Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση πολυετούς σχεδίου για το απόθεμα σολομού της Βαλτικής και την αλιευτική εκμετάλλευση του συγκεκριμένου αποθέματος»

Στις 13 Σεπτεμβρίου 2011, και σύμφωνα με το άρθρο 43 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση πολυετούς σχεδίου για το απόθεμα σολομού της Βαλτικής και την αλιευτική εκμετάλλευση του συγκεκριμένου αποθέματος

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 21 Δεκεμβρίου 2011.

Κατά την 477η σύνοδο ολομέλειας, της 18ης και 19ης Ιανουαρίου 2012 (συνεδρίαση της 18ης Ιανουαρίου 2012), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 169 ψήφους υπέρ, 4 ψήφους κατά και 9 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.1 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επικροτεί και συμφωνεί με τους στόχους του πολυετούς σχεδίου για το απόθεμα σολομού της Βαλτικής προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιώσιμη εκμετάλλευσή του και η γενετική ακεραιότητα και πολυμορφία του αποθέματος. Ωστόσο, το χρονοδιάγραμμα δεν είναι ρεαλιστικό για τα εξασθενημένα αποθέματα του νότου υπό το φως των σημερινών πληροφοριών.

1.2 Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο οι περιορισμοί αλιείας να εφαρμόζονται σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής του σολομού και σε όλες τις μορφές αλιείας. Η αποκατάσταση των εξασθενημένων αποθεμάτων σολομού προϋποθέτει όχι μόνο περιορισμούς της αλιείας, αλλά και μέτρα για την αποκατάσταση των περιοχών αναπαραγωγής του σολομού. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, δεν ενδείκνυται ο καθορισμός συνολικών επιτρεπόμενων αλιευμάτων (TAC) σε ποταμούς διότι από διοικητικής πλευράς είναι επαχθές μέσο και ο έλεγχός του συνεπάγεται σημαντικό πρόσθετο κόστος. Η ευθύνη για τη ρύθμιση και τον έλεγχο της αλιείας στα εσωτερικά ύδατα πρέπει να είναι αρμοδιότητα του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιβλέπει την εφαρμογή των εθνικών προγραμμάτων ελέγχου στη βάση των εκθέσεων που θα υποβάλλουν τα κράτη μέλη.

1.3 Η ΕΟΚΕ συμφωνεί να συμπεριληφθούν τα σκάφη εξυπηρέτησης στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Ωστόσο, η ερασιτεχνική αλιεία εκτός του πεδίου εφαρμογής του σχεδίου εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό των συνολικών αλιευμάτων σολομού. Η ερασιτεχνική αλιεία θα πρέπει επίσης να ρυθμίζεται και να ελέγχεται σε εθνικό επίπεδο και η εφαρμογή της να παρακολουθείται μέσω των εκθέσεων που θα υποβάλλονται στην Επιτροπή από τα κράτη μέλη.

1.4 Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, όσον αφορά τη βιωσιμότητα της αλιείας, είναι σημαντικό οι αλιευτικές ποσοστώσεις και οι περιορισμοί της αλιευτικής δραστηριότητας να μετατραπούν σταδιακά σε στόχους ελέγχου του ποσοστού θνησιμότητας λόγω αλιείας. Ο κανονισμός της αλιείας σολομού στη θάλασσα θα πρέπει στο μέλλον να βασίζεται όχι σε TAC για ορισμένα αποθέματα σολομού, αλλά σε τεχνικούς κανόνες σχετικά με τις περιόδους αλιείας και τα αλιευτικά εργαλεία προστασίας των εξασθενημένων αποθεμάτων σολομού.

1.5 Η ΕΟΚΕ δεν συμφωνεί με την απαγόρευση της απελευθέρωσης σολομού χωρίς ισχυρές επιστημονικές αποδείξεις ότι η απελευθέρωση είναι επιβλαβής. Η ποιότητα των νεαρών σολομών απελευθέρωσης πρέπει να ελέγχεται. Η ΕΟΚΕ προτείνει για τη μείωση του γενετικού κινδύνου της δραστηριότητας εκτροφής την παραγωγή ετησίως νεαρών σολομών από άγριους σολομούς.

1.6 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή θεωρεί απαραίτητο τον επαρκή και αποτελεσματικό έλεγχο της αλιείας σολομού, και συνιστά να διατεθούν γρήγορα πόροι για τον έλεγχο της αλιείας σολομού. Ωστόσο, αντί για νέους μόνιμους υποχρεωτικούς ελέγχους, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το κύριο μέτρο θα πρέπει να είναι η αποτελεσματική εφαρμογή σε όλα τα κράτη μέλη των κανόνων ελέγχου που έχουν αναπτυχθεί εντατικά τα τελευταία χρόνια. Η ΕΟΚΕ ζητά περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με την αξιολόγηση του Διεθνούς Συμβουλίου για την Εξερεύνηση της Θάλασσας όσον αφορά την ευρέως ανακριβή δήλωση των αλιευμάτων σολομού.

1.7 Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία που έχει για την επιτυχή εφαρμογή του πολυετούς σχεδίου η έκθεση έρευνας για τον σολομό. Μόνο οι επαρκώς αξιόπιστες πληροφορίες μπορεί να εξασφαλίσουν επαρκή μέτρα για την προστασία και την αποκατάσταση των αποθεμάτων σολομού, καθώς και η δυνατότητα εκμετάλλευσης των εν λόγω αποθεμάτων με βιώσιμο τρόπο. Όπως και για τα αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα αλιεύματα, χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αιτίες θνησιμότητας στη θάλασσα.

1.8 Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πρόταση κανονισμού έχει αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση της εμπορικής αλιείας, της βιομηχανίας μεταποίησης, των πωλήσεων, του εξοπλισμού, του τουρισμού και της υδατοκαλλιέργειας. Το εύρος των συνεπειών αυτών ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ των περιφερειών στο εσωτερικό τους. Η ΕΟΚΕ ζητά την ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών στην απασχόληση κατά την εφαρμογή των μέτρων στο πλαίσιο του προτεινόμενου κανονισμού, καθώς και την ευρεία συνεκτίμηση των επακόλουθων συνεπειών κατά την έγκριση της διαρθρωτικής στήριξης της ΕΕ και κατά τη μελλοντική μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η βελτιωμένη και ορθολογική πρόσβαση στα Διαρθρωτικά Ταμεία θα αυξήσει τα αποθέματα σολομού και θα συμβάλει στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας στον κλάδο της αλιείας της Βαλτικής.

2.1 Στον προηγούμενο κανονισμό για τα αποθέματα σολομού στη Βαλτική περιλαμβάνονταν περιορισμοί της αλιείας που έθεταν οι εθνικές κυβερνήσεις, καθώς και τεχνικές διατάξεις αλιευτικών δυνατοτήτων που προβλέπονταν από τον κανονισμού του Συμβουλίου και τα συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα (TAC) που καθορίζονται σε ετήσια βάση. Μέχρι το 2006, οι ποσοστώσεις καθορίζονταν από τη Διεθνή Επιτροπή Αλιείας της Βαλτικής Θάλασσας (IBSFC). Όλα τα μέτρα που σχετίζονται με σολομό μέχρι το 2010 ήταν συντονισμένα μέσω του σχεδίου δράσης Σολομός (Salmon Action Plan - SAP)της Διεθνούς Επιτροπής Αλιείας της Βαλτικής Θάλασσας.

2.2 Από το 2006, οι ποσοστώσεις αλιείας στη Βαλτική που παρέχονται στα κράτη μέλη της ΕΕ καθορίζονται σε ετήσια βάση από τον κανονισμό του Συμβουλίου. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την έκδοση κανονισμού έχει καταρτιστεί με βάση τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Συμβουλίου για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (ICES) και την Επιστημονική, Τεχνική και Οικονομική Επιτροπή Αλιείας (STECF).

2.3 Η ΕΕ εξακολουθεί να κατανέμει τις συμφωνημένες ποσοστώσεις στα κράτη μέλη της στη βάση της «σχετικής σταθερότητας». Αυτό σημαίνει ότι το σχετικό μερίδιο της ποσόστωσης κάθε κράτους μέλους παραμένει αμετάβλητο από το ένα έτος στο άλλο, αν και η ποσότητα της ίδιας της ποσόστωσης μπορεί να διαφέρει.

2.4 Η μόνη χώρα εκτός της ΕΕ με αλιευτικές δραστηριότητες στη Βαλτική είναι η Ρωσία. Η ΕΕ και η Ρωσία συζητούν την κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων της Βαλτικής και των αλιευτικών δυνατοτήτων του σολομού σε ξεχωριστές διμερείς συνομιλίες. Δεν υφίσταται ακόμη επίσημη διαδικασία διαπραγμάτευσης της Επιτροπής Αλιείας της Βαλτικής Θάλασσας για την κατανομή των αλιευτικών ποσοστώσεων μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας.

2.5 Οι εμπορικές ποσοστώσεις σολομού της Βαλτικής χωρίζονται σε δύο μέρη: στις ποσοστώσεις της κύριας λεκάνης και του κόλπου της Βοθνίας (ICES 22-31) και στις ποσοστώσεις του κόλπου της Φινλανδίας (ICES 32). Στην πράξη, η ποσόστωση δεν έχει περιορίσει την αλιεία του σολομού για αρκετά χρόνια. Το έτος 2010, από το σύνολο της ποσόστωσης των 309 665 σολομών της Βαλτικής Θάλασσας αλιεύτηκαν μόνον οι 150 092 (δηλαδή το 48,5 % της ποσόστωσης). Το ποσοστό της ποσόστωσης που χρησιμοποιήθηκε ποικίλλει μεταξύ των χωρών από 2,8 έως 84.9 %. Ο σολομός αλιεύεται τόσο από επαγγελματίες όσο και ερασιτέχνες αλιείς στη θάλασσα, σε εκβολές ποταμών και σε παραποτάμιες περιοχές. Η ερασιτεχνική αλιεία αντιπροσωπεύει το 20-30 % του συνόλου των αλιευμάτων σολομού στην περιοχή της Βαλτικής και σχεδόν το ήμισυ των αλιευμάτων σε παράκτιες ή παραποτάμιες περιοχές. Τα αλιεύματα σολομού από ερασιτέχνες αλιείς δεν περιλαμβάνονται στον υπολογισμό των ποσοστώσεων αλιείας.

2.6 Η κατάσταση των μεγαλύτερων βόρειων ποταμών όπου υπάρχει σολομός βελτιώθηκε σημαντικά στα μέσα της δεκαετίας του '90, λόγω των χρονικών περιορισμών στην παράκτια αλιεία που επέβαλαν σε εθνικό επίπεδο η Σουηδία και η Φινλανδία. Έκτοτε, η παραγωγή νεαρών σολομών σε αυτά τα ποτάμια διατηρήθηκε σε σημαντικά υψηλότερο από παλαιότερα επίπεδο, κοντά στη δυνητική παραγωγική τους ικανότητα και με τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση να έχει τεθεί ως στόχος του πολυετούς σχεδίου. Η αλιεία του σολομού στη Βαλτική βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην παραγωγή από αυτούς τους υγιείς βόρειους ποταμούς.

2.7 Παρά τα μέτρα που ελήφθησαν μέχρι σήμερα, η παραγωγή νεαρών σολομών από τους ποταμούς της κεντρικής και νότιας Βαλτικής, έχει παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα. Το μικτό αλιευτικό απόθεμα σολομού στην κύρια λεκάνη της Βαλτικής έχει μειωθεί σημαντικά λόγω της απαγόρευσης της αλιείας με παρασυρόμενο δίχτυ το 2008. Η αυξημένη χρήση παρασυρόμενων παραγαδιών σημαίνει ότι η αλιεία σολομού έχει εκ νέου αυξηθεί στην κύρια λεκάνη.

2.8 Παρά τη σημαντική αύξηση της παραγωγής νεαρών σολομών, το μέγεθος του αλιεύσιμου αποθέματος σολομού δεν έχει αυξηθεί στον ίδιο βαθμό. Χρειάζεται να ερευνηθούν περαιτέρω οι παράγοντες που προκαλούν τη θνησιμότητα του σολομού λόγω αλιείας στη θάλασσα.

2.9 Το Διεθνές Συμβούλιο για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (ICES) στη σχετική γνωμοδότησή του για τις δυνατότητες αλιείας το 2012 αναφέρει ότι υπάρχουν ανακριβείς δηλώσεις για την αλιεία σολομού και πέστροφας με παρασυρόμενο παραγάδι στη Βαλτική Θάλασσα.

2.10 Το ICES έχει εκφράσει την ανησυχία του για την κατάσταση των αποθεμάτων σολομού στη Βαλτική Θάλασσα και τη γενετική ποικιλομορφία. Επίσης, η Επιτροπή Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος της Βαλτικής (HELCOM) έχει επιστήσει την προσοχή στην κατάσταση των αποθεμάτων σολομού στη Βαλτική Θάλασσα.

2.11 Είναι μεγάλη η οικονομική και κοινωνική σημασία της αλιείας του σολομού για τις παράκτιες αλιευτικές κοινότητες. Η πιο πρόσφατη εκτίμηση του συνολικού αριθμού των αλιέων σολομού της Βαλτικής ανάγεται στο 2007, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολόγισε σε περίπου 400 άτομα το σύνολο των επαγγελματιών αλιέων σολομού, εκ των οποίων οι 340 αλιεύουν στα παράκτια ύδατα. Το 2010, ομάδα εργασίας του ICES για το σολομό υπολόγισε τον συνολικό αριθμό των σκαφών αλιείας του σολομού στην ανοικτή θάλασσα σε 141, αριθμός σημαντικά υψηλότερος από την εκτίμηση του 2007. Η αλιεία σολομού παρέχει εργασία όχι μόνο στους επαγγελματίες αλιείς αλλά και σε πολλούς ανθρώπους που ασχολούνται με τον αλιευτικό τουρισμό. Σημαντικές αναμένεται εξάλλου να είναι οι συνέπειες της εμπορικής και ερασιτεχνικής αλιείας σολομού στην απασχόληση του κόλπου της Βοθνίας. Η αλιεία του σολομού παρέχει επίσης έμμεσα εργασία σε έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων στον τομέα της επεξεργασίας και πώλησης των ιχθύων, καθώς και στη βιομηχανία αλιευτικού εξοπλισμού. Η εκτροφή νεαρών σολομών για τη διατήρηση της αλιείας και των αποθεμάτων σολομού αποτελεί επίσης μια σημαντική πηγή απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο.

3.1 Στις 12 Αυγούστου 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση πολυετούς σχεδίου για το απόθεμα σολομού της Βαλτικής και την αλιευτική εκμετάλλευση του συγκεκριμένου αποθέματος (COM (2011) 470 τελικό).

3.2 Το σχέδιο διαχείρισης των αποθεμάτων σολομού της Βαλτικής θα εφαρμόζεται στην εμπορική αλιεία στη Βαλτική και στους ποταμούς που καταλήγουν σε αυτήν. Θα ισχύει επίσης και για εταιρείες που παρέχουν αλιευτικά ταξίδια και αλιευτικές υπηρεσίες αναψυχής στη Βαλτική. Η πρόταση προβλέπει τη δυνατότητα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τη ρύθμιση της αλιείας σε ποταμό με διατάξεις της ΕΕ. Η πρόταση αφορά επίσης τα αποθέματα σολομού.

3.3 Ο κύριος στόχος της πρότασης είναι να εξασφαλιστεί ότι το απόθεμα σολομού της Βαλτικής αξιοποιείται με βιώσιμο τρόπο, σύμφωνα με την αρχή της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης, και ότι διασφαλίζεται η γενετική ακεραιότητα και ποικιλομορφία του.

3.4 Ο στόχος των αποθεμάτων άγριου σολομού για τη Βαλτική Θάλασσα έχει οριστεί ανά ποταμό στο 75 % της εκτιμώμενης δυνητικής ικανότητας παραγωγής νεαρών σολομών του ποταμού. Ανάλογα με την τρέχουσα κατάσταση του ποταμού όπου υπάρχει σολομός, ο στόχος πρέπει να επιτευχθεί εντός πέντε έως δέκα ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού.

3.5 Προτείνονται υποχρεωτικά TAC ανά ποταμό για αποθέματα άγριου σολομού. Ο καθορισμός τους αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, να καθορίζουν τη μέγιστη επιτρεπόμενη θνησιμότητα λόγω αλιείας και τα αντίστοιχα επίπεδα TAC ανά ποταμό.

3.6 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί, ανά τριετία, τη συμβατότητα και την αποτελεσματικότητα των προαναφερθέντων μέτρων που λαμβάνουν τα κράτη μέλη για την επίτευξη των στόχων. Εάν ένα κράτος μέλος δεν δημοσιεύει τα στοιχεία ή εάν τα μέτρα που έχει λάβει δεν είναι επαρκή για την επίτευξη των στόχων, η Επιτροπή μπορεί να τροποποιήσει τα επίπεδα θνησιμότητας λόγω αλιείας που έχουν καθοριστεί για τους ποταμούς με άγριο σολομό του εν λόγω κράτους μέλους ή / και τα TAC ή να απαγορεύσει την αλιεία του σολομού στους εν λόγω τους ποταμούς.

3.7 Προτείνεται ένα ενιαίο ποσοστό θνησιμότητας λόγω αλιείας στη θάλασσα της τάξης του 0,1 για όλα τα αποθέματα σολομού της Βαλτικής Θάλασσας. Αυτό το ποσοστό θνησιμότητας σημαίνει ότι θα μπορεί να αλιεύεται ετησίως περίπου το 10 % του σολομού. Κατά τον καθορισμό των ετήσιων TAC, η ρυθμιστική αρχή θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι δεν έχει ξεπεραστεί το μέγιστο ποσοστό θνησιμότητας λόγω αλιείας της τάξης του 0,1. Η Επιτροπή μπορεί να τροποποιήσει τα ποσοστά θνησιμότητας λόγω αλιείας στη θάλασσα εάν οι συνθήκες αλλάξουν κατά τρόπο ώστε να θέσουν σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων.

3.8 Οι σολομοί που έχουν αλιευτεί από σκάφη εξυπηρέτησης θα πρέπει να υπολογίζονται στα πλαίσια τμήμα της χρήσης της εθνικής ποσόστωσης του κράτους μέλους.

3.9 Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τεχνικά μέτρα για τα εξασθενημένα αποθέματα άγριου σολομού που δεν έχουν επιτύχει τον στόχο του 50 % της δυνητικής παραγωγικής ικανότητας νεαρών σολομών. Τα κράτη μέλη θα έχουν περιθώριο δύο ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού για τη θέσπιση των διατάξεων αυτών. Το ίδιο το κράτος μέλος μπορεί να επιλέξει και να αποφασίσει σχετικά με αυτές τις τεχνικές διατάξεις αλιείας (π.χ. περιορισμούς αλιευτικών εργαλείων και απαγορευμένες περιόδους ή ζώνες αλιείας).

3.10 Κάθε τρία έτη η Επιτροπή αξιολογεί τις τεχνικές αλιευτικές διατάξεις που έχει θεσπίσει το κράτος μέλος. Εάν το κράτος μέλος δεν θεσπίσει μέτρα εντός της προθεσμίας, ή δεν τα έχει δημοσιεύει ή εάν τα μέτρα είναι ανεπαρκή όσον αφορά την επίτευξη των στόχων για τους ποταμούς με άγριο σολομό, η Επιτροπή μπορεί να θεσπίσει ειδικούς τεχνικούς κανόνες για την αλιεία σε ποταμούς.

3.11 Οι απελευθερώσεις του σολομού θα πρέπει να περιορίζονται στον εμπλουτισμό των αποθεμάτων και στον άμεσο επανεμπλουτισμό. Ο εμπλουτισμός μπορεί να γίνει μόνο σε ποταμούς όπου υπάρχει άγριος σολομός και ο άμεσος επανεμπλουτισμός αφορά τη δημιουργία ή την ενίσχυση αυτοδύναμα βιώσιμου πληθυσμού άγριου σολομού.

3.12 Στην πρόταση προβλέπεται μεταβατική περίοδος επτά ετών για τις απελευθερώσεις. Μετά την εν λόγω μεταβατική περίοδο επιτρέπονται μόνον τα προαναφερθέντα είδη απελευθερώσεων.

3.13 Στην πρόταση προβλέπονται νέες διατάξεις ελέγχου που συμπληρώνουν τις υφιστάμενες διατάξεις. Αυτές οι νέες υποχρεώσεις αφορούν τα επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη ανεξαρτήτως μήκους καθώς και τα σκάφη ερασιτεχνικής αλιείας.

3.14 Οι δηλώσεις αλιευμάτων επαληθεύονται μέσω επιθεωρήσεων εκφόρτωσης. Οι εν λόγω επιθεωρήσεις εκφόρτωσης πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον ποσοστό 10 % του συνολικού αριθμού εκφορτώσεων.

3.15 Η Επιτροπή προτείνει να της ανατεθεί επ' αόριστον, εάν χρειαστεί, η αρμοδιότητα έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, σύμφωνα με τη νομοθεσία, για την αλιεία σολομού τόσο στη θάλασσα όσο και σε ποταμούς.

4.1 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επικροτεί και συμφωνεί με τους στόχους του πολυετούς σχεδίου. Ο στόχος του σχεδίου να επιτευχθεί παραγωγή τουλάχιστον της τάξης του 75 % του δυναμικού παραγωγής νεαρών σολομών σε κάθε ποτάμι με άγριο σολομό εντός δεκαετίας, είναι εξαιρετικά φιλόδοξος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ICES, ο στόχος αυτός είναι στο στάδιο της υλοποίησης στους μεγάλους ποταμούς με σολομό της Βόρειας Βαλτικής, αλλά για τα εξασθενημένα αποθέματα σολομού της Νότιας Βαλτικής το χρονοδιάγραμμα δεν είναι ρεαλιστικό, παρά το επίπεδο των περιορισμών της αλιείας.

4.2 Ο κανονισμός καλύπτει τα επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη και τα σκάφη εξυπηρέτησης. Η σημασία των τελευταίων από πλευράς συνολικών αλιευμάτων σολομού είναι μικρή. Ωστόσο, τα συνολικά αλιεύματα σολομού της ερασιτεχνικής αλιείας στη θάλασσα ή σε ποταμούς, που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, είναι συγκρίσιμα με τα αλιεύματα της επαγγελματικής αλιείας σε μια ζώνη ισοδύναμου μεγέθους. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι δεν ενδείκνυται ο καθορισμός ειδικών TAC στην επαγγελματική αλιεία σε ποταμούς, εφόσον το σύνολο σχεδόν της αλιείας σε ποταμούς είναι ερασιτεχνική αλιεία. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι περιορισμοί της αλιείας πρέπει να καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής του σολομού και όλες τις μορφές αλιείας. Η ευθύνη για τη ρύθμιση της επαγγελματικής και της ερασιτεχνικής αλιείας στα εσωτερικά ύδατα πρέπει να ανήκει κατά κύριο λόγο στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος.

4.3 Στα σχέδια διαχείρισης και ανασύστασης που έχουν ήδη εγκριθεί για τα αποθέματα ιχθύων στην ΕΕ, το ποσοστό θνησιμότητας λόγω αλιείας που καθορίζεται για κάθε απόθεμα αντιστοιχεί στο ποσοστό που είναι το πλέον κατάλληλο για την επίτευξη της βιώσιμης εκμετάλλευσης του αποθέματος αυτού. Αλιεύονται πολλά και διαφορετικά αποθέματα σολομού στη Βαλτική Θάλασσα, η βιολογική κατάσταση των οποίων ποικίλλει. Ο κανονισμός και η αιτιολογική έκθεση της πρότασης δεν καθιστούν σαφές διότι στην πρόταση ορίζεται ένα ενιαίο ποσοστό θνησιμότητας σολομού λόγω αλιείας στη Βαλτική ούτε πως καθορίστηκε το ποσοστό αυτό.

4.4 Τα αποθέματα σολομού της Βόρειας Βαλτικής βρίσκονται ήδη πολύ κοντά στη μέγιστη βιώσιμη απόδοσή τους. Εάν μειωθεί η ποσόστωση σολομού για την κύρια λεκάνη της Βαλτικής Θάλασσας και για τον κόλπο της Βοθνίας σε ένα επίπεδο όπου το ποσοστό θνησιμότητας λόγω αλιείας των αποθεμάτων σολομού του Νότου θα ήταν ήδη στη μέγιστη βιώσιμη απόδοση, οι περιορισμοί αλιείας στα αποθέματα σολομού του Βορρά είναι ανώφελοι. Για τον λόγο αυτό, πρέπει στο μέλλον η ρύθμιση για την αλιεία του σολομού στη θάλασσα να μην βασίζεται στα TAC που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένο αριθμό αποθεμάτων σολομού, αλλά σε τεχνικούς κανόνες που θα διέπουν την περίοδο και τον εξοπλισμό αλιείας με στόχο την προστασία ειδικά των εξασθενημένων αποθεμάτων σολομού. Εάν η ρύθμιση της αλιείας σολομού εξακολουθεί να βασίζεται στον ετήσιο καθορισμό των TAC, η σταδιακή μείωση της θνησιμότητας λόγω αλιείας σε ένα επίπεδο-στόχο που εφαρμόζεται σε σχέδια διαχείρισης για άλλα αποθέματα ιχθύων θα πρέπει να εφαρμόζεται και στις ποσοστώσεις για θαλάσσια αλιεία σολομού. Οι ξαφνικές και ριζικές αλλαγές στον κανονισμό όταν δεν υπάρχει επιτακτική ανάγκη είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για την άσκηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων.

4.5 Στην κύρια λεκάνη της Βαλτικής η αλιεία του σολομού αποτελείται εξ ολοκλήρου από μικτούς τύπους αλιείας, που περιλαμβάνουν διάφορα αποθέματα σολομού. Όσο πλησιέστερα σε ποταμό με σολομό διεξάγεται η αλιεία, τόσο καλύτερο στόχο αποτελεί το απόθεμα σολομού του συγκεκριμένου ποταμού. Στο μέλλον, οι κανόνες για τα παρασυρόμενα δίχτυα και ο έλεγχος στην κύρια λεκάνη της Βαλτικής θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση των εξασθενημένων αποθεμάτων σολομού στον Νότο. Έχει παρατηρηθεί ότι το φθινόπωρο αλιεύονται με παρασυρόμενο παραγάδι περισσότεροι σολομοί, χωρίς να έχουν το απαιτούμενο μέγεθος, από όσους αλιεύονται με άλλες μορφές αλιείας· ενδείκνυται συνεπώς να τεθούν περιορισμοί στην περίοδο αλιείας με παραγάδι ώστε να μειωθεί ο αριθμός των ιχθύων που θα πρέπει να απορριφθούν. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι τα αποθέματα σολομού στη Νότια Βαλτική δεν έχουν ανασυσταθεί παρά τη δραστική μείωση της αλιείας στην κύρια λεκάνη. Τούτο σημαίνει ότι η αποκατάσταση των εξασθενημένων αποθεμάτων σολομού απαιτεί όχι μόνο περιορισμούς της αλιείας στη θάλασσα, αλλά και αυστηρό περιορισμό της αλιείας στις εκβολές των ποταμών και στις παραποτάμιες περιοχές, καθώς και μέτρα για την ανασύσταση περιοχών αναπαραγωγής του σολομού έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η φυσική αναπαραγωγή τους.

4.6 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της όσον αφορά τις εκτιμήσεις για τις ανακριβείς δηλώσεις αλιευμάτων σολομού, ζητά περαιτέρω διευκρινίσεις για το θέμα αυτό και θεωρεί ότι είναι σημαντικό να ελεγχθεί αποτελεσματικά και καταλλήλως η αλιεία του σολομού. Η πρόταση της Επιτροπής θα οδηγήσει σε συνεχή αύξηση των υποχρεώσεων ελέγχου του δημόσιου τομέα καθώς και σε επιπλέον δαπάνες. Οι δαπάνες αφορούν κυρίως τις τροποποιήσεις των συστημάτων πληροφορικής και τη συντήρησή τους, αλλά και την απαραίτητη αύξηση ανθρώπινων και άλλων πόρων για τον έλεγχο της τήρησης των κανόνων. Η ΕΟΚΕ ζητά να αυξηθούν όσο το δυνατό περισσότερο οι πόροι που αφορούν τους ελέγχους και οι υφιστάμενοι πόροι να επικεντρωθούν στον έλεγχο της αλιείας σολομού, έως την έγκριση του πολυετούς σχεδίου για το απόθεμα σολομού και έως ότου επιλυθούν τα προβλήματα για τις ανακριβείς δηλώσεις αλιευμάτων. Όσον αφορά τους κανόνες ελέγχου της αλιείας σολομού, η ΕΟΚΕ θεωρεί πρώτιστη προτεραιότητα την εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής, σε όλα τα κράτη μέλη, των κανόνων ελέγχου που έχουν αναπτυχθεί εντατικά τα τελευταία χρόνια.

4.7 Οι απελευθερώσεις σολομού με εμπλουτισμό, με άμεσο επανεμπλουτισμό ή με αντισταθμιστικό επανεμπλουτισμό των αποθεμάτων κατόπιν δικαστικής απόφασης πραγματοποιούνται προκειμένου να ανακτηθούν οι απώλειες αλιευμάτων που προκλήθηκαν από την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών. Σύμφωνα με την πρόταση οι απελευθερώσεις σολομού πλην του εμπλουτισμού και του άμεσου επανεμπλουτισμού σε δυνητικούς ποταμούς με σολομό μπορούν να συνεχιστούν μέχρι την πάροδο 7 ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού. Η επταετής προθεσμία για την αντικατάσταση του αντισταθμιστικού επανεμπλουτισμού από άλλες διατάξεις είναι πολύ σύντομη, διότι είναι πιθανό να παρέλθει πολύς χρόνος έως ότου προετοιμαστούν και εφαρμοστούν οι εναλλακτικές διατάξεις πέραν της μεταβατικής διαδικασίας που θα περιλαμβάνει δικαστικές ακροάσεις και στα τρία επίπεδα.

4.8 Η απαγόρευση του αντισταθμιστικού επανεμπλουτισμού οφείλεται στην απειλή που συνιστά ο εν λόγω επανεμπλουτισμός για τη γενετική ποικιλομορφία των αποθεμάτων σολομού. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη για την υποστήριξη αυτής της αξιολόγησης. Τα αλιεύματα από την αντισταθμιστική ανασύσταση είναι αδιαμφισβήτητης σημασίας για την αλιεία σε ζώνες εμπλουτισμού των αποθεμάτων σολομού σε εκβολές ποταμών και σε παράκτιες περιοχές, ενώ συμβάλλουν επίσης στη δημιουργία θέσεων εργασίας για πολλές δεκάδες ανθρώπων στις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας που λειτουργούν σε ακτές. Συνεπώς ο αντισταθμιστικός επανεμπλουτισμός δεν πρέπει να απαγορευτεί χωρίς να υπάρξουν σαφείς επιστημονικές αποδείξεις ότι η δραστηριότητα αυτή είναι επιβλαβής. Η ΕΟΚΕ θεωρεί επίσης ότι η ποιότητα των νεαρών σολομών με σκοπό την απελευθέρωση θα πρέπει να παρακολουθείται και ότι πρέπει να αφαιρούνται τα λιπώδη πτερύγια όλων των μικρών σολομών, έτσι ώστε ο σολομός που έχει αναπαραχθεί φυσικά να διακρίνεται από το σολομό απελευθέρωσης. Πρέπει να περιοριστεί ο κίνδυνος εμπλουτισμού για τη γενετική ποικιλομορφία στο μέτρο του δυνατού, με ιχθυοτροφεία που να παράγουν νεαρούς σολομούς και να χρησιμοποιούν ως γεννήτορες ετησίως αλιευμένους άγριους σολομούς μέσω της φυσικής επιλογής, και όχι αποθέματα σολομού που πρέπει να προστατευθούν.

4.9 Η κατάσταση του Κόλπου της Φινλανδίας καταδεικνύει τη σημασία του εμπλουτισμού αποθεμάτων σολομού. Εάν, για παράδειγμα, απαγορευτεί ο εμπλουτισμός αποθεμάτων σολομού στις εκβολές του ποταμού Kymi, αυτό στην πράξη θα σημάνει το τέλος της αλιείας σολομού στον Κόλπο της Φινλανδίας καθώς και το τέλος της σημαντικής δραστηριότητας της ερασιτεχνικής αλιείας του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του ποταμού Kymi. Η εν λόγω αλιεία έχει μεγάλη σημασία για τον αλιευτικό τουρισμό. Η ίδια κατάσταση επικρατεί σε πολλούς ποταμούς της περιφέρειας της Βαλτικής.

4.10 Εάν μειωθεί η ποσόστωση, για παράδειγμα, η πρόταση θα έχει σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στους επαγγελματίες αλιείς καθώς και στους τομείς που εξαρτώνται από την πρωτογενή παραγωγή, όπως η επεξεργασία και το εμπόριο προϊόντων αλιείας και η προμήθεια αλιευτικού εξοπλισμού. Οι μεγάλες μεταναστευτικές διαδρομές του σολομού, οι διαφορετικές μέθοδοι αλιείας και οι διαφορετικές ρυθμιστικές ανάγκες σε κάθε στάδιο της μετανάστευσης συντελούν, ώστε οι οικονομικές επιπτώσεις να ποικίλλουν μεταξύ και εντός των κρατών μελών. Λόγω της μικρής περιόδου αλιείας σολομού, οι περισσότεροι αλιείς αλιεύουν και άλλα είδη ιχθύων. Ο σολομός, όμως, είναι για τους περισσότερους το σημαντικότερο είδος από οικονομικής πλευράς, και μικρές ρυθμιστικές αλλαγές ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές αλλαγές στην αποδοτικότητα της αλιευτικής δραστηριότητας. Από την πλευρά των αλιέων, οι οποίοι μπορεί να χρειαστεί να εγκαταλείψουν το επάγγελμά τους, η πρόταση θα μειώσει την προμήθεια σολομού και άλλων ιχθύων που αλιεύονται ταυτόχρονα με σκοπό την κατανάλωση, τη μεταποίηση και την πώληση, αυξάνοντας έτσι την εξάρτηση από ιχθείς που αλιεύονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο αλιευτικός τουρισμός σε παραποτάμιες περιοχές ενδέχεται επίσης να πληγεί οικονομικά λόγω των αυστηρότερων ρυθμίσεων της αλιείας σε ποταμούς και την τήρηση των TAC στην εν λόγω αλιεία. Πιο μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η πρόταση θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των θέσεων εργασίας στον αλιευτικό τουρισμό σε ποταμούς μέσω της αποκατάστασης των αποθεμάτων σολομού.

4.11 Η πρόταση έχει οικονομικές επιπτώσεις και στις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας. Οι επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας που εκτρέφουν νεαρούς σολομούς με σκοπό τον αντισταθμιστικό επανεμπλουτισμό απασχολούν πολλές δεκάδες άτομα σε περιοχές όπου υπάρχουν λίγες εναλλακτικές ευκαιρίες απασχόλησης. Εάν οι επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας πρέπει να εγκαταλείψουν τις δραστηριότητές τους λόγω της απαγόρευσης του αντισταθμιστικού επανεμπλουτισμού, η κατάσταση της απασχόλησης στις περιοχές αυτές θα επιδεινωθεί. Το κλείσιμο των επιχειρήσεων αυτών θα σημάνει την απώλεια της μακρόχρονης εμπειρίας και τεχνογνωσίας στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας.

4.12 Οι αρνητικές συνέπειες της πρότασης κανονισμού για την απασχόληση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ όσον αφορά τη χρηματοδότηση και τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Πιθανές μορφές στήριξης είναι, για παράδειγμα, οι αποζημιώσεις για τη διακοπή της αλιευτικής δραστηριότητας ή οι επενδύσεις και η κατάρτιση για τον αναπροσανατολισμό των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι αποζημιώσεις αυτές θα πρέπει να είναι μόνο ένα συμπληρωματικό μέτρο. Πρωτίστως πρέπει να ληφθούν υπόψη οι θέσεις εργασίας στον τομέα της αλιείας σολομού και οι συναφείς βιομηχανίες κατά τον σχεδιασμό συγκεκριμένων μέτρων ούτως ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση.

Βρυξέλλες, 18 Ιανουαρίου 2012.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Staffan NILSSON