11.4.2018 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 129/7 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Βιώσιμη κοινωνική ασφάλιση και συστήματα κοινωνικής προστασίας στην ψηφιακή εποχή»
(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)
(2018/C 129/02)
Εισηγητής: |
ο κ. Petru Sorin DANDEA |
Απόφαση της συνόδου ολομέλειας |
26.1.2017 |
Νομική βάση |
Άρθρο 29 παράγραφος 2 του εσωτερικού κανονισμού |
|
Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας |
|
|
Αρμόδιο ειδικευμένο τμήμα |
Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη |
Υιοθετήθηκε από το ειδικευμένο τμήμα |
8.11.2017 |
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια |
6.12.2017 |
Σύνοδος ολομέλειας αριθ. |
530 |
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές) |
157/3/5 |
1. Συμπεράσματα και συστάσεις
1.1. |
Η ψηφιοποίηση δημιουργεί νέες μορφές απασχόλησης οι οποίες θέτουν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης υπό υψηλή πίεση. Η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη, αλλά και στις ευρωπαϊκές αρχές, να ρυθμίζουν τις εν λόγω νέες μορφές απασχόλησης κατά τρόπο ώστε να μπορούν να προσδιορίζονται με σαφήνεια ο εργοδότης και ο εργαζόμενος. Στο σημείο αυτό, η ΕΟΚΕ συνιστά τη χρήση της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο έχει αναγνωρίσει καθεστώς εργαζομένου στα άτομα που, ακόμη κι αν δεν διαθέτουν παραδοσιακή σύμβαση εργασίας, ασκούν δραστηριότητα η οποία εγγράφεται στο πλαίσιο σχέσης έμμισθης εξάρτησης. |
1.2. |
Σε πολλές περιπτώσεις, βάση για τη χρηματοδότηση των υφιστάμενων συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης αποτελεί η ατομική σύμβαση εργασίας. Πολλές από τις νέες μορφές οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης που έχουν προκύψει χάρη στην ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών μοιάζουν να βρίσκονται εκτός του πεδίου εφαρμογής των συμβάσεων εργασίας. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρόκειται για δυσοίωνη κατάσταση για τους εργαζόμενους οι οποίοι δραστηριοποιούνται υπό αυτές τις συνθήκες, επειδή δεν προστατεύονται πλέον από τη νομοθεσία περί μισθών, συνθηκών εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης. |
1.3. |
Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι στη νομοθεσία η οποία διέπει τα συνταξιοδοτικά καθεστώτα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης διάταξης που θα καθιστά υποχρεωτική την καταβολή εισφορών για όλους όσοι παράγουν εισοδήματα από επαγγελματική πηγή. Το μέτρο αυτό αποτελεί απόλυτη αναγκαιότητα, δεδομένου ότι, σε πολλές περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι οι οποίοι εντάσσονται στις νέες μορφές εργασίας που προκύπτουν από την ψηφιοποίηση δεν καλύπτονται δεόντως από τις απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας περί συνταξιοδοτικών καθεστώτων. |
1.4. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν κατά πόσον είναι σκόπιμη η διασύνδεση των ηλεκτρονικών συστημάτων των διαχειριστών των εθνικών συνταξιοδοτικών τους συστημάτων και του μηχανισμού ασφάλισης υγείας τους με τα συστήματα της φορολογικής τους διοίκησης. Με αυτόν τον τρόπο, θα είναι σε θέση να εντοπίζουν γρήγορα όσους λαμβάνουν μεν εισοδήματα από επαγγελματική πηγή, δεν απολαύουν όμως καθεστώς ασφαλισμένου στο πλαίσιο των δημόσιων συνταξιοδοτικών συστημάτων και των συστημάτων ασφάλισης υγείας. |
1.5. |
Τα κράτη μέλη διαθέτουν επίσης, στο πλαίσιο των συστημάτων κοινωνικής προστασίας τους, και άλλα κατοχυρωμένα δικαιώματα τα οποία επιτρέπουν στους δικαιούχους να λαμβάνουν παροχές. Στα κυριότερα από αυτά περιλαμβάνεται η γονική άδεια, τα οικογενειακά επιδόματα, τα επιδόματα τέκνων και άλλα ανάλογα. Παρά το γεγονός ότι τα δικαιώματα αυτά είναι συχνά μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, η χορήγηση των σχετικών επιδομάτων γίνεται με βάση την κατοχύρωση δικαιώματος η οποία προϋποθέτει, σε πολλές περιπτώσεις, ότι ο δυνητικός δικαιούχος έχει την ιδιότητα του μισθωτού. Η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη να αναζητήσουν λύσεις, έτσι ώστε οι εν λόγω παροχές να καλύπτουν δεόντως τους εργαζόμενους που απασχολούνται σύμφωνα με τις νέες μορφές εργασίας. |
1.6. |
Όσον αφορά τους εργαζόμενους που απασχολούνται με βάση τις νέες μορφές εργασίας που προσιδιάζουν στην ψηφιακή εποχή, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα ήταν δυνατό να επιτευχθεί συνολική λύση για τα προβλήματα που σχετίζονται με την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, προβαίνοντας σε συνολική μεταρρύθμιση του τρόπου χρηματοδότησης του συστήματος. Ζητά από τα κράτη μέλη να αναζητήσουν λύσεις που θα επιτρέπουν τη χρηματοδότηση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης με τη χρήση μέσων τα οποία θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και, παράλληλα, θα ανταποκρίνονται στην ανάγκη παροχής πρόσβασης σε όσους ασκούν τη δραστηριότητά τους με βάση τις νέες μορφές εργασίας. Για να εξασφαλιστεί και μελλοντικά η βιωσιμότητα των κοινωνικών συστημάτων και να μειωθεί η επιβάρυνση του παράγοντα του εργατικού δυναμικού, θα μπορούσε να εξετασθεί η δυνατότητα αξιοποίησης τμήματος του «μερίσματος ψηφιοποίησης» για αυτόν τον σκοπό. |
1.7. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι στο πλαίσιο των συζητήσεων που ξεκίνησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάπτυξη ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, το πεδίο των εν λόγω συζητήσεων θα πρέπει αναγκαστικά να περιλαμβάνει και το ζήτημα της κατάστασης των εργαζομένων με βάση τις νέες μορφές εργασίας και, κυρίως, του τρόπου αναγνώρισης του καθεστώτος τους, αλλά και της εξασφάλισης της δέουσας πρόσβασής τους στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας. |
2. Ιστορικό: η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή και οι επιπτώσεις της στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας
2.1. |
Η ψηφιακή μετάβαση οδηγεί σε βαθιές αλλαγές στην οικονομία, τις αγορές εργασίας και την κοινωνία εν γένει σε επίπεδο χωρών, διαφορετικών περιοχών του πλανήτη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ενώ αναγνωρίζονται τα προφανή της οφέλη, γίνεται σαφές ότι η ψηφιοποίηση θα δημιουργήσει προκλήσεις για πολλές δομές της κοινωνίας και της οικονομίας και ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες για ορισμένους τομείς εάν δεν προσαρμοστούν σε αυτό το νέο πλαίσιο. Ένας από τους τομείς επί των οποίων είναι πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις, είναι το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. |
2.2. |
Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης στην Ευρώπη, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, οικοδομήθηκαν πάνω από έναν αιώνα πριν. Βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην άμεση σύνδεση με την αγορά εργασίας και χρηματοδοτούνται, σε μεγάλο βαθμό, από τις εισφορές που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες, καθώς και, σε ποικίλο βαθμό, από τη φορολογία. Σε πολλά κράτη μέλη, η ύπαρξη ατομικής σύμβασης εργασίας που έχει καταχωρισθεί επίσημα αποτελεί τη βασική προϋπόθεση καθορισμού της ιδιότητας του ασφαλισμένου για τον εργαζόμενο όσον αφορά τους τρεις βασικούς πυλώνες του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης: την ασφάλιση σύνταξης, την ασφάλιση υγείας και την ασφάλιση ανεργίας. |
2.3. |
Η ψηφιακή μετάβαση έχει οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, ενώ συνεχίζει να παράγει και νέες. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να παρατηρηθούν στην ετερογένεια όσον αφορά μορφές απασχόλησης που διαφέρουν από τη βασιζόμενη σε μια μόνιμη ατομική σύμβαση εργασίας μορφή απασχόλησης, η οποία κυριαρχούσε στις σχέσεις απασχόλησης τις τελευταίες δεκαετίες. Οι νέες αυτές μορφές εργασίας, που καλύπτονται πίσω από ονομασίες όπως «ανεξάρτητος αντισυμβαλλόμενος» ή «εταίρος», επινοήθηκαν, ενίοτε, ακριβώς για να παρακαμφθούν οι παραδοσιακές έννοιες όπως «μισθωτός», «εργολήπτης» ή «αυτοαπασχολούμενος» (1). Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, θα πρέπει να προβούμε σε προσαρμογές στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης έτσι ώστε να παραμείνουν βιώσιμα και εύστοχα σχεδιασμένα σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. |
2.4. |
Όσο τα πλήθη μισθωτών της λεγόμενης γενιάς του «baby-boom» θα αποχωρούν βαθμιαία από την αγορά εργασίας και θα αντικαθίστανται, ως ένα βαθμό, από εργαζόμενους οι οποίοι εντάσσονται στις νέες μορφές εργασίας, όπως οι συμβάσεις μηδενικών ωρών, περιστασιακής εργασίας ή οι συμβάσεις αστικού δικαίου, τα συστήματα κοινωνικής προστασίας θα δοκιμάζονται έντονα, ενώ η πίεση αυτή θα επιδεινώνεται όσο θα αυξάνεται η γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού. |
2.5. |
Στο πλαίσιο αυτό, είναι προφανές ότι τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας θα πρέπει να προσαρμοστούν στις αλλαγές που ήδη επιβάλλει η ψηφιοποίηση στην αγορά εργασίας. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι κοινωνικοί εταίροι έχουν ξεκινήσει τον διάλογο που απαιτείται για τον εντοπισμό των επιλογών πολιτικής και των αναγκαίων για την εφαρμογή τους μέτρων, έτσι ώστε το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να παραμείνει βιώσιμο και επαρκές μέσα σε αυτό το νέο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης. Ομοίως, κρίνεται αναγκαίο να καθοριστούν κατευθυντήριες γραμμές ώστε να αποσαφηνιστούν τυχόν γκρίζες ζώνες του καθεστώτος απασχόλησης των εργαζομένων όσον αφορά τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση. |
2.6. |
Ένα αυξανόμενο ποσοστό του εργατικού δυναμικού ενδέχεται να μην συνεισφέρει και, ως εκ τούτου, να μην ωφελείται από τα καθιερωμένα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, κυρίως όσον αφορά επιδόματα ή παροχές ανεργίας, υγείας και σύνταξης. Η κατάσταση αυτή πρέπει να εξεταστεί με σοβαρότητα από τους κοινωνικούς εταίρους και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών. Οι συζητήσεις αυτές πρέπει επίσης να επεκταθούν και σε επίπεδο ΕΕ και να συμμετάσχουν και οι τοπικές αρχές, άλλοι φορείς της κοινωνίας των πολιτών, ενώσεις και πάροχοι υπηρεσιών, ώστε να καθοριστούν βιώσιμα και αειφόρα πολιτικά και νομοθετικά μέτρα, καθώς και πρόσθετες διατάξεις που θα διασφαλίζουν τη συμμετοχή όλων των ενεργών πολιτών, σε κατάλληλα επίπεδα κοινωνικής προστασίας, μεταξύ άλλων, και για τους αυτοαπασχολούμενους. |
3. Πολιτικές για τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας στην ψηφιακή εποχή
3.1. |
Η ψηφιοποίηση έχει οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, ενώ συνεχίζει να παράγει και νέες. Υπάρχουν σήμερα πολλές μορφές απασχόλησης που δεν υπάγονται στο πλαίσιο της παραδοσιακής σχέσης εργοδότη-εργαζομένου, όπως οι εργαζόμενοι πλατφόρμας που συχνά θεωρούνται αυτοαπασχολούμενοι. Το φαινόμενο αυτό θέτει τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης υπό υψηλή πίεση. Η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη να εξετάζουν και, αν κριθεί αναγκαίο, να ρυθμίζουν αυτά τα φαινόμενα κατά τη μεταρρύθμιση των αγορών εργασίας και των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισής τους. |
3.2. |
Η νομοθεσία που υφίσταται ειδικά για την αγορά εργασίας στην πλειονότητα των κρατών μελών ορίζει ότι η βάση της σχέσης εργασίας έγκειται στην ατομική σύμβαση εργασίας. Πολλές από τις νέες μορφές απασχόλησης που έχουν προκύψει χάρη στην ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών δεν χρησιμοποιούν πλέον τη σύμβαση εργασίας. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να διευκρινιστεί η κατάσταση των εργαζομένων αυτών ώστε να τους χορηγηθεί η δέουσα κάλυψη, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές των εθνικών συστημάτων όσον αφορά την αγορά εργασίας και την κοινωνική ασφάλιση. Σε περίπτωση απώλειας της θέσης τους, οι εργαζόμενοι αυτοί εντάσσονται άμεσα στην κατηγορία των άπορων, εφόσον δεν απολαμβάνουν την προστασία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. |
3.3. |
Τα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα των κρατών μελών βασίζονται στην αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών. Ωστόσο, το ποσό της σύνταξης με βάση τη σταδιοδρομία υπολογίζεται συνήθως με βάση την αξία των εισφορών που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο και τον εργοδότη κατά τη διάρκεια του ενεργού επαγγελματικού βίου. Το αποτέλεσμα είναι οι εργαζόμενοι που έχουν ασκήσει άτυπες δραστηριότητες οι οποίες δεν στηρίζονται σε κλασική σύμβαση εργασίας, συχνά να δυσκολεύονται να κατοχυρώσουν ικανά συνταξιοδοτικά δικαιώματα για τις εν λόγω περιόδους. Από τη στιγμή που, για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα, δεν απολάμβαναν σύμβασης εργασίας, το επίπεδο της σύνταξης γήρατος που θα λάβουν θα είναι εξαιρετικά χαμηλό, εξ ου και ο κίνδυνος να βρεθούν κάτω από το όριο της φτώχειας. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι στη νομοθεσία η οποία διέπει τα συνταξιοδοτικά καθεστώτα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν διάταξη που θα καθιστά υποχρεωτική την καταβολή εισφορών για όλους όσοι παράγουν εισοδήματα από επαγγελματική πηγή. |
3.4. |
Στο πλαίσιο της νομοθεσίας για τις συντάξεις, η πλειοψηφία των κρατών μελών προβλέπει ότι οι αυτοαπασχολούμενοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν συνταξιοδοτικές εισφορές. Τους ορισμούς της ανεξάρτητης και της έμμισθης δραστηριότητας διέπουν το φορολογικό ή το εργατικό δίκαιο. Σε πολλές περιπτώσεις, ωστόσο, οι αρχές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να κατανοήσουν ποια είναι η φύση της εκάστοτε δραστηριότητας, ειδικά όταν οι εργαζόμενοι δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο των νέων μορφών εργασίας. Η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη να αποσαφηνίσουν τη νομοθεσία τους, εφόσον είναι αναγκαίο, ώστε να διευκολυνθεί ο προσδιορισμός των μορφών μισθωτής απασχόλησης. Θα καταστεί, συνεπώς, ευκολότερη η αναγνώριση των εργαζομένων που ασκούν τη δραστηριότητά τους ηλεκτρονικά ή που δραστηριοποιούνται σε νέες μορφές εργασίας και τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να προστατεύουν καλύτερα τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος. |
3.5. |
Για να καταστεί δυνατός ο ευχερέστερος προσδιορισμός των εργαζομένων οι οποίοι, επειδή τυγχάνει να ασκούν μια νέα μορφή εργασίας σε κάποια δεδομένη στιγμή, δεν διαθέτουν καθεστώς ασφαλισμένου στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν κατά πόσον είναι σκόπιμη η διασύνδεση του ηλεκτρονικού συστήματος του διαχειριστή του εθνικού συνταξιοδοτικού τους συστήματος με το ηλεκτρονικό σύστημα της φορολογικής τους διοίκησης. Με αυτόν τον τρόπο, θα είναι σε θέση να εντοπίζουν γρήγορα όσους λαμβάνουν μεν εισοδήματα από επαγγελματική πηγή, δεν απολαύουν όμως καθεστώς ασφαλισμένου εντός του δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος. Θα μπορούσαν έτσι να τους εντάσσουν έγκαιρα μεταξύ των ασφαλισμένων. |
3.6. |
Όσον αφορά την ασφάλιση ανεργίας, η ΕΟΚΕ συνιστά, μεταξύ άλλων, να εξεταστεί περαιτέρω η παρούσα πρόταση για τη δημιουργία ασφάλισης, η οποία θα λειτουργεί σε επίπεδο ΕΕ (2), εφόσον το σύστημα ασφάλισης χρηματοδοτείται μέσω εισφορών που θα καταβάλλονται από όλες τις επιχειρήσεις της ΕΕ. Επιπλέον, θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα ενσωμάτωσης ενωσιακών ελάχιστων προτύπων στα εθνικά συστήματα παροχών ανεργίας προκειμένου να διασφαλιστεί, μεταξύ άλλων, ότι όποιος αναζητεί εργασία θα μπορεί να λαμβάνει οικονομική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων επίσης εκείνων που έχουν ασκήσει δραστηριότητα με βάση τις νέες μορφές απασχόλησης. |
3.7. |
Τα εθνικά συστήματα ασφάλισης ασθένειας της ΕΕ παρέχουν σχεδόν καθολική κάλυψη. Οι ανεξάρτητοι εργαζόμενοι συχνά υποχρεούνται και αυτοί από τον νόμο να συμβάλλουν στο εν λόγω δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα υγείας και, ως εκ τούτου, κατοχυρώνουν ιδιότητα ασφαλισμένου ή δικαιούχου. Ωστόσο, στην περίπτωση ορισμένων από τους εργαζόμενους που ασκούν τη δραστηριότητά τους σε μια από τις νέες μορφές εργασίας και δεν δηλώνουν επίσημα έσοδα από επαγγελματική πηγή, υπάρχει κίνδυνος να μην κατοχυρώνουν ιδιότητα ασφαλισμένου στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος ασφάλισης υγείας. Η ΕΟΚΕ καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση της κάλυψης όσων εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία. |
3.8. |
Παράλληλα με τα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης που βασίζονται στην καταβολή εισφορών από τον εργαζόμενο και τον εργοδότη του, ορισμένα τα κράτη μέλη διαθέτουν επίσης, στο πλαίσιο των συστημάτων κοινωνικής προστασίας τους, και άλλα κατοχυρωμένα δικαιώματα τα οποία επιτρέπουν στους δικαιούχους να λαμβάνουν παροχές. Στα κυριότερα από αυτά περιλαμβάνεται η γονική άδεια, τα οικογενειακά επιδόματα, τα επιδόματα τέκνων και άλλα ανάλογα επιδόματα. Παρά το γεγονός ότι τα δικαιώματα αυτά είναι μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, η χορήγηση των σχετικών επιδομάτων γίνεται με βάση την κατοχύρωση δικαιώματος η οποία προϋποθέτει, σε ορισμένα κράτη μέλη και σε ορισμένες περιπτώσεις, ότι ο δυνητικός δικαιούχος έχει την ιδιότητα του μισθωτού. Η εν λόγω κατάσταση αποκλείει εκ των πραγμάτων τους εργαζόμενους που δραστηριοποιούνται στις νέες μορφές εργασίας και οι οποίοι δεν μπορούν να απολαύουν τέτοιων δικαιωμάτων. |
3.9. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες για την εξεύρεση λύσεων με σκοπό την αναγνώριση καθεστώτος εργαζομένου για όσους ασκούν δραστηριότητες επαγγελματικής φύσης στο πλαίσιο των νέων επαγγελμάτων που προσιδιάζουν στις ψηφιακές τεχνολογίες. Στο σημείο αυτό, η ΕΟΚΕ συνιστά τη χρήση της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο έχει αναγνωρίσει καθεστώς εργαζομένου στα άτομα που, ακόμη κι εάν δεν διαθέτουν παραδοσιακή σύμβαση εργασίας, ασκούν δραστηριότητα η οποία εγγράφεται στο πλαίσιο σχέσης έμμισθης εξάρτησης. Η παροχή στους ενδιαφερόμενους της ιδιότητας του εργαζομένου θα μπορούσε να επιλύσει το πρόβλημα πρόσβασης στις παροχές του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας κατά τρόπο ανάλογο με τους παραδοσιακούς έμμισθους εργαζόμενους. |
3.10. |
Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει τη συζήτηση όσον αφορά την εκπόνηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Το πεδίο των εν λόγω συζητήσεων θα πρέπει αναγκαστικά να περιλαμβάνει και την κατάσταση των εργαζομένων σύμφωνα με τις νέες μορφές εργασίας και, κυρίως, τον τρόπο αναγνώρισης του καθεστώτος τους, αλλά και τον τρόπο εξασφάλισης της πρόσβασής τους στις δέουσες παροχές των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας. |
3.11. |
Η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη να αναπτύξουν πλατφόρμες που θα περιλαμβάνουν τους κοινωνικούς εταίρους και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και θα υποβάλλουν προτάσεις για την προσαρμογή της αγοράς εργασίας στο ψηφιοποιημένο περιβάλλον. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής, η αγορά εργασίας πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες πραγματικότητες διασφαλίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, με την εγγύηση ταυτόχρονα ότι οι εργαζόμενοι θα καλύπτονται από τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και τους κανονισμούς για τις συνθήκες εργασίας. |
3.12. |
Λόγω της περίπλοκης θέσης στην οποία βρίσκονται οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με βάση τις νέες μορφές εργασίας που προσιδιάζουν στην ψηφιακή εποχή, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα ήταν δυνατό να επιτευχθεί συνολική λύση για τα προβλήματα που σχετίζονται με την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, με την προσφυγή σε συνολική μεταρρύθμιση του τρόπου χρηματοδότησης του συστήματος. Ζητά, λοιπόν, από τα κράτη μέλη να αναζητήσουν λύσεις που θα επιτρέπουν τη χρηματοδότηση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης με τη χρήση μέσων που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και, παράλληλα, θα ανταποκρίνονται στην ανάγκη παροχής πρόσβασης σε όσους ασκούν τη δραστηριότητά τους με βάση τις νέες μορφές εργασίας. Για να εξασφαλιστεί και μελλοντικά η βιωσιμότητα των κοινωνικών συστημάτων και να μειωθεί η επιβάρυνση του παράγοντα του εργατικού δυναμικού, θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα αξιοποίησης τμήματος του «μερίσματος ψηφιοποίησης» για αυτόν τον σκοπό. |
Βρυξέλλες, 6 Δεκεμβρίου 2017.
O Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
Γιώργος ΝΤΆΣΗΣ
(1) The future of work we want (Το μέλλον της εργασίας που θέλουμε) — Διάσκεψη της ΔΟΕ και της ΕΟΚΕ σχετικά με το μέλλον της εργασίας, Βρυξέλλες, 15 και 16 Νοεμβρίου 2016.
(2) ΕΕ C 230 της 14.7.2015, σ. 24.