14.6.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 212/9

1.

H ψηφιοποίηση και η επιγραμμική πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και η μακροπρόθεσμη διαφύλαξή της είναι ουσιώδεις για την παροχή πρόσβασης στον πολιτισμό και τη γνώση σε όλους, για την προώθηση του πλούτου και της ποικιλομορφίας της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και για τη συμβολή στην υλοποίηση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς μέσω της αυξανόμενης προσφοράς νέων και καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών (1).

2.

H Europeana, που δημιουργήθηκε το 2008 ως κοινό σημείο πολύγλωσσης επιγραμμικής πρόσβασης σε ψηφιακό πολιτιστικό υλικό (2) συνδέοντας έκτοτε ψηφιακές συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς των κρατών μελών, αποτελεί πλέον κοινό ευρωπαϊκό πολιτιστικό έργο για την ανάδειξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.

3.

H περαιτέρω ανάπτυξη της Europeana και των εθνικών πολιτικών ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς υποστηρίχθηκε από το Συμβούλιο (3), την Επιτροπή (4) και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (5).

4.

H περαιτέρω χρήση της ψηφιακής κληρονομιάς προωθήθηκε μέσω της συμπερίληψης, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σχετικά με την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα (6) και με την έκδοση της οδηγίας σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορφανών έργων (7).

5.

Tην πρόθεση της Επιτροπής να αξιολογήσει τις επιλογές και να εξετάσει νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη διευκόλυνση της ψηφιοποίησης και διάθεσης των μη διαθέσιμων στο εμπόριο έργων στο διαδίκτυο, μεταξύ άλλων σε ολόκληρη την ΕΕ, στο πλαίσιο της ανακοινωθείσας πρωτοβουλίας της για τον εκσυγχρονισμό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (8).

6.

Στη σημερινή της μορφή, η Europeana αποτελεί μια διαδικτυακή πλατφόρμα που καθιστά δυνατή την πολύγλωσση πρόσβαση στην ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά και τη διάδοσή της, που φυλάσσεται από διαφορετικά ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Συνιστά επίσης μια πολύπλευρη πλατφόρμα (9) που αποσκοπεί στο να αποφέρει οφέλη για τους τελικούς χρήστες, τα κράτη μέλη, τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, την έρευνα και τη δημιουργική περαιτέρω χρήση.

Ως εκ τούτου, η Europeana σήμερα:

7.

Οι μεμονωμένες και συνδυασμένες προσπάθειες των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, των κρατών μελών και της Επιτροπής κατέστησαν δυνατή την επίτευξη προόδου ως προς την ψηφιοποίηση, την επιγραμμική προσβασιμότητα και την (μακροπρόθεσμη) ψηφιακή διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς (12).

8.

Η ψηφιακή διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, που ανήκει σε ευρωπαϊκές συλλογές, είναι σημαντική, ιδίως λόγω της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς και τις συναφείς απειλές σε εμπόλεμες ζώνες.

9.

Ο συντονισμός των προσπαθειών για την επιγραμμική προσβασιμότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της Europeana έχει συμβάλει:

10.

Η σύνδεση των συλλογών ψηφιακής κληρονομιάς μέσω της Europeana συμβάλλει επίσης στην επίτευξη των ακόλουθων στόχων σε επίπεδο ΕΕ:

11.

Η περαιτέρω χρήση και διαμοίραση του περιεχομένου, καθώς και η πρόσβαση σε αυτό, πρέπει να πραγματοποιούνται σε πλαίσιο πλήρους συμμόρφωσης με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα.

12.

Ορισμένες τεχνολογικές πτυχές της διαδικτυακής πλατφόρμας Europeana, όπως η σημασιολογική διαλειτουργικότητα (14), θα πρέπει να ενισχυθούν, καθιστώντας δυνατή τη σύνδεση των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και τη διαμοίραση και την επικαιροποίηση του περιεχομένου και των μεταδεδομένων τους με ευέλικτο, εύκολο και βιώσιμο τρόπο.

13.

Ως ένα από τα σημεία εισόδου στην ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά, το πολύγλωσσο σημείο πρόσβασης της Europeana θα πρέπει να γίνει φιλικότερο προς τον χρήστη, κυρίως βελτιώνοντας την ποιότητα και τη δυνατότητα εντοπισμού του περιεχομένου και αναπτύσσοντας περαιτέρω τις λειτουργίες σημασιολογικής και πολύγλωσσης αναζήτησης σύμφωνα με τις βέλτιστες διαθέσιμες πρακτικές.

14.

Για την καλύτερη προσέγγιση και συμμετοχή των τελικών χρηστών, το περιεχόμενο που διανέμεται μέσω της Europeana πρέπει να παρουσιάζεται με ελκυστικό τρόπο και με ποικιλομορφία, ιδίως με τη συμμετοχή ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς και τρίτων φορέων, ως σημείων πολλαπλής εισόδου και διάδοσης, για παράδειγμα μέσω πολιτιστικών διευρωπαϊκών έργων, όπως τα έργα για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) και την πτώση του σιδηρού παραπετάσματος και των λοιπών επαναστατικών εξελίξεων του 1989.

15.

Η διακυβέρνηση της Europeana θα πρέπει να καταστεί περισσότερο πολυσυλλεκτική, με τη συμμετοχή των κυβερνήσεων των κρατών μελών και το ευρύτερο δίκτυο των συσσωρευτών περιεχομένου και των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς στον καθορισμό στρατηγικών προτεραιοτήτων και στην ανάπτυξη πολιτιστικών έργων με επίκεντρο τον χρήστη, με βάση τα διαθέσιμα κονδύλια· κατά περίπτωση, μπορούν να λαμβάνονται υπόψη οι γνώμες των σημαντικότερων προσωπικοτήτων του πολιτισμού.

16.

Υπάρχει διαρκής ανάγκη για ανταλλαγή και επικαιροποίηση των γνώσεων, καθώς και για τον εντοπισμό κοινών λύσεων στο πλαίσιο του δικτύου επαγγελματιών του κλάδου της πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένης της ένωσης του δικτύου της Europeana.

17.

Υο ισχύον πρότυπο χρηματοδότησης (με βάση τις επιχορηγήσεις) δεν παρέχει επαρκώς σταθερή βάση για τη διατήρηση της επένδυσης για την Europeana μέχρι σήμερα, και για τη διασφάλιση της μελλοντικής της ποιότητας, διαθεσιμότητας και αξιοπιστίας, για τους ακόλουθους λόγους:

18.

Η αξία της πολιτιστικής και της ψηφιακής καινοτομίας της Europeana πρέπει να ενισχυθεί μέσω του ανασχεδιασμού της πλατφόρμας βασικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της ΔΣΕ, με επίκεντρο τα εξής:

Επιπλέον, η πολιτιστική αξία της Europeana θα πρέπει να ενισχυθεί με την υλοποίηση των πολιτιστικών έργων με επίκεντρο τον χρήστη, τα οποία θα βασίζονται στην υποδομή της Europeana, και τα οποία πρόκειται να συγχρηματοδοτηθούν από τη ΔΣΕ ως υπηρεσίες γενικής εφαρμογής με τη συμμετοχή ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.

19.

Να σημειώσει σημαντική πρόοδο με στόχο την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, όπως προσδιορίζονται στα παρόντα συμπεράσματα.

20.

Να αντιμετωπίσει τα εκκρεμή ζητήματα σε υφιστάμενους οργανισμούς εταίρους ή επιχειρήσεις επίδοξων οργανισμών εταίρων, ιδίως σε χώρες και περιοχές όπου το έργο δεν είναι ακόμη επαρκώς γνωστό.

21.

Να διερευνήσει τις δυνατότητες συνεργασίας με τις σχετικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, όπως στον τομέα της έρευνας.

22.

Να επιδιώξει την ενεργό συμμετοχή των κρατών μελών στη χάραξη πολιτικής και λήψης αποφάσεων. Για το Ίδρυμα Europeana, αυτό θα μπορούσε να οργανωθεί ειδικότερα μέσω της συμμετοχής στο διοικητικό συμβούλιο του κράτους μέλους που ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, του κράτους μέλους το οποίο άσκησε την προηγούμενη προεδρία και του κράτους μέλους που θα ασκήσει την επόμενη προεδρία,

23.

Να έχει πιο συστηματικές επαφές με τα κράτη μέλη, να βελτιώσει και να τους παρέχει μόνιμη πρόσβαση σε στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους χρήστες που αφορούν τη χώρα και το ίδρυμα και να βελτιώσει την υποχρέωση λογοδοσίας σχετικά με τα αποτελέσματα των έργων και των δαπανών.

24.

Να συνεχίσει να διερευνά τις δυνατότητες για τον προσπορισμό ιδίου εισοδήματος.

25.

Έως τον Οκτώβριο του 2017, να υποβάλει στο Συμβούλιο μια ανεξάρτητη αξιολόγηση της Europeana και να δώσει σαφείς προσανατολισμούς για τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Europeana μέσω της αξιολόγησης εναλλακτικών λύσεων σε ενωσιακό επίπεδο για το μελλοντικό πεδίο εφαρμογής, τη βιώσιμη χρηματοδότηση και τη διακυβέρνηση της Europeana, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να μετατραπεί ή να ενσωματωθεί η Europeana σε ευρωπαϊκή νομική οντότητα, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τη διττή φύση της Europeana ως πολιτιστικού και ψηφιακού καινοτόμου έργου.

26.

Έως τον Οκτώβριο του 2017, να τροποποιήσει τη μέθοδο χρηματοδότησης της υποδομής ψηφιακών υπηρεσιών της Europeana στο πλαίσιο της ΔΣΕ σε ένα συνδυασμό ανάθεσης συμβάσεων και επιχορηγήσεων. Σύμφωνα με το πρότυπο αυτό, οι διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων της ΕΕ θα καλύψουν πλήρως την πλατφόρμα βασικών υπηρεσιών για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της διαλειτουργικότητας, ενώ οι επιχορηγήσεις της ΕΕ (έως και το 75 % των επιλέξιμων δαπανών) θα καταστούν διαθέσιμες για συναφή προγράμματα με επίκεντρο τον χρήστη (δηλαδή γενικές υπηρεσίες στο πλαίσιο της ΔΣΕ) τις οποίες τα κράτη μέλη μπορούν να συγχρηματοδοτήσουν σε εθελοντική βάση, είτε άμεσα είτε μέσω της συμμετοχής εθνικών οργανισμών.

27.

Να καθορίσει όρους στη διαδικασία ανάθεσης συμβάσεων για την πλατφόρμα βασικών υπηρεσιών που θα απαιτούν από τον φορέα να διασφαλίζει τον χαρακτήρα της δημόσιας υποδομής και κοινότητας για τον πολιτισμό και την ψηφιακή καινοτομία, ιδίως μέσω:

28.

Να διασφαλίσει ότι οι υπηρεσίες γενικής εφαρμογής της Europeana που λαμβάνουν επιχορηγήσεις βασίζονται στην πλατφόρμα βασικών υπηρεσιών και συνδέονται με αυτήν.

29.

Έως τον Δεκέμβριο του 2016:

30.

Να προωθήσουν περαιτέρω την ψηφιοποίηση των συλλογών πολιτιστικής κληρονομιάς, την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση στην ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά και την περαιτέρω χρήση της.

31.

Να θεσπίσουν ή να διατηρήσουν στρατηγικές και επιχειρησιακούς μηχανισμούς, όπως εθνικούς και περιφερειακούς συσσωρευτές περιεχομένου, και να ενθαρρύνουν την προσβασιμότητα σε επιγραμμικό περιεχόμενο υψηλής ποιότητας και μεταδεδομένα της πολιτιστικής κληρονομιάς που ανήκουν σε εθνικές και περιφερειακές συλλογές.

32.

Να ενθαρρύνουν τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς να προσχωρήσουν στην Europeana και να τη στηρίξουν τόσο μέσω της διαμοίρασης περιεχομένου και μεταδεδομένων, συμμετέχοντας στην ένωση του δικτύου της Europeana, όσο και με προσπάθειες προώθησης και διάδοσης, κάνοντας χρήση των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τις επιχορηγήσεις της ΕΕ.

33.

Να συμμετάσχουν στην MSEG ως φόρουμ συζήτησης πολιτικών για την ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά καθώς και για τη στρατηγική και τη χρηματοδότηση της Europeana, και να μεριμνήσουν για το συντονισμό μεταξύ των εκπροσώπων της MSEG, της Επιτροπής της ΔΣΕ και του προπαρασκευαστικού οργάνου του Συμβουλίου στον τομέα του πολιτισμού.

34.

Να μεριμνήσουν για τη στήριξη των δραστηριοτήτων του Ιδρύματος Europeana μέσω εθελοντικών χρηματοδοτικών συνεισφορών, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω συνεισφορές είναι απαραίτητες, μέχρις ότου τεθεί σε εφαρμογή το νέο σύστημα που βασίζεται στην ανάθεση συμβάσεων και στη συνέχεια, να εξετάσουν το ενδεχόμενο της εθελοντικής συγχρηματοδότησης προγραμμάτων της Europeana που χρηματοδοτούνται από επιχορηγήσεις της ΕΕ.

35.

Να προάγουν την αξία της Europeana ως ενός ευρωπαϊκού πολιτιστικού προγράμματος προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος και ενός επαγγελματικού δικτύου μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων, με την εμπλοκή και της έρευνας και καινοτομίας, της εκπαίδευσης, του τουρισμού και των τομέων δημιουργίας.