24.9.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 349/1

(1)

Η αναπτυξιακή δυναμική στη ζώνη του ευρώ και στην Ένωση στο σύνολό της έχει σημειώσει σημαντική επιβράδυνση από το 2000 και μετά. Η κάμψη που παρατηρείται στην αύξηση της δυνητικής παραγωγής οφείλεται κυρίως στη σταθερά μειούμενη συνεισφορά της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής. Από το 2008 και μετά, η οικονομική ανάπτυξη εξασθένησε ακόμη περισσότερο λόγω μείωσης των επενδύσεων. Από εδώ και πέρα, η οικονομική ανάπτυξη θα εξαρτηθεί σε τελική ανάλυση από την αύξηση της παραγωγικότητας. Η αύξηση της παραγωγικότητας είναι μια πολύπλευρη πρόκληση που απαιτεί ένα σύνολο ισόρροπα συνδυασμένων πολιτικών, συγκεκριμένα υπέρ της καινοτομίας, της αύξησης των δεξιοτήτων, της μείωσης των δυσκαμψιών στις αγορές εργασίας και προϊόντων, καθώς και για την εξασφάλιση καλύτερης κατανομής των πόρων. Αν και υπάρχει ανάγκη να βελτιωθούν οι επιδόσεις στους τομείς της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας στο σύνολο της Ένωσης, η πρόσφατη κρίση έδειξε ότι τα κράτη μέλη που έχουν ως νόμισμα το ευρώ («τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ») μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην πιθανή συσσώρευση και την αιφνίδια εκδήλωση μακροοικονομικών ανισορροπιών που ενδέχεται να μεταδοθούν ως δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ καθώς σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ. Λόγω της έλλειψης ευέλικτων ονομαστικών συναλλαγματικών ισοτιμιών, χρειάζονται επαρκείς μηχανισμούς προσαρμογής στους κλυδωνισμούς που υφίσταται μια επιμέρους χώρα. Η δυναμική της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας έχει σημασία τόσο για τη συσσώρευση και τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών (για παράδειγμα, εμπορικά ελλείμματα και ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, συσσωρευμένες εγχώριες και εξωτερικές υποχρεώσεις) όσο και για την αποτελεσματική προσαρμογή σε ασύμμετρους κλυδωνισμούς. Η έρευνα και ανάλυση σχετικά με τις πολιτικές που έχουν σχέση με τη δυναμική της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας προσδοκάται ότι θα παράσχει τη βάση για εξελίξεις συμβατές με τον στόχο της ομαλής λειτουργίας της οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

(2)

Παρόλο που η παρούσα σύσταση απευθύνεται στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ ενθαρρύνονται να αναδείξουν ήδη υπάρχοντες φορείς ή να συστήσουν νέους φορείς με παρεμφερή καθήκοντα. Τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ που θα δηλώσουν την πρόθεσή τους να δώσουν συνέχεια στην παρούσα σύσταση, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν ισότιμα σε όλες τις πτυχές της συνεργασίας σχετικά με τα συμβούλια παραγωγικότητας.

(3)

Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ιδίως η διαδικασία μακροοικονομικών ανισορροπιών όπως θεσπίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1176/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1174/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2), παρέχει ένα πλαίσιο για ολοκληρωμένο συντονισμό και εποπτεία των οικονομικών πολιτικών. Στο πλαίσιο της ενθάρρυνσης περαιτέρω βημάτων στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, οι εν λόγω μηχανισμοί θα ωφεληθούν από την ενίσχυση της εθνικής οικειοποίησης. Προς το σκοπό αυτό, κρίνεται πρόσφορη η διασφάλιση της ανεξάρτητης ανάλυσης σε εθνικό επίπεδο και η ενίσχυση του διαλόγου σε επίπεδο πολιτικής στα κράτη μέλη.

(4)

Η σύσταση εθνικών συμβουλίων παραγωγικότητας που θα παρακολουθούν τις επιδόσεις και θα διαμορφώνουν τον εθνικό διάλογο στους τομείς της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας αναμένεται ότι θα συμβάλει στην ενίσχυση της οικειοποίησης των αναγκαίων πολιτικών και μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο και στη βελτίωση της βάσης γνώσεων σχετικά με τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών της Ένωσης. Τα εν λόγω συμβούλια θα πρέπει να αναλύουν τις εξελίξεις στους τομείς της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, μεταξύ άλλων σε σχέση με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές ιδιαιτερότητες και τις καθιερωμένες πρακτικές.

(5)

Το πεδίο εντός του οποίου τα συμβούλια παραγωγικότητας θα προβαίνουν σε διάγνωση και ανάλυση καλύπτει τις έννοιες της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας κατά τρόπο ευρύ. Θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους κύριους και δευτερεύοντες μοχλούς αύξησης της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας μακροπρόθεσμα, συμπεριλαμβανομένης της καινοτομίας, και την ικανότητα προσέλκυσης επενδύσεων, επιχειρήσεων και ανθρώπινου κεφαλαίου και να εξετάζουν όλους τους παράγοντες, είτε σχετίζονται με τα κόστη είτε όχι, που μπορεί να επηρεάζουν τις τιμές και την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών, μεταξύ άλλων και σε σχέση με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές βραχυπρόθεσμα.

(6)

Επιπλέον, η ανεξάρτητη και υψηλής ποιότητας οικονομική ανάλυση των προκλήσεων στη χάραξη πολιτικών αυξάνει τη διαφάνεια του σχετικού διαλόγου. Η αξιολόγηση των προκλήσεων στη χάραξη πολιτικών είναι πιθανό να αυξήσει την ευαισθητοποίηση όλων των ενδιαφερομένων. Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στην αποδοχή και οικειοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων από τους πολίτες. Επίσης, εάν και στον βαθμό που προβλέπεται στην εθνική τους εντολή, τα συμβούλια παραγωγικότητας θα μπορούσαν να αξιολογούν τον αντίκτυπο των διαφόρων επιλογών πολιτικής καθιστώντας σαφή τα υπέρ και τα κατά κάθε πολιτικής.

(7)

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να διαθέτουν λειτουργική αυτονομία έναντι κάθε δημόσιας αρχής υπεύθυνης για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών στους τομείς της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας στο κράτος μέλος ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ειδικότερα, θα πρέπει να είναι σε θέση να διενεργούν ανεξάρτητες αναλύσεις εντός του πεδίου που καλύπτει το αντικείμενο εργασίας τους. Η σύνθεση των συμβουλίων παραγωγικότητας ανήκει μεν στη διακριτική ευχέρεια του κράτους μέλους αλλά θα πρέπει να διασφαλίζει την αμεροληψία, υπό την έννοια ότι δεν θα πρέπει να μεταδίδουν μόνο ή κυρίως απόψεις συγκεκριμένων ομάδων ενδιαφερομένων. Οι εν λόγω απαιτήσεις ανεξαρτησίας και αμεροληψίας αποσκοπούν στη διασφάλιση ότι τα συμβούλια παραγωγικότητας θα είναι ελεύθερα να παράγουν αναλύσεις εμπειρογνωμόνων με γνώμονα το γενικό συμφέρον.

(8)

Τα χαρακτηριστικά των συμβουλίων παραγωγικότητας θα πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με το άρθρο 152 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και θα πρέπει να σέβονται τις εθνικές πρακτικές και τους εθνικούς θεσμούς όσον αφορά τη διαμόρφωση των μισθών. Σύμφωνα με το άρθρο 28 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η λειτουργία των συμβουλίων παραγωγικότητας δεν θα πρέπει να θίγει το δικαίωμα των εργαζομένων και των εργοδοτών, ή των αντίστοιχων οργανώσεών τους, να διαπραγματεύονται και να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις στα ενδεδειγμένα επίπεδα καθώς και να αναλαμβάνουν συλλογική δράση σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης και τις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές.

(9)

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να διατηρούν επαφές με τα συμβούλια παραγωγικότητας των άλλων συμμετεχόντων κρατών μελών με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και βέλτιστων πρακτικών, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την ευρύτερη διάσταση της ζώνης του ευρώ και της Ένωσης. Η Επιτροπή θα μπορούσε να διευκολύνει την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των συμβουλίων παραγωγικότητας όλων των συμμετεχόντων κρατών μελών. Θα πρέπει επίσης να γίνονται τακτικές συζητήσεις μεταξύ των συμβουλίων παραγωγικότητας και της Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής σχετικά με θέματα εντός του πεδίου αρμοδιότητάς της, με τη συμμετοχή σχετικών εμπειρογνωμόνων από μη συμμετέχοντα κράτη μέλη.

(10)

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να διεξάγουν τις δραστηριότητές τους σε συνεχή βάση. Θα πρέπει να δημοσιοποιούν τις αναλύσεις τους και να δημοσιεύουν ετήσια έκθεση, η οποία είναι δυνατόν να ενσωματώνεται σε ήδη υπάρχουσα έκθεση. Η ανεξάρτητη εμπειρογνωμοσύνη που παρέχεται από τα συμβούλια αυτά, μεταξύ άλλων μέσω των ετήσιων εκθέσεων, είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών.

(11)

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανταλλαγή απόψεων σε υπερεθνικό επίπεδο, θα πρέπει να υπάρχει ένα μόνο αναγνωρίσιμο συμβούλιο παραγωγικότητας σε κάθε κράτος μέλος. Είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν οι υφιστάμενες δομές προκειμένου να διατηρηθεί ό,τι λειτουργεί ήδη και να ελαχιστοποιηθούν οι διοικητικές δαπάνες. Όποτε κρίνεται σκόπιμο, το συμβούλιο παραγωγικότητας είναι δυνατόν να προκύψει από ήδη υπάρχουσα και αναγνωρισμένη εθνική δομή, μεταξύ άλλων και από την άποψη της συμμετοχής των ενδιαφερομένων και των διαβουλεύσεων μαζί τους. Ωστόσο, για τη δέουσα εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους, τα συμβούλια παραγωγικότητας θα μπορούν με τη σειρά τους να βασίζονται σε διάφορους διακριτούς και ήδη υπάρχοντες φορείς, υπό την προϋπόθεση ότι η ποιότητα των αναλύσεών τους είναι εξίσου υψηλή.

(12)

Η παρούσα σύσταση δεν επηρεάζει τα ήδη ανατεθέντα καθήκοντα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, συμπεριλαμβανομένης της εκπόνησης και της παρακολούθησης των συστάσεων ανά χώρα, ούτε την εφαρμογή της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1176/2011,

1.

Στόχος της παρούσας σύστασης είναι η σύσταση νέων ή η ανάδειξη ήδη υπαρχόντων εθνικών συμβουλίων παραγωγικότητας για την ανάλυση των εξελίξεων και των πολιτικών στον τομέα της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην προαγωγή της οικειοποίησης και της υλοποίησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο, και κατ’ επέκταση, στην προαγωγή σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και σύγκλισης.

2.

Η παρούσα σύσταση απευθύνεται στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ. Τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ ενθαρρύνονται επίσης να συστήσουν ή να αναδείξουν παρόμοιους φορείς.

3.

Η εφαρμογή της παρούσας σύστασης θα πρέπει να συμμορφώνεται πλήρως με το άρθρο 152 ΣΛΕΕ και θα συνάδει με τις εθνικές πρακτικές και τους εθνικούς θεσμούς όσον αφορά τη διαμόρφωση των μισθών. Η παρούσα σύσταση λαμβάνει υπόψη το άρθρο 28 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, κατ’ αναλογία, δεν θίγει το δικαίωμα διαπραγμάτευσης, σύναψης και εφαρμογής συλλογικών συμβάσεων και το δικαίωμα προσφυγής σε συλλογικές δράσεις σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις εθνικές πρακτικές.

4.

Κάθε κράτος μέλος πρέπει να διαθέτει συμβούλιο παραγωγικότητας επιφορτισμένο με τα εξής:

5.

Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να διαθέτει ένα και μόνο συμβούλιο παραγωγικότητας, το οποίο με τη σειρά του θα μπορεί να βασίζεται σε διάφορους ήδη υπάρχοντες φορείς ή να τους συμπεριλαμβάνει στη δομή του.

6.

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να διεξάγουν τις δραστηριότητές τους σε συνεχή βάση. Θα πρέπει να δημοσιοποιούν τις αναλύσεις τους και να δημοσιεύουν ετήσια έκθεση. Θα πρέπει να διατηρούν επαφές με τα συμβούλια παραγωγικότητας των κρατών μελών εκτός της ζώνης του ευρώ με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και βέλτιστων πρακτικών, και να εκδίδουν όποτε συντρέχει λόγος κοινές αναλύσεις, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την ευρύτερη διάσταση της ζώνης του ευρώ και της Ένωσης. Η Επιτροπή θα ανταλλάσσει σε τακτική βάση απόψεις με όλα τα συμμετέχοντα συμβούλια παραγωγικότητας, μεταξύ άλλων και στη διάρκεια διερευνητικών αποστολών στα κράτη μέλη, και θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των συμβουλίων παραγωγικότητας.

7.

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να διαθέτουν λειτουργική αυτονομία έναντι κάθε δημόσιας αρχής υπεύθυνης για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών στους τομείς της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας στο κράτος μέλος ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για την εκτέλεση των καθηκόντων που προβλέπονται στην παρούσα σύσταση, θα πρέπει να υποστηρίζονται από εθνικές διατάξεις που να διασφαλίζουν υψηλό βαθμό λειτουργικής αυτονομίας και λογοδοσίας, μεταξύ άλλων:

8.

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να είναι αντικειμενικά, ουδέτερα και πλήρως ανεξάρτητα ως προς την ανάλυση και το περιεχόμενο. Μπορούν να προβαίνουν σε διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους, αλλά δεν θα πρέπει να μεταδίδουν μόνο ή κυρίως τις γνώμες και τα συμφέροντα μιας συγκεκριμένης ομάδας ενδιαφερομένων.

9.

Τα συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να εκπονούν οικονομικές και στατιστικές αναλύσεις με υψηλό βαθμό ποιότητας, μεταξύ άλλων όπως αυτός ορίζεται από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Η ανάλυση μπορεί να εκπονείται από ήδη υπάρχοντες και διακριτούς φορείς, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτει εξίσου υψηλή ποιότητα.

10.

Η ανεξάρτητη εμπειρογνωμοσύνη που παρέχεται από τα συμβούλια αυτά, μεταξύ άλλων μέσω των ετήσιων εκθέσεων, είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών. Η παρούσα σύσταση δεν επηρεάζει τα ήδη ανατεθέντα καθήκοντα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, συμπεριλαμβανομένης της εκπόνησης και της παρακολούθησης των συστάσεων ανά χώρα, ούτε την εφαρμογή της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1176/2011.

11.

Κατά κανόνα, οι αναλύσεις που εκπονούν τα εν λόγω συμβούλια παραγωγικότητας θα πρέπει να δημοσιοποιούνται.

12.

Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ καλούνται να εφαρμόσουν τις αρχές που ορίζονται στην παρούσα σύσταση το αργότερο έως τις 20 Μαρτίου 2018.

13.

Έως τις 20 Μαρτίου 2019 η Επιτροπή καλείται να εκπονήσει έκθεση προόδου με βάση τις σχετικές πληροφορίες από τα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή και την καταλληλότητα της παρούσας σύστασης, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσον κρίνεται αναγκαία η έκδοση περαιτέρω διατάξεων. Εάν κριθεί σκόπιμο, η έκθεση θα συνοδευτεί από πρόταση για την τροποποίηση της παρούσας σύστασης.