[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 28.10.2009

COM(2009) 586 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Μετάπλαση του ψηφιακού μερίσματος σε κοινωνικά οφέλη και οικονομική μεγέθυνση

{SEC(2009) 1436}{SEC(2009) 1437}

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Μετάπλαση του ψηφιακού μερίσματος σε κοινωνικά οφέλη και οικονομική μεγέθυνση (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Ώρα για ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με το ψηφιακό μέρισμα 4

2. Βήματα προς την κατεύθυνση κοινού στόχου 6

3. Επείγουσα ανάληψη δράσης για επίτευξη των αρχικών οφελών 8

4. Μέτρα για τα οποία απαιτείται στρατηγική απόφαση 9

5. Προσβλέποντας σε περαιτέρω βελτιώσεις στη χρήση του ψηφιακού μερίσματος 11

6. Συμπέρασμα 13

1. Ώρα για ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με το ψηφιακό μέρισμα

Η μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή επίγεια τηλεόραση στην Ευρώπη θα ελευθερώσει πολύτιμες ραδιοσυχνότητες εξαιτίας της καλύτερης απόδοσης της ψηφιακής ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Το λεγόμενο «ψηφιακό μέρισμα» διαθέτει μεγαλύτερο δυναμικό για την παροχή μεγαλύτερης ποικιλίας υπηρεσιών, καθώς τα ραδιοσήματα σε αυτό το τμήμα του φάσματος έχουν μεγάλη εμβέλεια και ο εξοπλισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα σε εσωτερικούς χώρους. Αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την Ευρώπη ώστε να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση ραδιοφάσματος, ιδιαίτερα για παροχή ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών σε αγροτικές περιοχές, γεφυρώνοντας έτσι το ψηφιακό χάσμα, και για την τόνωση της αφομοίωσης των νέων ασύρματων υπηρεσιών, όπως η επόμενη γενιά των κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών, καθώς και για την υποστήριξη της ανάπτυξης των επίγειων ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων. Μπορεί κατά συνέπεια να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας για την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική μεγέθυνση και στην ικανοποίηση ορισμένων από τις σημαντικές κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές ανάγκες των ευρωπαίων πολιτών.

Το ραδιοφάσμα που αντιστοιχεί στο ψηφιακό μέρισμα[1] θα είναι διαθέσιμο σε όλη την Ευρώπη σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς όλα τα κράτη μέλη πρέπει να ολοκληρώσουν την κατάργηση της αναλογικής τηλεόρασης το αργότερο έως το 2012[2]. Είναι σημαντικό η συγκεκριμένη ευκαιρία να αξιοποιηθεί για να εξασφαλιστεί κατάλληλο επίπεδο συντονισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να αποκομιστούν όλα τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη από τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτό το ραδιοφάσμα, και να προκύψει σαφής κοινοτικός χάρτης πορείας για τα κράτη μέλη που προχωρούν με διαφορετικές ταχύτητες ως αποτέλεσμα των διαφορετικών εθνικών περιστάσεων.

Ως εκ τούτου, στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή παρουσιάζει δέσμη προτάσεων για κοινή προσέγγιση όσον αφορά το ψηφιακό μέρισμα στην Ευρώπη, ώστε να μπορεί να σημειωθεί άμεσα πρόοδος όσον αφορά τα επείγοντα προβλήματα, ενώ παράλληλα θα καθιστά δυνατή την κατάλληλη προετοιμασία για τα βασικά στρατηγικά και τα μακροπρόθεσμα ζητήματα που πρέπει να αποφασιστούν από κοινού. Βασίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του 2007 σχετικά με το ψηφιακό μέρισμα[3], στην οποία αναφέρεται η ανάγκη για τέτοια κοινή προσέγγιση, καθώς και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου[4] και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[5] που εγκρίθηκαν σε ανταπόκριση σε εκείνη την αρχική πολιτική πρωτοβουλία.

Η οικονομική κρίση έχει σαφώς υπογραμμίσει τον επείγοντα χαρακτήρα να προχωρήσουν αυτές οι προτάσεις, κυρίως για να εξασφαλιστεί επαρκές εύρος διαθέσιμου ραδιοφάσματος για ασύρματες επικοινωνίες. Οι σχετικές τεχνολογίες και υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν σήμερα το πιο ζωντανό κρίκο στην αλυσίδα της τεχνολογικής καινοτομίας, και είναι απαραίτητες για να επιτευχθεί περαιτέρω αύξηση της απόδοσης και μείωση του κόστους στην ευρύτερη οικονομία. Αποτελούν συνεπώς βασική κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάκαμψη.

Η Επιτροπή αναγνώρισε τη σημασία της ευρυζωνικής υποδομής υψηλών ταχυτήτων για πολλές από τις εξελίξεις που είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση σε μια ψηφιακή οικονομία έντασης γνώσης, με χαμηλές εκπομπές (διοξειδίου του) άνθρακα[6]. Ήδη, το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης[7] που έχει εγκρίνει το Συμβούλιο, έχει θέσει ως στόχο ευρυζωνική κάλυψη κατά 100%, η οποία πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ 2010 και 2013[8]. Σε αυτή τη διαδικασία, οι ασύρματες εφαρμογές θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, ιδίως όσον αφορά την παροχή ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών σε αγροτικές περιοχές όπου η ενσύρματη υποδομή είναι ανέφικτη, καθώς και στην τόνωση της αφομοίωσης των κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών μεταξύ όλων των κατηγοριών των πολιτών. Στην πράξη, οι αναγκαίοι πόροι ραδιοφάσματος μπορούν να κινητοποιηθούν μόνο με έγκαιρη πρόσβαση στο ψηφιακό μέρισμα, καθώς πρόκειται για το καλύτερο και μεγαλύτερο τμήμα του ραδιοφάσματος που θα καταστεί πραγματικά διαθέσιμο στην Ευρώπη, στο ορατό μέλλον.

Η ελευθέρωση του ραδιοφάσματος που προκύπτει από το ψηφιακό μέρισμα προς χρήση διαφόρων υπηρεσιών δημιουργεί ευκαιρίες, ιδίως για να αποκτήσουν πολύτιμο ραδιοφάσμα οι φορείς εκμετάλλευσης ασύρματων ευρυζωνικών δικτύων. Το γεγονός αυτό θα διευρύνει τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών[9].

Η αύξηση των πόρων του ραδιοφάσματος θα δημιουργήσει επίσης νέες ευκαιρίες για καινοτομία. Οι πιο προφανείς ευκαιρίες εντοπίζονται στις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, καθώς το ψηφιακό μέρισμα προσφέρει μεγάλο τμήμα του ραδιοφάσματος ώστε οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς να αναπτύξουν τις υπηρεσίες τους. Θα υπάρξουν επίσης σημαντικές δυνατότητες σε τομείς υπηρεσιών που παρέχουν σημαντικά κοινωνικά οφέλη, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η ηλε-μάθηση και η ηλε-διακυβέρνηση, η ηλε-προσβασιμότητα, όπως και σε περιοχές όπου οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν από καλύτερη πρόσβαση στην οικονομία.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Επιτροπής[10], εάν ο ενδεδειγμένος ευρωπαϊκός συντονισμός του ραδιοφάσματος που προκύπτει από το ψηφιακό μέρισμα ως σύνολο επιτευχθεί πριν από το 2015, ο οικονομικός του αντίκτυπος θα αυξηθεί κατά 20 με 50 δισεκατομμύρια επιπλέον σε μία 15ετία, ανάλογα κυρίως από το πραγματικό επίπεδο της μελλοντικής ζήτησης για υπηρεσίες όπως οι προηγμένες επίγειες εκπομπές και οι ασύρματες ευρυζωνικές.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν πλέον πλήρη επίγνωση του πλεονεκτήματος που συνιστά η αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας σε περίοδο οικονομικής ανάκαμψης. Η συζήτηση στην Ευρώπη για το πώς να δημιουργηθούν συνέργειες μεταξύ των κρατών μελών και πώς θα εξασφαλιστεί αποτελεσματικός συντονισμός ραδιοφάσματος κλιμακώθηκε κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, είναι δε πλέον καιρός για ανάληψη από κοινού δράσης, χωρίς καθυστέρηση.

2. Βήματα προς την κατεύθυνση κοινού στόχου

2.1. Προκαταρκτικά βήματα σε επίπεδο κοινοτικής πολιτικής

Αρχικά βήματα

Το 2005, η Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της σχετικά με την περιφερειακή διάσκεψη ραδιοεπικοινωνιών της ITU (RRC-06)[11], προσδιόρισε την ελευθέρωση (διάθεση) του ψηφιακού μερίσματος στην Ευρώπη ως προτεραιότητα της πολιτικής για το ραδιοφάσμα. Στη συνέχεια, η Επιτροπή ζήτησε να καταβληθούν προσπάθειες κατά την Παγκόσμια Διάσκεψη Ραδιοεπικοινωνιών (WRC-07)[12] ώστε οι υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας να αποκτήσουν το ίδιο καθεστώς με τις υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, στόχος που επιτεύχθηκε εν μέρει[13]. Τον Νοέμβριο του 2007, η Επιτροπή, σε επακόλουθη σημαντική ανακοίνωση, σκιαγράφησε την ανάγκη για επίτευξη του κατάλληλου κοινοτικού συντονισμού, καθώς και τις πιθανές προς τούτο προσεγγίσεις[14].

Τεχνική προπαρασκευή υπό την αιγίδα της CEPT

Σύμφωνα με το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ, η Επιτροπή ζήτησε, μέσω επίσημης εντολής, τεχνική συνεισφορά από τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών στη CEPT[15]. Στην απάντησή της προς την Επιτροπή, η CEPT παρέσχε τα ουσιώδη τεχνικά στοιχεία που απαιτούνται για τη συνύπαρξη των αμφίδρομων δικτύων χαμηλής/μέσης ισχύος (π.χ. για ασύρματες ευρυζωνικές συνδέσεις) και για τα παραδοσιακά δίκτυα εκπομπών υψηλής ισχύος στο ραδιοφάσμα του ψηφιακού μερίσματος. Τούτο οδήγησε σε περαιτέρω προπαρασκευαστικές εργασίες για την τεχνική εναρμόνιση της υποζώνης των 790-862.

Μελέτη της Επιτροπής επί κοινωνικοοικονομικών πτυχών

Για γίνει κατανοητός ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος των πιθανών χρήσεων του ψηφιακού μερίσματος υπό διαφορετικά σενάρια, η Επιτροπή διεξήγαγε ευρείας κλίμακας μελέτη για να αναλύσει και να αξιολογήσει τις διάφορες κοινωνικές και οικονομικές πτυχές, με εφαρμογή κατάλληλων οικονομικών μοντέλων[16]. Τα αποτελέσματα της μελέτης αποτέλεσαν βασικό στοιχείο για την κατάρτιση των προτάσεων που περιλαμβάνονται στην παρούσα ανακοίνωση.

Εκτεταμένες διαβουλεύσεις

Η Επιτροπή είχε διαβουλεύσεις με ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, με διάφορους τρόπους, όπως συνεντεύξεις των ενδιαφερόμενων από συμβούλους, επίσημες ακροάσεις των ενδιαφερόμενων μερών, δύο ειδικές συναντήσεις εργασίας για τα κράτη μέλη, διαβούλευση της ομάδας πολιτικής ραδιοφάσματος, και, τέλος, δημόσια διαβούλευση σχετικά με τις τρέχουσες προτάσεις[17].

2.2 Κοινοτικός χάρτης πορείας ως πρακτικός οδηγός

Σε πρακτικό επίπεδο, προτείνεται να ολοκληρωθεί ο αναγκαίος συντονισμός με βάση συμφωνία σχετικά με ένα κοινό «κοινοτικό χάρτη πορείας» για την υλοποίηση μιας σειράς ενεργειών που θα συμφωνηθούν. Μεγάλο μέρος αυτών των δράσεων πρέπει να επικεντρωθούν στην περαιτέρω αύξηση του μεγέθους και της ποιότητας του ψηφιακού μερίσματος, πέραν των όσων μπορούν να επιτευχθούν μεμονωμένα από τα κράτη μέλη. Επιπλέον, τα σχέδια πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτα ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι εθνικές ιδιαιτερότητες, ιδίως εάν ληφθούν υπόψη τα διαφορετικά κληρονομημένα καθεστώτα σε σχέση με τις επίγειες εκπομπές. Ταυτόχρονα πρέπει ο χάρτης πορείας να προωθεί τη μακροπρόθεσμη σύγκλιση μεταξύ των διαφόρων εθνικών προσεγγίσεων, αποβλέποντας στη στήριξη της καινοτομίας, το όφελος των καταναλωτών, την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς, και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.

2.3. Υποστήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

Μερικές από τις σημαντικές επιλογές που εκκρεμούν όσον αφορά τις προτεραιότητες της ΕΕ για το ψηφιακό μέρισμα είναι κατά βάση πολιτικού χαρακτήρα. Είναι συνεπώς σημαντική η πλήρης συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στην προετοιμασία και στις κύριες αποφάσεις που αφορούν τα στρατηγικά τμήματα του χάρτη πορείας. Το ραδιοφάσμα που αντιστοιχεί στο ψηφιακό μέρισμα συνιστά σημαντική ευκαιρία εισαγωγής μιας πιο ευέλικτης προσέγγισης στη διαχείριση του ραδιοφάσματος, επομένως οι προτάσεις στην παρούσα ανακοίνωση θα συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη μιας στρατηγικής προσέγγισης στην πολιτική του ραδιοφάσματος.

Η Επιτροπή προτίθεται να βασιστεί στο πρόγραμμα της μελλοντικής πολιτικής για το ραδιοφάσμα, όπως ορίζεται στο σχέδιο αναμόρφωσης του ρυθμιστικού πλαισίου για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες[18], που αναμένεται να εγκριθεί εντός των προσεχών μηνών, ως μέσο εξασφάλισης της στήριξης, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, των βασικών στρατηγικών στοιχείων στον μελλοντικό κοινοτικό χάρτη πορείας σχετικά με το ψηφιακό μέρισμα.

2.4. Η μελλοντική πορεία — οι προτάσεις δράσης της Επιτροπής

Στις προτάσεις της Επιτροπής, που παρατίθενται στη συνέχεια, γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ αφενός των δράσεων για τις οποίες υπάρχει ήδη σημαντική στήριξη, και που τώρα πρέπει να αναληφθούν για την αντιμετώπιση των άμεσων στόχων πολιτικής για την οικονομική μεγέθυνση και τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, καθώς και για να υπάρξει σαφήνεια στα κράτη μέλη στην προφυλακή της μετάβασης στην ψηφιακή μετάδοση και, αφετέρου των ενεργειών για τις οποίες απαιτείται συζήτηση και συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

3. Επείγουσα ανάληψη δράσης για επίτευξη των αρχικών οφελών

Για να εξασφαλιστεί ότι το ψηφιακό μέρισμα μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά και έγκαιρα στις προσπάθειες της ΕΕ για την οικονομική ανάκαμψη, και για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη των καταναλωτών, πρέπει να αναληφθούν επειγόντως δύο κεντρικές δράσεις. Στόχος είναι επίσης να αποτραπεί η εμφάνιση κατακερματισμένης κατάστασης μεταξύ των κρατών μελών, που θα μπορούσε να παρεμποδίσει τη δημιουργία ενιαίας αγοράς για τις υπηρεσίες και τον εξοπλισμό και τις συνεπαγόμενες σημαντικές οικονομίες κλίμακας, χωρίς αυτό να προδικάζει τις εκκρεμούσες αποφάσεις στρατηγικής που απομένουν να ληφθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Αυτές οι επείγουσες δράσεις αποτελούν το αντικείμενο της σύστασης της Επιτροπής με τίτλο «Διευκόλυνση της ελευθέρωσης του ψηφιακού μερίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση»[19].

3.1. Πλήρης κατάργηση της αναλογικής τηλεόρασης έως το 2012

Η στρατηγική απόφαση για την σταδιακή κατάργηση των αναλογικών εκπομπών έχει ήδη ληφθεί, αλλά, παρά τις προηγούμενες πολιτικές δεσμεύσεις για την κοινοτική χρονολογία στόχο του 2012, το πραγματικό χρονικό όριο για την πλήρη κατάργηση των αναλογικών εκπομπών στην Ευρώπη παραμένει αβέβαιο. Δεδομένου ότι το ψηφιακό μέρισμα θα γίνει πλήρως διαθέσιμο μόνο έπειτα από την κατάργηση των αναλογικών ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί έγκαιρη ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής σε όλα τα κράτη μέλη.

Τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει την ψηφιακή μετάβαση καλούνται να επανεπιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους για πραγματική κατάργηση των αναλογικών τηλεοπτικών εκπομπών αποδεχόμενα την κοινοτική ημερομηνία στόχο της 1ης Ιανουαρίου 2012, και να ολοκληρώσουν όλα τα αναγκαία προπαρασκευαστικά μέτρα.

3.2. Παροχή ενός μοντέλου για συντονισμένο άνοιγμα της υποζώνης των 790-862 MHz σε υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών με θέσπιση εναρμονισμένων τεχνικών όρων χρήσης

Ορισμένα κράτη μέλη[20] είναι ήδη ή θα είναι σύντομα σε θέση να αποφασίσουν το άνοιγμα της υποζώνης των 790-862 MHz για υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Δεδομένου ότι στα κράτη μέλη ασκείται αυξανόμενη πίεση για να αναλάβουν δράση, η αδυναμία να προταθεί επειγόντως ένα κοινοτικό μοντέλο για συντονισμένη προσέγγιση ενέχει τον κίνδυνο κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς και απώλειας των οικονομιών κλίμακας που θα μπορούσαν αλλιώς να επιτευχθούν.

Η Επιτροπή σκοπεύει, σύμφωνα με την απόφαση για το ραδιοφάσμα[21], να υποβάλει στην Επιτροπή Ραδιοφάσματος (RSC) ένα σχέδιο απόφασης σχετικά με την τεχνική εναρμόνιση της υποζώνης των 790-862 MHz για κανονιστική γνωμοδότηση, το αργότερο έως το τέλος του 2009. Η απόφαση δεν θα υποχρεώνει τα κράτη μέλη να ανοίξουν την υποζώνη για νέες χρήσεις εκτός από εκείνες των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, αλλά εφόσον ένα κράτος μέλος το αποφασίζει, υποχρεώνεται να ακολουθεί τις κοινές τεχνικές παραμέτρους.

Τούτο συμβαδίζει με τη θέση της ομάδας πολιτικής ραδιοφάσματος (RSPG), που αναφέρεται λεπτομερώς στη γνωμοδότησή της για το ψηφιακό μέρισμα[22], όπου συνιστάται να ενεργήσει γρήγορα η Επιτροπή προκειμένου να υποστηρίξει τη διάθεση του άνω μέρους του ψηφιακού μερίσματος (υποζώνη των 790 -862 MHz) σε ουδέτερη βάση για υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Η RSPG συμβουλεύει επίσης ότι η Επιτροπή πρέπει να διατυπώσει την τελική της πρόταση όσον αφορά την εν λόγω υποζώνη, το αργότερο έως τις 31 Οκτωβρίου 2009, προκειμένου να δοθεί επαρκής χρόνος στους ενδιαφερόμενους να προγραμματίσουν επενδύσεις και να ολοκληρωθεί η αναγκαία τεχνική προετοιμασία πριν από την πραγματική κατάργηση της αναλογικής μετάδοσης, το 2012[23].

Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τις προσπάθειες κανονιστικής ρύθμισης προς την κατεύθυνση εναρμονισμένων όρων χρήσης της υποζώνης των 790-862 MHz και να απέχουν από κάθε ενέργεια που θα εμπόδιζε την εφαρμογή των μέτρων τεχνικής εναρμόνισης που προγραμματίζονται σε επίπεδο ΕΕ.

Στις απαραίτητες νέες τεχνικές προετοιμασίες ώστε η υποζώνη να καταστεί διαθέσιμη πρέπει να περιλαμβάνονται κατάλληλες ρυθμίσεις για την αποφυγή διακοπής υφιστάμενων υπηρεσιών και για τη λειτουργία εξοπλισμού.

4. Μέτρα για τα οποία απαιτείται στρατηγική απόφαση

Ορισμένα μέτρα που απαιτούνται για να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη από το ψηφιακό μέρισμα συνεπάγονται σημαντικές επιλογές πολιτικού και όχι τεχνικού χαρακτήρα, και ως εκ τούτου απαιτείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να συμμετέχουν πλήρως στον καθορισμό των απαιτούμενων στρατηγικών προσανατολισμών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του πλαισίου που προβλέπει το προσεχές πρόγραμμα πολιτικής για το ραδιοφάσμα το οποίο πρέπει επίσης να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος του μελλοντικού ευρωπαϊκού ψηφιακού θεματολογίου[24].

4.1 Έγκριση κοινής θέσης της ΕΕ με στόχο την αποτελεσματικότερο διασυνοριακό συντονισμό με μη κοινοτικές χώρες

Η μελλοντική χρήση της ζώνης των UHF σε τρίτες χώρες που συνορεύουν με την ΕΕ είναι κεφαλαιώδους σημασίας, δεδομένου ότι θα επηρεάσει τον τρόπο χρήσης του ψηφιακού μερίσματος σε κράτη μέλη που επηρεάζονται από διασυνοριακές παρεμβολές. Θα επηρεάσει επίσης και άλλα κράτη μέλη μέσω επακόλουθων αποτελεσμάτων. Η ανάληψη δράσης από γειτονικές τρίτες χώρες θα έχει επίσης αντίκτυπο ως προς οικονομίες κλίμακας και φάσματος που μπορούν να επιτευχθούν στην ευρύτερη περιοχή όσον αφορά μελλοντικές καινοτόμες υπηρεσίες.

Στο πλαίσιο αυτό, η προσεχής παγκόσμια διάσκεψη ραδιοεπικοινωνιών (WRC) στις αρχές του 2012 θα είναι καθοριστική όσον αφορά τον επηρεασμό των μελλοντικών στρατηγικών κατευθύνσεων που πρέπει να υιοθετηθούν σε τρίτες χώρες. Είναι επομένως σημαντικό τα κράτη μέλη να αναλάβουν δέσμευση στην πολιτική του ψηφιακού μερίσματος σε διεθνές επίπεδο, υπερασπιζόμενα μια κοινή θέσης της ΕΕ σχετικά με τους βασικούς στόχους.

Η υιοθέτηση κοινής θέσης της ΕΕ όσον αφορά βασικές πτυχές του ψηφιακού μερίσματος στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της WRC, με στήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, θα βελτίωνε σημαντικά την αποτελεσματικότητα της ΕΕ στην εξασφάλιση υποστήριξης για τις απόψεις της.

Επιπλέον, η Επιτροπή θα μπορούσε να συνδράμει τα κράτη μέλη στις διαπραγματεύσεις τους με μη κοινοτικές χώρες σε διμερή ή πολυμερή βάση[25].

4.2. Επίτευξη ανοίγματος της υποζώνης των 790-862 MHz σε κοινοτική κλίμακα για υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών

Η μελέτη της Επιτροπής ανέλυσε τη διακύμανση των οικονομικών αποτελεσμάτων και του κόστους/οφέλους σύμφωνα με έναν συνδυασμό σεναρίων προσφοράς ραδιοφάσματος και ζήτησης[26] για 15ετή περίοδο, αρχής γενομένης από το 2012. Προέκυψε ότι το άνοιγμα μέρους του ψηφιακού μερίσματος – της υποζώνης των 790-862 MHz – για ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες το αργότερο έως το 2015, σε όλα τα κράτη μέλη και υπό κοινές συνθήκες χρήσης, θα δημιουργήσει προστιθέμενη αξία[27], σε σύγκριση με μεμονωμένες εθνικές πρωτοβουλίες, από τουλάχιστον 17 δις ευρώ έως και 44 δις ευρώ, ανάλογα με το ρυθμό της ανάπτυξης των ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών στη συγκεκριμένη υποζώνη[28].

Για το λόγο αυτό, η μελέτη εντόπισε το άνοιγμα της υποζώνης των 790-862 MHz, που είναι ήδη υπό εξέταση σε αρκετά κράτη μέλη, ως τον πιο ρεαλιστικό τρόπο για να προκύψουν άμεσα οφέλη από το ψηφιακό μέρισμα. Είναι, επίσης, ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή προτείνει να θεσπιστεί επειγόντως τεχνικό μέτρο για τη συγκεκριμένη υποζώνη. Ωστόσο, αυτή η απόφαση τεχνικής εναρμόνισης δεν θα υποχρεώσει τα κράτη μέλη να αποσύρουν πομπούς εκπομπών υψηλής ισχύος ή να ανοίξουν την υποζώνη για υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, λόγω της ανάγκης να ληφθούν υπόψη τα διαφορετικά καθεστώτα όσον αφορά τις επίγειες εκπομπές στα κράτη μέλη.

Για να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη της κοινοτικής εναρμόνισης, η Επιτροπή θα μπορούσε να προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ότι τα κράτη μέλη διακόπτουν τη χρήση της υποζώνης των 790-862 MHz για υπηρεσίες εκπομπών υψηλής ισχύος και εφαρμόζουν πλήρως την απόφαση της ΕΕ την τεχνική εναρμόνιση σε ορισμένη ημερομηνία που θα συμφωνηθεί σε επίπεδο ΕΕ.

Ένα άλλο όφελος από τον καθορισμό προθεσμίας για τη διάθεση της υποζώνης σε νέες υπηρεσίες είναι ότι θα αποφευχθεί η κατάσταση κατά την οποία τα κράτη μέλη που δεν έχουν εκκαθαρίσει την υποζώνη από ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις εμποδίζουν την αποτελεσματική εγκατάσταση των νέων υπηρεσιών σε άλλες ζώνες λόγω διασυνοριακών παρεμβολών, εμποδίζοντας έτσι την πλήρη κάλυψη των ασύρματων ευρυζωνικών εφαρμογών.

4.3. Εφαρμογή ελάχιστου επιπέδου της απόδοσης ραδιοφάσματος όσον αφορά μελλοντικές χρήσεις του ψηφιακού μερίσματος

Το ραδιοφάσμα του ψηφιακού μερίσματος είναι ένας σπάνιος και πολύτιμος δημόσιος πόρος που εξυπηρετεί πολιτιστικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό όλοι οι δυνητικοί χρήστες να έχουν κίνητρο για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση του, αν και θα πρέπει να συνεκτιμάται ότι αυτό ενδεχομένως συνεπάγεται πρόσθετο κόστος επενδύσεων σε αποδοτικές τεχνολογίες. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να διευκολυνθεί σε μεγάλο βαθμό από μια συμφωνία για ένα ελάχιστο επίπεδο αποτελεσματικής χρήσης του ραδιοφάσματος, που πρέπει να επιτυγχάνει κάθε χρήστης του ψηφιακού μερίσματος.

Για να εξασφαλιστεί η βέλτιστη δυνατή χρήση του ψηφιακού μερίσματος, καθώς και να δημιουργηθεί συνεκτικό πλαίσιο ειδικών τεχνικών μέτρων για αποτελεσματική χρήση του ραδιοφάσματος, θα μπορούσαν να θεσπιστούν σε κοινοτικό επίπεδο κοινές ελάχιστες απαιτήσεις για την αποδοτική χρήση του ψηφιακού μερίσματος σε όλες τις εφαρμογές.

Σε αυτές τις περιόδους σοβαρών δημοσιονομικών περιορισμών, για την επίτευξη του εν λόγω στόχου θα απαιτηθεί σαφής πολιτική δέσμευση, που θα πείσει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για τα συλλογικά πλεονεκτήματα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, καθώς και ένα σαφές σχέδιο υλοποίησης.

5. Προσβλέποντας σε περαιτέρω βελτιώσεις στη χρήση του ψηφιακού μερίσματος

Η ενασχόληση με τον εξελισσόμενο χαρακτήρα του ψηφιακού μερίσματος είναι μια «δυναμική» διαδικασία: εξελίξεις στην τεχνολογία, τις υπηρεσίες, στη ζήτηση της αγοράς και τις απαιτήσεις της κοινωνίας θα επιβάλουν παράλληλη εξέλιξη και των δράσεων που αποφασίστηκαν στον χάρτη πορείας. Εκτός από τις επείγουσες και στρατηγικές δράσεις που παρουσιάζονται παραπάνω, υπάρχουν και πιο μακρόπνοες πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση του δυναμικού και της χρηστικότητας του ψηφιακού μερίσματος σε μακροπρόθεσμη βάση. Η πρόσθετη χωρητικότητα που θα μπορούσε να επιτευχθεί θα επιτρέψει στην ΕΕ να αντιμετωπίσει μελλοντικές προκλήσεις, όπως αιφνίδια αύξηση της ζήτησης ραδιοφάσματος για νέες, και εξ ορισμού απρόβλεπτες, εφαρμογές. Οι παρατεταμένης διάρκειας κύκλοι σχεδιασμού του ραδιοφάσματος επιβάλλουν τη συμφωνία σχετικά με τις εν λόγω πρωτοβουλίες πολύ πριν αυτές παράγουν αποτελέσματα (συνήθως 5 έως 10 χρόνια νωρίτερα), και απαιτείται να έχει προηγηθεί κατάλληλη εκτίμηση του αντίκτυπου, καθώς και ανάλυση των πιθανών ανταγωνιστικών επιπτώσεων τους.

Μεταξύ των πλέον ελπιδοφόρων πρωτοβουλιών που προσδιορίστηκαν στη μελέτη της Επιτροπής περιλαμβάνονται:

1. Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών για την ανταλλαγή μελλοντικών σχεδίων εγκατάστασης του δικτύου εκπομπών (π.χ. μετάβαση σε MPEG-4 ή DVB-T2). Η κοινοτική συνεργασία θα μπορούσε να αποβλέπει σε ημερομηνίες-στόχους για τη μετάβαση των δικτύων σε αποδοτικότερα πρότυπα ραδιοφάσματος και την κατάρτιση κοινών κατευθυντήριων γραμμών εφαρμογής.

2. Απαίτηση ότι όλοι οι ψηφιακοί τηλεοπτικοί δέκτες που θα πωλούνται στην ΕΕ μετά από μια ορισμένη ημερομηνία (η οποία θα καθοριστεί) μπορούν να λειτουργήσουν με ένα πρότυπο συμπίεσης ψηφιακής μετάδοσης νέας γενιάς, όπως είναι το πρότυπο H264/MPEG-4 AVC. Ο εξοπλισμός αυτός θα πρέπει επίσης να είναι και «αντιστρόφως συμβατός» με παλαιότερα πρότυπα ώστε να διασφαλίζεται απρόσκοπτη λήψη των μεταδόσεων που χρησιμοποιούν κληροδοτημένα πρότυπα. Ένα τόσο φιλόδοξο μέτρο, που ήδη ξεκίνησε στη Γαλλία και προβλέπεται στην Ισπανία, θα δημιουργήσει κρίσιμη μάζα τηλεοπτικού εξοπλισμού υψηλών επιδόσεων στην Ευρώπη και θα επιταχύνει την εγκατάσταση των σχετικών δικτυακών υποδομών.

3. Καθορισμός ελάχιστου προτύπου για την ικανότητα των ψηφιακών τηλεοπτικών δεκτών να ανθίστανται σε παρεμβολές (μη ευαισθησία έναντι παρεμβολών). Κατασκευαστές εξοπλισμού και φορείς εκμετάλλευσης αντιμετωπίζουν αρκετό καιρό ήδη την ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι τα τερματικά και οι τηλεοπτικοί δέκτες ηλεκτρονικών επικοινωνιών δεν θα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Ενώ οι τεχνικές παράμετροι που διέπουν τη χρήση του μέρους της ζώνης των UHF για ασύρματες επικοινωνίες θα αποτρέπουν βλαβερές παρεμβολές στο τηλεοπτικό σήμα, η ύπαρξη ενός ελάχιστου προτύπου για την ικανότητα των δεκτών να ανθίστανται σε πιθανή παρεμβολή θα εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα λήψης για τους καταναλωτές, καθώς και μείωση του κόστος ενδεχόμενων μέτρων προστασίας από παρεμβολές που μπορεί να απαιτούνται για εξοπλισμό που λειτουργεί σε παρακείμενες ζώνες συχνοτήτων.

4. Εξέταση ευρύτερης εγκατάστασης δικτύων ενιαίας συχνότητας (SFN). Τα δίκτυα αυτά είναι σημαντικά αποδοτικότερα ως προς το ραδιοφάσμα, καθώς μπορούν να καλύπτουν ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές χωρίς αλλαγή φέρουσας συχνότητας, αλλά οι πραγματικές επιδόσεις τους πρέπει ακόμη να αξιολογηθούν στην πράξη. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να κληθούν να ανταλλάξουν τις εμπειρίες τους από την εγκατάσταση των SFN, με την συνδρομή της επιτροπής ραδιοφάσματος που θα συλλέξει και θα αξιολογήσει τις πληροφορίες.

5. Υποστήριξη της έρευνας σε συστήματα κινητών επικοινωνιών «ευέλικτης συχνότητας». Η ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις που είναι πολύ δύσκολο να συγκεντρώσουν μεμονωμένοι κατασκευαστές, θα μπορούσε όμως πιθανώς να επιτευχθεί σε βάση συνεργασίας, ενδεχομένως με διάθεση κοινοτικής χρηματοδότησης.

6. Εξασφάλιση της συνέχειας του ασύρματου μικροφώνου και παρόμοιων εφαρμογών με προσδιορισμό των μελλοντικών εναρμονισμένων συχνοτήτων. Στόχος θα είναι να καθοριστεί η καλύτερη στρατηγική για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική «διαδρομή της μετάβασης» για τους σημερινούς χρήστες και παραγωγούς συσκευών που χρησιμοποιούν τις αντίστοιχες ζώνες συχνοτήτων, και θα μπορούσε να περιλάβει περαιτέρω τεχνικές εργασίες από την CEPT[29], βάσει εντολής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

7. Υιοθέτηση κοινής θέσης σχετικά με τις δυνατότητες χρήσης του «λευκού φάσματος» ως πιθανού ψηφιακού μερίσματος. Τα κράτη μέλη θα κληθούν να συνεργαστούν με την Επιτροπή για την εξέταση της δυνατότητας ανοίγματος του «λευκού φάσματος», ή παρεμβαλλόμενου φάσματος το οποίο παραμένει αχρησιμοποίητο μεταξύ περιοχών που καταλαμβάνονται από ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, προς χρήση από ευφυή ραδιοεξοπλισμό[30], βάσει κοινού συνόλου τεχνικών απαιτήσεων στην Ευρώπη.

6. Συμπέρασμα

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να διατυπώσουν τις απόψεις τους επί των προτάσεων πολιτικής για συντονισμένη προσέγγιση στο ψηφιακό μέρισμα. Αφού ληφθεί δεόντως υπόψη η συμβολή των δύο θεσμικών οργάνων, η Επιτροπή προτίθεται να ενσωματώσει τα στοιχεία των προτάσεων στο ευρύτερο πρόγραμμα δράσης για το ραδιοφάσμα που θα υποβληθεί το 2010 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προς έγκριση.

Επιπλέον, και ως θέμα επείγοντος χαρακτήρα, η Επιτροπή θα υποβάλλει στην επιτροπή ραδιοφάσματος την πρότασή της που αφορά την τεχνική εναρμόνιση της υποζώνης των 790-862 MHz για υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών ώστε να γνωμοδοτήσει αρμοδίως επ' αυτής.

Τέλος, τα κράτη μέλη θα κληθούν να υποβάλουν έκθεση στην Επιτροπή, μέχρι τα μέσα του 2010, σχετικά με την επιτελεσθείσα πρόοδο στην κατεύθυνση της έγκαιρης κατάργησης των αναλογικών εκπομπών.

[1] Προκύπτει στο τμήμα της ζώνης των UHF (470-862 MHz), όπου μεταδίδονται οι περισσότερες επίγειες εκπομπές.

[2] Πέντε κράτη μέλη έχουν ήδη περάσει σε ψηφιακή εκπομπή: η Γερμανία, η Φινλανδία, το Λουξεμβούργο, η Σουηδία, και οι Κάτω Χώρες. Δύο άλλα κράτη μέλη έχουν ήδη πραγματοποιήσει σημαντικό μέρος της μετάβασης: το Βέλγιο και η Αυστρία.

[3] COM(2007) 700, «Να επωφεληθούμε πλήρως από το ψηφιακό μέρισμα στην Ευρώπη: Κοινή προσέγγιση για τη χρήση του φάσματος που απελευθερώνεται από την ψηφιακή μετάβαση».

[4] Συμπεράσματα του Συμβουλίου, 12 Ιουνίου 2008.

[5] Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 24 Σεπτεμβρίου 2008 [2008/2099(INI)].

[6] Βλ. π.χ., COM/2006)129, Ανακοίνωση της Επιτροπής για τη γεφύρωση του ευρυζωνικού χάσματος

[7] COM(2008) 800, βλ. επίσης Συμπεράσματα της Προεδρίας , Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Βρυξέλλες, 12 Δεκεμβρίου 2008.

[8] Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας, έγγραφο βασικών θεμάτων, Μάρτιος 2009.

[9] Οι διαδικασίες εκχώρησης ραδιοσυχνοτήτων οφείλουν να είναι αντικειμενικές, διαφανείς, ισότιμες και αναλογικές, προς αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, ιδίως εξαιτίας άνισης κατανομής του ραδιοφάσματος.

[10] Μελέτη της Επιτροπής «Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο ψηφιακό μέρισμα», Σεπτέμβριος 2009, εκπονήθηκε από Analysys Mason, DotEcon και Hogan&Hartson. http://ec.europa.eu/information_society/policy/‌ecomm/radio_spectrum/documents/studies/index_en.htm#digitaldividend2009

[11] COM(2005) 461 σχετικά με τις προτεραιότητες της πολιτικής ραδιοφάσματος της ΕΕ για την ψηφιακή μετάβαση στο πλαίσιο της προσεχούς περιφερειακής διάσκεψης ραδιοεπικοινωνιών της ITU το 2006 (RRC-06).

[12] COM(2007) 371 σχετικά με την προετοιμασία της παγκόσμιας διάσκεψη ραδιοεπικοινωνιών του 2007.

[13] Αρκετά κράτη μέλη έχουν κάνει χρήση του μηχανισμού που τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν τη ζώνη των 790-862 MHz για υπηρεσίες κινητών επικοινωνιών, με την προοπτική κοινής κατανομής μαζί με τις υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, που θα αρχίσει να ισχύει γενικά το 2015.

[14] COM(2007) 700.

[15] Εντολή της Επιτροπής προς την CEPT για τεχνικές εκτιμήσεις σχετικά με τις επιλογές εναρμόνισης του ψηφιακού μερίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

[16] Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.analysysmason.com/EC_digital_dividend_study.

[17] Για σύνοψη βλ.: http://ec.europa.eu/information_society/policy/ecomm/radio_spectrum/topics/reorg/‌pubcons_digdiv_200907/index_en.htm.

[18] Άρθρο 8α παράγραφος 3 (προσωρινή αρίθμηση) του σχεδίου της αναθεωρημένης οδηγίας πλαίσιο.

[19] Σύσταση της Επιτροπής που εγκρίθηκε σε συνάρτηση με την παρούσα ανακοίνωση.

[20] Κατά την τελευταία καταμέτρηση: Αυστρία, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία, Κάτω Χώρες και Ηνωμένο Βασίλειο.

[21] Απόφαση αριθ. 676/2002/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με ένα κανονιστικό πλαίσιο για την πολιτική του ραδιοφάσματος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

[22] Γνώμη της RSPG για το ψηφιακό μέρισμα, 18 Σεπτεμβρίου 2009. http://rspg.groups.eu.int/rspg_opinions/index_en.htm.

[23] Περιλαμβάνεται συντονισμός για την ελευθέρωση της υποζώνης από την τρέχουσα χρήση της για εκπομπές υψηλής ισχύος και για οργάνωση της εκχώρησής του, ώστε να εξασφαλιστούν πρόσφορες συνθήκες για καινοτόμες χρήσεις, όπως ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες.

[24] Βλ. Πρόεδρος J.M. Barroso (2009) " Political Guidelines for the Next Commission " (πολιτικές κατευθύνσεις για την επόμενη Επιτροπή)http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/pdf/press_20090903_EN.pdf.

[25] Βλ. επίσης τη γνώμη της RSPG σχετικά με θέματα ραδιοφάσματος στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, ‘Spectrum issues at outer EU borders’, RSPG08-232 19 Ιουνίου 2008. http://rspg.ec.europa.eu/_documents/documents/meeting/rspg16/rspg08232_finalopinion_outereuborders.pdf

[26] Τρία σενάρια προσφοράς ραδιοφάσματος και έξι ζήτησης (με διαφορετικές προβλέψεις για την εξέλιξη της ζήτησης ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών) σε σύγκριση με σενάριο αναφοράς που παρουσιάζει το αποτέλεσμα της έλλειψης συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

[27] Καθαρή ιδιωτική πρόσθετη αξία (καθαρή παρούσα αξία που έχει συσσωρευτεί εντός 15ετίας).

[28] Οι αριθμοί αυτοί αποτελούν μέρος της εκτιμώμενης πρόσθετης αξίας της συντονισμένης δράσης της ΕΕ σε όλο το φάσμα του ψηφιακού μερίσματος - ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και ασύρματες ευρυζωνικές συνδέσεις - που αναφέρεται στο κεφάλαιο 1. Λεπτομερή στοιχεία στο έγγραφο εκτίμησης του αντίκτυπου, τμήμα 5.4.

[29] Ευρωπαϊκή Διάσκεψη των Διοικήσεων Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών.

[30] Οι γνωστικές ραδιοτεχνολογίες επιτρέπουν σε ραδιοεξοπλισμό να εντοπίζει συχνότητες που σε δεδομένη στιγμή δεν καταλαμβάνονται από πρωτογενείς χρήστες, και την προσωρινά εκμετάλλευσή τους.