19.1.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 17/18


Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD)»

2013/C 17/05

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

θεωρεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ στην τοπική ανάπτυξη πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστεί και στην επόμενη περίοδο προγραμματισμού, έτσι ώστε να μπορέσουν οι πολίτες να αποκτήσουν αρτιότερη γνώση σχετικά με τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και να διευκολυνθεί και να τονωθεί η οικονομική ανάκαμψη και η δημιουργία απασχόλησης,

θεωρεί ότι το μέσο CLLD αποτελεί ένα από τα πιο πρωτοποριακά στοιχεία της δέσμης νομοθετικών μέτρων που προτείνονται για την περίοδο 2014-2020, και ότι η χρήση του θα πρέπει να ενθαρρυνθεί θερμά,

επισημαίνει ότι το μέσο CLLD είναι η μόνη διάταξη του CPR, με ειδική πρόβλεψη για πραγματικές συνέργειες σε επίπεδο από κοινού εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας και των Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής. Συνεπώς, το CLLD μπορεί να λειτουργήσει ως «μονοαπευθυντική θυρίδα» για τους τοπικούς δικαιούχους, γεγονός που θα επιτρέπει την ολοκληρωμένη και απλοποιημένη επιτόπου διάθεση της χρηματοδότησης του ΚΠΣ,

θεωρεί το CLLD βασικό εργαλείο για την αρμονική ανάπτυξη των αστικών και αγροτικών περιοχών, το οποίο ενισχύει την ικανότητά τους να αναπτύξουν δεσμούς με τις περιαστικές και αγροτικές περιοχές,

καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει τα πορίσματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου και άλλων εκθέσεων και αξιολογήσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το LEADER και το URBACT θα οδηγήσουν στη διαμόρφωση ενός πολύ πιο ισχυρού, διαφανούς και υπεύθυνου προτύπου CLLD,,

ζητεί από την Επιτροπή να διατυπώσει το συντομότερο δυνατό κοινές, ενδεικτικές και απλουστευμένες κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του CLLD σε κρίσιμους τομείς.

Εισηγητής:

ο κ. Graham GARVIE (UK/ALDE), Μέλος του περιφερειακού συμβουλίου Scottish Borders

Έγγραφα αναφοράς

I.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.

επικροτεί τις προτάσεις της Επιτροπής για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού που δίνουν συγκεκριμένη και ανανεωμένη έμφαση στην τοπική ανάπτυξη σε όλη την ΕΕ μέσω της περιφερειακής, αγροτικής και θαλάσσιας πολιτικής,

2.

θεωρεί ότι η τοπική ανάπτυξη αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσέγγισης της ΕΕ για την εδαφική ανάπτυξη,

3.

πιστεύει ότι η τοπική ανάπτυξη ορίζεται καλύτερα ως μια σφαιρική αντίληψη που επικεντρώνεται στις προκλήσεις και το δυναμικό των περιφερειών κάθε τύπου: αστικές, αγροτικές, αγροτο-αστικές ή λειτουργικές περιοχές,

4.

θεωρεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ στην τοπική ανάπτυξη πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστεί και στην επόμενη περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, έτσι ώστε να μπορέσουν οι πολίτες να αποκτήσουν αρτιότερη γνώση σχετικά με τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και να διευκολυνθεί κατ' αυτό τον τρόπο η εφαρμογή τους σε τοπικό επίπεδο, αλλά και για να διευκολυνθεί και να τονωθεί η οικονομική ανάκαμψη και η δημιουργία απασχόλησης στις περιοχές που πλήττονται ιδιαίτερα από την τρέχουσα οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση,

5.

υποστηρίζει ότι η προσέγγιση τοπικής ανάπτυξης μπορεί να υλοποιηθεί με διάφορα μέσα, και μία από τις επιλογές που προτείνει η Επιτροπή είναι το νέο μέσο τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD). Ωστόσο, η έννοια της τοπικής ανάπτυξης είναι ευρύτερη και πρέπει να λαμβάνει υπόψη το θεσμικό πλαίσιο και τις πρακτικές των κρατών μελών της ΕΕ,

6.

επικροτεί θερμά το γεγονός ότι ένα ολόκληρο κεφάλαιο στον προτεινόμενο κανονισμό περί κοινών διατάξεων (CPR) είναι ειδικά αφιερωμένο στο μέσο CLLD,

7.

επισημαίνει ότι το μέσο CLLD είναι η μόνη διάταξη του CPR, με ειδική πρόβλεψη για πραγματικές συνέργειες σε επίπεδο από κοινού εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) και των Διαρθρωτικών Ταμείων (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και του Ταμείου Συνοχής. Συνεπώς, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της πολιτικής συνοχής, καθιστώντας σαφές ότι τα διάφορα ταμεία της ΕΕ μπορούν πράγματι να λειτουργήσουν από κοινού με ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο,

8.

πιστεύει ότι το μέσο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτοχρόνως και για την αρτιότερη διασφάλιση της οικονομικής κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και για την τοπική εφαρμογή έντεκα θεματικών στόχων του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου (ΚΠΣ) και συνεπώς για την ίδια τη στρατηγική Ευρώπη 2020. Επιθυμεί, ωστόσο, να υπογραμμίσει ότι πρέπει να παραταθεί η προβλεπόμενη προθεσμία για την κατάρτιση της τοπικής αναπτυξιακής στρατηγικής,

9.

θεωρεί ότι στους δύσκολους καιρούς της κρίσης και της οικονομικής ύφεσης, η εξάλειψη των τεχνητών εμποδίων μεταξύ των διαφόρων ταμείων της ΕΕ είναι πιο επιθυμητή από ποτέ, ώστε τα ταμεία να μπορούν να λειτουργήσουν σε τοπικό επίπεδο, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, λαμβάνοντας περισσότερο υπόψη και δίνοντας έμφαση στις ειδικές ανάγκες κάθε συγκεκριμένης περιοχής,

10.

τονίζει ότι η ανάπτυξη ικανοτήτων αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του CLLD και ότι επαρκείς πόροι πρέπει να διατεθούν για να επιτρέψουν στους τοπικούς φορείς να προετοιμάζουν και να υλοποιούν την τοπική στρατηγική,

11.

εκφράζει τον ενθουσιασμό της που το CPR προβλέπει ότι οι περιοχές CLLD θα επωφεληθούν από ένα υψηλότερο ποσοστό συγχρηματοδότησης (συγκεκριμένα 10% επιπλέον από την κοινοτική συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ, εάν το σύνολο των δράσεων υλοποιούνται μέσω CLLD) και πιστεύει ότι τα ίδια ή παρόμοια κίνητρα θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλα τα ταμεία, συμπεριλαμβανομένων ειδικότερα των ΕΤΘΑ,

12.

τονίζει ότι η βασική προστιθέμενη αξία του CLLD είναι η συμμετοχή της τοπικής κοινότητας, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού και του εθελοντικού τομέα, με τη δημιουργία των Ομάδων Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ), που θα διαμορφώσουν ολοκληρωμένες στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης,

13.

πιστεύει ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση από τη βάση στην κορυφή έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την προσέγγιση από την κορυφή στην βάση που ακολουθείται συνήθως στην χρηματοδότηση από την ΕΕ. Κατά τον τρόπον αυτό, το μέσο CLLD καθίσταται το καλύτερο πρακτικό παράδειγμα του τι σημαίνει αρχή της επικουρικότητας σε τοπικό επίπεδο και θα βοηθήσει στην αύξηση της δημόσιας ανάληψης ευθύνης και της ευαισθητοποίησης ως προς τις επιτόπιες δράσεις που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ,

Κύριοι στόχοι

Ευρώπη 2020 και Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο

14.

υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες είναι απολύτως ελεύθερα να αποφασίσουν, αν θα εισαγάγουν το μέσο CLLD για το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ στις συμβάσεις εταιρικής σχέσης ή στα επιχειρησιακά προγράμματά τους,

15.

θεωρεί ότι, παράλληλα με τα προγράμματα για το αστικό περιβάλλον, τις ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις και κοινά σχέδια δράσης, το μέσο CLLD αποτελεί ένα από τα πιο πρωτοποριακά στοιχεία της δέσμης νομοθετικών μέτρων που προτείνονται για την περίοδο 2014-2020, και ότι η χρήση του θα πρέπει να ενθαρρυνθεί θερμά,

16.

πιστεύει ότι το CLLD μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για να διευκολυνθεί η υλοποίηση των στόχων που τάσσονται στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο καθώς και των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και της Εδαφικής Ατζέντας 2020 στο τοπικό επίπεδο, επιτρέποντας τον κοινό προγραμματισμό των πολιτικών που υλοποιούν την Ευρώπη 2020,

17.

θεωρεί ότι το CLLD πρέπει να βασιστεί στα διδάγματα που αντλήθηκαν από προηγούμενα εξειδικευμένα τομεακά μέσα που αποσκοπούσαν στην τοπική ανάπτυξη, ιδίως το LEADER για την αγροτική ανάπτυξη και οι πρωτοβουλίες του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας - Άξονας 4 καθώς και το πρόγραμμα δικτύου για την αστική ανάπτυξη (URBACT), η προηγούμενη πρωτοβουλία URBAN για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε προβληματικές αστικές περιοχές και η πρώην πρωτοβουλία EQUAL για τον αποκλεισμό, τις διακρίσεις και την ανισότητα,

18.

εκφράζει την ανησυχία της για την υπερβολική έμφαση που δίδεται στην ανάπτυξη της στρατηγικής και την οικοδόμηση ικανοτήτων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων για το CLLD στο ΚΠΣ. Αν και πρέπει να αναγνωριστεί ότι αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη, το CLLD πρέπει να εστιάζεται προπαντός στην επίτευξη απτών και σημαντικών αποτελεσμάτων, μέσω επενδύσεων που μπορούν να βελτιώσουν την ευημερία της τοπικής κοινότητας,

19.

διερωτάται ποιο είναι το σκεπτικό βάσει του οποίου το CLLD μνημονεύεται μόνο στο πλαίσιο του Στόχου 9 του ΚΠΣ για την κοινωνική ένταξη. Το CLLD είναι εργαλείο πολλαπλών χρήσεων που επικεντρώνεται στην τοπική κοινότητα, του οποίου η ποικιλόμορφη φύση και οι προκλήσεις εκτείνονται πολύ πιο πέρα από την κοινωνική ένταξη. Συγκεκριμένα, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη διόρθωση σημαντικών γεωγραφικών και δημογραφικών ανισορροπιών που δυσχεραίνουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη ορισμένων περιφερειών,

20.

ζητεί, ως εκ τούτου, να τροποποιηθεί το ΚΠΣ κατά τέτοιο τρόπο ώστε το CLLD να μνημονεύεται μεταξύ των έντεκα θεματικών στόχων του ΚΠΣ και να εφαρμόζεται έτσι σύμφωνα με τις τοπικές συνθήκες και όχι μόνο των δραστηριοτήτων κοινωνικής ένταξης,

21.

τονίζει ότι οι Ομάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) CLLD πρέπει να είναι σε θέση να επωφεληθούν από το πρόσθετο ποσοστό συγχρηματοδότησης ύψους 10% ανεξάρτητα από ποιον θεματικό στόχο του ΚΠΣ επιδιώκουν. Συγκεκριμένα, το πρόσθετο 10% πρέπει να ισχύει ακόμη και όταν η χρηματοδότηση που προβλέπεται στον κανονισμό κοινών διατάξεων (CPR) για την κοινωνική ένταξη δεν χορηγείται αποκλειστικά στο CLLD,

Ειδική προστιθέμενη αξία

22.

πιστεύει ότι τα στοιχεία προστιθέμενης αξίας του CLLD είναι τα εξής: συμμετοχή, διαβούλευση και συνεργασία του τοπικού πληθυσμού και όλων των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων της περιοχής, αντιστοίχιση της τοπικής αναπτυξιακής στρατηγικής με τις ιδιαίτερες ανάγκες της περιοχής, ισχυρή επίδραση στην πολυεπίπεδη και διατομεακή συνεργασία, αξιοποίηση της υγιούς τοπικής γνώσης και εμπειρογνωμοσύνης, τοπική ικανότητα καινοτομίας, ολοκληρωμένη πολυτομεακή προσέγγιση, τοπικά καθορισμένες ενέργειες και αποτελέσματα και ευέλικτη και στρατηγική προσέγγιση,

23.

θεωρεί ότι μια προσέγγιση τοπικής ανάπτυξης στο πλαίσιο του CLLD ανταποκρίνεται επίσης στην ανάγκη για μια πολιτική συνοχής που θα προσανατολίζεται περισσότερο στα αποτελέσματα με την αντιμετώπιση προκλήσεων στο κατάλληλο εδαφικό επίπεδο, και θα ενδυναμώνει τις κοινότητες και την τοπική αυτοδιοίκηση προκειμένου να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην υλοποίηση των στόχων της πολιτικής της ΕΕ και ιδίως της στρατηγικής Ευρώπη 2020,

24.

επισημαίνει ότι το CLLD μπορεί να λειτουργήσει ως «μονοαπευθυντική θυρίδα» για τους τοπικούς δικαιούχους, γεγονός που θα επιτρέπει την ολοκληρωμένη και απλοποιημένη επιτόπου διάθεση της χρηματοδότησης του ΚΠΣ. Τούτο θα μπορούσε βεβαίως να αποτελέσει τεράστια πρόοδο έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι ένας δήμος θα είναι σε θέση να διαμορφώσει ολοκληρωμένα σχέδια που μπορούν να λάβουν συγχρηματοδότηση από μια σειρά ταμείων της ΕΕ,

25.

υποστηρίζει ότι το CLLD, λόγω του ολοκληρωμένου χαρακτήρα του και της συμμετοχής της τοπικής κοινότητας, είναι δομικά καλύτερα σε θέση να στηρίξει τη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων, την ανάπτυξη και την οικονομική και κοινωνική καινοτομία από ό,τι οι τυποποιημένες διαδικασίες εφαρμογής από την κορυφή προς τη βάση,

26.

πιστεύει ότι το CLLD θα διευκολύνει την εφαρμογή καινοτόμων σχεδίων που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε επιχειρησιακά προγράμματα. Η κύρια προστιθέμενη αξία των τοπικών αναπτυξιακών εταιρικών σχέσεων είναι η αξιοποίηση της ποικιλομορφίας της εμπειρογνωμοσύνης των ΟΤΔ οι οποίες, καθώς συνεργάζονται με τους δικαιούχους προκειμένου να αναπτύξουν περαιτέρω την αρχική αίτηση χρηματοδότησής τους, βελτιώνουν την ποιότητά της και εξασφαλίζουν την καλύτερη προσαρμογή της στις ειδικές τοπικές ανάγκες,

27.

καλεί τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να αξιολογήσουν προσεκτικά εάν η συμπερίληψη ενός συγκεκριμένου άξονα CLLD στη συμφωνία εταιρικής σχέσης ή στο επιχειρησιακό πρόγραμμα θα δώσει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στην ενωσιακή χρηματοδότηση από ό,τι τα συνήθη προγράμματα από την κορυφή στη βάση,

Κλίμακα

28.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι υπάρχει επαρκής κρίσιμη μάζα τόσο ως προς το μέγεθος των ομάδων τοπικής δράσης όσο και ως προς το μέσο ποσό χρηματοδότησης για το οποίο θα είναι υπεύθυνες οι ΟΤΔ του CLLD. Η σημερινή εμπειρία από το LEADER και τον Άξονα 4 του ΕΤΑ δείχνει ότι η κάθε ομάδα τοπικής δράσης του CLLD θα μπορούσε να καλύψει ένα συνολικό πληθυσμό από 5 000 έως 150 000 κατοίκους και μια ολοκληρωμένη τοπική στρατηγική μπορεί να χειρίζεται κατά μέσο όρο € 2 εκατ. έως € 10 εκατ. ενωσιακής χρηματοδότησης κατά την επταετή περίοδο,

29.

πιστεύει, ωστόσο, ότι το CLLD έχει τη δυνατότητα, σε ορισμένες περιπτώσεις, να διεκπεραιώσει μεγαλύτερη κρίσιμη μάζα από ό,τι αναφέρεται στο σημείο 28 και αιτιολογημένες εξαιρέσεις θα πρέπει να προβλέπονται για μεγαλύτερες αστικές περιοχές και γεωγραφικές περιοχές, όπως τα νησιά ή οι απομακρυσμένες περιοχές, αρκεί να διατηρηθεί η αρχή της τοπικής ανάπτυξης υπό κοινοτική ηγεσία,

Ολοκληρωμένη εδαφική ανάπτυξη

30.

υπενθυμίζει ότι το CLLD ως προαιρετικό μέσο τοπικής ανάπτυξης σε όλα τα ταμεία του ΚΠΣ σχετίζεται με άλλα μέσα, όπως οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις (ΟΕΕ) και συμβάλλει στην υλοποίηση μιας ευρύτερης στρατηγικής ανάπτυξης που καθιστά δυνατή την εδαφική εφαρμογή των πολιτικών σε τοπικό επίπεδο,

31.

θεωρεί ότι οι ευρωπαϊκές και εθνικές διατάξεις εφαρμογής πρέπει να προβλέπουν σαφώς ότι οι ΟΕΕ και οι ΟΤΔ μπορούν να συνδυαστούν προκειμένου να ενταχθούν οι τοπικές φιλοδοξίες σε μια κοινή στρατηγική, όταν αυτό κρίνεται σκόπιμο. Ειδικότερα, οι κανόνες εφαρμογής πρέπει να επιτρέπουν και να διευκολύνουν την ανάληψη από μία ή περισσότερες ΟΤΔ και σε μικρότερη κλίμακα, μέρος των δραστηριοτήτων που ανατίθενται σε ΟΕΕ σε μεγαλύτερη γεωγραφική κλίμακα,

32.

θεωρεί ότι σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απόλυτα λογικό να επωφεληθεί και μια ΟΕΕ από το πρόσθετο 10% που προβλέπεται για το CLLD,

33.

υπενθυμίζει ωστόσο ότι η προστιθέμενη αξία του CLLD είναι ακριβώς η συμμετοχή της ευρύτερης τοπικής κοινότητας και η σαφής σύνδεση των υφιστάμενων εργαλείων, όπως το LEADER και ο Άξονας 4 του ΕΤΑ με τα διαρθρωτικά ταμεία,

CLLD στις αστικές περιοχές

34.

πιστεύει ότι το στοιχείο της κοινότητας του CLLD είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για την αντιμετώπιση γεωγραφικά συγκεντρωμένων προβλημάτων που απαιτούν μια απάντηση που να καλύπτει το σύνολο της κοινότητας,

35.

έχει την πεποίθηση ότι το CLLD μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα από τα διαθέσιμα εργαλεία για τη δημιουργία αστικών περιοχών χωρίς αποκλεισμούς, με δημόσιες υπηρεσίες προσβάσιμες σε όλους, πρόληψη της γκετοποίησης, ανταπόκριση σε καταστάσεις φτώχειας και προώθηση των κοινωνικών διασυνδέσεων μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών που ενθαρρύνουν την ενεργό γήρανση, την κοινωνική καινοτομία και την αμοιβαία στήριξη μεταξύ των γενεών και των πολιτισμών,

36.

θεωρεί ότι, ενώ το επίκεντρο της παρούσας γνωμοδότησης είναι να διερευνήσει την εφαρμογή της CLLD σε άλλους τομείς και κλάδους πέραν της υφιστάμενης και καλά δοκιμασμένης χρήσης του LEADER στις αγροτικές περιοχές, η CLLD, ως φυσική προέκταση του μετά το 2014 LEADER, μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα από τα διάφορα μέσα αντιμετώπισης των προκλήσεων που τίθενται στις αγροτικές ζώνες όσον αφορά την προσβασιμότητα, την οικονομική ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση, τη διατήρηση της παροχής βασικών υπηρεσιών στον πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών που προωθούν την ενεργό γήρανση, την κοινωνική καινοτομία και την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των γενεών και των πολιτισμών,

37.

θεωρεί ότι μπορούν να υφίστανται πολλές ΟΤΔ του CLLD σε επίπεδο γειτονιάς ή κοινότητας σε ευρύτερες αστικές περιοχές, προκειμένου να εξευρίσκουν λύσεις από τη βάση στην κορυφή σε προκλήσεις όπως πολλαπλές στερήσεις, υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή της απασχολησιμότητας ή συγκεκριμένες ομάδες με κοινά μειονεκτήματα. Ένας βαθμός συντονισμού πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ των ΟΤΔ, όταν σε μια περιοχή ενεργοποιούνται περισσότερες από μία,

RURBAN (διασύνδεση αγροτικών – αστικών περιοχών)

38.

θεωρεί το CLLD βασικό εργαλείο για την αρμονική ανάπτυξη των αστικών και αγροτικών περιοχών, το οποίο ενισχύει την ικανότητά τους να αναπτύξουν δεσμούς με τις περιαστικές και αγροτικές περιοχές, συμβάλλει στο να αποφευχθεί η άτακτη αστική εξάπλωση, ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός ισορροπημένου δικτύου μικρών και μεσαίων πόλεων και ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ των παραγωγών και των καταναλωτών τοπικών γεωργικών προϊόντων,

39.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την προπαρασκευαστική δράση RURBAN, η οποία έχει ως στόχο να συγκεντρώσει τις πλέον πρόσφατες ερευνητικές και πολιτικές εξελίξεις στον τομέα των αστικών και αγροτικών διασυνδέσεων. Η ΕτΠ επιθυμεί να εξελιχθεί η δράση αυτή, πριν από την έναρξη της περιόδου 2014-2020, σε πρόγραμμα για την ενθάρρυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών, αξιολόγησης από ομότιμους, εξεύρεσης καινοτόμων λύσεων και δικτύωσης που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις νέες συνεργασίες CLLD,

40.

επιθυμεί επίσης να υπενθυμίσει την πρόταση της Επιτροπής των Περιφερειών για τη θέσπιση ενός επιχειρησιακού προγράμματος αποκαλούμενου RURBACT που να ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τη δημιουργία δικτύων για τα προβλήματα των αστικών και των αγροτικών περιοχών (1),

41.

θεωρεί ότι οι διάφορες μορφές αστικών και αγροτικών διασυνδέσεων στην ΕΕ επηρεάζονται έντονα από τις εθνικές πολιτικές και τα διοικητικά συστήματα. Συνεπώς, κάθε μορφή παρέμβασης της ΕΕ θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να λαμβάνει υπόψη το ευρύ φάσμα συστημάτων διακυβέρνησης,

42.

θεωρεί κύρια πρόκληση την ανάγκη να ξεπεραστεί ο σημερινός γεωγραφικός και τομεακός διαχωρισμός των κοινοτικών ταμείων. Ενώ τα επιχειρησιακά προγράμματα τείνουν να είναι μάλλον τομεακά, τα νέα μέσα, όπως το CLLD και οι ΟΕΕ, θα μπορούσαν να παράσχουν την απαραίτητη εδαφική προσέγγιση και να υπερβούν τους τομεακούς διαχωρισμούς,

43.

πιστεύει ότι, για την εξέταση των σχέσεων αστικών και αγροτικών περιοχών, το CLLD πρέπει να αναγνωρίσει ότι τα εθνικά πλαίσια είναι πολύ διαφορετικά, ιδίως όσον αφορά τις αγροτοαστικές συνδέσεις σε όλα τα κράτη μέλη (μεγάλες διαφορές στην ευημερία μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, λιγότερες δυνατότητες) ή μεταξύ των χωρών με πολλούς δήμους (όπου η συνεργασία πρέπει να είναι υπερβεί τοπικούς φραγμούς για να αποκτηθεί κρίσιμη μάζα) ή εκείνων με μεγάλους δήμους (όπου οι τοπικές εταιρικές σχέσεις υλοποιούνται ως επί το πλείστον στην ίδια την περιοχή),

Παράκτιες αλιευτικές κοινότητες

44.

σημειώνει ότι το μέσο CLLD μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία και σε περιοχές με ειδικά τομεακά προβλήματα. Μια περίπτωση είναι αυτή του σημερινού Άξονα 4 του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας, όπου χρησιμοποιείται μεθοδολογία CLLD για να βοηθήσει τις τοπικές αλιευτικές κοινότητες καθώς και τον τομέα της αλιείας,

45.

αναφέρει ότι σε πολλά μέρη σε όλη την Ευρώπη, το CLLD μπορεί με επιτυχία να βασιστεί στις υφιστάμενες τοπικές εταιρικές σχέσεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΑΑ και / ή το ΕΤΑ. Επιπλέον, σε ορισμένες περιοχές υπάρχει ήδη αποδεδειγμένη συνεργασία μεταξύ εταιρικών σχέσεων του Άξονα 4 του ΕΤΑ και του LEADER διότι μερικές φορές αποτελούν τον ίδιο φορέα. Το CLLD παρέχει επίσης τη δυνατότητα σύνδεσης των παρεμβάσεων του ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ με το ΕΚΤ και το ΕΤΠΑ, όταν χρειάζεται,

46.

ανησυχεί για το γεγονός ότι η διαχείριση του ΕΤΘΑ θα γίνεται σε επίπεδο κρατών μελών, ενώ των διαρθρωτικών ταμείων και του LEADER είναι συχνά σε περιφερειακό επίπεδο. Η ασυνέπεια αυτή θα αποτελέσει μειονέκτημα για το CLLD,

Εταιρική σχέση

47.

υπενθυμίζει τα προηγούμενα αιτήματά της προκειμένου να αναθεωρηθεί ο κανόνας σύμφωνα με τον οποίο οι δημόσιες αρχές δεν μπορούν να κατέχουν περισσότερο από το 49% των δικαιωμάτων ψήφου στις ήδη θεσμοθετημένες τοπικές αναπτυξιακές εταιρικές σχέσεις και, σε αυτές τις περιπτώσεις, τάσσεται υπέρ μιας «ισόρροπης εκπροσώπησης» των διαφόρων τομέων στις Ομάδες Τοπικής Δράσης,

48.

θεωρεί, μεταξύ άλλων, ότι οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων στις ΟΤΔ πρέπει να είναι ισχυρές και σαφώς καθορισμένες από την αρχή, έτσι ώστε η τοπική αρχή ως ο δημοκρατικά υπόλογος δημόσιος οργανισμός στην τοπική εταιρική σχέση να είναι σε θέση να κατευθύνει τη γενική στρατηγική ενώ, ταυτόχρονα, να εξασφαλίζεται ότι η ΟΤΔ δεν κυριαρχείται από τον δήμο,

49.

τονίζει ότι, ενώ το CLLD στοχεύει να ενδυναμώσει τον τοπικό ιδιωτικό και εθελοντικό τομέα, χρειάζεται να αναγνωριστεί ο θεμελιώδης ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η τοπική αυτοδιοίκηση σε αυτές τις διευθετήσεις. Συχνά, οι τοπικές αρχές οφείλουν να αναλάβουν ηγετικό ρόλο, προκειμένου να διαβεβαιώνουν τις διαχειριστικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα υπάρχει η κατάλληλη διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με τον έλεγχο και την τήρηση των αποφάσεων και ότι υπάρχει τοπική ικανότητα που θα καταστήσει αποτελεσματικές τις δομές και τις διαδικασίες των ΟΤΔ,

50.

υπενθυμίζει ότι το CLLD μπορεί να οργανωθεί κατάλληλα ώστε η ανάθεση αρμοδιοτήτων στις ΟΤΔ από την διαχειριστική αρχή ή άλλο τοπικό και περιφερειακό φορέα υλοποίησης να γίνεται αναλογικά και να αντικατοπτρίζει την πραγματική ικανότητα της ΟΤΔ και την ανάγκη να λαμβάνει αποφάσεις χωρίς αποκλεισμούς αλλά με διαφάνεια και λογοδοσία,

51.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη τις τοπικές πρωτοβουλίες που εφαρμόζονται ήδη σε κάθε κράτος μέλος έτσι ώστε να διασυνδέσει κατά τρόπον αρμονικό τις πρωτοβουλίες αυτές με το νέο μέσο της τοπικής ανάπτυξης CLLD,

Προκλήσεις

52.

καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει τα πορίσματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου και άλλων εκθέσεων και αξιολογήσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το LEADER και το URBACT θα οδηγήσουν στη διαμόρφωση ενός πολύ πιο ισχυρού, διαφανούς και υπεύθυνου προτύπου CLLD,

53.

ζητεί να καθοριστούν εξαρχής σαφείς κανόνες για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων και να είναι τουλάχιστον εξίσου αυστηροί με εκείνους που ισχύουν ήδη για τους δημοτικούς συμβούλους όσον αφορά την λογοδοσία, τον δημόσιο έλεγχο, την ένσταση κατά απόφασης και τη διαφάνεια στις ΟΤΔ. Τόσο οι δήμοι όσο και οι ΟΤΔ πρέπει να είναι υπεύθυνοι και διαφανείς για το δημόσιο χρήμα που ξοδεύουν και τις αποφάσεις που λαμβάνουν,

54.

τονίζει ότι η ικανότητα αποτελεί κρίσιμο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί με την απλούστευση των διαδικαστικών και διοικητικών απαιτήσεων και όπου είναι δυνατόν με την ίδρυση «μονοαπευθυντικών θυρίδων» που να συνδέουν τα ταμεία, όπου είναι δυνατόν, και με ηλεκτρονικά μέσα,

55.

πιστεύει ότι αυτό απαιτεί αυστηρότερο έλεγχο και συμμόρφωση σε όλα τα ταμεία από ό,τι προτείνεται σήμερα. Επίσης, οι απαιτήσεις αυτές πρέπει να είναι αναλογικές, διαφορετικά θα αποθαρρύνουν τους πιθανούς τοπικούς δικαιούχους να υποβάλλουν αίτηση για χρηματοδότηση της ΕΕ,

56.

εκφράζει την ανησυχία της, συνεπώς, ότι το CLLD ενδέχεται να αντιμετωπίσει διαφορετικά είδη δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου ανάλογα με το ταμείο που διέπονται συχνά από κάθετη διαχείριση διαφορετικών αρχών ή υπουργείων, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει ολοκληρωμένα έργα, με χρηματοδότηση από δύο ή περισσότερα ταμεία, να προχωρούν με το ρυθμό του πιο αργού ταμείου. Έχει επίσης σημασία να αποφεύγουν οι προαναφερθείσες αρχές τη θέσπιση δικών τους επιπρόσθετων και περίπλοκων διοικητικών κανόνων,

57.

τονίζει ότι η οικοδόμηση τοπικών ικανοτήτων και στρατηγικών αποτελεί απλώς ένα εργαλείο, προκειμένου το CLLD να επιτύχει πραγματικές επενδύσεις και μετρήσιμα αποτελέσματα προς όφελος της τοπικής κοινωνίας,

58.

πιστεύει ότι το CLLD πρέπει να προσδώσει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στον καθορισμό και την εφαρμογή τοπικών στρατηγικών που να οδηγούν σε σαφώς καθορισμένα αποτελέσματα,

59.

τονίζει ότι ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του CLLD είναι η ικανότητα καινοτομίας και αυτό επιτυγχάνεται με την ευελιξία κατά την υλοποίηση. Σχετικά, τόσο οι ενωσιακοί όσο και οι εθνικοί κανόνες θα πρέπει να αποφεύγουν να επιβάλλουν ομοιόμορφα και «από την κορυφή στη βάση» μέτρα, κανόνες επιλεξιμότητας και κριτήρια σε χώρες και περιφέρειες, προκειμένου να διευκολύνουν τις τοπικές λύσεις στα τοπικά προβλήματα που εντοπίζονται με τη μέθοδο από τη βάση στην κορυφή,

60.

θεωρεί ότι η σύνδεση μεταξύ καθορισμού των τοπικών στρατηγικών και ανταλλαγής καλών ιδεών και ευρύτερης εφαρμογής πρέπει να είναι άμεση και ισχυρή, ιδιαίτερα όσον αφορά την εφαρμογή παρεμβάσεων μεγαλύτερης κλίμακας στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων,

61.

σημειώνει ότι οι διαχειριστικές αρχές μπορούν να μπουν στον πειρασμό να μην στηρίξουν ολοκληρωμένα και με ένταση πόρων μέσα, όπως το CLLD, εάν υπάρχουν ευκολότεροι τρόποι διάθεσης της χρηματοδότησης. Ωστόσο, με περισσότερη τεχνική βοήθεια από ό,τι είναι διαθέσιμη αυτή τη στιγμή, το CLLD διαθέτει πολύ ισχυρότερη ποιοτική διάσταση και στήριξη από την τοπική κοινότητα από ό,τι μια προσέγγιση από την κορυφή στη βάση,

62.

επισημαίνει την ασυνέπεια όσον αφορά τη διάθεση του 5% των πόρων του LEADER αλλά όχι των υπόλοιπων ταμείων, όταν χρησιμοποιείται το CLLD. Ζητεί, συνεπώς, από τις διαχειριστικές αρχές να εφαρμόσουν αυτό το 5% και στα άλλα τρία ταμεία, όταν επιλέγεται το CLLD στα ταμεία του ΚΠΣ, είτε σε συμφωνία εταιρικής σχέσης ή στο επιχειρησιακό πρόγραμμα,

63.

πιστεύει ότι ο σημερινός κατακερματισμός της τοπικής ανάπτυξης στα διάφορα προγράμματα πρέπει να αντιμετωπιστεί με την αύξηση της προβολής, της λογοδοσίας καθώς και με την επίδειξη έργου, την αμοιβαία μάθηση και τη μεταφορά γνώσης, ιδίως όσον αφορά τα ποιοτικά αποτελέσματα,

64.

ζητεί από τις τέσσερις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής να διατυπώσουν το συντομότερο δυνατό κοινές, ενδεικτικές και απλουστευμένες κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή του CLLD σε κρίσιμους τομείς όπως: αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο τα ταμεία του ΚΠΣ μπορούν στην πράξη να διαμορφώνουν ολοκληρωμένα τοπικά προγράμματα και επιμέρους σχέδια, επιλεξιμότητα των δαπανών, υποβολή εκθέσεων, συνεργασία, έλεγχος και συμμόρφωση, εφαρμόσιμες μέθοδοι προώθησης και μεταφοράς γνώσης. Συνεπώς, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε στρατηγικό διάλογο με τους αρμόδιους για την ανάπτυξη σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, οι οποίοι μπορούν να θέσουν ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν από τις κατευθυντήριες γραμμές καθώς και ορισμένες πιθανές απαντήσεις και παραδείγματα υφιστάμενων τοπικών αναπτυξιακών συμπράξεων.

Βρυξέλλες, 29 Νοεμβρίου 2012

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO


(1)  Το πρόγραμμα RURBACT θα βασιστεί στην εμπειρία του δικτύου RUR@CT προκειμένου να ληφθεί καλύτερα υπόψη η σχέση αστικής και αγροτικής διάστασης.