25.8.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/23

—

επικροτεί την εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Για πολλούς και διάφορους λόγους, η περιοχή της Βαλτικής ενδείκνυται ιδιαίτερα ως πιλοτική περιφέρεια για την εφαρμογή μιας εσωτερικής στρατηγικής της ΕΕ σε επίπεδο «μακροπεριφέρειας» και, όπως στην περίπτωση της στρατηγικής για τη Βαλτική μέσω της Βόρειας Διάστασης, για την εντατικοποίηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες·

—

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, όπως και η οπτική των πολιτών· υποστηρίζει ότι, για να σημειώσει επιτυχία η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, πρέπει να περιλαμβάνει σε όλα της τα στάδια, από τη διαμόρφωση έως την υλοποίησή της, τη Ρωσία και τη Νορβηγία και να ενσωματωθεί στη Βόρεια Διάσταση·

—

προτείνει να καθορίζει το Συμβούλιο τους κοινούς στόχους και δραστηριότητες στο πλαίσιο της στρατηγικής και να λαμβάνει τις σχετικές αποφάσεις. Όλες τις αποφάσεις θα τις επεξεργάζεται μια ομάδα εργασίας, που θα καθοδηγείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα περιλαμβάνει εκπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών της Βαλτικής, εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ευρωβουλευτές, καθώς και αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι θα επιλέγονται και μεταξύ των μελών της Επιτροπής των Περιφερειών·

—

προτείνει να υποστηρίζονται οι εργασίες αυτής της ομάδας από ένα Φόρουμ για τη Βαλτική Θάλασσα, το οποίο θα συνέρχεται μία φορά τον χρόνο. Το φόρουμ αυτό θα συγκεντρώνει ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, οι οποίοι θα επιλέγονται σύμφωνα με τις ίδιες αρχές που εφαρμόσθηκαν στη διάσκεψη των ενδιαφερόμενων μερών που διοργανώθηκε κατά τη χάραξη της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα, για να εξετασθεί ο προσανατολισμός της στρατηγικής και η εφαρμογή των προγραμμάτων δράσης.

Εισηγητής

:

ο κ. Uno Aldegren, Αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Skåne

1.

επικροτεί την εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Για πολλούς και διάφορους λόγους, η περιοχή της Βαλτικής ενδείκνυται ιδιαίτερα ως πιλοτική περιφέρεια για την εφαρμογή μιας εσωτερικής στρατηγικής της ΕΕ σε επίπεδο «μακροπεριφέρειας» και, όπως στην περίπτωση της στρατηγικής για τη Βαλτική μέσω της Βόρειας Διάστασης, για την εντατικοποίηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες·

2.

επικροτεί την πρόθεση να εξεταστεί η προοπτική παρόμοιων μακροπεριφερειακών πρωτοβουλιών και στρατηγικών για τις περιοχές του Ευξείνου Πόντου, του Δούναβη και της Βόρειας Θάλασσας/Μάγχης, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα πλαίσιο πολυμερούς συνεργασίας που θα βελτιώσει τις υφιστάμενες μορφές συνεργασίας. Η ΕΤΠ παραπέμπει στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε το 2007 για τον Εύξεινο Πόντο και στη γνωμοδότηση που καταρτίζει επί του παρόντος για την περιοχή του Δούναβη. Είναι σημαντικό να υποστηρίξει η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, ως πιλοτική περιφέρεια, τη διαμόρφωση και άλλων στρατηγικών και την ανταλλαγή εμπειριών και να συμβάλει στην ανάπτυξη της συνεργασίας στο μέλλον·

3.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε όλους τους στόχους που έχει προσδιορίσει η Επιτροπή για την εν λόγω στρατηγική·

4.

επισημαίνει ότι, από τις εννέα χώρες που βρέχονται από τη Βαλτική Θάλασσα, οι οκτώ είναι κράτη μέλη της ΕΕ και καλύπτουν το σύνολο σχεδόν των ακτών της Βαλτικής. Η ένατη χώρα, η Ρωσία, είναι πολύ σημαντική για γεωπολιτικούς και οικονομικούς λόγους. Το ίδιο ισχύει και για τη Νορβηγία, η οποία είναι μέλος της ΕΖΕΣ και παραδοσιακός εταίρος μεγάλης σημασίας για την περιοχή της Βαλτικής. Εάν θεωρήσουμε τη Βαλτική Θάλασσα ως λεκάνη απορροής, η Λευκορωσία και η Ουκρανία είναι επίσης σημαντικές από περιβαλλοντική άποψη·

5.

σημειώνει ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας παρουσιάζει πολλές και διάφορες προκλήσεις, οι οποίες προσφέρονται ιδιαίτερα για αντιμετώπιση σε περιφερειακή βάση. Η Βαλτική είναι μια ευαίσθητη και ρηχή ημίκλειστη θάλασσα με υφάλμυρο νερό. Είναι επίσης μία από τις θάλασσες με τη μεγαλύτερη ναυσιπλοΐα στον κόσμο. Οι μεταφορές ενέργειας στον Κόλπο της Φινλανδίας, για παράδειγμα, έχουν επταπλασιαστεί από το 1995 και σήμερα ανέρχονται σε περίπου 140 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Επιπλέον, οι οικονομικές διαφορές μεταξύ των χωρών γύρω από τη Βαλτική είναι μεγάλες και η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονο οικονομικό δυναμισμό·

6.

υπενθυμίζει ότι η περιοχή παρουσιάζει μεγάλες εδαφικές διαφορές. Στη βόρεια Σουηδία και στη Φινλανδία υπάρχουν περιοχές εξαιρετικά αραιοκατοικημένες και σε πολύ μεγάλη απόσταση από τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Στη νότια ακτή της Βαλτικής, η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι πιο «φυσιολογική» για τα ευρωπαϊκά μέτρα και οι αποστάσεις από τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης μικρότερες·

7.

παρατηρεί ότι στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας υπάρχουν σημαντικές πρώτες ύλες για την ΕΕ, όπως π.χ. μεταλλεύματα και δασικές πρώτες ύλες και, εάν συμπεριλάβουμε τη Ρωσία και τη Νορβηγία, πετρέλαιο και φυσικό αέριο·

8.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, όπως και η οπτική των πολιτών·

9.

υποστηρίζει ότι, για να σημειώσει επιτυχία η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, πρέπει να περιλαμβάνει σε όλα της τα στάδια, από τη διαμόρφωση έως την υλοποίησή της, τη Ρωσία και τη Νορβηγία και να ενσωματωθεί στη Βόρεια Διάσταση. Μέσω της Βόρειας Διάστασης, με τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα καλύπτεται περιφερειακά και η περιοχή της Θάλασσας του Μπάρεντς·

10.

σημειώνει ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια καλλιεργήθηκε πλούσια συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, όπως π.χ. με την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ μεθοριακών περιφερειών και αδελφοποιημένων πόλεων, που αποτελούν σημαντικό πλεονέκτημα για τη στρατηγική της Βαλτικής θάλασσας. Αυτό ισχύει ιδίως για την ανάπτυξη μιας σαφέστερης κοινής ταυτότητας της Βαλτικής, η οποία αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή της στρατηγικής·

11.

συνοψίζοντας, αναφέρει ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας προσφέρει ιδιαίτερες δυνατότητες και προκλήσεις για να δοθεί στη συνεργασία της ΕΕ μια μακροπεριφερειακή οπτική. Η οπτική αυτή βασίζεται στην πεποίθηση ότι η θετική ανάπτυξη ενός τμήματος της περιοχής δεν πραγματοποιείται σε βάρος ενός άλλου, δηλαδή ότι η αειφόρος ανάπτυξη δεν είναι ένα παιχνίδι με μηδενικό άθροισμα. Ωστόσο, αυτή η μακροπεριφερειακή οπτική θα πρέπει, ει δυνατόν, να μην ενθαρρύνει την ανάπτυξη ανταγωνιστικών ρυθμιστικών πεδίων που θα θέτουν υπό αμφισβήτηση το κοινοτικό κεκτημένο: σκοπός της Ευρώπης δεν είναι να γίνει μια σειρά διακεκριμένων, ανταγωνιστικών εσωτερικών αγορών·

12.

υποστηρίζει ότι η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα εφαρμογής μιας πολιτικής για την εδαφική συνοχή·

13.

τονίζει επίσης ότι η κατεύθυνση που πολύ εύστοχα επέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στρατηγική δείχνει παραστατικά πως η αειφόρος ανάπτυξη στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: στην περιβαλλοντική, στην οικονομική και στην κοινωνική βιωσιμότητα. Σε αυτούς πρέπει να προστεθεί και η ιδιαίτερη σημασία που διαδραματίζουν τα ενεργειακά θέματα στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας και η οποία πρέπει να αντανακλάται επαρκώς στη στρατηγική. Η ασφαλής και περιβαλλοντικά αειφόρος πρόσβαση στην ενέργεια έχει ζωτική σημασία για την οικονομικά βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής·

14.

τονίζει ότι η περιφερειακή εφαρμογή της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής πολιτικής θα πρέπει να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Με τη στρατηγική για τη Βαλτική, θα πρέπει να δοθεί πρόσθετη ώθηση στον στόχο να αναδειχθεί η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας στην περιφέρεια με τις βέλτιστες ναυτιλιακές πρακτικές της Ευρώπης, όπως υποστηρίζουν διάφορες οργανώσεις της Βαλτικής Θάλασσας, καθώς και η Κοινοβουλευτική Διάσκεψη της Βαλτικής Θάλασσας. Η ολιστική προσέγγιση της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής πολιτικής είναι ιδανική για τη διατομεακή προσέγγιση της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα και θα πρέπει να εφαρμοσθεί με συνεκτικό τρόπο·

15.

υποστηρίζει την πρόταση έξι οργανώσεων της Βαλτικής Θάλασσας (1) για ένα σχέδιο δράσης πέντε σημείων με τίτλο «Καθαρή ναυτιλία στη Βαλτική». Το σχέδιο αυτό ενδείκνυται για την παραστατική παρουσίαση της ολιστικής προσέγγισης της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα και για την αντιμετώπιση, ταυτόχρονα, ενός από τα πιο σημαντικά προβλήματα της περιοχής, το οποίο είναι η αύξηση των βλαβερών ρύπων των πλοίων. Επομένως, συνιστάται να προωθηθεί αυτή η ιδέα ως εμβληματικό σχέδιο στο πλαίσιο του προτεινόμενου σχεδίου δράσης της στρατηγικής για τη Βαλτική·

16.

παρατηρεί ότι υπάρχουν πολλά και εύγλωττα παραδείγματα της σημασίας των τοπικών εταιρικών σχέσεων για μια θετική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Οι τοπικές και περιφερειακές συνέργειες μεταξύ των φορέων της κοινωνικής οικονομίας, των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των τοπικών και περιφερειακών αρχών πρέπει να ενθαρρυνθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα·

17.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι στόχοι που θέτει η Επιτροπή για τη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας –περιβαλλοντική αειφορία, οικονομική ευημερία, προσιτότητα και ελκυστικότητα, καθώς και ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής– είναι καλοί, αν και πολύ ευρείς. Θα επιβάλλουν ιδιαίτερες απαιτήσεις όσον αφορά τις προτεραιότητες και την εστίαση του σχεδίου δράσης. Η συνεργασία με τις αρμόδιες διοικητικές αρχές θα έχει αποφασιστική σημασία για την επιτυχία της στρατηγικής, όπως και η ικανότητα δημιουργίας συστημάτων πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, στην εφαρμογή των οποίων θα πρέπει να συμμετέχει και το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο·

18.

υπογραμμίζει ότι, αν θέλουμε να εκληφθεί η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα από τους κατοίκους της περιοχής ως κοινό σχέδιο και κοινή ευθύνη, θα πρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω τους δεσμούς που ενώνουν τους ανθρώπους γύρω από τη Βαλτική. Αυτό θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο μιας διεθνικής διεργασίας με τη συμμετοχή των πολιτών, ιδίως των νέων. Ένας άξονας δράσης θα πρέπει να είναι η διερεύνηση και η βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης της Ιστορίας, π.χ. με την από κοινού ανάπτυξη ενός Ιστορικού Εγχειριδίου της Βαλτικής. Ο στόχος θα είναι η καθιέρωση και η ενίσχυση μιας κοινής ταυτότητας της Βαλτικής Θάλασσας·

19.

υπενθυμίζει ότι στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας υπάρχουν ήδη πολλές στρατηγικές για διάφορους τομείς πολιτικής, τόσο σε μακροπεριφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιτυχών προγραμμάτων σε επιμέρους τομείς. Η σπουδαία δυνατότητα που προσφέρει η στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας έγκειται στη διαμόρφωση μιας συνολικής εδαφικής και πολιτικής αντίληψης και στην εξασφάλιση μιας συνολικής και δυναμικής υλοποίησης·

20.

τονίζει ότι, για να είναι επιτυχής η στρατηγική, πρέπει να βασίζεται σε μια ευρεία συσπείρωση ευρωπαϊκών, μακροπεριφερειακών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών φορέων, οι οποίοι πρέπει να συμμετέχουν σε όλα τα στάδια της στρατηγικής, από τη διαμόρφωση έως την υλοποίησή της·

21.

για τον λόγο αυτό, επιδοκιμάζει την ευρεία διαδικασία διαβούλευσης που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας. Πραγματοποιήθηκαν αρκετές χρήσιμες διασκέψεις και συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, από τις οποίες διεφάνη ότι υπάρχει ευρεία και ισχυρή δέσμευση για τα θέματα της Βαλτικής, μια δέσμευση που αποτελεί σημαντικό παράγοντα στον οποίο μπορεί να βασισθεί η υλοποίηση της στρατηγικής. Αυτές οι εκδηλώσεις έδειξαν επίσης ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αποτελούν βασικούς φορείς και για τους τέσσερις στόχους που έχουν τεθεί·

22.

σημειώνει ότι, για να αποβεί η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα επιτυχής, απαιτούνται πόροι για την εφαρμογή της. Εφόσον αποφασίσθηκε να μην διατεθούν νέοι πόροι, αυτοί θα πρέπει να αποδεσμευθούν με τον επανακαθορισμό των προτεραιοτήτων όσον αφορά τους υπάρχοντες πόρους. Οι συζητήσεις για τον τρόπο χειρισμού του θέματος αυτού πρέπει να αρχίσουν το συντομότερο δυνατόν, με βάση τους στόχους και τις απαιτήσεις της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Για πολλούς τομείς πολιτικής διεξάγονται αξιολογήσεις ή συζητήσεις για μεταρρυθμίσεις, στις οποίες είναι απαραίτητο να τονιστεί η οπτική της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα·

23.

υπογραμμίζει ότι, μολονότι οι προκλήσεις και τα μέτρα που απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους είναι ευρέως γνωστά, δεν πρέπει να υποτιμηθούν οι δυσκολίες. Φαίνεται ότι δεν υπάρχει θέληση για τη δημιουργία νέων φορέων και για τη χορήγηση νέων πόρων. Αντίθετα, υποστηρίζεται ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι υπάρχουσες δομές και οι υπάρχοντες πόροι με αποτελεσματικότερο τρόπο. Πρόκειται για μια αξιόλογη θέση, όμως η ΕΤΠ τονίζει ότι αυτό δεν πρέπει να αποτελέσει πρόσχημα για τη μη επανεξέταση των προτεραιοτήτων και τη μη ανάληψη των προσπαθειών που απαιτούνται. Οι απαιτήσεις για ηγεσία και σαφή προσδιορισμό των ευθυνών είναι, επομένως, ιδιαίτερα έντονες·

24.

παρατηρεί ότι, ακόμη και εάν επικράτησε η αρχή να μην δημιουργηθούν νέες δομές και οργανισμοί, απαιτούνται νέα πλαίσια και φόρουμ, όπου θα μπορέσουν να συζητηθούν η διαμόρφωση και η εφαρμογή της στρατηγικής και να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις·

25.

προτείνει να καθορίζει το Συμβούλιο τους κοινούς στόχους και δραστηριότητες στο πλαίσιο της στρατηγικής και να λαμβάνει τις σχετικές αποφάσεις. Όλες τις αποφάσεις θα τις επεξεργάζεται μια ομάδα εργασίας, που θα καθοδηγείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα περιλαμβάνει εκπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών της Βαλτικής, εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ευρωβουλευτές, καθώς και αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι θα επιλέγονται και μεταξύ των μελών της Επιτροπής των Περιφερειών·

26.

προτείνει να υποστηρίζονται οι εργασίες αυτής της ομάδας από ένα Φόρουμ για τη Βαλτική Θάλασσα, το οποίο θα συνέρχεται μία φορά τον χρόνο. Το φόρουμ αυτό θα συγκεντρώνει ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, οι οποίοι θα επιλέγονται σύμφωνα με τις ίδιες αρχές που εφαρμόσθηκαν στη διάσκεψη των ενδιαφερόμενων μερών που διοργανώθηκε κατά τη χάραξη της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα, για να εξετασθεί ο προσανατολισμός της στρατηγικής και η εφαρμογή των προγραμμάτων δράσης. Στην ετήσια συνάντηση του φόρουμ θα υποβάλλεται έκθεση παρακολούθησης και θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα βάσει περιφερειακών δεικτών και παραδειγμάτων. Όποτε είναι απαραίτητο, οι υπεύθυνοι για ειδικούς τομείς πολιτικής θα υποβάλλουν επίσης σχετικές εκθέσεις. Η HELCOM (Επιτροπή για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Βαλτικής ή Επιτροπή του Ελσίνκι), για παράδειγμα, θα είναι υπεύθυνη για την υποβολή εκθέσεων για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Στο φόρουμ θα εκπροσωπούνται επίσης η Ρωσία και η Νορβηγία·

27.

σημειώνει ότι στο Φόρουμ για τη Βαλτική Θάλασσα θα εκπροσωπείται η ΕΤΠ. Η υφιστάμενη διαπεριφερειακή ομάδα της ΕΤΠ για την πολιτική της Βαλτικής Θάλασσας καλύπτει ικανοποιητικά τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα και συνεχίζει τις εργασίες της·

28.

τονίζει ότι, αν και η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ στην περιοχή της Βαλτικής, η Ρωσία θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιτυχή εφαρμογή της στρατηγικής στους περισσότερους καλυπτόμενους τομείς πολιτικής. Συνεπώς, για συγκεκριμένα θέματα της στρατηγικής θα πρέπει να αναπτυχθεί διάλογος με τη Ρωσία, ο οποίος θα βασίζεται σε σχέσεις αμοιβαιότητας και θα αποτελεί συμπλήρωμα του γενικότερου επίσημου διαλόγου στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης·

29.

υπενθυμίζει ότι σε κάθε χώρα που καλύπτεται από τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα θα οριστεί αρμόδιος εκπρόσωπος της κυβέρνησης, στον οποίο θα ανατεθεί η ειδική ευθύνη για την υλοποίηση της στρατηγικής. Το άτομο αυτό θα μπορούσε επίσης να λειτουργεί ως αρμόδιος επικοινωνίας. Θα μπορούσε να ληφθεί ως πρότυπο εκείνο που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας από το 2005·

30.

τονίζει ότι η διαχείριση των σχεδίων που περιλαμβάνονται στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα θα γίνει στο πλαίσιο των υφιστάμενων δομών των διαρθρωτικών ταμείων. Οι προτεραιότητες της στρατηγικής για τη Βαλτική θα ενσωματωθούν στα κριτήρια έγκρισης και το αρμόδιο για τη λήψη των αποφάσεων όργανο θα παρακολουθεί τα αποτελέσματα. Η προώθηση ορισμένων «εμβληματικών» σχεδίων θα αποτελεί ιδιαίτερη ευθύνη. Τα σχέδια αυτά θα τονίζουν την οπτική της Βαλτικής Θάλασσας σε θέματα ιδιαίτερα σημαντικά για την επιτυχή υλοποίηση της στρατηγικής. Θα πρέπει επίσης να έχουν μεγάλη προβολή και να υποστηρίζουν τον στόχο της ανάδειξης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας ως «περιφέρειας βέλτιστων πρακτικών»·

31.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, επειδή τα σχέδια αυτά θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση, θα επιβάλουν στους υπευθύνους και στους συμμετέχοντες ειδικές απαιτήσεις τελεσφόρου και αποτελεσματικής διδαχής, με βάση την πείρα που θα αποκτηθεί από την επιτυχία τους. Η διδακτική αυτή διαδικασία θα μπορούσε να οργανωθεί, για παράδειγμα, σύμφωνα με τις μεθόδους που διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής της Σουηδίας για την εκτέλεση των διαρθρωτικών ταμείων κατά την περίοδο 2007-2013·

32.

συνιστά να ανατεθεί στους υπάρχοντες οργανισμούς συνεργασίας στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας ένας ξεχωριστός ρόλος, όπως π.χ. να συμμετέχουν στο Φόρουμ της Βαλτικής Θάλασσας. Οι οργανισμοί αυτοί απεικονίζουν παραστατικά την παράδοση συνεργασίας, που έχει αναπτυχθεί στην περιοχή εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Παρέχουν πολλά καλά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο οι χώρες της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας που συνορεύουν με την ΕΕ συμβάλλουν στο έργο με εποικοδομητικό και επιτυχημένο τρόπο·

33.

σημειώνει ότι η συνεργασία στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι επίσης εμφανής στις πολυάριθμες αδελφοποιήσεις που υπάρχουν στην περιοχή. Μερικές από αυτές χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για την εμβάθυνση της συνεργασίας στις βασικές δραστηριότητες του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου, ενώ άλλες ως χώρος συνάντησης ατόμων από διαφορετικά μέρη της περιοχής. Χάρη στις συναντήσεις αυτές οικοδομήθηκαν γέφυρες και αναπτύχθηκε μια κοινή βάση γνώσεων και κατανόησης. Δημιουργήθηκε επίσης μια κοινή εικόνα της Ιστορίας και των σημερινών προκλήσεων και προβλημάτων·

34.

συνιστά να ανατεθεί στους συμμετέχοντες στο Φόρουμ της Βαλτικής Θάλασσας η ιδιαίτερη ευθύνη της διάδοσης των γνώσεων και της ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τη στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής, διότι, χωρίς την ενεργό δέσμευση και συμμετοχή τους, δεν μπορεί να δημιουργηθεί η κοινή ευαισθητοποίηση που απαιτείται·

35.

τονίζει ότι η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα πρέπει να ξεκινήσει από τις υπάρχουσες στρατηγικές και πρωτοβουλίες και να τις ακολουθήσει/συνεχίσει δυναμικά. Αυτό ισχύει, πρωτίστως, για το σχέδιο δράσης της HELCOM για τη Βαλτική Θάλασσα και την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική. Το σχέδιο δράσης της HELCOM παρουσιάζει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι έχει εγκριθεί από τη Ρωσία·

36.

σημειώνει ότι ο γενικός στόχος πρέπει να είναι μια αειφόρος ανάπτυξη που στηρίζεται στους τρεις πυλώνες της στρατηγικής της Λισσαβώνας και της ατζέντας του Γκέτεμποργκ, δηλαδή στην οικονομική, στην κοινωνική και στην περιβαλλοντική αειφορία. Η στρατηγική πρέπει ακόμη να βασίζεται σαφώς στην παραδοχή ότι η αειφόρος ανάπτυξη δεν είναι ένα παιχνίδι με μηδενικό άθροισμα, όπου μπορούν να υπάρχουν μόνο κερδισμένοι και χαμένοι. Πρέπει να εφαρμοστεί μια ολιστική οπτική, βασισμένη στην αντίληψη ότι οι διάφοροι τομείς πολιτικής διασυνδέονται και όλοι μαζί συναποτελούν τη βάση για την αειφόρο ανάπτυξη·

37.

υπογραμμίζει ότι η πρόσφατη δραματική επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην περιοχή της Βαλτικής δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τον παραγκωνισμό των περιβαλλοντικών πτυχών·

38.

παρατηρεί ότι ο στόχος της περιβαλλοντικής αειφορίας δείχνει πολύ παραστατικά πόσο σημαντικό είναι να συμπεριληφθούν στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, όχι μόνο η Ρωσία, αλλά ολόκληρη η λεκάνη απορροής της Βαλτικής, δηλαδή και η Λευκορωσία και η Ουκρανία. Αρκεί να υπενθυμίσουμε εδώ θέματα όπως ο καθαρισμός των υδάτων, οι μεταφορές, η χρήση ενέργειας, το Καλίνινγκραντ και η Αγία Πετρούπολη·

39.

υποστηρίζει ότι ένας από τους στόχους της δράσης στον τομέα του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι η ανάδειξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας σε πρωτοπόρο περιοχή («περιφέρεια βέλτιστων πρακτικών») στο πεδίο της περιβαλλοντικής αειφορίας·

40.

επισημαίνει ότι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Βαλτική είναι ότι πρόκειται για ρηχή θάλασσα και ότι η επικοινωνία της με την ανοιχτή θάλασσα είναι περιορισμένη. Τα νερά της είναι σχετικά κρύα, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τη βραδεία διάσπαση των χημικών ουσιών. Τέλος, υποστηρίζει μόνο ένα μικρό αριθμό ειδών, λόγω του γλυφού νερού και των ψυχρών κλιματικών συνθηκών. Το νερό ανανεώνεται πολύ αργά. Εν ολίγοις, όλα αυτά σημαίνουν ότι χρειάζεται σημαντικό χρονικό διάστημα για τον περιορισμό των χημικών στοιχείων ή την αντιμετώπιση του ευτροφισμού·

41.

υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί ο χωροταξικός σχεδιασμός των ακτών σύμφωνα με την πρόταση που έχουν υποβάλει οι έξι οργανώσεις ή δίκτυα της περιοχής της Βαλτικής (Yποπεριφερειακή Συνεργασία των Χωρών της Βαλτικής Θάλασσας [BSSSC], Δίκτυο Νήσων της Βαλτικής «B7», Ευρωπεριφέρεια της Βαλτικής, Φόρουμ για την Ανάπτυξη της Βαλτικής, Επιτροπή της Βαλτικής Θάλασσας της Διάσκεψης των Απομακρυσμένων και Θαλάσσιων Περιφερειών της Ευρώπης [ΔΑΠΘ], Ένωση Πόλεων της Βαλτικής [UBC]). Το έργο αυτό πρέπει να επιτελεσθεί με βάση τις υφιστάμενες δυνατότητες χωροταξικού σχεδιασμού και με πλήρη σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας·

42.

επισημαίνει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν με τη χρήση ανανεώσιμων και φιλικότερων προς το περιβάλλον πηγών ενέργειας και με τον αποτελεσματικότερο καθαρισμό των εκπομπών. Οι εκπομπές από τις οδικές, τις θαλάσσιες και τις εναέριες μεταφορές πρέπει να μειωθούν σε επίπεδα που συνάδουν με την αειφορία·

43.

παρατηρεί ότι ένα από τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι ο ευτροφισμός. Το σχέδιο δράσης της HELCOM για τη Βαλτική Θάλασσα έχει ως στόχο την αποκατάσταση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης μέχρι το 2021. Όσον αφορά τον ευτροφισμό, ο στόχος αυτός είναι πολύ φιλόδοξος. Αρχικά, μπορεί να επιτευχθούν σημαντικά αποτελέσματα με λογικό κόστος, με μέτρα καταπολέμησης των μεγαλύτερων εκλύσεων. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το οριακό κόστος των μέτρων αυτών, όπως και οι απαιτήσεις βιωσιμότητας, θα αυξάνονται·

44.

υπογραμμίζει ότι, στο πλαίσιο της τρέχουσας αναθεώρησης της κοινής γεωργικής πολιτικής, πρέπει να διασαφηνιστούν και να εξεταστούν οι περιβαλλοντικές συνέπειες της γεωργίας. Ένα άλλο μέτρο που συνιστάται είναι η απαγόρευση των φωσφορικών αλάτων στα προϊόντα καθαρισμού. Η απαγόρευση αυτή έχει ήδη εισαχθεί στη Γερμανία, στη Σουηδία και σε άλλα κράτη μέλη, ιδίως όσον αφορά τα απορρυπαντικά οικιακών πλυντηρίων ρούχων. Χρειάζεται τώρα να αναθεωρηθούν η οδηγία 98/34/EΚ της 22ας Ιουνίου 1998 και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 648/2004 της 31ης Μαρτίου 2004, προκειμένου να απαγορευθεί η χρήση αυτών των ουσιών στην ΕΕ σε όλα τα απορρυπαντικά, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών απορρυπαντικών και των απορρυπαντικών που χρησιμοποιούνται στα πλυντήρια ρούχων. Η πιο αποτελεσματική αφαίρεση των φωσφορικών αλάτων από τα λύματα θα δώσει επίσης καλά αποτελέσματα·

45.

σημειώνει ότι οι θαλάσσιες μεταφορές διαδραματίζουν και θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική ολοκλήρωση της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Πρέπει, ωστόσο, να αντιμετωπισθεί ο αυξανόμενος περιβαλλοντικός τους αντίκτυπος. Το σχέδιο δράσης της HELCOM αποτελεί καλή αφετηρία και υπάρχουν πολλά, οικονομικά αποδοτικά μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν. Πρωτίστως, πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές οξειδίων του θείου και του αζώτου. Στη διάσκεψη στρογγυλής τραπέζης στο Γκντανσκ τον Οκτώβριο, εξετάστηκαν πολλές προτάσεις, όπως π.χ. η απαγόρευση της λειτουργίας των πλοίων που δεν πληρούν τις ισχύουσες απαιτήσεις ασφάλειας στη θάλασσα (substandard ships). Ένα άλλο μέτρο που θα μπορούσε να ληφθεί είναι η καθιέρωση της εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών οξειδίων του θείου και του αζώτου για τα πλοία, κατά το πρότυπο που ισχύει για τις χερσαίες δραστηριότητες. Επίσης, θα πρέπει να απαγορευθεί η χρήση του χαλκού στο αντιρρυπαντικό σύστημα των πλοίων και των πλοιαρίων. Πρέπει να βελτιωθούν οι δυνατότητες ηλεκτροδότησης των ελλιμενισμένων πλοίων από την ξηρά·

46.

τονίζει ότι ο καθαρισμός των υδάτων είναι επίσης ένας σημαντικός τομέας βελτίωσης, στον οποίο η τοπική αυτοδιοίκηση και η περιφερειακή διοίκηση διαδραματίζουν βασικό ρόλο. Εδώ μπορεί να αναφερθεί η Water Users Partnership, την οποία υπογραμμίζει η Ευρωπεριφέρεια της Βαλτικής στη συμβολή της στις διαβουλεύσεις σχετικά με τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα και η οποία προάγει την καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων·

47.

υπογραμμίζει ότι τα ιχθυαποθέματα δεν πρέπει να διατηρηθούν απλώς στα σημερινά επίπεδα, αλλά να αποκατασταθούν. Η διαχείριση των ιχθυαποθεμάτων πρέπει να γίνει με βάση τις αρχές που ισχύουν για το ευπαθές οικοσύστημα της Βαλτικής Θάλασσας· στο πλαίσιο αυτό, επικροτεί την αναγνώριση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των αλιευτικών πόρων της Βαλτικής στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2187/2005, της 21ης Δεκεμβρίου 2005, για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων μέσω τεχνικών μέτρων στα ύδατα της Βαλτικής Θάλασσας, των Belts και του Sound· επισημαίνει ιδιαιτέρως ότι αυτός ο κανονισμός, ο οποίος υιοθετήθηκε έπειτα από εκτενείς διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερομένους, απλοποίησε σημαντικά τη διαχείριση των αλιευτικών πόρων στη Βαλτική μετά την 1η Ιανουαρίου 2006 και επέτρεψε την αντικατάσταση της πολυμερούς διαχείρισης των αλιευτικών πόρων από τα παράκτια κράτη της Βαλτικής στο πλαίσιο της Διεθνούς Επιτροπής Αλιείας της Βαλτικής Θάλασσας (IBSFC) με τη διμερή διαχείριση (από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Ρωσική Ομοσπονδία)·

48.

υπενθυμίζει ότι ο τουρισμός, ο οποίος θεωρείται σημαντικό στοιχείο της οικονομικής ευημερίας της περιοχής της Βαλτικής, πρέπει να είναι και περιβαλλοντικά βιώσιμος. Ένα καλό και άθικτο περιβάλλον αποτελεί σημαντική συνιστώσα του «σήματος κατατεθέντος» που θα προσελκύσει τουρισμό στην περιοχή, αν και συγχρόνως υπάρχει κίνδυνος φθοράς του περιβάλλοντος και υπονόμευσης του σήματος αυτού από τον τουρισμό·

49.

επισημαίνει ότι, έπειτα από μια μακρά περίοδο έντονης οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή της Βαλτικής, οι οικονομίες βρίσκονται σήμερα σε βαθιά οικονομική ύφεση. Απαιτείται ταχεία ανάληψη δράσης, χωρίς όμως να χαθεί η στρατηγική οπτική, που αποτελεί τη βάση της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Η αλλαγή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής ανάπτυξης και, μολονότι τα επείγοντα προβλήματα επισκιάζουν τη στρατηγική οπτική, οι γενικές προκλήσεις της δημογραφικής εξέλιξης και του διεθνούς ανταγωνισμού στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης διατηρούνται·

50.

υπογραμμίζει ότι μένουν πολλά να γίνουν ακόμη για την πλήρη υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς με αποτελεσματικό και συντονισμένο τρόπο στην περιοχή της Βαλτικής. Αυτή αποτελεί σημαντικό παράγοντα προόδου για να καταστεί η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας οικονομικά ανθηρή. Εκείνες που πλήττονται λόγω των εμπορικών φραγμών και της υπερβολικής γραφειοκρατίας είναι κυρίως οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Με τη διαφορετική ερμηνεία των διατάξεων υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν νέοι περιφερειακοί εμπορικοί φραγμοί. Η δημόσια διοίκηση κι η δικαιοσύνη κάθε χώρας πρέπει να βελτιώσουν τις γνώσεις τους για την εσωτερική αγορά. Είναι σημαντική η ύπαρξη χώρων για συναντήσεις και ανταλλαγή εμπειριών. Παραπέμπουμε σε αυτό το πλαίσιο στο επιγραμμικό δίκτυο SOLVIT (http://ec.europa.eu/solvit/) που λειτουργεί ως κέντρο εξυπηρέτησης για την επίλυση προβλημάτων κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας για την ενιαία αγορά·

51.

τονίζει ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα, προπαντός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια οικονομικά ανθηρή Βαλτική. Γι’ αυτό, η επιχειρηματικότητα και οι επιχειρήσεις χρειάζονται υποστήριξη. Η πρόσβαση σε κεφάλαια κινδύνου για τις ΜΜΕ πρέπει να βελτιωθεί·

52.

συνιστά να καταβληθούν προσπάθειες για τη βελτίωση της πρόσβασης σε κεφάλαια κινδύνου για τις νέες επιχειρήσεις και προπαντός σε κεφάλαια εκκίνησης (seed money). Πρέπει επίσης να καταβληθούν προσπάθειες για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, ιδίως μεταξύ των νεαρών επιχειρηματιών·

53.

διαπιστώνει ότι οι νέες επιχειρήσεις αφορούν συχνά την εμπορική αξιοποίηση καινοτομιών, είτε αυτές είναι υψηλής τεχνολογίας είτε όχι. Γι’ αυτό, συνιστά να καταστούν κεντρικά θέματα της στρατηγικής για τη Βαλτική η συντονισμένη πολιτική για τους συνεργατικούς σχηματισμούς, τα συντονισμένα συστήματα καινοτομίας, τα καινοτόμα προγράμματα και τα εμβληματικά σχέδια. Πρέπει να αυξηθούν οι δυνατότητες των φορέων να ζητούν ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη και σε άλλες χώρες της Βαλτικής πέρα από τη δική τους·

54.

υπενθυμίζει επίσης ότι η αντίληψη για την επιχειρηματικότητα αναπτύσσεται σε πολύ μικρή ηλικία. Γι’ αυτό, απαιτείται διδασκαλία και εκπαίδευση για την επιχειρηματικότητα στα σχολεία, στα πανεπιστήμια και στις ανώτερες σχολές·

55.

προτείνει να καταρτίσουν οι χώρες που περιλαμβάνονται στη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας κοινά προγράμματα για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβληθούν ιδιαίτερα η φύση και το περιβάλλον, όπως και η πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά·

56.

επισημαίνει ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι πλούσια σε πρώτες ύλες, ιδίως ορυκτές και δασικές. Θα πρέπει να εξεταστεί η προοπτική της χάραξης μιας στρατηγικής για τις ορυκτές πρώτες ύλες ειδικά για την περιοχή της Βαλτικής, με συνεκτίμηση της πρότασης οδηγίας για τον καθορισμό πλαισίου προστασίας του εδάφους (COM(2006) 232 τελικό) (βλ. τη γνωμοδότηση της ΕΤΠ CdR 321/2006), η οποία, παρότι θέτει κοινούς στόχους για την προστασία του εδάφους, παρέχει εντούτοις στα κράτη μέλη μεγάλο βαθμό ευελιξίας όσον αφορά την επιλογή του τρόπου επίτευξης αυτών των στόχων (υποχρέωση επίτευξης των αποτελεσμάτων, αλλά επιλογή των μέσων). Ένας σημαντικός παράγοντας οικονομικής ευημερίας είναι η δυνατότητα βιώσιμης και αποτελεσματικής παραγωγής και διαχείρισης αυτών των πρώτων υλών. Αυτό δημιουργεί επίσης μεγάλες απαιτήσεις για υποδομές βιώσιμων μεταφορών·

57.

επισημαίνει ότι τα ενεργειακά ζητήματα είναι και θα παραμείνουν ζωτικά για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Οι δράσεις για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελούν σημαντικό μέρος των προσπαθειών σε αυτό το πεδίο, όμως η ασφαλής και σταθερή πρόσβαση στις ενεργειακές πρώτες ύλες και στον ηλεκτρισμό παραμένουν ζητήματα ζωτικής σημασίας. Για ιστορικούς λόγους, οι χώρες της Βαλτικής συνεχίζουν να συνδέονται με το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Αντίθετα, θα πρέπει να ενσωματωθούν σε ένα σκανδιναβικό και ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και να συμμετάσχουν σε μια αγορά ενέργειας για την ΕΕ και την περιοχή της Βαλτικής. Απαιτούνται συνδέσεις, αλλαγές στη νομοθεσία και υποδομές·

58.

τονίζει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων αποτελεί σημαντικό μέρος της ολοκλήρωσης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Η συνεκτική εφαρμογή της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων έχει ζωτική σημασία·

59.

συμμερίζεται τη θέση του Δικτύου Συνδικαλιστικών Οργανώσεων της Βαλτικής (BASTUN) ότι η κοινωνική διάσταση πρέπει να συμπεριληφθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα. Η στρατηγική αυτή πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση της δίκαιης και εύρυθμης λειτουργίας των αγορών εργασίας στην περιοχή. Οι αξιοπρεπείς συνθήκες απασχόλησης θα πρέπει να θεωρηθούν σημαντικός παράγοντας της ανταγωνιστικότητας της περιοχής, καθώς αποτελούν ένα ολοένα και σημαντικότερο πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό για υψηλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό·

60.

τονίζει ότι οι γνώσεις και, κατά συνέπεια, η αποκαλούμενη «πέμπτη ελευθερία», δηλαδή η ελεύθερη κυκλοφορία των γνώσεων, θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Η κυκλοφορία των σπουδαστών στην περιοχή της Βαλτικής αποτελεί σημαντική πτυχή. Σήμερα, ωστόσο, η κυκλοφορία των σπουδαστών συχνά παρακάμπτει την περιοχή αυτή. Το ποσοστό των σπουδαστών που επιλέγουν σπουδές στην περιοχή της Βαλτικής είναι μικρό, μολονότι η κυκλοφορία των σπουδαστών είναι σημαντικός παράγοντας για μια βαθύτερη οικονομική ολοκλήρωση. Προφανώς, οι σπουδές στην περιοχή της Βαλτικής δεν θεωρούνται προστιθέμενη αξία για τη σταδιοδρομία. Ένα σημαντικό καθήκον της στρατηγικής για τη Βαλτική είναι να αναλύσει για ποιους λόγους συμβαίνει αυτό και τι μπορεί να γίνει ώστε οι σπουδές σε άλλες χώρες της Βαλτικής να αποτελούν ελκυστική εναλλακτική επιλογή. Το πρόβλημα συνδέεται με την ποιότητα των σπουδών και πιθανόν με τη γλώσσα·

61.

θεωρεί ότι η κινητικότητα των ερευνητών και τα πορίσματα των ερευνών αποτελούν σημαντικό παράγοντα προόδου για την ανάπτυξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας. Για να ενθαρρυνθεί η κινητικότητα των ερευνητών, έχουν μεγάλη σημασία η πρόσβαση σε ενδιαφέροντα προγράμματα και η χρηματοδότηση. Η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων φορέων πρέπει να αναπτυχθεί, αφενός μεταξύ των πανεπιστημίων και των ανωτέρων σχολών, αλλά και μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας, της βιομηχανίας και των δημόσιων φορέων στο πλαίσιο ενός προτύπου «τριπλού έλικα» (triple helix)·

62.

τονίζει ότι οι προσπάθειες να καταστεί η περιοχή προσιτή και ελκυστική πρέπει να βασιστούν στην παραδοχή ότι απαιτούνται τόσο υλικές υποδομές, π.χ. συστήματα μεταφορών, όσο και υποδομές που στηρίζονται στη γνώση και αποσκοπούν στη μετάδοση γνώσεων και πληροφοριών στην παροχή υπηρεσιών κλπ. Απαιτείται ιδιαίτερα διασύνδεση των εθνικών υποδομών και συστημάτων για τη δημιουργία ενός περιφερειακού δικτύου. Σήμερα υπάρχει η τάση να σταματά ο χωροταξικός σχεδιασμός στα σύνορα. Ο στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης περιφέρειας της Βαλτικής Θάλασσας, πράγμα που σημαίνει ότι η οπτική Ανατολής-Δύσης είναι εξίσου σημαντική με την οπτική Βορρά-Νότου. Οι διάδρομοι μεταφορών Ανατολής-Δύσης δημιουργούν επίσης άνοιγμα προς τις αγορές στα ανατολικά και στα νοτιοανατολικά της Βαλτικής Θάλασσας·

63.

επισημαίνει ότι η διάρθρωση της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας παρουσιάζει έντονες ανισορροπίες, διότι οι βόρειες περιοχές είναι πολύ αραιοκατοικημένες, ενώ οι νότιες πιο πυκνοκατοικημένες. Οι αποστάσεις μεταξύ των πληθυσμιακών κέντρων στον Βορρά είναι σημαντικές και το δίκτυο μεταφορών αραιό. Πρέπει να αυξηθούν οι δυνατότητες διασύνδεσης των κρατών της Βαλτικής και των βορειότερων περιοχών με τις κεντρικές περιοχές της Βαλτικής Θάλασσας και να συμπεριληφθούν στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Η ανάγκη να επιμηκυνθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι άμεση·

64.

συνιστά να ενισχυθεί περισσότερο από ό,τι μέχρι σήμερα ο από κοινού σχεδιασμός των ροών των διασυνοριακών μεταφορών, για να προαχθεί η ολοκλήρωση. Έτσι, μπορεί π.χ. να επιτευχθεί βελτίωση της ροής των μεταφορών, εάν η διαχείριση των σιδηροδρομικών μεταφορών προσλάβει περισσότερο συνολικό χαρακτήρα και συνδυαστεί με μια πιο συντονισμένη ερμηνεία των οδηγιών που έχουν εκδοθεί από την ΕΕ για τον κλάδο αυτό·

65.

επισημαίνει ότι μια ιδιομορφία του περιφερειακού συστήματος μεταφορών στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας είναι ότι όλοι οι τρόποι μεταφοράς θεωρούνται εξίσου σημαντικοί. Οι μεταφορές θα πραγματοποιούνται είτε οδικώς είτε διά θαλάσσης, π.χ. οι εμπορευματικές μεταφορές σιδηροδρομικώς και διά θαλάσσης για τις μικρές αποστάσεις, αλλά και αεροπορικώς. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να προβλέπονται κατά τον σχεδιασμό των διαδρόμων μεταφορών διευκολύνσεις για την αλλαγή του τρόπου μεταφοράς, δηλαδή να εξασφαλίζεται η διατροπικότητα. Τα ανωτέρω θέτουν μεγάλες προκλήσεις σε ό,τι αφορά την εφοδιαστική, ενώ εξίσου σημαντικές είναι και οι πτυχές της βιωσιμότητας·

66.

υπογραμμίζει ότι ένας σημαντικός παράγοντας είναι η διατήρηση των υφισταμένων συστημάτων και η βελτίωση της χρήσης τους. Τα σημεία συμφόρησης πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν. Τα διεθνή, εθνικά, περιφερειακά και τοπικά συστήματα μεταφορών πρέπει να αλληλοσυνδεθούν·

67.

είναι της άποψης ότι τα διασυνοριακά τμήματα των ΔΕΔ-Μ πρέπει να αναπτυχθούν επειγόντως με στόχο τη βελτίωση της «διατροπικότητας» και τη συνεργασία στο πλαίσιο ενός ανταγωνιστικού δικτύου εφοδιαστικής·

68.

τονίζει ότι, μολονότι οι οδικές και θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των εμπορευματικών μεταφορών και το μεγαλύτερο μέρος των επιβατικών, δεν πρέπει να λησμονείται η σημασία των εναέριων μεταφορών για την κινητικότητα των προσώπων στην περιοχή. Πρέπει επίσης να αναπτυχθεί η υποδομή των αεροπορικών μεταφορών, ιδίως στους περιφερειακούς αερολιμένες·

69.

υπενθυμίζει τη σημασία που είχε για την οικονομία της περιοχής η κατασκευή της γέφυρας Öresund και το πώς χάρη σ’ αυτήν εξαλείφθηκε η κυκλοφοριακή συμφόρηση. Μια γέφυρα πάνω από τη ζώνη Fehmarn (Βόρεια Γερμανία-Δανία) θα διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο και πρέπει να κατασκευασθεί το ταχύτερο δυνατόν·

70.

επισημαίνει ότι, παράλληλα με τις επενδύσεις στις υλικές υποδομές, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη διεύρυνση μιας λειτουργικής και ολοκληρωμένης υποδομής που θα βασίζεται στις γνώσεις, δηλαδή πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ). Οι επενδύσεις αυτού του τύπου θα έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη και θα περιλαμβάνουν δράσεις τόσο για το λογισμικό όσο και για τον υλικό εξοπλισμό. Αυτή η τελευταία κατηγορία περιλαμβάνει την περαιτέρω διεύρυνση των ευρυζωνικών συνδέσεων στην περιοχή, η οποία μπορεί να αποτελέσει εμβληματικό σχέδιο. Πρέπει να καθιερωθεί ο περιφερειακός έλεγχος για να διασφαλιστεί η διαφάνεια και ο συντονισμός. Είναι επίσης σημαντική η ουδετερότητα του παρόχου, προκειμένου να μην κατασκευασθεί το ευρυζωνικό δίκτυο βάσει των προδιαγραφών του, πράγμα που θα οδηγήσει σε τοπικό ή περιφερειακό μονοπώλιο. Οι άυλες υποδομές αποτελούνται π.χ. από κοινές προδιαγραφές για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση σε όλη την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Αυτό συνιστά βασική προϋπόθεση για το εμπόριο υπηρεσιών που βασίζονται στις τεχνολογίες των πληροφοριών·

71.

υπενθυμίζει ότι η περιοχή της Βαλτικής είναι και θα συνεχίσει να είναι η ημίκλειστη θάλασσα με τη μεγαλύτερη ναυσιπλοΐα στον κόσμο. Σήμερα, τη διαπλέουν περισσότερα από 2 000 σκάφη ημερησίως. Ακόμη και εάν η οικονομική ύφεση γίνει αισθητή στην περιοχή, η ναυσιπλοΐα θα εξακολουθεί να έχει αυξητική τάση. Επιπλέον, η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, εκτός από τα ρωσικά εθνικά ύδατα, έχει ταξινομηθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΔΝΟ) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ως ιδιαίτερα ευαίσθητη θαλάσσια περιοχή (PSSA), πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τη λήψη προστατευτικών μέτρων όσον αφορά τις μεταφορές στην περιοχή της Βαλτικής·

72.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η αύξηση της θαλάσσιας κυκλοφορίας, θα αυξήσει και οι απαιτήσεις για κοινή ετοιμότητα και ικανότητα ανάληψης δράσης. Για να το θέσουμε ωμά, το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε θα συμβεί σοβαρότερο ατύχημα στη Βαλτική Θάλασσα. Οι συνέπειες ενός τέτοιου συμβάντος θα είναι διασυνοριακές και οι απαιτήσεις για διασυνοριακή ετοιμότητα και ικανότητα ανάληψης δράσης θα είναι ανάλογες·

73.

είναι υπέρ του μεγαλύτερου συντονισμού των μέτρων ετοιμότητας και μιας συντονισμένης δομής για την ανάληψη αποτελεσματικής δράσης. Η τοπική και η περιφερειακή οπτική πρέπει να ενσωματωθούν από την αρχή. Η ΕΤΠ συνιστά να εφαρμοσθεί το σχέδιο δράσης Baltic Master Project μέσω ενός προληπτικού σχεδιασμού για ετοιμότητα, που θα αναπτύξει και θα ενισχύσει τον σχεδιασμό στις παράκτιες περιοχές ολόκληρης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας και θα βελτιώσει την επιτήρηση της ναυσιπλοΐας στη Βαλτική Θάλασσα. στο πλαίσιο αυτό, εφιστά την προσοχή στον κανονισμό για τα πετρελαιοφόρα μονού κύτους (2) και επικροτεί την υιοθέτηση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 11 Μαρτίου 2009 της τρίτης δέσμης μέτρων σχετικά με την ασφάλεια στη θάλασσα –της επονομαζόμενης «δέσμης Erika III». Η δέσμη αυτή, η οποία θα τεθεί σε ισχύ το αργότερο το 2012, καλύπτει όχι μόνο την αποζημίωση των επιβατών, αλλά και τις επιθεωρήσεις, τον εξοπλισμό των αλιευτικών πλοίων με συστήματα αυτόματης αναγνώρισης και εντοπισμού (AIS), τον έλεγχο από το κράτος του λιμένα, την ασφάλιση των πλοίων, τη διερεύνηση των ατυχημάτων και τον ορισμό της αρχής που θα αποφασίζει για τα καταφύγια των πλοίων που βρίσκονται σε δυσχερή θέση. Ωστόσο, η ΕΤΠ υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να επεκταθεί η δυνατότητα παρακολούθησης των μεταφορών που υπάρχει στον Κόλπο της Φινλανδίας και να καλύψει όλη την περιοχή της Βαλτικής. Συνιστά, επίσης, να θεσπιστεί ένας κοινός μηχανισμός για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης·

74.

τονίζει ότι ένας σημαντικός τομέας που πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα είναι η δημόσια υγεία. Προβλήματα προκύπτουν λόγω της μετανάστευσης των νέων από την ύπαιθρο στις πόλεις ως αποτέλεσμα των ραγδαίων οικονομικών μεταβολών. Οι μεγάλες ανισότητες μεταξύ των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων, στο πλαίσιο των οποίων η φτώχεια μπορεί να αυξηθεί ακόμη περισσότερο και να πλήξει π.χ. τα παιδιά, είναι και παραμένουν μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. Η περιθωριοποίηση, που οδηγεί σε κατάχρηση οινοπνεύματος και ναρκωτικών, και τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είναι πρόσθετα κοινωνικά προβλήματα τα οποία χρειάζεται να αντιμετωπιστούν συντονισμένα και σε περιφερειακή βάση·

75.

θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό να αντιμετωπιστούν τα θέματα δημόσιας υγείας σε συνεργασία με τις χώρες της περιοχής της Βαλτικής που συνορεύουν με την ΕΕ. Στη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στον τομέα της δημόσιας υγείας. Μια σημαντική αρχή μπορεί να αποτελέσει η Βόρεια Διάσταση και η σχετική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιό της, η εταιρική σχέση της Βόρειας Διάστασης για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική ευημερία (NDPHS). Αυτή η εταιρική σχέση μπορεί να αποτελέσει σημαντική αφετηρία και πρέπει να προωθηθεί περισσότερο·

76.

υπενθυμίζει ότι η ύψιστη προτεραιότητα της NDPHS πρέπει να είναι η μείωση της εξάπλωσης των μεταδοτικών ασθενειών. Σ’ αυτές υπάγονται π.χ. το AIDS, η φυματίωση και το πρόβλημα των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά μικροοργανισμών. Μία άλλη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η προαγωγή της κοινωνικής ευημερίας·

77.

υπενθυμίζει ότι το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί σοβαρή απειλή για την ασφάλεια στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Τα εγκληματικά δίκτυα υιοθετούν ολοένα και πιο προηγμένα μέσα και αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους όλο και περισσότερο σε διασυνοριακή βάση. Επομένως, οι χώρες που βρέχονται από τη Βαλτική Θάλασσα πρέπει να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν από κοινού το οργανωμένο έγκλημα, το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και την εμπορία ανθρώπων στην περιοχή. Αυτό το στοιχείο θα πρέπει να τονισθεί στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα. Υπάρχει ήδη μια μορφή περιφερειακής αστυνομικής συνεργασίας στο πλαίσιο της ειδικής ομάδας για το οργανωμένο έγκλημα στην περιοχή της Βαλτικής (BSTF). Στη συνεργασία αυτή συμμετέχουν επίσης η Νορβηγία, η Ισλανδία και η Ρωσία, καθώς και η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (Europol) και η Ιντερπόλ. Στο πλαίσιο της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα, η συνεργασία αυτή πρέπει να ενισχυθεί, προκειμένου να συμπληρώσει τη συνεργασία που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της ΕΕ·

78.

υπογραμμίζει ότι πρέπει να προστατευθούν οι σημαντικές υποδομές, δηλαδή οι εγκαταστάσεις ή τα συστήματα που είναι απαραίτητα για την εξασφάλιση των βασικών κοινωνικών λειτουργιών, την περίθαλψη, την ασφάλεια και την οικονομική ή κοινωνική ευημερία των ανθρώπων. Η μη ομαλή λειτουργία ή η καταστροφή αυτών των εγκαταστάσεων μπορεί έχει σοβαρές επιπτώσεις. Οι μεταφορές, ο ενεργειακός εφοδιασμός και η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελούν παραδείγματα βασικών δραστηριοτήτων που απαιτούν την ύπαρξη λειτουργικών υποδομών.