Ψήφισμα του Συμβουλίου για τη δομή διακυβέρνησης του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030)

(2021/C 497/01)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

ΤΟΝΙΖΕΙ ΟΤΙ:

Το στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030) (1), εφεξής το «στρατηγικό πλαίσιο», αποτελεί το κύριο εργαλείο σε επίπεδο ΕΕ για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τρίτων χωρών και ενδιαφερόμενων μερών, εάν και όπου συντρέχει περίπτωση, με βασικό στόχο να στηρίζει την περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στα κράτη μέλη και να προωθεί την ευρωπαϊκή τους διάσταση.

Πρωταρχικός πολιτικός στόχος του στρατηγικού πλαισίου είναι η υλοποίηση και η περαιτέρω ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης ως το 2030.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΕΙ ΟΤΙ:

Το Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου καλούσε την Επιτροπή, σύμφωνα με τις συνθήκες και με πλήρη σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας, «να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη έως τα τέλη του 2021 προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με μια κατάλληλη δομή διακυβέρνησης για τον συντονισμό των εργασιών και την καθοδήγηση της ανάπτυξη του στρατηγικού πλαισίου, εντός του πρωταρχικού στόχου επίτευξης και περαιτέρω ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, εξετάζοντας επίσης τα ζητήματα στα οποία πρέπει να δοθεί συνέχεια σε υψηλότερου επιπέδου πολιτική συζήτηση, χωρίς να δημιουργούνται πρόσθετες επιβαρύνσεις για τα κράτη μέλη, διασφαλίζοντας παράλληλα την κυριότητά τους όσον αφορά τη διαδικασία».

Κατά τη διάρκεια του πρώτου του κύκλου έως το 2025, το στρατηγικό πλαίσιο «θα πρέπει να διατηρεί όλες τις δοκιμασμένες και ελεγμένες ρυθμίσεις αμοιβαίας μάθησης του “ΕΚ 2020”, όπως τις ομάδες εργασίας, τις συνθέσεις γενικών διευθυντών και τα μέσα μάθησης μεταξύ ομοτίμων, και να διατηρεί τη συμμετοχή άλλων σχετικών φορέων διακυβέρνησης» (2), χωρίς να δημιουργούνται περιττές δομές ή πρόσθετες επιβαρύνσεις για τα κράτη μέλη.

Στον πυρήνα της δομής διακυβέρνησης του στρατηγικού πλαισίου βρίσκεται η φιλοδοξία να εξασφαλιστεί περισσότερη ευθυγράμμιση με τις πρωταρχικές προτεραιότητες της ΕΕ (3) - χάρη στην παροχή στήριξης για πολιτική καθοδήγηση σε επίπεδο ΕΕ και τη διευκόλυνση της αποτελεσματικής ροής των πληροφοριών μεταξύ του πολιτικού επιπέδου (του Συμβουλίου και των αρμόδιων προπαρασκευαστικών οργάνων του και συγκεκριμένα της Επιτροπής Παιδείας), των άτυπων συνεδριάσεων ανώτερων υπαλλήλων (ομάδα υψηλού επιπέδου για την εκπαίδευση και την κατάρτιση και συνεδριάσεις των γενικών διευθυντών — εφεξής συνεδριάσεις των ΓΔ) και της εφαρμογής σε τεχνικό επίπεδο (ομάδες εργασίας του στρατηγικού πλαισίου και άλλες ομάδες εμπειρογνωμόνων, συμπεριλαμβανομένης της μόνιμης ομάδας για τους δείκτες και τα κριτήρια αξιολόγησης — SGIB).

ΕΧΕΙ ΩΣ ΣΤΟΧΟ:

Να παράσχει προσανατολισμό και κατευθυντήριες αρχές για τη δομή διακυβέρνησης του στρατηγικού πλαισίου, εστιαζόμενο ιδιαιτέρως στους συμμετέχοντες παράγοντες και στους ρόλους τους, στο οργανωτικό πλαίσιο εντός του οποίου πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες του στρατηγικού πλαισίου και σε ζητήματα εφαρμογής που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση. Το παρόν ψήφισμα του Συμβουλίου θα πρέπει να εκληφθεί ως μέσο που συμπληρώνει το ψήφισμα του Συμβουλίου για ένα στρατηγικό πλαίσιο.

ΕΚΤΙΜΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΛΗΡΗ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΟΤΙ:

Οι κατευθυντήριες αρχές για τη δομή διακυβέρνησης του στρατηγικού πλαισίου είναι οι εξής:

—	Οικειοποίηση και συμπερίληψη: ενίσχυση της οικειοποίησής του από τα κράτη μέλη και το Συμβούλιο καθώς και της συμμετοχής τους σε αυτό, ενόψει του ρόλου του στη λήψη αποφάσεων και στην καθοδήγηση των πολιτικών·

—

Ευθύνη: παροχή στήριξης για ανώτερου επιπέδου πολιτική καθοδήγηση σε επίπεδο ΕΕ και παροχή συμβουλών για θέματα που πρόκειται να συζητηθούν σε υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, συγκεκριμένα μέσω της άτυπης ομάδας υψηλού επιπέδου για την εκπαίδευση και την κατάρτιση (εφεξής «ΟΥΕ») και με την υποστήριξή της, χωρίς να υπονομεύεται ο ρόλος και οι αρμοδιότητες της Επιτροπής Παιδείας ως του αρμόδιου προπαρασκευαστικού οργάνου του Συμβουλίου. Το Συμβούλιο ηγείται της δομής διακυβέρνησης του στρατηγικού πλαισίου·

—

Διαφάνεια, συνέχεια και αποτελεσματικότητα: εξασφάλιση συνεκτικής και ολοκληρωμένης οργάνωσης και απολογισμός των πολυάριθμων αξόνων δραστηριοτήτων (συνεδριάσεις των ΓΔ, ομάδες εργασίας του στρατηγικού πλαισίου, ομάδες εμπειρογνωμόνων και άλλα μέσα μάθησης μεταξύ ομοτίμων κλπ.), γεφυρώνοντας παράλληλα τη μετάβαση από το τεχνικό στο πολιτικό επίπεδο και αντίστροφα·

—

Σύμπραξη και συνεργασία: συμβολή στην ενίσχυση της συνεργασίας και των συνεργειών με άλλους τομείς πολιτικής με σκοπό τη στήριξη των εθνικών μεταρρυθμίσεων και την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης σύμφωνα με άλλες πρωτοβουλίες και μέσα σε επίπεδο ΕΕ, όπως μεταξύ άλλων, ο Ευρωπαϊκός Χώρος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων, ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας, τα ταμεία για την πολιτική συνοχής, το Μέσο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα και μηχανισμοί της Ένωσης, καθώς και άλλες πρωτοβουλίες, όπως πρωτοβουλίες στους τομείς της απασχόλησης, της κοινωνικής πολιτικής, της έρευνας και καινοτομίας, της ισότητας, της νεολαίας, του αθλητισμού, του πολιτισμού, των χρηματοοικονομικών και των εξωτερικών σχέσεων.

Η ΟΥΕ, από την οποία αναμένεται να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη σύνδεση του τεχνικού επιπέδου με το πολιτικό επίπεδο στη δομή διακυβέρνησης του στρατηγικού πλαισίου, είναι άτυπη ομάδα ανώτερων υπαλλήλων από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, οι οποίοι συνεδριάζουν με σκοπό να εντοπίζουν, να συζητούν και να κατευθύνουν στρατηγικά και οριζόντια ζητήματα για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με γνώμονα το μέλλον. Το Συμβούλιο θα πρέπει να ενημερώνεται τακτικά για τα αποτελέσματα των συζητήσεων στην ΟΥΕ μέσω του αρμόδιου προπαρασκευαστικού του οργάνου, δηλαδή την Επιτροπή Παιδείας.

Οι συνθέσεις των Γενικών Διευθυντών για τα σχολεία (ΓΔ Σχολείων), για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΓΔ ΕΕΚ) και για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (ΓΔ ΤE) είναι άτυπες ομάδες ανώτερων υπαλλήλων από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, οι οποίες συνεδριάζουν για να συζητήσουν θέματα που αφορούν τους αντίστοιχους τομείς εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και οριζόντια θέματα, κατά περίπτωση. Η Προεδρία μπορεί να καλεί τρίτες χώρες και ενδιαφερόμενους φορείς, εάν και όπου χρειάζεται, να παρακολουθούν αυτές τις συνεδριάσεις.

10.

Οι ομάδες εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής (4), όπως οι ομάδες εργασίας του στρατηγικού πλαισίου, η ομάδα για τους δείκτες και τα κριτήρια αξιολόγησης (SGIB), η συμβουλευτική επιτροπή για την επαγγελματική κατάρτιση ή η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τις ποιοτικές επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, βρίσκονται στην υπηρεσία του στρατηγικού πλαισίου με σκοπό να συνδράμουν τα κράτη μέλη και την Επιτροπή στο έργο τους για την προώθηση της ανάπτυξης πολιτικής σε τεχνικό επίπεδο μέσω της αμοιβαίας μάθησης, των τεχνικών ανταλλαγών και του εντοπισμού ορθών πρακτικών, μεταξύ άλλων. Αποτελούνται από εμπειρογνώμονες προερχόμενους από τα κράτη μέλη και από τρίτες χώρες, διεθνείς οργανισμούς, ενδιαφερόμενους φορείς και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, ανάλογα με την περίπτωση.

11.

Οι δραστηριότητες μάθησης μεταξύ ομοτίμων (PLA) προσφέρουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν παρεμφερείς προκλήσεις ως προς τις πολιτικές, να εργάζονται σε συνεργατικούς σχηματισμούς και να ανταλλάσσουν ορθές πρακτικές, να εστιάζουν σε ειδικές ανά χώρα προκλήσεις ή να υποστηρίζουν ένα συγκεκριμένο εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με τη βοήθεια ομοτίμων από άλλες χώρες, οργανώσεις ενδιαφερόμενων μερών και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, κατά περίπτωση.

12.

Στο πλαίσιο των συνεργειών μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής, είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται κοινές συνεδριάσεις φορέων εκπαίδευσης και κατάρτισης με άλλους αρμόδιους φορείς αντίστοιχου επιπέδου από άλλους τομείς πολιτικής - όπως η απασχόληση, η κοινωνική πολιτική, η έρευνα και καινοτομία, η ισότητα, η νεολαία, ο αθλητισμός, ο πολιτισμός, ο χρηματοοικονομικός τομέας και οι εξωτερικές σχέσεις - καθώς και να χρησιμοποιούνται ενωσιακά και εθνικά χρηματοδοτικά μέσα.

ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΟΤΙ:

13.

Η Προεδρία, σε συνεργασία με τους εταίρους της τριάδας των Προεδριών και την Επιτροπή, θα πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο όσον αφορά τον συντονισμό των εργασιών της ΟΥΕ εντός του στρατηγικού πλαισίου.

14.

Την προεδρία της ΟΥΕ ασκεί η Προεδρία. Για να εξασφαλιστεί η ομαλή ροή των πληροφοριών και δεδομένου του ρόλου που προβλέπεται να διαδραματίσει στο πολιτικό επίπεδο, η ΟΥΕ θα πρέπει να συνέρχεται τουλάχιστον δύο φορές ετησίως, μία φορά ανά Προεδρία. Εάν και όπου συντρέχει περίπτωση, η Προεδρία θα μπορούσε να καλεί τρίτες χώρες και/ή ενδιαφερόμενα μέρη να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της ΟΥΕ ως παρατηρητές για θέματα της ημερήσιας διάταξης που παρουσιάζουν κοινό ενδιαφέρον.

15.

Προκειμένου να στηριχτεί η διακυβέρνηση και η συνέχεια των εργασιών στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου, θα πρέπει να διοργανώνονται τακτικά ανταλλαγές απόψεων μεταξύ των δύο προηγούμενων Προεδριών, της τρέχουσας Προεδρίας, των δύο προσεχών Προεδριών και της Επιτροπής, οι δε κοινές αυτές ανταλλαγές απόψεων θα πρέπει να πραγματοποιούνται στο πλαίσιο μιας άτυπης ομάδας συντονισμού και στήριξης, του συντονιστικού συμβουλίου της ΟΥΕ.

16.

Το συντονιστικό συμβούλιο της ΟΥΕ λογοδοτεί στην ΟΥΕ και υπόκειται σε αυτήν.

17.

Ο ρόλος του συντονιστικού συμβουλίου της ΟΥΕ είναι να στηρίζει την ΟΥΕ με τους εξής τρόπους:

—

συμβάλλει στον καθορισμό του θεματολογίου της ΟΥΕ, συνυπολογίζοντας δεόντως τις προτεραιότητες της Προεδρίας, τις στρατηγικές προτεραιότητες του στρατηγικού πλαισίου, καθώς και πιθανώς υπαρκτές τάσεις και προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων απρόβλεπτων γεγονότων και καταστάσεων, και προτείνει θέματα για συζήτηση στις συνεδριάσεις της ΟΥΕ, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην προετοιμασία των συζητήσεων προσανατολισμού στο Συμβούλιο·

—

ενημερώνει την ΟΥΕ και, εφόσον απαιτείται, την Επιτροπή Παιδείας με σκοπό την έγκαιρη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται στο στρατηγικό πλαίσιο για την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων μέσω τακτικών ενημερώσεων σχετικά με τα αποτελέσματα των συνεδριάσεων των ΓΔ και των εργασιών των ομάδων εργασίας του στρατηγικού πλαισίου, των ομάδων εμπειρογνωμόνων, των αποτελεσμάτων της μάθησης μεταξύ ομοτίμων και άλλων αλληλοδιδακτικών δραστηριοτήτων·

—

στηρίζει την ΟΥΕ με εκτενείς κατευθύνσεις για πιθανές μελλοντικές πολιτικές και για αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτικών εκπαίδευσης και κατάρτισης και άλλων τομέων πολιτικής σε διεθνές, ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, μεταξύ άλλων με τον εντοπισμό εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, ερευνητών, διεθνών οργανισμών και άλλων ενδιαφερόμενων οργανώσεων που μπορούν να παράσχουν πρόσθετη εμπειρογνωμοσύνη για τις συζητήσεις της ΟΥΕ·

—

στηρίζει την ΟΥΕ για την ενίσχυση συνεργειών που θα μπορούσαν να αποφέρουν προστιθέμενη αξία, όπως οι συνέργειες της εκπαίδευσης και κατάρτισης με άλλους τομείς πολιτικής όπως η απασχόληση, η κοινωνική πολιτική, η έρευνα και καινοτομία, η ισότητα, η νεολαία, ο αθλητισμός, ο πολιτισμός, τα οικονομικά ή οι εξωτερικές σχέσεις·

—

συμπαρίσταται στην ΟΥΕ και στον προβληματισμό της σχετικά με την ανάγκη για πιθανή επανεξέταση των εντολών των ομάδων εργασίας του στρατηγικού πλαισίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί από κοινού με την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, με παράλληλο σεβασμό του προνομίου της Επιτροπής όσον αφορά τον καθορισμό και την επανεξέταση αυτών των εντολών·

—	υποστηρίζει τις εργασίες για την αξιολόγηση της δομής διακυβέρνησης που έχει συσταθεί έως το 2025, προκειμένου η ΟΥΕ να τροφοδοτήσει τις συζητήσεις της Επιτροπής Παιδείας σχετικά με πιθανές αναθεωρήσεις της δομής διακυβέρνησης για την περίοδο μετά το 2025·

—	συντονίζει την εκπόνηση θεματολογίου πολιτικής για 18άμηνο διάστημα, το οποίο θα πρέπει να επικυρώσει η ΟΥΕ.

18.

Το Συντονιστικό Συμβούλιο της ΟΥΕ συνεδριάζει τακτικά, τουλάχιστον δύο φορές ανά Προεδρία. Οι εργασίες του Συντονιστικού Συμβουλίου της ΟΥΕ συντονίζονται από κοινού από την Προεδρία και την Επιτροπή επί ίσοις όροις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη συγχρηματοδότηση. Την προεδρία των συνεδριάσεων του Συντονιστικού Συμβουλίου της ΟΥΕ ασκεί η Προεδρία.

19.

Εάν και όποτε χρειάζεται, το Συντονιστικό Συμβούλιο της ΟΥΕ θα μπορούσε να ορίζει εισηγητή από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ο ρόλος του οποίου θα μπορούσε να είναι η ενημέρωση της ΟΥΕ και, εφόσον απαιτείται, της Επιτροπής Παιδείας προσβλέποντας στην έγκαιρη διάδοση πληροφοριών, σχετικά με την πρόοδο που σημειώνουν οι ομάδες εργασίας του στρατηγικού πλαισίου και άλλες ομάδες εμπειρογνωμόνων και αρμόδιοι φορείς.

20.

Για να διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία του Συντονιστικού Συμβουλίου της ΟΥΕ, θα ήταν δυνατό τα επιχειρησιακά του καθήκοντα και οι μέθοδοι εργασίας του, όπως ο πιθανός διορισμός, τα καθήκοντα και η διάρκεια της θητείας ενός εισηγητή, να ορίζονται στον εσωτερικό κανονισμό που θα συντάξει το Συντονιστικό Συμβούλιο της ΟΥΕ και θα επικυρώσει η ΟΥΕ.

21.

Το παρόν ψήφισμα αρχίζει να ισχύει την ημέρα της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα αναθεωρηθεί συναρτήσει της ενδιάμεσης επανεξέτασης του στρατηγικού πλαισίου που θα πραγματοποιήσει το Συμβούλιο το 2025, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές εκθέσεις της Επιτροπής που προβλέπονται στο ψήφισμα του Συμβουλίου για στρατηγικό πλαίσιο, προκειμένου να προσαρμοστεί στις πιθανές νέες εξελίξεις και ανάγκες.

(1) Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με στόχο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης και πέραν αυτού (2021-2030) (ΕΕ C 66 της 26.2.2021, σ. 1) (εφεξής «Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου»).

(2) Ψήφισμα του Συμβουλίου περί στρατηγικού πλαισίου.

(3) Ένα νέο στρατηγικό θεματολόγιο της ΕΕ για την περίοδο 2019-2024 θέτει τις πρωταρχικές προτεραιότητες της ΕΕ.

(4) Μητρώο ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής.