20.12.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 347/281

(1)

Το άρθρο 174 πρώτο εδάφιο της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) προβλέπει ότι η Ένωση οφείλει να αναπτύσσει και να εξακολουθεί τη δράση της με σκοπό την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής της συνοχής. Ως εκ τούτου, το Ταμείο Συνοχής, το οποίο ιδρύεται με τον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να συμμετέχει στη χρηματοδότηση σχεδίων στον τομέα του περιβάλλοντος και των διευρωπαϊκών δικτύων στον τομέα των υποδομών μεταφορών.

(2)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) θεσπίζει διατάξεις που είναι κοινές για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας. Ο εν λόγω κανονισμός συνιστά ένα νέο πλαίσιο για τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, συμπεριλαμβανομένου του Ταμείου Συνοχής. Είναι, ως εκ τούτου, αναγκαίο να διευκρινισθούν τα καθήκοντα του Ταμείου Συνοχής σε σχέση με το εν λόγω πλαίσιο και σε σχέση με το σκοπό που προβλέπεται για το Ταμείο Συνοχής από τη ΣΛΕΕ.

(3)

Θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικές διατάξεις σχετικά με το είδος των δραστηριοτήτων που μπορούν να στηριχθούν από το Ταμείο Συνοχής, με σκοπό την συνεισφορά στις επενδυτικές προτεραιότητες των θεματικών στόχων που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1303/2013.

(4)

Η Ένωση θα πρέπει να δύναται να στηρίζει, μέσω του Ταμείου Συνοχής, δράσεις για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της σύμφωνα με τα άρθρα 11 και 191 ΣΛΕΕ, και συγκεκριμένα την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και δράσεις στον τομέα των μεταφορών, εκτός των διευρωπαϊκών δικτύων, τις σιδηροδρομικές, ποτάμιες και θαλάσσιες μεταφορές, τα διατροπικά συστήματα μεταφορών και τη διαλειτουργικότητά τους, τη διαχείριση της οδικής, θαλάσσιας και εναέριας κυκλοφορίας, τις καθαρές αστικές μεταφορές και τις δημόσιες συγκοινωνίες.

(5)

Είναι απαραίτητο να υπενθυμιστεί ότι στις περιπτώσεις που τα μέτρα τα οποία βασίζονται στο άρθρο 192 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ συνεπάγονται κόστη που εκτιμώνται ως δυσανάλογα για τις δημόσιες αρχές ενός κράτους μέλους αλλά παρέχεται οικονομική ενίσχυση από το Ταμείο Συνοχής σύμφωνα με το άρθρο 192 παράγραφος 5 ΣΛΕΕ, σε κάθε περίπτωση, η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» πρέπει να έχει ούτως ή άλλως εφαρμογή.

(6)

Τα έργα που στηρίζονται από το Ταμείο Συνοχής στον τομέα των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις κατευθυντήριες γραμμές που θεσπίζει ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1315/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4). Προκειμένου να επικεντρωθούν οι προσπάθειες προς αυτό τον σκοπό θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε έργα κοινού ενδιαφέροντος, όπως ορίζεται στον εν λόγω κανονισμό.

(7)

Οι επενδύσεις με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις δραστηριότητες που παρατίθενται στο Παράρτημα Ι της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), δεν θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για στήριξη από το Ταμείο Συνοχής, καθώς ήδη επωφελούνται χρηματοτοδοτικά από την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας. Η εξαίρεση αυτή δεν θα πρέπει να περιορίζει τη δυνατότητα αξιοποίησης του Ταμείου Συνοχής για τη στήριξη δραστηριοτήτων που δεν παρατίθενται στο Παράρτημα I της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, ακόμη και αν αυτές οι δραστηριότητες υλοποιούνται από τους ίδιους οικονομικούς φορείς και περιλαμβάνουν δραστηριότητες όπως οι επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης στη συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού και στα δίκτυα τηλεθέρμανσης, τα έξυπνα συστήματα διανομής, αποθήκευσης και μεταφοράς ενέργειας και μέτρα μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ακόμη και αν μία από τις έμμεσες επιπτώσεις τέτοιων δραστηριοτήτων είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ή αν αναφέρονται στο εθνικό σχέδιο που αναφέρεται στην Οδηγία 2003/87/ΕΚ.

(8)

Οι επενδύσεις στον τομέα της στέγασης, εκτός εάν προάγουν την ενεργειακή απόδοση ή τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δεν μπορούν να είναι επιλέξιμες για στήριξη από το Ταμείο Συνοχής καθώς δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της στήριξης που παρέχει το εν λόγω Ταμείο όπως ορίζεται στην ΣΛΕΕ.

(9)

Προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των υποδομών μεταφορών σε όλη την Ένωση, το Ταμείο Συνοχής θα πρέπει να στηρίζει έργα υποδομών μεταφορών με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία που προβλέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) για ποσό συνολικού ύψους 10 000 000 000 EUR. Η κατανομή της στήριξης από το Ταμείο Συνοχής στα εν λόγω έργα θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τους κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 92 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ 1303/2013. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, η στήριξη θα πρέπει να διατίθεται μόνο σε κράτη μέλη που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής, με τα ποσοστά συγχρηματοδότησης που ισχύουν στο εν λόγω Ταμείο.

(10)

Κατά την προώθηση των επενδύσεων στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι λαμβάνονται υπόψη συγκεκριμένοι κίνδυνοι σε περιφερειακό, διασυνοριακό και διακρατικό επίπεδο.

(11)

Θα πρέπει να εξασφαλίζεται συμπληρωματικότητα και συνέργεια μεταξύ των παρεμβάσεων του Ταμείου Συνοχής, του ΕΤΠΑ, του στόχου Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας και της Διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», ώστε να αποφεύγεται η αλληλοεπικάλυψη των προσπαθειών και να διασφαλίζεται η βέλτιστη σύνδεση των διαφορετικών τύπων υποδομής σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, καθώς και σε ολόκληρη την Ένωση.

(12)

Για να αντιμετωπίζονται οι ειδικές ανάγκες του Ταμείου Συνοχής, και σύμφωνα με τη στρατηγική της Ένωσης για μία έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, είναι απαραίτητο να καθοριστούν για κάθε θεματικό στόχο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 ειδικές δράσεις ως ‘επενδυτικές προτεραιότητες’ για το Ταμείο Συνοχής. Αυτές οι επενδυτικές προτεραιότητες θα πρέπει να θέσουν λεπτομερείς στόχους, οι οποίοι δεν θα αποκλείουν ο ένας τον άλλον, στους οποίους θα συμβάλλει το Ταμείο Συνοχής. Αυτές οι επενδυτικές προτεραιότητες θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για τον ορισμό ειδικών στόχων στο πλαίσιο επιχειρησιακών προγραμμάτων, οι οποίοι λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της περιοχής του προγράμματος. Προκειμένου να αυξηθεί η ευελιξία και να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος μέσω της από κοινού υλοποίησης, θα πρέπει να εναρμονιστούν οι επενδυτικές προτεραιότητες του ΕΤΠΑ και του Ταμείου Συνοχής στο πλαίσιο των αντίστοιχων θεματικών στόχων.

(13)

Ένα κοινό σύνολο δεικτών εκροών για την αξιολόγηση της συνολικής προόδου σε επίπεδο Ένωσης από την εφαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων θα πρέπει να καθοριστεί στο Παράρτημα του παρόντος κανονισμού. Οι εν λόγω δείκτες θα πρέπει να ανταποκρίνονται στην επενδυτική προτεραιότητα και το είδος των δράσεων που λαμβάνουν στήριξη σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και τις σχετικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013. Αυτοί οι κοινοί δείκτες εκροών θα πρέπει να συμπληρώνονται με ειδικούς δείκτες αποτελέσματος των προγραμμάτων και, κατά περίπτωση, με ειδικούς δείκτες εκροών των προγραμμάτων.

(14)

Προκειμένου να τροποποιείται ο παρών κανονισμός ως προς ορισμένα μη ουσιώδη στοιχεία, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η αρμοδιότητα έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης, σχετικά με την τροποποίηση του καταλόγου των κοινών δεικτών εκροών που ορίζονται στο Παράρτημα Ι του παρόντος κανονισμού. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διεξάγει η Επιτροπή τις κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, ακόμα και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων. Η Επιτροπή, όταν ετοιμάζει και συντάσσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, θα πρέπει να εξασφαλίζει την ταυτόχρονη, έγκαιρη και κατάλληλη διαβίβαση των σχετικών εγγράφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

(15)

Καθώς ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής της Ένωσης για τους σκοπούς της προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, ενώ αντίθετα μπορεί, λόγω της έκτασης των δυσαναλογιών στα επίπεδα ανάπτυξης των διάφορων περιφερειών, της βραδείας προόδου των πλέον μειονεκτικών περιοχών και των περιορισμένων χρηματοδοτιικών πόρων των κρατών μελών και των περιφερειών, να επιτευχθεί καλύτερα, σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να εγκρίνει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει το μέτρο που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.

(16)

Επειδή ο παρών κανονισμός αντικαθιστά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1084/2006 (7) του Συμβουλίου, ο τελευταίος θα πρέπει να καταργηθεί. Εντούτοις, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να επηρεάζει ούτε τη συνέχιση ούτε την τροποποίηση της συνδρομής την οποία έχει εγκρίνει η Επιτροπή βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1084/2006 ή κάθε άλλης νομοθετικής πράξης που διέπει τη συνδρομή αυτή την 31η Δεκεμβρίου 2013. Ο εν λόγω κανονισμός ή η εν λόγω άλλη νομοθετική πράξη θα πρέπει επομένως να εξακολουθεί να διέπει, μετά την 31η Δεκεμβρίου 2013, τη συνδρομή αυτή ή τις σχετικές πράξεις έως την ολοκλήρωσή τους. Ως εκ τούτου, οι αιτήσεις για τη λήψη συνδρομής που υποβλήθηκαν ή εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1084/2006 θα πρέπει να εξακολουθούν να παραμένουν σε ισχύ.

(17)

Προκειμένου να καταστεί δυνατή η άμεση εφαρμογή των προβλεπόμενων σε αυτόν μέτρων, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

α)

επενδύσεις στο περιβάλλον, μεταξύ άλλων στους τομείς που έχουν σχέση με τη βιώσιμη ανάπτυξη και ενέργεια και παρουσιάζουν περιβαλλοντικά οφέλη·

β)

ΔΕΔ-Μ, σύμφωνα με τους κατευθυντήριες γραμμές που εγκρίθηκαν με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1315/2013·

γ)

τεχνική βοήθεια.

α)

τον παροπλισμό ή την κατασκευή πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής·

β)

τις επενδύσεις για να επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από δραστηριότητες που παρατίθενται στο Παράρτημα Ι της οδηγίας 2003/87/ΕΚ·

γ)

τις επενδύσεις στη στέγαση, εκτός εάν σχετίζονται με την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης ή της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας·

δ)

την παρασκευή, επεξεργασία και εμπορία καπνού και προϊόντων καπνού·

ε)

τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, κατά την έννοια των ενωσιακών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις·

στ)

επενδύσεις σε υποδομές αερολιμένων, εκτός εάν συνδέονται με την προστασία του περιβάλλοντος ή συνοδεύονται από επενδύσεις που είναι αναγκαίες για τον περιορισμό ή τη μείωση των αρνητικών τους επιπτώσεων στο περιβάλλον.

α)

στήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς μέσω:

β)

προαγωγή της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων μέσω:

γ)

διατήρηση και την προστασία του περιβάλλοντος και την προαγωγή της αποδοτικής χρήσης των πόρων μέσω:

δ)

προαγωγή των βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης στις υποδομές των βασικών δικτύων, μέσω:

ε)

ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας των δημόσιων αρχών και των εμπλεκόμενων μερών και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, μέσω δράσεων ενίσχυσης της θεσμικής ικανότητας και της αποδοτικότητας της δημόσιας διοίκησης και των δημόσιων υπηρεσιών που έχουν σχέση με την εφαρμογή του Ταμείου Συνοχής.