(1)

Κατόπιν αιτήματος της Κύπρου που υποβλήθηκε στις 6 Αυγούστου 2020, το Συμβούλιο με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1344 (2) χορήγησε χρηματοδοτική συνδρομή στην Κύπρο υπό μορφή δανείου ύψους 479 070 000 EUR κατ’ ανώτατο όριο, με μέγιστη μέση ληκτότητα 15 ετών και με περίοδο διαθεσιμότητας 18 μηνών, προκειμένου να συμπληρώσει τις εθνικές προσπάθειες που καταβάλλει η Κύπρος ώστε να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργοδοτουμένους και τους αυτοτελώς εργαζομένους.

(2)

Το δάνειο προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί από την Κύπρο για τη χρηματοδότηση των συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοιων μέτρων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344.

(3)

Κατόπιν δεύτερου αιτήματος της Κύπρου που υποβλήθηκε στις 10 Μαρτίου 2021, το Συμβούλιο, με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/680 (3) για την τροποποίηση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344, χορήγησε πρόσθετη χρηματοδοτική συνδρομή 124 700 000 EUR στην Κύπρο αυξάνοντας το μέγιστο ποσό του δανείου σε 603 770 000 EUR, με μέγιστη μέση ληκτότητα 15 ετών και με περίοδο διαθεσιμότητας 18 μηνών, προκειμένου να συμπληρώσει τις εθνικές προσπάθειες που καταβάλλει η Κύπρος ώστε να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργοδοτουμένους και τους αυτοτελώς εργαζομένους.

(4)

Το πρόσθετο δάνειο προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί από την Κύπρο για τη χρηματοδότηση των συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοιων μέτρων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344, όπως τροποποιήθηκε από την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2021/680.

(5)

Η επιδημική έκρηξη της COVID-19 έχει ακινητοποιήσει σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού στην Κύπρο. Αυτό οδήγησε σε επαναλαμβανόμενες αιφνίδιες και σοβαρές αυξήσεις των δημόσιων δαπανών στην Κύπρο, σε σχέση με τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 3 στοιχεία γ), ε), στ), ζ), η) και θ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344.

(6)

Η επιδημική έκρηξη της COVID-19 και τα έκτακτα μέτρα που εφάρμοσε η Κύπρος το 2020, το 2021 και το 2022 για να περιορίσει την εν λόγω επιδημική έκρηξη και τον κοινωνικοοικονομικό της αντίκτυπο, καθώς και τις επιπτώσεις της στην υγεία, είχαν και εξακολουθούν να έχουν δραματικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Το 2020 η Κύπρος είχε έλλειμμα και χρέος γενικής κυβέρνησης ίσο με 5,8 % και 115,0 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) αντίστοιχα, τα οποία μειώθηκαν σε 1,7 % και 103,6 % αντίστοιχα στο τέλος του 2021. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2022, η Κύπρος αναμένεται να έχει έλλειμμα και χρέος γενικής κυβέρνησης 0,3 % και 93,9 % του ΑΕΠ, αντίστοιχα, έως το τέλος του 2022. Σύμφωνα με τις θερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Επιτροπής του 2022, το ΑΕΠ της Κύπρου προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3,2 % το 2022.

(7)

Στις 5 Σεπτεμβρίου 2022 η Κύπρος ζήτησε περαιτέρω χρηματοδοτική συνδρομή από την Ένωση, ύψους 29 200 000 EUR, προκειμένου να συμπληρωθούν οι προσπάθειες που κατέβαλε η χώρα το 2020, το 2021 και το 2022 ώστε να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργοδοτουμένους και τους αυτοτελώς εργαζομένους. Ειδικότερα, η Κύπρος παρέτεινε εκ νέου ή τροποποίησε τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα που παρατίθενται στις αιτιολογικές σκέψεις 8 έως 13.

(8)

Ο «Νόμος 27(I)/2020» (4), ο «Νόμος 49(I)/2020» (5), ο «Νόμος 140(I)/2020» (6), ο «Νόμος 36(I)/2021» (7) και ο «Νόμος 120(I)/2021» (8) αποτέλεσαν τη βάση για τη θέσπιση σειράς μηνιαίων Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων (9), που περιλαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Βάσει των εν λόγω νόμων, οι αρχές θέσπισαν το «σχέδιο στήριξης των επιχειρήσεων σε μερική αναστολή των εργασιών», όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο γ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344. Το εν λόγω σχέδιο προβλέπει αντιστάθμιση μισθού για τους εργοδοτουμένους επιχειρήσεων οι οποίες υπέστησαν μείωση του κύκλου εργασιών λόγω της πανδημίας, υπό την προϋπόθεση της διατήρησης της απασχόλησης. Το επίδομα καλύπτει το 60 % του μισθού του εργοδοτουμένου ή το 60 % της αξίας των ασφαλιστικών μονάδων του εργοδοτουμένου που αποκτήθηκαν το 2018, οποιοδήποτε είναι υψηλότερο. Το επίδομα κυμαίνεται από μέγιστο ποσό 1 214 EUR έως κατώτατο ποσό 360 EUR, μηνιαίως. Το μέτρο αρχικά ίσχυε για την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2020 και στη συνέχεια παρατάθηκε για να καλύψει την περίοδο από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Αύγουστο του 2021.

(9)

Επιπλέον, ο «Νόμος 27(I)/2020», ο «Νόμος 49(I)/2020», ο «νόμος 140(I)/2020», ο «Νόμος 36(I)/2021» και ο «Νόμος 120(I)/2021» καθώς και μια σειρά μηνιαίων Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων (10) αποτέλεσαν τη βάση για το «ειδικό σχέδιο ξενοδοχειακών μονάδων και τουριστικών καταλυμάτων», όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο ε) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344. Το εν λόγω σχέδιο προβλέπει αντιστάθμιση μισθού, με στόχο τη στήριξη των εργοδοτουμένων στην τουριστική βιομηχανία και σε άλλες επιχειρήσεις που παρέχουν τουριστικά καταλύματα, των οποίων ο εργοδότης έχει αναστείλει πλήρως τις εργασίες ή υπέστη μείωση του κύκλου εργασιών πέραν του 40 %. Η συμμετοχή στο σχέδιο εξαρτάται από την προϋπόθεση της διατήρησης της απασχόλησης. Το μέτρο αρχικά ίσχυε για την περίοδο από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Οκτώβριο του 2020 και στη συνέχεια παρατάθηκε για να καλύψει την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2020 έως τον Οκτώβριο του 2021.

(10)

Επιπλέον, ο «Νόμος 27(I)/2020», ο «Νόμος 49(I)/2020», ο «Νόμος 140(I)/2020», ο «Νόμος 36(I)/2021» και ο «Νόμος 120(I)/2021» καθώς και μια σειρά μηνιαίων Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων (11) αποτέλεσαν τη βάση για το «ειδικό σχέδιο στήριξης οικονομικών δραστηριοτήτων συνδεόμενων με την τουριστική βιομηχανία ή οικονομικών δραστηριοτήτων οι οποίες επηρεάζονται άμεσα από τον τουρισμό ή οικονομικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με επιχειρήσεις που τελούν υπό υποχρεωτική πλήρη αναστολή», όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο στ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344. Το εν λόγω σχέδιο προβλέπει αντιστάθμιση μισθού για τους εργοδοτουμένους στην τουριστική βιομηχανία και σε άλλες επιχειρήσεις που παρέχουν τουριστικά καταλύματα, οι οποίες έχουν αναστείλει πλήρως τις εργασίες ή υπέστησαν μείωση του κύκλου εργασιών πέραν του 40 %, σε αντίθεση με το 55 % στο πλαίσιο του αρχικού σχεδίου, υπό την προϋπόθεση της διατήρησης της απασχόλησης. Το μέτρο αρχικά ίσχυε για την περίοδο από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Αύγουστο του 2020 και στη συνέχεια παρατάθηκε και τροποποιήθηκε για να καλύψει την περίοδο από τον Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Οκτώβριο του 2021.

(11)

Επιπλέον, ο «Νόμος 27(I)/2020», ο «Νόμος 49(I)/2020», ο «Νόμος 140(I)/2020», ο «Νόμος 36(I)/2021» και ο «Νόμος 120(I)/2021» καθώς και μια σειρά μηνιαίων Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων (12) αποτέλεσαν τη βάση για ένα «ειδικό σχέδιο για επιχειρήσεις ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων», όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο ζ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344. Το εν λόγω σχέδιο προβλέπει αποζημίωση εισοδήματος για το 50 % του προσωπικού των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο σχέδιο. Η στήριξη καλύπτει το 60 % του μισθού του εργοδοτουμένου ή το 60 % της αξίας των ασφαλιστικών μονάδων του εργοδοτουμένου που αποκτήθηκαν το σχετικό έτος αναφοράς, οποιοδήποτε είναι υψηλότερο. Το επίδομα κυμαίνεται από μέγιστο ποσό 1 214 EUR έως κατώτατο ποσό 360 EUR, μηνιαίως. Η συμμετοχή στο σχέδιο εξαρτάται από την προϋπόθεση της διατήρησης της απασχόλησης. Το μέτρο, το οποίο αρχικά ίσχυε από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Αύγουστο του 2020, παρατάθηκε για να καλύπτει την περίοδο από τον Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Οκτώβριο του 2021.

(12)

Επιπλέον, στο «σχέδιο επιδότησης» που καθορίζεται από τον «Συμπληρωματικό προϋπολογισμό, Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης, με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία για τη διάρκεια της τρέχουσας έξαρσης της νόσου του COVID-19», όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο η) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344, προβλέπονταν επιδοτήσεις πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων που εργοδοτούν μέχρι 50 εργοδοτουμένους. Υποβλήθηκε αίτημα μόνο για το μέρος των δαπανών που σχετίζονται με τη στήριξη αυτοτελώς εργαζομένων και μονοπρόσωπων εταιρειών. Οι επιδοτήσεις αυτές παρέχουν εφάπαξ χορηγία για τη στήριξη των λειτουργικών εξόδων των μικρών επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζομένων. Τα ποσά των εφάπαξ χορηγιών αναθεωρήθηκαν για διάφορες κατηγορίες επιχειρήσεων με βάση τον αριθμό των εργοδοτουμένων. Επιπλέον, έχουν συμφωνηθεί χορηγίες για επιχειρήσεις οι οποίες ανέστειλαν τις εργασίες τους από τον Μάρτιο του 2020 με ποσό ύψους 10 000 EUR για έως 9 εργοδοτουμένους και 15 000 EUR για περισσότερους από 9 εργοδοτουμένους. Το σχέδιο επιδότησης μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο παρόμοιο με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας, όπως αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/672, δεδομένου ότι σκοπός του είναι η προστασία των αυτοτελώς εργαζομένων ή παρόμοιων κατηγοριών εργαζομένων από μείωση ή απώλεια εισοδήματος. Το μέτρο αρχικά ίσχυε για την περίοδο από τον Απρίλιο έως τον Μάιο του 2020, τροποποιήθηκε δε και παρατάθηκε για τον Νοέμβριο του 2020, τον Νοέμβριο του 2020. Το μέτρο παρατάθηκε εκ νέου τον Μάρτιο του 2021 και τον Απρίλιο του 2021 και κάλυπτε επιχειρήσεις όλων των εργοδοτουμένων που είχαν υποχρεωθεί να αναστείλουν πλήρως τη λειτουργία τους σύμφωνα με διατάγματα του υπουργού Υγείας·

(13)

Επιπλέον, ο «νόμος 27(I)/2020», ο «νόμος 49(I)/2020», ο «Νόμος 140(I)/2020», ο «Νόμος 36(I)/2021» και ο «Νόμος 120(I)/2021» καθώς και μια σειρά μηνιαίων Κανονιστικών Διοικητικών Πράξεων (13) αποτέλεσαν τη βάση για το «ειδικό επίδομα απουσίας από την εργασία για λόγους υγείας», όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο θ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344. Το σχέδιο προβλέπει αντιστάθμιση μισθού για τους εργοδοτουμένους του ιδιωτικού τομέα και τους αυτοτελώς εργαζομένους, υπό την προϋπόθεση ότι είτε εμπίπτουν στον κατάλογο των ευπαθών ομάδων, όπως έχουν καθοριστεί από το υπουργείο Υγείας, είτε έχουν τεθεί από τις αρχές σε καθεστώς υποχρεωτικού περιορισμού (καραντίνα), είτε έχουν προσβληθεί από την COVID-19. Το μέτρο αρχικά ίσχυε για την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2020 και παρατάθηκε για να καλύψει την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021.

(14)

Η Κύπρος πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 προκειμένου να ζητήσει χρηματοδοτική συνδρομή. Η Κύπρος υπέβαλε στην Επιτροπή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία οι πραγματικές και οι προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 777 840 000 EUR από την 1η Φεβρουαρίου 2020, λόγω των εθνικών μέτρων που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Πρόκειται για αιφνίδια και σοβαρή αύξηση διότι αφορά και παράταση ή τροποποίηση των υφιστάμενων εθνικών μέτρων τα οποία συνδέονται άμεσα με το σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων και του εργατικού δυναμικού στην Κύπρο. Η Κύπρος σκοπεύει να καλύψει τη χρηματοδότηση 144 870 000 EUR του ποσού των αυξημένων δαπανών μέσω ενωσιακών κονδυλίων.

(15)

Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη της Κύπρου και εξακρίβωσε την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών που συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, όπως αναφέρεται στο αίτημα της 5ης Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(16)

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να παρασχεθεί χρηματοδοτική συνδρομή, ώστε να βοηθηθεί η Κύπρος να αντιμετωπίσει τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της σοβαρής διαταραχής της οικονομικής δραστηριότητας που προκάλεσε η έξαρση της νόσου COVID-19. Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει τις αποφάσεις σχετικά με τη ληκτότητα, το ύψος και την αποδέσμευση των δόσεων και τμηματικών εκταμιεύσεων σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές.

(17)

Δεδομένου ότι η περίοδος διαθεσιμότητας που αναφέρεται στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1344 έχει λήξει, απαιτείται νέα περίοδος διαθεσιμότητας για την πρόσθετη χρηματοδοτική συνδρομή. Η περίοδος διαθεσιμότητας 18 μηνών για χρηματοδοτική συνδρομή που χορηγήθηκε με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1344 θα πρέπει να παραταθεί κατά 21 μήνες και, κατά συνέπεια, η συνολική περίοδος διαθεσιμότητας θα πρέπει να είναι 39 μήνες, αρχής γενομένης από την πρώτη ημέρα μετά την παραγωγή αποτελεσμάτων της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1344.

(18)

Η Κύπρος και η Επιτροπή θα πρέπει να λάβουν υπόψη την παρούσα απόφαση στη δανειακή συμφωνία που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(19)

Η παρούσα απόφαση δεν προδικάζει την έκβαση τυχόν διαδικασιών οι οποίες αφορούν στρεβλώσεις της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και ενδέχεται να κινηθούν, ιδίως δυνάμει των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης. Δεν απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να κοινοποιούν στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 108 της Συνθήκης, τυχόν χορηγούμενες κρατικές ενισχύσεις.

(20)

Η Κύπρος θα πρέπει να ενημερώνει τακτικά την Επιτροπή σχετικά με την εκτέλεση των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών, προκειμένου να είναι σε θέση η Επιτροπή να αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο η Κύπρος έχει εκτελέσει τις εν λόγω δαπάνες.

(21)

Η απόφαση παροχής χρηματοδοτικής συνδρομής λήφθηκε λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων και αναμενόμενων αναγκών της Κύπρου, καθώς και των αιτημάτων για χρηματοδοτική συνδρομή δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 που έχουν ήδη υποβληθεί ή προβλέπεται να υποβληθούν από άλλα κράτη μέλη, και παράλληλα με εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αλληλεγγύης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας,