Βρυξέλλες, 15.7.2015

COM(2015) 339 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Νέα Συμφωνία για τους καταναλωτές ενέργειας

{SWD(2015) 141 final}


1.Εισαγωγή

Στη στρατηγική-πλαίσιο για την Ενεργειακή Ένωση 1 σκιαγραφείται το όραμα μιας Ενεργειακή Ένωσης «η οποία θέτει τους πολίτες στο επίκεντρό της, στην οποία οι πολίτες αναλαμβάνουν την ευθύνη για την ενεργειακή μετάβαση, επωφελούνται από τις νέες τεχνολογίες για να μειώσουν τους λογαριασμούς τους, συμμετέχουν ενεργά στην αγορά, και στην οποία προστατεύονται οι ευάλωτοι καταναλωτές».

Την τελευταία δεκαετία έχει μετασχηματιστεί ο ενεργειακός τομέας της ενέργειας στην Ευρώπη, αλλά δεν συμβάδισαν οι ενεργειακές λιανικές αγορές, που αποτελούν το επίκεντρο της παρούσας ανακοίνωσης. Στους παράγοντες που εμποδίζουν τους καταναλωτές —νοικοκυριά, επιχειρήσεις και βιομηχανία— να επωφεληθούν πλήρως από την υπό εξέλιξη ενεργειακή μετάβαση, να ελέγξουν ουσιαστικά την κατανάλωση τους και να μειώσουν τους ενεργειακούς λογαριασμούς τους συγκαταλέγονται οι ακόλουθοι:

Η έλλειψη κατάλληλων πληροφοριών σχετικά με το κόστος και την κατανάλωση ή η περιορισμένη διαφάνεια στις προσφορές, καθιστούν δύσκολη για τους καταναλωτές (ή για αξιόπιστους διαμεσολαβητές και εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών, π.χ. φορείς συγκέντρωσης, που ενεργούν για λογαριασμό τους) την αξιολόγηση της κατάστασης και των ευκαιριών της αγοράς.

Το αυξανόμενο ποσοστό των τελών δικτύου, φόρων και ιδίως εισφορών, στον μέσο τελικό λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών.

Ο ανεπαρκής ανταγωνισμός σε πολλές αγορές λιανικής, η έλλειψη ανταμοιβής για την ενεργό συμμετοχή και οι δυσκολίες αλλαγής προμηθευτή λειτουργούν ως αντικίνητρα.

Οι ανεπαρκώς ανεπτυγμένες αγορές ενεργειακών υπηρεσιών στα νοικοκυριά και απόκρισης της ζήτησης περιορίζουν τις επιλογές των καταναλωτών.

Η παρεμπόδιση αυτοπαραγωγής και αυτοκατανάλωσης από τους καταναλωτές περιορίζει τα κέρδη που αυτοί θα μπορούσαν να αποκομίσουν.

Η άνιση πρόσβαση στις πληροφορίες και οι υψηλοί φραγμοί εισόδου στην αγορά για νέους ανταγωνιστές επιβραδύνουν την υιοθέτηση διαθέσιμων προηγμένων τεχνολογιών και πρακτικών, π.χ. έξυπνων μετρητών, έξυπνων συσκευών, κατανεμημένων πηγών ενέργειας και βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης.

Το όραμα της Επιτροπής για ανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχει ως στόχο να προσφέρει νέα συμφωνία για τους καταναλωτές ενέργειας, μεταξύ άλλων με καλύτερη σύνδεση των αγορών χονδρικής και λιανικής. Η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών από νέες και καινοτόμους εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών θα πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους καταναλωτές να συμμετέχουν πλήρως στην ενεργειακή μετάβαση, να διαχειρίζονται την κατανάλωσή τους για την επίτευξη ενεργειακών αποδοτικών λύσεων που εξοικονομούν χρήματα και να συμβάλλουν στη συνολική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.

2.Η στρατηγική των τριών πυλώνων προκειμένου να επιτευχθεί νέα συμφωνία για τους καταναλωτές ενέργειας

Σε εκτενείς διαβουλεύσεις με τους πολίτες, τους καταναλωτές και τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένης δημόσιας διαβούλευσης κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014 2 , και με συζητήσεις στο πλαίσιο ομάδων εμπειρογνωμόνων, που πραγματοποιήθηκαν υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής 3 , επισημάνθηκαν τα ακόλουθα τρία βασικά σημεία ως καίρια για μια νέα συμφωνία για τους καταναλωτές: ενίσχυση της θέσης των καταναλωτών· έξυπνα σπίτια και δίκτυα διαχείριση και προστασία δεδομένων.

Eνίσχυση της θέσης των καταναλωτών

2.1.1.Εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας μέσω καλύτερων πληροφοριών

Οι καταναλωτές δαπανούν κατά μέσον όρο το 6,4% των συνολικών δαπανών τους για ηλεκτρική ενέργεια, αέριο, θέρμανση και ψύξη —πρόκειται για αύξηση κατά 15% σε σχέση με το ποσοστό προ πενταετίας. Το 40% περίπου της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιείται σε κτίρια, από την οποία το 80% χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη 4 .

Μια πιο αποδοτική χρήση της ενέργειας αποτελεί καίριο στοιχείο για τη μείωση των λογαριασμών των καταναλωτών και, ως εκ τούτου, η ενεργειακή απόδοση συνεκτιμάται σε όλες τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για την Ενεργειακή Ένωση. Η ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος είναι, εν προκειμένω, βασικό στοιχείο, αλλά η εγκατάσταση απλών εργαλείων, π.χ. αυτοματισμών θέρμανσης και θερμοστατών, μπορεί ήδη να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας. Σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί επίσης να επιτευχθεί με την αύξηση της απόδοσης προϊόντων όπως οι λέβητες, οι τηλεοράσεις, τα ψυγεία και τα πλυντήρια ρούχων. Η αναθεωρημένη πρόταση για την ενεργειακή επισήμανση, που θα υποβληθεί στο πλαίσιο της εν λόγω δέσμης, θα ενισχύσει τη διαφάνεια, θα ενθαρρύνει τους κατασκευαστές να καινοτομήσουν και θα βοηθήσει τους καταναλωτές επιλέγουν τεκμηριωμένα τις πλέον αποδοτικές συσκευές.

Η υιοθέτηση της μέτρησης και της τιμολόγησης της ατομικής κατανάλωσης σε πολυκατοικίες και κτίρια πολλαπλών χρήσεων μπορεί να αποφέρει μείωση της ζήτησης για θέρμανση/ψύξη κατά 10-30% 5 . Η πείρα δείχνει επίσης ότι λύσεις βασιζόμενες σε ΤΠΕ, που μέσω του διαδικτύου παρέχουν στους τελικούς χρήστες πληροφορίες για την κατανάλωσή τους, προσφέρουν τη δυνατότητα στους μισθωτές να μειώσουν την κατανάλωσή τους κατά 8% περίπου, αλλάζοντας απλώς συνήθειες θέρμανσης 6 .

Η νομοθεσία για την εσωτερική αγορά ενέργειας και η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση έχουν θεσπίσει τα δικαιώματα των καταναλωτών για επακριβείς πληροφορίες σχετικά με τη μέτρηση και την κατανάλωση. Διαφανείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τη χρέωση αυξάνουν την εμπιστοσύνη και τη συμμετοχή των καταναλωτών. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων λαμβάνει τις πληροφορίες αυτές μία ή δύο φορές ετησίως κατ’ ανώτατο όριο και σημειώνονται συχνά διαφωνίες σχετικά με τη μέτρηση. Για να βοηθηθούν οι καταναλωτές να κατανοούν τους ενεργειακούς τους λογαριασμούς, η Επιτροπή, από κοινού με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να ενισχυθεί η σαφήνεια και η συγκρισιμότητα του περιεχομένου των λογαριασμών για τους καταναλωτές. Τούτο θα πρέπει να οδηγήσει επίσης σε περισσότερη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τις επιμέρους συνιστώσες των ενεργειακών τιμών και τιμολογίων, μεταξύ άλλων μέσω της βελτίωσης της διαφάνειας των τελών δικτύου, των φόρων και εισφορών.

Όλοι οι καταναλωτές, και οι αξιόπιστοι διαμεσολαβητές και εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών στους οποίους οι καταναλωτές έχουν αναθέσει να ενεργούν εξ ονόματός τους, θα πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση στα δεδομένα που αφορούν την κατανάλωση σε πραγματικό ή σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, ώστε να είναι σε θέση να προσαρμόζουν την κατανάλωση και να εξοικονομούν ενέργεια. Τα σε πραγματικό χρόνο δεδομένα δεν είναι αναγκαία για λόγους τιμολόγησης και, ως εκ τούτου, θα μπορούσαν να είναι προσπελάσιμα από τους καταναλωτές απευθείας από το σύστημα μέτρησης μέσω τυποποιημένης διεπαφής.

Οι έξυπνοι μετρητές 7 διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη δωρεάν και συχνής πρόσβασης σε επακριβή δεδομένα κατανάλωσης, στη βελτίωση της τιμολόγησης και σε λιγότερες διαφωνίες σχετικά με μετρήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία από κράτη μέλη, αναμένεται ότι το 72% των Ευρωπαίων καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας θα έχει αποκτήσει έξυπνο μετρητή έως το 2020 8 , καθώς σε 17 κράτη μέλη είναι σε εξέλιξη ή έχει προγραμματιστεί η σε ευρεία κλίμακα εγκατάσταση έξυπνων μετρητών 9 . Τα οφέλη και το κόστος των εν λόγω στρατηγικών θα πρέπει να κατανεμηθούν δίκαια μεταξύ της βιομηχανίας και των καταναλωτών, λαμβάνοντας υπόψη τις αναλύσεις κόστους-οφέλους και τις απόψεις των επιχειρήσεων και των οργανώσεων καταναλωτών.

Κατά την εκπόνηση της αναθεώρησης της νομοθεσίας για την ενεργειακή απόδοση (οδηγία για την ενεργειακή απόδοση και οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων) και στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή θα εξετάσει με ποιον τρόπο θα ήταν δυνατόν να ωφελήσει τους καταναλωτές η ευκολότερη και συχνότερη πρόσβαση στα δεδομένα κατανάλωσής τους, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να απαιτούν έξυπνο μετρητή σε περίπτωση που δεν εγκαθίσταται συστηματικά στην περιοχή τους.

2.1.2.Ευρύ φάσμα επιλογών για δράση από τους καταναλωτές

Ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η ενεργειακή μετάβαση, διαφαίνονται νέες ευκαιρίες για τους καταναλωτές να αποκομίσουν οφέλη διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο. Οι καταναλωτές σε ολόκληρη την Ένωση θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να επιλέγουν την προτιμώμενη μορφή ενεργού συμμετοχής στις αγορές ενέργειας, είτε άμεσα είτε αναθέτοντας τις αποφάσεις τους επί ενεργειακών θεμάτων στον τομέα της ενέργειας σε αξιόπιστους μεσάζοντες και εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών, όπως π.χ. φορείς συγκέντρωσης, που θα ενεργούν εξ ονόματος του καταναλωτή.

a)Αλλαγή προμηθευτή – οφέλη από την αύξηση της συγκρισιμότητας

Μια καίρια αλλαγή που επέφερε η εσωτερική ενεργειακή αγορά της ΕΕ είναι η εξασφάλιση του δικαιώματος των καταναλωτών να αναζητούν την προσφορότερη προσφορά ενέργειας και να επιλέγουν την πηγή ενέργειας. Ωστόσο, πολλοί πολίτες εξακολουθούν να μην γνωρίζουν ότι έχουν δικαίωμα να αλλάξουν προμηθευτή και σύμβαση προμήθειας ενέργειας. Για την προώθηση της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών σχετικά με αυτό και άλλα δικαιώματα, η Επιτροπή συγκέντρωσε το 2014 πληροφορίες σχετικά με τα βασικά δικαιώματα των καταναλωτών ενέργειας που καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ 10 .

Η αλλαγή προμηθευτή πρέπει να είναι τεχνικώς εύκολη, γρήγορη και αξιόπιστη. Εν προκειμένω είναι ευπρόσδεκτες οι πρωτοβουλίες των εθνικών ρυθμιστικών αρχών να συντομεύσουν τον χρόνο αλλαγής προμηθευτή. 11 Ενδέχεται να εξεταστεί επίσης η δυνατότητα εξάλειψη τελών αλλαγής προμηθευτή και κυρώσεων που περιορίζουν τις επιλογές των καταναλωτών και τον ανταγωνισμό γενικά.

Προπάντων όμως θα πρέπει η αλλαγή προμηθευτή να βασίζεται σε εύκολα προσβάσιμες, διαφανείς, αξιόπιστες και ευχερώς συγκρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τις τιμές, την ποιότητα των συμβατικώς παρεχόμενων υπηρεσιών και την ικανοποίηση των πελατών, π.χ. μέσω συστημάτων βαθμολόγησης από τους πελάτες των προμηθευτών και προσφορών στην αγορά. Πληροφορίες σχετικά με το μερίδιο και το είδος των χρησιμοποιούμενων πηγών ενέργειας από τους προμηθευτές 12 διευκολύνουν περαιτέρω τους καταναλωτές να κάνουν καλύτερα τεκμηριωμένες επιλογές.

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές για να καταρτίσει κριτήρια διαφάνειας και αξιοπιστίας των εργαλείων ενεργειακής σύγκρισης και να διασφαλίζεται ότι κάθε καταναλωτής έχει πρόσβαση τουλάχιστον σε ένα ανεξάρτητο και επαληθευμένο εργαλείο σύγκρισης για την αξιολόγηση της τρέχουσας σύμβασής του ως προς όλες τις προσφορές στην αγορά.

Με βάση τις πρώτες προσπάθειες από τον ενεργειακό κλάδο και τις οργανώσεις καταναλωτών, καθώς και τις ορθές πρακτικές που διαπιστώθηκαν από το Ενεργειακό Φόρουμ Πολιτών 13 , η Επιτροπή, σε συνεργασία με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, θα επιδιώξει να προσδιορίσει τα ελάχιστα πρότυπα για τις βασικές πληροφορίες στις διαφημίσεις και στους λογαριασμούς, ιδίως όσον αφορά τη σύγκριση των τιμών.

Η ρύθμιση των τιμών λιανικής μπορεί να αποτελέσει ιδιαίτερα ισχυρό φραγμό στον αποτελεσματικό ανταγωνισμό, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση σχετικά με την Ενεργειακή Ένωση. Η μη αποδοτική λιανική αγορά ή ανάγκες κοινωνικής προστασίας αναφέρονται συχνά από τα κράτη μέλη ως αίτια ρύθμισης των τιμών. Οι στόχοι κοινωνικής πολιτικής, π.χ. προστασία των ευάλωτων καταναλωτών, με γενικά ρυθμιζόμενα τιμολόγια στερούνται διαφάνειας και, μάλιστα, είναι δυνατόν να αυξήσουν το ενεργειακό κόστος τόσο για τους ευάλωτους όσο και για τους μη ευάλωτους καταναλωτές. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διερευνηθούν άλλα, περισσότερο βιώσιμα και ακριβέστερα μέτρα που θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να χαλαρώσουν τις ρυθμίσεις τιμών για τους τελικούς χρήστες. Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για τη σταδιακή κατάργηση ρυθμιζόμενων τιμών κατώτερων του κόστους, όπως ορίζεται στη στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση, αλλά μεριμνά παράλληλα για τη συμπλήρωση της σταδιακής κατάργησης με στοχοθετημένη, αποτελεσματική προστασία των ευάλωτων καταναλωτών. Παραδείγματα επιτυχημένων σταδιακών καταργήσεων των ρυθμιζόμενων τιμών, π.χ. στην Ιρλανδία, αποτελούν διδάγματα για άλλα κράτη μέλη.

β)    Αξιοποίηση της ευελιξίας μέσω απόκρισης της ζήτησης

Η αύξηση των μεταβλητών ποσοτήτων ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές καθιστά ακόμη σημαντικότερη την απόκριση της ζήτησης. Για την εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης είναι συχνά καλύτερες επιλογές η ενεργειακή απόδοση και η απόκριση της ζήτησης από την κατασκευή ή τη διατήρηση σε λειτουργία περισσότερων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής ή γραμμών δικτύου ηλεκτροδότησης. Εξυπακούεται ότι η συμμετοχή στην απόκριση της ζήτησης πρέπει πάντοτε να αποτελεί επιλογή του καταναλωτή.

Σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης είναι ήδη πραγματικότητα η απόκριση της ζήτησης λιανικής. Σε βιομηχανικά κτίρια και κτίρια γραφείων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει επιτευχθεί εξοικονόμηση κόστους έως και 24% και μείωση της κατανάλωσης ενέργειας 10-36%, χάρη σε ευέλικτα αυτοματοποιημένα προγράμματα απόκρισης της ζήτησης 14 .

Σημαντικός καταλύτης για την απόκριση της ζήτησης είναι η πρόσβαση των καταναλωτών στα μηνύματα τιμών που ανταμείβουν την ευέλικτη κατανάλωση. Αυτά είναι δυνατόν να παρέχονται με τη μορφή σύμβασης προμήθειας βάσει δυναμικής τιμολόγησης ή με συμβάσεις που προβλέπουν έλεγχο φορτίου ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς ή του δικτύου. Οι επιπτώσεις των εν λόγω συμβάσεων θα πρέπει να εξηγούνται σαφώς στους καταναλωτές. Περαιτέρω κίνητρο θα μπορούσε να αποτελέσει η μείωση των τελών δικτύου αν μειώνεται η κατανάλωση όταν υπάρχει συμφόρηση στα δίκτυα. Θα πρέπει να παρέχονται κίνητρα που να ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να συμμετέχουν στην απόκριση της ζήτησης, αλλά πρέπει να μην επιβαρύνονται οι καταναλωτές που δεν είναι σε θέση να μεταθέτουν τη ζήτησή τους.

Είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο οι συμβάσεις προμήθειας βάσει δυναμικής τιμολόγησης, αλλά από τις αρχικές εμπειρίες προκύπτει ότι μπορούν να προσφέρουν πλεονεκτήματα στους καταναλωτές 15 . Όπου είναι ήδη πραγματικότητα οι συμβάσεις προμήθειας βάσει δυναμικής τιμολόγησης ―π.χ. στη Φινλανδία ή τη Σουηδία― αυξάνεται ο αριθμός των καταναλωτών λιανικής που τις επιλέγουν 16 , με αποτέλεσμα εξοικονόμηση 15% έως 30% στους λογαριασμούς τους ηλεκτρικής ενέργειας. Η εκκρεμούσα αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση και η εκπόνηση νομοθετικών προτάσεων για την υλοποίηση του ανασχεδιασμού της αγοράς συνιστούν ευκαιρία να εξεταστεί ο τρόπος αύξησης της διαθεσιμότητας χρονικά διαφοροποιημένων συμβάσεων.

γ)    Μείωση των λογαριασμών ενέργειας μέσω αυτοπαραγωγής και αυτοκατανάλωσης

Ο συνδυασμός αποκεντρωμένης ηλεκτροπαραγωγής και επιλογών αποθήκευσης με ευελιξία από πλευράς ζήτησης μπορεί να προσφέρει στους καταναλωτές τη δυνατότητα να καλύπτουν και να διαχειρίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό οι ίδιοι (μέρος από) τις ενεργειακές τους ανάγκες, ήτοι να είναι αυτοπαραγωγοί και αυτοκαταναλωτές, και να μειώσουν τους ενεργειακούς τους λογαριασμούς

Η αποκεντρωμένη ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές, ανεξαρτήτως του αν χρησιμοποιείται από τους καταναλωτές για ιδία χρήση ή εγχέεται στο σύστημα, είναι δυνατόν να αποτελέσει χρήσιμο συμπλήρωμα των κεντρικών πηγών ηλεκτροπαραγωγής. Όταν η αυτοκατανάλωση συμβάλλει στην εξισορρόπηση ηλεκτροπαραγωγής και φορτίου, μπορεί να συμβάλει στη μείωση των απωλειών και της συμφόρησης του δικτύου, στην εξοικονόμηση του κόστους του δικτύου σε μακροπρόθεσμη βάση, το οποίο θα έπρεπε ειδάλλως να καταβάλλουν οι καταναλωτές.

Όταν οι καταναλωτές παράγουν οι ίδιοι ηλεκτρική ενέργεια με επιτόπια συστήματα ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, καταναλώνουν λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο. Αυτό θα επηρεάσει τον τρόπο υπολογισμού των τιμολογίων δικτύου. Τα τιμολόγια δικτύου θα πρέπει να αποτυπώνουν το κόστος και να έχουν σχεδιαστεί με δίκαιο τρόπο, υποστηρίζοντας παράλληλα την ενεργειακή απόδοση και τους στόχους για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, και να είναι απλά και διαφανή για τους καταναλωτές.

Η αυτοπαραγωγή εξετάζεται αναλυτικότερα στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει την παρούσα ανακοίνωση.

δ)    Αύξηση της συμμετοχής των καταναλωτών μέσω διαμεσολάβησης και συλλογικών σχηματισμών

Σε αρκετά κράτη μέλη αναδύονται με αυξανόμενη συχνότητα συλλογικοί σχηματισμοί και πρωτοβουλίες σε επίπεδο κοινοτήτων. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές συμμετέχουν σε συλλογικούς και συνεταιριστικούς σχηματισμούς αυτοπαραγωγής για να διαχειρίζονται καλύτερα την ενεργειακή τους κατανάλωση. Εξάλλου, αυτή η καινοτομία από τους καταναλωτές αποφέρει καινοτομίες για τους καταναλωτές και δημιουργεί νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Αναδύονται εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών, φορείς συγκέντρωσης, διαμεσολαβητές, εταιρείες διαχείρισης δεδομένων, άλλες ενδιάμεσες εταιρείες, οργανώσεις καταναλωτών και, συχνά, οργανώσεις καταναλωτών που βοηθούν τους καταναλωτές να επιτύχουν καλύτερες συμφωνίες προσφοράς ενέργειας, ενώ παράλληλα τους απαλλάσσουν από τις διοικητικές διαδικασίες και περίπλοκες αναζητήσεις.

Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό προσφέρονται νέες ευκαιρίες για τις τοπικές κοινότητες και αρχές, των οποίων οι περιφερειακές και τοπικές πρωτοβουλίες στον τομέα της ενέργειας είναι δυνατόν να αποτελέσουν εποικοδομητικό δεσμό μεταξύ των φορέων λήψης αποφάσεων, των πολιτών και των φορέων καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο.

Η υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων από περισσότερους των 6000 ΟΤΑ είναι ενδεικτική της προθυμίας των τοπικών αρχών να διαδραματίσουν τον ρόλο τους στο νέο ενεργειακό σύστημα, παρέχοντας στήριξη για καινοτόμες τοπικές ενεργειακές λύσεις, στις οποίες συγκαταλέγονται οι λύσεις που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκή Σύμπραξης Καινοτομίας «Έξυπνες πόλεις και κοινότητες».

Η Επιτροπή θα συνεχίσει τη συνεργασία με το Σύμφωνο των Δημάρχων, με σκοπό τη διευκόλυνση της συμμετοχής των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας και την αποτελεσματική διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης, μεταξύ άλλων μέσω τοπικών ενεργειακών πρωτοβουλιών. Επιπλέον, η αναθεώρηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, καθώς και η πρωτοβουλία σχεδιασμού της αγοράς θα προσφέρουν την ευκαιρία να αξιολογηθεί πώς μπορεί να διευκολυνθεί η αποτελεσματική πρόσβαση σε καινοτόμους προμηθευτές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των συλλογικών σχηματισμών.

2.1.3.Διατήρηση της πλήρους προστασίας των καταναλωτών

Η νομοθεσία της ΕΕ παρέχει ήδη εκτεταμένα δικαιώματα στους καταναλωτές ενέργειας, η επιβολή των οποίων εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων και θα παράσχει λεπτομερέστερη καθοδήγηση, σε συνεργασία με τις οργανώσεις των καταναλωτών και τις ρυθμιστικές αρχές. Θα εξεταστεί η ένταξη ειδικών για την ενέργεια νομοθετικών πράξεων στο παράρτημα του κανονισμού σχετικά με τη συνεργασία για την προστασία των καταναλωτών. Την πρωταρχική ευθύνη για την επιβολή των δικαιωμάτων και της προστασίας των καταναλωτών ενέργειας εξακολουθούν να φέρουν τα κράτη μέλη.

Καθώς πληθαίνουν οι επιλογές και οι προσφορές, οι καταναλωτές χρειάζονται ακόμη μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι τους παρέχεται αποτελεσματική προστασία από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Οι αρχές διερεύνησης των πρακτικών αυτών και καταγγελιών στον ενεργειακό τομέα θα μπορούσαν να αποκομίσουν οφέλη από τη στενότερη συνεργασία με τους συναδέλφους τους σε άλλα κράτη μέλη.

Άλλο σημαντικό ζήτημα για δράση των κρατών μελών είναι η ενεργειακή πενία, που άπτεται μέτρων κοινωνικής και ενεργειακής πολιτικής. Η ενεργειακή πενία πρέπει να αντιμετωπιστεί στο ευρύτερο πλαίσιο της κοινωνικής ασφάλειας, χωρίς όμως να παραγνωρίζεται η ανάγκη για στοχοθετημένη αποτελεσματική βοήθεια που θα αποτυπώνει τις βέλτιστες πρακτικές στον ενεργειακό τομέα 17 .

Από τις εργασίες των ενδιαφερομένων μερών στο πλαίσιο του Ενεργειακού Φόρουμ Πολιτών σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές 18 διαπιστώθηκε ότι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης είναι συνήθως η καλύτερη μακροπρόθεσμη λύση για την ενεργειακή πενία. Αυτό θα πρέπει να αποτυπώνεται στις δράσεις των κρατών μελών που αποσκοπούν στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχουν δυνάμει της ενωσιακής νομοθεσίας, συγκεκριμένα: μείωση της τρωτότητας των καταναλωτών και αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας 19 . Εν προκειμένω, το Ενεργειακό Φόρουμ Πολιτών διευκολύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών σχετικά με αποτελεσματικότερη βοήθεια, πρωτίστως μέσω της ενεργειακής απόδοσης.

Προκειμένου να διευκολύνει τα κράτη μέλη να τηρούν τις υποχρεώσεις τους εν προκειμένω και για να αυξηθεί η διαφάνεια, η Επιτροπή θα εξετάσει πώς θα βελτιωθεί η συλλογή δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ και η παρακολούθηση της ενεργειακής πενίας, μεριμνώντας παράλληλα για την ασφάλεια, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ενδέχεται να εξεταστούν κοινά ελάχιστα κριτήρια για τον προσδιορισμό της τρωτότητας των καταναλωτών 20 και της ενεργειακής πενίας.

Να γίνουν πραγματικότητα οι έξυπνες κατοικίες και τα έξυπνα δίκτυα

Οι έξυπνες τεχνολογίες για τα δίκτυα και τις κατοικίες θα πρέπει να απλουστεύσουν τη συμμετοχή των καταναλωτών στη νέα αγορά λιανικής και να μην προκαλούν επιβαρύνσεις. Ολοκληρωμένες αυτοματοποιημένες λύσεις μπορούν να καταστήσουν δυνατή και να απλουστεύσουν τη δράση των καταναλωτών, με τη σύνδεση έξυπνων συστημάτων μέτρησης με έξυπνα οικιακά συστήματα ενεργειακής διαχείρισης, και με έξυπνες συσκευές που καθιστούν εύκολη τη διαχείριση της κατανάλωσης, τη συμμετοχή στην απόκριση της ζήτησης, ή την προσαρμογή της κατανάλωσης όσο το δυνατόν πλησιέστερα στην μικροπαραγωγή ενέργειας από αυτούς ανάλογα με τις πληροφορίες για τις ενεργειακές τιμές. Αυτές οι έξυπνες τεχνολογίες θα διευκολύνουν επίσης την εξάπλωση της χρήσης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

Προκειμένου τόσο οι καταναλωτές όσο και το ενεργειακό σύστημα να αξιοποιήσουν πλήρως τα οφέλη αυτών των τεχνολογιών, τα έξυπνα συστήματα μέτρησης που θα εγκατασταθούν πρέπει να προσφέρουν τις κατάλληλες λειτουργίες για τον επιδιωκόμενο σκοπό 21 . Επιπλέον, η προηγμένη υποδομή μέτρησης που θα εγκατασταθεί πρέπει να εγγυάται τεχνική διαλειτουργικότητα καθώς και την πρόσβαση των καταναλωτών στα δεδομένα κατανάλωσής τους με ανοικτού προτύπου ανιδιοταγή διεπαφή 22 .

Ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης 23 έχουν ήδη παραδώσει πλήρες σύνολο προτύπων για τους έξυπνους μετρητές, καθώς και για τη γενική αρχιτεκτονική και τις επιμέρους συνιστώσες των έξυπνων δικτύων, πρότυπα που καλύπτουν τόσο ζητήματα τεχνολογίας όσο και επικοινωνίας (δηλαδή τα πρωτόκολλα για την ανταλλαγή πληροφοριών). Η Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή των εν λόγω προτύπων και θα εξετάζει κατά πόσον εφαρμόζονται συνεκτικά τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τα έξυπνα δίκτυα και τα έξυπνα συστήματα μέτρησης, καθώς και οι συνιστώμενες λειτουργικότητες των έξυπνων συστημάτων μέτρησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι παρέχουν την επιθυμητή λειτουργικότητα και διαλειτουργικότητα.

Τα πρότυπα και η διαλειτουργικότητα είναι επίσης σημαντικά για την ενδοοικιακή επικοινωνία μεταξύ έξυπνων συσκευών και συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης, ούτως ώστε να είναι εύκολες η εγκατάσταση και η λειτουργία οικιακού εξοπλισμού που είναι έτοιμος για απόκριση της ζήτησης. Η βιομηχανία οφείλει να ολοκληρώσει και να εφαρμόσει γρήγορα τα εν λόγω πρότυπα 24 και να υποστηριχθεί προς τον σκοπό αυτό. Επιπλέον, θα πρέπει να επιδιωχθούν συνέργειες με άλλα οικιακά συστήματα (π.χ. παροχής νερού), ώστε να καταστεί δυνατή η βελτιστοποίηση της κατανάλωσης από τις έξυπνες συσκευές.

Θα συνεχιστεί η χρηματοδότηση από την ΕΕ της έρευνας και επίδειξης των τεχνολογιών έξυπνων οικιακών εφαρμογών και έξυπνων δικτύων, καθώς και της ασφάλειάς τους, ώστε να ενισχυθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα υψηλής αξίας.

Εξάλλου, υπό αυτές τις νέες συνθήκες, καίριας σημασίας θα είναι η οικονομικώς αποδοτική διαχείριση των επενδύσεων σε δίκτυα και στη λειτουργία των δικτύων. Τα συστήματα αμοιβής των διαχειριστών συστημάτων διανομής θα πρέπει να έχουν γνώμονα το κόστος και, επίσης, να τους παρέχουν κίνητρα για να εφαρμόζουν οικονομικά αποδοτικές καινοτόμες λύσεις ανάπτυξης των δικτύων και να ενεργούν ως ουδέτεροι παράγοντες διευκόλυνσης της αγοράς όταν είναι αρμόδιοι για τον χειρισμό δεδομένων.

Τα κράτη μέλη και η βιομηχανία πρέπει να αξιοποιήσουν πλήρως τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων για τη συγχρηματοδότηση της εγκατάστασης των έξυπνων τεχνολογιών. Οι επενδύσεις στην έξυπνη ενεργειακή τεχνολογία και στη σχετικά έρευνα, μεταξύ άλλων μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», θα αποφέρουν πολλαπλά παράλληλα οφέλη, καθώς θα τονώσουν την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα σε βιομηχανικούς τομείς υψηλής αξίας, όπως ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς.

Η Επιτροπή, σε συνεργασία με το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας και τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας , θα εξασφαλίσει ότι οι προσεγγίσεις των εθνικών ρυθμιστικών αρχών σχετικά την κανονιστική ρύθμιση των διαχειριστών συστημάτων διανομής προβλέπουν κίνητρα για καινοτομία και οικονομική αποδοτικότητα, καθώς και τη διαφάνεια της ποιότητας των υπηρεσιών διανομής ενέργειας.

Ιδιαίτερη προσοχή στην διαχείριση και την προστασία των δεδομένων

Σημαντικό μέρος της αξίας στη μελλοντική αγορά ενέργειας θα προέρχεται από ροές μεγάλων δεδομένων και την ευρύτερη ενσωμάτωση των τεχνολογιών των πληροφοριών και επικοινωνιών σε ενεργειακά συστήματα. Συνεπώς, ο αρμόδιος για τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων στο πλαίσιο των έξυπνων συστημάτων μέτρησης ή άλλων υπηρεσιών ενίσχυσης του ρόλου των καταναλωτών πρέπει να παρέχει στον πελάτη και σε οποιοδήποτε τρίτο πρόσωπο ορίζει ο καταναλωτής άμεση πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα. Η πρόσβαση πρέπει να είναι ουσιαστική και χωρίς διακρίσεις 25 . Αυτό είναι πολύ σημαντικό όταν ο φορέας μέτρησης ή τιμολόγησης παρέχει επίσης και άλλες υπηρεσίες στην αγορά. Είναι υψίστης σημασίας η ουδετερότητα των φορέων που διαχειρίζονται την πρόσβαση σε δεδομένα, μολονότι είναι δυνατόν να διαφέρουν τα μοντέλα χειρισμού των δεδομένων 26 .

Στην περίπτωση των υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, πρόσβαση στα στοιχεία κατανάλωσης και χρέωσης του καταναλωτή πρέπει να έχουν μόνο τα τρίτα μέρη που έχουν εξουσιοδοτηθεί από τον καταναλωτή. Ως μέρος της Στρατηγικής για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, η Επιτροπή θα προτείνει το 2016 «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ελεύθερη ροή δεδομένων» 27 , στην οποία θα λαμβάνονται υπόψη η κυριότητα, η διαλειτουργικότητα, η χρηστικότητα και η πρόσβαση σε δεδομένα (συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών δεδομένων).

Ο ενεργειακός τομέας οφείλει να παραμείνει πρωτοπόρος στην προστασία της ασφάλειας των δεδομένων, της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων όλων των καταναλωτών.

Οι προτάσεις της Επιτροπής για οδηγία σχετικά με την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών και για γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων, που συζητούνται επί του παρόντος, πραγματεύονται τους αναδυόμενους κινδύνους κατά τον χειρισμό δεδομένων. Η Επιτροπή, αναμένοντας αυτή την εξέλιξη προς γενικό κανονιστικό πλαίσιο για την ασφάλεια των δεδομένων και την προστασία της ιδιωτικής ζωής, εκπονεί ειδικά για τον κλάδο εργαλεία, σε συνεργασία με ενδιαφερόμενα μέρη από τον ενεργειακό τομέα.

Τον Οκτώβριο του 2014, η Επιτροπή ενέκρινε σύσταση 28 με την οποία παρέχονται κατευθυντήριες γραμμές στα κράτη μέλη και στον κλάδο σχετικά με τον τρόπο διενέργειας εκτίμησης επιπτώσεων όσον αφορά την προστασία των δεδομένων, ώστε να είναι δυνατόν να προβλέψουν πιθανές επιπτώσεις στα δικαιώματα και τις ελευθερίες των προσώπων που αφορούν τα δεδομένα και να εφαρμόζουν αυστηρές διασφαλίσεις 29 . Με την εφαρμογή της σύστασης θα καταστεί δυνατόν να παραμείνει πρωτοπόρος ο ενεργειακός τομέας στην προστασία των δεδομένων, με όσο το δυνατόν λιγότερη γραφειοκρατία και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

3.Συμπέρασμα και επόμενα βήματα

Η εφαρμογή της νέας συμφωνίας που προβλέπεται στην Στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση σημαίνει να τεθούν οι καταναλωτές στο επίκεντρο ακμάζοντος και λειτουργικού ενεργειακού συστήματος. Τα μέτρα για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι δυνατόν να συνοψιστούν στα ακόλουθα δέκα σημεία:

1.Παροχή συχνής πρόσβασης στους καταναλωτές, μεταξύ άλλων και σε σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, σε μερικώς τυποποιημένες, σημαντικές, επακριβείς και κατανοητές πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση και το σχετικό κόστος, καθώς και σχετικά με το είδος των πηγών ενέργειας.

2.Ταχεία και απλουστευμένη αλλαγή προμηθευτή, χάρη σε διαφανείς και άμεσα συγκρίσιμες ανταγωνιστικές προσφορές από ανταγωνιζόμενους προμηθευτές και χωρίς εμπόδιο, π.χ. τέλη αλλαγής προμηθευτή.

3.Διασφάλιση της πλήρους προστασίας των καταναλωτών στη νέα ενεργειακή αγορά, μεταξύ άλλων και από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.

4.Παροχή στους καταναλωτές δυνατοτήτων να καταστούν επιδρώντες παράγοντες στον ενεργειακό τομέα και να ωφελούνται από τη δράση τους, π.χ. με την προσαρμογή και τη μείωση της κατανάλωσής τους ανάλογα με την εξέλιξη των τιμών, με τη συμβολή στην εξισορρόπηση της μεταβλητότητας της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εξισορρόπηση, υιοθετώντας τη απόκριση της ζήτησης ή την παραγωγή ή την αποθήκευση ενέργειας.

5.Διατήρηση της δυνατότητας ελέγχου των δεδομένων κατανάλωσης/μέτρησης από τους καταναλωτές· όταν οι καταναλωτές παρέχουν σε άλλα μέρη (προμηθευτές και διαμεσολαβητές) πρόσβαση στα δεδομένα τους, πρέπει να είναι εγγυημένη η προστασία της ιδιωτικής τους ζωής, η προστασία και η ασφάλεια των δεδομένων τους.

6.Παροχή στους καταναλωτές της δυνατότητας πρόσβασης σε ανταγωνιστικές και διαφανείς αγορακεντρικές προσφορές, ενώ για τους ευάλωτους καταναλωτές και/ή καταναλωτές σε κατάσταση ενεργειακής πενίας να προβλέπεται στοχοθετημένη και αποτελεσματική βοήθεια με βάση τις βέλτιστες πρακτικές και συμβάλλουσα στην ενεργειακή απόδοση και στην εξοικονόμηση ενέργειας.

7.Παροχή στους καταναλωτές της δυνατότητας να συμμετέχουν στην αγορά μέσω αξιόπιστων διαμεσολαβητών, συλλογικών σχηματισμών ή σε επίπεδο ΟΤΑ. Οι εν λόγω διαμεσολαβητές πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση στα δεδομένα της αγοράς και στα δεδομένα κατανάλωσης και να παρακολουθούνται κατά τον ίδιο τρόπο με τους προμηθευτές.

8.Διασφάλιση της πλήρους διαλειτουργικότητας και της ευχρηστίας των έξυπνων οικιακών συσκευών και των συνιστωσών τους, καθώς και της καταλληλότητας των έξυπνων συστημάτων μέτρησης για τον σκοπό που προορίζονται, με τις συνιστώμενες δυνατότητες λειτουργίες προς μεγιστοποίηση του οφέλους για τους καταναλωτές.

9.Διασφάλιση οικονομικά αποδοτικής και ευσταθούς λειτουργίας του δικτύου· διασφάλιση αμερόληπτου χειρισμού των δεδομένων μέτρησης με δυνητική εμπορική αξία, από τους διαχειριστές συστημάτων διανομής ή από οιαδήποτε άλλη αρμόδια οντότητα.

10.Ενίσχυση της σύνδεσης έρευνας, καινοτομίας και βιομηχανίας με σκοπό την ανάπτυξη της διεθνούς ανταγωνιστικότητας στις τεχνολογίες έξυπνης κατοικίας και έξυπνου δικτύου, σε συνεργασία με όλους τους παράγοντες της αγοράς.

Η υφιστάμενη ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, καθώς και αποτελεσματική ρυθμιστική εποπτεία παρέχουν πολλά εργαλεία για την επίτευξη αυτού του στόχου. Χρειάζεται η ανάληψη δράσης σε επίπεδο κρατών μελών, αλλά και συνεργατικές πρωτοβουλίες του κλάδου, των οργανώσεων καταναλωτών και των εθνικών ρυθμιστικών αρχών θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματική διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης. Οι προσεχείς αναθεωρήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας (οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), οι κώδικες δικτύου και η προγραμματισμένη πρωτοβουλία ανασχεδιασμού της αγοράς, καθώς και οι εκτιμήσεις των επιπτώσεών τους, θα προσφέρουν την ευκαιρία να διαπιστωθούν οι δράσεις που χρειάζονται σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να επιτευχθεί μια νέα συμφωνία για τους καταναλωτές. Η αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή επισήμανση αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την παροχή βοήθειας στους καταναλωτές ώστε να προβαίνουν σε τεκμηριωμένες επιλογές για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας.

(1)

COM(2015) 80 final.

(2)

http://ec.europa.eu/energy/en/consultations/consultation-retail-energy-market

(3)

Ειδική ομάδα για τα έξυπνα δίκτυα· Ενεργειακό Φόρουμ Πολιτών και οι οικείες ομάδες εμπειρογνωμόνων για τους ευάλωτους καταναλωτές και για τους Καταναλωτές ως Φορείς της Αγοράς Ενέργειας· Υποομάδα «Ενέργεια» της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Ομάδας Καταναλωτών (ΕΣΟΚ).

(4)

Πηγές: «Τιμές και κόστος ενέργειας στην Ευρώπη», COM(2014) 21 /2, 29.1.2014, «Η ενεργειακή απόδοση και η συμβολή της στην ενεργειακή ασφάλεια και το πλαίσιο του 2030 για τις πολιτικές που αφορούν το κλίμα και την ενέργεια», COM(2014) 520 final, 23.7.2014. Αυτά και άλλα θέματα (όπως οι συνέργειες μεταξύ των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης & ψύξης) θα πραγματεύεται η επικείμενη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη θέρμανση και την ψύξη. καθώς και η αναθεώρηση της οδηγίας για τα κτήρια.

(5)

Πηγή: Παράρτημα της εκτίμησης των επιπτώσεων της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, (SEC (2011) 779 final), 22.6.2011.

(6)

 Μελέτη “Reducing energy consumption in buildings with ICT SMART 2013/0073 (Μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων με ΤΠΕ SMART 2013/0073).

(7)

Ο έξυπνος μετρητής είναι ηλεκτρονικό σύστημα το οποίο μπορεί να μετρά την κατανάλωση ενέργειας, παρέχοντας περισσότερες πληροφορίες απ’ ό,τι ένας συμβατικός μετρητής και μπορεί να μεταδίδει και να λαμβάνει δεδομένα χρησιμοποιώντας μια μορφή ηλεκτρονικών επικοινωνιών· πρβλ. άρθρο 2 σημείο 28 της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση 2012/27/ΕΕ

(8)

«Συγκριτική αξιολόγηση της εγκατάστασης έξυπνων μετρητών στην ΕΕ-27 με επικέντρωση στην ηλεκτρική ενέργεια», (COM(2014) 356): 16 κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί να εγκαταστήσουν έως το 2020 245 εκατομ. έξυπνους μετρητές, αξίας περίπου 45 δις ευρώ.

(9)

Σουηδία, Ιταλία, Φινλανδία, Μάλτα, Ισπανία, Αυστρία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Εσθονία, Ρουμανία, Ελλάδα, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Λουξεμβούργο, Δανία, Ιρλανδία και Λετονία.

(10)

http://ec.europa.eu/consumers/consumer_evidence/consumer_scoreboards/10_edition/docs/consumer_market_brochure_141027_en.pdf και http://www.acer.europa.eu/Official_documents/Acts_of_the_Agency/Publication/ACER_Market_Monitoring_Report_2014.pdf

(11)

Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας.

(12)

Π.χ., όπως ήδη προβλέπεται στο άρθρο 3 παράγραφος 9 στοιχεία α) και β) της οδηγίας 2009/72/ΕΚ.

(13)

  https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/2012111314_citizen_forum_meeting_working_group_report.pdf ; https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/20131219-e-billing_energy_data.pdf

(14)

Fortum 2014, SEAM group 2014 και πιλοτικό πρόγραμμα Thames Valley Vision, Bracknell UK 2013.

(15)

Οι τιμές οικιακού ηλεκτρικού ρεύματος στη Φινλανδία μειώθηκαν το 2014 κατά 4% με βάση συμβάσεις σε σταθερές τιμές και κατά περίπου 10% με βάση συμβάσεις σε τιμές άμεσης παράδοσης (spot-price), που είναι η φθηνότερη κατηγορία συμβάσεων από το 2012. Πηγή: Energiavirasto (ΡΑΕ της Φινλανδίας) 2015.

(16)

Στη Σουηδία εξακολουθούν να κυριαρχούν οι συμβάσεις σε σταθερές τιμές (43% το 2012), αλλά κερδίζουν έδαφος (+ 17% σε ετήσια βάση) οι συμβάσεις σε μεταβλητές τιμές (27,5%). Το 2012, το συνολικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για πελάτη με πάγια σύμβαση με σταθερή τιμή ήταν κατά 50% υψηλότερο του κόστους για πελάτη με σύμβαση μεταβλητής τιμής. Πηγή: Ετήσια έκθεση Energi inspektion 2013.

(17)

Στις πρακτικές αυτές συγκαταλέγονται συχνά δράσεις ειδικά για την ενέργεια, π.χ. βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης, οι οποίες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τη σπάταλη χρήση ενέργειας και να καταστήσουν πιο προσιτούς τους ενεργειακούς λογαριασμούς για τους ευάλωτους καταναλωτές.

(18)

Βλ. έγγραφο προσανατολισμού σχετικά με τους ευάλωτους καταναλωτές, Νοέμβριος 2013, στην ιστοσελίδα: http://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/20140106_vulnerable_consumer_report_0.pdf

(19)

Βλ. μελέτη του 2015, στην ιστοσελίδα: https://ec.europa.eu/energy/en/content/energy-poverty-may-affect-nearly-11-eu-population-study

(20)

Υπό εξέλιξη μελέτη της Επιτροπής σχετικά με την τρωτότητα των καταναλωτών σε βασικές αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης: http://ec.europa.eu/chafea/consumers/tenders_2013_cons_08.html

(21)

Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις προετοιμασίες για την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης, της 9ης Μαρτίου 2012,

(22)

Π.χ. διεπαφή USB και κωδικοποιημένα δεδομένα με τη χρήση DSLM/COSEM.

(23)

Comité européen de normalisation (CEN), Comité européen de normalisation électrotechnique (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης) και ETSI (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων)

(24)

Π.χ. ETSI/OneM2M, οντολογία έξυπνων συσκευών, οικολογικός σχεδιασμός / ενεργειακή επισήμανση.

(25)

 Οδηγία 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση και Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις προετοιμασίες για την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.

(26)

Έκθεση στην ιστοσελίδα: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/xpert_group3_first_year_report.pdf.

(27)

http://ec.europa.eu/priorities/digital-single-market/

(28)

Σύσταση 2014/724/ΕΕ της Επιτροπής σχετικά με το υπόδειγμα για την εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων όσον αφορά τα έξυπνα δίκτυα και τα έξυπνα συστήματα μέτρησης.

(29)

Η σύσταση προωθεί τη δοκιμή και τη χρήση του υποδείγματος για την εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων, που αναπτύχθηκε από κοινού από την Επιτροπή και τους εμπειρογνώμονες του κλάδου, ως εργαλείο αξιολόγησης και λήψης αποφάσεων για τις οντότητες που προγραμματίζουν ή εκτελούν επενδύσεις στον τομέα των έξυπνων δικτύων.