ΑΠΌΦΑΣΗ αριθ. 1194/2011/ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΫ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΊΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ

της 16ης Νοεμβρίου 2011

σχετικά με τη θέσπιση δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 167 παράγραφος 5 πρώτη περίπτωση,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών (1),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία (2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Θέσπιση

Θεσπίζεται δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης («δράση») με τίτλο «Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς» («σήμα»).

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

Άρθρο 3

Στόχοι

1.   Η δράση συμβάλλει στους ακόλουθους γενικούς στόχους:

2.   Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της παραγράφου 1, η δράση επιδιώκει την επίτευξη των εξής ενδιάμεσων στόχων:

3.   Οι ίδιοι οι χώροι επιδιώκουν την επίτευξη των εξής ειδικών στόχων:

Άρθρο 4

Συμμετοχή στη δράση

Η συμμετοχή στη δράση είναι ανοικτή, επί προαιρετικής βάσεως, στα κράτη μέλη.

Άρθρο 5

Προστιθέμενη αξία της δράσης και συμπληρωματικότητα με άλλες πρωτοβουλίες

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν την προστιθέμενη αξία και τη συμπληρωματικότητα της δράσης έναντι άλλων πρωτοβουλιών στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως είναι ο κατάλογος μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο, ο ενδεικτικός κατάλογος της Ουνέσκο για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά και οι ευρωπαϊκές πολιτιστικές διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Άρθρο 6

Επιλεξιμότητα

Οι χώροι κατά την έννοια του άρθρου 2 είναι επιλέξιμοι για την απονομή του σήματος.

Άρθρο 7

Κριτήρια

1.   Η απονομή του σήματος βασίζεται στα ακόλουθα κριτήρια («κριτήρια»):

2.   Όσον αφορά τα κριτήρια που ορίζονται στα στοιχεία β) και γ) της παραγράφου 1, κάθε χώρος αξιολογείται κατά αναλογικό τρόπο, λαμβανομένων υπόψη των χαρακτηριστικών του.

Άρθρο 8

Ευρωπαϊκή ομάδα

1.   Συγκροτείται ευρωπαϊκή ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων («ευρωπαϊκή ομάδα») στην οποία ανατίθενται η επιλογή και η παρακολούθηση σε ενωσιακό επίπεδο. Η ευρωπαϊκή ομάδα εξασφαλίζει την ορθή εφαρμογή των κριτηρίων από τους χώρους όλων των κρατών μελών.

2.   Η ευρωπαϊκή ομάδα αποτελείται από 13 μέλη, τέσσερα εκ των οποίων ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τέσσερα από το Συμβούλιο, τέσσερα από την Επιτροπή και ένα από την Επιτροπή των Περιφερειών, σύμφωνα με τις αντίστοιχες διαδικασίες τους. Η ευρωπαϊκή ομάδα ορίζει τον πρόεδρό της.

3.   Τα μέλη της ευρωπαϊκής ομάδας είναι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες με σημαντική πείρα και ειδικές γνώσεις στους τομείς που συνδέονται με τους στόχους της δράσης. Κάθε θεσμικό όργανο και οργανισμός επιδιώκει να αλληλοσυμπληρώνονται κατά το δυνατόν οι αρμοδιότητες των εμπειρογνωμόνων που ορίζει και να προέρχονται οι εν λόγω εμπειρογνώμονες από ένα ισορροπημένο γεωγραφικό φάσμα.

4.   Τα μέλη της ευρωπαϊκής ομάδας διορίζονται για τρία έτη.

Ωστόσο, το 2012 τέσσερις εμπειρογνώμονες θα διορισθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για δύο έτη, τέσσερις από το Συμβούλιο για τρία έτη, τέσσερις από την Επιτροπή για ένα έτος και ένας από την Επιτροπή των Περιφερειών για τρία έτη.

5.   Τα μέλη της ευρωπαϊκής ομάδας δηλώνουν κάθε υφιστάμενη ή δυνητική σύγκρουση συμφερόντων σε σχέση με ένα συγκεκριμένο χώρο. Σε περίπτωση υποβολής τέτοιας δήλωσης από ένα μέλος ή αποκάλυψης κάποιας σύγκρουσης συμφερόντων, το εν λόγω μέλος δεν συμμετέχει στην αξιολόγηση του χώρου ή οποιωνδήποτε άλλων χώρων του σχετικού κράτους μέλους ή των σχετικών κρατών μελών.

6.   Όλες οι εκθέσεις, οι συστάσεις και οι ανακοινώσεις της ευρωπαϊκής ομάδας δημοσιοποιούνται από την Επιτροπή.

Άρθρο 9

Έντυπο υποψηφιότητας

Προκειμένου να είναι οι διαδικασίες όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικές και απλές, καταρτίζεται από την Επιτροπή ένα κοινό έντυπο υποψηφιότητας («έντυπο υποψηφιότητας») βάσει των κριτηρίων επιλογής, το οποίο χρησιμοποιείται από όλους τους υποψήφιους χώρους.

Άρθρο 10

Προεπιλογή σε εθνικό επίπεδο

1.   Η προεπιλογή των χώρων για την απονομή του σήματος αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών.

2.   Κάθε κράτος μέλος δύναται να προεπιλέξει έως δύο χώρους ανά διετία.

3.   Η προεπιλογή βασίζεται στα κριτήρια και το έντυπο υποψηφιότητας.

4.   Κάθε συμμετέχον κράτος μέλος θεσπίζει τις διαδικασίες του και το χρονοδιάγραμμά του για την προεπιλογή σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, επιδιώκοντας όσο το δυνατόν πιο απλές και ευέλικτες διοικητικές ρυθμίσεις. Διαβιβάζει τα έντυπα αίτησης σχετικά με τους προεπιλεγμένους χώρους στην Επιτροπή έως την 1η Μαρτίου του έτους της διαδικασίας επιλογής, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του παραρτήματος.

5.   Η Επιτροπή δημοσιεύει τον πλήρη κατάλογο των προεπιλεγμένων χώρων και ενημερώνει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών άνευ χρονοτριβής μετά την ολοκλήρωση της προεπιλογής, προκειμένου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, η Επιτροπή των Περιφερειών, τα κράτη μέλη ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ή φορέας να δύνανται να υποβάλουν στην Επιτροπή τυχόν παρατηρήσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την επιλογή των χώρων αυτών.

Άρθρο 11

Επιλογή σε επίπεδο Ένωσης

1.   Η επιλογή των χώρων για την απονομή του σήματος διενεργείται από την ευρωπαϊκή ομάδα υπό την ευθύνη της Επιτροπής.

2.   Η ευρωπαϊκή ομάδα αξιολογεί τις αιτήσεις σχετικά με τους προεπιλεγμένους χώρους και επιλέγει έναν χώρο, κατά ανώτατο όριο, ανά κράτος μέλος. Εάν κριθεί απαραίτητο, μπορούν να ζητηθούν συμπληρωματικές πληροφορίες, ενώ μπορούν και να διοργανωθούν επισκέψεις στους χώρους.

3.   Η επιλογή βασίζεται στα κριτήρια και το έντυπο υποψηφιότητας. Η ευρωπαϊκή ομάδα λαμβάνει επίσης δεόντως υπόψη τις κατά το άρθρο 10 παράγραφος 5 παρατηρήσεις.

4.   Η ευρωπαϊκή ομάδα καταρτίζει έκθεση για τους προεπιλεγμένους χώρους και τη διαβιβάζει στην Επιτροπή το αργότερο έως το τέλος του έτους της διαδικασίας επιλογής. Η εν λόγω έκθεση περιλαμβάνει σύσταση για την απονομή του σήματος και συνοδεύεται από αιτιολόγηση των συμπερασμάτων της σχετικά με τους χώρους εκείνους που επιλέγονται και εκείνους που δεν επιλέγονται. Η Επιτροπή διαβιβάζει αμελλητί την εν λόγω έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών προς ενημέρωσή τους.

5.   Οι υποψήφιοι χώροι που δεν επελέγησαν μπορούν να υποβάλουν νέες αιτήσεις για προεπιλογή σε εθνικό επίπεδο κατά τα επόμενα έτη.

Άρθρο 12

Διακρατικοί χώροι

1.   Προκειμένου ένας διακρατικός χώρος να είναι επιλέξιμος για την απονομή του σήματος, πρέπει να πληροί όλους τους ακόλουθους όρους:

2.   Για τις αιτήσεις σχετικά με διακρατικούς χώρους τηρείται η ίδια διαδικασία με τους υπόλοιπους χώρους. Κατόπιν διαβουλεύσεων μεταξύ των συμμετεχόντων χώρων και με την εμπλοκή των αρμόδιων εθνικών αρχών, κάθε συμμετέχων χώρος συμπληρώνει το έντυπο υποψηφιότητας και το διαβιβάζει στον συντονιστή. Οι διακρατικοί χώροι προεπιλέγονται από το κράτος μέλος του συντονιστή εντός των αριθμητικών περιορισμών για τους χώρους που τίθενται στο άρθρο 10 και προτείνονται εξ ονόματος όλων των ενδιαφερόμενων κρατών μελών, ύστερα από σχετική συμφωνία αυτών των κρατών μελών.

3.   Όταν επιλέγεται ένας διακρατικός χώρος, το σήμα απονέμεται στον διακρατικό χώρο ως σύνολο και με την κοινή ονομασία.

4.   Εάν ένας διακρατικός χώρος καλύπτει όλα τα κριτήρια, δίδεται προτεραιότητα σε αυτόν τον χώρο κατά την τελική επιλογή.

Άρθρο 13

Εθνικοί θεματικοί χώροι

1.   Προκειμένου ένας εθνικός θεματικός χώρος να είναι επιλέξιμος για την απονομή του σήματος, πρέπει να πληροί όλους τους ακόλουθους όρους:

2.   Για τις αιτήσεις σχετικά με εθνικούς θεματικούς χώρους τηρείται η ίδια διαδικασία με τις αιτήσεις για τους υπόλοιπους χώρους. Κάθε συμμετέχων χώρος συμπληρώνει το έντυπο υποψηφιότητας και το αποστέλλει στον συντονιστή. Οι εθνικοί θεματικοί χώροι προεπιλέγονται από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος εντός των αριθμητικών περιορισμών για τους χώρους που τίθενται στο άρθρο 10 παράγραφος 2.

3.   Όταν επιλέγεται ένας εθνικός θεματικός χώρος, το σήμα απονέμεται στον εθνικό θεματικό χώρο ως σύνολο και με την κοινή ονομασία.

Άρθρο 14

Καθορισμός χώρων

1.   Η Επιτροπή καθορίζει τους χώρους που θα λάβουν το σήμα, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη σύσταση της ευρωπαϊκής ομάδας. Η Επιτροπή ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τον χαρακτηρισμό.

2.   Το σήμα απονέμεται σε μόνιμη βάση υπό τους όρους του άρθρου 15 και με την προϋπόθεση της συνέχισης της δράσης, καθώς και με την επιφύλαξη του άρθρου 16.

Άρθρο 15

Παρακολούθηση

1.   Κάθε χώρος που λαμβάνει το σήμα παρακολουθείται σε τακτική βάση προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια και ότι τηρεί το σχέδιο και το πρόγραμμα εργασιών που υπέβαλε με την αίτησή του.

2.   Τα κράτη μέλη έχουν την ευθύνη για την παρακολούθηση όλων των χώρων που βρίσκονται στην επικράτειά τους. Η παρακολούθηση ενός διακρατικού χώρου αποτελεί αρμοδιότητα του κράτους μέλους του συντονιστή.

3.   Τα κράτη μέλη συλλέγουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και καταρτίζουν έκθεση ανά τετραετία, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνεται στο παράρτημα. Τα κράτη μέλη αποστέλλουν την έκθεση στην Επιτροπή το αργότερο την 1η Μαρτίου του έτους της διαδικασίας παρακολούθησης. Η Επιτροπή υποβάλλει την έκθεση στην ευρωπαϊκή ομάδα για εξέταση.

4.   Η ευρωπαϊκή ομάδα καταρτίζει έκθεση σχετικά με την κατάσταση των χώρων στους οποίους έχει απονεμηθεί το σήμα, το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους της διαδικασίας παρακολούθησης, η οποία περιλαμβάνει, εφόσον κριθεί απαραίτητο, τις συστάσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την επόμενη περίοδο παρακολούθησης.

5.   Η Επιτροπή καταρτίζει, σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή ομάδα, κοινούς δείκτες για τα κράτη μέλη, ώστε να εξασφαλισθεί μια συνεκτική προσέγγιση για τη διαδικασία παρακολούθησης.

Άρθρο 16

Ανάκληση ή αποποίηση του σήματος

1.   Εάν η ευρωπαϊκή ομάδα διαπιστώσει ότι ένας χώρος δεν πληροί πλέον τα κριτήρια ή ότι δεν τηρεί πλέον το σχέδιο και το πρόγραμμα εργασιών που υπέβαλε με την αίτησή του, αρχίζει διάλογο με το εμπλεκόμενο κράτος μέλος μέσω της Επιτροπής, με σκοπό να διευκολυνθεί η πραγματοποίηση των απαιτούμενων προσαρμογών του χώρου.

2.   Εάν παρέλθουν 18 μήνες από την έναρξη του διαλόγου και δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι απαραίτητες προσαρμογές στον χώρο, η ευρωπαϊκή ομάδα ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με το εν λόγω γεγονός. Η εν λόγω ενημέρωση συνοδεύεται από αιτιολογία και περιλαμβάνει πρακτικές συστάσεις για τους τρόπους βελτίωσης της κατάστασης.

3.   Εάν παρέλθουν 18 μήνες από την ενημέρωση που αναφέρεται στην παράγραφο 2 και δεν έχουν εφαρμοσθεί οι πρακτικές συστάσεις, η ευρωπαϊκή ομάδα διατυπώνει σύσταση προς την Επιτροπή για την ανάκληση του σήματος από τον συγκεκριμένο χώρο.

4.   Εάν η ευρωπαϊκή ομάδα διαπιστώσει ότι ένας χώρος που συμμετέχει σε διακρατικό χώρο ή σε εθνικό θεματικό χώρο δεν πληροί πλέον τα κριτήρια ή ότι δεν τηρεί πλέον το σχέδιο και το πρόγραμμα εργασιών που υπέβαλε με την αίτησή του, εφαρμόζεται η διαδικασία που εκτίθεται στις παραγράφους 1, 2 και 3. Η ανάκληση, σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται στο σύνολο του διακρατικού χώρου ή του εθνικού θεματικού χώρου. Ωστόσο, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν θίγεται η συνοχή του διακρατικού χώρου ή του εθνικού θεματικού χώρου, η ευρωπαϊκή ομάδα μπορεί να συστήσει τον περιορισμό της ανάκλησης στον συγκεκριμένο συμμετέχοντα χώρο.

5.   Η Επιτροπή λαμβάνει την απόφαση ανάκλησης του σήματος λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη σύσταση που αναφέρεται στην παράγραφο 3. Η Επιτροπή ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την ανάκληση.

6.   Οι χώροι μπορούν ανά πάσα στιγμή να αποποιηθούν το σήμα και, στις περιπτώσεις αυτές, ενημερώνουν τα σχετικά κράτη μέλη, τα οποία με τη σειρά τους ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με την αποποίηση. Η Επιτροπή επισημοποιεί την αποποίηση και ενημερώνει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών.

Άρθρο 17

Πρακτικές ρυθμίσεις

1.   Η Επιτροπή εκτελεί τη δράση. Συγκεκριμένα, έχει τα ακόλουθα καθήκοντα:

2.   Η Επιτροπή είναι αρμόδια να παρέχει πληροφορίες σχετικά με το σήμα και να διασφαλίζει την προβολή του σε επίπεδο Ένωσης, συγκεκριμένα μέσω της δημιουργίας και της τήρησης ειδικού δικτυακού τόπου. Η Επιτροπή μεριμνά επίσης για τη δημιουργία λογοτύπου για τη δράση.

3.   Η Επιτροπή ενθαρρύνει δραστηριότητες δικτύωσης μεταξύ των χώρων που έχουν λάβει το σήμα.

4.   Οι δράσεις στο πλαίσιο των παραγράφων 2 και 3 του παρόντος άρθρου, καθώς και οι δαπάνες της ευρωπαϊκής ομάδας χρηματοδοτούνται από τη δέσμη χρηματοδότησης που προβλέπεται στο άρθρο 20.

Άρθρο 18

Αξιολόγηση

1.   Η Επιτροπή εξασφαλίζει την εξωτερική και ανεξάρτητη αξιολόγηση της δράσης. Η εν λόγω αξιολόγηση διεξάγεται ανά εξαετία σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που περιέχεται στο παράρτημα και εξετάζει όλα τα στοιχεία, μεταξύ άλλων την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών για την εκτέλεση της δράσης, τον αριθμό των χώρων, τον αντίκτυπο της δράσης, την επέκταση του γεωγραφικού της πεδίου, τους τρόπους βελτίωσής της και τη σκοπιμότητα συνέχισής της.

2.   Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση για την αξιολόγηση που καθορίζεται στην παράγραφο 1 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών, εντός έξι μηνών από την ολοκλήρωσή της, συνοδευόμενη, εφόσον απαιτείται, από σχετικές προτάσεις.

Άρθρο 19

Μεταβατικές διατάξεις

1.   Τα κράτη μέλη που δεν συμμετείχαν στη διακυβερνητική πρωτοβουλία του 2006 για το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς («διακυβερνητική πρωτοβουλία») δύνανται να προεπιλέξουν έως τέσσερις χώρους το 2013 για την απονομή του σήματος.

2.   Τα κράτη μέλη που συμμετείχαν στη διακυβερνητική πρωτοβουλία δύνανται να προεπιλέξουν έως τέσσερις χώρους το 2014 για την απονομή του σήματος. Μπορούν να προτείνουν χώρους στους οποίους έχει ήδη απονεμηθεί σήμα στο πλαίσιο της διακυβερνητικής πρωτοβουλίας.

3.   Όλοι οι χώροι που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 αξιολογούνται από την ευρωπαϊκή ομάδα βάσει των ίδιων κριτηρίων και με την ίδια διαδικασία όπως για τους υπόλοιπους χώρους.

4.   Εάν ένας από τους χώρους που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 δεν πληροί τα κριτήρια ή εάν απαιτούνται συμπληρωματικές πληροφορίες, η ευρωπαϊκή ομάδα αρχίζει διάλογο με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος μέσω της Επιτροπής με σκοπό να διερευνήσει εάν η αίτηση μπορεί να βελτιωθεί προτού ληφθεί ορισμένη απόφαση. Εάν κριθεί σκόπιμο, μπορεί να διοργανωθεί επίσκεψη στον χώρο.

Άρθρο 20

Δημοσιονομικές διατάξεις

1.   Το ποσό δημοσιονομικής αναφοράς για την εφαρμογή της δράσης για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2012 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 είναι 650 000 ευρώ.

2.   Οι ετήσιες πιστώσεις εγκρίνονται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή εντός των ορίων του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

Άρθρο 21

Έναρξη ισχύος

Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την επομένη της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(1)  ΕΕ C 267 της 1.10.2010, σ. 52.

(2)  Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2010 (δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα) και θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση της 19ης Ιουλίου 2011. Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Νοεμβρίου 2011.

(3)  ΕΕ C 319 της 13.12.2008, σ. 11.