανάγκες της, οι οποίες συνδέονται εν μέρει με την περιφερειακή αστάθεια, περιλαμβανομένης της παρουσίας μεγάλου αριθμού Σύριων προσφύγων στην Ιορδανία.

Το μνημόνιο συνεννόησης και η συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης της ΜΧΣ-ΙΙ υπογράφηκαν στις 19 Σεπτεμβρίου 2017. Το μνημόνιο συνεννόησης καθορίζει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρύθμισης το οποίο συνδέεται με καθεμία από τις δύο δόσεις που πρόκειται να εκταμιευθούν στο πλαίσιο της ΜΧΣ. Οι όροι περιλαμβάνουν μεταρρυθμίσεις για i) ενίσχυση της διαφάνειας του φορολογικού συστήματος και αύξηση της είσπραξης φόρων, ii) ενίσχυση της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, του συστήματος κοινωνικής προστασίας και της αγοράς εργασίας, iii) διευκόλυνση των επενδύσεων και του εμπορίου και iv) βελτίωση των επιδόσεων του τομέα ύδρευσης.

Η Επιτροπή εκταμίευσε την πρώτη δόση ύψους 100 εκατ. EUR στις 25 Οκτωβρίου 2017. Η δεύτερη και τελική δόση ύψους 100 εκατ. EUR εκταμιεύθηκε τον Ιούνιο του 2019.

2.2.3Μολδαβία

Η Μολδαβία περνά μια περίοδο σχετικής σταθερότητας τα τελευταία χρόνια, καθώς συνέχισε να ανακάμπτει από την τραπεζική κρίση της περιόδου 2014-2015. Η οικονομική ανάπτυξη, υποστηριζόμενη από ανάκαμψη των επενδύσεων και ισχυρή ανάπτυξη στο εγχώριο εμπόριο, τη βιομηχανία και τις κατασκευές, βρισκόταν στο 4,0 % το 2018 (μείωση σε σχέση με το 4,7 % του 2017). Οι οικονομικές επιδόσεις αναμένεται να παραμείνουν σταθερές μεσοπρόθεσμα, με σταθερή ανάπτυξη, μέτριο πληθωρισμό και υγιή δημοσιονομική θέση.

Το 2018, ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν μόλις 0,9 % (κάτω από τα όρια του στόχου του 5 % ± 1,5 εκατοστιαία μονάδα), λόγω του συνδυασμένου αποτελέσματος των ρυθμιζόμενων τιμών και της ισχυρής ανατίμησης του νομίσματος. Μεσοπρόθεσμα, ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί προς την κατώτερη τιμή του ορίου του στόχου. Η δημοσιονομική θέση βελτιώνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 0,9 % του ΑΕΠ για το 2018 ήταν σημαντικά κάτω από τον στόχο του 2,9 % του ΑΕΠ, κατόπιν βελτίωσης των επιδόσεων όσον αφορά τα έσοδα —σε σχέση με τις αναμενόμενες— και καθυστερήσεων στις δαπάνες.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών συνέχισε να διευρύνεται το 2018 στο 10,5 % του ΑΕΠ, λόγω της ανάπτυξης των εισαγωγών μη ενεργειακών προϊόντων, που ενισχύθηκαν από την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης. Οι εξαγωγές, ιδίως προς την ΕΕ, κατόπιν της εισαγωγής της σφαιρικής και σε βάθος συμφωνίας ελευθέρων συναλλαγών, παρουσιάζουν επίσης ισχυρή ανάπτυξη. Τα εμβάσματα έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά παραμένουν κάτω από τα επίπεδα του 2014.

Στον απόηχο της κρίσης του 2014, η Μολδαβία ζήτησε στήριξη από το ΔΝΤ, και τον Νοέμβριο του 2016 το ΔΝΤ ενέκρινε τριετή ρύθμιση ECF/EFF ύψους 183 εκατ. USD. Μετά την ολοκλήρωση της τρίτης επανεξέτασης του προγράμματος τον Ιούλιο του 2018, το ΔΝΤ επιβεβαίωσε ότι το πρόγραμμα βρισκόταν, γενικά, σε ορθή πορεία. Ωστόσο, μετά την εισαγωγή μιας δέσμης μεταρρυθμίσεων στη δημοσιονομική πολιτική τον Ιούλιο του 2018, εκφράστηκαν ανησυχίες, ιδιαίτερα όσον αφορά την κεφαλαιακή και φορολογική αμνηστία. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι χρειάζονται πρόσθετα μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες σχετικά με τη διακυβέρνηση και τη δημοσιονομική πολιτική, που γεννά η συγκεκριμένη νομοθεσία. Η τέταρτη επανεξέταση του προγράμματος αναβλήθηκε εν αναμονή του σχηματισμού της νέας κυβέρνησης.

Τον Σεπτέμβριο του 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν απόφαση για τη χορήγηση ΜΧΣ στη Μολδαβία. Τον Νοέμβριο του 2017, υπογράφηκε στις Βρυξέλλες μνημόνιο συνεννόησης με τις αρχές της Μολδαβίας, στο οποίο περιγράφεται μια σειρά όρων οικονομικής πολιτικής και το οποίο τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2018. Το μνημόνιο συνεννόησης περιλαμβάνει 28 όρους πολιτικής που εστιάζονται σε πέντε τομείς μεταρρύθμισης: διακυβέρνηση δημόσιου τομέα, διακυβέρνηση και εποπτεία στον χρηματοπιστωτικό τομέα, καταπολέμηση της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα και βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, καθώς και εφαρμογή της σφαιρικής και σε βάθος συμφωνίας ελευθέρων συναλλαγών (DCFTA).

Τον Ιούνιο του 2018, η εκταμίευση της πρώτης από τις τρεις δόσεις της ΜΧΣ ύψους 30 εκατ. EUR (εκ των οποίων τα 20 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων και τα 10 εκατ. EUR υπό μορφή χορηγήσεων) ανεστάλη. Αυτό συνέβη επειδή δεν πληρούνταν οι πολιτικές προϋποθέσεις, μετά από μια σειρά ανησυχητικών εξελίξεων, περιλαμβανομένης της ακύρωσης των αποτελεσμάτων των δημοτικών εκλογών στο Κισινάου, που έδειξαν σοβαρή οπισθοχώρηση για τη δημοκρατία στη Μολδαβία. Για τον ίδιο λόγο, το 2018 ανεστάλησαν και οι πληρωμές προς τη Μολδαβία στο πλαίσιο του μηχανισμού δημοσιονομικής στήριξης. Η ΕΕ ζήτησε, για τις βουλευτικές εκλογές που έγιναν τον Φεβρουάριο του 2019, να διεξαχθούν με αξιόπιστο και διαφανή τρόπο, και χωρίς αποκλεισμούς, και σχηματισμό και πρόγραμμα νέας κυβέρνησης που να αντιπροσωπεύει τα αποτελέσματα των εκλογών. Η εκταμίευση της πρώτης δόσης της ΜΧΣ θα συνεχίσει να είναι υπό αναστολή, μέχρι να κριθεί ότι πληρούνται οι πολιτικές προϋποθέσεις. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί στη Δημοκρατία της Μολδαβίας με όσους υποστηρίζουν τη μεταρρυθμιστική διαδικασία που βρίσκεται στον πυρήνα της συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και την αποπολιτικοποίηση των κρατικών θεσμικών οργάνων.

2.2.4Τυνησία

Η Τυνησία περνά παρατεταμένη οικονομική ύφεση τα τελευταία 8 έτη, λόγω της περίπλοκης πολιτικής και οικονομικής μετάβασης που έλαβε χώρα μετά την επανάσταση και αλλαγή καθεστώτος το 2011. Η χώρα επηρεάζεται επίσης από την αστάθεια και τις συγκρούσεις στην περιοχή (ιδίως στη Λιβύη). Ορισμένες τρομοκρατικές επιθέσεις το 2015 έπληξαν προσωρινά τον τουριστικό κλάδο της χώρας.

Η οικονομία της Τυνησίας παρουσίασε ελαφρά βελτίωση το 2018, με αύξηση του ΑΕΠ κατ’ εκτίμηση 2,5 % συνολικά, μετά από αύξηση 1,9 % το 2017 και σχεδόν μηδενική ανάπτυξη το 2015 και το 2016. Η ανεργία είναι σταθερή περίπου στο 15,5 % και ο πληθωρισμός άγγιξε το υψηλότερο ποσοστό της δεκαετίας (7,8 %) τον Ιούνιο του 2018, για να φθάσει στο τέλος του έτους στο 7,5 %. Η ανάκαμψη του τουρισμού και οι καλές επιδόσεις των εξαγωγών αντισταθμίστηκαν εξ ολοκλήρου από την άνοδο στις τιμές του πετρελαίου και την υποτίμηση του τυνησιακού δηναρίου, ωθώντας το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 11,2 % του ΑΕΠ στο τέλος του 2018 (έναντι 10,2 % στο τέλος του 2017). Το εξωτερικό χρέος αναμένεται να έχει φθάσει περίπου στο 85 % συνολικά το 2018. Τα διεθνή συναλλαγματικά αποθέματα άγγιξαν το χαμηλό ρεκόρ των 69 ημερών εισαγωγών τον Σεπτέμβριο, ενώ αυξήθηκαν οριακά σε περίπου 80 ημέρες εισαγωγών αργότερα το ίδιο έτος, μετά την έκδοση διεθνών ομολόγων και την εκταμίευση δανείων από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2018 ήταν περίπου 5,3 % κατ’ εκτίμηση, υπερβαίνοντας τον αρχικό στόχο του 4,9 % που είχαν προβλέψει οι αρχές, ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να έχει φθάσει περίπου στο 72 % του ΑΕΠ.

Τον Ιούνιο του 2013, η Τυνησία σύναψε πρώτα συμφωνία stand-by, ύψους 1,75 δισ. USD, με το ΔΝΤ. Η συμφωνία έληξε τον Δεκέμβριο του 2015. Τον Μάιο του 2016, το Συμβούλιο του ΔΝΤ ενέκρινε 48μηνο πρόγραμμα EFF για την Τυνησία ύψους 2,9 δισ. USD (375 % της ποσόστωσης), για να στηρίξει το πρόγραμμα οικονομικής και χρηματοπιστωτικής μεταρρύθμισης της χώρας. Μέχρι στιγμής, έχει εκταμιευθεί περίπου 1,5 δισ. USD μετά την έγκριση του προγράμματος (Ιούνιος 2016) και τις τέσσερις επανεξετάσεις του προγράμματος (Ιούνιος 2017, Μάρτιος 2018, Ιούλιος 2018 και Σεπτέμβριος 2018). Το ΔΝΤ και οι αρχές της Τυνησίας σύναψαν τεχνική συμφωνία για την πέμπτη επανεξέταση του προγράμματος τον Απρίλιο του 2019. Η Τυνησία θα επωφεληθεί από μια έκτη εκταμίευση 247 εκατ. USD, μετά την έγκριση από το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ στις 12 Ιουνίου 2019.

Η ΕΕ παρείχε στην Τυνησία την πρώτη πράξη ΜΧΣ (ΜΧΣ I), ύψους 300 εκατ. EUR, υπό μορφή δανείων μεταξύ του 2014 και του 2017. Τον Αύγουστο του 2015, οι αρχές της Τυνησίας ζήτησαν δεύτερη πράξη ΜΧΣ (ΜΧΣ II), η οποία εγκρίθηκε από τους συννομοθέτες τον Ιούλιο του 2016, και εφαρμόστηκε τον Οκτώβριο του 2017, με την πρώτη εκταμίευση ύψους 200 εκατ. EUR (από τα συνολικά 500 εκατ. EUR υπό μορφή δανείων). Η καταβολή της δεύτερης και της τρίτης δόσης (ύψους 150 εκατ. EUR έκαστη) εξαρτάται από την εφαρμογή ορισμένων μέτρων οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, που στοχεύουν στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της δικαιοσύνης του φορολογικού συστήματος, στην ενίσχυση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης της χώρας, στην ενίσχυση της απασχόλησης και στην ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Στη συνέχεια, η δεύτερη δόση εκταμιεύθηκε τον Ιούνιο του 2019, ενώ η τρίτη δόση αναμένεται να εκταμιευθεί έως το τέλος του 2019.

2.2.5Ουκρανία

Η οικονομία της Ουκρανίας επέστρεψε στην ανάπτυξη μετά από τη βαθιά ύφεση της περιόδου 2014-2015. Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2018 εκτιμάται στο 3,2-3,3 %. Ο πληθωρισμός μειώθηκε από το 13,7 % τον Δεκέμβριο του 2017 στο 9,8 % τον Δεκέμβριο του 2018, κυρίως λόγω της νομισματικής πολιτικής λιτότητας της κεντρικής τράπεζας. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ουκρανίας διευρύνθηκε το 2018 στο 3,6 % του ΑΕΠ, ενισχυμένο από τις ταχέως αυξανόμενες εισαγωγές και τις πληρωμές μερισμάτων, που αντισταθμίστηκαν μερικώς από τα αυξανόμενα εμβάσματα από Ουκρανούς που εργάζονται στο εξωτερικό. Τα δημόσια οικονομικά σταθεροποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια: το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης το 2018 ήταν 2 % του ΑΕΠ και ο δείκτης δημόσιου χρέους έπεσε στο 61 % του ΑΕΠ στο τέλος του έτους. Παρόλα αυτά, η αποπληρωμή του δημόσιου χρέους παραμένει η κύρια βραχυπρόθεσμη πρόκληση της ουκρανικής οικονομίας.

Κατά την περίοδο 2014-2017, η ΕΕ εκταμίευσε συνολικά 2,8 δισ. EUR, μέσω τριών διαδοχικών προγραμμάτων ΜΧΣ για την Ουκρανία, υπό τη μορφή δανείων με χαμηλό επιτόκιο. Η τελευταία δόση του τρίτου προγράμματος ΜΧΣ ακυρώθηκε τον Ιανουάριο του 2018, επειδή η Ουκρανία δεν πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις πριν από τη λήξη του εν λόγω προγράμματος. Μετά από νέο αίτημα των ουκρανικών αρχών, η Επιτροπή πρότεινε τέταρτο πρόγραμμα ΜΧΣ, ανώτατου ύψους 1 δισ. EUR, τον Μάρτιο του 2018, εφόσον η Ουκρανία πληρούσε τα οικονομικά και πολιτικά κριτήρια που απαιτούνταν για να δικαιούται πρόγραμμα ΜΧΣ, περιλαμβανομένης της ύπαρξης κενού εξωτερικής χρηματοδότησης και της δυσκολίας αποπληρωμής του δημόσιου χρέους. Θεωρήθηκε επίσης ότι μια νέα ΜΧΣ θα έδινε κίνητρο στην Ουκρανία να διατηρήσει τη μεταρρυθμιστική της ώθηση, με εκταμιεύσεις που θα συνδέονται με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενέκριναν αυτή την πρόταση τον Ιούλιο του 2018. Η Επιτροπή και η Ουκρανία υπέγραψαν το μνημόνιο συνεννόησης, θέτοντας συγκεκριμένους όρους πολιτικής για το πρόγραμμα ΜΧΣ, και τη συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης τον Σεπτέμβριο του 2018. Η πρώτη εκταμίευση ύψους 500 εκατ. EUR έγινε τον Δεκέμβριο του 2018, αφού η Ουκρανία είχε εκπληρώσει τους όρους πολιτικής, που κάλυπταν την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, τη διακυβέρνηση κρατικών επιχειρήσεων και την ιδιωτικοποίηση μικρών επιχειρήσεων. Η δεύτερη δόση (άλλα 500 εκατ. EUR) αναμένεται να εκταμιευθεί το 2019, αν πληρούνται οι σχετικοί όροι.

Η στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διεθνούς χρηματοδοτικής δέσμης μέτρων. Παράλληλα με το νέο πρόγραμμα ΜΧΣ της ΕΕ, το ΔΝΤ διαπραγματεύτηκε, και στα τέλη του 2018 υπέγραψε, νέο πρόγραμμα (14μηνη συμφωνία stand-by) ύψους 3,9 δισ. USD για την Ουκρανία, υποκείμενο σε ορισμένους όρους. Η πρώτη εκταμίευση 1,4 δισ. USD έγινε τον Δεκέμβριο του 2018. Ταυτόχρονα, η Παγκόσμια Τράπεζα ενέκρινε μια εγγύηση βασισμένη σε πολιτική, η οποία θα δώσει τη δυνατότητα στην Ουκρανία να δανειστεί έως και 1 δισ. USD στις διεθνείς αγορές. Από το ποσό αυτό, η Ουκρανία άντλησε 400 εκατ. USD τον Δεκέμβριο του 2018.

2.3Επισκόπηση των μεταρρυθμίσεων που υποστηρίζονται από πράξεις ΜΧΣ

Τα κριτήρια διαρθρωτικής μεταρρύθμισης που περιλαμβάνονται στα μνημόνια συνεννόησης περιγράφουν ποια μέτρα πρέπει να λάβει η δικαιούχος χώρα, προκειμένου να ενισχύσει τη μακροοικονομική και χρηματοπιστωτική της σταθερότητα και να βελτιώσει τη βιωσιμότητα της κατάστασης του ισοζυγίου πληρωμών της.

Όσον αφορά τα προγράμματα ΜΧΣ που εφαρμόστηκαν το 2018, οι συμφωνηθέντες όροι διαφοροποιήθηκαν ως προς τον αριθμό και το είδος στις χώρες της ανατολικής και της νότιας γειτονίας. Στην ανατολική γειτονία, οι πιο συχνοί όροι αφορούσαν τη βελτίωση της διακυβέρνησης του δημόσιου τομέα, την καταπολέμηση της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, και τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. Οι όροι των μνημονίων συνεννόησης στις χώρες της νότιας γειτονίας ήταν αριθμητικά λιγότεροι και επικεντρώνονταν ιδίως στη διακυβέρνηση του δημόσιου τομέα, στην κοινωνική προστασία, στο σύστημα κοινωνικής προστασίας και στην αγορά εργασίας. Στον πίνακα 1 παρέχονται περισσότερες λεπτομέρειες.

Πίνακας 1: Επισκόπηση των μεταρρυθμίσεων που υποστηρίζονται από τρέχουσες πράξεις ΜΧΣ [οι αριθμοί αναφέρονται στον αριθμό των όρων]

	Διακυβέρνηση δημόσιου τομέα	Καταπολέμηση της διαφθοράς και της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες	Ενεργειακός τομέας	Επιχειρηματικό κλίμα	Χρηματοπιστωτικός τομέας	Σύστημα κοινωνικής προστασίας και αγορά εργασίας	Άλλο
Τυνησία ΙΙ	5	0	0	2	1	6	1
Ιορδανία ΙΙ	6	0	0	0	0	4	1
Μολδαβία	5	6	5	7	5	0	0
Γεωργία III	3	0	0	3	2	3	0
Ουκρανία IV	4	6	1	2	2	3	0
Νότια γειτονία	11	0	0	2	1	10	2
Ανατολική γειτονία	12	12	6	12	9	6	0

3Διασφάλιση της ορθής χρήσης των κεφαλαίων της ΜΧΣ: επιχειρησιακές αξιολογήσεις, εκ των υστέρων αξιολογήσεις και έλεγχοι

3.1Επιχειρησιακές αξιολογήσεις

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του δημοσιονομικού κανονισμού της ΕΕ, η Επιτροπή διενεργεί επιχειρησιακές αξιολογήσεις με τη βοήθεια εξωτερικών συμβούλων, ώστε να λάβει εύλογες διασφαλίσεις σχετικά με τη λειτουργία των διοικητικών διαδικασιών και των χρηματοπιστωτικών κυκλωμάτων στις δικαιούχες χώρες.

Οι επιχειρησιακές αξιολογήσεις επικεντρώνονται στα συστήματα διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, ιδίως στους τρόπους οργάνωσης των υπουργείων οικονομικών και των κεντρικών τραπεζών, καθώς και στις διαδικασίες που εφαρμόζουν και, ειδικότερα, στους τρόπους διαχείρισης των λογαριασμών στους οποίους κατατίθενται τα κεφάλαια της ΕΕ. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται επίσης στη λειτουργία, την ανεξαρτησία και τα προγράμματα εργασίας των οργανισμών εξωτερικού ελέγχου, καθώς και στον βαθμό αποτελεσματικότητας των ελέγχων τους. Εξετάζονται επίσης οι διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων σε κεντρικό επίπεδο.

Το 2018, η Επιτροπή διενήργησε επιχειρησιακή αξιολόγηση της Ουκρανίας, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη νέα πράξη ΜΧΣ. Η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2018, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι διαδικασίες στην Ουκρανία παρείχαν επαρκείς εγγυήσεις για να είναι δυνατόν να προχωρήσει η προβλεπόμενη πράξη ΜΧΣ. Η επιχειρησιακή αξιολόγηση που προηγήθηκε της νέας πράξης ΜΧΣ στη Γεωργία, η οποία διενεργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, παρόλο που παραμένουν ορισμένες αδυναμίες, η τρέχουσα κατάσταση των διοικητικών και χρηματοπιστωτικών κυκλωμάτων της Γεωργίας είναι επαρκής για τη διαχείριση μιας πράξης ΜΧΣ.

3.2Εκ των υστέρων αξιολογήσεις

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό της ΕΕ και τις αντίστοιχες αποφάσεις ΜΧΣ, η Επιτροπή διενεργεί εκ των υστέρων αξιολογήσεις 6 , μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων ΜΧΣ, για να αξιολογήσει τον αντίκτυπό τους. Οι κύριοι στόχοι αυτών των αξιολογήσεων είναι:

I.ανάλυση του αντίκτυπου στην οικονομία της δικαιούχου χώρας, ιδίως όσον αφορά τη βιωσιμότητα της εξωτερικής θέσης της·

II.αξιολόγηση της προστιθέμενης αξίας της δράσης της ΕΕ.

Τα έγγραφα εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με τις εκ των υστέρων αξιολογήσεις των πράξεων των ΜΧΣ Ι και ΜΧΣ ΙΙ για την Ουκρανία και της πράξης ΜΧΣ Ι για την Ιορδανία ολοκληρώθηκαν και δημοσιεύθηκαν τον Αύγουστο του 2018. Το 2018, η Επιτροπή ξεκίνησε επίσης την εκ των υστέρων αξιολόγηση για την πράξη ΜΧΣ που χορηγήθηκε στη Δημοκρατία της Κιργιζίας κατά την περίοδο 2015-2016. Η έκθεση των εξωτερικών συνεργατών ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2019, και το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων θα ολοκληρωθεί και θα δημοσιευθεί έως τα μέσα του 2019.

Τέλος, το 2018 η Επιτροπή ξεκίνησε επίσης τις εκ των υστέρων αξιολογήσεις για τις πράξεις ΜΧΣ στη Γεωργία II και την Τυνησία I. Οι εκθέσεις των εξωτερικών συνεργατών γι’ αυτές τις εκ των υστέρων αξιολογήσεις και τα συνοδευτικά έγγραφα εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής αναμένεται να οριστικοποιηθούν και να δημοσιευθούν εντός του 2019.

3.2.1Ουκρανία ΜΧΣ Ι και ΜΧΣ ΙΙ

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση των πράξεων ΜΧΣ I και II της Ουκρανίας 7 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κύρια προστιθέμενη αξία των δύο προγραμμάτων ήταν η κινητοποίηση σημαντικής χρηματοδοτικής συνδρομής, η οποία ήταν επειγόντως αναγκαία στη χώρα, με ταχύτητα και σε κλίμακα που δεν θα μπορούσαν να καλύψουν μεμονωμένα κράτη μέλη.

Η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή αποδείχθηκε κρίσιμης σημασίας για την πρόληψη βαθύτερης συρρίκνωσης, και τελικά προετοίμασε το έδαφος για την οικονομική σταθεροποίηση της Ουκρανίας, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ενεργειακή πολιτική, την αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα και την κοινωνική πολιτική. Τα προγράμματα ΜΧΣ πρόσθεσαν επίσης αξία μέσω του συμβολικού αποτελέσματος που είχαν στον πληθυσμό και την κοινωνία των πολιτών, και του αποτελέσματος οικοδόμησης εμπιστοσύνης στον ιδιωτικό τομέα. Οι πράξεις βοήθησαν, και άμεσα και έμμεσα, να βελτιωθεί η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της Ουκρανίας, λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας λήξης και των χαμηλότερων επιτοκίων της ΜΧΣ. Οι πράξεις λειτούργησαν καταλυτικά για την πρόσθετη διμερή στήριξη από τους δωρητές και την αύξηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Η ΜΧΣ είχε επίσης θετικό κοινωνικό αντίκτυπο στην Ουκρανία, ενισχύοντας το σύστημα κοινωνικής προστασίας, και γενικότερα, περιορίζοντας την κρίση και, ως εκ τούτου, προλαμβάνοντας υψηλότερη αύξηση της ανεργίας και μεγαλύτερη απώλεια οικογενειακών εισοδημάτων.

Γενικά, διαπιστώθηκε ότι αυτή η πράξη ΜΧΣ ήταν πλήρως εναρμονισμένη με τις βασικές αρχές και τα μέτρα που λήφθηκαν στις εξωτερικές δράσεις της ΕΕ προς την Ουκρανία. Σύμφωνα με την αξιολόγηση, η δημόσια προβολή και η γνώση των ειδικών όρων που συνδέονται με τα προγράμματα ΜΧΣ θα μπορούσαν να βελτιωθούν.

3.2.2Ιορδανία ΜΧΣ Ι 

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση 8 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα ανταποκρινόταν στις οικονομικές προκλήσεις της Ιορδανίας και ήταν σύμφωνο με τις προτεραιότητες της ΕΕ. Βοήθησε τη χώρα να αντιμετωπίσει άμεσες εξωτερικές και δημοσιονομικές ανάγκες, ενώ βοήθησε και στη διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας, με την αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών. Έδειξε επίσης ότι η ΜΧΣ I ήταν αποτελεσματική ως προς την επίτευξη των στόχων της: με την ολοκλήρωση του προγράμματος, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκαν σημαντικά, ενώ τα συναλλαγματικά αποθέματα είχαν αναπληρωθεί, πράγμα το οποίο βοήθησε στη σταθεροποίηση της εξωτερικής και δημοσιονομικής κατάστασης της Ιορδανίας. Ωστόσο, παρά τα ανωτέρω αποτελέσματα, το 2016 η χώρα ζήτησε νέα προγράμματα ΔΝΤ και ΜΧΣ, και επίσης ζήτησε από άλλους πιστωτές να καλύψουν τις ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησής της, οι οποίες αυξήθηκαν μετά την κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Συρία και το Ιράκ και την συνέχιση της προσφυγικής κρίσης το 2016. 

Η πράξη ΜΧΣ I εφαρμόστηκε αποτελεσματικά και σε στενή συνεργασία με τις αρχές της Ιορδανίας, το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, γεγονός που έδωσε τη δυνατότητα στην ΕΕ να αξιοποιήσει την εμπειρογνωμοσύνη των συνεργαζόμενων θεσμών. Διαπιστώθηκε επίσης ότι η πράξη ήταν σύμφωνη με άλλες πολιτικές ή μέσα της ΕΕ, ιδίως με τον μηχανισμό δημοσιονομικής στήριξης. Πρόσφερε πρόσθετη αξία στην ΕΕ, καθώς έδωσε τη δυνατότητα σε μια χώρα της γειτονίας με αυξανόμενη γεωπολιτική σημασία να αντιμετωπίσει με συντεταγμένο τρόπο πιεστικά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, όπως τις μεταναστευτικές ροές. Λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας λήξης της και των χαμηλότερων επιτοκίων, η ΜΧΣ I συνέβαλε σαφώς στη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της Ιορδανίας και ενίσχυσε την εμπιστοσύνη στην οικονομία της χώρας.

Η αξιολόγηση έδειξε ότι το πρόγραμμα της ΜΧΣ I είχε θετικό κοινωνικό αντίκτυπο. Βοήθησε στη διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας και στήριξε το νόμισμα της Ιορδανίας και την ισοτιμία του με το δολάριο των ΗΠΑ, προστατεύοντας, ως εκ τούτου, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της Ιορδανίας. Ενίσχυσε επίσης το σύστημα κοινωνικής προστασίας και προστάτευσε τους πιο ευάλωτους από τον αντίκτυπο της κατάργησης των ενεργειακών επιδοτήσεων.

Η αξιολόγηση ανέδειξε επίσης την ανάγκη στενότερης συνεργασίας με τις αρχές και περαιτέρω καθοδήγησης σε επιχειρησιακά ζητήματα, για την εξάλειψη του κινδύνου καθυστερήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, και αν η χώρα το ζητήσει, θα ήταν επιθυμητή η χορήγηση τεχνικής βοήθειας για τη διευκόλυνση και την πιο αποτελεσματική καθοδήγηση όσον αφορά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Τέλος, η προβολή και η αντίληψη του κοινού γι’ αυτή την παρέμβαση της ΕΕ θα μπορούσαν να βελτιωθούν, με προορατικές προσπάθειες επικοινωνίας με ένα ευρύτερο κοινό σχετικά με τα δυνητικά οφέλη συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων που υποστηρίζονται μέσω του προγράμματος ΜΧΣ.

3.2.3Δημοκρατία της Κιργιζίας ΜΧΣ

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση της έκτακτης ΜΧΣ της ΕΕ προς τη Δημοκρατία της Κιργιζίας κατά την περίοδο 2015-2016, που διενεργήθηκε από εξωτερικούς συνεργάτες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ΜΧΣ της ΕΕ συνολικά ήταν συναφής, συνεκτική, αποτελεσματική και εφαρμόστηκε αποδοτικά.

Η προστιθέμενη αξία της ΕΕ ήταν απόλυτα εμφανής στην ενισχυμένη προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς προτεραιότητας. Οι όροι της ΜΧΣ συμπλήρωσαν γενικά τις πολλές δράσεις που είχαν ήδη αναληφθεί από βασικούς διεθνείς δωρητές, όπως το ΔΝΤ, οι οποίες ενίσχυσαν το σκεπτικό για ορισμένα μέτρα προσαρμογής και την ανάγκη για ταχεία προώθηση μεταρρυθμίσεων σε στοχευμένους τομείς. Διαπιστώθηκε επίσης ότι η πράξη ΜΧΣ ήταν συνεκτική με άλλες εξωτερικές δράσεις της ΕΕ προς την Κιργιζία, περιλαμβανομένων των προγραμμάτων δημοσιονομικής στήριξης. Εξυπηρέτησε επίσης αρκετούς σημαντικούς στόχους στο περιβάλλον της Κιργιζίας, ενώ η πραγματοποίηση της εκταμίευσης της ΜΧΣ είναι πιθανό να είχε σημαντικό θετικό αντίκτυπο σε διμερείς πολιτικές σχέσεις. Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το μέγεθος και το είδος της συνδρομής ήταν κατάλληλα. Σημαντικό χαρακτηριστικό της ΜΧΣ της ΕΕ έναντι εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης ήταν οι ιδιαίτερα ευνοϊκοί της όροι, οι οποίοι περιείχαν ένα στοιχείο επιχορήγησης και δάνεια με μεγάλη διάρκεια λήξης και πολύ χαμηλά επιτόκια.Τέλος, στην έκθεση αναγνωρίζεται ότι, παρόλο που η πράξη ΜΧΣ δεν είχε σχεδιαστεί για να προωθήσει άμεσα την κοινωνική μεταρρύθμιση, έδωσε στην ΕΕ (πρόσθετη) μόχλευση για την πρόληψη της ενεργοποίησης διάφορων αμφισβητούμενων νόμων, ιδίως του νόμου κατά των ΛΟΑΤΚΙ και του νόμου για τους «ξένους πράκτορες».

Ταυτόχρονα, στην έκθεση αναφέρεται ότι η μακρά διαπραγματευτική διαδικασία, χαρακτηριστική αυτού του μηχανισμού ΜΧΣ 9 , καθυστέρησε τις εκταμιεύσεις και μείωσε κάπως την προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Οι καθυστερήσεις αυτές πιστεύεται ότι είχαν δυσμενείς συνέπειες στον βαθμό γνώσης/προβολής όσον αφορά την πράξη. Παρά ταύτα, ο χρόνος των εκταμιεύσεων, κατά την περίοδο Ιουνίου 2015-Απριλίου 2016, εξακολουθούσε να είναι κατάλληλος, λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε η Δημοκρατία της Κιργιζίας εκείνη την περίοδο, στις απαρχές της κρίσης στη Ρωσία.

4Γενικές εξελίξεις ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ τον μηχανισμό της ΜΧΣ

4.1Λειτουργία του μηχανισμού της ΜΧΣ

Η κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου του 2013 σχετικά με τη ΜΧΣ 10 ορίζει ότι η συνδρομή έχει μακροοικονομικό και χρηματοδοτικό χαρακτήρα και δηλώνει σαφώς ότι αποσκοπεί στην «αποκατάσταση μιας βιώσιμης θέσης εξωτερικής χρηματοδότησης για επιλέξιμες χώρες και εδάφη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες εξωτερικής χρηματοδότησης. Θα πρέπει να στηρίζει την εφαρμογή προγράμματος πολιτικής που περιλαμβάνει μέτρα σοβαρής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχουν σχεδιαστεί για τη βελτίωση της θέσης του ισοζυγίου πληρωμών, ιδίως στη διάρκεια της περιόδου του προγράμματος, και να ενισχύει την εφαρμογή των σχετικών συμφωνιών και των προγραμμάτων που έχουν συμφωνηθεί με την Ένωση».

Σύμφωνα με την αρχή 6.α) της ίδιας κοινής δήλωσης, «[π]ροϋπόθεση για τη χορήγηση μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής θα πρέπει να είναι ο σεβασμός, εκ μέρους της επιλέξιμης χώρας ή εδάφους, των ουσιαστικών θεσμών της δημοκρατίας, στους οποίους περιλαμβάνονται το πολυκομματικό κοινοβουλευτικό σύστημα, το κράτος δικαίου και ο σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Σε όλη τη διάρκεια ισχύος της πράξης ΜΧΣ, η Επιτροπή παρακολουθεί την εκπλήρωση αυτών των πολιτικών προϋποθέσεων, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, και κάθε εκταμίευση θα πρέπει να έχει ως προϋπόθεση την εκπλήρωσή τους.

Το 2018, στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας για τις νέες προτάσεις για τη Γεωργία ΜΧΣ III και την Ουκρανία ΜΧΣ IV (και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας έγκρισης της πρότασης για τη Μολδαβία το 2017), η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πρότεινε ορισμένες τροποποιήσεις στην πρόταση της Επιτροπής, πράγμα το οποίο είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη παράταση στη λήψη αποφάσεων και για τη Γεωργία και για την Ουκρανία. Αυτή η τάση εισαγωγής τροποποιήσεων στο συμφωνημένο υπόδειγμα της κοινής δήλωσης του 2013 θα μπορούσε να υπονομεύσει τον κύριο στόχο της ΜΧΣ, ο οποίος είναι η παροχή στήριξης στο ισοζύγιο πληρωμών σε καταστάσεις κρίσης, όταν είναι περισσότερο αναγκαία (κάτι το οποίο επισημάνθηκε επίσης στην ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) σχετικά με τη βοήθεια της ΕΕ προς την Τυνησία το 2016).

Δίνοντας συνέχεια στα συμπεράσματα του ΕΕΣ, η Επιτροπή συνέχισε, όπως τα προηγούμενα έτη, να συνεργάζεται με τους συννομοθέτες για τη διερεύνηση τρόπων ώστε να γίνει η σημερινή διαδικασία λήψης αποφάσεων πιο αποτελεσματική και πιο αποδοτική.

Η Επιτροπή θεωρεί σημαντικό να εξακολουθήσουν όλα τα θεσμικά όργανα να τηρούν τις αρχές και τα πάγια νομικά κείμενα βάσει της κοινής δήλωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, του 2013, σχετικά με τη ΜΧΣ.

Το 2018, η Επιτροπή παρέμεινε πλήρως προσηλωμένη στην πρακτική εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 9 της συμφωνίας-πλαισίου για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανταλλάσσοντας πληροφορίες σχετικά με τη ΜΧΣ με την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου (επιτροπή INTA), βάσει της ρύθμισης ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ της Επιτροπής INTA και της ΓΔ ECFIN το 2017.

4.2Μελλοντικές εξελίξεις: Η ΜΧΣ στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

Καθώς συνεχίζεται η γεωπολιτική και οικονομική αστάθεια της γειτονίας της ΕΕ, είναι πιθανό να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα η ανάγκη για μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ κατά τα προσεχή έτη. Επομένως, στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της περιόδου 2014-2020, η Επιτροπή πρότεινε την ενίσχυση της ΜΧΣ ως μέσου μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής και, ως εκ τούτου, την αύξηση της ετήσιας δανειοδοτικής ικανότητας της ΜΧΣ από 500 εκατ. EUR σε 2 000 εκατ. EUR. Η πρόταση αυτή στηρίχθηκε από τους συννομοθέτες.

Στις 2 Μαΐου 2018, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) μετά το 2020. Όσον αφορά την εξωτερική δράση της ΕΕ, υπάρχουν σχέδια για σημαντικό εξορθολογισμό των υφιστάμενων μέσων, ώστε να βελτιωθεί η προβολή των δράσεων της ΕΕ, να αποφευχθούν επικαλύψεις, να καταστούν οι διαδικασίες λιγότερο επαχθείς και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η συμπληρωματικότητα, ενώ ταυτόχρονα θα καταδειχθεί καλύτερα η προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Προτείνεται η ενσωμάτωση ορισμένων μέσων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020 στον νέο Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (ΜΓΑΔΣ-NDICI). Ωστόσο, οι ειδικές πράξεις ΜΧΣ θα εξακολουθήσουν να ενεργοποιούνται βάσει χωριστών αποφάσεων ad hoc κατά περίπτωση, καθώς αναγνωρίζεται ότι η διαδικασία λήψης αποφάσεων για τις πράξεις ΜΧΣ θα πρέπει να παραμείνει διακριτή. Επομένως, η ΜΧΣ θα εξακολουθήσει να διέπεται από τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, βάσει της οποίας απαιτείται η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για κάθε ειδική πράξη.

Παράλληλα, η εγγύηση για τα δάνεια ΜΧΣ θα καλυφθεί από τη νέα εγγύηση εξωτερικής δράσης που θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο του ΜΓΑΔΣ, όπου θα ενσωματωθεί το υφιστάμενο Ταμείο Εγγύησης για τις εξωτερικές δράσεις. Η Επιτροπή πρότεινε να ανέρχεται ο συνολικός όγκος των πράξεων στο πλαίσιο της εγγύησης εξωτερικής δράσης στα 60 δισ. EUR, εκ των οποίων 14 δισ. EUR έχουν προβλεφθεί για ΜΧΣ υπό μορφή δανείων που θα χορηγούνται με επιτόκιο 9 %, όπως ισχύει αυτή τη στιγμή. Αυτό συνάδει με τον ετήσιο όγκο δανεισμού ύψους 2 δισ. EUR για ΜΧΣ που έχει συμφωνηθεί στην ενδιάμεση αξιολόγηση του ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020, επιβεβαιώνοντας την ισχυρή προστιθέμενη αξία της ΕΕ και την υψηλή μόχλευση του μηχανισμού. Επιπλέον, οι επιχορηγήσεις ΜΧΣ θα εξακολουθήσουν να παρέχονται σε επιλέξιμες χώρες με πολύ σημαντικά τρωτά σημεία.

5Νέες αιτήσεις συνδρομής και μελλοντικές προτάσεις της Επιτροπής — Δημοσιονομική κατάσταση

Το 2019 θα χαρακτηριστεί από την υλοποίηση των τρεχουσών πράξεων ΜΧΣ, όπως περιγράφεται ανωτέρω. Αυτές περιλαμβάνουν την εκταμίευση των τελικών δόσεων της ΜΧΣ ΙΙ προς την Ιορδανία, της ΜΧΣ ΙΙ προς την Τυνησία, της ΜΧΣ ΙΙΙ προς τη Γεωργία και της ΜΧΣ ΙV προς την Ουκρανία, καθώς και την έναρξη της εκταμίευσης της πράξης για τη Μολδαβία, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι αναγκαίοι όροι.

Οι συνολικές εκταμιεύσεις δανείων ΜΧΣ αναμένεται να ανέλθουν σε 960 εκατ. EUR το 2019, με αύξηση έναντι των 515 εκατ. EUR το 2018. Στον πίνακα 2 παρέχεται επισκόπηση των αναλήψεων υποχρεώσεων και των πληρωμών για επιχορηγήσεις ΜΧΣ κατά τα έτη 2017, 2018 και 2019 (προσωρινά στοιχεία). Οι προβλέψεις για το 2019 είναι προκαταρκτικές και περιλαμβάνουν μόνον τις πράξεις ΜΧΣ για τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση από τους συννομοθέτες.

Τέλος, σύμφωνα με προηγούμενες αναλήψεις υποχρεώσεων, το 2019 η Επιτροπή θα διερευνήσει περαιτέρω τις χρηματοδοτικές ανάγκες επιλέξιμων χωρών οι οποίες επωφελούνται επί του παρόντος από πρόγραμμα του ΔΝΤ (ειδικότερα της Ιορδανίας, της Τυνησίας και της Ουκρανίας) και, εφόσον ενδείκνυται, θα προτείνει πρόσθετες πράξεις ΜΧΣ για τις εν λόγω χώρες.

(1)

Η νομική βάση για τη μακροοικονομική συνδρομή προς τρίτες χώρες, εκτός των αναπτυσσόμενων χωρών, είναι το άρθρο 212 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

(2)

Η ΜΧΣ συμπληρώνει επίσης άλλες εξωτερικές δράσεις ή μέσα της ΕΕ προς τη Γειτονία, περιλαμβανομένης της δημοσιονομικής στήριξης. Η έκθεση του 2018 για τη δημοσιονομική στήριξη είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο: https://ec.europa.eu/europeaid/sites/devco/files/budget_support_-_trends_results_2018_final_1.pdf

(3)

Απόφαση (ΕΕ) 2016/1112 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 2016, για τη χορήγηση περαιτέρω μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής στην Τυνησία (ΕΕ L 186 της 9.7.2016, σ. 1).

(4)

Απόφαση (ΕΕ) 2016/2371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2016, για τη χορήγηση περαιτέρω μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής στο Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας (ΕΕ L 352 της 23.12.2016, σ. 18).

(5)

Στο πλαίσιο της διεθνούς διάσκεψης δωρητών, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο του 2008, αναλήφθηκαν δεσμεύσεις για την πρώτη και τη δεύτερη πράξη ΜΧΣ για τη Γεωργία. Αυτές οι πράξεις ύψους 46 εκατ. EUR έκαστη εφαρμόστηκαν κατά την περίοδο 2009-2010 και 2015-2017.

(6)

Όλες οι εκ των υστέρων αξιολογήσεις είναι διαθέσιμες στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής: https://ec.europa.eu/info/evaluation-reports-economic-and-financial-affairs-policies-and-spending-activities_en

(7)

  https://ec.europa.eu/info/evaluation-reports-economic-and-financial-affairs-policies-and-spending-activities/ex-post-evaluation-mfa-operations-ukraine_en

(8)

  https://ec.europa.eu/info/evaluation-reports-economic-and-financial-affairs-policies-and-spending-activities/ex-post-evaluation-mfa-operations-jordan_en

(9)

Η Επιτροπή ενέκρινε την πρόταση τον Δεκέμβριο του 2011, αλλά η έγκριση από τους συννομοθέτες καθυστέρησε μέχρι τον Οκτώβριο του 2013. Η πράξη εκταμιεύθηκε πλήρως, σε δύο δόσεις, μόλις το 2015 και το 2016, λόγω καθυστερήσεων που ήταν σε μεγάλο βαθμό πέραν του ελέγχου της ΕΕ.

(10)

Κοινή δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, που εγκρίθηκε μαζί με την απόφαση για τη χορήγηση περαιτέρω μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής στη Γεωργία [απόφαση (ΕΕ) 2013/778 της 12ης Αυγούστου 2013)]. Διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32013D0778&from=EL