ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 24.3.2017

COM(2017) 147 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Επιτάχυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών: αντιμετώπιση των εθνικών εμποδίων στις ροές κεφαλαίων

1.Εισαγωγή

Η επιτυχία του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη όσον αφορά τη διοχέτευση χρηματοδότησης σε έργα με προστιθέμενη αξία για την ευρωπαϊκή οικονομία εξαρτάται εν μέρει από τη συλλογική ικανότητα της ΕΕ και των κρατών μελών της να υπερκεράσουν τα εμπόδια για τις διασυνοριακές επενδύσεις. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του τρίτου πυλώνα του Επενδυτικού Σχεδίου, ο οποίος επικεντρώνεται στην άρση των εμποδίων για τις επενδύσεις, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να επισπεύσει τη διαδικασία της δημιουργίας μιας Ένωσης Κεφαλαιαγορών (CMU).

Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων χρηματοοικονομικών αγορών στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών απαιτεί τη λήψη σημαντικών αποφάσεων σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και την αποφασιστική δέσμευση του κάθε κράτους μέλους για την αντιμετώπιση των εθνικών εμποδίων. Η ανάληψη δράσης σε εθνικό επίπεδο είναι αναγκαία για τη διαμόρφωση ενός σαφούς, προβλέψιμου και σταθερού περιβάλλοντος το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα για περισσότερες επενδύσεις και αποδοτικότερη κατανομή των κεφαλαίων και, τελικά, θα δώσει ώθηση στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και υποδομών.

Μετά από αίτημα του Συμβουλίου ECOFIN, τον Ιούνιο του 2015, η Επιτροπή και ομάδα εμπειρογνωμόνων αποτελούμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών συνεργάστηκαν, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε ρόλο παρατηρητή, προκειμένου να χαρτογραφήσουν τα εθνικά εμπόδια στις διασυνοριακές ροές κεφαλαίων και να προσδιορίσουν τους βέλτιστους τρόπους για την εξάλειψη των εμποδίων που είτε δεν εξυπηρετούν λόγους δημοσίου συμφέροντος είτε είναι δυσανάλογα. Οι εν λόγω εργασίες αναμένεται να έχουν ως αποτέλεσμα την εκπόνηση ενός κοινού χάρτη πορείας για την άρση των συγκεκριμένων εμποδίων, ο οποίος θα συμπληρώνει άλλες πρωτοβουλίες σχετικά με υφιστάμενα εμπόδια για τις επενδύσεις, τα οποία έχουν εντοπιστεί από την Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, καθώς και τις εργασίες στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών με στόχο την ανάπτυξη των κεφαλαιαγορών με τη συνδρομή της Υπηρεσίας Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSS) 1 .

Η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η εν λόγω μέθοδος συνεργασίας με τα κράτη μέλη, που θα βασίζεται στην αμοιβαία αξιολόγηση των εθνικών απαιτήσεων, σε αξιολογήσεις από ομοτίμους και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, μπορεί να αποφέρει ουσιαστικά οφέλη. Στο πνεύμα αυτό, η ομάδα εμπειρογνωμόνων άρχισε να μελετά ορισμένα εμπόδια που εμπίπτουν κυρίως στο πεδίο της εθνικής αρμοδιότητας, τα οποία επιλέχθηκαν βάσει των στοιχείων που υπέβαλαν τα κράτη μέλη και των απαντήσεων των ενδιαφερομένων στο πλαίσιο διαφόρων διαδικασιών διαβούλευσης σχετικά με την Ένωση Κεφαλαιαγορών 2 . Η παρούσα έκθεση αντικατοπτρίζει την ερμηνεία της Επιτροπής όσον αφορά τη νομική κατάσταση στα κράτη μέλη, με βάση τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία και πληροφορίες. Μετά την έγκριση της πρώτης έκδοσης της παρούσας έκθεσης, στις 27 Φεβρουαρίου 2017, η Επιτροπή διαπίστωσε ορισμένες ανακρίβειες, κυρίως λόγω ελλιπών ή αντικρουόμενων πληροφοριών, και, κατά συνέπεια, αποφάσισε να εγκρίνει την παρούσα τροποποιημένη πρόταση.

Ένα πρώτο σύνολο εμποδίων το οποίο εντοπίστηκε από την ομάδα εμπειρογνωμόνων περιλαμβάνει ζητήματα που παρακωλύουν τις διασυνοριακές επενδυτικές δραστηριότητες σε όλες τις φάσεις του επενδυτικού κύκλου. Η παρούσα έκθεση κάνει διάκριση μεταξύ των εκ των προτέρων (ex ante) εμποδίων (τα οποία προκαλούν άμεση ανησυχία όταν οι επενδυτές εξετάζουν το ενδεχόμενο να εμπλακούν σε διασυνοριακή δραστηριότητα), των ενδιάμεσων εμποδίων (in itinere) (τα οποία αποθαρρύνουν τους επενδυτές να διατηρούν ή να αυξάνουν τα διασυνοριακά ανοίγματά τους) και των εκ των υστέρων (ex post) εμποδίων (τα οποία προκαλούν δυσκολίες στο τέλος της επενδυτικής διαδικασίας).

Η έκθεση βασίζεται στις συζητήσεις στους κόλπους της ομάδας εμπειρογνωμόνων και προτείνει επακόλουθες ενέργειες, για καθεμία εκ των προαναφερθεισών κατηγοριών, χωρίς κατ’ ανάγκη να αποτυπώνει συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών για καθένα από τα θέματα. Η Επιτροπή αναμένει από τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν επί του προτεινόμενου χάρτη πορείας και να αναλάβουν αντίστοιχη δράση. Προτίθεται να παρακολουθεί την εφαρμογή του χάρτη πορείας και, συνεχίζοντας να εργάζεται μαζί με τα κράτη μέλη για τη συγκέντρωση αναλυτικών και επικαιροποιημένων πληροφοριών, καλεί την ομάδα εμπειρογνωμόνων να εντοπίσει άλλα εμπόδια σε πεδία συναφή με την Ένωση Κεφαλαιαγορών. Αντιμετωπίζει τον χάρτη πορείας ως ένα «ζωντανό» έγγραφο που θα πρέπει να επικαιροποιείται με επιπρόσθετες δράσεις για εμπόδια που ενδεχομένως να εντοπιστούν σε δεύτερη φάση, οι οποίες θα πρέπει να αναληφθούν πριν από το 2019.

2.Εκ των προτέρων (ex ante) εμπόδια

2.1.Εμπόδια για τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων

Καθώς το 80 % των κεφαλαίων των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) και το 40 % των οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ) αποτελούν αντικείμενο διασυνοριακής εμπορικής προώθησης, το ευρωπαϊκό διαβατήριο εμπορίας έχει συνεισφέρει στη δημιουργία μιας επιτυχημένης διασυνοριακής αγοράς. Ωστόσο, η διανομή κεφαλαίων παραμένει γεωγραφικά περιορισμένη. Το ένα τρίτο των κεφαλαίων που προωθούνται εμπορικά διασυνοριακά πωλούνται μόνο σε ένα άλλο κράτος μέλος, και άλλο ένα τρίτο το πολύ σε τέσσερα άλλα κράτη μέλη. Τούτο μπορεί να οφείλεται, μεταξύ άλλων, στη συγκέντρωση των διαύλων διανομής σε επιμέρους κράτη μέλη, σε πολιτισμικές προτιμήσεις και σε έλλειψη κινήτρων για διασυνοριακό ανταγωνισμό. Πάντως, σε απαντήσεις που ελήφθησαν στο πλαίσιο διάφορων διαβουλεύσεων γίνεται επίσης αναφορά σε επιπρόσθετες εθνικές απαιτήσεις που θεσπίστηκαν από τα κράτη μέλη κατά τη μεταφορά της οδηγίας ΔΟΕΕ 3 και της οδηγίας ΟΣΕΚΑ 4 στο εθνικό δίκαιο.

Το έργο της ομάδας εμπειρογνωμόνων στο εν λόγω πεδίο επικεντρώθηκε στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση εμποδίων που πηγάζουν από εθνικές διατάξεις ή πρακτικές. Πέραν αυτού, και ενόψει της ανάγκης για ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση σχετικά με τα εμπόδια για τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων, στην οποία εξετάζονται και τα εν λόγω ζητήματα 5 . Σε εύθετο χρόνο, θα ανακοινωθούν περαιτέρω εργασίες που θα προκύψουν από τη διαβούλευση της Επιτροπής, και οι οποίες θα λάβουν υπόψη την παρούσα έκθεση.

2.1.1.Απαιτήσεις εμπορικής προώθησης

Αρκετά κράτη μέλη δήλωσαν ότι οι τεράστιες διαφορές όσον αφορά τους εθνικούς κανόνες και οι αποκλίνουσες εποπτικές προσεγγίσεις αποτελούν μείζον εμπόδιο για την πλήρη εφαρμογή του διαβατηρίου της ΕΕ στον τομέα της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.

Η έλλειψη ασφάλειας δικαίου είναι ιδιαίτερα υψηλή:

i)    στα πολύ αρχικά στάδια του κύκλου ζωής ενός κεφαλαίου, όπως κατά το στάδιο που προηγείται της διάθεσής του στην αγορά, όταν οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων μπορεί να χρειαστεί να βολιδοσκοπήσουν τις διαθέσεις δυνητικών επενδυτών· και

ii)    αμέσως μετά τη διάθεση ενός κεφαλαίου στην αγορά, όταν οι διαχειριστές των κεφαλαίων μπορεί να προσεγγίζονται από δυνητικούς πελάτες.

Οι εταιρείες διαχείρισης βρίσκονται αντιμέτωπες με τις δαπάνες που απαιτούνται για την έρευνα και τη συμμόρφωση προς μεμονωμένα εθνικά καθεστώτα εμπορικής προώθησης, χρηματοπιστωτικής προώθησης και προστασίας του καταναλωτή, περιλαμβανομένων των χρονοβόρων μεταφράσεων και των αλλαγών που χρειάζεται να επιφέρουν στο υλικό εμπορικής προώθησης.

Με σκοπό την εξασφάλιση μεγαλύτερης σαφήνειας, τα κράτη μέλη που συμμετείχαν στην ομάδα εμπειρογνωμόνων συζήτησαν επίσης κατά πόσον οι ενέργειες πριν από την εμπορική προώθηση, και η αντίστροφη προσέλκυση από πλευράς δυνητικών επαγγελματιών πελατών μπορεί να θεωρείται ότι δεν συνιστούν «εμπορική προώθηση» μεριδίων ή μετοχών ενός κεφαλαίου και ότι, συνεπώς, δεν υπόκεινται στις εθνικές απαιτήσεις εμπορικής προώθησης.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων έκρινε ότι στις ενέργειες πριν από την εμπορική προώθηση θα πρέπει να περιλαμβάνονται περιπτώσεις στις οποίες παρέχονται σχέδια εγγράφων τεκμηρίωσης των κεφαλαίων, όχι όμως και υλικό σχετικά με την εγγραφή, σε περιορισμένο αριθμό δυνητικών επαγγελματιών πελατών, απουσία οιασδήποτε δυνητικής επιλογής εγγραφής.

Η αντίστροφη προσέλκυση 6 ερμηνεύτηκε ως αίτημα που υποβάλλει ένας επαγγελματίας πελάτης για μερίδια ή μετοχές ενός συγκεκριμένου υφιστάμενου κεφαλαίου, χωρίς να υπάρχει προηγούμενη άμεση ή έμμεση προσφορά ή τοποθέτηση (ήτοι προσέλκυση) από την εταιρεία διαχείρισης ή για λογαριασμό της. Συνεπώς, η επαφή πρέπει να πραγματοποιείται μόνο με πρωτοβουλία του επενδυτή και δεν μπορεί να αποτελεί αντίδραση σε προγενέστερες προσφορές ή τοποθετήσεις.

2.1.2.Διοικητικές ρυθμίσεις

Παρά το γεγονός ότι επιτρέπονται βάσει της οδηγίας ΟΣΕΚΑ, οι αποκλίνουσες εγχώριες διοικητικές ρυθμίσεις που επιβάλλονται από τα κράτη μέλη υποδοχής μπορούν να θεωρούνται εμπόδιο στη διασυνοριακή εμπορική προώθηση κεφαλαίων και δεν είναι πάντα αιτιολογημένες από πλευράς προστιθέμενης αξίας για τους τοπικούς επενδυτές, ιδίως δεδομένων των εξελίξεων στις νέες τεχνολογίες.

Τα περισσότερα κράτη μέλη απαιτούν να έχουν οι μηχανισμοί για την εξόφληση, την εγγραφή και την καταβολή πληρωμών ως βάση την επικράτειά τους. Αρκετά κράτη μέλη εφαρμόζουν τις ίδιες απαιτήσεις για τους ΟΕΕ που προωθούνται εμπορικά στο ευρύ επενδυτικό κοινό ή απαιτούν να επιτελούνται τα καθήκοντα των οργανισμών πληρωμής από τοπικό πιστωτικό ίδρυμα, για λόγους προστασίας των καταναλωτών. Ολίγα κράτη μέλη απαιτούν επίσης τον διορισμό τοπικού διανομέα, άπαξ και οι ΟΣΕΚΑ ή οι ΟΕΕ προωθούνται εμπορικά στο ευρύ επενδυτικό κοινό.

2.1.3.Διοικητικά τέλη για τη διασυνοριακή εμπορική προώθηση

Στη διαδικασία έκδοσης διαβατηρίου για όλα τα επενδυτικά κεφάλαια στην ΕΕ εφαρμόζεται τυπική διαδικασία γνωστοποίησης, η οποία, σε πολλές περιπτώσεις, υπόκειται σε αμοιβή που επιβάλλουν οι εθνικές αρμόδιες αρχές (ΕΑΑ).

Οι ρυθμίσεις ποικίλλουν σημαντικά, τόσο αναφορικά με το απόλυτο επίπεδο των αμοιβών όσο και με τον τρόπο υπολογισμού τους, και περιλαμβάνουν τους εξής παράγοντες: τη μορφή ενός κεφαλαίου ως προς τις κανονιστικές ρυθμίσεις, την αγορά-στόχο (επαγγελματίες ή λιανική), τον αριθμό των επιμέρους κεφαλαίων και τα περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση. Ενδεικτικά, το εφάπαξ τέλος καταχώρισης για έναν αυτόνομο ΟΣΕΚΑ μπορεί να κυμαίνεται από 115 EUR έως 1 100 EUR, ενώ το εφάπαξ τέλος καταχώρισης για έναν αυτόνομο ΟΕΕ μπορεί να κυμαίνεται από 200 EUR έως 2 520 EUR. Τα ετήσια τέλη για αυτόνομους ΟΣΕΚΑ και ΟΕΕ μπορεί να ξεκινούν από 200 EUR και να υπερβαίνουν τα 4 000 EUR.

Το εύρος των διοικητικών τελών που χρεώνονται από τα κράτη μέλη υποδοχής, η απουσία διαφάνειας αναφορικά με τις μεθόδους υπολογισμού τους ή τα εφαρμοστέα κανονιστικά πλαίσια παρακωλύουν την ανάπτυξη της διασυνοριακής εμπορικής προώθησης κεφαλαίων σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι διαδικασίες γνωστοποίησης που περιέχονται σε διάφορα νομοθετήματα περί κεφαλαίων δεν περιλαμβάνουν επί του παρόντος καμία αναφορά σε διοικητικά τέλη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, λ.χ. όταν πρόκειται για ΕΕΕΚ και ΕΤΚΕ 7 , όλες οι εποπτικές αρμοδιότητες ανατίθενται στην αρμόδια αρχή της χώρας καταγωγής, ενώ απαγορεύεται ρητά στις αρχές της χώρας υποδοχής να επιβάλλουν οιεσδήποτε απαιτήσεις ή διοικητικές διαδικασίες σε σχέση με την εμπορική προώθηση. Η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει τη μείωση των εξόδων με τα οποία επιβαρύνονται οι διαχειριστές, απαγορεύοντας ρητά τις αμοιβές που επιβάλλονται από τις ΕΑΑ υποδοχής, στις προτάσεις της για την τροποποίηση των κανονισμών ΕΕΕΚ και ΕΤΚΕ.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων τόνισε τις διαφορές μεταξύ των εθνικών εποπτικών ρυθμίσεων στο πλαίσιο των οδηγιών ΟΣΕΚΑ και ΔΟΕΕ και επεσήμανε ότι οι αμοιβές μπορεί είτε να θεωρηθεί ότι καλύπτουν τις εποπτικές και διοικητικές δαπάνες που βαρύνουν τις ΕΑΑ αναφορικά με τη διεκπεραίωση της γνωστοποίησης, και/είτε να θεωρηθούν ως μέτρο που αποσκοπεί στη διαμόρφωση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ εγχώριων και ξένων παραγόντων και στην αποφυγή του ρυθμιστικού αρμπιτράζ.

Παρά το γεγονός ότι τα διοικητικά τέλη μπορεί να μην αποτελούν μείζον εμπόδιο σε απόλυτους όρους, σε συνδυασμό με τις νομικές και συμβουλευτικές δαπάνες που συνεπάγεται η λειτουργία σε διάφορες εθνικές αγορές, συνιστούν σημαντική επιβάρυνση, ιδίως δε για τους μικρούς διαχειριστές. Συνεπώς, τα κράτη μέλη αναγνώρισαν την ανάγκη για βελτίωση της σαφήνειας, της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας των εθνικών τελών.

2.2.Απαιτήσεις σχετικά με τις επενδύσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων εξέτασε το ζήτημα της δυνητικής μεροληψίας υπέρ της χώρας καταγωγής στην επιλογή των επενδύσεων, λόγω των εθνικών περιορισμών που τίθενται στις επενδύσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων. Τούτο θα μπορούσε να αφορά ταμεία του αποκαλούμενου «πυλώνα 1α» (που εμπίπτει στο πλαίσιο της κοινωνικής ασφάλισης, αλλά τελεί υπό ιδιωτική διαχείριση) και του «πυλώνα 2» (επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα). Ο «πυλώνας 3» (προσωπικά συνταξιοδοτικά συστήματα) καλύπτεται κατά κύριο λόγο από κανονισμούς περί ασφαλίσεων και είναι λιγότερο πιθανόν να επηρεάζεται από τέτοιου είδους περιορισμούς. Από τις μέχρι τούδε εργασίες επιβεβαιώνεται ότι πολλά κράτη μέλη εφαρμόζουν όρια επί των επενδύσεων σε διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, σε μετοχές που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε μη ρυθμιζόμενες αγορές, ή σε μη εισηγμένες μετοχές. Η μεγάλη πλειοψηφία των γεωγραφικών περιορισμών ισχύει μόνο για επενδύσεις εκτός ΕΕ, ΕΟΧ και/ή ΟΟΣΑ. Όλοι οι εν λόγω περιορισμοί φαίνεται ότι δικαιολογούνται βάσει γενικών κανόνων προληπτικής εποπτείας 8 και δεν είναι ο κυριότερος παράγων που περιορίζει τις διασυνοριακές επενδύσεις στην ΕΕ.

Ορισμένα συνταξιοδοτικά ταμεία μπορεί να διακατέχονται από έναν βαθμό εθνικής μεροληψίας, γεγονός που μπορεί να οφείλεται λιγότερο σε εθνικούς κανονιστικούς περιορισμούς και περισσότερο σε άλλους παράγοντες που επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις τους, όπως το επιχειρηματικό περιβάλλον, οι εγγυήσεις που σχετίζονται με το εκάστοτε έργο, καθώς και τα διοικητικά και φορολογικά εμπόδια 9 . Ορισμένα συνταξιοδοτικά ταμεία επενδύουν διασυνοριακά, πρακτική που ωστόσο φαίνεται ότι ακολουθείται σε μεγάλο βαθμό για επενδύσεις εκτός ΕΕ.

Το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), παρέχει μια ευκαιρία για την αύξηση των διασυνοριακών επενδύσεων των συνταξιοδοτικών ταμείων στην ΕΕ. Το πρόγραμμα Copenhagen Infrastructure II 10 (Κοπεγχάγη Υποδομές ΙΙ) αποτελεί παράδειγμα κοινής επένδυσης από συνταξιοδοτικά ταμεία σε έργα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στη Γερμανία και στο ΗΒ, με την υποστήριξη του ΕΤΣΕ. Η Επιτροπή δρομολόγησε πρόσφατα μια πρωτοβουλία για πανευρωπαϊκούς οργανισμούς επενδύσεων σε μερίδια άλλων οργανισμών επιχειρηματικού κεφαλαίου, με σκοπό την προσέλκυση περισσότερων ιδιωτικών θεσμικών επενδύσεων, προερχόμενων, μεταξύ άλλων, και από συνταξιοδοτικά ταμεία. 

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν – στο πλαίσιο υποομάδας – σε επιτυχημένα παραδείγματα διασυνοριακών επενδύσεων στην ΕΕ, με τη συμμετοχή του κλάδου των συνταξιοδοτικών ταμείων, με στόχο:

2.3.Διαφορετικές εθνικές προσεγγίσεις της πληθοχρηματοδότησης

Η Επιτροπή παρακολουθεί επί του παρόντος 13 την ανάπτυξη της πληθοχρηματοδότησης που βασίζεται σε επενδύσεις ή σε δανεισμό και επισημαίνει ότι οι διαθέσιμες μελέτες υποδεικνύουν ότι η διασυνοριακή δραστηριότητα εξακολουθεί να είναι περιορισμένη 14 .

Λόγω διαφόρων παραγόντων, όπως οι διαφορετικοί κανόνες που διέπουν την προστασία των καταναλωτών ή των επενδυτών, πολλές πλατφόρμες φαίνεται ότι αρνούνται να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε μη μόνιμους κατοίκους και επιτρέπουν την επέκταση σε νέες αγορές μόνο μέσω νέων τόπων εγκατάστασης.

Άλλα δυνητικά εθνικά εμπόδια για τη διασυνοριακή δραστηριότητα περιλαμβάνουν διαφορές ως προς τα εξής:

τους ορισμούς της πληθοχρηματοδότησης και το πεδίο δραστηριοτήτων για μοντέλα που βασίζονται στις επενδύσεις·

τους εθνικούς κανόνες περί μεσιτείας πιστώσεων για μοντέλα που βασίζονται στον δανεισμό·

τις προϋποθέσεις που διέπουν την έκδοση αδειών (λόγου χάριν, κεφαλαιακές απαιτήσεις)· και

τις επιχειρηματικές απαιτήσεις (όπως επαγγελματικά προσόντα, πληροφόρηση και προειδοποιήσεις για κινδύνους, δέουσα επιμέλεια, σύγκρουση συμφερόντων, επενδυτικά όρια).

Η ποικιλομορφία αυτή προκαλεί ανησυχίες σχετικά με το κατά πόσον οι πλατφόρμες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε άλλες εθνικές αγορές, χωρίς να υποχρεούνται να εγκατασταθούν σε αυτές, σχετικά με τον τρόπο προστασίας των καταναλωτών όταν οι υπηρεσίες παρέχονται διασυνοριακά σε προσωρινή βάση, και σχετικά με το κατά πόσον μπορούν οι αρχές να λαμβάνουν υπόψη την εκπλήρωση των απαιτήσεων σε άλλα κράτη μέλη (για παράδειγμα, αναφορικά με το ελάχιστο κεφάλαιο ή τις οργανωτικές δομές).

Ανησυχίες έχουν επίσης εκφραστεί σχετικά με τις απαιτήσεις, που ισχύουν σε ορισμένα κράτη μέλη, για τις βασιζόμενες σε επενδύσεις πλατφόρμες που χρήζουν άδειας στο πλαίσιο εθνικών καθεστώτων, παρά το γεγονός ότι θα έπρεπε να δύνανται να παρέχουν διασυνοριακές επενδυτικές υπηρεσίες σε σχέση με χρηματοπιστωτικά μέσα που υπόκεινται στην οδηγία MiFID, βάσει του διαβατηρίου MiFID που διαθέτουν. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εν λόγω εξελίξεις.

3.Ενδιάμεσα (in itinere) εμπόδια

3.1.Απαιτήσεις μόνιμης κατοικίας και τόπου που επιβάλλονται στα διοικητικά στελέχη παραγόντων των χρηματοοικονομικών αγορών

Η προϋπόθεση της μόνιμης κατοικίας στη χώρα, για τον διορισμό σε συγκεκριμένες θέσεις, εμποδίζει τις τοπικές επιχειρήσεις να προσελκύουν ξένη εμπειρογνωμοσύνη. Επίσης, επηρεάζει τις ξένες επιχειρήσεις που επιθυμούν τη συμμετοχή δικού τους προσωπικού στη διοίκηση μιας θυγατρικής.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, τέτοιου είδους απαιτήσεις ισχύουν σε περιορισμένο αριθμό κρατών μελών και βρίσκονται στη νομοθεσία ή στην εποπτική πρακτική. Ενδέχεται να αφορούν την πλειοψηφία των μελών των διοικητικών συμβουλίων ή μόνον ένα ή δύο μέλη. Μπορεί να ισχύουν για όλους ή για ορισμένους μόνο τύπους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, όπως ασφάλειες, τράπεζες ή διαχειριστές οργανισμών, εγκατεστημένων στις χώρες αυτές.

Μερικά κράτη μέλη απαιτούν τη μόνιμη παρουσία των ανώτερων στελεχών που είναι αρμόδια για την καθημερινή διαχείριση στις εθνικές εγκαταστάσεις της οντότητας.

Παρά το γεγονός ότι οι εν λόγω προϋποθέσεις μπορεί να μην θέτουν ιδιαίτερα προβλήματα για μεγάλες τράπεζες ή ασφαλιστικές εταιρείες, η καταλληλότητά τους είναι αμφίβολη και μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά μικρότερους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς και την προσωπική ελευθερία των οικείων φυσικών προσώπων.

Τα κράτη μέλη προβάλλουν διάφορους λόγους για τις εν λόγω απαιτήσεις, όπως η διευκόλυνση της εποπτείας, η διασφάλιση αποτελεσματικής διαχείρισης, τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και η πρόληψη περιπτώσεων απάτης. Ωστόσο, οι εν λόγω περιορισμοί σε θεμελιώδεις ελευθερίες της ενιαίας αγοράς δεν φαίνονται δικαιολογημένοι, κατάλληλοι και εντός των ορίων του αναγκαίου, δεδομένου ότι έχουν διατυπωθεί με γενικούς όρους. Συν τοις άλλοις, στις περισσότερες καταστάσεις, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι οι σύγχρονες μέθοδοι επικοινωνίας επαρκούν για την επίτευξη κάποιων από τους στόχους αυτούς.

Παρά ταύτα, οι ΕΑΑ θα μπορούσαν να απαιτούν από τα διοικητικά στελέχη να αφιερώνουν επαρκή χρόνο στα καθήκοντά τους, να είναι παρόντες όποτε παρίσταται ανάγκη και να διαθέτουν τις αναγκαίες γνώσεις, δεξιότητες και πείρα για τη θέση. Από την άποψη αυτή, η μόνιμη κατοικία θα μπορούσε να συγκαταλέγεται στα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη, χωρίς όμως να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα.

3.2.Ανεπαρκείς χρηματοοικονομικές γνώσεις

Ερχόμενοι αντιμέτωποι με ολοένα και πιο περίπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα, οι καταναλωτές και οι ΜΜΕ είναι πιθανόν να λαμβάνουν μη συνετές οικονομικές αποφάσεις, καθώς δεν κατανοούν επαρκώς τους κινδύνους που ενέχουν τα προϊόντα αυτά ή χάνουν καλύτερες επενδυτικές ή χρηματοδοτικές ευκαιρίες, ιδίως σε διασυνοριακό επίπεδο.

Τα κράτη μέλη έχουν εγκρίνει διάφορα προγράμματα ενίσχυσης των χρηματοοικονομικών γνώσεων 15 . Οι περισσότερες δράσεις επικεντρώνονται στη βασική χρηματοοικονομική παιδεία για σημαντικές κοινωνικές ομάδες (όπως νεαρούς ενήλικες ή συνταξιούχους) και ευάλωτες ομάδες (λ.χ. μετανάστες και νεαρές μητέρες), χωρίς να γίνεται απαραίτητα αναφορά σε διασυνοριακές επιλογές, για τις οποίες το κοινό έχει γενικά ανομοιογενείς και ελλιπείς γνώσεις.

Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αναλάβει ειδικές πρωτοβουλίες για την παροχή συνδρομής σε ΜΜΕ. Συνεπώς, ένα σημαντικό πεδίο δράσης για την προώθηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών είναι η συμπλήρωση της χρηματοδότησης της ΕΕ για τις ΜΜΕ 16 , με την παροχή αποτελεσματικής στήριξης σε όσους αναζητούν χρηματοδότηση βασιζόμενη στην αγορά, μεταξύ άλλων και σε άλλα κράτη μέλη, μέσα από τον εντοπισμό και την ανταλλαγή καινοτόμων (κυρίως διαδικτυακών) λύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Επιχειρηματικό Δίκτυο (Enterprise Europe Network) παρέχει ένα εκτεταμένο δίκτυο συμβουλευτικών υπηρεσιών για ευρωπαϊκές ΜΜΕ επί ποικίλων θεμάτων, περιλαμβανομένης της βελτίωσης των χρηματοοικονομικών τους γνώσεων.

Οποιαδήποτε τέτοια λύση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ευρείες διαφορές σε επίπεδο χρηματοοικονομικής παιδείας, τόσο μεταξύ όσο και εντός των κρατών μελών 17 . Θα πρέπει επίσης να εξετάζονται και άλλες προσεγγίσεις εκτός από την επίσημη εκπαίδευση, και να προβλέπεται πεδίο για καινοτόμες μορφές απόκτησης πείρας μέσω πρακτικής εφαρμογής.

3.3.Άλλα θέματα

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν αναφέρει εμπόδια που συνδέονται με τον τραπεζικό τομέα, όπως δυνητικά εμπόδια για την κίνηση ρευστότητας στο πλαίσιο διασυνοριακών τραπεζικών ομίλων, τα οποία έχουν επιβληθεί από ΕΑΑ επιπλέον των υφιστάμενων προληπτικών απαιτήσεων. Τέτοια ζητήματα θα πρέπει να έχουν εκλείψει το αργότερο έως την 1η Ιανουαρίου 2018, με την πλήρη καθιέρωση του δείκτη κάλυψης του κινδύνου ρευστότητας σε ποσοστό 100 %, που βρίσκεται υπό τακτική παρακολούθηση από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών 19 . Ορισμένα κράτη μέλη έχουν επίσης αναφέρει τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι εθνικές εποπτικές αρχές αναφορικά με τη χορήγηση διασυνοριακών απαλλαγών από τις απαιτήσεις ρευστότητας σε κάποιο ίδρυμα και σε θυγατρικές αυτού στην ΕΕ, και αναφορικά με την εποπτεία τους ως αυτόνομης οντότητας διαχείρισης του κινδύνου ρευστότητας. Το θέμα αυτό συζητείται και σε άλλα φόρα.

4.Εκ των υστέρων (ex post) εμπόδια

4.1.Διαφορές στα εθνικά καθεστώτα αφερεγγυότητας

Στην τελευταία ανακοίνωση για την Ένωση Κεφαλαιαγορών 20 τονίστηκε ο αρνητικός αντίκτυπος των διαφορών και των ανεπαρκειών ορισμένων εθνικών καθεστώτων αφερεγγυότητας στις διασυνοριακές επενδύσεις και στον δανεισμό. Το γεγονός αυτό δημιουργεί έλλειψη ασφάλειας δικαίου, συνεπάγεται επιπρόσθετο κόστος και ορθώνει φραγμούς στην αποτελεσματική αναδιάρθρωση βιώσιμων επιχειρήσεων στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών ομίλων.

Επιπροσθέτως, οι εν λόγω εθνικές διαφορές επηρεάζουν τον δανεισμό των τραπεζών, καθώς αυτές έρχονται αντιμέτωπες με διαφορετικές καταστάσεις από άποψη καθυστερήσεων, κόστους και ανάκτησης αξίας. Προκειμένου να συνθέσει μια ενδελεχή και αξιόπιστη εικόνα, η Επιτροπή έχει ξεκινήσει μια πρωτοβουλία για τη συγκριτική αξιολόγηση των εθνικών καθεστώτων εξόφλησης δανείων, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών αφερεγγυότητας.

4.2.Άνισες και επαχθείς διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης του φόρου στην πηγή

Οι επενδυτές στην κεφαλαιαγορά και τα κράτη μέλη έχουν επανειλημμένως προσδιορίσει τις διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης του φόρου στην πηγή (WHT) ως μείζον εμπόδιο για τις διασυνοριακές επενδύσεις. Όπως επισημάνθηκε στο Συμβούλιο ECOFIN, τον Νοέμβριο του 2015, στο πλαίσιο της στήριξης των πρωτοβουλιών για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, υπάρχει ανάγκη για εξεύρεση «ρεαλιστικών λύσεων για τα μακροχρόνια φορολογικά εμπόδια όπως η διπλή φορολόγηση συναφώς με ισχύοντες διακανονισμούς περί παρακράτησης φόρου».

Δεδομένης της εν λόγω πολιτικής εντολής, η ομάδα εμπειρογνωμόνων εξέτασε τη φύση του προβλήματος και τις υφιστάμενες βέλτιστες πρακτικές. Έλαβε υπόψη την άποψη ότι μια εύρυθμη Ένωση Κεφαλαιαγορών χρειάζεται να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο ζήτημα, ενώ επίσης αναγνώρισε ότι οιαδήποτε βήματα πέραν της χαρτογράφησης συναφών εμποδίων και βέλτιστων πρακτικών θα πρέπει να αποφασιστούν στο πλαίσιο των κατάλληλων ομάδων εργασίας επί φορολογικών θεμάτων.

Για την αποφυγή της διπλής φορολόγησης των διασυνοριακών επενδύσεων, οι περισσότερες διμερείς φορολογικές συνθήκες προβλέπουν επιστροφές του παρακρατούμενου φόρου. Ωστόσο, στην πράξη, οι επενδυτές βρίσκονται αντιμέτωποι με περίπλοκες, δύσκολες, απαιτητικές σε πόρους και δαπανηρές διαδικασίες.

Εκτός του ότι υποχρεώνονται να αποδεικνύουν τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους, μέσα από περίπλοκες απαιτήσεις για δικαιολογητικά έγγραφα, οι επενδυτές που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ πρέπει να συμπληρώσουν έως και 56 διαφορετικά εθνικά έντυπα. Σε πολλά κράτη μέλη, η διαδικασία δεν είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί διαδικτυακά. Επιπλέον, οι επενδυτές συνήθως πρέπει να διεκπεραιώνουν τις αιτήσεις τους μέσω τοπικού υπαλλήλου, ενώ υπάρχουν εθνικές πρακτικές που δεν επιτρέπουν τη λήψη βοήθειας από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της πατρίδας τους.

Ως αποτέλεσμα αυτού, αρκετά κράτη μέλη χρειάζονται χρόνια για να καταβάλουν επιστροφή φόρου, γεγονός απαράδεκτο δεδομένου ότι υπάρχουν άλλα κράτη μέλη που καταφέρνουν να παρέχουν επιστροφές εντός ολίγων εβδομάδων 22 .

Η εξάλειψη επιβαρυντικών διαδικασιών επιστροφής του παρακρατούμενου φόρου καθίσταται ακόμη πιο αναγκαία, καθώς επηρεάζουν κάθε είδους χρηματοπιστωτικά μέσα (ομόλογα, μετοχές και παράγωγα) και ενδιαφερομένους. Τα υπερβολικά έξοδα συμμόρφωσης αποτρέπουν το ευρύ επενδυτικό κοινό από την έγερση αξιώσεων και αυξάνουν σημαντικά τα διοικητικά έξοδα για τους θεσμικούς επενδυτές. Τον Ιανουάριο του 2016, το συνολικό κόστος των διαδικασιών επιστροφής του παρακρατούμενου φόρου εκτιμήθηκε στα 8,4 δισ. EUR ετησίως, όσον αφορά παραίτηση από φορολογικές ελαφρύνσεις (λόγω περίπλοκων διαδικασιών συμμόρφωσης και δαπανηρών συμβουλών από εμπειρογνώμονες), δαπάνες για διαδικασίες απαιτήσεων επιστροφής φόρου και κόστος ευκαιρίας (η καθυστερημένη καταβολή των επιστροφών σημαίνει ότι τα χρήματα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς) 23 .

Στη σύσταση του 2009 για τις διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης φόρου στην πηγή 24 , η Επιτροπή κάλεσε όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν εύρυθμες διαδικασίες ελάφρυνσης στην πηγή ή, όπου αυτό δεν είναι εφικτό, να καθιερώσουν ταχείες και τυποποιημένες διαδικασίες επιστροφής.

Όπως προκύπτει από συνοδευτική μελέτη της σύστασης του 2009, η απλοποίηση των διαδικασιών ελάφρυνσης της παρακράτησης του φόρου έχει θετικά δευτερογενή αποτελέσματα. Η Φινλανδία και η Ιρλανδία επιβεβαίωσαν ότι, αφότου εφάρμοσαν την ελάφρυνση στην πηγή, οι διαδικασίες επιστροφής λειτούργησαν με μεγαλύτερη αξιοπιστία και αποδοτικότητα, οι διοικητικές επιβαρύνσεις μειώθηκαν και απελευθερώθηκαν πόροι —τόσο για τις φορολογικές διοικήσεις όσο και για τους χρηματοοικονομικούς διαμεσολαβητές. Αντίστοιχα, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες ανέφεραν ότι, χάρη στα νέα ηλεκτρονικά συστήματα, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί τους έγιναν αποτελεσματικότεροι και η φοροδιαφυγή περιορίστηκε σημαντικά στις χώρες πηγής.

Παρά το γεγονός ότι έχουν επιτευχθεί βελτιώσεις, η γενική κατάσταση εξακολουθεί να μην είναι ικανοποιητική, καθώς οι λύσεις είναι γνωστές και έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε ορισμένα κράτη μέλη. Βάσει των εργασιών χαρτογράφησης από την ομάδα εμπειρογνωμόνων, στον πίνακα που ακολουθεί προτείνεται κατάλογος με εννέα βέλτιστες πρακτικές (πέραν της ελάφρυνσης στην πηγή), για καθεμία εκ των οποίων αναφέρεται το καταλληλότερο κράτος μέλος για να μοιραστεί την εμπειρία του.

Ταχεία επιστροφή

Βέλτιστη πρακτική	Κράτος μέλος
Ύπαρξη διαδικασίας «ταχείας επιστροφής»	Κάτω Χώρες
Πραγματική καταβολή επιστροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα (< 6 μηνών)	Σλοβενία (7-30 ημέρες)

Κλασική διαδικασία επιστροφής

Βέλτιστη πρακτική	Κράτος μέλος
Απλοποίηση απαιτήσεων σε δικαιολογητικά έγγραφα (π.χ. δυνατότητα προσκόμισης άλλων στοιχείων αντί για το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας, επέκταση της ισχύος του πιστοποιητικού για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους)	Σουηδία (δεν απαιτούνται επιπρόσθετες πληροφορίες, εφαρμόζονται όμως ελεγκτικές διαδικασίες)
Καθιέρωση ενιαίου σημείου επαφής για τη διεκπεραίωση των απαιτήσεων επιστροφής	ΗΒ (για μεγάλες επιχειρήσεις)
Αντικατάσταση των εντύπων απαίτησης από ενιαίο έγγραφο	Κύπρος
Διαθεσιμότητα εντύπων απαίτησης διαδικτυακά	Πορτογαλία
Δυνατότητα ολοκλήρωσης ολόκληρης της διαδικασίας επιστροφής διαδικτυακά	Φινλανδία
Δυνατότητα ξένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να χειρίζονται τη διαδικασία παρακρατούμενου φόρου στην πηγή (ήτοι, δεν υπάρχει ανάγκη ύπαρξης τοπικού υπαλλήλου)	Εσθονία
Δυνατότητα ξένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να αξιώνουν ελαφρύνσεις για λογαριασμό των πελατών τους	Λιθουανία

5.Συμπεράσματα και σύνοψη προτεινόμενων δράσεων

Η παρούσα συνεργατική διαδικασία με τα κράτη μέλη επικεντρώνεται σε εμπόδια που εντοπίζονται σε πεδία εθνικής αρμοδιότητας, τα οποία είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν με εθελοντικές ενέργειες και για τα οποία τα κράτη μέλη είναι πρόθυμα να συνεργαστούν. Τα εμπόδια που αξιολογήθηκαν αποφασίστηκαν βάσει της φύσης τους, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι σωρευτικές δράσεις σε εθνικό επίπεδο μπορούν να ενεργοποιήσουν θετικές επιδράσεις στις διασυνοριακές επενδύσεις.

Αν και τα μεμονωμένα εμπόδια επηρεάζουν τις διασυνοριακές επενδύσεις σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, η αξιολόγηση που έχει διενεργηθεί μέχρι τούδε δεν βασίστηκε σε οικονομική αξιολόγηση του αντικτύπου του κάθε εμποδίου που έχει εντοπιστεί στην ΕΕ ή σε εθνικό επίπεδο.

Ανάλογα με τη συχνότητα αναφοράς τους στις απαντήσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων, και από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων, τα εμπόδια μπορούν να διακριθούν ως ακολούθως, από τα λιγότερο (x) έως τα συχνότερα αναφερόμενα εμπόδια (xxx).

Σοβαρότητα των εμποδίων (βάσει συχνότητας αναφοράς)	x	xx	xxx
Απαιτήσεις εμπορικής προώθησης			xxx
Διοικητικές ρυθμίσεις		xx
Διοικητικά τέλη για τη διασυνοριακή εμπορική προώθηση	x
Διαφορετικές προσεγγίσεις της πληθοχρηματοδότησης		xx
Απαιτήσεις μόνιμης κατοικίας			xxx
Ανεπαρκείς χρηματοοικονομικές γνώσεις		xx
Διαφορές στα καθεστώτα αφερεγγυότητας			xxx
Διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης του φόρου στην πηγή			xxx

Ενόψει της δέσμευσής της για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων με στόχο τη δημιουργία Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συζητήσουν και να συμφωνήσουν επί των δράσεων που ακολουθούν, οι οποίες θα πρέπει να αποτελέσουν έναν κοινό (μεταξύ Επιτροπής και κρατών μελών) χάρτη πορείας σχετικά με τα εθνικά εμπόδια για τις ροές κεφαλαίων.

Η εν λόγω διαδικασία δεν εμποδίζει την Επιτροπή να εξετάσει δυνητικές νομοθετικές προτάσεις ή άλλα εργαλεία για την αντιμετώπιση των εμποδίων που έχουν εντοπιστεί.

Στο πλαίσιο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, η Επιτροπή προτίθεται να συνεχίσει να διαβουλεύεται με όλες τις κατηγορίες ενδιαφερόμενων μερών, περιλαμβανομένου του κλάδου και των θεσμικών ενδιαφερομένων (όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων), ώστε να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες ενημερωμένες απόψεις σχετικά με τα υφιστάμενα εμπόδια και τις δυνητικές λύσεις. Στην κατεύθυνση αυτή, περισσότερα στοιχεία αναμένεται να συγκεντρωθούν στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο των δράσεων που συμφωνήθηκαν στον χάρτη πορείας σχετικά με τις διασυνοριακές επενδύσεις, στο πλαίσιο της προόδου προς την επίτευξη της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης αυτής θα ληφθεί υπόψη κατά την εκτίμηση της ανάγκης για περαιτέρω δράση. Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο κατάλογος των δράσεων που προτείνονται ακολούθως δεν είναι εξαντλητικός, και καλεί τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων να εντοπίσουν άλλα εμπόδια σε πεδία συναφή με την Ένωση Κεφαλαιαγορών. Μεταξύ των πιθανών θεμάτων περιλαμβάνονται οι εθνικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων, που επιβάλλονται επιπλέον της υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ· τα εμπόδια στη διαδικτυακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων· τα εμπόδια τα οποία αντιμετωπίζουν οι μικρότεροι θεσμικοί επενδυτές που δεν είναι επιλέξιμοι για διαβατήριο MiFID· ή τα εμπόδια που σχετίζονται με τη διανομή χρηματοοικονομικών προϊόντων λιανικής.

Χάρτης πορείας προτεινόμενων δράσεων από την Επιτροπή

Θέμα	Δράση	Παράγων	Πιθανό χρονοδιάγραμμα
Επενδυτικά κεφάλαια	Συνέχιση της επανεξέτασης των εθνικών κανόνων, ενόψει της προώθησης της κοινής κατανόησης και της κανονιστικής σύγκλισης των ενεργειών πριν από την εμπορική προώθηση και της αντίστροφης προσέλκυσης	Κράτη μέλη (ΚΜ) και ΕΑΚΑΑ	4ο τρίμηνο 2017
	Περαιτέρω χαρτογράφηση των διοικητικών ρυθμίσεων	Ομάδα εμπειρογνωμόνων (ΟΕ)	4ο τρίμηνο 2017
	Διασφάλιση της δημοσίευσης όλων των τελών που σχετίζονται με τη γνωστοποίηση κεφαλαίων, κατά τρόπο περιεκτικό και φιλικό προς τον χρήστη σε έναν ενιαίο δικτυακό τόπο.	ΚΜ	4ο τρίμηνο 2017
	Εξέταση της καθιέρωσης ενιαίας δημοσιοποίησης πληροφοριών σχετικά με τα τέλη, υπό μορφή συγκριτικού δικτυακού τόπου ή κεντρικού αρχείου καταγραφής	ΟΕ μαζί με την ΕΑΚΑΑ	4ο τρίμηνο 2017
Συνταξιοδοτικά ταμεία	Προσδιορισμός των κύριων μοχλών για τις διασυνοριακές επενδύσεις, προώθηση των βέλτιστων πρακτικών στα ΚΜ και ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για νέες ευκαιρίες στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, με τη συμμετοχή εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών	Υπο-ομάδα ενδιαφερόμενων ΚΜ, με τη συμμετοχή του κλάδου των συνταξιοδοτικών ταμείων	3ο τρίμηνο 2017
Απαιτήσεις μόνιμης κατοικίας	Άρση των απαιτήσεων μόνιμης κατοικίας από τη νομοθεσία και τις διοικητικές πρακτικές για τα διοικητικά στελέχη που κατοικούν εντός ΕΕ, όπου οι εν λόγω απαιτήσεις είναι αδικαιολόγητες και δυσανάλογες	ΚΜ	4ο τρίμηνο 2017
Χρηματοοικονομικές γνώσεις	Έναρξη ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών σχετικά με προγράμματα ενίσχυσης των χρηματοοικονομικών γνώσεων, λαμβανομένης υπόψη της διασυνοριακής διάστασης	Υπο-ομάδα ενδιαφερόμενων ΚΜ, με επικεφαλής την Κροατία	2ο τρίμηνο 2017
	Συνεισφορά σε δυνητικές πρωτοβουλίες CMU για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, με στόχο την ενίσχυση των γνώσεων των ΜΜΕ και την υποστήριξη της πρόσβασής τους σε εναλλακτικούς πόρους χρηματοδότησης	ΟΕ	2018
Παρακράτηση του φόρου στην πηγή	Αξιολόγηση και επιβεβαίωση της συνάφειας των εννέα βέλτιστων πρακτικών που έχουν προσδιοριστεί, και συμφωνία επί καταλόγου που μπορεί να αποτυπωθεί σε πίνακα αποτελεσμάτων	Εμπειρογνώμονες των ΚΜ επί φορολογικών θεμάτων	2ο τρίμηνο 2017
	Εξέταση των μελλοντικών προοπτικών στο πλαίσιο ομάδας εργασίας επί φορολογικών θεμάτων, με στόχο κάθε κράτος μέλος να δεσμευτεί έναντι ενός καταλόγου βέλτιστων πρακτικών για τη βελτίωση της κατάστασης έως το 2019	Εμπειρογνώμονες των ΚΜ επί φορολογικών θεμάτων	3ο τρίμηνο 2017
	Συνεργασία με εθνικούς εμπειρογνώμονες επί φορολογικών θεμάτων σχετικά με έναν κώδικα δεοντολογίας αναφορικά με τις αρχές που διέπουν την ελάφρυνση της παρακράτησης του φόρου στην πηγή	Εμπειρογνώμονες των ΚΜ επί φορολογικών θεμάτων	4ο τρίμηνο 2017

(1) Η SRSS συστάθηκε τον Ιούλιο του 2015, με σκοπό την παροχή τεχνικής στήριξης στα κράτη μέλη, κατόπιν αιτήματός τους, για την επίτευξη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ευνοούν την ανάπτυξη. Η Επιτροπή πρότεινε τη θέσπιση ενός Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSP) για την ενίσχυση της συνολικής ικανότητας των κρατών μελών να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν θεσμικές, διαρθρωτικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται η παροχή τεχνικής συνδρομής στα κράτη μέλη στον τομέα της ανάπτυξης των κεφαλαιαγορών.

(2) Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της διαβούλευσης σχετικά με την Πράσινη Βίβλο για την Ένωση Κεφαλαιαγορών ( http://ec.europa.eu/finance/consultations/2015/capital-markets-union/index_en.htm ), της διαβούλευσης σχετικά με τη διαδικασία συγκέντρωσης αποδεικτικών στοιχείων ( http://ec.europa.eu/finance/consultations/2015/financial-regulatory-framework-review/index_en.htm ) και της διαβούλευσης σχετικά με τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων ( http://ec.europa.eu/finance/consultations/2016/cross-borders-investment-funds/index_en.htm ).

(3) Οδηγία 2011/61/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2011, σχετικά με τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων και για την τροποποίηση των οδηγιών 2003/41/ΕΚ και 2009/65/ΕΚ και των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1060/2009 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010, ΕΕ L 171 της 1.7.2011, σ. 1.

(4) Οδηγία 2009/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ), ΕΕ L 302 της 17.11.2009, σ. 32.

(5) Η δημόσια διαβούλευση έληξε στις 9 Οκτωβρίου 2016 ( http://ec.europa.eu/finance/consultations/2016/cross-borders-investment-funds/index_en.htm ).

(6) Η αντίστροφη προσέλκυση είναι μια πρακτική που περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι απολύτως, σε ΟΕΕ και, συγκεκριμένα, σε επαγγελματίες επενδυτές.

(7) Πρόταση κανονισμού για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 345/2013 σχετικά με τις ευρωπαϊκές εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου (ΕΕΕΚ) και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 346/2013 σχετικά με τα ευρωπαϊκά ταμεία κοινωνικής επιχειρηματικότητας (ΕΤΚΕ).

(8) Σύμφωνα με το άρθρο 18 της οδηγίας 2003/41/ΕΚ (ΙΕΣΠ) και το άρθρο 132 της οδηγίας 2009/138/ΕΚ (Φερεγγυότητα II).

(9)

   Η Επιτροπή ξεκίνησε μελέτη προκειμένου να προσδιορίσει ενδεχόμενη άνιση φορολογική μεταχείριση των διασυνοριακών επενδύσεων που πραγματοποιούνται από συνταξιοδοτικά ταμεία και εταιρείες ασφάλισης ζωής.

(10) http://cipartners.dk/

(11) Παραδείγματος χάριν, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων — Πλατφόρμα ίδιων κεφαλαίων εθνικών αναπτυξιακών ιδρυμάτων· http://www.eif.org/what_we_do/equity/NPI/index.htm

(12) «Ενίσχυση των ευρωπαϊκών επενδύσεων για την απασχόληση και την ανάπτυξη: Προς τη δεύτερη φάση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων και προς ένα νέο Ευρωπαϊκό Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο», COM(2016) 581 final, ( http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:52016DC0581&from=en ).

(13)

   Crowdfunding in the EU capital markets union (Η πληθοχρηματοδότηση στην Ένωση Κεφαλαιαγορών της ΕΕ) (SWD(2016) 154 final)  ( http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/10102/2016/EN/10102-2016-154-EN-F1-1.PDF ).

Με στόχο την ενίσχυση των χρηματοοικονομικών γνώσεων των ΜΜΕ σχετικά με την πληθοχρηματοδότηση στις διάφορες μορφές της, η Επιτροπή έχει καταρτίσει έναν ευρωπαϊκό οδηγό, που είναι διαθέσιμος στον δικτυακό τόπο https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/crowdfunding-guide_en .

(14) Παραδείγματος χάριν, The European alternative finance benchmarking report (Έκθεση συγκριτικής αξιολόγησης για την ευρωπαϊκή εναλλακτική χρηματοδότηση), University of Cambridge, 2015: ( http://www.jbs.cam.ac.uk/fileadmin/user_upload/research/centres/alternative-finance/downloads/2015-uk-alternative-finance-benchmarking-report.pdf ).

(15) Βλ. Financial education in Europe: trends and recent developments (Χρηματοοικονομική παιδεία στην Ευρώπη: τάσεις και πρόσφατες εξελίξεις), OECD Publishing (2016), Paris,
( http://dx.doi.org/10.1787/9789264254855-en ).

(16) Βλ. πρόγραμμα 2014-2020 για την Ανταγωνιστικότητα των Επιχειρήσεων και τις ΜΜΕ (COSME) .

(17) Ευρωβαρόμετρο (2012), http://ec.europa.eu/internal_market/finservices-retail/docs/policy/eb_special_373-report_en.pdf .

(18) Οι εν λόγω εργασίες πρόκειται να εκτελεστούν στο πλαίσιο μιας υπο-ομάδας κρατών μελών, με επικεφαλής την Κροατία.

(19)

   Άρθρο 412 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) 575/2013 σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 648/2012 (ΚΚΑ).

(20) Βλ. Ανακοίνωση της Επιτροπής της 14ης Σεπτεμβρίου 2016: Ένωση Κεφαλαιαγορών – Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων ( https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2016/EL/1-2016-601-EL-F1-1.PDF ).

(21) Στις 22 Νοεμβρίου 2016, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας για τα πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης, τη δεύτερη ευκαιρία και μέτρα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής, καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 2012/30/ΕΕ (COM(2016) 723).

(22)

     «Workable solutions for efficient and simplified fiscal compliance procedures related to post-trading within the EU» (Εφικτές λύσεις για αποδοτικές και απλουστευμένες διαδικασίες φορολογικής συμμόρφωσης σχετικά με τη μετασυναλλακτική αγορά στην ΕΕ), Έκθεση της Συμβουλευτικής Ομάδας για τα φορολογικά εμπόδια επιχειρήσεων, 2013 ( http://ec.europa.eu/info/publications/report-tax-barriers-business-advisory-group-tbag_en ). 

(23)  Πηγή: Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

(24)  Βλ. σύσταση της Επιτροπής της 19ης Οκτωβρίου 2009: Για τις διαδικασίες ελάφρυνσης της παρακράτησης φόρου στην πηγή ( http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32009H0784 ).

(25) Βλ. Σχέδιο Δράσης της Επιτροπής, της 30ής Σεπτεμβρίου 2015: Οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών ( http://ec.europa.eu/finance/capital-markets-union/docs/building-cmu-action-plan_en.pdf ).

(26) Βλ. Ανακοίνωση της Επιτροπής της 14ης Σεπτεμβρίου 2016: Ένωση Κεφαλαιαγορών – Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων ( https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2016/EL/1-2016-601-EL-F1-1.PDF ).