(1)

Η κρίση της πανδημίας της νόσου του κορωνοϊού 2019 (COVID-19) εξελίχθηκε ραγδαία από μια δραματικών διαστάσεων έκτακτη ιατρική κατάσταση σε σοβαρή οικονομική διαταραχή ικανή να οδηγήσει σε συστημική χρηματοπιστωτική κρίση. Δεν είναι βέβαιη η διάρκεια, ούτε είναι βέβαιος ο βαθμός σοβαρότητας της κρίσης αυτής. Σαφώς, τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα πρέπει να διατηρήσουν επαρκή επίπεδα κεφαλαίων με σκοπό τον μετριασμό του συστημικού κινδύνου και τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης.

(2)

Ορισμένα θεσμικά όργανα που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), και συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (3) (ΕΑΤ), η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (4) (ΕΑΑΕΣ), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (5) (ΕΚΤ), αλλά και πολλές εθνικές αρχές ενθάρρυναν τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Ένωση να απέχουν από την προαιρετική καταβολή παροχών (π.χ. μερισμάτων, πρόσθετων αμοιβών και επαναγορών μετοχών που σκοπό έχουν την αποζημίωση των μετόχων). Τα συναφή μέτρα μπορούν να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα, ενισχύοντας την ικανότητά του για δανειοδότηση της πραγματικής οικονομίας υπό συνθήκες πίεσης και μειώνοντας τον κίνδυνο πτώχευσης των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων λόγω των κινδύνων που συνδέονται με τη νόσο COVID-19.

(3)

Το ΕΣΣΚ είναι αρμόδιο για τη μακροπροληπτική επίβλεψη του χρηματοοικονομικού συστήματος στο εσωτερικό της Ένωσης και θα πρέπει να συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό τη βιώσιμη συμβολή του χρηματοοικονομικού τομέα στην οικονομική ανάπτυξη. Ενώ το ΕΣΣΚ χαιρετίζει και στηρίζει πλήρως τις πρωτοβουλίες των ως άνω μελών του, κρίνει επίσης απαραίτητη την έκδοση σύστασης προκειμένου να διασφαλιστεί η διατήρηση υψηλών επιπέδων κεφαλαίων από τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα του χρηματοοικονομικού τομέα στο σύνολό του, τα οποία αποτελούν εν δυνάμει πηγή κινδύνου για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

(4)

Η παρούσα σύσταση αναγνωρίζει τη φιλοκυκλική συμπεριφορά των τραπεζών, καθώς και την κρίσιμης σημασίας λειτουργία τους στην οικονομία. Αποσκοπεί στον περιορισμό της διανομής κερδών και κεφαλαίων από τις τράπεζες προκειμένου να αυξηθεί η ανθεκτικότητά τους κατά τη διάρκεια της κρίσης και να προαχθεί η απαραίτητη δανειοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Αποσκοπεί επίσης στη μείωση του κινδύνου μετατόπισης της κατανομής κεφαλαίου προς ίδιο όφελος από μετόχους και ανώτατα διοικητικά στελέχη σε περιπτώσεις κυβερνητικής στήριξης των τραπεζών κατά τη διάρκεια της κρίσης. Επιπλέον, το να χρησιμοποιούν οι τράπεζες την καταβολή μερισμάτων ως ένδειξη ευρωστίας τους στην αγορά θα μπορούσε να υπονομεύσει την αντίστοιχη θέση πιο συνετών χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, ενδεχομένως στιγματίζοντάς τα. Το τελευταίο αυτό επιχείρημα συνηγορεί υπέρ της λήψης μέτρων σε ευρεία, συντονισμένη και υποχρεωτική βάση. Στον κατάλογο των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων που καλύπτονται από την παρούσα σύσταση περιλαμβάνονται και οι επιχειρήσεις επενδύσεων, δεδομένου ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της αγοράς και ενδέχεται να εγείρουν κινδύνους συναφείς με αυτούς των τραπεζών.

(5)

Η παρούσα σύσταση αναγνωρίζει τον κίνδυνο που επισύρει η τρέχουσα κρίση για τη φερεγγυότητα των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων. Είναι πιθανό να σημειωθεί μείωση των ταμειακών ροών από νέες επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με αύξηση υποχρεώσεων λόγω της παρατεταμένης περιόδου πολύ χαμηλών επιτοκίων και της μείωσης των αποδόσεων των περιουσιακών στοιχείων στο μέλλον. Δεδομένου ότι οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στον χρηματοοικονομικό τομέα, υφίσταται επίσης ο κίνδυνος από την εφαρμογή κοινής στρατηγικής για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων, όπως η πώληση εταιρικών ομολόγων υψηλότερης απόδοσης, ο οποίος θα επιταθεί λόγω υποβαθμίσεων μεγάλης κλίμακας. Εξάλλου, ως προς τις επιχειρήσεις αυτές ισχύει η ίδια επιχειρηματολογία που προβάλλεται για τις τράπεζες όσον αφορά την καταβολή μερισμάτων ως ένδειξη ευρωστίας τους στην αγορά και τον συνεπακόλουθο στιγματισμό βάσει της εισαγωγής περιορισμών.

(6)

Η παρούσα σύσταση σκοπεί στην προστασία των κεντρικών αντισυμβαλλομένων, δεδομένου του συστημικά σημαντικού ρόλου τους στην εκκαθάριση των συναλλαγών στις χρηματοοικονομικές αγορές. Διατηρώντας πρόσθετους ίδιους πόρους οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι θα είναι σε θέση να καλύψουν με αυτούς, και όχι με εισφορές των εκκαθαριστικών μελών, ζημίες που δεν οφείλονται σε αθέτηση υποχρεώσεων και αφορούν κατ’ εξοχήν τον λειτουργικό κίνδυνο. Η παρούσα σύσταση θα διασφαλίσει συνέπεια μεταξύ χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία τα έσοδα των κεντρικών αντισυμβαλλομένων ενδεχομένως να ευνοηθούν από μεγαλύτερους όγκους συναλλαγών στην αγορά και, κατά περίπτωση, θα τους επιτρέψει να ενισχύσουν προαιρετικά τον βαθμό συμμετοχής τους στην προβλεπόμενη ακολουθία ενεργειών σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης, λαμβάνοντας υπόψη τους γενικά αυξημένους κινδύνους λόγω υψηλότερης μεταβλητότητας της αγοράς. Τέλος, η διατήρηση ιδίων κεφαλαίων από τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους προβλέπεται ότι θα μειώσει την πιθανότητα χρήσης κεφαλαίων των φορολογουμένων σε περίπτωση ζημιών (είτε αυτές οφείλονται σε αθέτηση υποχρεώσεων είτε όχι) σε μία χρονική περίοδο χαρακτηριζόμενη από ιδιαίτερη πίεση στις δημοσιονομικές δαπάνες. Είναι γενικά σημαντικό οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι να διατηρούν επαρκείς προχρηματοδοτούμενους ίδιους πόρους πέραν των αρχικών περιθωρίων ασφαλείας και των κεφαλαίων εκκαθάρισης.

(7)

Με την παρούσα σύσταση σκοπείται η ρύθμιση των ενεργειών των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων που οδηγούν σε μείωση της ποσότητας και ποιότητας των ιδίων κεφαλαίων τους ή της ικανότητάς τους για απορρόφηση ζημιών κατά τη διάρκεια της κρίσης που συνδέεται με τη νόσο COVID-19. Σε αυτές τις ενέργειες περιλαμβάνονται η καταβολή μερισμάτων, η επαναγορά κοινών μετοχών και η καταβολή μεταβλητών αποδοχών. Η πρόθεση χρηματοοικονομικού ιδρύματος να αντικαταστήσει κοινές μετοχές θα ήταν σύμφωνη με την παρούσα σύσταση.

(8)

Η παρούσα σύσταση αναγνωρίζει τις αρχές που διέπουν την ενιαία αγορά και τον ρόλο της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων και του επιμερισμού του κινδύνου στην ενίσχυση της ανάπτυξης στην Ένωση. Στόχος της είναι να αποτυπωθούν οι κίνδυνοι εν δυνάμει αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων που ανάγονται σε αποφάσεις διασυνοριακών χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας. Η στροφή προς τις ασφαλείς επιλογές ή η προτίμηση των εγχώριων επενδύσεων που συχνά επικρατούν σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας ενδέχεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις τοπικές οικονομίες. Η παρούσα σύσταση προκρίνει τη διεξαγωγή διαλόγου μεταξύ των αρμόδιων αρχών κατά την εξέταση της δυνατότητας επιβολής περιορισμών στην καταβολή παροχών από θυγατρικές χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων της Ένωσης.

(9)

Δεδομένου ότι τα κανονιστικά πλαίσια που ισχύουν σε επιμέρους τομείς και κράτη μέλη είναι ανομοιογενή, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο χρήσης εποπτικών εργαλείων που τυχόν διαθέτουν για την επίτευξη των στόχων της παρούσας σύστασης βάσει του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου, όπως συστάσεις ή κατευθυντήριες γραμμές, στον βαθμό που το επιτρέπει ο νόμος.

(10)

Η παρούσα σύσταση περιέχει κατάλογο των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων που κατ’ ελάχιστον θα πρέπει να υπόκεινται στους περιορισμούς. Οι αρχές μπορούν ελεύθερα να επιβάλλουν τους περιορισμούς και σε άλλα χρηματοοικονομικά ιδρύματα που δανειοδοτούν την πραγματική οικονομία, όπως εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης.

(11)

Η παρούσα σύσταση σκοπεί στη στήριξη των προηγούμενων πρωτοβουλιών της ΕΚΤ, της ΕΑΤ, της ΕΑΑΕΣ και των εθνικών αρχών και στην ενίσχυση μιας ομοιόμορφης προσέγγισης σε επίπεδο Ένωσης και διαφόρων τμημάτων του χρηματοοικονομικού τομέα, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν αυτά τα τμήματα στην πραγματική οικονομία σε περιόδους κρίσης. Απώτερος στόχος είναι να διατηρηθούν επαρκή επίπεδα κεφαλαίων των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων και η ικανότητά τους για απορρόφηση των ζημιών με σκοπό τον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας κρίσης και, κατ’ επέκταση, την ομαλότερη ανάκαμψη του συνόλου της οικονομίας πανευρωπαϊκά.

(12)

Η παρούσα σύσταση δεν θίγει τις εντολές νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών στην Ένωση.

(13)

Οι συστάσεις του ΕΣΣΚ δημοσιεύονται κατόπιν ενημέρωσης των αποδεκτών τους και αφότου το γενικό συμβούλιο ενημερώσει το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πρόθεσή του να προβεί στη δημοσίευση και του παράσχει τη δυνατότητα να αντιδράσει,

α)

διανομή μερισμάτων ή παροχή αμετάκλητης δέσμευσης για διανομή μερισμάτων·

β)

επαναγορά κοινών μετοχών·

γ)

θέσπιση υποχρέωσης καταβολής μεταβλητής αμοιβής σε πρόσωπο που αναλαμβάνει ουσιώδη κίνδυνο,

1.

1.

2.

1.

2.