15.2.2023   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 56/1


ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

της 8ης Φεβρουαρίου 2023

σχετικά με τους ενωσιακούς στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές

(2023/C 56/01)

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,

Έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (1), και ιδίως το άρθρο 6 παράγραφος 5,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Στόχος του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (στο εξής: μηχανισμός της Ένωσης), που θεσπίστηκε με την απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ, είναι η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών και η διευκόλυνση του συντονισμού στον τομέα της πολιτικής προστασίας με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων πρόληψης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών.

(2)

Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 5 της απόφασης αριθ. 1313/2013/EE, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, καταρτίζει και αναπτύσσει ενωσιακούς στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές στον τομέα της πολιτικής προστασίας, και εγκρίνει συστάσεις για τον καθορισμό τους ως μη δεσμευτικής κοινής βάσης αναφοράς για τη στήριξη δράσεων πρόληψης και ετοιμότητας έναντι καταστροφών οι οποίες προκαλούν ή είναι ικανές να προκαλέσουν πολυκρατικές διασυνοριακές επιπτώσεις.

(3)

Η γεωγραφική έκταση των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές καλύπτει την Ένωση και τα κράτη μέλη της, καθώς και τα συμμετέχοντα κράτη στον μηχανισμό της Ένωσης (2), σύμφωνα με το άρθρο 4 σημεία 4α) και 12) της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ.

(4)

Η Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με συχνότερες και σοβαρότερες φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές. Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος επιδεινώνουν τους κινδύνους της Ένωσης, αυξάνοντας τη συχνότητα και την ένταση των συμβάντων που σχετίζονται με καιρικά φαινόμενα, της επιβλαβούς ρύπανσης, της λειψυδρίας και της απώλειας βιοποικιλότητας. Επιπλέον, οι καταστροφές έχουν ολοένα και περισσότερες επιπτώσεις σε διασυνοριακό και διατομεακό επίπεδο. Πέρα από το γεγονός ότι οδηγούν στην απώλεια ανθρώπινων ζωών και ότι επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου, οι καταστροφές υπονομεύουν την οικονομική ευημερία και προκαλούν ανεπανόρθωτες ζημίες στο περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την πολιτιστική κληρονομιά. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα στις καταστροφές σε επίπεδο Ένωσης και στα κράτη μέλη. Οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές πρέπει να συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές και στη βελτίωση της ικανότητας της Ένωσης και των κρατών μελών της να ανθίστανται στις επιπτώσεις των σημερινών και των μελλοντικών καταστροφών. Οι συνολικές και ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για τη διαχείριση του κινδύνου καταστροφών είναι καίριας σημασίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας.

(5)

Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές θα πρέπει να στηρίζεται σε συγκεκριμένες οριζόντιες αρχές και προσεγγίσεις.

(6)

Οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές οι οποίοι παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας σύστασης καθορίστηκαν σε συνεργασία με τα κράτη μέλη.

(7)

Κατά τον καθορισμό των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στις ειδικές ανάγκες των ευάλωτων ομάδων. Οι ανάγκες των εν λόγω ομάδων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την υλοποίηση και την επανεξέταση των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές.

(8)

Κατά την υλοποίηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές θα πρέπει να επιδιωχθούν συνέργειες και συμπληρωματικότητα με σχετικά διεθνή πλαίσια ανθεκτικότητας, όπως το πλαίσιο Σεντάι για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών, και με άλλες τομεακές πρωτοβουλίες της Ένωσης για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας, ώστε να βελτιωθεί η συνολική ικανότητα της Ένωσης και των κρατών μελών της να ανθίστανται στις επιπτώσεις φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών.

(9)

Ως εκ τούτου, πρέπει να εντατικοποιηθεί και να επεκταθεί η συνεργασία στις εθνικές και αρμόδιες υποεθνικές αρχές πέραν του τομέα της πολιτικής προστασίας, καθώς και με τους παρόχους βασικών υπηρεσιών, μεταξύ άλλων στον τομέα των μεταφορών, και με ενδιαφερόμενα μέρη από τον ιδιωτικό τομέα, μη κυβερνητικούς φορείς, την ερευνητική κοινότητα και εμπειρογνώμονες στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η έγκαιρη δημοσιοποίηση των δεδομένων με προσβάσιμο, διαλειτουργικό και επαναχρησιμοποιήσιμο τρόπο θα διευκολύνει τη διατομεακή και διασυνοριακή συνεργασία.

(10)

Η συνεργασία αυτή μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη στρατιωτική και μη στρατιωτική συνεργασία σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ (3).

(11)

Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, η Επιτροπή και οι σχετικοί οργανισμοί της Ένωσης, στο πλαίσιο των αντίστοιχων εντολών τους, θα πρέπει να προετοιμαστούν για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν διάφορους τύπους και κλίμακες φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών, θαλάσσιων και άλλων ατυχημάτων που σχετίζονται με τις μεταφορές, των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας και των καταστάσεων κρίσης που χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα, καθώς και των γεγονότων που προκαλούν διαταραχές και θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρόκληση για τις επιχειρήσεις πολιτικής προστασίας ή τη συνέχιση των δραστηριοτήτων.

(12)

Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 5 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές βασίζονται σε τρέχοντα και μελλοντοστραφή σενάρια, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στον κίνδυνο καταστροφών, σε δεδομένα σχετικά με προηγούμενα γεγονότα και σε διατομεακή ανάλυση αντικτύπου με ιδιαίτερη προσοχή στις ευάλωτες ομάδες. Ταυτόχρονα, ο σχεδιασμός διαχείρισης καταστροφών και η εκπόνηση σεναρίων, που ορίζονται στο άρθρο 10 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εργασίες που εκτελούνται σε σχέση με τους ενωσιακούς στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη των στόχων και η εκπόνηση σεναρίων συνδέονται στενά. Ενώ τα σενάρια θα παρέχουν στοιχεία και πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο που θα πρέπει να στηρίζουν τη διατύπωση των στόχων, οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές θα πρέπει με τη σειρά τους να προσδιορίζουν τομείς που είναι σημαντικοί για την ανθεκτικότητα στις καταστροφές και, ως εκ τούτου, να τροφοδοτούν την εκπόνηση σεναρίων.

(13)

Ως εκ τούτου, οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές θα πρέπει να επανεξετάζονται και να αναθεωρούνται συνεχώς υπό το πρίσμα της προόδου που σημειώνεται όσον αφορά την ανάπτυξη και την υλοποίησή τους, των νέων συνθηκών και των μεταβαλλόμενων αναγκών.

(14)

Οι εκθέσεις που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 2 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν τακτική πληροφόρηση, μεταξύ άλλων, σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς την επίτευξη των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ

1.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 5 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, η παρούσα σύσταση θεσπίζει ενωσιακούς στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές στον τομέα της πολιτικής προστασίας, καθώς και γενικές αρχές για την υλοποίησή τους, την υποβολή εκθέσεων και την επανεξέτασή τους.

2.

Οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές αποτελούν μια μη δεσμευτική κοινή βάση αναφοράς για τη στήριξη δράσεων πρόληψης και ετοιμότητας σε περίπτωση καταστροφών που προκαλούν ή είναι ικανές να προκαλέσουν πολυκρατικές διασυνοριακές επιπτώσεις, για τη βελτίωση της ικανότητας της Ένωσης και των κρατών μελών της να αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστροφές και να ανθίστανται στις επιπτώσεις τους. Οι στόχοι προσδιορίζουν τομείς προτεραιότητας και σχετικούς ειδικούς στόχους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του μηχανισμού της Ένωσης και των κρατών μελών στις καταστροφές.

ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

3.

Το τοπίο των κινδύνων μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς. Οι επιπτώσεις των συχνότερων και εντονότερων φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών κλιμακώνονται σε διασυνοριακό και διατομεακό επίπεδο, και προκαλούν ανθρώπινες και οικονομικές απώλειες. Προκειμένου να διατηρηθεί η ικανότητα των φορέων πολιτικής προστασίας να διαχειρίζονται αποτελεσματικά ένα ευρύ φάσμα μελλοντικών γεγονότων που προκαλούν διαταραχές, πρέπει να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα στις καταστροφές.

4.

Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές στον τομέα της πολιτικής προστασίας θα πρέπει να είναι:

α)

σφαιρική: θα πρέπει να καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης καταστροφών, την πρόληψη, την ετοιμότητα, την αντίδραση και την αποκατάσταση·

β)

προληπτική: θα πρέπει να μειώνει τους υποκείμενους κινδύνους καταστροφών, όπου είναι δυνατόν, και να διασφαλίζει επαρκή ετοιμότητα για την αποτελεσματική και αποδοτική αντιμετώπιση των καταστροφών·

γ)

διατομεακή και διασυνοριακή: θα πρέπει να προωθεί μια προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ πολλαπλών κινδύνων, διασφαλίζει τη συνοχή μεταξύ των σχετικών τομέων πολιτικής και ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν κοινούς κινδύνους. Η συνεργασία και ο συντονισμός θα πρέπει να ενισχύουν τη συνοχή, να βελτιστοποιούν τις συνέργειες και να προάγουν τη συνεκτική δράση μεταξύ τομέων, επιπέδων διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών, των αρχών και των ενδιαφερόμενων μερών.

δ)

βασισμένη στη γνώση και στα στοιχεία: θα πρέπει να βασίζεται στην άρτια κατανόηση των κινδύνων καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων των καταστροφών. Για τον σκοπό αυτόν, θα πρέπει να υποστηριχθούν η έρευνα και η καινοτομία και να προωθηθεί η ανταλλαγή γνώσεων και αποτελεσμάτων ορθών πρακτικών από την έρευνα, η ανταλλαγή δεδομένων, η συνεχής αξιολόγηση και μάθηση·

ε)

συμπεριληπτική: θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι δεν μένει κανείς στο περιθώριο, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανάγκες και τους παράγοντες ευαλωτότητας των ατόμων, όπως το φύλο, η ηλικία, το οικονομικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό υπόβαθρο, οι αναπηρίες και η γεωγραφική έκθεση σε συγκεκριμένους κινδύνους·

στ)

βιώσιμη: θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη λύσεις που βασίζονται στη φύση, στις επιπτώσεις που έχει η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος στους κινδύνους καταστροφών και στην πρόληψη και τον μετριασμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των καταστροφών, και να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των επιχειρήσεων πολιτικής προστασίας.

ΟΙ ΕΝΩΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

5.

Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές στον τομέα της πολιτικής προστασίας απαιτεί την ανάληψη δράσης στους ακόλουθους τομείς:

α)

πρόβλεψη — βελτίωση της εκτίμησης κινδύνων, της πρόβλεψης και του σχεδιασμού της διαχείρισης κινδύνων καταστροφών·

β)

προετοιμασία — αύξηση της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού σχετικά με τους κινδύνους και ενίσχυση της ετοιμότητάς του·

γ)

προειδοποίηση — ενίσχυση της έγκαιρης προειδοποίησης·

δ)

αντίδραση — ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης του μηχανισμού της Ένωσης·

ε)

ασφάλεια — διασφάλιση ενός ισχυρού συστήματος πολιτικής προστασίας.

6.

Οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές που απαριθμούνται στην παράγραφο 5 παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας σύστασης.

7.

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή ενθαρρύνονται να αναλάβουν τις αναγκαίες δράσεις και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα στο πλαίσιο του μηχανισμού της Ένωσης για την επίτευξη των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές. Ενθαρρύνονται να ενισχύσουν τη συνεργασία με εθνικούς, περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ενδιαφερόμενα μέρη του ιδιωτικού τομέα.

8.

Ενθαρρύνονται να διασφαλίσουν συνέργειες και συμπληρωματικότητα με σχετικά διεθνή, ευρωπαϊκά ή εθνικά πλαίσια, στρατηγικές, σχέδια και προγράμματα ανθεκτικότητας για την περαιτέρω ενίσχυση της συνολικής ικανότητας της Ένωσης και των κρατών μελών να ανθίστανται στις επιπτώσεις καταστροφών.

9.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους ενωσιακούς στόχους ανθεκτικότητας στις καταστροφές και τους κινδύνους που σχετίζονται με καταστροφές οι οποίες προκαλούν ή είναι ικανές να προκαλέσουν πολυκρατικές διασυνοριακές επιπτώσεις, όταν αναπτύσσουν περαιτέρω και βελτιώνουν τον σχεδιασμό διαχείρισης κινδύνων καταστροφών σε εθνικό ή στο ενδεδειγμένο κατώτερο του εθνικού επίπεδο, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία.

10.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στις αξιολογήσεις ομοτίμων όσον αφορά την εκτίμηση της ικανότητας διαχείρισης κινδύνων που αναφέρεται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο ε) της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ για τη στήριξη της υλοποίησης των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές.

11.

Η Επιτροπή, μέσω του Δικτύου Γνώσεων για την Πολιτική Προστασία της Ένωσης, που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 13 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, και άλλων μέτρων στο πλαίσιο του μηχανισμού της Ένωσης θα πρέπει να στηρίζει την υλοποίηση των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές.

ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

12.

Οι ενωσιακοί στόχοι ανθεκτικότητας στις καταστροφές θα πρέπει να επανεξετάζονται και να αναθεωρούνται συνεχώς με βάση την πρόοδο που σημειώνεται στην υλοποίησή τους και ως συνέπεια των νέων συνθηκών και των μεταβαλλόμενων αναγκών, λαμβανομένων υπόψη της εκπόνησης σεναρίων και του σχεδιασμού διαχείρισης καταστροφών που αναφέρεται στο άρθρο 10 παράγραφος 1 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ.

13.

Για τους σκοπούς της διετούς υποβολής εκθέσεων, σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 2 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, ενθαρρύνεται η στενή συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών όσον αφορά τον καθορισμό μεθοδολογίας για την παρακολούθηση της προόδου που σημειώνεται κατά την υλοποίηση των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές. Η μεθοδολογία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης και των βάσεων αναφοράς για κάθε τομέα που καλύπτεται από τους στόχους και να προσδιορίζει κατάλληλους δείκτες.

14.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να παρέχουν στην Επιτροπή σχετικές πληροφορίες για την υλοποίηση των ενωσιακών στόχων ανθεκτικότητας στις καταστροφές.

Βρυξέλλες, 8 Φεβρουαρίου 2023.

Για την Επιτροπή

Janez LENARČIČ

Μέλος της Επιτροπής


(1)  ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 924.

(2)  Υπό το πρίσμα του άρθρου 28 παράγραφος 1 της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ, οι αναφορές σε κράτη μέλη πρέπει να θεωρείται ότι συμπεριλαμβάνουν τα συμμετέχοντα κράτη όπως ορίζονται στο άρθρο 4 σημείο 12) της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ. Η Αλβανία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, η Ισλανδία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία, η Νορβηγία, η Σερβία και η Τουρκία συμμετέχουν στον μηχανισμό της Ένωσης.

(3)  Η χρήση στρατιωτικών μέσων υπό πολιτική ηγεσία ως έσχατη λύση μπορεί να αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση καταστροφών. Όταν κρίνεται σκόπιμη η χρήση στρατιωτικών ικανοτήτων για τη στήριξη επιχειρήσεων πολιτικής προστασίας, η συνεργασία με τις στρατιωτικές δυνάμεις θα πρέπει να ακολουθεί τις λεπτομέρειες, τις διαδικασίες και τα κριτήρια που έχουν καθοριστεί από το Συμβούλιο ή τα αρμόδια όργανά του, προκειμένου να διατίθενται στον μηχανισμό της Ένωσης στρατιωτικές ικανότητες συναφείς με την πολιτική προστασία και θα πρέπει να συνάδουν με τις οικείες διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ενωσιακός στόχος ανθεκτικότητας στις καταστροφές αριθ. 1: Πρόβλεψη — Βελτίωση της εκτίμησης κινδύνων, της πρόβλεψης και του σχεδιασμού της διαχείρισης κινδύνων καταστροφών

Η καλή κατανόηση των υφιστάμενων και αναδυόμενων κινδύνων αποτελεί προϋπόθεση για την πρόληψη ή τον μετριασμό των δυσμενών συνεπειών των καταστροφών. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να συνεχίσουν να βελτιώνουν την ικανότητά τους να εντοπίζουν και να αξιολογούν τους κινδύνους καταστροφών, και ειδικότερα εκείνους με δυνητικές διασυνοριακές και διατομεακές επιπτώσεις. Τα πανευρωπαϊκά σενάρια καταστροφών αναμένεται να βελτιώσουν την ικανότητα της Ένωσης να προβλέπει μελλοντικές κρίσεις και μελλοντικούς κινδύνους για τη ζωή και την υγεία. Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να βασίζονται σε τομεακές και πολυτομεακές εκτιμήσεις κινδύνων (1) . Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να αναλάβουν προληπτική δράση με τη θέσπιση συγκεκριμένων μέτρων πρόληψης και ετοιμότητας και σχεδιασμού διαχείρισης κινδύνων, σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο και στο ενδεδειγμένο κατώτερο του εθνικού επίπεδο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιοποιήσουν τη στήριξη που διατίθεται στο πλαίσιο του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (στο εξής: μηχανισμός της Ένωσης) και άλλων ταμείων της Ένωσης (2) για την προώθηση έξυπνων επενδύσεων στον τομέα της πρόληψης καταστροφών με σκοπό την προστασία των πολιτών από καταστροφές, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την προώθηση της πράσινης μετάβασης.

Στόχος: Βελτίωση, έως το 2030, της ικανότητας της Ένωσης και των κρατών μελών να εντοπίζουν και να αξιολογούν τους σχετικούς κινδύνους καταστροφών με δυνητικές διασυνοριακές και διατομεακές επιπτώσεις και να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες αυτές για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων πρόληψης καταστροφών και ετοιμότητας, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών μείωσης των κινδύνων, της πρόβλεψης καταστροφών, του σχεδιασμού διαχείρισης των κινδύνων, καθώς και των δραστηριοτήτων αντίδρασης.

Για την υποστήριξη και την παρακολούθηση της υλοποίησης αυτού του στόχου, θα πρέπει να επιδιωχθούν οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι:

Ειδικοί στόχοι

1.1

Βελτίωση της ικανότητας εκπόνησης σεναρίων σε επίπεδο Ένωσης:

Έως το τέλος του 2023, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, θα πρέπει να ολοκληρώσει την ανάπτυξη βασικών διασυνοριακών διατομεακών σεναρίων που θα καλύπτουν 16 βασικούς κινδύνους στους οποίους είναι εκτεθειμένη η Ένωση.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα οικεία σενάρια καταστροφών θα τροφοδοτούν τα πανευρωπαϊκά σενάρια.

Τα σενάρια θα πρέπει να τροφοδοτούν τις επακόλουθες δραστηριότητες της Ένωσης και των κρατών μελών στον τομέα της πρόληψης, της ετοιμότητας, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών μείωσης των κινδύνων, της πρόβλεψης των καταστροφών, του σχεδιασμού διαχείρισης των κινδύνων, και των δραστηριοτήτων αντίδρασης.

Μετά το 2023, τα σενάρια θα πρέπει να επικαιροποιούνται συνεχώς και να επεκτείνονται ανάλογα με τις ανάγκες.

1.2

Βελτίωση της εκτίμησης κινδύνων:

Η Επιτροπή θα πρέπει να βελτιώσει περαιτέρω την ενωσιακή επισκόπηση των κινδύνων φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) προκειμένου να παράσχει μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή προοπτική για τον κίνδυνο καταστροφών. Η ενωσιακή επισκόπηση των κινδύνων καταστροφών θα πρέπει να βασίζεται σε εθνικές, υποεθνικές και διασυνοριακές εκτιμήσεις κινδύνων στον τομέα της πολιτικής προστασίας και σε σχετικές εκτιμήσεις κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης (4), καθώς και σε τομεακές και πολυτομεακές εκτιμήσεις κινδύνων που διενεργούνται σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης.

Η εκτίμηση κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης θα πρέπει να βασίζεται στον βελτιωμένο εντοπισμό και στη διατομεακή ανάλυση των βασικών και αναδυόμενων κινδύνων, των αλυσιδωτών επιπτώσεών τους, των ιδιαίτερα εκτεθειμένων ή ευάλωτων περιοχών και ομάδων, και να λαμβάνει υπόψη τις περιοχές στην Ένωση που αντιμετωπίζουν παρόμοιους κινδύνους.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν περαιτέρω την εκτίμηση κινδύνων, κατά περίπτωση, σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο και όσον αφορά τον διασυνοριακό κίνδυνο. Οι εκτιμήσεις κινδύνων στα κράτη μέλη θα πρέπει να ακολουθούν μια προσέγγιση πολλαπλών κινδύνων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να περιλαμβάνουν επανεξέταση των αναδυόμενων κινδύνων και εκτίμηση των διασυνοριακών κινδύνων, των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των αλυσιδωτών επιπτώσεων. Οι εθνικές, υποεθνικές και διασυνοριακές εκτιμήσεις κινδύνων στον τομέα της πολιτικής προστασίας θα πρέπει να βασίζονται σε εκτιμήσεις κινδύνων που διενεργούνται σε συναφείς τομείς πολιτικής και να τις στηρίζουν.

1.3

Βελτίωση της ικανότητας πρόβλεψης:

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να ενισχύσουν περαιτέρω τις δραστηριότητες ανάλυσης προοπτικών και πρόβλεψης κινδύνων, πέραν της εκπόνησης σεναρίων, όπως η ανίχνευση του ορίζοντα, η ανάλυση και η έρευνα, ώστε να καταστεί δυνατός ο έγκαιρος εντοπισμός των υφιστάμενων και των νέων κινδύνων και προκλήσεων και να υποστηρίζεται η ανάληψη δράσεων προσαρμογής, πρόληψης ή ετοιμότητας για επερχόμενα γεγονότα που προκαλούν διαταραχές.

1.4

Βελτίωση του σχεδιασμού διαχείρισης κινδύνων:

Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η αξιολόγηση των αναγκών και των ελλείψεων του μηχανισμού της Ένωσης βασίζεται σε διατομεακές εκτιμήσεις κινδύνων και σενάρια και ακολουθεί την προσέγγιση πολλαπλών κινδύνων.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι στρατηγικές, τα πλαίσια ή τα σχέδια διαχείρισης κινδύνων σε εθνικό και, κατά περίπτωση, υποεθνικό επίπεδο ακολουθούν την προσέγγιση πολλαπλών κινδύνων. Οι στρατηγικές, τα πλαίσια ή τα σχέδια θα πρέπει να βασίζονται σε σχετικά σενάρια, στη διασυνοριακή και διατομεακή συνεργασία και θα πρέπει να διασφαλίζουν την προσαρμογή, την πρόληψη και την ετοιμότητα.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν περαιτέρω σχέδια διαχείρισης κινδύνων όσον αφορά τους διασυνοριακούς κινδύνους με βάση τη βελτιωμένη συνεργασία στις διασυνοριακές περιοχές.

Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη, κατά περίπτωση, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τις αλυσιδωτές επιπτώσεις των καταστροφών και τις ειδικές ανάγκες των ευάλωτων ομάδων.

1.5

Βελτίωση της ικανότητας της πολιτικής προστασίας να αναπτύσσει δράσεις πρόληψης:

Οι αρχές πολιτικής προστασίας των κρατών μελών θα πρέπει να ενισχύσουν τις δραστηριότητές τους στον τομέα της πρόληψης, συμπεριλαμβανομένης της δράσης για «καλύτερη ανοικοδόμηση» μετά από καταστροφές (5), ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας έναντι των καταστροφών.

Ενωσιακός στόχος ανθεκτικότητας στις καταστροφές αριθ. 2: Προετοιμασία — Αύξηση της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού σχετικά με τους κινδύνους και ενίσχυση της ετοιμότητάς του

Ένας προετοιμασμένος πληθυσμός με επίγνωση των κινδύνων αποτελεί κρίσιμη συνιστώσα της ανθεκτικότητας στις καταστροφές, διότι τα άτομα και οι κοινότητες είναι συχνά οι πρώτοι που πλήττονται και οι πρώτοι που αντιδρούν σε καταστροφές. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους και η επαρκής γνώση του τρόπου πρόληψης, ετοιμότητας και αντίδρασης σε καταστροφές μειώνουν σημαντικά τις αρνητικές συνέπειες των καταστροφών. Θα συμβάλει στην αύξηση των γνώσεων του κοινού σχετικά με τους κινδύνους καταστροφών και τα μέτρα πρόληψης· στη βελτίωση της αυτοπροστασίας, της συμπεριφοράς και της ετοιμότητας των ατόμων και των κοινοτήτων για την αντιμετώπιση καταστροφών και στην ανάπτυξη νοοτροπίας πρόληψης των κινδύνων και εμπιστοσύνης στις αρχές πολιτικής προστασίας. Με την υποστήριξη της Επιτροπής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες επικοινωνίας με το κοινό ώστε η πρόληψη καταστροφών και η ετοιμότητα να αποτελέσουν μέρος της καθημερινής ζωής των πολιτών καθώς και να προωθηθεί η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά και η ανάπτυξη πρωτοβουλιών εθελοντών για την πρόληψη καταστροφών και την ετοιμότητα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργάζονται, κατά περίπτωση, με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τους εταίρους, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, και σε διασυνοριακό πλαίσιο.

Στόχος: Σημαντική αύξηση, έως το 2030, του επιπέδου ευαισθητοποίησης του πληθυσμού της Ένωσης σε κάθε κράτος μέλος σχετικά με τον κίνδυνο καταστροφών και ενίσχυση της ετοιμότητάς του.

Για την υποστήριξη και την παρακολούθηση της υλοποίησης αυτού του στόχου, θα πρέπει να επιδιωχθούν οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι:

Ειδικοί στόχοι

2.1

Αύξηση του συνολικού επιπέδου ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους:

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν περαιτέρω στρατηγικές ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους και να εντείνουν τις δράσεις ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυξάνεται το επίπεδο ευαισθητοποίησης του πληθυσμού σχετικά με τους περιφερειακούς και εθνικούς κινδύνους. Οι στρατηγικές ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους θα πρέπει επίσης να καλύπτουν, κατά περίπτωση, τους εποχικούς κατοίκους.

Η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίζει τις δράσεις ευαισθητοποίησης των κρατών μελών σχετικά με τους κινδύνους και να τις συμπληρώνει, κατά περίπτωση, με δράσεις ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους σε επίπεδο Ένωσης.

Έως το 2030, το 90 % του πληθυσμού της Ένωσης (6) θα πρέπει να έχει πλήρη επίγνωση των κινδύνων καταστροφών στην περιοχή του.

2.2

Βελτίωση της πρόσβασης του κοινού σε πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο καταστροφών:

Οι αρχές της Ένωσης και των κρατών μελών θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο πληθυσμός της Ένωσης μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους καταστροφών και τις πιθανές επιπτώσεις τους.

Όταν παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο καταστροφών, οι αρχές της Ένωσης και των κρατών μελών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ειδικές ανάγκες και περιστάσεις των ευάλωτων ομάδων και των ατόμων με αναπηρία.

2.3

Αύξηση της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού και ενίσχυση της θέσπισης μέτρων πρόληψης κινδύνων και ετοιμότητας:

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο πληθυσμός, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων και των ατόμων με αναπηρία, έχει καλύτερη επίγνωση των μέτρων πρόληψης των κινδύνων και της δράσης που μπορούν να αναλάβουν για την αντιμετώπιση των συνηθέστερων καταστροφών. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αυξηθεί το ποσοστό του πληθυσμού που λαμβάνει μέτρα πρόληψης και ετοιμότητας.

Η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίζει τις δράσεις των κρατών μελών που σχετίζονται με την πρόληψη κινδύνων και την ετοιμότητα του κοινού και να τις συμπληρώνει με σχετικές δράσεις σε επίπεδο Ένωσης.

2.4

Ενίσχυση της νοοτροπίας του πληθυσμού όσον αφορά την πρόληψη των κινδύνων:

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν δράση ώστε:

α)

να διασφαλίσουν ότι βελτιώνονται οι γνώσεις του πληθυσμού σχετικά με την πρόληψη κινδύνων καθώς και η εμπιστοσύνη του στις αρμόδιες αρχές πολιτικής προστασίας και η κατανόηση της αποστολής πολιτικής προστασίας·

β)

να διασφαλίσουν την ικανότητα του πληθυσμού να αξιολογεί την αξιοπιστία των πληροφοριών σχετικά με τον κίνδυνο καταστροφών, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας εντοπισμού έγκυρων πηγών των εν λόγω πληροφοριών και προειδοποιήσεων·

γ)

να ενισχύσουν τη συμμετοχή του κοινού και τη συμμετοχή εθελοντών στην πολιτική προστασία.

Η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίζει τις δράσεις των κρατών μελών για την ενίσχυση της νοοτροπίας πρόληψης των κινδύνων και να τις συμπληρώνει με σχετικές δράσεις σε επίπεδο Ένωσης.

Ενωσιακός στόχος ανθεκτικότητας στις καταστροφές αριθ. 3: Προειδοποίηση — Ενίσχυση της έγκαιρης προειδοποίησης

Τα αποτελεσματικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης έχουν ζωτική σημασία για την πρόβλεψη καταστροφών και την ετοιμότητα. Βοηθούν τις δημόσιες αρχές και τους πολίτες που απειλούνται από καταστροφές να ενεργούν εγκαίρως ώστε να ελαχιστοποιούν τους τραυματισμούς, τις απώλειες ζωών και τις ζημίες σε περιουσιακά στοιχεία, στο περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης θα πρέπει να αξιολογούνται και να βελτιώνονται τακτικά σε επίπεδο Ένωσης και στα κράτη μέλη. Θα πρέπει να ενισχυθούν οι βασικές λειτουργίες των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, όπως η πρόβλεψη, ο εντοπισμός, η παρακολούθηση των κινδύνων και των επιπτώσεών τους, καθώς και η έγκαιρη και εύκολα κατανοητή προειδοποίηση του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων. Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ΚΣΑΕΑ) θα πρέπει να στηρίζει προορατικά τα κράτη μέλη και να βοηθά τις αρχές πολιτικής προστασίας με κατά παραγγελία και ταχείες εκτιμήσεις επιπτώσεων για συμβάντα που εντοπίζονται ή προβλέπονται.

Στόχος: Ενίσχυση, έως το 2030, της αποτελεσματικότητας και της διαλειτουργικότητας των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης στην Ένωση, ώστε να καταστεί δυνατή η έγκαιρη και αποτελεσματική αντίδραση σε καταστροφές και να αποφευχθούν ή να μειωθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις τους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση της έγκαιρης προειδοποίησης για κινδύνους με πολυκρατικές διασυνοριακές επιπτώσεις και για βασικούς εθνικούς κινδύνους.

Για την υποστήριξη και την παρακολούθηση της υλοποίησης αυτού του στόχου, θα πρέπει να επιδιωχθούν οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι:

Ειδικοί στόχοι

3.1

Βελτίωση της ικανότητας πρόβλεψης, ανίχνευσης και παρακολούθησης:

Η Επιτροπή, και ιδίως το ΚΣΑΕΑ, οι σχετικοί οργανισμοί της Ένωσης και τα κράτη μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν την ικανότητά τους να προβλέπουν, να ανιχνεύουν και να παρακολουθούν τους κινδύνους και τις επιπτώσεις, μεταξύ άλλων μέσω του καλύτερου συντονισμού όσον αφορά τους διασυνοριακούς κινδύνους και της καλύτερης ενοποίησης και διαλειτουργικότητας των συστημάτων.

Τα συστήματα ανίχνευσης και πρόβλεψης θα πρέπει να ενσωματώνουν, κατά περίπτωση, τις παραμέτρους της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

3.2

Βελτίωση της προειδοποίησης του κοινού:

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν τα συστήματα προειδοποίησης του κοινού, ώστε να είναι δυνατή η καλύτερη κοινοποίηση κινδύνων, καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και κρίσεων όσον αφορά τις αναμενόμενες επιπτώσεις και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Θα πρέπει να ενισχυθεί ο συντονισμός μεταξύ των οικείων αρχών και υπηρεσιών. Θα πρέπει να καθοριστούν σαφείς ροές πληροφοριών και αρμοδιότητες. Η προειδοποίηση του κοινού στα κράτη μέλη θα πρέπει να βασίζεται σε ενισχυμένες ρυθμίσεις για την προειδοποίηση σε περίπτωση διασυνοριακών καταστροφών.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η προειδοποίηση του κοινού λαμβάνει υπόψη τις πολυγλωσσικές ανάγκες του πληθυσμού, είναι συμπεριληπτική και προσαρμοσμένη στις ειδικές ανάγκες των ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία.

Ο πληθυσμός που διατρέχει κίνδυνο θα πρέπει να λαμβάνει προειδοποιήσεις εγκαίρως και με αποτελεσματικό τρόπο.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η σήμανση και τα μηνύματα προειδοποίησης του κοινού είναι σαφώς κατανοητά από τον πληθυσμό.

Ενωσιακός στόχος ανθεκτικότητας στις καταστροφές αριθ. 4: Αντίδραση — Ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης

Τα αιτήματα για παροχή βοήθειας γίνονται όλο και συχνότερα και οι ανάγκες αντίδρασης διαφοροποιούνται όλο και περισσότερο. Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για να αντιμετωπίζει τους αναδυόμενους κινδύνους και την πιθανή αύξηση των πολυκρατικών διασυνοριακών καταστροφών. Ως εκ τούτου, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να ενισχυθεί με το κατάλληλο είδος και τον κατάλληλο αριθμό πόρων ώστε να συνεχιστεί η αποτελεσματική στήριξη των κρατών μελών σε περίπτωση που οι εθνικές τους ικανότητες για την αντιμετώπιση καταστροφών αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Οι ανάγκες του μηχανισμού της Ένωσης όσον αφορά την ικανότητα αντίδρασης θα πρέπει να επανεξετάζονται τακτικά. Η Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη μέλη, θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσει σχετικές ικανότητες αντιμετώπισης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δεξαμενής πολιτικής προστασίας και του rescEU, ανάλογα με τις ανάγκες.

Στόχος: Περαιτέρω ανάπτυξη, έως το 2024, της ικανότητας αντίδρασης του μηχανισμού της Ένωσης στους τομείς της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, των πλημμυρών, των αναγκών έρευνας και διάσωσης, των χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών (ΧΒΡΠ) συμβάντων και της υγείας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, έως το 2024, θα αναπτυχθούν περαιτέρω ο στόχος αυτός και οι ειδικοί στόχοι του και θα αυξηθούν οι ικανότητες σε τομείς όπως η προσωρινή στέγαση, ο ενεργειακός εφοδιασμός έκτακτης ανάγκης και οι μεταφορές.

Για την υποστήριξη και την παρακολούθηση της υλοποίησης αυτού του στόχου, θα πρέπει να επιδιωχθούν οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι:

Ειδικοί στόχοι (7)

4.1

Στον τομέα της αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών (8):

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τουλάχιστον έξι κρατών μελών ταυτόχρονα με ικανότητες εναέριας δασοπυρόσβεσης σε περίπτωση που οι εθνικές ικανότητες αποδεικνύονται ανεπαρκείς, για τουλάχιστον 1 ημέρα και κατ’ ανώτατο όριο 7 ημέρες.

Παράλληλα, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τουλάχιστον τεσσάρων κρατών μελών ταυτόχρονα με ικανότητες επίγειας δασοπυρόσβεσης σε περίπτωση που οι εθνικές ικανότητες αποδεικνύονται ανεπαρκείς, για τουλάχιστον 7 ημέρες και κατ’ ανώτατο όριο 14 ημέρες.

Επιπλέον, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να αναπτύσσει συμβουλευτικές ομάδες πυρόσβεσης και ομάδες αξιολόγησης για την παροχή τακτικών συμβουλών σε δύο ταυτόχρονα αιτήματα παροχής βοήθειας λόγω δασικών πυρκαγιών.

4.2

Στον τομέα της αντιμετώπισης των πλημμυρών:

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει τουλάχιστον να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει περιστατικά πλημμύρας που πλήττουν τουλάχιστον τρία κράτη μέλη ταυτόχρονα σε περίπτωση που οι εθνικές ικανότητες αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Η απόκριση αυτή θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τη συνολική ικανότητα άντλησης 20 000 m3 νερού/ώρα τουλάχιστον για έως 21 ημέρες.

Επιπλέον, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να διασφαλίζει τη συγκράτηση των πλημμυρών, τη διαχείριση των αποβλήτων, την αξιολόγηση των φραγμάτων και τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε περίπτωση πλημμύρας.

4.3

Στον τομέα της απόκρισης σε ανάγκες έρευνας και διάσωσης:

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει τουλάχιστον να είναι σε θέση να διεξάγει επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε τουλάχιστον τέσσερα κράτη μέλη ταυτόχρονα σε διαφορετικά περιβάλλοντα και τύπους καταστροφών. Η απόκριση αυτή καλύπτει επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης διάρκειας 24 ωρών ημερησίως για 7 ημέρες σε αστικό περιβάλλον υπό περιστάσεις μέτριας σοβαρότητας και για 10 ημέρες σε αστικό περιβάλλον υπό εξαιρετικά δυσχερείς περιστάσεις.

Θα πρέπει να αναπτυχθεί πρόσθετη ικανότητα για ειδικές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε ορεινές περιοχές και σπήλαια, καθώς και για εμπειρογνώμονες στους τομείς της ηφαιστειολογίας, της σεισμολογίας, της αξιολόγησης φραγμάτων και των δομικών έργων.

4.4

Στον τομέα της απόκρισης σε ΧΒΡΠ συμβάντα:

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον σε θέση να ανταποκρίνεται σε αιτήματα τριών κρατών μελών ταυτόχρονα για ανάγκες απολύμανσης για τουλάχιστον 14 συνεχείς ημέρες για συνολικά 500 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 50 τραυματιών, 15 000 m2 υπαίθριων επιφανειών και 200 m2 εσωτερικών επιφανειών ανά ώρα, εφόσον η απολύμανση μπορεί να πραγματοποιηθεί με νερό, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας απολύμανσης κρίσιμου εξοπλισμού ή στοιχείων.

Επιπλέον, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται τουλάχιστον σε αιτήματα δύο κρατών μελών ταυτόχρονα για παρακολούθηση ραδιολογικής και πυρηνικής ακτινοβολίας επί τουλάχιστον 10 συνεχείς ημέρες για συνολικά 100 άτομα, 10 οχήματα, 10 000 m2 υπαίθριων επιφανειών και 1 000 m2 εσωτερικών επιφανειών, ανά ώρα.

Επιπλέον, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να διασφαλίζει ότι έχει την ικανότητα να παρέχει ειδικές συμβουλές σχετικά με τις ΧΒΡΠ απειλές μέσω αποστολής ή στήριξης.

4.5

Στον τομέα της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας (9):

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε αιτήματα τουλάχιστον τριών κρατών μελών ταυτόχρονα για την αντιμετώπιση της ανάγκης θεραπείας συνολικά 800 εξωτερικών ασθενών ημερησίως για τουλάχιστον 2 εβδομάδες, μέσω ιατρικής ομάδας έκτακτης ανάγκης τύπου 1 (EMT1): μονάδες εξωνοσοκομειακής επείγουσας περίθαλψης, δημιουργία χειρουργικών αιθουσών για 60 ασθενείς συνολικά, μέσω ιατρικής ομάδας έκτακτης ανάγκης τύπου 2 (EMT2): μονάδες ενδονοσοκομειακής επείγουσας χειρουργικής περίθαλψης. Η απόκριση αυτή περιλαμβάνει την ελάχιστη ικανότητα διεκπεραίωσης 45 χειρουργικών επεμβάσεων ήσσονος σημασίας ημερησίως για 2 εβδομάδες.

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε αιτήματα τουλάχιστον πέντε κρατών μελών ταυτόχρονα για ανάγκες διακομιδής ατόμων για ιατρικούς λόγους με συνολική δυναμικότητα 24 ασθενών εντατικής θεραπείας και 200 ασθενών μη εντατικής θεραπείας ημερησίως, καθώς και έξι ασθενών με εξαιρετικά λοιμώδη νόσο ημερησίως για μέγιστη διάρκεια 14 ημερών.

Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε αιτήματα τουλάχιστον τριών κρατών μελών ταυτόχρονα για κινητή εργαστηριακή ανάλυση, συμπεριλαμβανομένων των δυνητικών ΧΒΡΠ ικανοτήτων, με συνολική δυναμικότητα 150 δειγμάτων ημερησίως για μέγιστη διάρκεια 14 ημερών.

Επιπλέον, ο μηχανισμός της Ένωσης, σε συνεργασία με την Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA), θα πρέπει να διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα και την πρόσβαση σε ιατρικά αντίμετρα κρίσιμης σημασίας, και ειδικότερα σε θεραπευτικά και ιατροτεχνολογικά προϊόντα, για την αντιμετώπιση σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας.

Επιπλέον, ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει ειδικές συμβουλές για τη δημόσια υγεία και επιδημιολογικές συμβουλές μέσω αποστολής σχετικών εμπειρογνωμόνων επιτόπου ή, κατά περίπτωση, μέσω παροχής εξ αποστάσεως υποστήριξης από εμπειρογνώμονες.

Ενωσιακός στόχος ανθεκτικότητας στις καταστροφές αριθ. 5: Ασφάλεια — Διασφάλιση ενός ισχυρού συστήματος πολιτικής προστασίας

Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ΚΣΑΕΑ) και οι αρχές πολιτικής προστασίας στα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν τη συνέχιση των δραστηριοτήτων. Παράλληλα, θα πρέπει να προσαρμόσουν τον οικείο σχεδιασμό συνέχισης των δραστηριοτήτων σε διατομεακές διασυνοριακές καταστροφές. Για τον σκοπό αυτόν, το ΚΣΑΕΑ και οι αρχές πολιτικής προστασίας στα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διατομεακή και διασυνοριακή συνεργασία και να προωθούν συμπράξεις με εταίρους, όπως ο ιδιωτικός τομέας, η κοινωνία των πολιτών και οι οργανώσεις εθελοντών. Ο μηχανισμός της Ένωσης θα πρέπει να στηρίζει τη διεξαγωγή προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων για τον έλεγχο της συνέχισης των δραστηριοτήτων των επιχειρησιακών κέντρων έκτακτης ανάγκης και τη συνεργασία με τα κράτη μέλη για την παρακολούθηση των διδαγμάτων που αντλούνται καθώς και των συστάσεων.

Στόχος: Διασφάλιση, έως το 2027, της συνέχισης των δραστηριοτήτων του ΚΣΑΕΑ και των ομολόγων του στον τομέα της πολιτικής προστασίας στα κράτη μέλη και διατήρηση των βασικών καθηκόντων τους, μεταξύ άλλων σε σοβαρές περιστάσεις σεναρίων καταστροφών με κλιμακωτές διατομεακές και διασυνοριακές επιπτώσεις, ταυτόχρονες και επαναλαμβανόμενες καταστροφές, παρατεταμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και νέους αναδυόμενους κινδύνους καταστροφών.

Για την υποστήριξη και την παρακολούθηση της υλοποίησης αυτού του στόχου, θα πρέπει να επιδιωχθούν οι ακόλουθοι ειδικοί στόχοι:

Ειδικοί στόχοι

5.1

Βελτίωση της ικανότητας σχεδιασμού της συνέχισης των δραστηριοτήτων:

Το ΚΣΑΕΑ και οι ομόλογοι φορείς των κρατών μελών θα πρέπει να αναθεωρούν τακτικά τα σχέδια και τις διαδικασίες ώστε να είναι πιο ευέλικτα και προσαρμόσιμα στις αναμενόμενες συνέπειες των σημερινών και μελλοντικών καταστροφών. Τα σχέδια και οι διαδικασίες θα πρέπει να βασίζονται σε σενάρια και ανάλυση επιπτώσεων. Θα πρέπει, κατά περίπτωση, να καλύπτουν θέματα όπως: διαχείριση προσωπικού, τακτική κατάρτιση και ασκήσεις, διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού και ανάγκες σε εξοπλισμό, δημιουργία αποθεματικού, απολύσεις, ανθεκτικότητα και ασφάλεια των συστημάτων τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ).

5.2

Βελτίωση της ικανότητας διατομεακού συντονισμού:

Το ΚΣΑΕΑ και οι ομόλογοι φορείς των κρατών μελών θα πρέπει:

α)

να ενισχύσουν τη διατομεακή συνεργασία και διαλειτουργικότητα των διαδικασιών ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία, αποτελεσματική και αποδοτική κλιμάκωση των μέτρων αντίδρασης από τις αρμόδιες αρχές πολιτικής προστασίας, άλλες σχετικές υπηρεσίες και εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων βασικών υπηρεσιών, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, των εθελοντών και της ακαδημαϊκής κοινότητας, κατά περίπτωση·

β)

να διατηρούν και να δημιουργούν διατομεακά δίκτυα και ρυθμίσεις μεταξύ των αρχών και με τους σχετικούς εταίρους μεταξύ των καταστροφών.

5.3

Βελτίωση της ικανότητας διασυνοριακού συντονισμού:

Το ΚΣΑΕΑ και οι ομόλογοι φορείς των κρατών μελών θα πρέπει:

α)

να ενισχύσουν τη διασυνοριακή συνεργασία και διαλειτουργικότητα των διαδικασιών, των συστημάτων και των εργαλείων που επιτρέπουν την αποδοτική και αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών, τη διευκόλυνση της επιχειρησιακής στήριξης για τη λήψη αποφάσεων και τη στήριξη του κράτους υποδοχής·

β)

να διατηρούν και να δημιουργούν διασυνοριακές ρυθμίσεις μεταξύ των αρχών πολιτικής προστασίας και άλλων σχετικών υπηρεσιών.

5.4

Βελτίωση της ικανότητας επικοινωνίας και διαχείρισης πληροφοριών σχετικά με τον κίνδυνο καταστροφών:

Το ΚΣΑΕΑ και οι ομόλογοι φορείς των κρατών μελών θα πρέπει:

α)

να ενισχύσουν τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων και των διαδικασιών που υποστηρίζουν την αντίδραση της πολιτικής προστασίας και τον συντονισμό των μέτρων αντίδρασης μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των εταίρων·

β)

να διασφαλίζουν ότι τα συστήματα και οι διαδικασίες επικοινωνίας και διαχείρισης πληροφοριών υποστηρίζουν τη συνεκτική επικοινωνία σε καταστάσεις κινδύνου, έκτακτης ανάγκης και κρίσεων μεταξύ των αρμόδιων αρχών και με τους σχετικούς εξωτερικούς εταίρους.

5.5

Βελτίωση της ικανότητας αξιολόγησης μετά από καταστροφές:

Το ΚΣΑΕΑ και οι ομόλογοι φορείς των κρατών μελών θα πρέπει:

α)

να πραγματοποιούν συστηματική αξιολόγηση των διδαγμάτων που αντλούνται μετά από καταστροφές. Τα διδάγματα που αντλούνται θα πρέπει να καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης καταστροφών (πρόληψη, ετοιμότητα, αντίδραση και αποκατάσταση). Τα διδάγματα που αντλούνται θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις αρχές πολιτικής προστασίας και, κατά περίπτωση, άλλες σχετικές αρχές, υπηρεσίες και εταίρους που συμμετέχουν στη διαχείριση της καταστροφής που αξιολογείται·

β)

να διασφαλίζουν τη διάδοση και την εφαρμογή, κατά περίπτωση, των διδαγμάτων που αντλούνται σε ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης των καταστροφών.


(1)  Οι εκτιμήσεις κινδύνων, σε διαφορετικά επίπεδα διακυβέρνησης και από διάφορους παράγοντες ανάλογα με την περίπτωση, περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, στην οδηγία (ΕΕ) 2022/2557 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, για την ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων και την κατάργηση της οδηγίας 2008/114/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 333 της 27.12.2022, σ. 164)· στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Νοεμβρίου 2022, σχετικά με σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας και για την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1082/2013/ΕΕ (ΕΕ L 314 της 6.12.2022, σ. 26)· στην οδηγία 2012/18/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2012, για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 197 της 24.7.2012, σ. 1)· στην οδηγία 2007/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (ΕΕ L 288 της 6.11.2007, σ. 27).

(2)  Συναφή ταμεία της Ένωσης είναι, για παράδειγμα, ο μηχανισμός ανθεκτικότητας και ανάκαμψης, τα ταμεία της πολιτικής συνοχής, το Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το πρόγραμμα LIFE.

(3)  Απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 924).

(4)  Οι εκτιμήσεις κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την ευρωπαϊκή εκτίμηση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, σε συνέχεια της παραγράφου 14 της ανακοίνωσης με τίτλο «Διαμορφώνοντας μια Ευρώπη ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή — η νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή», COM(2021) 82 final της 24 Φεβρουαρίου 2021.

(5)  «Καλύτερη ανοικοδόμηση» μετά από μια καταστροφή σημαίνει ότι λαμβάνονται υπόψη η πιθανή πρόληψη, η μείωση του κινδύνου καταστροφών, η πράσινη ανάπτυξη και άλλες αρχές βιώσιμης ανάπτυξης και τα χαρακτηριστικά σχεδιασμού, αντί της απλής ανοικοδόμησης με τον ίδιο τρόπο όπως και πριν από την καταστροφή.

(6)  Με βάση τον ορισμό του πληθυσμού στις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου στον τομέα της πολιτικής προστασίας: κάτοικοι κρατών μελών από την ηλικία των 15 ετών.

(7)  Ο καθορισμός των ειδικών στόχων βασίζεται στις τεχνικές ελάχιστες απαιτήσεις για τις ικανότητες αντιμετώπισης στους συγκεκριμένους τομείς, όπως ορίζονται στις σχετικές εκτελεστικές αποφάσεις της Επιτροπής, καθώς και στην επιχειρησιακή εμπειρία και στις παρατηρήσεις των εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών σχετικά με την ανάπτυξη των εν λόγω ικανοτήτων.

(8)  Λόγω προβλημάτων παραγωγής, αναμένεται ότι η ικανότητα εναέριας δασοπυρόσβεσης θα αναπτυχθεί πλήρως έως το 2030.

(9)  Οι στόχοι αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας δεν περιλαμβάνουν την ικανότητα EMT2 του rescEU, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της ανάπτυξης και αναμένεται να λειτουργήσει πλήρως μετά το 2024.