19.8.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/25

Εισηγήτρια

η κ. Daiva MATONIENĖ (LT/EKR) Δημοτική σύμβουλος Šiauliai

Έγγραφο αναφοράς

Αίτηση γνωμοδότησης που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επιστολή της 27ης Νοεμβρίου 2013

1.

Για την προαγωγή της αποδοτικής χρήσης των πόρων και την επίτευξη μιας οικονομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, στην οποία θα προστατεύεται και θα ενισχύεται το φυσικό κεφάλαιο και θα διασφαλίζονται η υγεία και η ευημερία των πολιτών, πρέπει με το 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (ΠΔΠ) να επιτευχθούν οι στόχοι που ήδη έχει συμφωνήσει η Ένωση ως προς το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, να καθοριστεί η νομική βάση της περιβαλλοντικής πολιτικής μέχρι το 2020 και να τεθεί μια μακροπρόθεσμη προοπτική μέχρι το 2050 για την ΕΕ και τα κράτη μέλη.

2.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε την Επιτροπή των Περιφερειών να γνωμοδοτήσει σχετικά με τις προτεινόμενες δράσεις για την υλοποίηση του όγδοου στόχου του 7ου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον, και, στο πλαίσιο αυτό, έθεσε τέσσερα συγκεκριμένα ερωτήματα:

3.

Στην ΕΕ, περίπου 350 εκατ. άνθρωποι (70 %) ζουν σε πόλεις άνω των 5  000 κατοίκων. Θεωρείται πιθανό ότι, έως το 2020, το 80 % των Ευρωπαίων θα ζει σε πόλεις ή προάστια. Η ποιότητα ζωής, καθώς και οι γενικές περιβαλλοντικές συνθήκες, εξαρτώνται άμεσα από την κατάσταση του αστικού περιβάλλοντος. Το μεγαλύτερο μέρος των βλαβερών ουσιών που καταλήγουν στο περιβάλλον προέρχεται από τις πόλεις.

4.

Πολλές πόλεις αντιμετωπίζουν στην ουσία παρόμοιες περιβαλλοντικές προκλήσεις: ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα, μείωσης της στάθμης του θορύβου, της κυκλοφοριακής συμφόρησης και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, πρόληψης της απώλειας βιοποικιλότητας, της λειψυδρίας, των πλημμυρών και των καταιγίδων, διάσωσης χώρων πρασίνου, αποκατάστασης των μολυσμένων γαιών και βελτίωσης της διαχείρισης των αποβλήτων και της παροχής ενέργειας.

5.

Η ΕτΠ τονίζει ότι η υλοποίηση βιώσιμων πολιτικών και μέτρων έχει χειροπιαστά οφέλη όπως, μεταξύ άλλων, βελτίωση του περιβάλλοντος, καλύτερη δημόσια υγεία, καλύτερη ποιότητα ζωής, μεγαλύτερη ρυθμιστική ασφάλεια για τη βιομηχανία και λιγότερες στρεβλώσεις της αγοράς. Τονίζει επίσης ότι το κόστος της μη εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ ανέρχεται επί του παρόντος σε 50 δισεκατ. ευρώ ετησίως, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στις δαπάνες υγείας και στο άμεσο κόστος για το περιβάλλον (1).

6.

Υπογραμμίζει ότι οι βιώσιμες πόλεις θα κριθούν από την ικανότητά τους να επιτύχουν τους στόχους μετριασμού της αλλαγής του κλίματος. Δεδομένης της συγκέντρωσης πληθυσμού στις αστικές περιοχές, σημειώνει ότι οι πόλεις θα πρέπει να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και, ως εκ τούτου, στην προσπάθεια να μην ξεπεράσει τους δύο βαθμούς Κελσίου η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Επίσης, οι πόλεις βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή θέση για να ενθαρρύνουν την αλλαγή συμπεριφοράς που πρέπει να συνοδεύσει τη ριζική αλλαγή των υποδομών ενέργειας και μεταφορών. Επιπλέον, αναγνωρίζει ότι η ικανότητα των πόλεων να προσαρμοστούν στην αναπόφευκτη αλλαγή του κλίματος και στα ακραία καιρικά φαινόμενα θα καθορίσει επίσης την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητά τους και, ως εκ τούτου, την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

7.

Κατά την αξιολόγηση και τον σχεδιασμό των δράσεων της ΕΕ για την ανάπτυξη αειφόρων πόλεων θα πρέπει να συνυπολογιστεί το παγκόσμιο πλαίσιο. Στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στις 22 Ιουνίου 2012, υιοθετήθηκε η Διακήρυξη «Ρίο+20», στην οποία υπογραμμίστηκε η σημασία της πράσινης οικονομίας χωρίς αποκλεισμούς και καθορίστηκαν στόχοι υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης για την περίοδο μετά το 2015.

8.

Η Επιτροπή των Περιφερειών ακολουθεί τη Διακήρυξη «Ρίο+20» και θεωρεί βιώσιμη πόλη εκείνη που προωθεί μια κοινωνία βιώσιμη από οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική άποψη, ελαχιστοποιεί τον αντίκτυπό της στο περιβάλλον, προωθεί νέες τεχνολογίες, δημιουργεί θέσεις εργασίας, διαφυλάσσει τη φυσική και την πολιτισμική κληρονομιά και προσφέρει κοινωνική προστασία. Πρόκειται επίσης για μια πόλη που δίνει τη δυνατότητα στην τοπική κοινότητα να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο.

9.

Για την προώθηση βιώσιμων πόλεων απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση που να παρέχει απαντήσεις τόσο στα περιβαλλοντικά όσο και στα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα των πόλεων και με την οποία οι πόλεις να ενισχύουν την ανθεκτικότητά τους σε καταστροφές. Ως εκ τούτου, η έννοια της βιώσιμης πόλης δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στην προστασία του περιβάλλοντος. Πρόκληση εν προκειμένω είναι να ληφθεί μέριμνα ώστε τα κριτήρια να βασίζονται σε επαρκείς πληροφορίες για τον κάθε τομέα και να είναι κατάλληλα για τα διάφορα είδη πόλεων στην ΕΕ. Αυτό έχει κρίσιμη σημασία, ούτως ώστε κάθε πόλη που επιθυμεί να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει χωρίς δυσκολία και να διασφαλίσει την οικείωση της διαδικασίας από τους πολίτες. Μια ολιστική και αειφόρος προσέγγιση θα αποτελεί προϋπόθεση για μελλοντική αστική ανάπτυξη. Για περαιτέρω προτάσεις σχετικά με τις αστικές πολιτικές και πολιτικές για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, η ΕτΠ παραπέμπει στη γνωμοδότηση με θέμα Προς μια ολοκληρωμένη αστική πολιτική της ΕΕ και στη γνωμοδότηση με θέμα Το μετά το 2015 πλαίσιο δράσης του Hyogo: διαχείριση επικινδυνότητας για να επιτευχθεί η ανθεκτικότητα  (2).

10.

Για τη δημιουργία βιώσιμων πόλεων, είναι απαραίτητο να ενσωματωθούν ορθά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος σε όλες τις σχετικές πολιτικές και να διασυνδεθούν με τις λοιπές στρατηγικές και δραστηριότητες σε άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αποσκοπούν στη δημιουργία απασχόλησης και ανάπτυξης.

11.

Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, ο αειφόρος αστικός σχεδιασμός και η χωροταξία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η αρχή αυτή θα πρέπει να τηρείται αυστηρά και οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ) να συμμετέχουν από όσο το δυνατόν νωρίτερο στάδιο στη χάραξη των σχετικών πολιτικών, όπως και στην εφαρμογή τους και στην επιβολή τους σε τοπικό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να αναλάβει υποστηρικτικό ρόλο και να ενθαρρύνει τις πόλεις, τις περιφέρειες και τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν πληροφορίες, να υιοθετούν βέλτιστες πρακτικές και να αποκομίζουν διδάγματα από τις εμπειρίες των άλλων.

12.

Μολονότι οι δράσεις, οι διαδικασίες χρηματοδότησης και οι προτεραιότητες της ΕΕ αφορούν κυρίως τις μεγάλες πόλεις με πληθυσμό άνω των 1 00  000 κατοίκων, περίπου το 56 % των πόλεων της ΕΕ έχει πληθυσμό από 5  000 έως 1 00  000 κατοίκους. Η ΕτΠ υπογραμμίζει τη σημασία του σωρευτικού αντικτύπου της αειφορίας των πόλεων μικρού και μεσαίου μεγέθους και επισημαίνει πως οι μικρότερες πόλεις έχουν σημαντικές δυνατότητες χάραξης και εφαρμογής των αρχών της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.

13.

Υπογραμμίζει ότι υπάρχει ανάγκη να διεξαχθεί εφ’ όλης της ύλης συζήτηση γύρω από τον προσανατολισμό των βιώσιμων πόλεων, προκειμένου να καθοριστούν κοινοί στόχοι μέχρι το 2050.

14.

Οι πόλεις είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή μέτρων στους τομείς του πολεοδομικού σχεδιασμού, της αναπτυξιακής πολιτικής, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενεργειακής πολιτικής. Επομένως, οι πόλεις αποτελούν το ιδανικότερο διοικητικό επίπεδο για την υλοποίηση δράσεων αειφόρου αστικής ανάπτυξης με όσο το δυνατόν αποδοτικότερο οικονομικά τρόπο.

15.

Η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης θα πρέπει να ενισχυθεί, δεδομένου ότι η επιτυχία εξαρτάται από τη συνεργασία για την αειφόρο αστική ανάπτυξη και από την υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης από τις πόλεις (που έχουν την ευθύνη για την αστική ανάπτυξη) και τα άλλα επίπεδα (περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό) που συμβάλλουν στο συνολικό πλαίσιο αειφορίας.

16.

Η Επιτροπή των Περιφερειών, το όργανο της ΕΕ που μεταφέρει τις απόψεις των περιφερειών και των πόλεων της ΕΕ και αποτελεί σημείο επαφής για πολλά τοπικά δίκτυα, θα πρέπει να αποτελέσει κεντρικό παράγοντα αυτού του συστήματος διακυβέρνησης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η ενωσιακή νομοθεσία θα μπορεί να αντικατοπτρίζει καλύτερα την κατάσταση και τις ανάγκες των πόλεων και θα τους επιτρέψει να αναλάβουν μερίδιο της ευθύνης για τα μέτρα βελτίωσης της αστικής αειφορίας.

17.

Για να υπάρξουν βιώσιμες πόλεις απαιτείται μια συνδυασμένη προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή και αντίστροφα. Δεν αρκεί η ανάληψη πρωτοβουλίας εκ μέρους των πόλεων. Είναι απαραίτητη μια κοινή προσέγγιση, συντονισμένη σε επίπεδο ΕΕ που να εξασφαλίζει την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, με την απαραίτητη ευελιξία, και η οποία θα παρέχει στις πόλεις τη δυνατότητα να αυτοαξιολογούνται βάσει κοινών κριτηρίων αειφορίας και να επιδιώκουν την υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί για την αστική αειφορία μέσω μέτρων που θα έχουν επιλεγεί από τις ίδιες. Είναι επίσης απαραίτητο να διευκολυνθεί η πρόσβαση στους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς της ΕΕ για την εφαρμογή των μέτρων αυτών. Τα κριτήρια που συνιστώνται από την ΕΕ, τα οποία θα μπορούσαν να στηριχθούν στο «Πλαίσιο αναφοράς για βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις» (Reference Framework for Sustainable European Cities — RFSC), προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας κάθε πόλης, καθώς και των πλεονεκτημάτων και των αδυναμιών της. Βάσει των αποτελεσμάτων, η πόλη θα μπορούσε έπειτα να καθορίσει την κατεύθυνση της ανάπτυξής της, καθώς και τα πλέον ενδεδειγμένα μέτρα που πρέπει να λάβει για να βελτιώσει την κατάστασή της. Τα κριτήρια αυτά θα μπορούσαν να σταθμίζονται με διαφορετικό κάθε φορά τρόπο, ανάλογα με τον βαθμό σπουδαιότητάς τους.

18.

Το τοπικό, το περιφερειακό και το εθνικό επίπεδο διακυβέρνησης θα πρέπει να επιδιώξουν έναν οριζόντιο και κάθετο συντονισμό, συμπεριλαμβανομένης της διαδημοτικής και διασυνοριακής συνεργασίας, που να εξασφαλίζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της αστικής ανάπτυξης, προκειμένου να αποφευχθούν οι επικαλύψεις και οι επενδύσεις με μεμονωμένο και ασυντόνιστο χαρακτήρα.

19.

Η ΕτΠ επικροτεί το νέο μέσο των «συμφωνιών εταιρικής σχέσης για την εφαρμογή» και ζητεί από την Επιτροπή περισσότερες διευκρινίσεις και οδηγίες σχετικά με τη συμμετοχή των ΤΠΑ σε αυτό το μέσο.

20.

Η ΕτΠ προτείνει, συνεπώς, να καθοριστούν σε επίπεδο ΕΕ κοινοί στόχοι για τις βιώσιμες πόλεις έως το 2050, με βάση έναν κατάλογο κριτηρίων με χαρακτήρα συστάσεων. Οι δράσεις που είναι απαραίτητες για την επίτευξη αυτών των στόχων θα πρέπει ήδη να ενσωματωθούν στις συστάσεις ανά χώρα που καταρτίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οποίες περιλαμβάνουν κατευθύνσεις για την υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η ανάπτυξη των απαραίτητων κριτηρίων και των μακροπρόθεσμων στόχων θα πρέπει να βασιστεί σε υφιστάμενες πρωτοβουλίες στον τομέα, όπως ο Χάρτης της Λειψίας για τις βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις.

21.

Η ΕτΠ ενθαρρύνει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να συζητήσουν τις έννοιες που αφορούν την αειφόρο αστική ανάπτυξη με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης. Από αυτή την άποψη, οι δημόσιες διαβουλεύσεις συνιστούν εξαίρετο μέσο για την επίτευξη της συμμετοχής των πολιτών στις προς υιοθέτηση στρατηγικές. Αφού αναπτυχθούν τα κριτήρια αειφόρου ανάπτυξης, κρίνεται σκόπιμο να διεξαχθεί δημόσια συζήτηση σχετικά με τις επιδόσεις των πόλεων αναφορικά με τα εν λόγω κριτήρια, καθώς αυτό ενδέχεται να ενθαρρύνει περισσότερες πόλεις να ακολουθήσουν πορεία αειφόρου ανάπτυξης.

22.

Απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για μια κοινή προσέγγιση των μέτρων για την προώθηση της ανάπτυξης βιώσιμων πόλεων και τη συλλογή πληροφοριών όσον αφορά τους υφιστάμενους επιτυχείς μηχανισμούς για την προώθηση της αειφόρου αστικής ανάπτυξης. Μια κοινή προσέγγιση και ευέλικτες διαδικασίες θα επιτρέψουν στις πόλεις να επιλέγουν μακροπρόθεσμα τα καλύτερα μέτρα για την αειφόρο αστική ανάπτυξη.

23.

Μικρές και μεγάλες πόλεις θα πρέπει να προωθήσουν μια καινοτόμο και αποτελεσματική εταιρική σχέση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, έτσι ώστε να εφαρμόζονται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά τα σχέδια που αντιστοιχούν στην έννοια της βιώσιμης πόλης.

24.

Πρέπει να αξιοποιηθούν οι υφιστάμενες δυνατότητες και δομές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του προγράμματος LIFE+, για την υποστήριξη πιλοτικών σχεδίων. Το πρόγραμμα της ΕΤΕπ για τη χρηματοδότηση μέτρων με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία. Θα πρέπει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο ανάπτυξης παρόμοιων προγραμμάτων σε άλλους τομείς που αφορούν την αειφορία.

25.

Ο μηχανισμός της ομαδοποίησης των σχεδίων –στο πλαίσιο του οποίου συγκεντρώνονται πολλοί δήμοι με τον ίδιο στόχο– ο οποίος χρησιμοποιείται ορισμένες φορές στην πράξη, θα πρέπει να προωθηθεί, καθώς διευκολύνει τη χρηματοδότηση μικρών έργων που έχουν σημασία για τις περιφέρειες.

26.

Η ευαισθητοποίηση του κοινού και η παροχή κινήτρων αποτελούν βασικούς παράγοντες για την υλοποίηση των βιώσιμων πόλεων. Τα μέτρα με στόχο την εξοικονόμηση νερού, την επέκταση των μονάδων ανακύκλωσης και λιπασματοποίησης, την αυξημένη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και την εξοικονόμηση ενέργειας δεν επαρκούν για την ενεργό και ευρεία συμμετοχή του κοινού στη διαμόρφωση αειφόρων πόλεων. Η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει στις πόλεις τη δρομολόγηση δράσεων για την οπτική πληροφόρηση, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να ενημερώνονται καλύτερα ανά πάσα στιγμή σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στην πόλη τους (πληροφορίες σχετικά με τη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα, σημεία κυκλοφοριακής συμφόρησης κ.ά.).

27.

Η Επιτροπή των Περιφερειών επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παράσχει δικτυακή πύλη ως μια «υπηρεσία ενιαίας εξυπηρέτησης» και ενθαρρύνει τα μέλη της να παράσχουν τις σχετικές πληροφορίες, αν και όταν χρειαστεί. Καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι πόλεις έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες αναφορικά με τα κριτήρια, τα μέσα χρηματοδότησης και τις πρωτοβουλίες. Θα πρέπει να εκπονηθούν κατάλληλα σχέδια επικοινωνίας με τη συμμετοχή των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των αντιπροσωπειών τους στα κράτη μέλη, των ενώσεων τοπικών και περιφερειακών αρχών και κάθε άλλου ενδιαφερόμενου φορέα.

28.

Οι υφιστάμενες πλατφόρμες και μηχανισμοί, καθώς και οι αντίστοιχες βάσεις δεδομένων και πρωτοβουλίες πρέπει να ενσωματωθούν στις προσπάθειες της ΕΕ για τη στήριξη βιώσιμων πόλεων και να αξιοποιηθούν για την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ τους, καθώς και μεταξύ των πόλεων και των περιφερειών που συμμετέχουν ήδη σε δίκτυα όπως το σύμφωνο των Δημάρχων, το δίκτυο EnergyCities, το δίκτυο «Ευρωπαϊκές πόλεις [Eurocities], το Διεθνές Συμβούλιο Τοπικών Περιβαλλοντικών Πρωτοβουλιών [International Council for Local Environmental Initiative — ICLEI] και η Παγκόσμια Συμμαχία για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος.

29.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει και να ενισχύσει τη στρατηγική επικοινωνίας της υπό το πρίσμα της νέας περιόδου προγραμματισμού και να παροτρύνει τα κράτη μέλη και τις πόλεις να αξιοποιήσουν πραγματικά το 5 % των κονδυλίων που έχει δεσμευτεί στον προϋπολογισμό του ΕΤΠΑ για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη.

30.

Η Επιτροπή των Περιφερειών, βασιζόμενη στην εμπειρία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους ενδιαφερόμενους φορείς, θα συνεχίσει τη διάδοση πληροφοριών και την προώθηση καλών πρακτικών για βιώσιμες πόλεις, καθώς και διαθέσιμες δυνατότητες χρηματοδότησης.

31.

Η ΕτΠ επαναλαμβάνει ότι υποστηρίζει την ανάπτυξη δομημένων πλαισίων εφαρμογής και πληροφοριών (SIIF) για όλους τους βασικούς ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς κανόνες και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των ΤΠΑ στα εν λόγω πλαίσια.

32.

Τονίζει ότι η βιώσιμη και φιλική προς το περιβάλλον αστική κινητικότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη βιωσιμότητα των πόλεών μας. Για περαιτέρω προτάσεις σχετικά με την αειφορία και τις βιώσιμες μεταφορές στις πόλεις, η ΕτΠ παραπέμπει στη γνωμοδότηση με θέμα «Δέσμη μέτρων για την αστική κινητικότητα». (3)

33.

Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει περαιτέρω και, ενδεχομένως, να επεκτείνει τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες που ενισχύουν την καινοτομία και τις ορθές πρακτικές στις πόλεις, καθώς και τη δικτύωση και τις ανταλλαγές. Οι πόλεις θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο όσον αφορά την αειφόρο αστική ανάπτυξη. Η ΕτΠ αναφέρει σε αυτό το πλαίσιο τα καινοτόμα μέτρα για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν μέσω του ΕΤΠΑ κατά την περίοδο 2014-2020. Στα μέτρα αυτά συγκαταλέγονται και τα πιλοτικά σχέδια με τα οποία πρόκειται να δοκιμαστούν νέες λύσεις για προβλήματα που αντιμετωπίζονται σε ενωσιακό επίπεδο στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.

34.

Η ΕτΠ συνιστά επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει και να επεκτείνει σχέδια των τοπικών δικτύων που έχουν στεφθεί με επιτυχία, όπως τις αξιολογήσεις από ομοτίμους και δραστηριότητες αμοιβαίας μάθησης —στις οποίες περιλαμβάνονται οι επιτόπιες επισκέψεις, η οικολογική αδελφοποίηση, η παροχή συμβουλών και η καθοδήγηση εταίρου προς εταίρο, η παρακολούθηση αλλότριας εργασίας για την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας (work shadowing), η επανεξέταση και οι αξιολογήσεις, καθώς και τα προγράμματα κινητικότητας για τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της αστικής ανάπτυξης.

35.

Σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο θα μπορούσαν να οριστούν πρόσωπα επαφής για την αειφόρο αστική ανάπτυξη (τα καλούμενα εστιακά σημεία — focal points). Με τη βοήθειά τους μπορεί να διευκολυνθεί ο συντονισμός των επιμέρους δράσεων, μεταξύ των οποίων των προγραμμάτων ανταλλαγών για εμπειρογνώμονες. Αυτόν τον συντονιστικό ρόλο θα μπορούσαν να τον διαδραματίσουν οι οργανισμοί ενέργειας και οι διοικήσεις των αναπτυσσόμενων περιφερειών επιπέδου NUTS III, οι οποίες διαθέτουν ήδη ένα καλά εδραιωμένο δίκτυο σχέσεων με τα κέντρα που βρίσκονται στις περιοχές δικαιοδοσίας τους, καθώς και κάποια εμπειρία στον συντονισμό ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

36.

Ο διαγωνισμός για το βραβείο «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» έχει στεφθεί με επιτυχία και θα πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω. Το παράδειγμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης αποδεικνύει ότι ένα βραβείο με νομική και χρηματοδοτική βάση μπορεί να ενθαρρύνει ακόμα περισσότερο τις πόλεις να συμμετάσχουν και να παραγάγουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Η ΕτΠ υποστηρίζει την ανάπτυξη του διαγωνισμού για την «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» προς την ίδια κατεύθυνση.

37.

Μία πτυχή του βραβείου «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» η οποία θα πρέπει να επανεξεταστεί είναι η εξής: σύμφωνα με το ισχύον κατώφλι επιλεξιμότητας, υποψηφιότητα για το βραβείο μπορούν να υποβάλουν μόνον πόλεις με πληθυσμό άνω των 1 00  000 κατοίκων. Η ΕτΠ προτείνει, επομένως, να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός δεύτερου βραβείου για τις πόλεις με πληθυσμό τουλάχιστον 50  000 κατοίκους, προκειμένου να αυξηθούν οι ευκαιρίες που παρέχονται στις μικρότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Τα κριτήρια για το βραβείο αυτής της κατηγορίας θα πρέπει να προσαρμοστούν στους πόρους και τις ανάγκες των μικρότερων πόλεων, ώστε να μπορούν να λάβουν μέρος στον διαγωνισμό όσο το δυνατόν περισσότερες υποψήφιες πόλεις.

38.

Η ΕτΠ απευθύνει έκκληση να ενισχυθεί περαιτέρω το δίκτυο των πόλεων που έχουν στεφθεί με τον τίτλο «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης», ώστε οι βραβευμένοι και οι διαγωνιζόμενοι για το βραβείο να μπορούν να προβάλλουν τις πόλεις τους στο ευρύτερο κοινό, να ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με τα επιτευχθέντα αποτελέσματα και τις τεχνικές ιδέες και να χρησιμοποιούν για τον σκοπό αυτό μια δική τους πλατφόρμα ή ακόμη και τις υφιστάμενες δομές.

39.

Η ΕτΠ προωθεί ενεργά το βραβείο «Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και συνιστά να απευθύνει ο αρμόδιος για θέματα περιβάλλοντος Επίτροπος επιστολή, όχι μόνο προς όλα τα κράτη μέλη, αλλά και προς τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που συνεργάζονται εκ του σύνεγγυς με τις πόλεις, στην οποία θα τους ζητείται να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σχετικά με το εν λόγω βραβείο.

40.

Θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο να προκηρύξει η Επιτροπή βραβείο για την καλύτερη «οικολογική ευρωπαϊκή διοικητική περιφέρεια», για να τονωθεί η αποκατάσταση συνοικιών που έχουν αναγνωριστεί ως φτωχές και ευάλωτες και να ενθαρρυνθούν οι τοπικές κοινότητες να προωθήσουν τη συμμετοχή των συνοικιών αυτών στη διαχείριση της διοικητικής τους περιφέρειας.

41.

Εκτός από τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα μπορούσε να εξεταστεί η δημιουργία άλλων βραβείων (όπως για παράδειγμα ένα βραβείο «Πράσινη Σημαία», ένα βραβείο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, ή ακόμα για την προώθηση των πράσινων μεταφορών) σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.