(1)

Η πανδημία COVID-19 οδήγησε σε απότομη μείωση της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας λόγω της σημαντικής πτώσης της ζήτησης και των άμεσων μέτρων που έλαβαν τα κράτη μέλη για την ανάσχεση της πανδημίας.

(2)

Οι περιστάσεις αυτές είναι εκτός του ελέγχου των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων, οι οποίες αντιμετωπίζουν συνεχώς σημαντικά προβλήματα ρευστότητας, σημαντικές ζημίες, και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τον κίνδυνο της αφερεγγυότητας.

(3)

Για να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και να στηριχθούν οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, ο κανονισμός (ΕΕ) 2020/1429 δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να επιτρέπουν στους διαχειριστές υποδομής να μειώνουν τα τέλη για την πρόσβαση σε σιδηροδρομική υποδομή, να αναβάλλουν την καταβολή τους ή να απαλλάσσουν τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις από την καταβολή τους. Η εν λόγω δυνατότητα είχε δοθεί για την περίοδο από την 1η Μαρτίου 2020 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 και παρατάθηκε με τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής (ΕΕ) 2020/2180 (2) έως την 30ή Ιουνίου 2021 (στο εξής: περίοδος αναφοράς).

(4)

Οι περιορισμοί κινητικότητας που επιβλήθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας είχαν σημαντικές επιπτώσεις στη χρήση των σιδηροδρομικών επιβατικών μεταφορών. Οι σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές επηρεάστηκαν επίσης, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό. Με βάση τα στοιχεία που υπέβαλαν οι διαχειριστές σιδηροδρομικής υποδομής της Ένωσης, η πανδημία έπληξε σφοδρότερα το τμήμα των επιβατικών μεταφορών και, ειδικότερα, το τμήμα των εμπορικών επιβατικών μεταφορών, η προσφορά των οποίων μειώθηκε σημαντικά σε όλα τα κράτη μέλη και δεν έχει επανέλθει ακόμη στα επίπεδα του 2019. Μεταξύ Μαρτίου 2020 και Φεβρουαρίου 2021 οι επιβατικές μεταφορές, εκφραζόμενες σε συρμοχιλιόμετρα, μειώθηκαν κατά 11,5 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019-2020, ενώ οι εμπορευματικές μεταφορές μειώθηκαν κατά 6,1 %. Μεταξύ Μαρτίου 2020 και Φεβρουαρίου 2021 οι επιβατικές μεταφορές που λειτουργούν στο πλαίσιο υποχρέωσης παροχής δημόσιας υπηρεσίας, εκφραζόμενες σε συρμοχιλιόμετρα, μειώθηκαν κατά 5,9 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019-2020, ενώ οι εμπορικές επιβατικές μεταφορές μειώθηκαν κατά 33,1 %. Το τέταρτο τρίμηνο του 2020 η κυκλοφορία επιβατών, εκφραζόμενη σε επιβατοχιλιόμετρα, μειώθηκε κατά 56 % και ο αριθμός των επιβατών μειώθηκε κατά το ήμισυ σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019. Η τάση αυτή ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό στις αγορές σιδηροδρομικών επιβατικών μεταφορών, στην πραγμάτωση ενός πραγματικά ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου και, τέλος, στη μετάβαση σε έναν πιο βιώσιμο τομέα μεταφορών, με περισσότερες σιδηροδρομικές μεταφορές προσώπων και εμπορευμάτων. H κυκλοφορία εμπορευμάτων σε τονοχιλιόμετρα αυξήθηκε κατά 5 % το τέταρτο τρίμηνο του 2020 σε σύγκριση με το 2019 και η ποσότητα σε τόνους που μεταφέρθηκε με αμαξοστοιχίες μειώθηκε κατά 3 %.

(5)

Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι ο αριθμός των κρουσμάτων της COVID-19 που καταγράφονται καθημερινά στην Ευρώπη παραμένει πολύ υψηλός, καθώς τα κρούσματα που καταγράφηκαν την 9η Μαΐου 2021 βρίσκονταν στο επίπεδο των 107 253 μόνο για εκείνη την ημέρα.

(6)

Στα τέλη Απριλίου 2021 το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων επισήμανε ότι «η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή στη μάχη της κατά της COVID-19. Πολλές χώρες χαλαρώνουν τώρα τους περιορισμούς, κάποιες παρά τον αυξανόμενο αριθμό κρουσμάτων και την εμφάνιση νέων παραλλαγών του ιού, ενώ ακόμη διεξάγουν εθνικά προγράμματα εμβολιασμού».

(7)

Η μείωση του επιπέδου σιδηροδρομικής κυκλοφορίας σε σύγκριση με τα επίπεδα της αντίστοιχης περιόδου προηγούμενων ετών συνεχίζεται και είναι πιθανό να συνεχιστεί τουλάχιστον έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας εμβολιασμού. Η κατάσταση αυτή είναι αποτέλεσμα των επιπτώσεων της έκρηξης της COVID-19.

(8)

Επομένως, είναι απαραίτητο να παραταθεί η περίοδος αναφοράς που θεσπίζεται στο άρθρο 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/1429 έως το τέλος Δεκεμβρίου του 2021.

(9)

Σε περίπτωση που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξαντλήσουν, στο πλαίσιο της υποβολής του παρόντος κανονισμού σε έλεγχο, την περίοδο για τη διατύπωση αντιρρήσεων που καθορίζεται στο άρθρο 6 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/1429, ο παρών κανονισμός θα αρχίσει να ισχύει μόνο μετά το τέλος της περιόδου αναφοράς που προβλέπεται επί του παρόντος στο άρθρο 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/1429. Για να αποφευχθεί η ανασφάλεια δικαίου, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εκδοθεί με τη διαδικασία επείγοντος που περιγράφεται στο άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/1429 και θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,