[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 4.6.2007

COM(2007) 287 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού NUTS [Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1059/2003]

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού NUTS [Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1059/2003]

1. Στόχος

Η υποβολή της παρούσας έκθεσης απαιτείται από το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2003, για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS)[1] (στο εξής «κανονισμός NUTS»). Το άρθρο 8 έχει ως εξής:

«Υποβολή έκθεσης Τρία έτη μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του.» |

2. Ενεργειες που εξεταζονται στην εκθεση

Η παρούσα έκθεση εξετάζει όλες τις ενέργειες που λήφθηκαν κατά την εφαρμογή του κανονισμού NUTS. Η πρώτη περίοδος υλοποίησης πραγματοποιήθηκε το 2003, μετά την έκδοση του κανονισμού. Η επικαιροποίηση της ταξινόμησης NUTS συντελείται ανά τριετία, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού. Αυτή η σημαντική διεργασία πραγματοποιήθηκε προς το τέλος του 2006. Ως εκ τούτου, η παρούσα έκθεση είχε προγραμματιστεί να υποβληθεί σε μια χρονική στιγμή που θα της επέτρεπε να λάβει πλήρως υπόψη την εν λόγω διεργασία.

Η ταξινόμηση NUTS είναι το πλαίσιο αναφοράς για όλες τις περιφερειακές στατιστικές της ΕΕ. Κατά συνέπεια, κρίνεται σκόπιμο, στο πλαίσιο αυτό, να γίνει αναφορά στην παροχή περιφερειακών στατιστικών από τα κράτη μέλη στην Επιτροπή, και ιδίως στην Eurostat.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 5, έχει εξεταστεί το κατά πόσον ο κανονισμός NUTS θα πρέπει να εξακολουθήσει να καλύπτει τρία εδαφικά επίπεδα ή εάν θα πρέπει να προστεθούν σε αυτόν περισσότερα επίπεδα. Η Επιτροπή υπέβαλε, όπως προβλεπόταν, σχετική ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο[2].

Την 1η Μαΐου 2004 δέκα χώρες έγιναν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κανονισμός NUTS τροποποιήθηκε για να καλύψει τα εν λόγω νέα κράτη μέλη και αυτή η διαδικασία καλύπτεται επίσης από την παρούσα έκθεση.

Τέλος, σε συνομιλίες με υποψήφιες χώρες σχετικά με την περιφερειακή τους ταξινόμηση, οι κανόνες στον κανονισμό NUTS λειτουργούν ως κατευθυντήρια γραμμή.

3. Εφαρμογη στις βασεισ δεδομενων τησ EUROSTAT

Η Eurostat τηρεί περιφερειακά στοιχεία σε δύο περιβάλλοντα: μία βάση δεδομένων παραγωγής, όπου αποθηκεύονται τα δεδομένα για επικύρωση και υπολογίζονται οι λόγοι ή άλλοι δείκτες· και μία βάση δεδομένων διαβίβασης, η οποία είναι διαθέσιμη σε απευθείας σύνδεση από τον ιστοχώρο της Eurostat. Οι στατιστικές διατίθενται σε οποιονδήποτε δωρεάν, εκτός εάν υπάρχει πολύ ειδικός λόγος για τον οποίο πρέπει να περιοριστεί η διαβίβαση των δεδομένων.

Και οι δύο βάσεις δεδομένων χρειάστηκε να επικαιροποιηθούν με τους κωδικούς NUTS 2003 μετά την έκδοση. Επειδή διαβιβάζονται μόνο τα στοιχεία που αφορούν τις υφιστάμενες περιφέρειες, οποιοσδήποτε κωδικός που απαλείφθηκε το 2003 έπρεπε να αφαιρεθεί από τις βάσεις δεδομένων. Στο μέτρο του δυνατού, οι στατιστικές που συνδέονταν με κωδικούς που καταργήθηκαν μεταφέρθηκαν ή μετατράπηκαν στους νέους κωδικούς NUTS στη βάση δεδομένων.

Στις 20 Νοεμβρίου 2003 οι βάσεις δεδομένων της Eurostat μετέβησαν από την προηγούμενη έκδοση (NUTS 1999, που βασιζόταν σε άτυπη συμφωνία) στην έκδοση NUTS 2003.

Από το 2003 και μετά ο κωδικός NUTS είχε το ίδιο μήκος για όλες τις περιφέρειες ίδιου επιπέδου NUTS, κάτι που δεν συνέβαινε προηγουμένως. Πρόκειται για λειτουργική βελτίωση, καθώς διευκολύνει την ταυτοποίηση και την ταξινόμηση των περιφερειών NUTS στους στατιστικούς πίνακες.

4. Περιφερειακές στατιστικές

Τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Eurostat περιφερειακές στατιστικές για αρκετούς τομείς σύμφωνα με την ταξινόμηση NUTS. Μετά την επικύρωση, τα στοιχεία διαβιβάζονται σε απευθείας σύνδεση από τον ιστοχώρο της Eurostat.

Σε ορισμένους τομείς τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα εκ του νόμου να υποβάλλουν περιφερειακά στοιχεία, ενώ σε άλλους τομείς υποβάλλουν τέτοια στοιχεία στο πλαίσιο άτυπων συμφωνιών. Τα περισσότερα στοιχεία συλλέγονται σε επίπεδο NUTS 2. Ελάχιστοι πίνακες παρέχονται στο αναλυτικότερο επίπεδο NUTS 3.

Μετά τυχόν αλλαγές στην περιφερειακή ταξινόμηση, τα κράτη μέλη καλούνται να επανυπολογίσουν τα στοιχεία βάσει της νέας ταξινόμησης. Το 2003 πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στη NUTS σε πέντε από τα τότε 15 κράτη μέλη της ΕΕ. Για το λόγο αυτό, εκείνο που μπορεί να ελεγχθεί είναι το κατά πόσον αυτές οι χώρες έχουν γενικώς υποβάλει ιστορικά στοιχεία για περιφέρειες που είχαν προσφάτως καθοριστεί το 2003.

Σε περιπτώσεις συγχώνευσης περιφερειών, ήταν σχετικά απλό να συγκεντρωθούν οι στατιστικές για τη νέα περιφέρεια NUTS. Εάν μια περιφέρεια έχει διαιρεθεί ή τα σύνορα μεταξύ περιφερειών έχουν μετατοπιστεί, αποδείχθηκε αδύνατο για την Eurostat να διενεργήσει επανυπολογισμό βάσει των διαθέσιμων στοιχείων. Τα οικεία κράτη μέλη κλήθηκαν να υποβάλουν επανυπολογισθέντα στοιχεία, εάν αυτό ήταν δυνατόν. Σε περίπτωση δειγματοληπτικών ερευνών, είναι συχνά αδύνατο να επανυπολογισθούν τα περιφερειακά στοιχεία αναδρομικά, γιατί ο σχεδιασμός της έρευνας, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους του δείγματος σε κάθε (παλαιά) περιφέρεια, δεν καθιστά εφικτό αυτόν τον επανυπολογισμό. Κατά συνέπεια, είναι αναπόφευκτο να εμφανιστούν κενά στη βάση δεδομένων κατόπιν αλλαγών στις περιφέρειες NUTS.

Ένα άλλο σημείο που αξίζει να επισημανθεί είναι το γεγονός ότι τα περιφερειακά στοιχεία από την απογραφή πληθυσμού και κατοικίας του 2000/2001 συλλέχθηκαν βάσει της περιφερειακής ταξινόμησης που ίσχυε κατά τη στιγμή της απογραφής (τόσο για τα παλαιά όσο και για τα νέα κράτη μέλη). Η Eurostat κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να επανακωδικοποιήσει αυτά τα στοιχεία σύμφωνα με την ισχύουσα ταξινόμηση NUTS (2003). Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό ήταν εφικτό. Σε ελάχιστες περιπτώσεις η στατιστική υπηρεσία στην οικεία χώρα κλήθηκε να υποβάλει αναθεωρημένους πίνακες, που είχαν επανυπολογιστεί βάσει της περιφερειακής ταξινόμησης του 2003.

5. Επιπλεον επιπεδα NUTS

Η ταξινόμηση NUTS περιλαμβάνει τρία ιεραρχικά επίπεδα. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 5 του κανονισμού NUTS, η Επιτροπή καλείται να υποβάλει ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τη δυνατότητα εισαγωγής αναλυτικότερων επιπέδων στον κανονισμό NUTS. Η Επιτροπή συζήτησε το ζήτημα με τα κράτη μέλη και, στη συνέχεια, υπέβαλε ανακοίνωση [COM(2005) 473], η οποία κατέληγε στα ακόλουθα συμπεράσματα.

Η Επιτροπή συμπέρανε ότι, στην παρούσα φάση, δεν θα πρέπει να εισαχθούν περαιτέρω επίπεδα περιφερειακής ταξινόμησης στο πλαίσιο του κανονισμού NUTS. Οι προσπάθειες θα πρέπει να εστιαστούν στα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για τα υφιστάμενα επίπεδα NUTS, με σκοπό την ενοποίηση στη διευρυμένη ΕΕ των 25, τη βελτίωση της ποιότητας και την απόκτηση επιπλέον περιφερειακών στοιχείων όπου απαιτούνται για λόγους πολιτικής.

Επιπροσθέτως, σε άτυπο επίπεδο, η εναρμόνιση των ΤΔΜ (τοπικών διοικητικών μονάδων) επιπέδου 1 (που στηρίζει το επίπεδο NUTS 3) θα πρέπει να υποστηριχθεί ενεργά από την Επιτροπή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό θα συνεπάγεται έντονη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των στατιστικών υπηρεσιών, που θα έχει την ενθάρρυνση και την υποστήριξη της Επιτροπής, καθώς και την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών για την εναρμόνιση των εννοιών και των ορισμών των περιφερειών ΤΔΜ επίπεδο 1.

Προτείνεται η επανεκτίμηση της κατάστασης κάποια στιγμή στο μέλλον. Ενδεχόμενη κατάλληλη στιγμή θα ήταν μετά το 2008.

6. Διευρυνση τησ ΕΕ

Η διεύρυνση της ΕΕ κατά δέκα νέα κράτη μέλη την 1η Μαΐου 2004 δημιούργησε την ανάγκη τροποποίησης των παραρτημάτων 1 έως 3 στον κανονισμό NUTS, προκειμένου να καλύπτονται και τα 25 κράτη μέλη.

Το 2005 εκδόθηκε τροποποιητικός κανονισμός από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο[3]. Για τη διαδικασία έγκρισης του εν λόγω τροποποιητικού κανονισμού αναλώθηκε περισσότερος χρόνος και καταβλήθηκαν περισσότερες προσπάθειες απ’ ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί, λόγω του αριθμού των οικείων χωρών. Ένα σημαντικό πρόβλημα ήταν ότι ορισμένα από τα νέα κράτη μέλη υπέβαλαν προτάσεις προσαρμογής για τις δικές τους περιφέρειες NUTS με μεγάλη καθυστέρηση (Απρίλιος του 2004). Ωστόσο, όλες οι προτάσεις ενσωματώθηκαν.

Ορισμένες χώρες υπό διαπραγμάτευση προσχώρησης είχαν εγκρίνει τη δική τους εθνική νομοθεσία για τις περιφερειακές στατιστικές ταξινομήσεις. Αυτή η νομοθεσία δεν αφορά την περιφερειακή διοικητική διάρθρωση στη χώρα τους, αλλά πρόκειται για αμιγώς στατιστική ταξινόμηση που αντανακλά την ταξινόμηση NUTS. Αυτή η εθνική νομοθεσία είναι περιττή, γιατί ο κανονισμός NUTS εφαρμόζεται άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη. Επιπλέον, από την εμπειρία της Επιτροπής προκύπτει ότι αυτή η «παράλληλη» νομοθεσία σχετικά με την ταξινόμηση των περιφερειακών στατιστικών περιπλέκει σημαντικά τα πράγματα. Ειδικότερα, εάν η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να κάνει αλλαγές στην περιφερειακή ταξινόμηση προκειμένου να την ευθυγραμμίσει με τις κοινοτικές νομικές υποχρεώσεις και πολιτικές, τα κράτη μέλη είναι αναγκασμένα να ανακαλέσουν την εθνική νομοθεσία τους. Στο μέλλον, θα συνιστάται ρητώς στις υποψήφιες χώρες να μην εκδίδουν τέτοιου είδους νομοθεσία.

7. Η διαδικασια επικαιροποιησησ του κανονισμου NUTS

Το άρθρο 5 του κανονισμού NUTS ορίζει τον τρόπο επικαιροποίησης της ταξινόμησης NUTS. Ωστόσο, η θεμελιώδης προσέγγιση είναι να διατηρηθεί η ταξινόμηση NUTS όσο το δυνατόν πιο σταθερή, ώστε να αποφευχθούν ασυνέχειες στις στατιστικές χρονολογικές σειρές. Ως εκ τούτου, η συχνότητα των αλλαγών στην ταξινόμηση NUTS περιορίζεται σε μία φορά ανά τριετία κατ’ ανώτατο όριο. Εξαίρεση σε αυτή τη συχνότητα επιτρέπεται σε περίπτωση πλήρους διοικητικής αναδιοργάνωσης σε ένα κράτος μέλος, καθώς οποιαδήποτε τέτοια αναδιοργάνωση θα καθιστούσε αδύνατο ή πολύ δύσκολο για τη στατιστική υπηρεσία στην οικεία χώρα να εξακολουθήσει να παρέχει στατιστικές για μια απαρχαιωμένη περιφερειακή ταξινόμηση. Επιτρέπεται και άλλη εξαίρεση για πολύ μικρές αλλαγές στα περιφερειακά σύνορα: οι συνοριακές αλλαγές που συνεπάγονται μεταβολή ποσοστού μικρότερου από το 1% του πληθυσμού στη μικρότερη σχετική περιοχή δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επικαιροποίηση της ταξινόμησης NUTS.

Από τον Ιούνιο του 2003 καμία αναδιοργάνωση, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 4, δεν πραγματοποιήθηκε σε κανένα κράτος μέλος. Ορισμένες αλλαγές ήσσονος σημασίας συντελέστηκαν σε σύνορα μεταξύ περιφερειών NUTS.

Το τριετές μορατόριο για τις αλλαγές στην ταξινόμηση NUTS σήμαινε ότι η πρώτη αναθεώρηση ήταν δυνατή το 2006. Η Επιτροπή καλείται να υποβάλλει προτάσεις για την επικαιροποίηση της ταξινόμησης NUTS βάσει πληροφοριών από τα κράτη μέλη και λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες πολιτικής των τμημάτων της Επιτροπής, ώστε να εγκρίνονται στο «δεύτερο εξάμηνο του ημερολογιακού έτους». Η συνολική διαδικασία για μια τέτοια αναθεώρηση και η διαδικασία που πρέπει να ακολουθούν τα κράτη μέλη προκειμένου να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή τυχόν αλλαγές τις οποίες επιθυμούν να επιφέρουν στην ταξινόμηση NUTS οριστικοποιήθηκαν με τα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια των τακτικών συνεδριάσεων με την ομάδα εργασίας της Eurostat για τις περιφερειακές και τις αστικές στατιστικές το 2005. Στην πράξη, η αναθεώρηση της ταξινόμησης συνεπάγεται μόνο την τροποποίηση των παραρτημάτων του κανονισμού.

Γενικώς, καθώς ο κανονισμός NUTS αφορά στατιστικές, η ευθύνη για το συντονισμό της διαχείρισης της περιφερειακής ταξινόμησης βαρύνει τη στατιστική υπηρεσία κάθε κράτους μέλους. Ωστόσο, τα κράτη μέλη πρέπει να κοινοποιούν επίσημα στην Επιτροπή τυχόν αλλαγές που επιθυμούν να προτείνουν, με επιστολή από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία τους στην ΕΕ.

Ως αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας, προτάθηκαν τροποποιήσεις στην ευρωπαϊκή περιφερειακή ταξινόμηση (NUTS) στα ακόλουθα 12 κράτη μέλη: Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Φινλανδία, Σλοβενία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο . Μόνο η Δανία, η Σλοβενία και η Σουηδία επηρεάζονται στο σύνολό τους· σε όλες τις άλλες χώρες, οι αλλαγές περιορίζονται σε επιλεγμένες περιφέρειες. Οι αναθεωρήσεις που προτάθηκαν από την Πορτογαλία δεν έγιναν δεκτές από την Επιτροπή καθώς κρίθηκε ότι αντίβαιναν ορισμένες διατάξεις του κανονισμού.

Η νέα ταξινόμηση NUTS θα εφαρμόζεται στα στοιχεία που παρέχονται από την 1η Ιανουαρίου 2008. Από την ημερομηνία αυτή και μετά τα στατιστικά στοιχεία που υποβάλλονται πρέπει να συμμορφώνονται με τη νέα ταξινόμηση NUTS 2006.

Η Επιτροπή Στατιστικού Προγράμματος ενέκρινε σχέδιο κανονισμού της Επιτροπής στο πλαίσιο της διαδικασίας της επιτροπολογίας, στη συνεδρίασή της στις 16 Νοεμβρίου 2006.

Το σχέδιο κανονισμού ανακοινώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με το δικαίωμα ελέγχου που έχει (άρθρο 5 παράγραφος 4 της απόφασης 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου), στις 5 Δεκεμβρίου 2006 και εγκρίθηκε τελικά από την Επιτροπή την 1η Φεβρουαρίου 2007 [4] .

Περίληψη

Σε γενικές γραμμές, η διαδικασία αναθεώρησης της περιφερειακής ταξινόμησης λειτούργησε ικανοποιητικά, αλλά θα χρειαστούν ορισμένες αλλαγές στη διαδικασία για την προσεχή αναθεώρηση το 2009. Πρώτον, για να εξασφαλιστεί ότι οι προθέσεις κάθε κράτους μέλους είναι απολύτως σαφείς, θα ζητηθεί από αυτά συγκεκριμένη απάντηση, με την οποία θα δηλώνουν σαφώς εάν δεν σκοπεύουν να προβούν σε αναθεωρήσεις. Αυτό θα αποτρέψει την εμφάνιση προβλημάτων όσον αφορά τη σαφήνεια των προθέσεών τους στο μέλλον. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, ενόψει της επανεξέτασης της διαδικασίας της επιτροπολογίας, ιδίως της διεύρυνσης του χρονικού ορίου που έχει στη διάθεσή του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να ασκήσει το «δικαίωμα ελέγχου» του, η διαδικασία επανεξέτασης θα πρέπει να κινηθεί πολύ πιο νωρίς εντός του έτους και οι προθεσμίες πρέπει να προσαρμοστούν ανάλογα.

8. Υποψήφιες χώρες

Από τον Μάιο του 2004 πέντε υποψήφιες χώρες πραγματοποίησαν συνομιλίες με την Eurostat σχετικά με την περιφερειακή τους ταξινόμηση όσον αφορά τις στατιστικές. Αν και παραμένουν υποψήφιες χώρες, έχει συμφωνηθεί μια ταξινόμηση «στατιστικών περιφερειών», προκειμένου να διευκολυνθεί η συλλογή συγκρίσιμων περιφερειακών στατιστικών καθ’ όλη την ενταξιακή διαδικασία. Η Eurostat, για να ορίσει αυτές τις περιφέρειες και για να αξιολογήσει τυχόν προτεινόμενες αλλαγές, λαμβάνει υπόψη τις διατάξεις του κανονισμού NUTS, ιδίως τα όρια πληθυσμού που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2.

Η Βουλγαρία και η Ρουμανία είχαν ήδη συμφωνήσει τις στατιστικές περιφέρειες προτού εγκριθεί τελικά ο κανονισμός NUTS, το 2003. Ορισμένες από αυτές τις περιφέρειες δεν συμμορφώνονταν πλήρως με τον κανονισμό (άρθρο 3 παράγραφος 2). Κατά την προενταξιακή προετοιμασία, η Eurostat πραγματοποίησε εκτεταμένες συνομιλίες με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία για να ευθυγραμμίσει περισσότερο τις στατιστικές περιφέρειες αυτών των χωρών με τις διατάξεις του κανονισμού NUTS. Στην περίπτωση της Ρουμανίας, τα προενταξιακά προγράμματα της Επιτροπής για την περιφερειακή στήριξη, τα οποία βασίζονταν στους συμφωνημένους προσωρινούς ορισμούς των στατιστικών περιφερειών επιπέδου 2, αντιστρατεύονταν τυχόν επανεξέταση κατά την ένταξη, ιδίως για να εξασφαλιστούν συγκρίσιμες περιφερειακές στατιστικές που να καλύπτουν την προενταξιακή και την μετενταξιακή περίοδο. Αυτό θα επανεξεταστεί για τον επόμενο γύρο επικαιροποίησης.

Από την Κροατία ζητήθηκε να εισαγάγει μια περιφερειακή στατιστική ταξινόμηση, στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Συνεργασίας, και να υποβάλει σειρά προτάσεων για το σκοπό αυτό. Οι δύο πρώτες προτάσεις απορρίφθηκαν από την Επιτροπή, επειδή οι περιφέρειες επιπέδου 2 (μη διοικητικές) δεν συμμορφώνονταν με τα κριτήρια για το μέγεθος που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 του κανονισμού NUTS. Η τρίτη πρόταση έγινε δεκτή από την Επιτροπή, αλλά αποσύρθηκε στη συνέχεια από την Κροατία. Στο μεσοδιάστημα αποστάλθηκε και άλλη πρόταση, η οποία εγκρίθηκε από την Επιτροπή.

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας απέστειλε στην Eurostat δύο προτάσεις σχετικά με την περιφερειακή στατιστική ταξινόμηση. Και οι δύο αυτές προτάσεις περιελάμβαναν ορισμένες μη διοικητικές περιφέρειες επιπέδου 3, μία από τις οποίες είναι υπερβολικά μικρή για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του άρθρου 3 παράγραφος 5. Τα κριτήρια για τέτοιες μη διοικητικές μονάδες είναι πιο αυστηρά απ’ ό,τι για τις διοικητικές περιφέρειες. Κατά συνέπεια, και οι δύο προτάσεις απορρίφθηκαν από την Επιτροπή βάσει του άρθρου 3 παράγραφος 2.

Η Τουρκία είχε ήδη καταλήξει σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με τις στατιστικές περιφέρειες πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού NUTS το 2003. Η τελική ταξινόμηση των περιφερειών NUTS που θα εγκριθεί κατά την ένταξη εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων και συμφωνιών στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας.

9. Αλλες χωρεσ και εδαφη

Η Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο δεν εφαρμόζεται στις περιφερειακές στατιστικές. Η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια που ορίζονται στον κανονισμό NUTS, αλλά δεν δεσμεύονται νομικά από αυτόν τον κανονισμό. Η συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Ελβετίας καλύπτει τις περιφερειακές στατιστικές σε ορισμένους τομείς.

Κατά καιρούς η Eurostat έχει λάβει αιτήματα από χρήστες για περιφερειακά στοιχεία βάσει ταξινόμησης που να μοιάζει με τη NUTS για άλλες χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ ή για εδάφη εκτός ΕΕ. Η Eurostat δεν κατάφερε να ανταποκριθεί σε αυτά τα αιτήματα, παρά την ανάγκη που δημιουργήθηκε από πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Σωκράτης», το πρόγραμμα «Interreg» ή η περιφερειακή πολιτική.

- Το πρόγραμμα «Σωκράτης», που υλοποιείται από τη Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, απαιτεί την περιφερειακή ταξινόμηση των χωρών CARDS στα Δυτικά Βαλκάνια και στα υπερπόντια εδάφη των κρατών μελών (απόφαση 2001/822/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2001, για τη σύνδεση των Υπερπόντιων Χωρών και Εδαφών με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα).

- Το πρόγραμμα «Interreg» εφαρμόζεται ένθεν κακείθεν των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και περιλαμβάνουν περιφέρειες σε χώρες όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία ή η Ρωσία. Επειδή δεν καθορίζονται περιφέρειες NUTS σε αυτές τις χώρες, οι επιλέξιμες περιφέρειες για το πρόγραμμα αυτό έχουν καθοριστεί ad hoc.

- Από γεωγραφική άποψη, ο κανονισμός NUTS εφαρμόζεται στο οικονομικό έδαφος που καθορίζεται στον κανονισμό ΕΣΟΛ(95) (σημεία 2.05 και 13.07)[5], κάτι που αποκλείει, κατά συνέπεια, από την ταξινόμηση NUTS ορισμένα ειδικά εδάφη όπως το Γιβραλτάρ ή το Άγιο Όρος.

10. Διάδοση

Ο πλήρης κατάλογος των περιφερειών, που περιλαμβάνει τους κωδικούς και τις ονομασίες, διατίθεται από τη βάση ταξινομήσεων RAMON, στον ιστοχώρο της Eurostat. Με τον τρόπο αυτό, οι πληροφορίες σχετικά με την ταξινόμηση NUTS καθίστανται διαθέσιμες στο ευρύτερο δυνατό κοινό.

Πέρα από τον κατάλογο περιφερειών, ο ιστοχώρος περιλαμβάνει εισαγωγικά και επεξηγηματικά κείμενα σχετικά με τη NUTS, καθώς και δύο ενότητες με χάρτες όπου εμφανίζονται τα σύνορα των περιφερειών. Ο σύνδεσμος για την εισαγωγική σελίδα είναι ο εξής:

http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nuts/.

Ένα εγχειρίδιο που περιλαμβάνει την ταξινόμηση NUTS και χάρτες των περιφερειών δημοσιεύθηκε από την Eurostat το 2003. Στη συνέχεια, κυκλοφόρησε αναθεωρημένη έκδοση, που περιλάμβανε όλες τις περιφέρειες NUTS στην ΕΕ-25, το 2004. Αντίγραφα αυτών των εκδόσεων διανεμήθηκαν στη Eurostat και σε στατιστικολόγους των κρατών μελών οι οποίοι είναι οι κύριοι αρμόδιοι επαφής με τη Eurostat για την υποβολή των περιφερειακών στατιστικών. Οι εν λόγω εκδόσεις είναι επίσης διαθέσιμες σε μορφότυπο PDF στον ιστοχώρο Eurostat στην εξής διεύθυνση:

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1073,1135281,1073_1135295&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_product_code=KS-BD-04-005.

Στις συνεδριάσεις των ομάδων εργασίας για το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα, που αποτελούν το κύριο φόρουμ συνομιλιών για τη NUTS με τις στατιστικές υπηρεσίες των κρατών μελών, η Eurostat παρουσίασε επανειλημμένως την ταξινόμηση NUTS και τους κανόνες της, ιδίως όσον αφορά τις αλλαγές στη NUTS. Παρουσιάσεις μπορεί επίσης να έγιναν στις ομάδες εργασίας σχετικά με ορισμένα άλλα ζητήματα (π.χ. γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα και στατιστικές, καθώς και στατιστικές για δημογραφικά στοιχεία, για τον τουρισμό και για τις μεταφορές) καθώς και σε μέλη ορισμένων Γενικών Διευθύνσεων πολιτικής της Επιτροπής.

11. Συμπερασματα

Ο κανονισμός NUTS λειτουργεί εντός του Ευρωπαϊκού Στατιστικού Συστήματος και εξυπηρετεί τον πρωταρχικό σκοπό του ως πλαισίου για τις περιφερειακές στατιστικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού NUTS επισημαίνει την πρόθεση να διατηρηθεί η σταθερότητα στην ταξινόμηση NUTS. Για ορισμένους τομείς περιφερειακών στατιστικών οποιαδήποτε αλλαγή στην ταξινόμηση NUTS δημιουργεί σημαντικά προβλήματα όσον αφορά τη διατήρηση και τον επανυπολογισμό των στατιστικών δεδομένων. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή ακολούθησε περιοριστική προσέγγιση στις προτάσεις της για αλλαγές στις περιφέρειες NUTS.

Το ζήτημα της προσθήκης επιπλέον περιφερειακών επιπέδων στον κανονισμό NUTS διερευνήθηκε σε βάθος, όπως και οι απαιτούμενες διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη. Υποβλήθηκε σχετική ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Το συμπέρασμα ήταν ότι, προς το παρόν, δεν θα έπρεπε να προστεθεί επιπλέον επίπεδο στον κανονισμό NUTS. Το ζήτημα θα πρέπει να επανεξεταστεί μετά το 2008.

Σε συνομιλίες με τις υποψήφιες χώρες, οι διατάξεις του κανονισμού NUTS χρησιμοποιήθηκαν για να ενθαρρύνουν τις οικείες χώρες να ευθυγραμμίσουν τις προτάσεις τους με μια περισσότερο εναρμονισμένη ευρωπαϊκή περιφερειακή ταξινόμηση.

Η αναθεώρηση του κανονισμού NUTS πραγματοποιήθηκε απρόσκοπτα, αλλά θα γίνουν ήσσονος σημασίας αλλαγές προκειμένου να ενοποιηθεί αυτή η διαδικασία κατά το γύρο αναθεώρησης του 2009.

[1] ΕΕ L 154 της 21.6.2003, σ. 1. Κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 105/2007 της Επιτροπής (ΕΕ L 39 της 10.2.2007, σ. 1).

[2] Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για τη σκοπιμότητα του καθορισμού κανόνων σε ευρωπαϊκή κλίμακα για αναλυτικότερα επίπεδα στην ταξινόμηση NUTS [COM(2005) 473 τελικό, της 6ης Οκτωβρίου 2005).

[3] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1888/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2005, περί τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 για τη θέσπιση κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) λόγω της προσχώρησης της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Εσθονίας, της Κύπρου, της Λεττονίας, της Λιθουανίας, της Ουγγαρίας, της Μάλτας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας και της Σλοβακίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 309 της 25.11.2005, σ. 1).

[4] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 105/2007 της Επιτροπής, της 1ης Φεβρουαρίου 2007, για τροποποίηση των παραρτημάτων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) (ΕΕ L 39 της 10.2.2007, σ. 1).

[5] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2223/96 του Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου 1996 περί του ευρωπαϊκού συστήματος εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Κοινότητας (ΕΕ L 310 της 30.11.1996, σ. 1).