(1)

Στις 7 Δεκεμβρίου 2018 η Hrvatska pošta («Κροατικά Ταχυδρομεία», στο εξής «ο αιτών») υπέβαλε στην Επιτροπή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αίτημα (2) δυνάμει του άρθρου 35 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ (στο εξής «το αίτημα»). Σύμφωνα με το άρθρο 35 παράγραφος 2 της εν λόγω οδηγίας, η Επιτροπή ενημέρωσε την Κροατία με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 7 Φεβρουαρίου 2019. Croatia replied by email of 26 February 2019. Η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες από τον αιτούντα στις 16 Μαΐου 2019 και οι απαντήσεις του αιτούντος ελήφθησαν στις 17 Μαΐου 2019 και στις 21 Μαΐου 2019. Επιπλέον, η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες από τις κροατικές αρχές στις 24 Μαΐου 2019, με προθεσμία απάντησης την 31η Μαΐου 2019, και η απάντηση των κροατικών αρχών ελήφθη στις 11 Ιουνίου 2019.

(2)

Το αίτημα αφορά ορισμένες ταχυδρομικές υπηρεσίες, καθώς και ορισμένες υπηρεσίες διαφορετικές από τις ταχυδρομικές, όπως αναφέρεται στο άρθρο 13 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, που παρέχονται από τον αιτούντα στην επικράτεια της Κροατίας. Οι σχετικές υπηρεσίες περιγράφονται στο αίτημα ως εξής:

Ταχυδρομικές υπηρεσίες:

Η τελευταία κατηγορία αφορά άλλες υπηρεσίες διαφορετικές από τις ταχυδρομικές, και συγκεκριμένα τη μαζική διανομή διαφημιστικών εντύπων, υλικού εμπορικής προώθησης ή διαφημιστικού υλικού χωρίς ονομαστικό παραλήπτη στην εγχώρια αγορά.

(3)

Το αίτημα δεν συνοδευόταν από αιτιολογημένη και τεκμηριωμένη θέση ανεξάρτητης εθνικής αρχής, αρμόδιας για τις σχετικές δραστηριότητες, που να αναλύει διεξοδικά την προϋπόθεση εφαρμογής του άρθρου 34 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ στις σχετικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 3 του εν λόγω άρθρου. Σύμφωνα με το σημείο 1 του παραρτήματος IV της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει εκτελεστική απόφαση σχετικά με το αίτημα εντός 105 εργάσιμων ημερών. Η αρχική προθεσμία έληγε στις 23 Μαΐου 2019 (3). Η προθεσμία αυτή παρατάθηκε από την Επιτροπή με τη σύμφωνη γνώμη του αιτούντα έως τις 4 Ιουλίου 2019 και στη συνέχεια ανεστάλη, σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο του παραρτήματος ΙV της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, έως τις 12 Ιουλίου 2019.

(4)

Στις 13 Ιουνίου 2019 ο αιτών απέσυρε το αίτημά του σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες παράδοσης Τύπου και εφημερίδων, περιοδικών και βιβλίων σε πελάτες στην εγχώρια αγορά. Κατά τα λοιπά, το αίτημα διατηρήθηκε όσον αφορά τις άλλες υπηρεσίες που παρατίθενται στην αιτιολογική σκέψη 2 ανωτέρω.

(5)

Η οδηγία 2014/25/ΕΕ εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων για την άσκηση δραστηριοτήτων σχετικών με ταχυδρομικές υπηρεσίες και άλλες υπηρεσίες πλην των ταχυδρομικών, υπό τον όρο ότι οι τελευταίες παρέχονται από φορέα ο οποίος παρέχει επίσης ταχυδρομικές υπηρεσίες κατά την έννοια της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, εκτός αν η δραστηριότητα εξαιρείται βάσει του άρθρου 34 της εν λόγω οδηγίας.

(6)

Σύμφωνα με την οδηγία 2014/25/ΕΕ, οι συμβάσεις που προορίζονται να επιτρέψουν την άσκηση μίας εκ των δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας δεν υπόκεινται στην οδηγία, αν η δραστηριότητα, στο κράτος μέλος όπου εκτελείται, είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό σε αγορές στις οποίες η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη. Η άμεση έκθεση στον ανταγωνισμό αξιολογείται με βάση αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν τα χαρακτηριστικά των σχετικών προϊόντων ή υπηρεσιών, την ύπαρξη εναλλακτικών προϊόντων ή υπηρεσιών που θεωρούνται υποκατάστατα από την πλευρά της προσφοράς ή της ζήτησης, τις τιμές και την πραγματική ή δυνητική παρουσία περισσότερων του ενός προμηθευτών των εν λόγω προϊόντων ή παρόχων των εν λόγω υπηρεσιών.

(7)

Θεωρείται ότι η πρόσβαση σε μια αγορά δεν είναι περιορισμένη, αν το κράτος μέλος έχει ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο και εφαρμόζει τις διατάξεις της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας για το άνοιγμα ενός συγκεκριμένου τομέα ή μέρους του στον ανταγωνισμό. Οι σχετικές νομοθετικές πράξεις παρατίθενται στο παράρτημα III της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, το οποίο, για τις ταχυδρομικές υπηρεσίες, περιλαμβάνει την οδηγία 97/67/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4).

(8)

Όπως επιβεβαιώθηκε από την Κροατία (5), και με βάση τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, η Κροατία έχει ενσωματώσει στο εθνικό της δίκαιο (6) και εφαρμόζει την οδηγία 97/67/ΕΚ. Κατά συνέπεια, η πρόσβαση στη σχετική αγορά θεωρείται ότι δεν είναι περιορισμένη σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 3 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(9)

Η άμεση έκθεση στον ανταγωνισμό θα πρέπει να αξιολογείται βάσει διαφόρων δεικτών, κανένας από τους οποίους δεν είναι από μόνος του καθοριστικός. Σχετικά με τις αγορές τις οποίες αφορά η παρούσα απόφαση, το μερίδιο αγοράς των κυριότερων παικτών σε μια δεδομένη αγορά αποτελεί κριτήριο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Δεδομένου ότι για τις διάφορες δραστηριότητες τις οποίες αφορά το αίτημα οι συνθήκες ποικίλλουν, η εξέταση της κατάστασης του ανταγωνισμού θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις διάφορες καταστάσεις που επικρατούν στις σχετικές αγορές.

(10)

Η παρούσα απόφαση δεν θίγει την εφαρμογή των κανόνων που διέπουν τον τομέα του ανταγωνισμού και άλλους τομείς του δικαίου της Ένωσης. Συγκεκριμένα, τα κριτήρια και η μεθοδολογία που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της άμεσης έκθεσης στον ανταγωνισμό βάσει του άρθρου 34 της οδηγίας 2014/25/EΕ δεν είναι κατ' ανάγκη ίδια με εκείνα που χρησιμοποιούνται για τη διενέργεια εκτίμησης βάσει των άρθρων 101 ή 102 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 139/2004 (7). Αυτό έχει επιβεβαιωθεί από το Γενικό Δικαστήριο (8).

(11)

Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι να προσδιοριστεί κατά πόσον οι δραστηριότητες τις οποίες αφορά το αίτημα είναι εκτεθειμένες σε ένα επίπεδο ανταγωνισμού, σε αγορές στις οποίες η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη κατά την έννοια του άρθρου 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, πράγμα που διασφαλίζει ότι, ακόμη και χωρίς το νομικό πλαίσιο που θεσπίζεται με τους λεπτομερείς κανόνες που προβλέπονται στην οδηγία 2014/25/ΕΕ όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων, η σύναψη συμβάσεων για την άσκηση των δραστηριοτήτων τις οποίες αφορά το αίτημα θα γίνεται με διαφάνεια και χωρίς διακρίσεις, βάσει κριτηρίων που επιτρέπουν στους αγοραστές να εντοπίζουν τη συνολικά πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη λύση.

(12)

Σ' αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι, στις σχετικές αγορές, δεν υπόκεινται όλοι οι παράγοντες της αγοράς στους κανόνες περί δημοσίων συμβάσεων. Επομένως, οι εταιρείες οι οποίες δεν υπόκεινται στους κανόνες αυτούς, όταν δραστηριοποιούνται στις εν λόγω αγορές, θα είχαν κανονικά τη δυνατότητα να ασκήσουν ανταγωνιστικές πιέσεις στους παράγοντες της αγοράς που υπόκεινται στους κανόνες περί δημοσίων συμβάσεων (9).

(13)

Η Επιτροπή έχει υποστηρίξει σε προηγούμενες αποφάσεις (10) ότι η αγορά υπηρεσιών παράδοσης ταχυδρομείου μπορεί να χωριστεί σε υπηρεσίες κατεπείγουσας παράδοσης και σε συνήθεις υπηρεσίες (που ονομάζονται επίσης και υπηρεσίες «ετεροχρονισμένης παράδοσης»). Η κατάτμηση αυτή λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι υπηρεσίες κατεπείγουσας παράδοσης είναι ταχύτερες και πιο αξιόπιστες από τις συνήθεις υπηρεσίες, ότι καθεμία από τις υπηρεσίες αυτές απαιτεί διαφορετική υποδομή και ότι οι υπηρεσίες κατεπείγουσας παράδοσης περιλαμβάνουν πρόσθετα χαρακτηριστικά υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, όπως υπηρεσίες παρακολούθησης και εντοπισμού, και επίσης είναι συνήθως πιο δαπανηρές.

(14)

Σε προηγούμενη απόφαση (11) η Επιτροπή προέβη επίσης σε διάκριση μεταξύ εγχώριων και διεθνών υπηρεσιών παράδοσης δεμάτων. Η Επιτροπή έκρινε ότι οι εγχώριες υπηρεσίες παράδοσης δεμάτων παρέχονται από εταιρείες που εκμεταλλεύονται εθνικά δίκτυα διανομής, ενώ η διεθνής παράδοση δεμάτων συνίσταται στην περισυλλογή δεμάτων που πρέπει να μεταφερθούν και να παραδοθούν στο εξωτερικό.

(15)

Ο αιτών υποστηρίζει την άποψη ότι οι σχετικές αγορές προϊόντων για την παροχή υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων αντιστοιχούν στους δύο τύπους ταχυδρομικών υπηρεσιών τους σχετικούς με τα δέματα, οι οποίοι καλύπτονται από το αίτημα και παρατίθενται στα στοιχεία α) και β) της αιτιολογικής σκέψης 2. Η προσέγγιση αυτή είναι σύμφωνη με την προηγούμενη πρακτική της Επιτροπής.

(16)

Με βάση τις αιτιολογικές σκέψεις 13, 14 και 15, μπορεί να θεωρηθεί, για τους σκοπούς της αξιολόγησης βάσει της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη του δικαίου περί ανταγωνισμού, ότι οι σχετικές αγορές προϊόντων για υπηρεσίες κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων είναι η αγορά εγχώριων υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων και η αγορά διεθνών υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων.

(17)

Όσον αφορά τη γεωγραφική αγορά, η Επιτροπή, στην προηγούμενη πρακτική της (12), υιοθέτησε την άποψη ότι οι αγορές κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων, ανεξάρτητα από τη διάκριση μεταξύ εγχώριων και διεθνών υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης, έχουν εθνική διάσταση. Η θέση του αιτούντος είναι σύμφωνη με την πρακτική της Επιτροπής.

(18)

Ο αιτών παρέχει τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς υπηρεσίες παράδοσης δεμάτων στην Κροατία.

(19)

Ελλείψει ενδείξεων περί διαφορετικού πεδίου της γεωγραφικής αγοράς, μπορεί να θεωρηθεί, για τους σκοπούς της αξιολόγησης βάσει της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη του δικαίου περί ανταγωνισμού, ότι το γεωγραφικό πεδίο των εγχώριων και των διεθνών υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων καλύπτει το έδαφος της Κροατίας.

(20)

Όσον αφορά την αξιολόγηση του κατά πόσον η δραστηριότητα είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό, διαπιστώνεται ότι υπάρχουν περισσότερες από 20 επιχειρήσεις (13) που δραστηριοποιούνται στον τομέα των εγχώριων υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων, συμπεριλαμβανομένων και επιχειρήσεων της διεθνούς αγοράς, όπως η DHL και η GLS. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το μερίδιο αγοράς του αιτούντος σ' αυτό το τμήμα της αγοράς ήταν […]% (14) το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017 από πλευράς όγκου (15) και […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017 από πλευράς αξίας (16).

(21)

Τα μερίδια αγοράς των ανταγωνιστών του αιτούντος είναι συγκρίσιμα με τα μερίδια αγοράς του αιτούντος. Τα μερίδια αγοράς των μεγαλύτερων ανταγωνιστών από πλευράς αξίας (17) είναι, αντίστοιχα, τα εξής: DHL […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017· Overseas […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017· και GLS […]% το 2015 και […]% το 2016 και το 2017 (18).

(22)

Όσον αφορά την είσοδο στην αγορά, η Επιτροπή επισημαίνει την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά αυτή κατά την τελευταία πενταετία: Cash on Delivery Express, Gebruder Weiss, Orbis Express και Schenker (19).

(23)

Η κροατική ρυθμιστική αρχή για τις βιομηχανίες δικτύου επισήμανε (20) ότι οι ταχυδρομικές υπηρεσίες που αφορούν την κατεπείγουσα παράδοση δεμάτων στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά είναι ανταγωνιστικές και ότι ο αιτών αντιμετωπίζει ανταγωνισμό κατά την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών στο έδαφος της Κροατίας.

(24)

Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη του δικαίου περί ανταγωνισμού, οι παράγοντες που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις 20, 21, 22 και 23 θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένδειξη έκθεσης της εν λόγω δραστηριότητας στον ανταγωνισμό στην Κροατία. Κατά συνέπεια, αφού πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, θα πρέπει να διαπιστωθεί ότι η οδηγία 2014/25/ΕΕ δεν εφαρμόζεται σε συμβάσεις που προορίζονται να καταστήσουν δυνατή την άσκηση της εν λόγω δραστηριότητας στην Κροατία.

(25)

Επί του παρόντος υπάρχουν περισσότερες από 20 επιχειρήσεις (21) που δραστηριοποιούνται στον τομέα των διεθνών υπηρεσιών κατεπείγουσας παράδοσης δεμάτων, συμπεριλαμβανομένων και επιχειρήσεων της διεθνούς αγοράς, όπως η DHL και η DPD. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το μερίδιο αγοράς του αιτούντος σ' αυτό το τμήμα της αγοράς ήταν […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017 από πλευράς όγκου (22) και […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017 από πλευράς αξίας (23).

(26)

Ο αιτών δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των τριών πρώτων παραγόντων της αγοράς σ' αυτό το τμήμα της αγοράς. Ο πρώτος παράγοντας της αγοράς, η DHL, είχε, από πλευράς αξίας (24), μερίδια αγοράς ύψους […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017. Η DPD είχε […]% το 2015, […]% το 2016 και […]% το 2017. Η Overseas είχε σταθερό μερίδιο αγοράς ύψους […] % το 2015, το 2016 και το 2017 (25).

(27)

Όσον αφορά την είσοδο στην αγορά, η Επιτροπή επισημαίνει την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά αυτή κατά την τελευταία πενταετία: Cash on Delivery Express, Gebruder Weiss, Orbis Express και Schenker (26).

(28)

Η κροατική ρυθμιστική αρχή για τις βιομηχανίες δικτύου επισήμανε (27) ότι οι ταχυδρομικές υπηρεσίες που αφορούν την κατεπείγουσα παράδοση δεμάτων στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά είναι ανταγωνιστικές και ότι ο αιτών αντιμετωπίζει ανταγωνισμό κατά την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών στο έδαφος της Κροατίας.

(29)

Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη του δικαίου περί ανταγωνισμού, οι παράγοντες που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις 25, 26, 27 και 28 θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένδειξη έκθεσης της εν λόγω δραστηριότητας στον ανταγωνισμό στην Κροατία. Κατά συνέπεια, αφού πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, θα πρέπει να διαπιστωθεί ότι η οδηγία 2014/25/ΕΕ δεν εφαρμόζεται σε συμβάσεις που προορίζονται να καταστήσουν δυνατή την άσκηση της εν λόγω δραστηριότητας στην Κροατία.

(30)

Οι αποστολές διαφημιστικού υλικού χωρίς ονομαστικό παραλήπτη χαρακτηρίζονται από την έλλειψη συγκεκριμένης διεύθυνσης προορισμού με την οποία να ταυτοποιείται ο τελικός παραλήπτης προσωπικά. Πρόκειται για μη ζητηθείσα ταχυδρομική αποστολή διαφημιστικού υλικού, που πληροί ορισμένα κριτήρια, όπως: ομοιόμορφο βάρος, σχήμα, περιεχόμενο και παρουσίαση για διανομή σε μια ομάδα παραληπτών.

(31)

Η Επιτροπή έχει υποστηρίξει στο παρελθόν ότι η αγορά υπηρεσιών διανομής ταχυδρομείου μπορεί να χωριστεί σε αγορές διανομής ταχυδρομείου με ονομαστικό παραλήπτη και αγορές διανομής ταχυδρομείου χωρίς ονομαστικό παραλήπτη (28). Ο αιτών θεωρεί ότι η σχετική αγορά προϊόντος στην προκειμένη περίπτωση είναι η αγορά διανομής ταχυδρομείου χωρίς ονομαστικό παραλήπτη.

(32)

Βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από τον αιτούντα και λαμβανομένης υπόψη της τρέχουσας πρακτικής της Επιτροπής, για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη του δικαίου περί ανταγωνισμού, η σχετική αγορά προϊόντων είναι η αγορά υπηρεσιών που σχετίζονται με την εγχώρια διανομή ταχυδρομείου χωρίς ονομαστικό παραλήπτη.

(33)

Όσον αφορά την εκτίμηση του κατά πόσον η δραστηριότητα του αιτούντος είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό, μπορεί να παρατηρηθεί ότι η μεγαλύτερη επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην αγορά είναι η Weber Escal, με μερίδια αγοράς μεγαλύτερα του […]% μεταξύ του 2014 και του 2017 από πλευράς αξίας (29). Ο αιτών είχε μερίδιο αγοράς […] % το 2015, […] % το 2016 και […]% το 2017 (30) από πλευράς αξίας, και […] % το 2015, το 2016 και το 2017 από πλευράς όγκου (31).

(34)

Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη του δικαίου περί ανταγωνισμού, οι παράγοντες που αναφέρονται στην αιτιολογική σκέψη 33 θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένδειξη της έκθεσης της εν λόγω δραστηριότητας των Κροατικών Ταχυδρομείων στον ανταγωνισμό στην Κροατία. Κατά συνέπεια, αφού πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, θα πρέπει να διαπιστωθεί ότι η οδηγία 2014/25/ΕΕ δεν εφαρμόζεται σε συμβάσεις που προορίζονται να καταστήσουν δυνατή την άσκηση της εν λόγω δραστηριότητας στην Κροατία.

(35)

Όπως προκύπτει από τις πληροφορίες που διαβίβασαν ο αιτών, η κροατική ρυθμιστική αρχή για τις βιομηχανίες δικτύου και το κροατικό Υπουργείο Θάλασσας, Μεταφορών και Υποδομών, η παρούσα απόφαση βασίζεται στη νομική και πραγματική κατάσταση που ίσχυε από τον Δεκέμβριο του 2018 έως τον Ιούνιο του 2019. Η απόφαση είναι δυνατόν να αναθεωρηθεί, αν, κατόπιν σημαντικών αλλαγών στη νομική ή την πραγματική κατάσταση, δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του άρθρου 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ,