ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ - Η υλοποίηση και τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Έτους των Γλωσσών 2001 (υποβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 11 της απόφασης 1934/2000/ΕΚ)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Σύνοψη

Εισαγωγή

Μέρος 1: Περιγραφή των δομών και της υλοποίησης

1. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ-ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

2. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

3. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΧΩΡΕΣ

4. ΠΟΡΟΙ

5. ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

6. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

7. EΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ

8. ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ

9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

Μέρος 2: Tα αποτελέσματα του Έτους - πολιτική και στρατηγική

10. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΟΠΩΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ:

11. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

12. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

1. ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

2. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΧΩΡΕΣ

4. ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

5. ΣΥΓΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ ΕΕΓ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ:

Σύνοψη

Το 2001 ανακηρύχθηκε Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών 2001 από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης με σκοπό την ενθάρρυνση όλων όσων διαμένουν στην Ευρώπη για την εκμάθηση γλωσσών. Στο Έτος συμμετείχαν 45 ευρωπαϊκές χώρες και υπεύθυνη για την υλοποίησή του στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις χώρες του ΕΟΧ ήταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε εθνικό επίπεδο αρμόδιο για την υλοποίηση ήταν ένα δίκτυο Συντονιστικών Οργάνων που όρισαν οι εθνικές αρχές.

Ο προϋπολογισμός του ευρωπαϊκού Έτους ήταν 11 εκατομμύρια ευρώ τα οποία κατανεμήθηκαν σε συγχρηματοδοτούμενα σχέδια, μια εκστρατεία ενημέρωσης, εκδηλώσεις για την έναρξη και τη λήξη του Έτους σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και σε μια έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Οι κεντρικές εκδηλώσεις του Έτους ήταν δύο: μια εβδομάδα των Ενηλίκων Σπουδαστών Ξένων Γλωσσών το Μάιο και η Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών το Σεπτέμβριο. Οι εκδηλώσεις αυτές αποσκοπούσαν στην παροχή ερεθισμάτων για τη διοργάνωση δραστηριοτήτων σε ευρύτατη κλίμακα. Η εξωτερική αξιολόγηση του Έτους πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου 2002.

Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 190 συγχρηματοδοτούμενα σχέδια σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο. Τα σχέδια συνήθως περιελάμβαναν τρία ή τέσσερα διαφορετικά είδη δραστηριοτήτων, όπως φεστιβάλ, συνέδρια, σεμινάρια, εκθέσεις, ημέρες ανοικτές στο κοινό, "μίνι" μαθήματα γλωσσών και διαγωνισμούς. Η πλειονότητα των σχεδίων περιελάμβανε τη δημιουργία ιστοχώρου και την έκδοση δημοσιεύσεων που κυκλοφόρησαν ευρέως. Τα σχέδια κάλυπταν πάνω από 60 γλώσσες, με σωστή ισορροπία μεταξύ των επίσημων γλωσσών, των περιφερειακών και των μειονοτικών γλωσσών, των γλωσσών των χωρών που βρίσκονται στο στάδιο της προένταξης και των νοηματικών γλωσσών. Κάθε σχέδιο απευθυνόταν κατά μέσο όρο σε 12.000 άτομα και πλέον. Επιλέχθηκαν επίσης και ορισμένες πρωτοβουλίες για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που απευθύνονταν σε εκατομμύρια τηλεθεατές και ακροατές του ραδιοφώνου.

Η εκστρατεία πληροφόρησης είχε τρία κύρια στοιχεία: μια εκστρατεία τύπου και επικοινωνίας. την παραγωγή λογότυπου, εκδόσεων και διαφημιστικών αντικειμένων. και έναν ευρωπαϊκό ιστοχώρο. Η εκστρατεία τύπου και επικοινωνίας περιελάμβανε άμεση στήριξη στα ΕΣΟ και τρεις ειδικές πρωτοβουλίες ενημέρωσης του τύπου κατά τη διάρκεια τους Έτους (για την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, τη συγχρηματοδότηση σχεδίων και την Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών). Οι εκδόσεις περιελάμβαναν έναν ενημερωτικό φάκελο και ένα φυλλάδιο για το Ευρωπαϊκό Έτος και τους στόχους του, καθώς και έναν οδηγό για τους σπουδαστές γλωσσών και ένα φυλλάδιο με τις κυριότερες εκδηλώσεις του Έτους. Παρήχθησαν πάνω από 4 εκατομμύρια διαφημιστικά αντικείμενα τα οποία διανεμήθηκαν κατά τη διάρκεια του Έτους, όπως στυλό, μπλουζάκια και αφίσες. Ευχετήριες κάρτες κυκλοφόρησαν μαζί με τις επίσημες εκδόσεις της ΕΕ και διατέθηκαν σε μπαρ και καφετέριες. Ο ιστοχώρος είχε υψηλό επίπεδο διάδρασης και ήταν διαθέσιμος σε 11 γλώσσες. Παρέμεινε σε λειτουργία έως τα τέλη του Έτους. Σχεδιάστηκε για την παροχή πληροφοριών σχετικά με το Έτος, τους στόχους του και τις δραστηριότητές του, παρείχε κόμβους για εθνικούς ιστοχώρους και άλλους ιστοχώρους σχετικούς με τις γλώσσες καθώς και μια μεγάλη ποικιλία μέσων που βοηθούσαν τους ενδιαφερόμενους για την εκμάθηση γλωσσών. Επιπλέον διάφορες υπηρεσίες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ συνέβαλαν στην προβολή των δραστηριοτήτων του Έτους στο πλαίσιο της επικοινωνιακής τους πολιτικής.

Συνολικά, το ευρωπαϊκό Έτος των γλωσσών πέτυχε σε ό,τι αφορά τη δημιουργία ενός πλαισίου για την ενθάρρυνση ανάληψης δραστηριοτήτων με κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα. Αυτό το κοινό πλαίσιο ήταν αρκετά ευέλικτο ώστε να συνδυάζει εθνικά περιβάλλοντα και προτεραιότητες, τόσο σε ό,τι αφορά τους επιδιωκομένους στόχους όσο και ό,τι αφορά τα επιλεγόμενα μέσα.

Το Έτος εκπλήρωσε όλες του τις προσδοκίες. Υποστήριξε την προώθηση μεγάλου αριθμού γλωσσών και διαφορετικών ειδών γλώσσας, τόσο σε επίπεδο δραστηριοτήτων όσο και σε επίπεδο στρατηγικών και πολιτικών εξελίξεων.

Η συνολική εκτίμηση είναι ότι ο αντίκτυπος του Έτους ήταν ιδιαίτερα μεγάλος στο χώρο των επαγγελματιών (διδάσκοντες και διδασκόμενοι) και των υπευθύνων λήψης αποφάσεων. Οι δραστηριότητες, ιδίως αυτές της Ευρωπαϊκής Ημέρας των Γλωσσών και της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ενηλίκων Σπουδαστών Ξένων Γλωσσών, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης και τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου καλύφθηκαν επίσης σε μεγάλη έκταση από τον τύπο. Η παρουσία προσωπικοτήτων στις δραστηριότητες του Έτους είχε επίσης θετική επίδραση στην προσέλκυση της προσοχής των ΜΜΕ.

Είναι νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο του Έτους, ιδίως σε ό,τι αφορά την εκμάθηση γλωσσών. Υπάρχουν ορισμένα αποσπασματικά τεκμήρια για την αύξηση της ζήτησης για την εκμάθηση γλωσσών, ιδίως από ενηλίκους, ή για τη δημιουργία νέων γλωσσικών μαθημάτων. Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα του Έτους ήταν η δημιουργία ισχυρότερων δεσμών μεταξύ των φορέων που ενδιαφέρονται για γλωσσικά ζητήματα. Η αξία αυτών των νέων δικτύων δεν μπορεί να υπερτιμηθεί.

Εκτός από την αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού, το Έτος αποτέλεσε μια ευκαιρία για τις εθνικές και τις περιφερειακές αρχές και τις ΜΚΟ σε ό,τι αφορά τη συζήτηση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών. Τα συνέδρια, τα σεμινάρια και οι επιστημονικές ημερίδες που πραγματοποιήθηκαν αποτέλεσαν τον κατάλληλο χώρο για τη συζήτηση μεταξύ των υπευθύνων λήψης αποφάσεων, των επιστημόνων και των επαγγελματιών που διδάσκουν γλώσσες σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για την εκμάθηση γλωσσών. Από τις συζητήσεις αυτές προέκυψαν αρκετά έγγραφα πολιτικής για την προώθηση της πολυγλωσσίας και της γλωσσικής πολυμορφίας και έχουν ήδη πραγματοποιηθεί μερικές αλλαγές στις γλωσσικές πολιτικές. Το Έτος παρείχε επίσης την ευκαιρία σε ορισμένες χώρες να εξετάσουν την εφαρμογή του Γλωσσικού Χαρτοφυλακίου και του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Πολλές πολιτικές δηλώσεις υιοθέτησαν την πρόταση να γνωρίζουν οι απόφοιτοι των ευρωπαϊκών σχολείων τουλάχιστον "τη μητρική γλώσσα συν δύο 2 γλώσσες" και η πρόταση αυτή υιοθετήθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο Συμβούλιο της Βαρκελώνης. Άλλες πολιτικές συζητήσεις εστιάστηκαν στο καθεστώς της γλώσσας ως βασική δεξιότητα για τους ευρωπαίους νέους. Ενισχυμένη φαίνεται η άποψη ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ένα επαρκές επίπεδο επικοινωνίας στα αγγλικά για όλους τους πολίτες αλλά και ότι η γνώση μόνο της αγγλικής δεν είναι αρκετή.

Η εμπειρία από το Ευρωπαϊκό Έτος κατέδειξε ότι όλες οι γλώσσες που είναι ζωντανές μέσα στις Κοινότητες μπορούν να προαχθούν κατά ενοποιημένο τρόπο. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην έννοια της ενσωμάτωσης της προώθησης των περιφερειακών και μειονoτικών γλωσσών, των νοηματικών γλωσσών και των γλωσσών των μεταναστών και στην ανάπτυξη μιας περισσότερο συνολικής προσέγγισης κατά τρόπο ώστε να μπορούν οι δεξιότητες των δίγλωσσων πολιτών να αξιολογούνται και να προάγονται.

Είναι σαφής η επιθυμία των εθνικών οργάνων που ήταν αρμόδια για το Ευρωπαϊκό Έτος να διατηρηθεί η κεκτημένη ταχύτητα που αποκτήθηκε στο πλαίσιο του Έτους. Ορισμένες δράσεις χρειάζεται να συνεχιστούν βραχυπρόθεσμα και τα κοινοτικά προγράμματα φαίνεται ότι είναι τα κατάλληλα εργαλεία γι' αυτό. Παραδείγματα καλών πρακτικών για την προώθηση της εκμάθησης των γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας πρέπει να γίνουν ευρύτερα διαθέσιμα ώστε να δώσουν έναυσμα και σε άλλους για τη διοργάνωση μελλοντικών δραστηριοτήτων.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το Έτος παρείχε ερεθίσματα για μελλοντικές εξελίξεις μέσα από μια σειρά ψηφισμάτων και γνωμοδοτήσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Επιτροπής των Περιφερειών και του Συμβουλίου της ΕΕ. Η Επιτροπή θα υποβάλει στα μέσα του 2003, ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με ένα σχέδιο δράσης για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών, μέσω της αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων των κοινοτικών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων.

Εισαγωγή

1. Το 2001 ανακηρύχθηκε Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών 2001 στις 17 Ιουλίου 2000 με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου [1] με γενικό σκοπό την ενθάρρυνση όλων όσων διαμένουν στα κράτη μέλη για την εκμάθηση γλωσσών. Το Ευρωπαϊκό Έτος συμπεριλήφθηκε επίσης στη συμφωνία ΕΟΧ της 15ης Δεκεμβρίου 2000 [2]. Διοργανώθηκε σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε 45 ευρωπαϊκές χώρες.

[1] Απόφαση αριθ. 1934/2000/EΚ που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 232 της 14ης Σεπτεμβρίου 2000, σ. 1

[2] Απόφαση αριθ. 112/2000 της κοινής επιτροπής ΕΟΧ, η οποία δημοσιεύθηκε στην ΕΕ L 52 της 22ας Φεβρουαρίου 2001, σ. 37

2. Η έκθεση συντάχθηκε βάσει ενός αριθμού πηγών όπως: η ανεξάρτητη αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από την εταιρία ECOTEC Research and Consulting Limited, η οποία επελέγη ύστερα από ανοικτή πρόσκληση υποβολής προσφορών [3] και η οποία υπέβαλε έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Σεπτέμβριο του 2002 [4]. εθνικές εκθέσεις αξιολόγησης (όπου υπήρχαν) και έκθεση αξιολόγησης του Συμβουλίου της Ευρώπης. έγγραφα πολιτικής των εθνικών και περιφερειακών αρχών και των ΜΚΟ που δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια του Έτους ή ως αποτέλεσμα αυτού. η τελική έκθεση που υπέβαλε η EurO&M, στην οποία είχε ανατεθεί η παροχή υπηρεσιών επικοινωνίας και παραγωγής, ύστερα από ανοικτή πρόσκληση υποβολής προσφορών [5] και οι τελικές εκθέσεις των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων.

[3] Με ανοικτή διαδικασία μέσω της δημόσιας σύμβασης έργου DG EAC/28/2001 που δημοσιεύτηκε στην ΕΕ 2001/S 128-086687 της 6ης Ιουλίου 2001. Η προκήρυξη προκαταρκτικής ενημέρωσης δημοσιεύτηκε στην ΕΕ 2001/S 100-068433 της 26ης Μαΐου 2001.

[4] Βλέπε παράρτημα 1 για τις κυριότερες συστάσεις των αξιολογητών.

[5] Με ανοικτή διαδικασία μέσω της δημόσιας σύμβασης έργου αριθ. EAC 31/00 που δημοσιεύτηκε στην ΕΕ 2000/ S 67-043013 της 5ης Απριλίου 2000. Η προκήρυξη προκαταρκτικής ενημέρωσης δημοσιεύτηκε στην ΕΕ 2000/S 33-019578 της 17ης Φεβρουαρίου 2000.

3. Η διαχείριση του Έτους έγινε με μεγάλο βαθμό αποκέντρωσης και χρηματοδοτήθηκε από ένα ευρύ φάσμα πόρων. Ως αποτέλεσμα, δεν ήταν πάντα διαθέσιμα συγκρίσιμα και πλήρη δεδομένα, ιδίως για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, καθώς και ποσοτικά δεδομένα για τις δραστηριότητες και την κάλυψη από τον τύπο. Ωστόσο, η έκθεση καλύπτει τις σημαντικότερες τάσεις και περιλαμβάνει όλα τα διαθέσιμα ποσοτικά στοιχεία (τα οποία, επειδή είναι ελλιπή, είναι μικρότερα από τα πραγματικά μεγέθη).

4. Η παρούσα έκθεση καλύπτει τις δραστηριότητες που έγιναν σε 15 κράτη μέλη της ΕΕ συν τα 3 κράτη του ΕΟΧ, δηλαδή το Λιχτενστάιν, την Ισλανδία και τη Νορβηγία. Όλες οι υποψήφιες χώρες συμπεριελήφθησαν στη γενική εκστρατεία με την ιδιότητά τους των μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών αναφέρεται ως «ΕΕΓ», «το Έτος» και «το Ευρωπαϊκό Έτος» και οι εθνικές υπηρεσίες υλοποίησης αναφέρονται ως «ΕΣΟ» (εθνικά συντονιστικά όργανα).

5. Η έκθεση αποτελείται από δύο μέρη. Το μέρος 1 περιγράφει τις δομές και το περιεχόμενο του Έτους καθώς και τα συμπεράσματα από την εφαρμογή του. Το μέρος 2 εξετάζει τα πολιτικά και στρατηγικά αποτελέσματα του Έτους.

Μέρος 1: Περιγραφή των δομών και της υλοποίησης

1. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ-ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

Η απόφαση για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Έτους ορίζει πέντε ειδικούς στόχους οι οποίοι μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

- Αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία στην Ευρώπη

- Ενθάρρυνση της πολυγλωσσίας

- Προβολή των πλεονεκτημάτων που απορρέουν από τη γλωσσομάθεια

- Προαγωγή της δια βίου μάθησης

- Προβολή διαφόρων μεθόδων για τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

Η απόφαση αφορούσε όλα τα άτομα που διαμένουν στα κράτη μέλη και προέβλεπε ότι οι 11 επίσημες γλώσσες της ΕΕ [6] θα περιλαμβάνονταν μαζί με τα ιρλανδικά και τα λουξεμβουργιανά. Επιπλέον έδωσε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν και άλλες γλώσσες και καθώς κανένα κράτος μέλος δεν επιθυμούσε να καταρτίσει περιοριστικό κατάλογο γλωσσών, στην πράξη το Έτος κάλυψε όλες τις γλώσσες που μαθαίνουν και χρησιμοποιούν οι ευρωπαίοι.

[6] castellano, dansk, Deutsch, ελληνικά, English, franηais, italiano, Nederlands, portuguκs, suomi, svenska

Τα μέτρα που προέβλεπε η απόφαση περιελάμβαναν συνέδρια και εκδηλώσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, εκστρατείες πληροφόρησης και προώθησης, έρευνες και μελέτες, ένα περιορισμένο αριθμό συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων και ηθική υποστήριξη προς τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνταν χωρίς κοινοτική χρηματοδότηση. Το Έτος είχε τρεις κύριες συνιστώσες: μία εκστρατεία πληροφόρησης και επικοινωνίας η οποία ανατέθηκε σε μια εξωτερική εταιρεία επικοινωνίας, την EurO&M. συγχρηματοδοτούμενα σχέδια, τα οποία επελέγησαν σε δύο στάδια επιλογής ύστερα από πρόσκληση υποβολής προτάσεων και την κατονομασία άλλων δραστηριοτήτων που δεν έλαβαν καμία χρηματοδότηση από τον κοινοτικό προϋπολογισμό αλλά οι οποίες έφεραν την ταυτότητα του Ευρωπαϊκού Έτους των Γλωσσών 2001 και συνέβαλαν στην επίτευξη των στόχων του.

2. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Η συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης ήταν ένα από τα ισχυρά σημεία του Ευρωπαϊκού Έτους. Και αυτό όχι μόνο επειδή επεξέτεινε το Έτος σε μεγαλύτερη γεωγραφική περιοχή αλλά επειδή έδωσε τη δυνατότητα γόνιμης διασταύρωσης εμπειριών. Εστιάστηκε σε πολλές κοινές πρωτοβουλίες: την ευρωπαϊκή εναρκτήρια εκδήλωση στο Lund και την εκδήλωση για τη λήξη στις Βρυξέλλες (διοργανώθηκαν από τη σουηδική και βελγική προεδρία αντίστοιχα). την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα των ενηλίκων σπουδαστών ξένων γλωσσών (5 - 11 Μαΐου 2001) και την Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών (26 Σεπτεμβρίου 2001). τη δημοσίευση ενός οδηγού για τους ενηλίκους σπουδαστές γλωσσών με τίτλο «Πώς μπορείτε να μάθετε ξένες γλώσσες». τη δημιουργία ενός κοινού ιστοχώρου για το Έτος. τη δημιουργία ενός λογότυπου (μια σύνθεση τεσσάρων κεφαλών) και ενός συνθήματος (οι γλώσσες ανοίγουν ορίζοντες).

Το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραμάτισαν ενεργό ρόλο αμοιβαία στις επιτροπές που είχαν δημιουργήσει, διοργάνωσαν κοινές συνεδριάσεις των οργάνων που ήταν αρμόδια για το συντονισμό του Έτους σε εθνικό επίπεδο και πολλές χώρες όρισαν τον ίδιο υπεύθυνο και για το Συμβούλιο της Ευρώπης και για την ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραχώρησε ένα ποσοστό από τις εκδόσεις και τα διαφημιστικά αντικείμενα στο Συμβούλιο της Ευρώπης προκειμένου να διατεθούν στα μέλη του που δεν είναι μέλη της ΕΕ/ΕΟΧ και διέθεσε όλα τα γραφικά σχέδια σε ηλεκτρονική μορφή στις αρχές των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Οι αξιολογητές του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αντάλλαξαν επίσης πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες αξιολόγησης.

3. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΧΩΡΕΣ

Το Σεπτέμβριο του 2000 συγκροτήθηκε μια συμβουλευτική επιτροπή, δυνάμει της απόφασης του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η οποία συνεδρίασε πέντε φορές στο χρονικό διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου 2000 και Ιουλίου 2002. Προηγήθηκε συνεδρίαση της ομάδας εργασίας από εθνικούς εμπειρογνώμονες το Φεβρουάριο και το Μάιο του 2000, προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες πριν από την οριστικοποίηση της απόφασης. Υπήρξε μεγάλος βαθμός επικάλυψης σε ό,τι αφορά τα μέλη αυτών των δύο ομάδων. Η απόφαση ζητούσε επίσης από τα κράτη μέλη να συστήσουν Εθνικά Συντονιστικά Όργανα (ΕΣΟ) για το Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών. Τα όργανα αυτά είχαν μεγάλο φόρτο εργασίας: την επιλογή των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων. τη διάδοση των πληροφοριών για το ΕΕΓ. τις σχέσεις με τα εθνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης και το κοινό. τη διοργάνωση δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων σε εθνικό επίπεδο. Τα ΕΣΟ, σε πολλές χώρες, δεν είχαν πείρα σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μερικές φορές οι εθνικοί πόροι ήταν εξαιρετικά περιορισμένοι.

4. ΠΟΡΟΙ

Από τα στοιχεία που δόθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται ότι οι επενδύσεις ανήλθαν σε τουλάχιστον 30,7 εκατομμύρια ευρώ στις 18 χώρες που καλύπτει η παρούσα έκθεση. Σ' αυτό το αριθμητικό στοιχείο περιλαμβάνονται οι συνεισφορές των εθνικών και περιφερειακών υπουργείων καθώς και εκείνες των συντονιστών των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων και των άμεσων προϋπολογισμών της ΕΕ. Δεν περιλαμβάνονται οι επενδύσεις που έγιναν από οργανώσεις οι οποίες ανέλαβαν δραστηριότητες του ΕΕΓ χωρίς τη χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ ή των εθνικών ή περιφερειακών κυβερνήσεων. Οι συνολικές επενδύσεις είναι συνεπώς σαφώς μεγαλύτερες. Η συνολική κατάσταση αποκρύπτει σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, λαμβάνοντας δε υπόψη τον πληθυσμό οι επενδύσεις κατά κεφαλή παρουσιάζουν μεγαλύτερη συνοχή: για την πλειονότητα των κρατών μελών οι επενδύσεις κυμαίνονταν μεταξύ 0,10 ευρώ και 0,50 ευρώ κατά κεφαλή.

4.1 Eυρωπαϊκός προϋπολογισμός

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το Έτος ανήλθε σε 11 εκατομμύρια ευρώ περίπου και χωρίστηκε σε δύο μέρη: μέτρα τα οποία μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν έως και 100% και μέτρα τα οποία μπορούσαν να συγχρηματοδοτηθούν έως και 50% [7]. Μεταξύ του 1999 και του 2002 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επένδυσε περίπου 170 μήνες υπαλληλικού χρόνου για τις βασικές δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Έτους.

[7] Βλέπε παράρτημα 2 για την κατανομή των πιστώσεων από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Παρ' όλο που η διαχείριση του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Έτους των Γλωσσών έγινε σε κεντρικό επίπεδο, το 70% δρομολογήθηκε άμεσα στους οργανισμούς που λειτουργούσαν σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Τα 7,6 εκατομμύρια ευρώ επενδύθηκαν από την ΕΕ σε σχέδια, εναρκτήριες εκδηλώσεις, διαφημιστικά αντικείμενα και εκδόσεις που διανεμήθηκαν απευθείας από τα ΕΣΟ, σε επιμόρφωση στον τομέα της επικοινωνίας και παροχή υποστήριξης στα ΕΣΟ και συγκεκριμένες εθνικές δραστηριότητες που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον εορτασμό της Ευρωπαϊκής Ημέρας των Γλωσσών στις 26 Σεπτεμβρίου. Τα υπόλοιπα χρησιμοποιήθηκαν σε κεντρικό επίπεδο για την παροχή γραφικών σχεδίων, τη δημιουργία ιστοχώρου, μελετών, υλικού που διανεμήθηκε σε κεντρικό επίπεδο και τεχνικής υποστήριξης για την επιλογή των σχεδίων.

Αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός του Έτους ήταν λελογισμένος σε σχέση με τους στόχους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσει το μέγιστο δυνατό αντίκτυπο για κάθε στοιχείο του προϋπολογισμού. Για τη μείωση του κόστους των αντικειμένων που δημιουργήθηκαν για τους διοργανωτές και συνεπώς για την αύξηση του αριθμού των μονάδων, όλα τα διαφημιστικά αντικείμενα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα γλωσσικά περιβάλλοντα. Για να εξασφαλιστεί ότι τα μηνύματα του ΕΕΓ και η οπτική ταυτότητα θα έφταναν σε όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα, οι εκδόσεις και τα διαφημιστικά αντικείμενα διατέθηκαν μέσα από πολλά κανάλια: τα ΕΣΟ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Προκειμένου να ενθαρρυνθεί η μεγαλύτερη δυνατή κάλυψη από τον τύπο κατά τη διάρκεια του Έτους, τα δελτία τύπου συντάσσονταν κεντρικά με τη σημαντική συμβολή των ΕΣΟ ώστε να εξασφαλιστεί ότι το τελικό προϊόν θα ήταν κατάλληλο για τα τοπικά δεδομένα και η επιλογή των σχεδίων έλαβε επίσης υπόψη το δυνητικό αντίκτυπο σε ό,τι αφορά την προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

4.2 Εθνικοί Πόροι

Τα υπουργεία, ιδιώτες χορηγοί και οι συντονιστές των σχεδίων επένδυσαν 19,7 εκατομμύρια ευρώ [8].

[8] Βλέπε παράρτημα 3 για την αναλυτική κατανομή δαπανών στα κράτη μέλη

- Τα 10,7 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν απευθείας στα ΕΣΟ από τα υπουργεία

- Το 1,8 εκατομμύριο ευρώ δόθηκε από ιδιώτες χορηγούς

- Τα 7,2 εκατομμύρια ευρώ επενδύθηκαν στα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια από τις δικαιούχους οργανώσεις.

Ωστόσο, πρόκειται για μια σαφώς συντηρητική εκτίμηση καθόσον αποκλείει τις επενδύσεις εκείνων των οργανώσεων που πραγματοποίησαν 8.000 δραστηριότητες και για τις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία. Η Επιτροπή δεν έχει πρόσβαση στα πλήρη στοιχεία για τον τρόπο κατανομής των πόρων εντός των χωρών: σε ορισμένες περιπτώσεις τα εθνικά στοιχεία για τον προϋπολογισμό περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, δαπάνες προσωπικού και σε άλλες περιπτώσεις όχι. Παρόλα αυτά η συνολική εκτίμηση είναι ότι όλες οι χώρες διοργάνωσαν τουλάχιστον μια εορταστική εκδήλωση ή εκδήλωση στρατηγικής σημασίας εκτός από την επίσημη εναρκτήρια εκδήλωση και πολλές χώρες διοργάνωσαν επίσης και μια εκδήλωση για τη λήξη του Έτους. Σχεδόν όλες οι χώρες παρήγαν τα δικά τους διαφημιστικά αντικείμενα συμπεριλαμβανομένων γραμματοσήμων, καταλόγων πόρων εκμάθησης γλωσσών και εκθετήριων περιπτέρων.

5. ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

5.1 Ευρωπαϊκές εναρκτήριες τελετές

Η βελγική και η σουηδική προεδρία διοργάνωσαν, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης συγκεκριμένες εκδηλώσεις για τον εορτασμό της έναρξης και της λήξης του Έτους. Η εναρκτήρια εκδήλωση περιελάμβανε στρογγυλή τράπεζα υψηλού επιπέδου, θεάματα και δραστηριότητες για τον εορτασμό της γλωσσικής πολυμορφίας, παρουσιάσεις διδακτικών μεθόδων και συζητήσεις. Η Επίτροπος Viviane Reding και ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Walter Schwimmer ήταν παρόντες. Η εκδήλωση προσέλκυσε μεγάλο αριθμό ΜΜΕ απ' όλη την Ευρώπη και σε αυτό συνέβαλε η ταυτόχρονη αναγγελία από τον τύπο των αποτελεσμάτων της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου που θα αναφερθεί κατωτέρω. Την έναρξη της τελετής λήξης που διοργανώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε επισήμως ο πρίγκιπας Φίλιππος του Βελγίου και η τελετή αυτή περιελάμβανε έκθεση των σχεδίων και ορισμένες συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης στις οποίες συμμετείχαν οι διοργανωτές δραστηριοτήτων του Ευρωπαϊκού Έτους.

5.2 Εναρκτήριες τελετές και παρουσιάσεις σε εθνικό επίπεδο

Τελετές έναρξης έγιναν και σε όλες τις χώρες και οι περισσότερες από αυτές έτυχαν συγχρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Υπήρχε μεγάλη ποικιλία σε ό,τι αφορά τις εκδηλώσεις αυτές: ορισμένες ήταν εορταστικές, άλλες πολιτικές και άλλες ενημερωτικές. Σχεδόν όλες επιδοκιμάστηκαν από πολιτικούς υψηλού επιπέδου και διασημότητες.

5.3 Άλλες συναντήσεις

Τον Οκτώβριο του 2001, πραγματοποιήθηκε συνέδριο στο Ρότερνταμ στο οποίο παρουσιάστηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της διδασκαλίας γλωσσών και των μεθόδων εκμάθησης και ιδίως εκείνες που είχαν αναπτυχθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo da Vinci. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το ολλανδικό υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης και συγχρηματοδοτήθηκε από τα κονδύλια για το πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo da Vinci δίνοντας τη δυνατότητα στις χώρες που βρίσκονται στο στάδιο της προένταξης να συμμετάσχουν πλήρως στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Εκτός από τις εναρκτήριες τελετές σχεδόν όλες τις χώρες διοργάνωσαν τουλάχιστον μια σημαντική εκδήλωση στη διάρκεια του Έτους με επίκεντρο την εθνική στρατηγική για το Έτος. Οι εκδηλώσεις αυτές είχαν είτε εορταστικό είτε πολιτικό χαρακτήρα και κάλυπταν σχεδόν όλους τους τομείς που έχουν σχέση με την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τον πολιτισμό και την ενσωμάτωση. Το αποτέλεσμα είναι ότι σχετικές με το θέμα δηλώσεις και έγγραφα πολιτικής εξετάζονται τώρα με προσοχή από τις πολιτικές αρχές σε πολλές χώρες.

5.4 Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα των Ενηλίκων Σπουδαστών Ξένων Γλωσσών (5-11 Mαΐου 2001)

Πρόκειται για μια εβδομάδα δραστηριοτήτων που διοργανώθηκαν με σκοπό να δοθεί έμφαση στη δια βίου εκμάθηση γλωσσών και συγκεκριμένα στις ανάγκες των ενηλίκων. Ο οδηγός που εκδόθηκε για τους ενηλίκους σπουδαστές γλωσσών «Πώς μπορείτε να μάθετε ξένες γλώσσες» διανεμήθηκε στο ευρύ κοινό κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε επίσης ένα διαφημιστικό αντικείμενο που σχεδιάστηκε ειδικά για τη συγκεκριμένη εβδομάδα, και συγκεκριμένα ένα σημειωματάριο με συμβουλές για την εκμάθηση γλωσσών σε 11 γλώσσες και η προώθησή του έγινε κατά τον εορτασμό της 9ης Μαΐου στο Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες. Ορισμένα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια επικέντρωσαν τις δραστηριότητές τους σ' αυτήν την εβδομάδα. Στις περισσότερες συμμετέχουσες χώρες πραγματοποιήθηκαν φεστιβάλ, εκδόσεις, μαθήματα εισαγωγής σε ξένες γλώσσες και συνέδρια, και η εβδομάδα αυτή καλύφθηκε ευρέως από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

5.5 Η Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών (26 Σεπτεμβρίου 2001)

Η Ημέρα των Γλωσσών γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Λειτούργησε ως το επίκεντρο αρκετών χιλιάδων φεστιβάλ, συνεδρίων, εκδόσεων και άλλων δραστηριοτήτων, τιμήθηκε από τα μισά και πλέον συγχρηματοδοτούμενα σχέδια και προσέλκυσε το ενδιαφέρον του τύπου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι άλλες εκδηλώσεις του Έτους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμετείχε με τη διοργάνωση εκδηλώσεων σε 17 χώρες, σε συνεργασία με έναν ραδιοφωνικό σταθμό εθνικής ή τοπικής εμβέλειας.

6. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

6.1 Εισαγωγή

Η ενημερωτική εκστρατεία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη συμβολή της ΕΕ και απορρόφησε το 30% των συνολικών κονδυλίων. Όσο μεγάλο κι αν ήταν αυτό το ποσό, δεν ήταν καθόλου επαρκές για τη χρηματοδότηση μιας πληρωμένης διαφημιστικής εκστρατείας στα ΜΜΕ σε όλη την ΕΕ και η στρατηγική για τη διαχείριση της εκστρατείας βασίστηκε στη δημιουργία πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι σημαντικότερες πτυχές του θέματος.

6.2 Εκστρατεία ενημέρωσης του τύπου και επικοινωνίας

Η στρατηγική της εκστρατείας βασίστηκε σε δύο θεμελιώδεις παρατηρήσεις. Πρώτα από όλα χωρίς τους πόρους για μια υψηλού επιπέδου διαφημιστική εκστρατεία που θα διεξαγόταν σε κεντρικό επίπεδο, το Έτος θα έπρεπε να βασιστεί στην ικανότητά του να προσελκύσει το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον των ΜΜΕ. Δεύτερον, η εκστρατεία ενημέρωσης του τύπου έπρεπε να διεξαχθεί σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Ως αποτέλεσμα η συνεργασία με τα ΕΣΟ ήταν εξαιρετικά σημαντική για τη διεξαγωγή αυτού του μέρους της εκστρατείας.

Αρχικά η EurO&M ανέλαβε να διενεργήσει έλεγχο σε όλα τα ΕΣΟ για να επιβεβαιωθεί το επίπεδο των γνώσεων και της εμπειρίας σε ζητήματα τύπου και δημοσίων σχέσεων, καθώς και οι προτεραιότητες των ΕΣΟ και οι προγραμματισθείσες δραστηριότητες. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν συγκεκριμένες ανάγκες στα ΕΣΟ οι οποίες διέφεραν ως προς τη φύση και το μέγεθος ανάλογα με τη χώρα. Ακολούθως αποφασίστηκε η σύναψη σύμβασης μεταξύ κάθε ΕΣΟ ξεχωριστά και μιας τοπικής εταιρείας δημοσίων σχέσεων, ανάλογα με τις ελλείψεις που είχαν διαφανεί από τον έλεγχο. Διοργανώθηκε επίσης ένα σεμινάριο επιμόρφωσης σε θέματα επικοινωνίας και ΜΜΕ τον Ιανουάριο του 2001 και οι εντυπώσεις ήταν θετικές αλλά θα ήταν ακόμη αποδοτικότερο αν είχε διοργανωθεί νωρίτερα. Ένα εγχειρίδιο επικοινωνίας δημοσιεύθηκε το Φεβρουάριο του 2001 και διανεμήθηκε σε όλα τα ΕΣΟ. Έγινε και τροποποιημένη έκδοση και απεστάλη σε όλα τα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια.

Προσδιορίστηκαν τα σημαντικότερα σημεία του Έτους για τα οποία η ώθηση από τα ΜΜΕ θα είχε μεγάλη σημασία. Τα σημεία αυτά ήταν: η δημοσίευση των αποτελεσμάτων του Ευρωβαρόμετρου το Φεβρουάριο το 2001 που συνέπιπτε με την έναρξη του Έτους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. η δημοσίευση ενός καταλόγου με τα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια τον Ιούνιο του 2001 και η Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών τον Σεπτέμβριο του 2001. Για τα γεγονότα αυτά, εκτός από το συνηθισμένο ευρωπαϊκό δελτίο τύπου, συντάχθηκαν 20 ξεχωριστά δελτία τύπου τα οποία και δημοσιεύθηκαν και κάθε ένα από αυτά πρόβαλε την εθνική κατάσταση και δημοσιεύθηκε στην εθνική γλώσσα.

Η εκστρατεία ενημέρωσης και επικοινωνίας βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα των δραστηριοτήτων σε συμμετέχουσες χώρες. Η κάλυψη του Ευρωπαϊκού Έτους των Γλωσσών από τον τύπο ήταν σε γενικές γραμμές πολύ μεγάλη, ιδίως πριν και μετά την Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών το Σεπτέμβριο του 2001. Η κάλυψη συνδέθηκε συχνά με σημαντικές ανακοινώσεις που συνοδεύονταν και από ενημερωτικό υλικό, όπως σχετικά με τα αποτελέσματα των ερευνών του Ευρωβαρόμετρου για τη συμμετοχή διασημοτήτων στις εκδηλώσεις του Έτους. Ο ρόλος των σχεδίων σε ό,τι αφορά την πρόκληση του ενδιαφέροντος του τοπικού και περιφερειακού τύπου ήταν ουσιαστικός και επιτυχής. Πολλά ΕΣΟ και μέλη επιτροπών εκτιμούν ότι θα ήταν επιθυμητή ακόμα μεγαλύτερη προβολή από την τηλεόραση αν και είναι ρεαλιστική η προσέγγισή τους σχετικά με τις ευκαιρίες που υπήρχαν για κάτι τέτοιο.

6.3 Λογότυπος, διαφημιστικά αντικείμενα και εκδόσεις

Ο λογότυπος για το Έτος δημιουργήθηκε βάσει πρόσκλησης υποβολής προσφορών [9] και ύστερα από διαβούλευση με το Συμβούλιο της Ευρώπης και τα κράτη μέλη. Ο λογότυπος διατέθηκε μέσω των ΕΣΟ, των ευρωπαϊκών και εθνικών ιστοχώρων και απευθείας στα ενδιαφερόμενα μέρη. Υπήρξε ένα σύνολο κανόνων για τη χρήση του λογότυπου. Η εξωτερική αξιολόγηση συμπεραίνει ότι ο λογότυπος είχε επιτυχία σε ό,τι αφορά τους όρους χρήσης, την καταλληλότητα και την αναγνώρισή του. Θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται για την ετήσια Ημέρα των Γλωσσών η οποία θα εορτάζεται στις 26 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης.

[9] Με κλειστή διαδικασία αριθ. ΓΔ EAC/33/00 της 31ης Μαρτίου 2000, βάσει καταλόγου σχεδιαστών γραφικών ο οποίος συντάχτηκε σε συνέχεια της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος αριθ. 97/S 153-97419 της 8ης Αυγούστου 1997

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της EurO&M, παρήγε και διένειμε δύο εκατομμύρια διαφημιστικά αντικείμενα (αφίσες, μπλουζάκια, ευχετήριες κάρτες, στυλό, μολυβοθήκες, σημειωματάρια, μπαλόνια, πλαστικές σακουλές, επιφάνειες εργασίας για «ποντίκια» Η/Υ). Υπήρχε υλικό κατάλληλο για τις περισσότερες στοχευόμενες ομάδες και ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα παιδιά. Οι γραφικές παραστάσεις για όλα αυτά τα αντικείμενα ήταν διαθέσιμες στον ευρωπαϊκό ιστοχώρο ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα ενδιαφερόμενα μέρη και να επιτευχθεί κατά τον τρόπο αυτό μια συνοχή στα προϊόντα του ΕΕΓ αλλά και να είναι δυνατές οι γλωσσικές και σχεδιαστικές προσαρμογές ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες. Έγινε η παραγωγή μιας ταινιούλας κινουμένων σχεδίων και διανεμήθηκε ευρέως σε τηλεοπτικούς σταθμούς, διοργανωτές σχεδίων και εκδηλώσεων. Η ταινία αυτή επίσης ήταν διαθέσιμη και μέσα από τον ευρωπαϊκό ιστοχώρο.

Πραγματοποιήθηκαν αρκετές εκδόσεις οι οποίες και διανεμήθηκαν: ένας ενημερωτικός φάκελος με πληροφορίες για το Ευρωπαϊκό Έτος, τις δραστηριότητες της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την εκμάθηση γλωσσών και ορισμένα στατιστικά δεδομένα. ένα φυλλάδιο που βασίστηκε στον ενημερωτικό φάκελο. έναν οδηγό για τους ενήλικες σπουδαστές γλωσσών και ένα φυλλάδιο με τα κυριότερα γεγονότα του Έτους. Όλα αυτά εκδόθηκαν στις 11 επίσημες γλώσσες της ΕΕ και τόσο το περιεχόμενο όσο και οι γραφικές παραστάσεις διανεμήθηκαν ώστε να μπορέσουν να γίνουν και άλλες γλωσσικές εκδόσεις με το ίδιο ύφος. Οι αντιδράσεις ήταν σε γενικές γραμμές θετικές.

Η παραγωγή όλου του υλικού έγινε σε κεντρικό επίπεδο και το 72% διανεμήθηκε σε εθνικό επίπεδο από τα ΕΣΟ. Η ΕΕ διένειμε απευθείας το 18%, κυρίως στη διάρκεια συνεδρίων και εκθέσεων, και το Συμβούλιο της Ευρώπης διένειμε το 10%. Η ρύθμιση αυτή είχε ως αποτέλεσμα σημαντικό όγκο δουλειάς σε εθνικό επίπεδο. Τα διαφημιστικά αντικείμενα έτυχαν ευνοϊκής υποδοχής, αν και ορισμένα ΕΣΟ εκτιμούν ότι τα αποθέματα ορισμένων αντικειμένων ήταν πολύ μικρά και η εξωτερική αξιολόγηση συμπέρανε ότι θα ήταν καλύτερο να είχαν μεγαλύτερες ποσότητες από μικρότερη ποικιλία ειδών. Με βάση τις αντιδράσεις που υπήρξαν φαίνεται ότι αυτή η πλευρά της εκστρατείας ήταν επιτυχής αν και οι προϋπολογισμοί του ευρωπαϊκού Έτους πρέπει να λάβουν πλήρως υπόψη το κόστος και τη διαχειριστική υποστήριξη της αποθήκευσης και της διανομής. Ο αντίκτυπος από την ταινία κινουμένων σχεδίων δεν είναι γνωστός, αν και μεταδόθηκε σίγουρα από την εθνική τηλεόραση στην Ελλάδα.

6.4 Eυρωπαϊκός ιστοχώρος

Κεντρικό στοιχείο της ενημερωτικής εκστρατείας ήταν ο ιστοχώρος για τον οποίο καταναλώθηκε περίπου το ένα τέταρτο του προϋπολογισμού της ενημερωτικής εκστρατείας. Το URL του ιστοχώρου εμφανίστηκε σχεδόν σε όλες τις εκδόσεις και τα διαφημιστικά αντικείμενα. Ο ιστοχώρος ήταν διαθέσιμος στις 11 επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Ενεργοποιήθηκε πλήρως από τα μέσα Φεβρουαρίου 2001 έως τα τέλη του Ιανουαρίου 2002 και προσέλκυσε πάνω από 75.000 επισκέπτες σε 170.000 επισκέψεις και πλέον.

Ο ιστοχώρος ήταν χωρισμένος σε τέσσερις διακριτές περιοχές και χαρακτηριστικό του γνώρισμα ήταν η διαδραστικότητα: ένας τομέας ενημέρωσης παρείχε διευκρινίσεις για το ΕΕΓ, πληροφορίες για τις δραστηριότητες, δυνατότητα τηλεφόρτωσης του λογότυπου και όλων των δημοσιεύσεων και των ειδήσεων. ο τομέας εκμάθησης είχε πολύτιμες συμβουλές για την εκμάθηση γλωσσών και στοιχεία για τις δραστηριότητες της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης. ένας χώρος ποίησης έδινε τη δυνατότητα στα παιδιά να συμβάλουν και να μεταφράσουν ποιήματα. τέλος υπήρχε και φόρουμ συζήτησης. Υπήρχε επίσης εκτεταμένος κατάλογος με χρήσιμες συνδέσεις που ήταν χωρισμένος σε δύο κατηγορίες.

Στην on-line έρευνα συνέβαλαν 700 χρήστες και ζητήθηκε επίσης η άποψη των ΕΣΟ και των συντονιστών των σχεδίων. Συνολικά ο ιστοχώρος είχε καλή υποδοχή και αξιολογήθηκε θετικά από τους χρήστες. Εκτιμάται ότι ο σχεδιασμός του ήταν σωστός με καλές δυνατότητες πλοήγησης. Φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε κυρίως από όσους ενδιαφέρονται για την εκμάθηση γλωσσών και πρωτίστως ως μηχανισμός για τη συλλογή πληροφοριών. Ο σύντομος χρόνος ζωής του ιστοχώρου ήταν ένα θέμα που εξέτασε η αξιολόγηση. Ωστόσο, όλο το υλικό του ιστοχώρου φυλάσσεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μελλοντική χρήση. Επιδοκιμάστηκε η ικανότητα σύνδεσης με τους ιστοχώρους των ΕΣΟ καθώς και η μεγάλη ποικιλία των συνδέσμων που διέθετε ο ιστοχώρος. Όλες οι γλωσσικές εκδόσεις του ιστοχώρου χρησιμοποιήθηκαν αν και ορισμένοι χρήστες εκδήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους για το γεγονός ότι ο ιστοχώρος δεν ήταν διαθέσιμος σε ακόμη περισσότερες γλώσσες. Καταγράφηκαν 50.000 τηλεφορτώσεις εγγράφων πράγμα που δείχνει ότι μόλις λιγότερο από το 30% των επισκέψεων είχε ως αποτέλεσμα την τηλεφόρτωση εγγράφων.

6.5 Πρόσθετες δραστηριότητες προώθησης

Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνέβαλαν σημαντικά στην προβολή του Ευρωπαϊκού Έτους και των στόχων του μέσα από τις δικές τους δραστηριότητες. Η Γενική Διεύθυνση EAC διέθεσε αρκετά πάνελ για το ΕΕΓ για το κεντρικό εκθετήριο περίπτερο και δύο φορητά περίπτερα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από οργανώσεις στην Ευρώπη, καθώς και μια σύντομη βιντεοταινία για την προώθηση των στόχων του Έτους. Η Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων εξέδωσε δύο εκατομμύρια ευχετήριες κάρτες και τις διένειμε μαζί με τις επίσημες εκδόσεις. Η Μεταφραστική Υπηρεσία και η Κοινή Υπηρεσία Διερμηνείας και Συνεδριάσεων συνεργάστηκε για την έκδοση ενός οδηγού [10] με πληροφορίες για όσους ενδιαφέρονται να εργαστούν ως μεταφραστές ή διερμηνείς αλλά και χρήσιμες συμβουλές για την απόκτηση των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων από τις υπηρεσίες μετάφρασης και διερμηνείας. Η Γενική Διεύθυνση Τύπου συνεργάστηκε για τη διοργάνωση εκδηλώσεων με σκοπό την αύξηση της ευαισθητοποίησης για τους απεσταλμένους τύπου στις Βρυξέλλες πριν από τον εορτασμό της Ευρωπαϊκής Ημέρας των Γλωσσών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε ένα συνέδριο και επίσης εξέδωσε και διένειμε αφίσα για το Ευρωπαϊκό Έτος.

[10] Μπορείτε να το βρείτε στην εξής διεύθυνση http://europa.eu.int/comm/translation/en/eyl/traduc-int-en.pdf

7. EΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 54 [11]

[11] Ευρωβαρόμετρο 54 «Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες» 2001: http://europa.eu.int/comm/education/languages/lang/eurobarometer54_en.html

Μια έρευνα της κοινής γνώμης που διεξήγε το Ευρωβαρόμετρο τον Δεκέμβρη του 2000 σε 16.000 πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχει πληροφορίες για τις γλωσσικές γνώσεις των Eυρωπαίων, τις ευκαιρίες που έχουν να χρησιμοποιούν τις ξένες γλώσσες που γνωρίζουν, την άποψή τους για τη χρησιμότητα της γνώσης ξένων γλωσσών, το ενδιαφέρον τους να μιλούν τις γλώσσες αυτές και τους τρόπους με τους οποίους μαθαίνονται οι γλώσσες. Η έκθεση παρουσιάστηκε στον τύπο τον Φεβρουάριο του 2001 με την ευκαιρία της ευρωπαϊκής εναρκτήριας τελετής για το Έτος στη Στοκχόλμη. Τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου αναφέρθηκαν εκτεταμένα από τον τύπο μετά τη δημοσίευσή τους και εξακολουθούν να περιλαμβάνονται στα έγγραφα στρατηγικής και πολιτικής στην Ευρώπη.

8. ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ

Η Επιτροπή διέθεσε 6 εκατομμύρια ευρώ για συνολικά 185 συγχρηματοδοτούμενα σχέδια και τοποθέτησε άλλα 21 σχέδια σε εφεδρικό κατάλογο, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε όταν όλες οι θέσεις του προϋπολογισμού είχαν οριστικοποιηθεί. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 190 σχέδια, δηλαδή 40 επιπλέον από όσο είχε εκτιμηθεί στην πρόσκληση υποβολής προτάσεων. Τα σχέδια έλαβαν κατά μέσο όρο 32.000 ευρώ και επένδυσαν 41.000 ευρώ σε άλλα κονδύλια με αποτέλεσμα το μέσο συνολικό κόστος να ανέρχεται σε 73.000 ευρώ. Στο πλαίσιο της ανεξάρτητης αξιολόγησης που διεξήγε, η Ecotec ανέλαβε και τη διεξαγωγή αναλυτικής μελέτης των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων με την αποστολή ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Μόλις το 50% των σχεδίων απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. Επιπλέον επελέγησαν 45 συγχρηματοδοτούμενα σχέδια για μια εμπεριστατωμένη συνέντευξη μαζί με 27 δραστηριότητες οι οποίες δεν είχαν συγχρηματοδοτηθεί.

8.1 Η διαδικασία επιλογής

Οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν σε συνέχεια της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων [12], εστάλησαν από τα ΕΣΟ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σχολιασμό. Η επιλογή έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη βοήθεια ομάδας εμπειρογνωμόνων που είχε ορίσει η συμβουλευτική επιτροπή και αφού ελήφθησαν υπόψη τα σχόλια. Συνολικά υποβλήθηκαν 1.300 αιτήσεις και το αιτούμενο ποσό ήταν συνολικά 47 εκατομμύρια. Πολλές από τις αιτήσεις δεν μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν διότι πρότειναν δραστηριότητες οι οποίες μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από τα υφιστάμενα μέτρα. Για τις αιτήσεις αυτές έγινε σύσταση να απευθυνθούν σε άλλες κοινοτικές πρωτοβουλίες.

[12] Πρόσκληση υποβολής προτάσεων αριθ. EAC/66/00 δημοσιεύθηκε στην ΕΕ C 257 της 8 Σεπτεμβρίου 2000, σ. 6. Οι προθεσμίες για την υποβολή προτάσεων ήταν η 2α Οκτωβρίου 2000 και η 15η Φεβρουαρίου 2001.

Η πλειονότητα των ΕΣΟ ήταν ικανοποιημένη με τη διαδικασία επιλογής αν και ορισμένοι εκτιμούν ότι η επιλογή συνεπαγόταν μεγάλο διοικητικό βάρος για τα ΕΣΟ. Ορισμένοι επίσης εκτιμούν ότι η επιλογή σε αποκεντρωμένο επίπεδο θα ήταν περισσότερο αποτελεσματική. Οι συντονιστές των σχεδίων εκτιμούν ότι οι διαδικασίες επιλογής, διαχείρισης και υποβολής εκθέσεων ήταν χρονοβόρες, παρ' όλο που όσοι συμμετείχαν στη συνέντευξη αναγνώρισαν τελικά ότι για μια σωστή επιλογή απαιτούνται λεπτομερείς πληροφορίες και η πλειονότητα των συντονιστών εκτιμούν ότι οι επαφές τους με το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ήταν αρμόδιο για τα σχέδια ήταν θετικές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η διαδικασία επιλογής σε κεντρικό επίπεδο εξασφάλισε τη συμπερίληψη μεγάλους εύρους δραστηριοτήτων καθώς και μια συνεπή προσέγγιση ως προς τα κριτήρια επιλεξιμότητας και τις προτεραιότητες που είχαν δημοσιευθεί. Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε έδωσε επίσης τη δυνατότητα να ληφθούν υπόψη οι εθνικές προτεραιότητες και εξασφάλισε ότι οι πενιχροί πόροι για το Ευρωπαϊκό Έτος δεν θα διατίθενταν σε δραστηριότητες που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από άλλα μέτρα. Έδωσε επίσης τη δυνατότητα στα ΕΣΟ να έχουν άμεση σχέση με τα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια.

8.2 Χαρακτηριστικά των επιλεγέντων σχεδίων

Τα σχέδια μπορούσαν να πραγματοποιηθούν σε τοπικό, περιφερειακό, ή διακρατικό επίπεδο. Παρ' όλο που μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν μόνο οργανώσεις που είχαν την έδρα τους στις 18 συμμετέχουσες χώρες, ο αντίκτυπος ορισμένων σχεδίων ξεπέρασε τα στενά γεωγραφικά όρια δεδομένου ότι η συμμετοχή των οργανώσεων από άλλες χώρες μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από άλλες πηγές. Η διαχείριση των σχεδίων έγινε από πολλούς διαφορετικούς φορείς. Στην ανάληψη σχεδίων υπερτερούσαν κατά πολύ οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, στη συνέχεια οι δημόσιες αρχές και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υπήρξαν επίσης και φορείς παροχής συνεχούς εκπαίδευσης ή εκπαίδευσης ενηλίκων ενώ σπάνιζαν οι ιδιωτικές εταιρείες και τα σχολεία.

Τα περισσότερα σχέδια περιελάμβαναν 3 ή 4 διαφορετικά είδη δραστηριοτήτων [13]. Τα συνέδρια και τα φεστιβάλ χαρακτηρίζονταν συνήθως ως η «κύρια δραστηριότητα» και οι συνηθέστερες «παράπλευρες δραστηριότητες» ήταν αυτές που σχετίζονταν με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Συνήθης δραστηριότητα ήταν επίσης η διοργάνωση εκδηλώσεων για την εισαγωγή στις ξένες γλώσσες («μια γεύση από γλώσσες») καθώς και η παρουσίαση γλωσσικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ. Τα περισσότερα σχέδια πραγματοποιήθηκαν σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

[13] Βλέπε παράρτημα 4 για τα στατιστικά δεδομένα των επιλεγέντων σχεδίων

Αν και οι περισσότερες δραστηριότητες απευθύνονταν στο ευρύ κοινό, συνήθεις ήταν επίσης και οι δραστηριότητες που αφορούσαν τους ειδικούς. Τα φεστιβάλ, οι εκδηλώσεις εισαγωγής στις ξένες γλώσσες και οι διαγωνισμοί απευθύνονταν σε μεγάλο κοινό (11.000 ανθρώπους κατά μέσο όρο) αν και οι δραστηριότητες που αφορούσαν τα ΜΜΕ, όπως οι τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές μεταδόσεις, απευθύνονταν σε πολύ μεγαλύτερο κοινό. Τα σχέδια ΕΕΓ απευθύνονταν κυρίως στο «ευρύ κοινό», στη συνέχεια σε σπουδαστές και διδάσκοντες σε διάφορα επίπεδα της εκπαίδευσης. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων ήταν στοχευόμενη ομάδα για 50 σχεδόν δραστηριότητες μέσα στα σχέδια, με αποτέλεσμα αυτή να είναι η σημαντικότερη ομάδα-στόχος από τις 17, και να δημιουργούνται έτσι δυνατότητες για μακροπρόθεσμο αντίκτυπο. Κατά μέσο όρο καθένα από τα σχέδια στόχευε σε 12 διαφορετικές γλώσσες. Τουλάχιστον 65 διαφορετικές γλώσσες ήταν στο επίκεντρο των σχεδίων και η κατανομή ήταν καλή μεταξύ των γλωσσών της ΕΕ, των γλωσσών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, των γλωσσών εκτός ΕΕ, των νοηματικών γλωσσών, των περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών και των γλωσσών των μεταναστών.

8.3 Αποτελέσματα και αντίκτυπος των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων [14]

[14] Ορισμένα παραδείγματα δραστηριοτήτων σχεδίων μπορείτε να βρείτε στο παράρτημα 5.

Μεγάλος αριθμός δικαιούχων

Tα σχέδια από τα οποία ωφελήθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός ατόμων ήταν εκείνα που αφορούσαν τις τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές μεταδόσεις. Είναι σαφές ότι ένα τηλεοπτικό μήνυμα που μεταδίδεται σε ώρα υψηλής τηλεθέασης σε εθνικό επίπεδο, φθάνει σε πολλά εκατομμύρια τηλεθεατές. Παρομοίως μια σειρά ραδιοφωνικών προγραμμάτων, η οποία μεταδόθηκε με τη συνεργασία διαφόρων σταθμών σε πολλές χώρες στην ίδια ζώνη ακροαματικότητας, έφθασε σε πολύ μεγάλο κοινό. Ο κύριος σκοπός αυτού του είδους της δραστηριότητας ήταν η αύξηση της ευαισθητοποίησης και τα βασικά θέματα ήταν η πολυμορφία των γλωσσών στην Ευρώπη και η αξία της γλωσσομάθειας. Υπήρξαν και άλλες πρωτοβουλίες αναμετάδοσης οι οποίες πραγματοποιήθηκαν εκτός του πλαισίου συγχρηματοδότησης και έδωσαν τη δυνατότητα ευρύτατης διάδοσης των στόχων και των δραστηριοτήτων του ΕΕΓ.

Πολύ καλά αποτελέσματα για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών

Σε όλη τη διάρκεια του Έτους πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις για την εισαγωγή στις γλώσσες / μίνι μαθήματα γλωσσών. Οι διοργανωτές πολλές φορές προσέφεραν πάνω από ένα μάθημα στο πλαίσιο του σχεδίου και συχνά προσέφεραν τη δυνατότητα επιλογής από πολλές γλώσσες. Ο αντίκτυπος των σχεδίων αυτών στην προώθηση εκμάθησης γλωσσών είναι εξαιρετικά μεγάλος διότι συμμετείχαν οι ενδιαφερόμενοι στην διαδικασία εκμάθησης γλωσσών. Με τον τρόπο αυτό έγινε άμεση ενημέρωση για τους διάφορους τρόπους εκμάθησης μιας γλώσσας και παρουσιάστηκε η διασκεδαστική και χρήσιμη πλευρά της εκμάθησης γλωσσών.

Μεγάλος αντίκτυπος για την πολιτική για τις γλώσσες

Η εξωτερική αξιολόγηση κατέληξε στο ότι ένας σημαντικός αριθμός δραστηριοτήτων, ιδίως τα συνέδρια , τα σεμινάρια και οι έρευνες απευθύνονταν στους υπευθύνους λήψης αποφάσεων και σε όσους έχουν δυνατότητα δημιουργίας πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων, ιδίως στους επαγγελματίες διδάσκοντες. Μια σύνθεση των αποτελεσμάτων πολλών από τις δραστηριότητες αυτές παρουσιάζεται στο μέρος 2 της παρούσας έκθεσης.

Αύξηση της ευαισθητοποίησης για το Ευρωπαϊκό Έτος

Για όλα τα σχέδια υπήρχε η συμβατική απαίτηση να προβάλουν το Ευρωπαϊκό Έτος με τη χρήση του λογότυπου. Επιπλέον η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ενήλικων Σπουδαστών Ξένων Γλωσσών και η Ημέρα των Γλωσσών παρείχαν το πλαίσιο για τη διοργάνωση πολλών δραστηριοτήτων. Ορισμένα σχέδια προχώρησαν περισσότερο και, με τη χρήση των υφιστάμενων δικτύων ή με τη δημιουργία νέων δικτύων, πραγματοποίησαν δραστηριότητες σε πολλά μέρη. Σε μια περίπτωση μια ευρωπαϊκή ένωση διοργάνωσε ταυτόχρονο μάθημα διδασκαλίας γλώσσας σε 50 πόλεις στην Ευρώπη. μια άλλη περίπτωση αφορά μια εθνικής εμβέλειας ένωση για την εκπαίδευση ενηλίκων η οποία δημιούργησε μια βάση πληροφοριών για τα μέλη της, και διεξήγε δημοσκόπηση σε 7 μεγάλες πόλεις στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ την Ημέρα των Γλωσσών.

Η δημιουργία ενός φιλικού στις γλώσσες περιβάλλοντος

Μεγάλος αριθμός δραστηριοτήτων του ΕΕΓ, ιδίως τα φεστιβάλ, έδειξαν πώς μπορεί να είναι ένα πραγματικά φιλικό στη γλώσσα περιβάλλον. Για παράδειγμα σε ένα φεστιβάλ μπορεί να περιλαμβάνονται κινηματογραφικές προβολές από άλλες χώρες στην πρωτότυπη έκδοση, να παρέχονται πληροφορίες για δυνατότητες εκμάθησης της γλώσσας ή να δίνεται στους ανθρώπους η δυνατότητα να δοκιμάσουν νέους τρόπους εκμάθησης μιας γλώσσας. Οι μαθητές του σχολείου μπορούν να εξερευνήσουν γλώσσες που ομιλούνται στις κοινότητές τους, τις γλώσσες και τον πολιτισμό των φίλων τους και των σχολείων που συνεργάζονται στο σχέδιο. Χάρη στη δραστηριότητα αυτή, τα τοπικά ΜΜΕ μπόρεσαν να ανακαλύψουν πολλές ιστορίες οι οποίες είχαν και δημοσιογραφικό αλλά και τηλεοπτικό ενδιαφέρον. Στη συνέχεια το Διαδίκτυο λειτούργησε ως μια πηγή περισσότερων πληροφοριών και παρείχε τη δυνατότητα για μεγαλύτερη γλωσσική εξάσκηση. Οι τοπικές επιχειρήσεις, που ενδιαφέρονταν να δημιουργήσουν στενότερους δεσμούς με τους μελλοντικούς εργαζόμενους, είχαν τη δυνατότητα να γίνουν χορηγοί και να απονείμουν βραβεία ως παραδείγματα καλής πρακτικής.

Βιωσιμότητα

Η αξιολόγηση περιέλαβε αναλυτικές συνεντεύξεις με τους διοργανωτές 72 δραστηριοτήτων του ΕΕΓ από τις οποίες οι 45 συγχρηματοδοτούνταν ενώ οι 27 όχι. Συγκεκριμένα, οι διοργανωτές ερωτήθηκαν εάν σκόπευαν να συνεχίσουν. Περίπου οι 3 από τους 4 διοργανωτές δραστηριοτήτων προσδοκούσαν ότι οι δραστηριότητές τους θα συνεχίζονταν σε κάποιο βαθμό. Οι συγχρηματοδοτούμενες πρωτοβουλίες έχουν περισσότερες πιθανότητες να διατηρηθούν από ό,τι οι δραστηριότητες που δεν συγχρηματοδοτήθηκαν.

9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

Βάσει της έκθεσης της εξωτερικής αξιολόγησης είναι σαφές ότι τα τρία είδη δραστηριοτήτων του Έτους (η ενημερωτική εκστρατεία. η συγχρηματοδότηση μικρού αριθμού σχεδίων. και η ενθάρρυνση «αυθόρμητων» δραστηριοτήτων με την ευρωπαϊκή σφραγίδα) είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία. Παρά την αργοπορημένη έναρξη, τους περιορισμένους πόρους σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό και το μικρό προϋπολογισμό σε σχέση με το απαιτούμενο έργο, το ΕΕΓ λειτούργησε καταλυτικά διότι συνέβαλε στην πραγματοποίηση πάνω από 8.000 δραστηριοτήτων σε τοπικό επίπεδο και έθεσε τα θεμέλια για μελλοντικές πολιτικές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια συνέβαλαν με τρόπο απτό στην παραγωγή αυτών των αποτελεσμάτων και η ενημερωτική εκστρατεία απέδωσε υλικό, παρείχε κατευθύνσεις και μια γραφική ταυτότητα που μπόρεσαν να χρησιμοποιηθούν και να αξιοποιηθούν από τους ενδιαφερόμενους συντελεστές σε όλα τα επίπεδα.

Και ενώ υπάρχουν αποδείξεις ότι η υλοποίηση, αυτή καθεαυτή, υπήρξε επιτυχής, υπάρχουν ωστόσο ορισμένα πρακτικά ζητήματα που αξίζει να διερευνηθούν για τα προσεχή Ευρωπαϊκά Έτη.

* Το Ευρωπαϊκό Έτος είναι μία τριετής πρωτοβουλία. Η χρηματοδότηση και το ανθρώπινο δυναμικό που αφιερώνονται σε αυτό απαιτούνται για ένα προπαρασκευαστικό Έτος, κατά τη διάρκεια του οποίου μπορούν να σχεδιαστούν στρατηγικές, να γίνουν συζητήσεις και επιμόρφωση, να επιλεγούν τα σχέδια, να παραχθεί το ενημερωτικό και διαφημιστικό υλικό και να δημιουργηθεί ο ιστοχώρος. το Έτος της υλοποίησης όπου θα δίνεται έμφαση στο συντονισμό και την παρακολούθηση. και το Έτος των συμπερασμάτων, όπου οι δραστηριότητες θα εστιάζονται στην υποβολή εκθέσεων και την αξιολόγηση. Το Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών δεν διέθετε επαρκές προσωπικό ούτε τους οικονομικούς πόρους που είναι απαραίτητοι στο προπαρασκευαστικό Έτος, με αποτέλεσμα το 2001 το διαθέσιμο προσωπικό να βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξης των βασικών χαρακτηριστικών αλλά και ταυτόχρονα της υλοποίησης των δραστηριοτήτων που είχαν σχεδιαστεί.

* Οι δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τη διεξαγωγή ενός Έτους σε ευρωπαϊκό επίπεδο απαιτούν μεγάλο ποσοστό θεματικών γνώσεων και ορισμένες γενικής φύσεως δεξιότητες, όπως στον τομέα της επικοινωνίας, της υλικοτεχνικής υποστήριξης και της διαχείρισης έργου. Έχει σημασία να δημιουργηθεί μια μόνιμη ομάδα που θα ασχολείται με τα Ευρωπαϊκά Έτη και η οποία θα μπορεί να διεκπεραιώνει τα ζητήματα γενικού περιεχομένου, ενώ θα διαχειρίζεται τα ειδικού περιεχομένου ζητήματα σε συνεργασία με την εκάστοτε αρμόδια μονάδα.

* Σε εθνικό επίπεδο το ίδιο μίγμα εμπειρογνωμοσύνης είναι ιδανικό για τη διαχείριση του Ευρωπαϊκού Έτους. Η επιμόρφωση σε θέματα δημόσιων σχέσεων και ένα δίκτυο δημοσίων σχέσεων θα μπορούσαν να αναπαραχθούν γόνιμα στο πλαίσιο των προσεχών Ευρωπαϊκών Ετών. Πρέπει επίσης να επιτευχθεί συμφωνία σε ό,τι αφορά τους προϋπολογισμούς και το αναγκαίο προσωπικό για την αποθήκευση και την διανομή των εκδόσεων και των διαφημιστικών αντικειμένων, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα φθάσουν στις ομάδες-στόχους σε τοπικό επίπεδο χωρίς να απασχολείται γι' αυτό το πολύτιμο προσωπικό των ΕΣΟ ή της Επιτροπής. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει το αντικείμενο μιας ειδικής πρόσκλησης υποβολής προσφορών.

* Tο Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών ήταν το πρώτο Ευρωπαϊκό Έτος που είχε αξιοσημείωτη παρουσία στο Διαδίκτυο και από αυτό μπορούν να αντληθούν διδάγματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι ένας πολυγλωσσικός ιστοχώρος είναι ουσιώδες χαρακτηριστικό γνώρισμα κάθε Ευρωπαϊκού Έτους που αποσκοπεί στην ενημέρωση του ευρέος κοινού. Οι φιλοδοξίες ενός τέτοιου ιστοχώρου πρέπει ωστόσο να σχετίζονται με το διαθέσιμο χρόνο και τις ανάγκες της εκστρατείας. Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ειδικού ιστοχώρου που θα εστιάζεται στις βασικές δραστηριότητες και ειδήσεις, με δυνατότητα τηλεφόρτωσης και σαφείς συνδέσμους με εθνικούς και άλλους σχετικούς ιστοχώρους. Η επένδυση σε μια διαδραστική κοινότητα ιστοχώρων δεν μπορεί να δικαιολογηθεί στο πλαίσιο των περιορισμών ενός Ευρωπαϊκού Έτους, εκτός εάν διατεθούν πόροι για τις ανάγκες «φιλοξενίας» και διαχείρισης των ιστοχώρων.

Μέρος 2: Tα αποτελέσματα του Έτους - πολιτική και στρατηγική

10. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΟΠΩΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ:

10.1 Αύξηση της ευαισθητοποίησης για τη γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία στην Ευρώπη

Στις τοπικές κοινότητες στην Ευρώπη κυριαρχούν λίγες γλώσσες: μία ή ίσως δύο επίσημες γλώσσες και γλώσσες που ομιλούνται συχνότερα. Το Ευρωπαϊκό Έτος των γλωσσών παρείχε το πλαίσιο για να μπορέσουν οι διάφορες γλωσσικές κοινότητες της Ευρώπης να κάνουν γνωστή την παρουσία τους και να εντάξουν την προώθηση του πολιτισμού και των γλωσσών τους σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Το 94% των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων επεδίωξε το στόχο αυτό και συμπεριέλαβε 65 διαφορετικές γλώσσες.

Από τις εκδηλώσεις του Έτους αναδείχθηκε η πραγματική πολυμορφία των κοινοτήτων. Φυσικά οι γλώσσες που διδάσκονται συχνότερα στα σχολεία είχαν τη θέση τους σε πολλές δραστηριότητες. Πλην όμως οι νοηματικές γλώσσες, οι περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες, αλλά και άλλες γλώσσες όπως τα αραβικά ή τα τουρκικά τα οποία έφθασαν στην Ευρώπη μέσα από τα μεταναστευτικά κύματα, ίσως για πρώτη φορά μοιράστηκαν τα φώτα της δημοσιότητας με τις «κυρίαρχες» γλώσσες. Φαίνεται επίσης ότι το γεγονός ότι οι δραστηριότητες του Έτους περιελάμβαναν όλες τις γλώσσες που ομιλούνται στην Ευρώπη, λειτούργησε υποστηρικτικά για τους πολίτες που μιλούν γλώσσες οι οποίες σπάνια χρησιμοποιούνται εκτός του οικογενειακού τους περιβάλλοντος και τους έκανε να νιώθουν περήφανοι για την κληρονομιά τους.

10.2 Ενθάρρυνση της πολυγλωσσίας

Ένα ιδιαίτερα θετικό χαρακτηριστικό γνώρισμα του Έτους είναι η συμπερίληψη διαφορετικών γλωσσών, πράγμα που έδωσε τη δυνατότητα να αναδειχθούν και να προαχθούν τα οφέλη από τη διγλωσσία και την πολυγλωσσία - τα οποία μέχρι σήμερα είναι σχετικώς υποτιμημένα. Πολλά σχέδια απέδειξαν ότι οι άνθρωποι έχουν περιέργεια σχετικά με τις γλώσσες και ενδιαφέρονται να μάθουν να επικοινωνούν λίγο σε μια νοηματική γλώσσα, μια περιφερειακή γλώσσα ή μια γλώσσα που παλαιότερα θεωρείτο εξωτική. Ιδιαίτερα οι δραστηριότητες εισαγωγής στις ξένες γλώσσες ήταν αποτελεσματικές καθόσον παρείχαν πληροφορίες σε ενδιαφερόμενους αλλά ίσως και διστακτικούς ανθρώπους σχετικά με νέους και διαφορετικούς τρόπους εκμάθησης γλωσσών και τους έδιναν επίσης και τη δυνατότητα να δοκιμάσουν.

10.3 Προώθηση των πλεονεκτημάτων της γλωσσομάθειας

Ένα αποτέλεσμα του Έτους ήταν ότι αναγνωρίστηκαν ευρύτερα τα πλεονεκτήματα της γλωσσομάθειας. Το Ευρωβαρόμετρο έδειξε ότι η πλειονότητα των ευρωπαίων πολιτών είναι πεπεισμένοι ότι η γλωσσομάθεια είναι σημαντική.

Χάρη στα σχέδια του Ευρωπαϊκού Έτους των Γλωσσών χιλιάδες μαθητές σχολείων είχαν τη δυνατότητα να σκεφθούν σχετικά με την αξία των ξένων γλωσσών και να δοκιμάσουν να μάθουν νέες γλώσσες. Το αποτέλεσμα σημαντικών συνεδρίων και σεμιναρίων ήταν η διατύπωση δηλώσεων και πολιτικών ανακοινώσεων με τις οποίες καλούνται οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο θεσμικών οργάνων να εξασφαλίσουν ότι η εκπαίδευση δίνει τη δυνατότητα επιλογής των προς εκμάθηση γλωσσών και σε ορισμένα κράτη μέλη φαίνεται ότι υπάρχει ανταπόκριση στην έκκληση αυτή. Τα ΜΜΕ εντόπισαν τις αδυναμίες σε εθνικό επίπεδο και προώθησαν ενεργά τις καλές πρακτικές.

10.4 Προώθηση της δια βίου εκμάθησης γλωσσών

Οι δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Έτους έδωσαν έμφαση στο ότι η δια βίου εκμάθηση γλωσσών αρχίζει από τη μικρή ηλικία και συνεχίζει σε όλη τη διάρκεια της σχολικής φοίτησης αλλά και της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Προβλήθηκαν πολλές πρωτοβουλίες οι οποίες προάγουν την έναρξη εκμάθησης γλωσσών στην προσχολική ηλικία και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Σε κάθε επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης, είτε στην επίσημη είτε στην ανεπίσημη μορφή τους, οι διοργανωτές δραστηριοτήτων ενθάρρυναν τον προβληματισμό σχετικά με το σκοπό της εκμάθησης γλωσσών σε κάθε στάδιο της ζωής και παρουσίασαν διάφορες προσεγγίσεις ανάλογα με το είδος των σπουδαστών. Τα συμπεράσματα από τις δραστηριότητες αυτές ποικίλλουν αλλά τονίζουν μια κοινή πεποίθηση: κάθε στάδιο της εκμάθησης γλωσσών στο πλαίσιο του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος πρέπει να παρέχει βασικές γνώσεις, δεξιότητες και κατανόηση στα οποία θα βασιστεί η περαιτέρω εκμάθηση της γλώσσας.

Το Έτος έδειξε επίσης ότι πολλοί άνθρωποι έχουν γλωσσικές δεξιότητες τις οποίες δεν αξιοποιούν στο χώρο εργασίας αλλά και ότι οι εργοδότες επιδιώκουν να προσλαμβάνουν ανθρώπους που ήδη έχουν γλωσσικές δεξιότητες, οι οποίοι έχουν ήδη ζήσει σε άλλη χώρα και έχουν επίσης την ικανότητα να αποκτούν γρήγορα νέες γλωσσικές δεξιότητες. Η έμφαση στην εκπαίδευση των ενηλίκων δίνεται σε τρεις τομείς: επαγγελματική εξέλιξη, ενσωμάτωση στην τοπική κοινότητα και δραστηριότητες αναψυχής. Ορισμένες δραστηριότητες του ΕΕΓ εστιάστηκαν επίσης στους πόρους που παρέχουν οι συνταξιούχοι οι οποίοι έχουν γλωσσικές δεξιότητες.

10.5 Προβολή διαφόρων μεθόδων για τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

Το Ευρωβαρόμετρο έδειξε ότι ενώ πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι η γνώση γλωσσών είναι χρήσιμη γι' αυτούς και τα παιδιά τους, λιγότεροι είναι αυτοί που πιστεύουν ότι έχουν το χρόνο, τα χρήματα ή τις ικανότητες να μάθουν οι ίδιοι γλώσσες και πολλοί πιστεύουν ότι η προσφορά γλωσσικών μαθημάτων στην περιοχή τους δεν είναι καλή. Οι διαπιστώσεις αυτές διαμορφώνουν για τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο μια ημερήσια διάταξη θεμάτων προς εξέταση για τη βελτίωση της εκμάθησης γλωσσών.

Πολλά σχολεία ξένων γλωσσών άνοιξαν τις πόρτες τους στο κοινό και παρουσίασαν νέες τεχνικές εκμάθησης γλωσσών. οι εθνικές και περιφερειακές αρχές συνέταξαν ηλεκτρονικούς και έντυπους καταλόγους για τους φορείς εκμάθησης γλωσσών. Σε πολλά σεμινάρια και συνέδρια ήρθαν σε επαφή εμπειρογνώμονες από διάφορες χώρες και συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις στη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών και δημοσιεύθηκαν επίσης εγχειρίδια από ειδικούς προς τους γονείς και τα σχολεία όπου εξηγούνται τα οφέλη από εξελίξεις όπως η ολοκληρωμένη εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας (η εκμάθηση ενός αντικειμένου μέσα από μια ξένη γλώσσα).

11. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Tο Ευρωπαϊκό Έτος παρείχε τη δυνατότητα για προβληματισμό και συζήτηση σε όλα τα επίπεδα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο τόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και η Επιτροπή των Περιφερειών εξέδωσαν δηλώσεις το 2001 υπέρ της γλωσσικής πολυμορφίας στην Ευρώπη και ιδίως σχετικά με την προώθηση των περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών. Υπήρξε συνεχής ροή εγγράφων πολιτικής και στρατηγικής από τα υπουργεία, τα ΕΣΟ, τις ευρωπαϊκές ενώσεις, τα ερευνητικά κέντρα, τις τοπικές αρχές και τα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια τα οποία συγκέντρωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ενώ δεν είναι δυνατόν να διαμορφωθεί ένας εξαντλητικός κατάλογος όλων αυτών στην παρούσα έκθεση και υπάρχει κίνδυνος γενίκευσης και υπεραπλούστευσης ορισμένων πολύπλοκων ζητημάτων, ορισμένα βασικά ζητήματα και επιτεύγματα αξίζει να συμπεριληφθούν στην παρούσα έκθεση, κατά τρόπο ώστε να διευρυνθεί ο προβληματισμός για τα βασικά θέματα. Επίσης το Ευρωπαϊκό Έτος δεν μπορεί να διεκδικήσει τις δάφνες για όλες τις πολιτικές εξελίξεις: ορισμένες χώρες είχαν ξεκινήσει τη διαδικασία αναθεώρησης του εθνικού πλαισίου για την εκμάθηση γλωσσών πριν από την έναρξη του Έτους και συνεπώς το Έτος παρείχε το πλαίσιο για τη διεύρυνση της συζήτησης και όχι το κίνητρο για την έναρξη διαλόγου. Σε άλλες περιπτώσεις είναι σαφές ότι το Ευρωπαϊκό Έτος ήταν η αφορμή για τον προβληματισμό σχετικά με μελλοντικές ενέργειες.

Στο παρόν τμήμα εξετάζονται οι πολιτικές, οι δηλώσεις και οι εκθέσεις που υποβλήθηκαν ήδη στην Επιτροπή, και επιχειρείται επίσης μια σύνθεση των σημαντικότερων θεμάτων υπό συζήτηση και όλων των ζητημάτων που προέκυψαν από αυτά.

11.1 Επισκόπηση

Σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο το Ευρωπαϊκό Έτος υποστήριξε την δημιουργία στρατηγικών εξελίξεων υψηλού επιπέδου. Η Αυστρία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες, η Ιρλανδία και το ΗΒ συνέταξαν εκθέσεις για τις δραστηριότητες και τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Έτους. Σε πολλές από αυτές τονίζεται η δυνατότητα μελλοντικών πολιτικών εξελίξεων. Στη Γαλλία η υπουργική ανακοίνωση τον Απρίλιο του 2002 για τη δημιουργία ενός «Maison de Langues» (Σπίτι των γλωσσών) προοιωνίζει επίσης ένα μεγάλο φάσμα εξελίξεων σε ό,τι αφορά την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Στη Δανία και το ΗΒ εξαγγέλθηκε ότι η εκμάθηση γλωσσών θα αρχίζει σε μικρότερη ηλικία στο σχολείο και η Ιρλανδία βρίσκεται στο στάδιο της χάραξης μιας πρώτης εθνικής πολιτικής για τις γλώσσες. Οι συζητήσεις που εμπνεύστηκαν από τις εξελίξεις αυτές βρίσκονται ακόμα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του τύπου καθώς πλησιάζει το τέλος του 2002.

Σε περιφερειακό επίπεδο το Ευρωπαϊκό Έτος ενέπνευσε σημαντικές δραστηριότητες με αποτέλεσμα να γίνουν σημαντικές αναθεωρήσεις καθώς και να παραχθούν στρατηγικά έγγραφα. Στην Ισπανία ο Δήμος της Μαδρίτης (Communidad de Madrid) πραγματοποίησε επισκόπηση της κατάστασης στον τομέα που επικρατεί στον τομέα της διδασκαλίας των γλωσσών επί ένα χρόνο και στην Καταλωνία δημοσιεύτηκε εμπεριστατωμένη έκθεση για τις στρατηγικές και πολιτικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν στη διάρκεια του Έτους. Τα γερμανικά Lδnder συνέβαλαν όλα σημαντικά στην ανάπτυξη νέων πρακτικών σε όλη τη Γερμανία και αρκετές περιφερειακές εκπαιδευτικές αρχές, ιδίως στο ΗΒ και την Ιταλία, λειτούργησαν ως το επίκεντρο για πολλές δραστηριότητες.

Πριν από το Ευρωπαϊκό Έτος και μάλιστα εν αναμονή αυτού, ορισμένες ευρωπαϊκές ενώσεις και ΜΚΟ είχαν ήδη αρχίσει τον προβληματισμό για τα θέματα του Ευρωπαϊκού Έτους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Γονέων και η Ευρωπαϊκή Συνδικαλιστική Επιτροπή Εκπαιδευτικών δημοσίευσαν μια ανακοίνωση σχετικά με την «επιτυχή εκμάθηση γλωσσών» στις αρχές του Νοεμβρίου του 2000 [15].

[15] Βρίσκεται στο http://www.epa.be/eindex.html και http://www.csee-etuce.org/main/english/index.html

Κατά τη διάρκεια του 2001 μεγάλες ευρωπαϊκές ενώσεις που προωθούν ειδικές γλώσσες κινητοποίησαν τα μέλη τους με σκοπό τον προβληματισμό και τη θέση των γλωσσών που εκπροσωπούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση Τυφλών δημοσίευσε το έγγραφο «ψήφισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τυφλών για την ημέρα των νοηματικών γλωσσών» [16] το Δεκέμβριο, ενώ μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τυφλών διοργάνωσαν σημαντικές εκδηλώσεις σε όλη τη διάρκεια του Έτους σε πολλές χώρες και ιδίως στη Γερμανία, την Ισπανία, τη Φινλανδία και την Ελλάδα. Σπουδαστές και νέοι είχαν τη δυνατότητα να προβληματιστούν σχετικά με γλωσσικά ζητήματα το 2001. Παρ' όλο που δεν έγιναν επίσημες ανακοινώσεις στη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Έτους, το Ευρωπαϊκό Γραφείο για τις λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες (EBLUL) προέβαλε πολύ το Ευρωπαϊκό Έτος ανάμεσα στα μέλη του. Η συμβολή αυτή επέδρασε σαφώς σε πολλές εκδηλώσεις σε πολλές χώρες και ανέδειξε τις υπάρχουσες εργασίες του EBLUL. Τα πολιτιστικά ινστιτούτα τίμησαν το Έτος με πολλούς τρόπους και σε ορισμένες πρωτεύουσες της Ευρώπης, όπου τα Ινστιτούτα εκπροσωπούν διάφορες γλώσσες και πολιτισμούς, συνεργάστηκαν για να αυξήσουν το αποτέλεσμα της δραστηριότητάς τους.

[16] Βρίσκεται στο http://www.eudnet.org/shownews.php3?id=35

Στον τομέα της σχολικής εκπαίδευσης το Συντονιστικό Γραφείο των Ευρωπαϊκών Ενώσεων Μαθητών Σχολείου ασχολήθηκε όλο το φθινόπωρο με τη διατύπωση ανακοίνωσης για την εκμάθηση γλωσσών και συγκεκριμένα από την οπτική γωνία ότι η εκμάθηση γλωσσών ξεκινά από το σχολείο [17], ο οποία θα δημοσιευθεί το 2002. Οι διδασκαλικές ενώσεις ετοίμασαν επίσης ψήφισμα μέσω της Ευρωπαϊκής Συνδικαλιστικής Επιτροπής Εκπαιδευτικών που αναφέραμε παραπάνω. Στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είδαν το φως δύο πολύ σημαντικές ανακοινώσεις. Το Δεκέμβριο το Ευρωπαϊκό Σπουδαστικό Φόρουμ - AEGEE δημοσίευσε το «έγγραφο πολιτικής για τις γλώσσες της AEGEE» [18] ενώ σε θεσμικό επίπεδο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Γλωσσών δημοσίευσε την ανακοίνωση του Βερολίνου «Γλωσσικές σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: συμβολή στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» [19].

[17] Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να έρθετε σε επαφή με το OBESSU στο http://www.obessu.org/index2.htm

[18] Βρίσκεται στο http://www.karl.aegee.org/aeg-info.nsf/7560fdaee30cc69bc1256368004b00e3/181c5a2f235823a9c1256bcd005740af?OpenDocument

[19] Βρίσκεται στο http://www.fu-berlin.de/elc/en/berldecl.html

11.2 Σύνθεση των πολιτικών ανακοινώσεων και δηλώσεων

Η σημειολογία της γλωσσικής πολιτικής έχει εξελιχθεί: η πολυγλωσσία εκφράζεται ως το δικαίωμα των πολιτών να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους, ως η ανάγκη των κοινοτήτων να έχουν πρόσβαση σε υποδομές εκμάθησης γλωσσών υψηλής ποιότητας για ένα μεγάλο εύρος γλωσσών, ως τα οφέλη που έχουν η κοινωνία, το εμπόριο και τα άτομα από τη γλωσσομάθεια και ως το καθήκον των κυβερνήσεων και των ευρωπαϊκών αρχών να προωθήσουν τη γλωσσική πολυμορφία της Ευρώπης και να εξασφαλίσουν ότι το εκπαιδευτικό πλαίσιο καλύπτει και τη δια βίου εκμάθηση γλωσσών. Τα γλωσσικά ζητήματα συνδέθηκαν επίσης στενά με εκείνα της κοινωνικής ενσωμάτωσης, ιδίως σε ό,τι αφορά τις νοηματικές γλώσσες και την αναγνώριση ότι δεν πρόκειται για γλώσσες μόνο των κωφών και των οικογενειών τους και σε ό,τι αφορά τις γλωσσικές δεξιότητες των μεταναστών, όπου δόθηκε σημαντική έμφαση στην εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας.

Κατ' επανάληψη δηλώθηκε ότι ελάχιστη προϋπόθεση επιπλέον για όσους ολοκληρώνουν την επίσημη εκπαίδευση είναι η γνώση 2 γλωσσών της μητρικής. Η συνέχεια σε όλη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος και μετά από αυτό, παραμένει ένα ζήτημα προς εξέταση σε ορισμένες χώρες και αυξάνεται συνεχώς το ποσοστό εκείνων που πιστεύουν ότι η ξένη γλώσσα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως βασική δεξιότητα μαζί με τη διδασκαλία ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και πληροφορικής. Ορισμένες χώρες καθόρισαν τα ηλικιακά όρια για την έναρξη διδασκαλίας κάθε μιας από 2 τουλάχιστον ξένες γλώσσες στην ύλη σπουδών και, όπου η δυνατότητα αυτή υπήρχε πριν από το Έτος, υπάρχουν παραδείγματα ελάττωσης του ηλικιακού ορίου για την έναρξη εκμάθησης μιας γλώσσας.

Τέλος, οι πολιτικές δηλώσεις που έγιναν σε εθνικό επίπεδο εκφράζουν μια μεγάλη επιθυμία για τη διατήρηση της κεκτημένης ταχύτητας που έχει δημιουργηθεί χάρη στο Ευρωπαϊκό Έτος των Γλωσσών. Σε ορισμένες χώρες το ζήτημα αυτό αποκτά πολιτική χροιά και κρίσιμη σημασία αποδίδεται στην παρουσία, συχνά για πρώτη φορά, κινήσεων για τη δημιουργία μιας εθνικής γλωσσικής πολιτικής. Τα δίκτυα που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια του Έτους έχουν σημαντική θέση στις εθνικές εκθέσεις: οι νέες σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών, εργοδοτών, κοινωνικών εταίρων και πολιτιστικών οργανώσεων θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικές μέσα για την επιτάχυνση των εξελίξεων. Αλλού, οι δραστηριοποιούμενοι περί το Ευρωπαϊκό Έτος και η κληρονομιά που άφησαν οι πρωτοβουλίες τους εκτιμώνται ως μια παρακαταθήκη έμπνευσης για περισσότερη και καλύτερη προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της ευαισθητοποίησης σχετικά με τις γλώσσες.

11.3 Συγκεκριμένες προτάσεις για δράση

Η ανάγκη για βελτιωμένες γλωσσικές δεξιότητες

Εντοπίζεται μια νέα και επείγουσα ανάγκη για τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων όλων των ευρωπαίων πολιτών. Οι οικονομικοί παράγοντες και οι επαγγελματικές απαιτήσεις διαμορφώνουν μια σαφή ημερήσια διάταξη, αλλά τα ζητήματα που αφορούν την ατομική ταυτότητα και την ανάπτυξη της αμοιβαίας κατανόησης παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Οι εργαζόμενοι με γλωσσικές δεξιότητες είναι πλεονέκτημα για τον εργασιακό τους χώρο, όχι μόνο διότι οι δεξιότητες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος των επιχειρήσεων αλλά και επειδή τα άτομα με γλωσσικές δεξιότητες έχουν επίσης και άλλα χρήσιμα προσόντα: έχουν συχνά επικοινωνιακές ικανότητες, ικανότητες στρατηγικής και λογικής σκέψης και επίλυσης προβλημάτων.

Πώς να βελτιωθεί η εκμάθηση γλωσσών

Αναδεικνύεται το βασικό ζήτημα των κινήτρων για την εκμάθηση γλωσσών και οι σπουδαστές δηλώνουν ότι επιθυμούν να έχουν την ευθύνη για τις μαθησιακές επιλογές τους. Εξειδικεύουν την ανάγκη τους να ανακαλύπτουν και να αναπτύσσουν τους λόγους για τους οποίους μαθαίνουν και αναγνωρίζουν ότι οι εξελίξεις πρέπει να παράγονται σε συνεργασία των δασκάλων και των μαθητών. Οι διδάσκοντες ζητούν επίσης μεγαλύτερο βαθμό εμπλοκής στην διαδικασία επιλογής των κατάλληλων υλικών και μεθόδων.

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι σπουδαστές και οι διδάσκοντες συμφωνούν ότι θα έπρεπε να υπάρχουν υποχρεωτικές γλωσσικές σπουδές ανεξάρτητα από το αντικείμενο σπουδών και ότι προγράμματα πτυχιακών σπουδών ή τμήματα τέτοιων προγραμμάτων θα πρέπει να διδάσκονται σε άλλες γλώσσες. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να διατυπωθούν το κατάλληλο περιβάλλον για την ανεξάρτητη εκμάθηση γλωσσών αξιοποιώντας τις ΤΠΕ και την ηλεκτρονική μάθηση και πρέπει επίσης να διαμορφωθούν σαφείς στόχοι για την εκμάθηση και την επικοινωνία για όλα τα προγράμματα γλωσσικών σπουδών.

Η άμεση επαφή με ανθρώπους από άλλες χώρες θεωρείται ουσιώδες μέρος της μελέτης μιας γλώσσας. Η κινητικότητα είναι θεμελιώδης πτυχή αν και αναγνωρίζεται επίσης ότι οι ΤΠΕ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο διότι φέρνουν σε επαφή τους σπουδαστές, μέσα στη σχολική τάξη, με άλλες γλώσσες και πολιτισμούς. Η γλωσσική και διαπολιτισμική προετοιμασία και η υποστήριξη της κινητικότητας πρέπει να βελτιωθούν. Αυτό υπογραμμίζει επίσης τη σημασία που έχει η ανάπτυξη νέων μαθησιακών διαδρομών που θα δώσουν τη δυνατότητα στους σπουδαστές να αποκτήσουν μερικές επικοινωνιακές ικανότητες στις χώρες των εταίρων τους καθώς και στις χώρες στις οποίες θα σπουδάσουν ή θα εργαστούν.

Πώς να βελτιωθεί η ποιότητα της διδασκαλίας των γλωσσών

Η σχέση μεταξύ διδασκόντων και μαθητών στο σχολείο, και στη μαθησιακή διαδικασία γενικότερα, αλλάζει και οι διδάσκοντες τείνουν να αποκτήσουν το ρόλο αυτού που διευκολύνει τη μάθηση. Οι διδάσκοντες ζητούν επίσης να βελτιωθεί η πρόσβαση σε καινοτόμους πρακτικές καθώς και η πρόσβαση σε ερευνητικά προγράμματα και θα επιθυμούσαν να είχαν περισσότερες ευκαιρίες για τη διοργάνωση ερευνητικών σχεδίων και τη συμμετοχή σε αυτά.

Η αύξηση του αριθμού των φυσικών ομιλητών στο σώμα των διδασκόντων γενικά και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ειδικότερα είναι ένα στοιχείο που αντιμετωπίζεται θετικά, όπως και η απαίτηση όλοι όσοι διδάσκουν γλώσσες να έχουν συμπληρώσει 6 μήνες εργασίας ή σπουδών στη χώρα τη γλώσσα της οποίας διδάσκουν. Οι επαγγελματίες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ζητούν πανεπιστημιακούς καθηγητές γλωσσών με υψηλή ειδίκευση με την εισαγωγή μεταπτυχιακών προγραμμάτων και ενοτήτων συνεχούς εκπαίδευσης καθώς επίσης όλοι να διαθέτουν και να αξιοποιούν την ικανότητα διδασκαλίας στην ξένη γλώσσα που γνωρίζουν. Επιπλέον προτείνουν να εισαχθεί η απαίτηση οι ασκούμενοι καθηγητές γλωσσών να μαθαίνουν μια νέα γλώσσα στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών τους.

Πρέπει να δοθεί έμφαση στη διαδικασία της δια βίου μάθησης. Οι εκπαιδευτικοί δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των νέων παιδιών για τις διάφορες γλώσσες και πολιτισμούς. Αναφέρονται επίσης στις ειδικές ανάγκες των ενηλίκων των οποίων η μητρική γλώσσα δεν είναι η εθνική γλώσσα. Άλλες πτυχές που εντοπίστηκαν περιλαμβάνουν την ανάγκη να αυξηθεί η πρόσβαση στην εκμάθηση γλωσσών για όλους μετά την ολοκλήρωση της επίσημης εκπαίδευσης και να εξασφαλιστεί μεγαλύτερο εύρος ευκαιριών, συμπεριλαμβανομένων των θερινών σχολείων και της ποιοτικής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και ηλεκτρονικής μάθησης.

Πολυγλωσσία

«Μητρική γλώσσα συν 2 γλώσσες»: θεωρείται ο βασικός στόχος για το εκπαιδευτικό σύστημα και πολλοί εξέφρασαν την άποψη ότι τα αγγλικά δεν είναι αρκετά από μόνα τους, αν και είναι σαφές ότι θεωρούνται θεμελιώδες εφόδιο και αναφέρονται ως το ελάχιστο εφόδιο όσων τελειώνουν το σχολείο. Οι απόφοιτοι πρέπει να διαθέτουν επικοινωνιακές δεξιότητες υψηλού επιπέδου στις γλωσσικές σπουδές και πρέπει επίσης να αποκτούν ειδικές γνώσεις που θα τους επιτρέψουν να προσαρμόζονται και να πλουτίζουν το γλωσσικό τους οπλοστάσιο ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες. Οι σπουδαστές γλωσσών πρέπει να ενθαρρυνθούν να σπουδάσουν μια δεύτερη γλώσσα εκτός από την κύρια ξένη γλώσσα και οι σπουδαστές που παρακολουθούν μαθήματα για αρχάριους πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εντατικά μαθήματα εισαγωγής στη Γλώσσα πριν από το πτυχίο.

Αξιολόγηση και διαπίστευση

Είναι γενικά παραδεκτό ότι τα συστήματα αξιολόγησης των γλωσσικών δεξιοτήτων χρειάζονται βελτίωση. Οι σπουδαστές παρατηρούν ότι υπάρχουν πολλά συστήματα αναγνώρισης των γλωσσικών δεξιοτήτων αλλά ότι λίγα είναι αυτά που έχουν αξιοποιηθεί. Οι σπουδαστές και οι εκπαιδευτικοί συμφωνούν ότι πρέπει να αναγνωρίζονται οι γλωσσικές δεξιότητες που αποκτώνται στο πλαίσιο της άτυπης εκπαίδευσης. εδώ συμπεριλαμβάνονται οι δεξιότητες που αποκτώνται μέσα από προγράμματα κινητικότητας όπως και στα θερινά σχολεία και σε περιβάλλονται άτυπης εκπαίδευσης. Η διαφάνεια και η συγκρισιμότητα των γλωσσικών δεξιοτήτων και τίτλων χρειάζεται προσοχή. Όλοι είναι σύμφωνοι ότι το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς και το Γλωσσικό Χαρτοφυλάκιο του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι βασικά εργαλεία. Πρωτοβουλίες όπως η Dialang - ένα ευρωπαϊκό σχέδιο που αποσκοπεί στο να δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να επαληθεύσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες ηλεκτρονικά (on-line) - είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες.

12. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

To Ευρωπαϊκό Έτος έδωσε νέα ώθηση και προβολή στις δραστηριότητες στον τομέα των γλωσσών. η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξασφαλίσει τη διατήρηση της κεκτημένης ταχύτητας.

Στις 13 Δεκεμβρίου 2001 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα [20] με το οποίο ζητά να ληφθούν μέτρα για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών, με έμφαση στις επικοινωνιακές ικανότητες και τη διαφύλαξη και προώθηση των περιφερειακών ή λιγότερο χρησιμοποιούμενων γλωσσών. Εξασφαλίζοντας ότι η γλωσσική διάσταση παραμένει παρούσα στις εργασίες του για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, το Κοινοβούλιο, μέσω των πρωτοβουλιών που αναλαμβάνουν οι επιτρoπές του, ενέταξε επίσης την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και εκμάθησης γλωσσών σε πολλούς διαφορετικούς τομείς όπως είναι η διανομή κινηματογραφικών ταινιών, το θέατρο και οι τέχνες του θεάματος, οι εκδόσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός.

[20] Ψήφισμα που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ C 177E της 25 Ιουλίου 2002 σ. 334

Στις 14 Φεβρουαρίου 2002, το Συμβούλιο Παιδείας και η Επιτροπή εξέδωσαν το αναλυτικό πρόγραμμα εργασίας για την παρακολούθηση των στόχων των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη στο οποίο αναφέρεται ρητά ότι οι ξένες γλώσσες περιλαμβάνονται στα «βασικά εφόδια» που απαιτούνται από όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Η «βελτίωση της εκμάθησης ξένων γλωσσών» αποτελεί έναν ειδικό στόχο.

Την ίδια ημερομηνία, το Συμβούλιο Παιδείας ζήτησε από τα κράτη μέλη να αναλάβουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και κάλεσε την Επιτροπή να διατυπώσει τις προτάσεις της έως τις αρχές του 2003 σχετικά με ενέργειες για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών [21].

[21] Ψήφισμα που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ C 50 της 23ης Φεβρουαρίου 2002 σ.1

Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη στις 15-16 Μαρτίου 2002, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ζήτησαν τη λήψη περαιτέρω μέτρων για τη βελτίωση της απόκτησης των βασικών δεξιοτήτων, ιδίως με τη διδασκαλία τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών από πολύ μικρή ηλικία. Ζήτησαν επίσης να καταρτιστεί ένας κοινός δείκτης γλωσσικής ικανότητας το 2003 [22].

[22] Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βαρκελώνης μπορείτε να βρείτε στο http://europa.eu.int/council/off/conclu/

Συνεδριάζοντας την Επιτροπή στο έργο της, τα κράτη μέλη όρισαν τους εθνικούς εμπειρογνώμονες που θα συμμετέχουν στην επιτροπή για τις γλώσσες. Ο ρόλος της επιτροπής είναι διττός: να παρέχει συμβουλές και πληροφορίες για τους πρακτικούς τρόπους με τους οποίους τα κράτη μέλη μπορούν να υλοποιήσουν τους στόχους που έχουν θέσει ως προς τις γλώσσες αλλά και να βοηθήσει ως προς τη σύνταξη των προτάσεων για ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τις οποίες έχει ζητήσει το Συμβούλιο.

Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει ένα έγγραφο συζήτησης το φθινόπωρο του 2002, το οποίο θα βασιστεί στα θέματα που αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Έτους αλλά και θα αξιοποιήσει τη δεκαετή πείρα της Επιτροπής από τη δραστηριοποίηση στον τομέα της προώθησης της εκμάθησης ξένων γλωσσών και της στήριξης που παρέχει στη γλωσσική πολυμορφία. Θα πραγματοποιηθούν ευρείες διαβουλεύσεις με τις αρμόδιες οργανώσεις. Βάσει των απαντήσεων που θα δοθούν κατά τη διαβούλευση, η Επιτροπή θα υποβάλει στα μέσα του 2003 ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για ένα σχέδιο δράσης για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών με αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων από τα υπάρχοντα κοινοτικά προγράμματα και τις εν εξελίξει δραστηριότητες.

Η Επιτροπή συνεπώς αξιοποιεί τώρα όσα έχει επενδύσει στον τομέα αυτό και εξετάζει και άλλους τρόπους και μέσα για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι αποφασισμένη να υιοθετήσει μια συνεκτική και προενεργό προσέγγιση σε όλες τις δράσεις της και τα προγράμματά της στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, συμπληρώνοντας με το έργο των κρατών μελών στον τομέα αυτόν.

Τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Έτους των Γλωσσών 2001, όπως αναπτύχθηκε στο παρόν έγγραφο είναι βέβαιο ότι θα συμβάλει σημαντικά στις μελλοντικές εξελίξεις.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

1. ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

(1) Να κυκλοφορήσουν ευρέως οι πληροφορίες για τα σχέδια και τις εκδόσεις του EΕΓ, ενδεχομένως με την έκδοση μιας συλλογής που θα περιλαμβάνει τα σχέδια με τις καλύτερες πρακτικές του EΕΓ. Πρέπει επίσης να εξασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες για ενδεχόμενες ευκαιρίες χρηματοδότησης καθώς και για δραστηριότητες που σχεδιάζονται για την Ευρωπαϊκή Ημέρα των Γλωσσών, θα κυκλοφορήσουν ευρέως για να διατηρηθεί η ταχύτητα που έχει αποκτηθεί από το EΕΓ.

(2) Οι διοργανωτές των προσεχών Ευρωπαϊκών Ετών πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι απαιτείται χρόνος και πόροι για το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός Ευρωπαϊκού Έτους. Ένα Έτος είναι μικρό χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο πρέπει να επιτευχθούν φιλόδοξοι στόχοι και σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία είναι ο «αγώνας δρόμου». Ενδεδειγμένο θα ήταν ένα τριετές χρονοδιάγραμμα το οποίο θα αποτελείται από ένα Έτος προετοιμασίας, ένα Έτος υλοποίησης και ένα Έτος για την παρακολούθηση της συνέχειας.

(3) Για τη συγκρότηση των εθνικών συντονιστικών οργάνων πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν περισσότερο τα υπάρχοντα ευρωπαϊκά δίκτυα και να αναγνωρίζονται ρητώς οι ικανότητες διαχείρισης και οι υποχρεώσεις των οργάνων αυτών.

(4) Η επιτυχής δομή που υιοθέτησε το EΕΓ πρέπει να χρησιμοποιηθεί και στα προσεχή Έτη δίνοντας προσοχή στα εξής σημεία:

(α) Η δημιουργία ενός ιστοχώρου είναι ένα στοιχείο που πρέπει να διατηρηθεί αλλά ο ρόλος του και η εστίασή του πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά σε σχέση με τους περιορισμένους διαθέσιμους πόρους και τους μακροπρόθεσμους στόχους. Ο ιστοχώρος πρέπει να σχεδιάζεται και να του χορηγούνται οι κατάλληλοι πόροι με σκοπό να διαρκέσει και μετά τη λήξη του Έτους.

(β) Ο οπτικός λογότυπος του Έτους αποδείχθηκε πολύ επιτυχής. Η ανάγκη για ένα κοινό σύνθημα ίσως να πρέπει να επανεξετασθεί βάσει της αποκτηθείσας πείρας. Οι συμμετέχουσες χώρες πρέπει να ενθαρρυνθούν να υιοθετήσουν ένα σύνθημα συναφές με τις εθνικές περιστάσεις.

(γ) Η υποστήριξη σε θέματα δημοσίων σχέσεων σε εθνικό επίπεδο πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί, και το περιεχόμενό της να καθοριστεί σαφώς βάσει των αναγκών των ΕΣΟ. Είναι ίσως χρήσιμο να εστιασθεί η υποστήριξη αυτή στην παροχή βοήθειας προς τα ΕΣΟ προκειμένου να αξιοποιήσουν αποτελεσματικότερα τις συγχρηματοδοτούμενες δραστηριότητες στο πλαίσιο των εκστρατειών των εθνικών ΜΜΕ.

(δ) Πρέπει να παράγονται λιγότερα είδη διαφημιστικών αντικειμένων αλλά μεγαλύτερος αριθμός από αυτά. Πρέπει να γίνεται πρόβλεψη για το κόστος της αποθήκευσης και της διανομής των διαφημιστικών αντικειμένων.

(5) Για την αξιοποίηση της αποκτηθείσας εμπειρίας, μπορεί να σχεδιαστεί για τα προσεχή Έτη «μια λειτουργική πατέντα του Ευρωπαϊκού Έτους», η οποία θα περιλαμβάνει κατάλογο των αναγκών σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους για τις διάφορες φάσεις, τα χαρακτηριστικά του είδους των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων που απαιτούνται, την περιγραφή των ειδών των δραστηριοτήτων, τις ελάχιστες απαιτήσεις παρακολούθησης.

(6) Είναι ίσως χρήσιμο να εξεταστεί ο στρατηγικός ρόλος τον οποίο διαδραματίζουν τα Ευρωπαϊκά Έτη για τη μακροπρόθεσμη προώθηση θεμάτων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

2. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΧΩΡΕΣ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Επεξηγήσεις:

(1) Πηγή: Όλα τα στοιχεία προέρχονται από συνεντεύξεις με τά ΕΣΟ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από την Ecotec μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου 2002, εκτός από το Λουξεμβούργο για το οποίο δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα και τη Δανία για την οποία τα δεδομένα ελήφθησαν από το ερωτηματολόγιο που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης το Μάρτιο του 2002.

(2) Πηγή: Τελική έκθεση της EurO&M final. Η αποτίμηση της ραδιοφωνικής κάλυψης βασίζεται σε στοιχεία που έδωσαν οι ραδιοφωνικοί σταθμοί οι οποίοι ήταν επίσημοι εταίροι για τις εκδηλώσεις. Δεν υπήρξαν ραδιοφωνικοί εταίροι στη Γαλλία και τη Σουηδία.

(3) Πηγή: Αρχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όλες οι συμμετέχουσες χώρες μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση για συγχρηματοδότηση των εθνικών εναρκτήριων εκδηλώσεων και άλλων παρουσιάσεων για το Ευρωπαϊκό Έτος. Όλες οι συμμετέχουσες χώρες εκτός της Φινλανδίας, της Ισλανδίας και της Νορβηγίας ζήτησαν χρηματοδότηση. Στη σουηδική και τη βελγική προεδρία δόθηκε επίσης χρηματοδότηση για τις ευρωπαϊκές εναρκτήριες εκδηλώσεις και τις τελετές λήξης.

(4) Πηγή: Αρχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα ΕΣΟ και τα υπουργεία δεν αποκλείστηκαν από τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για τη συγχρηματοδότηση σχεδίων. Τους ζητήθηκε ωστόσο να δηλώσουν εάν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων και δεν μπορούσαν συνεπώς να παρέχουν συστάσεις σε ό,τι αφορά τα δικά τους σχέδια. Εθνικές πρωτοβουλίες υπό τη διαχείριση ή με τη συμμετοχή των ΕΣΟ και των υπουργείων υποστηρίχθηκαν από το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία, την Πορτογαλία, τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

(5) Πηγή: Τελική έκθεση της EurO&M. Τα δεδομένα για τις εκδόσεις και τα διαφημιστικά αντικείμενα συγκεντρώθηκαν με τον υπολογισμό του αριθμού των τεμαχίων για κάθε είδος, τα οποία διανεμήθηκαν απευθείας στις συμμετέχουσες χώρες σύμφωνα με το μοναδιαίο κόστος παραγωγής για κάθε είδος. Τα υπόλοιπα αποθέματα διανεμήθηκαν απευθείας από την EurO&M, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Στους υπολογισμούς δεν περιλαμβάνεται το κόστος του χρόνου απασχόλησης του μόνιμου προσωπικού σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο ή το σχεδιασμό τέτοιου υλικού.

(6) Πηγή: Τελική έκθεση της EurO&M. Μέρος του προϋπολογισμού που διαχειρίστηκε η EurO&M αφορούσε την σύναψη συμβάσεων με εταιρείες δημοσίων σχέσεων στις συμμετέχουσες χώρες οι οποίες εργάστηκαν απευθείας και αποκλειστικά για καθήκοντα που τους όρισαν τα ΕΣΟ και σε συνεργασία με τα ΕΣΟ. Αυτό το μέρος του προϋπολογισμού καλύπτει επίσης το κόστος της επιμόρφωσης σε θέματα επικοινωνίας των ΕΣΟ που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2001 στο Παρίσι.

(7) Πηγή: Τελική έκθεση της EurO&M. Συμπεριλαμβάνονται στοιχεία από 18 συμμετέχουσες χώρες παρ' όλο που η εκδήλωση «Οι γλώσσες απογειώνονται» (Languages Lift-Off) πραγματοποιήθηκε μόνο σε 17 συμμετέχουσες χώρες: μία από τις 18 χώρες αποσύρθηκε μετά τις 11 Σεπτεμβρίου αλλά ήδη είχαν πραγματοποιηθεί ορισμένες δαπάνες στο πλαίσιο της προετοιμασίας της εκδήλωσης.

(8) Πηγή: Τελική έκθεση της EurO&M. Η εκστρατεία για τις ευχετήριες κάρτες πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο ΕΕ καθώς το κείμενο στις ευχετήριες κάρτες ήταν γραμμένο στις 11 επίσημες γλώσσες.

(9) Πηγή: Αρχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα σχέδια. Οι διαφορές ως προς το συνολικό ποσό που δεσμεύτηκε εξηγούνται από την απόσυρση μικρού αριθμού σχεδίων αφότου είχαν γίνει οι τελικές πράξεις αναλήψεως δαπανών.

(10) Πηγή: Αρχείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα σχέδια.

Κατά κεφαλή δαπάνες για το ΕΕΓ στις συμμετέχουσες χώρες

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Στον πίνακα δεν συμπεριλαμβάνονται στοιχεία που αφορούν τα ευρωπαϊκά σχέδια διότι δεν είναι εύκολο να κατανεμηθούν οι δαπάνες για τα σχέδια αυτά για κάθε συμμετέχουσα χώρα ξεχωριστά.

4. ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Κατανομή των συγχρηματοδοτούμενων σχεδίων ανάλογα με τα είδη δραστηριότητας

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Θεματική των σχεδίων

// %

Η εκμάθηση μιας συγκεκριμένης γλώσσας(γλωσσών) // 73%

Γνώσεις για μια συγκεκριμένη γλώσσα(γλώσσες) // 72%

Μέθοδοι/προσεγγίσεις εκμάθησης γλωσσών // 59%

Τα πλεονεκτήματα της γλωσσομάθειας για την προσωπική εξέλιξη // 94%

Τα πλεονεκτήματα της γλωσσομάθειας για την επαγγελματική εξέλιξη // 77%

Γενικές δεξιότητες εκμάθησης γλωσσών // 65%

Γνώσεις για συγκεκριμένους πολιτισμούς // 79%

Γνώσεις για και/ή πρόσβαση σε φορείς παροχής γλωσσικής διδασκαλίας // 57%

Γνώσεις για ή αυξημένη χρήση της ηλεκτρονικής μάθησης (χρήση του Διαδικτύου ή/και άλλων τεχνολογιών) // 61%

Πολιτική ή θεσμικές εξελίξεις που αφορούν τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών // 38%

Γλώσσες-στόχοι

Ομάδα γλωσσών // Αριθμός εκδηλώσεων με επίκεντρο μια συγκεκριμένη γλώσσα από την ομάδα γλωσσών

Επίσημες γλώσσες (Χώρες ΕΕ και ΕΟΧ) [23] // 812

[23] συμπεριλαμβανομένων των ισλανδικών, των νορβηγικών, των ιρλανδικών και των λουξεμβουργιανών

Γλώσσες των χωρών στο προενταξιακό στάδιο // 111

Άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης // 68

Νοηματικές γλώσσες // 60

Περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες // 53

Γλώσσες που εκπροσωπούνται σημαντικά στην Ευρώπη ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης // 42

Πηγή: Έρευνα της ECOTEC για τα συγχρηματοδοτούμενα σχέδια

5. ΣΥΓΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ ΕΕΓ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ:

Συγχρηματοδοτούμενες δραστηριότητες με τη συμμετοχή τηλεοπτικών ή ραδιοφωνικών σταθμών

Η Danmarks Radio πραγματοποίησε μια σειρά 10 ραδιοφωνικών εκπομπών (διάρκειας 15 λεπτών η καθεμία) και 4 ραδιοφωνικές εκπομπές (διάρκειας 30 λεπτών η καθεμία) στις άλλες γλώσσες της ΕΕ με σκοπό να ενθαρρύνει τον κόσμο να μάθει νέες γλώσσες. Ο αριθμός των ακροατών ήταν 758.000 άτομα συνολικά.

Στην Ελλάδα η ΕΡΤ ανέλαβε την παραγωγή εκατό δίλεπτων τηλεοπτικών σποτ στα οποία διασημότητες παρουσίασαν την εμπειρία τους από την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Τα σποτ αυτά μεταδίδονταν καθημερινώς σε ώρα μεγάλης τηλεθέασης μετά το δελτίο ειδήσεων (8μ.μ. και 11μ.μ.) από την 26η Σεπτεμβρίου έως την 30ή Νοεμβρίου 2001. Περίπου 200.000 άνθρωποι είδαν τα σποτ αυτά.

Στη Φινλανδία η ομοσπονδία Καθηγητών Ξένων Γλωσσών (SUKOL) ετοίμασε ένα τηλεοπτικό σποτ 20 δευτερόλεπτων με σκοπό να ενθαρρύνει τα παιδιά ηλικίας 10-14 ετών να μάθουν ξένες γλώσσες. Το σποτ προβλήθηκε 32 φορές στο κανάλι MTV3 μεταξύ της 17ης και 26ης Σεπτεμβρίου 2001. Σύμφωνα με την ανάλυση της εκστρατείας, το σποτ προβλήθηκε 425.000 φορές και το είδε το 65% του πληθυσμού-στόχου, δηλαδή περίπου 200.000 παιδιά ηλικίας 10-14 ετών είδαν το διαφημιστικό σποτ σχεδόν 2 φορές το καθένα. Ένας από τους παράγοντες επιτυχίας ήταν η συμφωνία που είχε γίνει με το MTV3, να προβάλει το σποτ όσες φορές χρειάζεται μέχρι να επιτευχθεί ο αριθμός των τηλεθεατών που είχε τεθεί ως στόχος.

Το TV5, ένα διεθνές γαλλόφωνο τηλεοπτικό κανάλι, ανέλαβε την παραγωγή 84 σποτ στα οποία έδειχνε νέους ανθρώπους που μιλούσαν για το πόσο χαίρονταν που μπορούν να μιλούν διάφορες γλώσσες και για το πόσο τους έχει βοηθήσει η γνώση ξένων γλωσσών. Καθένα από τα τηλεοπτικά σποτ μεταδόθηκε 20 φορές ημερησίως σε 120 διακρατικά τηλεοπτικά δίκτυα που ανήκουν στο TV5 και στα δίκτυα με τα οποία συνεργάζεται, με αποτέλεσμα το δυνητικό κοινό να φθάσει τα 600 εκατομμύρια τηλεθεατές. Τα σποτ μεταδόθηκαν σε συνεχή ροή σε κεντρικό σταθμό του μετρό του Παρισιού κάθε μέρα επί ένα έτος, και ενσωματώθηκαν επίσης σε ένα ενημερωτικό φάκελο που απεστάλη σε 14.500 καθηγητές που διδάσκουν τη γαλλική ως ξένη γλώσσα και διατίθεται επίσης στον ιστοχώρο του TV5.

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Ραδιοφωνικών Σταθμών της Γαλλίας, σε συνεργασία με δίκτυα-εταίρους στο Βέλγιο, την Ιταλία και την Ισπανία, παρήγαν και αναμετάδωσαν 30 ραδιοφωνικές εκπομπές που αφορούσαν τις περιφερειακές γλώσσες. Οι εκπομπές αυτές διατέθηκαν στα δίκτυα των εταιρειών που είχαν αναλάβει την παραγωγή και τη διανομή και αναμεταδόθηκαν από 275 σταθμούς. Οι στατιστικές σχετικά με τον αριθμό των ακροατών δείχνουν ότι τουλάχιστον 4 εκατομμύρια άνθρωποι τις παρακολούθησαν, αν και πρόκειται για μια συντηρητική εκτίμηση που βασίζεται μόνο σε αξιόπιστη έρευνα ακροαματικότητας. Η συνομοσπονδία αυτή δημιούργησε επίσης ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για το Διαδίκτυο που αφορούσε τις περιφερειακές γλώσσες και έδινε τη δυνατότητα τηλεφόρτωσης προγραμμάτων. Δημιούργησε επίσης τη θέση αντιπροέδρου αρμόδιου για τις γλώσσες.

Τηλεοπτική και ραδιοφωνική κάλυψη χωρίς συγχρηματοδότηση

Στην Αυστρία, η ORF συμμετείχε ενεργά σε δραστηριότητες του ΕΕΓ και το Έτος καλύφθηκε εκτενώς από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Το σχέδιο Sprachpavillon, που διαχειρίστηκε από κοινού το υπουργείο Παιδείας, Επιστημών και Πολιτισμού και η ORF, είναι ένα πολύ επιτυχές παράδειγμα δραστηριότητας που αποσκοπεί στην αύξηση της ευαισθητοποίησης. Πρόκειται για μια κινητή κατασκευή η οποία μεταφέρεται με φορτηγό και περιέχει κυρίως οθόνες για παρουσιάσεις και εξοπλισμό Διαδικτύου. Το Μάιο του 2001, το φορτηγό έκανε το γύρο όλων των αυστριακών νομών για να ενισχύσει τις εναρκτήριες εκδηλώσεις προσελκύοντας το ευρύ κοινό με πολλές και πλούσιες δραστηριότητες. Το Pavilion χρησιμοποιήθηκε επίσης για να συνοδεύσει μικρότερες εκδηλώσεις του ΕΕΓ στην Αυστρία όπως το σχέδιο Youki το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όλες οι εκδηλώσεις του Sprachpavillon αναμεταδόθηκαν και καλύφθηκαν από τον περιοδικό τύπο σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Στους περισσότερους νομούς, ο περιφερειακό σταθμός ORF συνεργάστηκε με κάποιο περιφερειακό σταθμό της γειτονικής χώρας (π.χ. RAI Trieste, το Radio Maribor).

Στην Ιρλανδία, το Λεωφορείο των Γλωσσών (Language Bus) αποτέλεσε το ίδιο μια δραστηριότητα αύξησης της ευαισθητοποίησης και καλύφθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό από την τηλεόραση. Σ' αυτό συνετέλεσε αρχικά ένα δελτίο τύπου για την εναρκτήρια τελετή του λεωφορείου και ακολούθησε διαφήμιση σε όλη τη χώρα η οποία είχε ως αποτέλεσμα η είδηση αυτή να είναι η τρίτη κατά σειρά στις ειδήσεις της ημέρας. Αυτό βοήθησε στο να γίνει το λεωφορείο ευρύτερα γνωστό και δέχτηκε πολυάριθμες κλήσεις από ανθρώπους που ήθελαν να περάσει το λεωφορείο από την περιοχή τους.

Στη Νορβηγία, η νορβηγική τηλεόραση (NRK) δημιούργησε 6 εκπομπές οι οποίες είχαν ως ειδικό θέμα το ΕΕΓ στο πλαίσιο της σειράς «Στο μαυροπίνακα», μια εβδομαδιαία εκπομπή για την μάθηση, την εξέλιξη και τη διδασκαλία. Στα θέματα της εκπομπής περιλαμβάνονταν «Πώς να μάθετε τη δική σας γλώσσα και τη γλώσσα του άλλου», «Η γλώσσα στη Νορβηγία: πάνω από δύο γραπτές νορβηγικές γλώσσες», «Ποιος θέλει να μάθει νορβηγικά;» «Το γλωσσικό τοπίο στην Ευρώπη». Επιπλέον μεταδόθηκε μια θερινή σειρά εκπομπών με συμβουλές για τους τουρίστες στην Ευρώπη (10 εκπομπές).

Εξελίξεις ή πληροφορίες για νέο διδακτικό υλικό γλωσσών

Ένας από τους στόχους του συνεδρίου Eurosign, που διοργάνωσε η Γερμανική Ένωση Κωφών στο Μόναχο, ήταν η προώθηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών για κωφούς, συμπεριλαμβανομένης της τηλεόρασης, του Διαδικτύου, του Visicast (εικονική γλωσσική τεχνολογία). Συζητήθηκε επίσης η ιδέα της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου για τους κωφούς. Στο συνέδριο λειτούργησε επίσης ένα φόρουμ για τους συμμετέχοντες από 15 χώρες που συζήτησε τα θέματα αυτά. Σήμερα επίσης λειτουργεί ένα δίκτυο και προβλέπεται συνέδριο για την παρακολούθηση της συνέχειας που θα πραγματοποιηθεί στην Ισπανία τον Ιούνιο του 2002.

Στο Weilburg της Γερμανίας, διοργανώθηκε ένα συνέδριο με αποκλειστικό σκοπό την ανταλλαγή των εμπειριών σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών στα σχολεία. Εκπαιδευτικοί και ακαδημαϊκοί συζήτησαν μαζί ζητήματα όπως τα προγράμματα γλωσσικών σπουδών, τα βασικά προγράμματα σπουδών, την εκμάθηση γλωσσών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τη δίγλωσση διδασκαλία και τη χρήση σύγχρονων μέσων. Τα αποτελέσματα των συζητήσεων συνέβαλαν άμεσα στην ανάπτυξη ενός νέου προγράμματος σπουδών στο Hessen. Το δίκτυο που δημιουργήθηκε συνεχίζει να λειτουργεί τόσο με επίσημες ομάδες εργασίας όσο και σε άτυπη βάση.

Μια μέθοδος για «τάξεις αυτοδίδακτων» παρουσιάστηκε ως παράπλευρη δραστηριότητα του σχεδίου KELTIC (Ισπανία) από μια ομάδα επαγγελματιών το 2001 και θα ολοκληρωθεί το 2002. Το διεθνές συνέδριο για την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε πρώιμη ηλικία έδωσε επίσης τη δυνατότητα για ανταλλαγή εμπειριών και ορθών πρακτικών σχετικά με τη γλωσσική διδασκαλία σε μικρές ηλικίες. Στο στάδιο της προετοιμασίας βρίσκεται η έκδοση των συμπερασμάτων.

Στην Ιταλία, η IRRE Lombardia δημιούργησε ένα CD Rom με τα συμπεράσματα 16 ομιλιών για διαφορετικές μεθοδολογικές πτυχές της διδασκαλίας ξένων γλωσσών στα νηπιαγωγεία. Εντοπίστηκαν οι ορθές πρακτικές σε κάθε περιοχή και συζητήθηκαν από περιφερειακές ομάδες μελέτης και τα συμπεράσματα ανακοινώθηκαν κατά τη διάρκεια των συνεδρίων. Κάθε περιοχή παραλαμβάνει 100 αντίγραφα του CD Rom.

Στην Ισλανδία δημιουργήθηκε ένας ιστοχώρος και ένα CD Rom για τις εναλλακτικές προσεγγίσεις της διδασκαλίας και εκμάθησης γλωσσών ως αποτέλεσμα του συνεδρίου που διοργανώθηκε με αυτό το θέμα. Το CD και ο ιστοχώρος περιέχουν παρουσιάσεις από εμπειρογνώμονες από όλη την Ευρώπη και στο συνέδριο συμμετείχαν 200 καθηγητές ξένων γλωσσών (δηλαδή 30-40% όλων των καθηγητών γλωσσών στην Ισλανδία). Οι παρουσιάσεις αυτές έγιναν ευρύτερα γνωστές στην Ισλανδία και αλλού.

Εξελίξεις στις δραστηριότητες για την αύξηση της ευαισθητοποίησης

Στο Βέλγιο το Κέντρο Εκπαίδευσης Ενηλίκων του Εμπορικού Επιμελητηρίου των Βρυξελλών δημιούργησε μια σειρά μαθημάτων εισαγωγής στις γλώσσες (Lingua-Snacks) διάρκειας 30 λεπτών, βάσει της μεθόδου της ολικής φυσικής απόκρισης. Επιλέχθηκαν ενήλικοι σπουδαστές από το Κέντρο οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν να λειτουργήσουν ως δάσκαλοι για το σχέδιο ΕΕΓ. Τα μαθήματα απευθύνθηκαν σε 417 συμμετέχοντες σε 15 γλώσσες. Ο συντονιστής του σχεδίου δημιούργησε ένα διαδραστικό CD-Rom με τίτλο «Lingua-Snacks - Γλωσσική διδασκαλία, μια γεύση από γλώσσες με τη μέθοδο της ολικής φυσικής απόκρισης» το οποίο διατίθεται σε όλους τους καθηγητές γλωσσών και όλα τα ιδρύματα που επιθυμούν να δημιουργήσουν παρόμοια μαθήματα εισαγωγής στις γλώσσες.

Ένα μάθημα γαλλικής γλώσσας στο ύπαιθρο (Une classe dans la Ville) δημιούργησε ο Σύλλογος Καθηγητών Γαλλικής στην Ελλάδα και μεταδόθηκε από το TV5 στην κεντρική πλατεία της Θεσσαλονίκης. Από τις εκπομπές δημιουργήθηκε μαθησιακό υλικό καθώς και βιντεοκλίπ, γλωσσικά παιχνίδια και διαδραστικές δραστηριότητες. Την επόμενη ημέρα διοργανώθηκε σεμινάριο επιμόρφωσης κατά το οποίο ήρθαν σε επαφή οι καθηγητές της περιοχής και κατά το οποίο εξηγήθηκε η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε στο μάθημα. Φτιάχτηκε επίσης μια βιντεοταινία για τη διάδοση του μαθησιακού . Η βιντεοταινία περιέχει αποσπάσματα από τα μαθήματα και εξηγεί τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε, βάσει τηλεοπτικών και διαδραστικών μέσων.

Η Γενική Γραμματεία Λαϊκής Επιμόρφωσης στην Ελλάδα ανέπτυξε ένα γλωσσικό χαρτοφυλάκιο. Η καινοτομία του σχεδίου αυτού έγκειται στο ότι δημιουργήθηκε ένα χαρτοφυλάκιο για την άτυπη και επίσημη εκμάθηση γλωσσών ενώ συνήθως τέτοιου είδους σχέδια αφορούν τα επισήμως αποκτηθέντα γλωσσικά προσόντα. Το χαρτοφυλάκιο αυτό έχει ως σκοπό να ευαισθητοποιήσει του ενηλίκους που μπορεί να έχουν κάποιες γνώσεις λέξεων σε κάποια άλλη γλώσσα χωρίς όμως να το γνωρίζουν. Το πιλοτικό χαρτοφυλάκιο σχεδιάστηκε από 100 ενηλίκους και θα ολοκληρωθεί από άλλους 300 χρήστες κατά τη διάρκεια του 2002, προτού χρησιμοποιηθεί από όλους τους ενηλίκους που συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων.

Στη Γαλλία, «η γιορτή όλων των γλωσσών» (la Fκte de Toutes les Langues) αποτελούνταν από δύο διαγωνισμούς για την «καλύτερη γιορτή» που θα διοργάνωνε μια σχολική τάξη για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας. Στην προετοιμασία της «γιορτής» περιλαμβανόταν η έρευνα, οι μαθησιακοί τρόποι γραφής, η ιστορική ματιά στις γλώσσες και τις γλωσσικές διαφορές και η χρήση γλωσσών στην τοπική κοινωνία. Δημιουργήθηκε πειραματικό διδακτικό υλικό τεσσάρων ειδών το οποίο και διανεμήθηκε στα σχολεία για να υποστηρίξει τις γλωσσικές τους δραστηριότητες. Το υλικό αυτό ήταν μια προσαρμογή από το πρόγραμμα EV Lang το οποίο είχε χρηματοδοτήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Μέρος της εκστρατείας για την αύξηση της ευαισθητοποίησης ήταν η εκδήλωση «Noηματική γλώσσα: μια από τις τέσσερις γλώσσες» που διοργάνωσε η Φινλανδική Ένωση Κωφών και στο πλαίσιο της οποίας δημιουργήθηκε υλικό για μαθήματα εκμάθησης νοηματικής γλώσσας το οποίο διανεμήθηκε σε 1.200 γυμνάσια και λύκεια στη Φινλανδία. Το υλικό διατίθεται επίσης στον ιστοχώρο της οργάνωσης.

Διασυνοριακές πρωτοβουλίες

Γερμανία και Κάτω Χώρες: Ένας διαγωνισμός για την «περισσότερο φιλική στη γλώσσα αρχή» διοργανώθηκε για τις δημόσιες υπηρεσίες και από τις δύο πλευρές των συνόρων. Κατά την αξιολόγηση των εισηγήσεων, οι διοργανωτές εξασφάλισαν ότι πραγματοποιήθηκαν επιτόπιες επισκέψεις ώστε να αποτιμηθεί η ποιότητα των πρωτοβουλιών και να παρασχεθούν πληροφορίες και συμβουλές για περαιτέρω εξελίξεις.

Σουηδία και Δανία: Στο πλαίσιο ενός σχεδίου του δήμου του Malmψ πραγματοποιήθηκαν διάφορες δραστηριότητες και από τις δύο πλευρές του Ψresund προκειμένου οι μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι δάσκαλοι να ευαισθητοποιηθούν και να καταλάβουν καλύτερα τη γλώσσα του γείτονα. Ένα σχέδιο που θα αφορά τη συνέχεια του προηγούμενου σχεδίου προγραμματίζεται στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος INTERREG III-A για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Αυστρία και Τσεχική Δημοκρατία (και άλλες ΧΚΑΕ): Το Gymradio Hollabrunn είναι μια ραδιοφωνική εκπομπή που δημιουργήθηκε από καθηγητές και μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Hollabrunn με σκοπό να βελτιωθεί η αμοιβαία κατανόηση μεταξύ του αυστριακού και του τσεχικού πληθυσμού στη μεθόριο περιοχή. Η γλώσσα θεωρείται σημαντικό όχημα για την βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης και συνεπώς, δύο φορές την εβδομάδα, παραδίδονται από το ραδιόφωνο μαθήματα τσεχικής για αρχάριους και προχωρημένους. Για μεγαλύτερη διαφήμιση του προγράμματος οι διοργανωτές πήραν συνέντευξη από τον πρωθυπουργό της Τσεχικής Δημοκρατίας, Vaclav Klaus. Το 2001 το αυστριακό σχολείο που ήταν υπεύθυνο για το σχέδιο και ένα τσεχικό σχολείο κοντά στα σύνορα συγκρότησαν μια σύμπραξη και το ραδιόφωνο λειτουργεί ως πλατφόρμα για την ανταλλαγή μαθητών, καλλιτεχνών και περιφερειακών υπεύθυνων τουρισμού.

Ιρλανδία, Ισπανία και ΗΒ: Tο σχέδιο του θεατρικού οργανισμού Artslab σχεδιάστηκε για να ενθαρρύνει τους νέους στην Ιρλανδία να συνάψουν δεσμούς με ανθρώπους που ζουν σε άλλες δίγλωσσες περιοχές της Ευρώπης όπως η Ναβάρα και η Καταλωνία. Αν και υπήρχε ήδη το διεθνές δίκτυο, τα παλαιότερα σχέδια είχαν επικεντρωθεί περισσότερο σε καλλιτεχνικά ζητήματα και λιγότερο σε γλωσσικά. Αυτή τη φορά δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη γλώσσα και στο σχέδιο συμμετείχαν δημιουργικοί καλλιτέχνες οι οποίοι συναντήθηκαν για την πραγματοποίηση εργαστηρίων, επιμόρφωσης και θεατρικών παραστάσεων σε τρεις χώρες και σε 5 γλώσσες (καστιλιάνικα, βασκικά, καταλανικά, ιρλανδικά και αγγλικά). Οι δραστηριότητες έληξαν με μια γιορτή που διοργανώθηκε από κοινού σε κάθε μια από τις 6 συμμετέχουσες πόλεις.

Ισπανία και άλλοι φορείς από τις χώρες του «Ατλαντικού τόξου»: Tο σχέδιο KELTIC στην Ισπανία λειτούργησε με δίκτυα. Το σχέδιο, το οποίο οργανώθηκε με επίκεντρο 5 βασικούς στόχους του ΕΕΓ δημιούργησε ένα τοπικό/περιφερειακό δίκτυο με ιδρύματα από την Αστούρια, ένα εθνικό δίκτυο και ένα διεθνές δίκτυο στο οποίο συμμετείχαν ιδρύματα που ανήκουν στο Ατλαντικό Τόξο. Στις κύριες δραστηριότητες περιλαμβάνονταν ένα τριήμερο συνέδριο με πολλές εκδηλώσεις για τις γλώσσες και τον πολιτισμό, με εργαστήρια και στρογγυλές τράπεζες, μια εκδήλωση βίντεο στο Οβιέδο και ένα διεθνές συνέδριο για την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε μικρή ηλικία.

Ρότερνταμ - Φρανκφούρτη - Βρυξέλλες: Tο Τρένο των γλωσσών, είναι ένα σχέδιο που διοργανώθηκε από τη Γλωσσική Ακαδημία στο Μάαστριχτ και το οποίο έφερε σε επαφή 20 νέους ανθρώπους από 4 διαφορετικές χώρες σε ένα τρένο. Οι νέοι αυτοί έπρεπε να διδάξουν ο ένας τον άλλο γλώσσες στη διάρκεια του ταξιδιού με το τρένο. Οι δραστηριότητες καλύφθηκαν από τα ΜΜΕ συμπεριλαμβανομένου του ραδιοφώνου, των εφημερίδων και της τηλεόρασης. Εκδηλώσεις διοργανώθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια των στάσεων του τρένου για να ενημερωθεί το ευρύ κοινό. Ένα παρόμοιο νέο σχέδιο ετοιμάζεται και αφορά το ταξίδι ενός τρένου από την Αθήνα στις Βρυξέλλες.

Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Γερμανία: Ένα λεωφορείο των γλωσσών το οποίο έκανε στάση στη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, τη Γερμανία και το Βέλγιο, διοργάνωσε ένα φεστιβάλ σε κάθε μέρος από αυτά προκειμένου να προβάλει και να ευαισθητοποιήσει για τις γλώσσες των γειτονικών περιοχών σε κάθε στάση του. Τα κατά τόπους δημοτικά συμβούλια συμμετείχαν ενεργά στην προετοιμασία και την υλοποίηση του σχεδίου και το σχέδιο θεωρείται επιτυχές σε ό,τι αφορά την αύξηση της ευαισθητοποίησης των τοπικών υπευθύνων λήψης αποφάσεων για τις γλώσσες και επειδή έφερε σε επαφή τους μαθητές, τους καθηγητές και τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων.