[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ | Βρυξέλλες, 20.10.2006 COM(2006) 601 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Στρατηγική για την Αφρική: Μια περιφερειακή πολιτική εταιρική σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ειρήνη, ασφάλεια και ανάπτυξη στο Κέρας της Αφρικής{SEC(2006)1307} ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΚΕΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ. [pic] ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 1.1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 4 1.2. ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΕΧΕΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΕ 5 2. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ 6 2.1. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ 6 2.2. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΘΕΜΑΤΑ 7 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ 10 3.1. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ 10 3.2. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 11 3.3. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ 12 4. ΕΥΝΟΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ 12 4.1. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΕΕ 12 4.2. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΤΟΥ ΚΕΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ 13 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 14 6. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ 15 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Στρατηγική για την Αφρική: Μια περιφερειακή πολιτική εταιρική σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ειρήνη, ασφάλεια και ανάπτυξη στο Κέρας της Αφρικής 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Πλαίσιο δράσης Στις 20 Μαρτίου 2006, στην 11η σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Διακυβερνητικής Αρχής για την Ανάπτυξη (IGAD), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέθεσε ένα αρχικό σχέδιο στρατηγικής για την ειρήνη, την ασφάλεια και την ανάπτυξη στην περιοχή του Κέρατος της Αφρικής. Η ανακοίνωση αυτή εκφράζει το αμοιβαίο ενδιαφέρον και την πολιτική βούληση για επίτευξη σταθερότητας και αλληλεγγύης στην περιοχή και είναι το αποτέλεσμα διαβουλεύσεων υψηλού επιπέδου που έλαβαν χώρα μέχρι τότε και στις οποίες συμμετείχαν όλες οι χώρες της IGAD, καθώς και άλλοι ενδιαφερόμενοι περιφερειακοί φορείς, όπως ο Αραβικός Σύνδεσμος και η Αίγυπτος. Η ανακοίνωση αυτή βασίζεται σε δύο σημαντικές στρατηγικές που έχουν ήδη εφαρμοστεί από την ΕΕ: την «Ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη για την ανάπτυξη» που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και τους αντιπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου και της Επιτροπής, στις 20 Δεκεμβρίου 2005[1], και την «Στρατηγική ΕΕ-Αφρικής» που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 15-16 Δεκεμβρίου 2005. Η πρώτη παρέχει ένα γενικό πλαίσιο πολιτικής που επικεντρώνεται στην προσπάθεια για τη μείωση της φτώχειας και για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης με την εφαρμογή μιας συνολικής προσέγγισης που βασίζεται στην πρόληψη του ευάλωτου χαρακτήρα των κρατών, στην ενίσχυση της πρόληψης και επίλυσης των συγκρούσεων και στην εδραίωση της ειρήνης. Η δεύτερη υποστηρίζει την πολιτική της ΕΕ έναντι της Αφρικής επισημαίνοντας ότι « ζητήματα όπως ειρήνη και ασφάλεια, μετανάστευση, διασύνδεση ή διαχείριση καταστροφών απαιτούν κυρίως απαντήσεις σε επίπεδο περιφέρειας ή ηπείρου» και τονίζοντας την ανάγκη για «ανάπτυξη μιας σφαιρικής προσέγγισης για την πρόληψη των συγκρούσεων, η οποία αποβλέπει στην ενσωμάτωση της πολιτικής και της δράσης στους τομείς της ασφάλειας, της ανάπτυξης και της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η ΕΕ θα πρέπει συνεχώς να χρησιμοποιεί περιφερειακές και εθνικές στρατηγικές και μέσα ανάπτυξης για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αιτιών συγκρούσεων.» Η ασφάλεια και η ανάπτυξη είναι θέματα σημαντικά και συμπληρωματικά. Χωρίς ασφάλεια και ειρήνη δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί ανάπτυξη και εξάλειψη της φτώχειας και χωρίς ανάπτυξη και εξάλειψη της φτώχειας δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ειρήνη. Η βασική αυτή υπόθεση στην οποία στηρίζεται η στρατηγική ΕΕ-Αφρικής εφαρμόζεται ιδίως στην περιοχή του Κέρατος της Αφρικής. Το Κέρας της Αφρικής είναι μια από τις περιοχές που απειλούνται περισσότερο στον κόσμο από τις συγκρούσεις, καθώς και μια από τις φτωχότερες. Η παρατεινόμενη κρίση στα σύνορα μεταξύ Ερυθραίας και Αιθιοπίας, η κρίση που επικρατεί στη Σομαλία και οι συγκρούσεις στο Σουδάν και στη Βόρεια Ουγκάντα έχουν επιπτώσεις στη διαβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων, γεγονός που απομακρύνει την περιοχή από τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας. Με βάση αυτό το πλαίσιο δράσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα τη δημιουργία μιας «περιφερειακής πολιτικής εταιρικής σχέσης» με το Κέρας της Αφρικής[2] που θα χρησιμεύσει ως δοκιμή για την εφαρμογή της στρατηγικής ΕΕ-Αφρικής. Ο κύριος στόχος της ανακοίνωσης είναι να συμβάλει στη μείωση της αστάθειας της περιοχής, που είναι απαραίτητος όρος για την πραγματοποίηση των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας. Παρουσιάζει μια σφαιρική προσέγγιση για την πρόληψη των συγκρούσεων στο Κέρας της Αφρικής, αντιμετωπίζοντας βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα τις κύριες αιτίες αστάθειας, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, και ενισχύοντας την περιφερειακή συνεργασία. Θα πρέπει να καθοδηγήσει την εξωτερική δράση της ΕΕ στην περιοχή και την διατύπωση των εγγράφων στρατηγικής ανά χώρα και ανά περιφέρεια. 1.2. Γιατί το Κέρας της Αφρικής έχει στρατηγική σημασία για την ΕΕ Μια ευημερούσα, δημοκρατική, σταθερή και ασφαλής περιοχή εξυπηρετεί τα συμφέροντα των χωρών και των λαών τόσο του Κέρατος της Αφρικής όσο και της ΕΕ. Ωστόσο ένα ανεξέλεγκτο, πολιτικά παραμελημένο, οικονομικά περιθωριοποιημένο και περιβαλλοντικά κατεστραμμένο Κέρας της Αφρικής έχει τη δυνατότητα να απειλήσει την ευρύτερη σταθερότητα της περιοχής και της ΕΕ, να εξουδετερώσει τους στόχους της αναπτυξιακής πολιτικής και να αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ είναι ο πιο σημαντικός εταίρος της περιοχής του Κέρατος της Αφρικής όσον αφορά την ανάπτυξη. Αποτελεί επίσης και έναν από τους κύριους χορηγούς ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο ευάλωτος χαρακτήρας της κοινωνικοοικονομικής δομής και οι ανισότητες, οι ελλείψεις στον τομέα των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων, η χρόνια επισιτιστική ανασφάλεια, ο ανταγωνισμός για τους περιορισμένους φυσικούς πόρους, η κακή διακυβέρνηση και η δημογραφική αύξηση είναι βασικά χαρακτηριστικά της περιοχής, τα οποία οι πολιτικές της ΕΕ για τη μείωση της φτώχειας και για τη σταθερότητα, μαζί με τους περιφερειακούς και εθνικούς εταίρους, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν. Η σταθερότητα στο Κέρας της Αφρικής είναι επίσης στρατηγικής σημασίας για την ασφάλεια της ΕΕ. Οι διασυνοριακές δυναμικές, όπως η παράνομη μετανάστευση και η παράνομη διακίνηση όπλων, ναρκωτικών και τα κύματα προσφύγων αποτελούν παράγοντες που μεταδίδουν την αστάθεια και τις εντάσεις σε όλο το Κέρας της Αφρικής και πέρα απ'αυτό και μπορούν, ενδεχομένως, να φθάσουν μέχρι την ΕΕ. Το Κέρας της Αφρικής υφίσταται αυξημένο διεθνή έλεγχο στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας λόγω της εξάπλωσης του θρησκευτικού εξτρεμισμού και των ιδεολογικών επιρροών από γειτονικές υπο-περιφέρειες. Η επικρατούσα ανασφάλεια στην περιοχή συνέβαλε επίσης στη δημιουργία ενός κλίματος αναρχίας, εγκληματικότητας και ανταγωνισμού των τοπικών πολέμαρχων. Τα όρια, επομένως, μεταξύ πολιτικών συγκρούσεων, εγκληματικότητας και τρομοκρατίας δεν είναι ξεκάθαρα. Εξάλλου, η ΕΕ έχει μεγάλο οικονομικό συμφέρον να υπάρξει σταθερότητα στο Κέρας της Αφρικής. Η περιοχή αυτή συνορεύει με περιοχές της Μέσης Ανατολής που είναι σημαντικές από στρατηγική άποψη: βρέχεται από την Ερυθρά θάλασσα, που αποτελεί σημαντική θαλάσσια οδό για το εμπόριο και τον εφοδιασμό της ΕΕ, ιδίως σε ενέργεια· γειτονεύει με τη Σαουδική Αραβία που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο· διασχίζεται από το Νείλο, του οποίου η λεκάνη απορροής είναι ζωτικής σημασίας για την ύπαρξη της Αιγύπτου (η σταθερότητα στην Αίγυπτο αποτελεί επίσης σημαντικό στοιχείο για τη σταθερότητα της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής) και, τέλος, είναι πολύ κοντά σε χώρες που καλύπτονται από την πολιτική γειτονίας της ΕΕ, τόσο στη Βόρεια Αφρική όσο και στην εγγύς Ανατολή. Επιπλέον, η ΕΕ είναι ένας σημαντικός διεθνής εμπορικός εταίρος της περιοχής και υπάρχει δυνατότητα αύξησης των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, εάν ο εφοδιασμός σε ενέργεια και η οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή συνεχίζουν να αυξάνονται και να έχουν σωστή διαχείριση. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι άλλες χώρες, ιδίως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία έχουν αντιληφθεί τη στρατηγική σημασία που παρουσιάζει το Κέρας της Αφρικής και επενδύουν εκεί σημαντικούς πόρους. 2. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ 2.1. Περιφερειακές διασυνδέσεις Η περιοχή του Κέρατος της Αφρικής παρουσιάζει σύνθετες περιφερειακές, πολιτικές και διασυνοριακές διαστάσεις. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η σύγκλιση διαφόρων πολιτισμών όπως του Νείλου/Μπαντού, του αραβικού, του αιγυπτιακού και του αβυσσινιακού πολιτισμού· ο μεγάλος αριθμός πολέμων για την απόσχιση, την αυτονομία ή τις εδαφικές απαιτήσεις ( πολλές από τις οποίες έχουν σχέση με την εθνική θρησκευτική ταυτότητα), ο έλεγχος των πόρων και τα αμφισβητούμενα σύνορα· οι περιφερειακές επιπτώσεις της αύξησης του πληθυσμού, των κλιματικών μεταβολών και των σχετικών πιέσεων στους φυσικούς πόρους· οι τριβές που τροφοδοτούνται από τον ανταγωνισμό για τους υδάτινους πόρους του Νείλου· το υψηλό ποσοστό νομάδων βοσκών που συνδέονται κυρίως από εθνογλωσσικούς δεσμούς και δεν γνωρίζουν πολιτικά σύνορα, οι οποίοι αποτελούν τις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες της περιοχής· ένας πολιτισμός μιλιταριστικών τάσεων και ορισμένα οργανωμένα συμφέροντα στις πολεμικές οικονομίες· και η εγκατάλειψη, η υπανάπτυξη και η ανασφάλεια των συνοριακών ζωνών της περιοχής. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στην αστάθεια, στις συγκρούσεις, στη φτώχεια και στην κακή διακυβέρνηση και απαιτούν περιφερειακές λύσεις με διασυνοριακές και διακρατικές συνιστώσες που θα συμπληρώνουν τις κατάλληλες εθνικές απαντήσεις . Tο Κέρας της Αφρικής δεν αντιμετωπίζει μια σειρά ξεχωριστών συγκρούσεων, αλλά ένα περιφερειακό σύστημα ανασφάλειας στο οποίο συγκρούσεις και πολιτικές κρίσεις τροφοδοτούνται αμοιβαία. Το σημερινό πολιτικό και ιδεολογικό περιβάλλον στο Κέρας της Αφρικής συμβάλλει σε μια αυξανόμενη πόλωση και σε μόνιμη αστάθεια που εκτείνεται από το Νταρφούρ μέχρι τη Νότια Σομαλία και έχει συνολικά αρνητικό αντίκτυπο στην περιοχή. Οι περιφερειακές οργανώσεις όπως η Αφρικανική Ένωση και η IGAD παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην εξεύρεση βιώσιμων λύσεων στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Κέρας της Αφρικής. Το Παράρτημα Ι παρέχει μια γενική επισκόπηση της υπάρχουσας περιφερειακής αρχιτεκτονικής. Ορισμένες από τις πιο σημαντικές περιφερειακές διασυνδέσεις των κυριότερων συγκρούσεων της περιοχής περιλαμβάνονται συνοπτικά στο Παράρτημα II . Μπορούν να εξαχθούν τα ακόλουθα συμπεράσματα: - τα περισσότερα σύνορα είναι ασταθή, οι παραμεθόριες περιοχές κινδυνεύουν να γίνουν επίκεντρο διαφόρων συγκρούσεων και υπάρχουν πολλά αμφισβητούμενα σύνορα, - οι περισσότερες από τις χώρες με κοινά σύνορα έχουν, ή είχαν πρόσφατα, δύσκολες διακυβερνητικές σχέσεις, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε βία, - σε όλες τις σημαντικές συγκρούσεις της περιοχής, υπάρχουν στοιχεία ότι τα κράτη παρέχουν καταφύγιο, μετόπισθεν βάσεις, στρατιωτική βοήθεια και διπλωματική αναγνώριση σε ομάδες που πολεμούν σε γειτονικά κράτη. Αυτές οι περιφερειακές διασυνδέσεις εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους: - ένα πρόσφατο σημαντικό πολιτικό γεγονός υπήρξε η προσέγγιση του Σουδάν, της Ερυθραίας και των εμφανιζόμενων ισλαμικών δικαστηρίων στη Σομαλία, - οι εντάσεις μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας έχουν επιπτώσεις όχι μόνο κατά μήκος των κοινών συνόρων, αλλά επίσης στην εσωτερική πολιτική των δύο χωρών και στις συγκρούσεις στη Σομαλία και στο Σουδάν, - η Αιθιοπία είχε, και συνεχίζει να έχει, πολύπλοκες σχέσεις με πολλούς από τους γείτονές της, - η σημερινή αστάθεια στο Νταρφούρ και στη Νότια Σομαλία τροφοδοτήθηκε από διεθνείς παράγοντες και έχει επιπτώσεις σε γειτονικές χώρες και περιοχές. 2.2. Περιφερειακά οριζόντια θέματα Υπάρχουν πολλά σημαντικά οριζόντια θέματα που είναι κοινά στις κρίσεις που παρουσιάζονται στο Κέρας της Αφρικής. Διακυβέρνηση και ασφάλεια: ένα σημαντικό θέμα στη μείωση της αστάθειας στο Κέρας της Αφρικής είναι να αντιμετωπισθεί η αυξανόμενη αλληλεξάρτηση μεταξύ ανασφάλειας, φτώχειας και διακυβέρνησης. Στο κέντρο αυτής της σχέσης υπάρχουν κοινότητες που αισθάνονται περιθωροποιημένες όσον αφορά την εθνική κατανομή της εξουσίας, του πλούτου και της πρόσβασης στους φυσικούς πόρους, στις κοινωνικές υπηρεσίες, στην ασφάλεια και στη δικαιοσύνη. Οι κοινότητες αυτές μπορεί με το πέρασμα του χρόνου να έχουν διεκδικήσεις που να οδηγήσουν σε βίαιη εξέγερση. Οι συγκρούσεις στο Κέρας της Αφρικής μπορούν να επιδεινωθούν από ισχυρά δίκτυα κρατικών και μη κρατικών παραγόντων, όπως είναι οι πολέμαρχοι και η επιχειρηματική κοινότητα, που επωφελούνται από τις πολεμικές οικονομίες – συμπεριλαμβανομένων των δικτύων διακίνησης όπλων, ναρκωτικών και ανθρώπων – τις οποίες ως ένα βαθμό ελέγχουν, γεγονός που εξηγεί το εωδιαφέρον τους για τη διατήρηση του status quo, ενισχύοντας κατ'αυτόν τον τρόπο την περιθωριοποίηση των κοινοτήτων και την χειραγώγηση εθνοτικών ομάδων. Επιπλέον, η αστάθεια και οι συγκρούσεις στο Κέρας της Αφρικής και η παραβίαση σε ορισμένες περιπτώσεις των οικουμενικών δικαιωμάτων διαιωνίζονται από την έλλειψη πολιτικού χώρου που θα επιτρέψει την ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, από τον ολοκληρωτισμό και τον μιλιταρισμό και από την παρέμβαση εξωτερικών δυνάμεων. Θρησκευτικός φονταμενταλισμός: Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός γίνεται όλο και πιο σημαντικό περιφερειακό πρόβλημα λόγω των ακόλουθων παραγόντων: (i) η αδυναμία των κρατικών θεσμών στο Κέρας της Αφρικής έχει ως συνέπεια να γίνεται η περιοχή στόχος φονταμενταλιστικών ομάδων, (ii) οι διεκδικήσεις που ενδυναμώνονται από τη φτώχεια και τις συγκρούσεις έχουν ως συνέπεια να γίνεται η περιοχή πρόσφορο έδαφος για θρησκευτικό εξτρεμισμό και ακτιβισμό, και (iii) επίδραση στην περιοχή της ιδεολογίας του εξτρεμιστικού φονταμεταλισμού ιδίως από ορισμένα τμήματα της γειτονικής Μέσης Ανατολής. Mετανάστευση, πρόσφυγες και άτομα εκτοπισθέντα στο εσωτερικό της χώρας: Το Κέρας της Αφρικής είναι μια από τις περιοχές με τον υψηλότερο αριθμό μεταναστών και προσφύγων στον κόσμο. Κάθε χώρα της περιοχής πλήττεται από το φαινόμενο αυτό, είτε ως χώρα καταγωγής των μεταναστών/προσφύγων, είτε ως χώρα διέλευσης ή προορισμού ή και τα δύο. Τα άτομα που εκτοπίζονται στο εσωτερικό της ίδιας τους της χώρας παραμένουν ιδιαίτερα ευάλωτα και αποτελούν αριθμητικά την πιο σημαντική ομάδα, θα πρέπει δε να ληφθούν υπόψη στην εξίσωση ανάπτυξης και ανασφάλειας. Η κρίση αυτή, της οποίας η διάσταση είναι πολύ σημαντική από πολιτική και περιφερειακή άποψη καθώς και από άποψη ασφάλειας, αποτελεί ένα δείκτη πολιτικής περιθωριοποίησης και αποκλεισμού καθώς και πηγή περιφερειακής αστάθειας που τροφοδοτεί τις εντάσεις μεταξύ κρατών. Οι πρόσφυγες είναι, επιπλέον, πιο ευάλωτοι στην εκμετάλλευση από τους λαθρεμπόρους και από τα δίκτυα εγκληματιών/τρομοκρατών. Η παράνομη διακίνηση ατόμων στις χώρες του Κόλπου, που περιλαμβάνει όχι μόνο πρόσφυγες αλλά, επίσης, περιθωριοποιημένες και φτωχές κοινότητες και το γεγονός ότι η περιοχή είναι κύρια πύλη εισόδου στην Ευρώπη αποτελούν σοβαρά προβλήματα. Διάδοση και παράνομη χρησιμοποίηση φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού (SALW): Το πρόβλημα της διάδοσης και της παράνομης χρησιμοποίησης φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού είναι μεγάλο σε όλο το Κέρας της Αφρικής. Η μεγάλη διαθεσιμότητα και η γενικευμένη χρήση φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού είναι εν μέρει αποτέλεσμα των προηγούμενων και των σημερινών πολέμων στο Κέρας της Αφρικής και στις γειτονικές χώρες (ορισμένες τρίτες χώρες προμηθεύουν όπλα σε επαναστατικές ομάδες και σε ομάδες της αντιπολίτευσης) και είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην παρουσία πολέμαρχων, παραστρατιωτικών ομάδων, εγκληματικών δικτύων καθώς και στην ύπαρξη εγκληματικότητας και ένοπλης βίας στην περιοχή. Χρησιμεύει, επίσης, ως καταλύτης της τρομοκρατίας. Η παράνομη διακίνηση φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού και άλλες παράνομες διακινήσεις στο Κέρας της Αφρικής έχουν μια σημαντική διαπεριφερειακή και παγκόσμια διάσταση. Η ευρείας κλίμακας παράνομη διακίνηση όπλων ευδοκιμεί μεταξύ του Κέρατος της Αφρικής και της περιοχής των Μεγάλων Λιμνών, της Κεντρικής Αφρικής, της Βόρειας Αφρικής και της Αραβικής Χερσονήσου. Για το λόγο αυτό, πολλά από τα κράτη μέλη της ΕΕ δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην παράνομη διακίνηση φορητών συστημάτων αντιαεροπορικής άμυνας (ΜANPADS) και άλλων πολύ ευαίσθητων όπλων από την Ερυθρά θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν. Ασφάλεια των παραμεθόριων περιοχών: Η ανασφάλεια και η υπανάπτυξη των παραμεθόριων και των περιφερειακών περιοχών είναι σημαντικά στοιχεία της περιφερειακής αστάθειας. Τα σύνορα είναι διαπερατά και αυτό έχει ως συνέπεια σοβαρά προβλήματα ανασφάλειας, λαθρεμπορίας/παράνομης διακίνησης, βίας και υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ο ανταγωνισμός για πρόσβαση σε φυσικούς πόρους όπως το νερό, η ξυλεία και τα δασικά προϊόντα εκτός ξυλείας, τα ψάρια και η εύφορη γη, έχει περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις για την ασφάλεια του πληθυσμού στην περιοχή, ιδίως όταν συνοδεύεται από δημογραφική αύξηση και περιθωριοποίηση απομακρυσμένων περιοχών. Οι επιπτώσεις της ερημοποίησης και των κλιματικών αλλαγών θα επιτείνουν ακόμη περισσότερο την πίεση στους φυσικούς πόρους. Η πρόσβαση σε περιορισμένους υδάτινους πόρους και η περιβαλλοντική προστασία των υδάτινων πόρων έχουν ιδιαίτερα σημαντική περιφερειακή διάσταση διότι η κύρια λεκάνη απορροής ποταμού στην περιοχή, ο Νείλος, αποτελεί διασυνοριακό πόρο τον οποίο μοιράζονται δέκα κράτη, εκ των οποίων πέντε από τα επτά κράτη του Κέρατος της Αφρικής. Άλλοι σημαντικοί διασυνοριακοί ποταμοί, οι οποίοι πηγάζουν από την Αιθιοπία και διασχίζουν τη Σομαλία και την Κένυα, είναι ο Shabelle, ο Juba και ο Omo. Υπάρχουν ενδεχόμενες περιφερειακές εντάσεις σχετικά με την κατανομή των υδάτων του Νείλου, ιδίως μεταξύ της Αιγύπτου και των παραποτάμιων κρατών στα ανάντη του ποταμού. Η διαρθρωτική επισιτιστική ανασφάλεια αποτελεί επίσης πηγή ανησυχίας και πλήττει κυρίως τους νομάδες βοσκούς[3] και τους γεωκτηνοτρόφους. Η εξάντληση των φυσικών πόρων, η αποξήρανση των πηγαδιών και η υποβάθμιση των βοσκότοπων αποτελούν αιτίες για εθνικές εντάσεις και συγκρούσεις στο Κέρας της Αφρικής. Η επισιτιστική ανασφάλεια έχει επιπτώσεις και ως αίτιο και ως αποτέλεσμα στην περιφερειακή σταθερότητα. Η αντιμετώπιση των πολιτικών αιτιών της επισιτιστικής ανασφάλειας έχει στρατηγική σημασία για να μπορέσει να σπάσει ο φαύλος κύκλος της αστάθειας που προκαλεί πείνα, και αντιστρόφως. Νομαδική κτηνοτροφία: Το Κέρας της Αφρικής έχει ένα υψηλό αριθμό, εποχιακά μετακινούμενων, δια μέσου των συνόρων βοσκών, των οποίων οι κοινότητες συχνά είναι περιθωριοποιημένες και αποκλεισμένες. Η έλλειψη πολιτικής συνέβαλε στην ενθάρρυνση ή στην ανοχή βίαιων συγκρούσεων μεταξύ των νομάδων κτηνοτρόφων ή μεταξύ των νομάδων κτηνοτρόφων και άλλων ομάδων του πληθυσμού. Οι νομάδες κτηνοτρόφοι οδηγήθηκαν σε λαθρεμπορία, σε εξεγέρσεις και σε όλο και πιο βίαιες συγκρούσεις. Οι σχέσεις μεταξύ νομάδων κτηνοτρόφων και γεωκτηνοτρόφων είναι, επίσης, κρίσιμες εφόσον η πρόσβαση στη γη, στο νερό και σε άλλους φυσικούς πόρους που είναι απαραίτητοι για τη γεωργία αποτελεί πηγή εντάσεων. Ένα άλλο οριζόντιο σοβαρό πρόβλημα, που επιδεινώνει όλους αυτούς τους παράγοντες, είναι η δημογραφική άνοδος στην περιοχή ( Παραρτήματα III και IV ). Η περιοχή της IGAD έχει σήμερα πληθυσμό 195 εκατ. ατόμων και εκτιμάται ότι το έτος 2050 θα ανέλθει στα 480 εκατ. άτομα, θα αντιπροσωπεύει δηλ. το 25% του συνολικού πληθυσμού της Αφρικής. Αυτός ο ταχέως αυξανόμενος πληθυσμός αυξάνει ακόμη περισσότερο την πίεση στους περιορισμένους φυσικούς πόρους και αντιπροσωπεύει μια πρόκληση για την ανάπτυξη και τη σταθερότητα της περιοχής. 3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ Tο πρόγραμμα εργασίας έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει τις σημαντικές περιφερειακές προκλήσεις που περιγράφονται ανωτέρω, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία σε συγκεκριμένες ενέργειες και πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν για να επιτευχθεί μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα σε περιφερειακό επίπεδο. 3.1. Ενίσχυση της αποτελεσματικής περιφερειακής πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας και ολοκλήρωσης Υψηλή προτεραιότητα της περιφερειακής εταιρικής σχέσης αποτελεί η ενίσχυση της ικανότητας και της πολιτικής δέσμευσης της Αφρικανικής Ένωσης, της IGAD και των άλλων υπο-περιφερειακών οργανώσεων για μπορέσουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην περιφερειακή σταθεροποίηση. Μια ενισχυμένη εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΕ, της Αφρικανικής Ένωσης και των υπο-περιφερειακών οργανώσεων θα πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα μέτρα: 1. Βελτίωση της πολιτικής και λειτουργικής συνεργασίας με την IGAD, με την επεξεργασία κοινού οράματος και σχεδίου εφαρμογής που θα επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς τομείς συνεργασίας: (i) ειρήνη, ασφάλεια και διακυβέρνηση, (ii) νομαδική κτηνοτροφία και επισιτιστική ασφάλεια, και (iii) θεσμική ανάπτυξη. 2. Ενεργό συμμετοχή της Αφρικανικής Ένωσης στο Κέρας της Αφρικής και ενίσχυση των αφρικανικών ικανοτήτων[4], ιδίως στον τομέα της πρόληψης των συγκρούσεων, της διαμεσολάβησης για την επίλυσή τους, και της ανάπτυξης στρατιωτικών επιχειρήσεων ελέγχου και διατήρησης της ειρήνης. Η δημιουργία Στρατιωτικής Ταξιαρχίας Παρέμβασης της Ανατολικής Αφρικής (EASBRIG) στο πλαίσιο της Αφρικανικής Μονάδας Παρέμβασης είναι μια θετική εξέλιξη στην ενίσχυση των ικανοτήτων για την ανάπτυξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων ελέγχου και διατήρησης της ειρήνης. Η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει αυτήν την πρωτοβουλία καθώς και τις ικανότητες της Γραμματείας του Συμβουλίου Ειρήνης και Ασφάλειας της Αφρικανικής Ένωσης. 3. Προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης στο Κέρας της Αφρικής, μεταξύ άλλων, μέσω των διαπραγματεύσεων για την συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης (EPA) . Η Κοινή Αγορά της Ανατολικής και Μεσημβρινής Αφρικής (COMESA) και η Κοινότητα της Ανατολικής Αφρικής αποτελούν βασικά μέσα της περιφερειακής ολοκλήρωσης και θα πρέπει, οπωσδήποτε, να αποτελέσουν τμήμα της μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την οικοδόμηση της ειρήνης στην περιοχή. Στα κοινοτικά περιφερειακά και παναφρικανικά προγράμματα, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις υποδομές και τις επικοινωνίες, εφόσον αποτελούν στρατηγικά μέσα περιφερειακής ολοκλήρωσης σύμφωνα με την στρατηγική για την Αφρική. Στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης ΕΕ-Αφρικής για τις υποδομές, η ΕΕ θα ενισχύσει τις υποδομές και τις σχετικές υπηρεσίες καθώς και τις διασυνδέσεις στο Κέρας της Αφρικής και μεταξύ των περιοχών της Αφρικής. 4. Το Δεκέμβριο του 2005, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ενισχύσει τις αφρικανικές προσπάθειες για τον έλεγχο και την βελτίωση της διακυβέρνησης και για την ανάπτυξη μιας πρωτοβουλίας σχετικά με την διακυβέρνηση που θα έχει ως στόχο να ενισχύσει τις εθνικές μεταρρυθμίσεις που προωθούνται από τον Αφρικανικό Μηχανισμό Επιθεώρησης από Ομοτίμους (APRM) . Διάφορα κράτη από την περιοχή του Κέρατος της Αφρικής (Αιθιοπία, Σουδάν, Κένυα και Ουγκάντα) έχουν ήδη προσχωρήσει στο APRM· όσον αφορά τη στήριξη για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, αυτή θα έπρεπε να δοθεί στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της ΕΕ για τη διακυβέρνηση. 3.2. Αντιμετώπιση των βασικών στρατηγικών πολιτικών προβλημάτων εθνικού επιπέδου που έχουν περιφερειακές επιπτώσεις Αυτό το τμήμα του προγράμματος εργασίας επικεντρώνεται στα βασικά στρατηγικά πολιτικά προβλήματα εθνικού επιπέδου που ενδέχεται να έχουν τις πιο σοβαρές περιφερειακές επιπτώσεις. Ένας ορισμένος αριθμός ζητημάτων και περιφερειακών προτεραιοτήτων αναφέρεται κατωτέρω και θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αντικείμενο πολιτικού διαλόγου μεταξύ της ΕΕ και του Κέρατος της Αφρικής. 1. Στο Σουδάν, οι περιφερειακοί υποστηρικτές καθώς και οι αντίπαλοι της/των ειρηνευτικής/ών διαδικασίας/ών και τα συμφέροντά τους θα πρέπει να εντοπιστούν και να ληφθούν υπόψη στο διάλογο και τη συνεργασία. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις περιφερειακές επιπτώσεις από την κρίση του Νταρφούρ. 2. Η διασυνοριακή στήριξη των κρατών στις ένοπλες ομάδες θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην ημερήσια πολιτική/διπλωματική ημερήσια διάταξη της ΕΕ και των χωρών της περιοχής του Κέρατος της Αφρικής. 3. Θα πρέπει να αναληφθούν δεσμεύσεις με πρωτοβουλίες για την εξεύρεση λύσεων σχετικά με το θέμα της οροθέτησης των συνόρων, ιδίως των συνόρων μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας, που έχουν ευρύτερες επιπτώσεις στην περιοχή. Η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ερυθραίας και Αιθιοπίας είναι απαραίτητη για την ειρήνη και τη σταθερότητα στο Κέρας της Αφρικής. 4. Η πολιτική προσέγγιση της Κένυας και του Τζιμπουτί θα πρέπει να αναπτυχθεί και να επανεξεταστεί, λαμβάνοντας υπόψη το ρόλο τους στην περιφερειακή σταθερότητα. 5. Όσον αφορά την περιφερειακή σταθερότητα, η «αυτοσυγκράτηση» δεν μπορεί να θεωρηθεί επιλογή για τη Σομαλία· αντιθέτως, θα πρέπει να αντιμετωπισθούν τα βαθύτερα αίτια της αστάθειας στη Σομαλία. Οι ανησυχίες των γειτονικών χωρών της Σομαλίας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι χώρες αυτές θα πρέπει να παίξουν ένα θετικό και σταθεροποιητικό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία της Σομαλίας. Η συμμετοχή της Σομαλίας στην περιφερειακή εταιρική σχέση θα αποτελέσει δοκιμή για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής ( βλ. Παράρτημα V ). 6. Στην ειρηνευτική διαδικασία της Βόρειας Ουγκάντας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι περιφερειακές διαστάσεις της σύγκρουσης, ιδίως όσον αφορά το Νότιο Σουδάν. 3.3. Αντιμετώπιση των περιφερειακών οριζόντιων και διασυνοριακών θεμάτων στο Κέρας της Αφρικής Πολλά σημαντικά οριζόντια και διασυνοριακά θέματα θα πρέπει να αντιμετωπισθούν με συστηματικό τρόπο. Η ανακοίνωση προτείνει κοινοτική περιφερειακή δράση που θα στηρίζεται σε τρεις ανεξάρτητους πυλώνες και περιγράφει στο Παράρτημα VI τις πολιτικές λύσεις για την επίτευξη των ακόλουθων στόχων: 1. Βελτίωση της διακυβέρνησης και της ασφάλειας και ενίσχυση της δέσμευσης με το πολιτικό Ισλάμ και του διαλόγου μεταξύ των κοινωνιών/πολιτισμών. 2. Ενίσχυση της ανάπτυξης, του εμπορίου, της ασφάλειας και της πολιτικής συμμετοχής, ιδίως στις «παραμεθόριες περιοχές», βελτίωση της διαχείρισης της μετανάστευσης και των προσφύγων και πρόληψη του λαθρεμπορίου και της διάδοσης φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού. 3. Βελτίωση των πολιτικών και των προγραμμάτων σχετικά με την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού για την πρόσβαση στους φυσικούς πόρους, ιδίως με την ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών επισιτιστικής ασφάλειας και μείωσης των συγκρούσεων που αφορούν τους νομάδες κτηνοτρόφους, ενίσχυση της διακυβέρνησης και της από κοινού διαχείρισης των πόρων γλυκού νερού. 4. ΕΥΝΟΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ Για την επιτυχία της εφαρμογής των μέτρων που περιγράφονται στην παρούσα ανακοίνωση απαιτείται συνεννόηση και συντονισμένη δράση εκ μέρους των κρατών μελών της ΕΕ και της IGAD καθώς και ελαστικότητα, ανταπόκριση στις δυναμικές καταστάσεις και καινοτόμος χρήση των κατάλληλων μέσων για να δημιουργηθούν κίνητρα για πολιτική αλλαγή. Επιπλέον, η περιφερειακή αυτή πολιτική εταιρική σχέση θα εξελιχθεί δυναμικά με τακτική αναθεώρηση και ανάπτυξη των κοινών πολιτικών και προγραμμάτων. Θα δημιουργηθούν, επομένως, πολλές απαιτήσεις όσον αφορά τις ικανότητες της ΕΕ/IGAD για συντονισμό, ανάπτυξη των πολιτικών και εφαρμογή των προγραμμάτων και προτείνονται τα ακόλουθα συνοδευτικά μέτρα. 4.1. Προτεινόμενα συνοδευτικά μέτρα της ΕΕ - Προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών και διαβουλεύσεων μεταξύ των κρατών μελών και των οργάνων της ΕΕ ώστε να αναπτυχθούν η αμοιβαία κατανόηση και οι κοινές προσεγγίσεις όσον αφορά το Κέρας της Αφρικής. - Διατήρηση και ανάπτυξη της αποτελεσματικής χρησιμοποίησης των υφιστάμενων κοινοτικών μέσων ώστε να βελτιωθεί ο συντονισμός και ο διάλογος, συμπεριλαμβανομένων των αποστολών της τρόικα, των κοινών αποστολών Συμβουλίου/Επιτροπής και των ειδικών αντιπροσώπων της ΕΕ. Συγκεκριμένα, η ΕΕ θα μπορούσε να προωθήσει το φόρουμ των διεθνών εταίρων ως πλατφόρμα διαλόγου με την IGAD. - Πλήρης αξιοποίηση του άρθρου 8 της συμφωνίας εταιρικής σχέσης του Cotonou για να διευκολυνθεί και να προωθηθεί ο διάλογος με τους κύριους φορείς (εθνικές κυβερνήσεις, περιφερειακές οργανώσεις). Η ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίσει ότι ο πολιτικός διάλογος που προβλέπεται στο άρθρο 8 θα επικεντρώνεται στα περιφερειακά θέματα και, ιδίως, στις περιφερειακές επιπτώσεις από τις ενέργειες μεμονωμένων κρατών. - Προώθηση του μικρομεσαίου επιπέδου προσέγγισης για την πρόληψη, διαχείριση και επίλυση των συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένων των δομών με μη κρατικούς φορείς. - Ένταξη της συζήτησης για τα σχετικά με το Κέρας της Αφρικής θέματα στις συνομιλίες και στις επαφές με τους κύριους ενδιαφερόμενους φορείς της ευρύτερης αφρικανικής και αραβικής περιοχής, ιδίως την Αίγυπτο, τα Αραβικά Κράτη του Κόλπου, τον Αραβικό Σύνδεσμο και τα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Αφρικής. - Βελτίωση του διαλόγου και του συντονισμού για το θέμα του Κέρατος της Αφρικής με τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, την Ιαπωνία, τον Καναδά, τη Ρωσία και την Κίνα. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρξει συγκροτημένος διάλογος με τα Ηνωμένα Έθνη και τους σχετικούς οργανισμούς. - Ενίσχυση της ένταξης των θεμάτων που αφορούν την "ανθρώπινη ασφάλεια", συμπεριλαμβανομένων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, των δημογραφικών θεμάτων και του περιβάλλοντος (νερό, βιώσιμη διαχείριση των παράκτιων και δασικών περιοχών, ερημοποίηση και προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές) σε προγράμματα ανάπτυξης και προώθηση της ένταξης των θεμάτων αυτών σε στρατηγικές των εταίρων στην περιοχή του Κέρατος της Αφρικής. - Εναρμόνιση όλων των στρατηγικών, πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΚ που απευθύνονται στις χώρες του Κέρατος της Αφρικής για να εξασφαλισθεί ότι λαμβάνονται ουσιαστικά υπόψη τα κύρια περιφερειακά και οριζόντια θέματα και όρια πράγματι συμβάλλουν στην περιφερειακή πολιτική εταιρική σχέση της ΕΕ για την περιοχή. Στα έγγραφα εθνικής στρατηγικής για τις χώρες του Κέρατος της Αφρικής, η ΕΕ θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο περιφερειακό πλαίσιο και στην ανάλυση καθώς και στην αξιολόγηση των αιτιών των βίαιων συγκρούσεων. - Η Επιτροπή, κατά την προετοιμασία των νέων στρατηγικών συνεργασίας με το Κέρας της Αφρικής και την IGAD, θα εναρμονίσει τις εθνικές και περιφερειακές στρατηγικές του 10ου ΕΤΑ (2008-2013) με την περιφερειακή πολιτική εταιρική σχέση για το Κέρας της Αφρικής. Στο μέτρο του δυνατού, θα υπάρξει και ενίσχυση από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η διακυβέρνηση, οι φυσικοί πόροι και η επισιτιστική ασφάλεια, η εκπαίδευση και η περιφερειακή ολοκλήρωση που επικεντρώνεται στις υποδομές θα πρέπει να αποτελέσουν τους κύριους τομείς συνεργασίας που διέπουν τις εθνικές και περιφερειακές στρατηγικές. 4.2. Προτεινόμενα συνοδευτικά μέτρα των εταίρων του Κέρατος της Αφρικής - Συζήτηση και προώθηση της περιφερειακής στρατηγικής μεταξύ των κρατών μελών, της Γραμματείας της IGAD και των άλλων πολιτικών οργάνων και αρμόδιων περιφερειακών φορέων καθώς και με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με σκοπό το συντονισμό των θέσεών τους και την προσχώρηση όλων των ενδιαφερόμενων φορέων. - Οι περιφερειακές οργανώσεις και οι περιφερειακοί εταίροι θα πρέπει να είναι ανοιχτοί σε συστηματικό διάλογο, σε όλα τα επίπεδα, για τις σημαντικές περιφερειακές προκλήσεις όπως η διακυβέρνηση, οι συγκρούσεις, η επισιτιστική ασφάλεια, η λαθρεμπορία και η κατανομή των πόρων, η ασφάλεια και ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός και θα πρέπει να δεσμευθούν για τον εντοπισμό των μηχανισμών της αλλαγής. - Προώθηση της ανταλλαγής πληροφοριών και της σαφήνειας των αντίστοιχων ρόλων των περιφερειακών οργανώσεων, των εταίρων του Κέρατος της Αφρικής, των γειτονικών χωρών και των σημαντικών περιφερειακών φορέων με σκοπό την ανάπτυξη ενός κοινού οράματος. - Οι χώρες του Κέρατος της Αφρικής και οι περιφερειακές οργανώσεις θα πρέπει να διαθέσουν επαρκείς πόρους για το διάλογο και το πρόγραμμα εργασίας και να καταστήσουν λειτουργική τη δομή του ενισχυμένου διαλόγου με την Ευρωπαϊκή Ένωση. - Οι εταίροι του Κέρατος της Αφρικής θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις αιτίες των συγκρούσεων και να προωθήσουν την διατομεακή συνεργασία, όπως για παράδειγμα, η σχέση μεταξύ συγκρούσεων, κατανομής των φυσικών πόρων, νομάδων κτηνοτρόφων και επισιτιστικής ασφάλειας. - Εφαρμογή των σχετικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων και των δεσμεύσεων των κρατών μελών για να επιτραπεί η καλή λειτουργία της Γραμματείας της IGAD. - Αναθεώρηση και ενημέρωση της στρατηγικής της IGAD και ολοκλήρωση της τομεακής στρατηγικής της IGAD για την ειρήνη και την ασφάλεια. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η παρούσα ανακοίνωση θέτει σε εφαρμογή τη στρατηγική για την Αφρική με την εισαγωγή μιας περιφερειακής πολιτικής εταιρικής σχέσης της ΕΕ με το Κέρας της Αφρικής που στηρίζεται σε ανάλυση της δυναμικής και των σημαντικών περιφερειακών προβλημάτων στην περιοχή του Κέρατος της Αφρικής. Η εταιρική σχέση έχει ως στόχο την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης στην περιοχή. Παρέχει πολιτικό πλαίσιο για τις συγκεκριμένες περιφερειακές πρωτοβουλίες και προγράμματα και για συγκροτημένο και ανοικτό διάλογο μεταξύ των εταίρων σε όλα τα επίπεδα. Η εφαρμογή της εταιρικής σχέσης θα αρχίσει το 2007 και θα αναθεωρηθεί από κοινού, μετά από δύο χρόνια για να ληφθεί υπόψη η πρόοδος που διαπιστώθηκε στο πρόγραμμα εργασίας και για να προσαρμοστεί και να εναρμονιστεί με τις επικρατούσες συνθήκες στην περιοχή. 6. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ALIVE: | Africa Livestock – Ζωικό κεφάλαιο στην Αφρική | AMCOW: | African Ministerial Conference on Water – Αφρικανικό Υπουργικό Συμβούλιο για τα Ύδατα | AMESD: | African Monitoring for the Environment and Sustainable Development – Αφρικανική Παρακολούθηση του Περιβάλλοντος για την Αειφόρο Ανάπτυξη | APF: | African Peace Facility – Ειρηνευτικό Μέσο για την Αφρική | AU: | African Union – Αφρικανική Ένωση | CEWARN: | Conflict Early Warning and Response Mechanism-Μηχανισμός Έγκαιρης Προειδοποίησης και Ανταπόκρισης για τις Συγκρούσεις | COMESA: | Common Market of Eastern and Southern Africa –Κοινή Αγορά της Ανατολικής και Μεσημβρινής Αφρικής | CPA: | Comprehensive Peace Agreement – Συνολική Ειρηνευτική Συμφωνία | CSO: | Civil Society Forum – Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών | DDR: | Disarmament Demobilisation Reintegration – Αφοπλισμός, Αποστράτευση, Επανένταξη | EAC: | East Africa Community –Κοινότητα της Ανατολικής Αφρικής | EASBRIG:: | Eastern Africa Standby Brigade – Ταξιαρχία Επαγρύπνησης της Ανατολικής Αφρικής | EC: | European Commission – Ευρωπαϊκή Ένωση | EPA: | Economic Partnership Agreement – Συμφωνία Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης | EPLF: | Eritrean People’s Liberation Front- Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο της Ερυθραίας | EU: | European Union – Ευρωπαϊκή Ένωση | FRUD: | Front pour la Restauration de l’Unité et de la Démocratie (Djibouti) – Μέτωπο για την αποκατάσταση της Ενότητας και της Δημοκρατίας (Τζιμπουτί) | ICG: | International Contact Group (ICG) on Somalia – Διεθνής Ομάδα Επαφών για τη Σομαλία | IDP: | Internally Displaced Person – Άτομα εκτοπισθέντα στο εσωτερικό της χώρας | IGAD: | Intergovernmental Authority on Development – Διακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξη | IPF: | IGAD Partners Forum – Φόρουμ της Εταιρικής Σχέσης της IGAD | LRA: | Lord’s Resistance Army – Αντιστασιακός Στρατός του Κυρίου | MANPADS: | Man Portable Air Defence System – Φορητό Σύστημα Αντιαεροπορικής Άμυνας | NBI: | Nile Basin Initiative – Πρωτοβουλία της Λεκάνης του Νείλου | NDA: | National Democratic Alliance (Sudan) – Εθνικός Δημοκρατικός Συνασπισμός (Σουδάν) | NEPAD: | New Partnership for Africa’s Development – Νέα Εταιρική Σχέση για την Ανάπτυξη της Αφρικής | NGO: | Non-governmental organisation - Μη κυβερνητική οργάνωση | OECD DAC: | Organisation for Economic Cooperation and Development / Development Assistance Committee – Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) / Επιτροπή Αναπτυξιακής Βοήθειας (ΕΑΒ) | OLF: | Oromo Liberation Front – Απελευθερωτικό Μέτωπο του Oromo | ONLF: | Ogaden National Liberation Front – Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Ogaden | RECSA: | Regional Centre for Small Arms and Light Weapons – Περιφερειακό Κέντρο Φορητών Όπλων και Ελαφρού Οπλισμού | REFORM: | Regional Food Security and Risk Management Programme – Περιφερειακό Πρόγραμμα για την Επισιτιστική Ασφάλεια και την Διαχείριση των Κινδύνων | RPF: | Regional Political Framework – Περιφερειακό Πολιτικό Πλαίσιο | SALW: | Small Arms and Light Weapons - Φορητά Όπλα και Ελαφρός Οπλισμός | SPLA: | Sudan People’s Liberation Army – Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός του Σουδάν | SRRC: | Somali Reconciliation and Restoration Council –Συμβούλιο για την Συμφιλίωση και την Αποκατάσταση της Σομαλίας | SSR: | Security Sector Reform – Μεταρρύθμιση του Τομέα της Ασφάλειας | TFG: | Transitional Federal Government – Μεταβατική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση | TFIs: | Transitional Federal Institutions – Μεταβατικοί Ομοσπονδιακοί Θεσμοί | TPLF: | Tigrean People’s Liberation Front- Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Tigray | [1] ΕΕ (ΕΕ C 46, 24.2.2006, σ. 1). [2] Στην παρούσα ανακοίνωση καθορίζεται ότι το Κέρας της Αφρικής περιλαμβάνει όλες τις χώρες IGAD: Τζιμπουτί, Αιθιοπία, Ερυθραία, Κένυα, Σομαλία, Σουδάν, Ουγκάντα [3] Η γεωργία παίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο στην επισιτιστική ασφάλεια, σε χώρες όπως η Αιθιοπία για παράδειγμα, και παρόλο που αποτελεί περισσότερο θέμα εθνικής σημασίας, παρουσιάζει ωστόσο ορισμένα περιφερειακά χαρακτηριστικά, ιδίως εμπορικά, τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν. [4] Σύμφωνα με την κοινοτική άποψη για την ενίσχυση των αφρικανικών ικανοτήτων για την πρόληψη, τη διαχείριση και την επίλυση των συγκρούσεων (Ιούλιος 2006)