ΚΑΝΟΝΙΣΜΌΣ (ΕΚ) αριθ. 718/2007 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ

της 12ης Ιουνίου 2007

για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1085/2006 του Συμβουλίου για τη θέσπιση μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1085/2006 του Συμβουλίου, της 17ης Ιουλίου 2006, για τη θέσπιση μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ) (1), και ιδίως το άρθρο 3 παράγραφος 3,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

ΜΕΡΟΣ I

ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΤΙΤΛΟΣ I

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙKΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Αντικείμενο και αρχές

Άρθρο 1

Αντικείμενο

Ο παρών κανονισμός καθορίζει τους κανόνες εφαρμογής που διέπουν την παροχή κοινοτικής προενταξιακής βοήθειας η οποία θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1085/2006 (ΜΠΒ), εφεξής «κανονισμό ΜΠΒ».

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

Άρθρο 3

Αρχές που διέπουν τη βοήθεια

Η Επιτροπή διασφαλίζει την τήρηση των ακόλουθων αρχών όσον αφορά τη βοήθεια στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ:

Άρθρο 4

Προτεραιότητες που διέπουν τη βοήθεια

Η βοήθεια προς μια συγκεκριμένη δικαιούχο χώρα βασίζεται στις προτεραιότητες που καθορίζονται στα ακόλουθα έγγραφα, εφόσον υφίστανται:

Επίσης, λαμβάνονται υπόψη οι προτεραιότητες που καθορίζονται στις εθνικές στρατηγικές όπου αυτές είναι συμβατές με τους προενταξιακούς στόχους και το πεδίο εφαρμογής που ορίζει ο κανονισμός ΜΠΒ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Γενικό πλαίσιο εφαρμογής

Άρθρο 5

Πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού

1.   Το πολυετές πρόγραμμα ενδεικτικού σχεδιασμού εξασφαλίζει την απαραίτητη συνοχή και συμπληρωματικότητα μεταξύ των συνιστωσών ΜΠΒ σε μια συγκεκριμένη δικαιούχο χώρα. Ειδικότερα, αντικατοπτρίζει τις αρχές που καθορίζονται στο άρθρο 9.

2.   Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 παράγραφος 3 του κανονισμού ΜΠΒ και στο πλαίσιο της διαβούλευσης που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 αυτού του κανονισμού, η Επιτροπή προσπαθεί να αφήσει στους ενδιαφερόμενους φορείς, καθώς και στα κράτη μέλη, επαρκή χρόνο για να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους επί του προγράμματος.

3.   Τα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού περιλαμβάνουν, για κάθε χώρα:

4.   Τα περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα μπορεί να καλύπτονται από ξεχωριστά και ειδικά για πολλούς δικαιούχους πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού.

Άρθρο 6

Πολυετή ή ετήσια προγράμματα

1.   Τα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού εφαρμόζονται μέσω πολυετών ή, ανάλογα με τη συνιστώσα, ετήσιων προγραμμάτων, όπως ορίζεται στο άρθρο 7 του κανονισμού ΜΠΒ.

2.   Τα πολυετή ή ετήσια προγράμματα συνίστανται σε έγγραφα τα οποία υποβάλλονται από τη δικαιούχο χώρα ή καταρτίζονται από την Επιτροπή στην περίπτωση περιφερειακών και οριζόντιων προγραμμάτων, και τα οποία εγκρίνονται από την Επιτροπή. Τα προγράμματα παρουσιάζουν μια συνεκτική δέσμη αξόνων προτεραιότητας, τα ενδεικνυόμενα μέτρα ή ενέργειες και περιγραφή της χρηματοδοτικής συνεισφοράς, που απαιτούνται για την εφαρμογή των στρατηγικών που καθορίζονται στα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού.

Τα προγράμματα υποδιαιρούνται σε άξονες προτεραιότητας, ο καθένας από τους οποίους καθορίζει έναν προς επίτευξη συνολικό στόχο, ο οποίος, ανάλογα με τη συνιστώσα ΜΠΒ που εξετάζεται, υλοποιείται με μέτρα, τα οποία είναι δυνατόν να υποδιαιρούνται σε ενέργειες, ή απευθείας με ενέργειες.

Οι ενέργειες περιλαμβάνουν ένα έργο ή μια ομάδα έργων που υλοποιούνται από την Επιτροπή, ή τα οποία αρχίζουν ή αρχίζουν και υλοποιούνται από ένα ή περισσότερους τελικούς δικαιούχους, επιτρέποντας την επίτευξη των στόχων του μέτρου ή/και του άξονα προτεραιότητας τον οποίο αφορά.

3.   Σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού ΜΠΒ, πραγματοποιούνται διαβουλεύσεις, κατά τη διαδικασία προγραμματισμού, με τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, μεταξύ άλλων και τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις διατάξεις του μέρους ΙΙ. Η Επιτροπή ή/και η δικαιούχος χώρα προσπαθούν να αφήσουν στα ενδιαφερόμενα μέρη επαρκή χρόνο για να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους στο πλαίσιο αυτό.

Άρθρο 7

Συμφωνίες-πλαίσιο και τομεακές συμφωνίες

1.   Η Επιτροπή και η δικαιούχος χώρα συνάπτουν συμφωνία-πλαίσιο, προκειμένου να καθορίσουν και να συμφωνήσουν σχετικά με τους κανόνες συνεργασίας όσον αφορά την κοινοτική χρηματοδοτική βοήθεια προς τη δικαιούχο χώρα. Εάν είναι απαραίτητο, η συμφωνία-πλαίσιο μπορεί να συμπληρωθεί με μία τομεακή συμφωνία, ή με τομεακές συμφωνίες, που καλύπτουν ειδικές διατάξεις της συνιστώσας.

2.   Η βοήθεια στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ μπορεί να χορηγηθεί στη δικαιούχο χώρα μόνο αφού συναφθεί και έχει αρχίσει να ισχύει η συμφωνία-πλαίσιο που αναφέρεται στην παράγραφο 1.

Σε περίπτωση που έχει συναφθεί τομεακή συμφωνία με τη δικαιούχο χώρα, η βοήθεια στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ μπορεί να χορηγηθεί, στο πλαίσιο της συνιστώσας ΜΠΒ που αφορά η τομεακή συμφωνία, μόνο αφού αρχίσει να ισχύει η συμφωνία-πλαίσιο και η τομεακή συμφωνία.

Κατά παρέκκλιση από το πρώτο εδάφιο, όπου δεν έχει συναφθεί συμφωνία-πλαίσιο ή όπου η ισχύουσα συμφωνία-πλαίσιο που έχει συναφθεί βάσει των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 3906/89 (3), (EΚ) αριθ. 1267/1999 (4), (EΚ) αριθ. 1268/1999 (5), (EΚ) αριθ. 2500/2001 (6) ή (EΚ) αριθ. 2666/2000 (7) δεν ορίζει τις ελάχιστες διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 3, οι εν λόγω ελάχιστες διατάξεις καθορίζονται στις συμφωνίες χρηματοδότησης.

3.   Η συμφωνία-πλαίσιο ορίζει, ειδικότερα, τις διατάξεις σχετικά με:

4.   Τομεακή συμφωνία σχετικά με μία ειδική συνιστώσα ΜΠΒ και για τη συμπλήρωση της συμφωνίας-πλαίσιο μπορεί να συναφθεί, κατά περίπτωση. Με την επιφύλαξη των ρυθμίσεων που καθορίζονται στη συμφωνία-πλαίσιο, περιλαμβάνει λεπτομερείς και ειδικές διατάξεις για τη διαχείριση, την αξιολόγηση και τον έλεγχο της σχετικής συνιστώσας.

5.   Σε μία δεδομένη δικαιούχο χώρα, η συμφωνία-πλαίσιο εφαρμόζεται σε όλες τις συμφωνίες χρηματοδότησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8.

Εφόσον υφίσταται, η τομεακή συμφωνία που συνδέεται με μία συγκεκριμένη συνιστώσα εφαρμόζεται σε όλες τις συμφωνίες χρηματοδότησης που συνάπτονται στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας.

Άρθρο 8

Αποφάσεις και συμφωνίες χρηματοδότησης

1.   Οι αποφάσεις της Επιτροπής για την εφαρμογή πολυετών ή ετήσιων προγραμμάτων πληρούν τις απαιτήσεις που είναι απαραίτητες για την κατάρτιση αποφάσεων χρηματοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 75 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

2.   Εφόσον το απαιτεί η απόφαση χρηματοδότησης, η Επιτροπή και η οικεία δικαιούχος χώρα συνάπτουν συμφωνία χρηματοδότησης. Οι συμφωνίες χρηματοδότησης μπορούν να συναφθούν σε ετήσια ή πολυετή βάση σύμφωνα με το άρθρο 39.

3.   Κάθε πρόγραμμα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας χρηματοδότησης.

4.   Οι συμφωνίες χρηματοδότησης ορίζουν:

ΤΙΤΛΟΣ II

ΚΟΙΝΟI ΚΑΝOΝΕΣ ΥΛΟΠΟIΗΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Αρχές

Άρθρο 9

Συνοχή της υλοποίησης της βοήθειας

1.   Η βοήθεια στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ είναι σταθερή και συντονίζεται εντός και μεταξύ των συνιστωσών ΜΠΒ, τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο προγραμματισμού.

2.   Οι επικαλύψεις ενεργειών που καλύπτονται από διαφορετικές συνιστώσες αποφεύγονται και καμία δαπάνη δεν χρηματοδοτείται για περισσότερες από μία ενέργειες.

Άρθρο 10

Γενικές αρχές για την υλοποίηση της βοήθειας

1.   Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στις παραγράφους 2, 3 και 4, για την υλοποίηση της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ εφαρμόζεται η αποκεντρωμένη διαχείριση, με την οποία η Επιτροπή αναθέτει τη διαχείριση ορισμένων ενεργειών στη δικαιούχο χώρα, διατηρώντας την τελική γενική ευθύνη για την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού σύμφωνα με το άρθρο 53γ του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 και τις σχετικές διατάξεις των συνθηκών ΕΚ.

Για τους σκοπούς της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ, η αποκεντρωμένη διαχείριση καλύπτει τουλάχιστον τις προσκλήσεις υποβολής προσφορών, τη σύναψη συμβάσεων και τις πληρωμές.

Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, οι ενέργειες υλοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53γ του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

2.   Η κεντρική διαχείριση όπως ορίζεται στο άρθρο 53α του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 μπορεί να εφαρμόζεται, στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά τη βοήθεια για τη μεταβατική περίοδο και τη θεσμική ανάπτυξη, ιδίως για τα περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα, και στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία. Μπορεί επίσης να εφαρμόζεται για τεχνική βοήθεια στο πλαίσιο οποιασδήποτε άλλης συνιστώσας ΜΠΒ.

Στο πλαίσιο της κεντρικής διαχείρισης, οι ενέργειες υλοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 στοιχείο α), του άρθρου 53α και των άρθρων 54 έως 57 του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

3.   Από κοινού διαχείριση, όπως ορίζεται στο άρθρο 53δ του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 μπορεί να εφαρμόζεται, στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά τη βοήθεια για τη μεταβατική περίοδο και τη θεσμική ανάπτυξη, ιδίως για τα περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα, και για προγράμματα στα οποία συμμετέχουν διεθνείς οργανισμοί.

Σε περίπτωση από κοινού διαχείρισης με διεθνείς οργανισμούς, οι ενέργειες υλοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 53 στοιχείο γ) και 53δ του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

4.   Επιμερισμένη διαχείριση, όπως ορίζεται στο άρθρο 53β του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 μπορεί να εφαρμόζεται, στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία, για διασυνοριακά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν κράτη μέλη.

Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης με κράτος μέλος, οι ενέργειες υλοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 στοιχείο β), του άρθρου 53β και του τίτλου II του μέρους ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

Τμήμα 1

Αποκεντρωμένη διαχείριση

Ενότητα 1

Διαπίστευση και ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων

Άρθρο 11

Κοινές απαιτήσεις

1.   Πριν αποφασίσει να αναθέσει τις διαχειριστικές αρμοδιότητες όσον αφορά μια συνιστώσα, ένα πρόγραμμα ή μέτρο για τη δικαιούχο χώρα, η Επιτροπή διασφαλίζει ότι η οικεία χώρα πληροί τους όρους που αναφέρονται στο άρθρο 56 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) 1605/2002, ιδίως όσον αφορά τα θεσπισθέντα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου, και ότι έχουν τεθεί σε ισχύ οι διαπιστεύσεις, όπως ορίζεται στα άρθρα 12 και 13.

2.   Για το σκοπό αυτό, τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου που έχουν συσταθεί στη δικαιούχο χώρα προβλέπουν αποτελεσματικούς ελέγχους τουλάχιστον στους τομείς που καθορίζονται στο παράρτημα. Εκτός από τον παρόντα κανονισμό, εφαρμόζονται και οι διατάξεις για άλλους τομείς που ορίζονται στις τομεακές ή χρηματοδοτικές συμφωνίες.

3.   Σε περίπτωση που συγκεκριμένα πρόσωπα είναι αρμόδια για μία δραστηριότητα που αφορά τη διαχείριση, την εφαρμογή και τον έλεγχο των προγραμμάτων, η δικαιούχος χώρα επιτρέπει στα πρόσωπα αυτά να ασκούν τα καθήκοντα που συνδέονται με αυτή την αρμοδιότητα, περιλαμβανομένων των περιπτώσεων στις οποίες δεν υπάρχει ιεραρχικός δεσμός μεταξύ αυτών και των φορέων που συμμετέχουν στην εν λόγω δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, η δικαιούχος χώρα εξουσιοδοτεί τα πρόσωπα αυτά να θεσπίσουν, μέσω τυπικών εργασιακών ρυθμίσεων μεταξύ τους και των σχετικών φορέων:

4.   Εκτός από τον παρόντα κανονισμό, εφαρμόζονται και οποιεσδήποτε άλλες ιδιαίτερες απαιτήσεις μιας συνιστώσας, οι οποίες έχουν καθοριστεί σε τομεακές συμφωνίες ή στις συμφωνίες χρηματοδότησης.

Άρθρο 12

Διαπίστευση του εθνικού διατάκτη και του εθνικού ταμείου

1.   Ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης που αναφέρεται στο άρθρο 24 είναι υπεύθυνος για τη διαπίστευση του εθνικού διατάκτη που περιγράφεται στο άρθρο 25, αφενός ως επικεφαλής του εθνικού ταμείου, σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 2 στοιχείο α), αφετέρου σε σχέση με την ικανότητά του να εκπληρώσει τις αρμοδιότητες που καθορίζονται στο άρθρο 25 παράγραφος 2 στοιχείο β). Η διαπίστευση του εθνικού διατάκτη περιλαμβάνει και το εθνικό ταμείο που περιγράφεται στο άρθρο 26.

2.   Πριν από τη διαπίστευση του εθνικού διατάκτη, ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης διασφαλίζει ότι πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 11, με βάση πόρισμα ελέγχου το οποίο έχει συντάξει εξωτερικός ελεγκτής λειτουργικά ανεξάρτητος από όλους τους φορείς των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου. Το πόρισμα ελέγχου βασίζεται σε έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα ελέγχου.

3.   Ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης κοινοποιεί στην Επιτροπή τη διαπίστευση του εθνικού διατάκτη πριν από την κοινοποίηση της διαπίστευσης της πρώτης επιχειρησιακής δομής όπως περιγράφεται στο άρθρο 13 παράγραφος 3. Ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης παρέχει όλα τα σχετικά δικαιολογητικά που απαιτεί η Επιτροπή.

4.   Ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης ενημερώνει αμέσως την Επιτροπή για οποιαδήποτε αλλαγή όσον αφορά τον εθνικό διατάκτη ή το εθνικό ταμείο. Εάν η αλλαγή θίγει τον εθνικό διατάκτη ή το εθνικό ταμείο σχετικά με τις ισχύουσες απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 11, ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης αποστέλλει στην Επιτροπή εκτίμηση των συνεπειών αυτής της αλλαγής σχετικά με την ισχύ της διαπίστευσης. Εάν η αλλαγή αυτή είναι σημαντική, ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης κοινοποιεί επίσης στην Επιτροπή την απόφασή του σχετικά με τη διαπίστευση.

Άρθρο 13

Διαπίστευση της επιχειρησιακής δομής

1.   Ο εθνικός διατάκτης είναι υπεύθυνος για τη διαπίστευση των επιχειρησιακών δομών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 28.

2.   Πριν από τη διαπίστευση μιας επιχειρησιακής δομής, ο εθνικός διατάκτης διασφαλίζει ότι αυτή πληροί τις απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 11. Η διασφάλιση στηρίζεται σε πόρισμα ελέγχου το οποίο έχει καταρτίσει εξωτερικός ελεγκτής λειτουργικά ανεξάρτητος από όλους τους φορείς των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου. Το πόρισμα ελέγχου βασίζεται σε έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα ελέγχου.

3.   Ο εθνικός διατάκτης κοινοποιεί στην Επιτροπή τη διαπίστευση των επιχειρησιακών δομών και παρέχει όλα τα σχετικά δικαιολογητικά που απαιτεί η Επιτροπή, καθώς και περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου.

Άρθρο 14

Ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή

1.   Πριν από την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων, η Επιτροπή ελέγχει τις διαπιστεύσεις που αναφέρονται στα άρθρα 12 και 13 και εξετάζει τις διαδικασίες και τις δομές των σχετικών φορέων και αρχών της δικαιούχου χώρας. Μεταξύ άλλων μπορεί να διεξαχθούν επιτόπιες επαληθεύσεις από τις υπηρεσίες της ή με υπεργολαβία σε ελεγκτική εταιρεία.

2.   Η Επιτροπή μπορεί να θέσει, στην απόφασή της να αναθέσει τις διαχειριστικές αρμοδιότητες συμπληρωματικούς όρους, με σκοπό να διασφαλίσει ότι πληρούνται οι απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 11. Για να συνεχίσει να ισχύει η ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων, πρέπει να πληρούνται οι επιπλέον όροι εντός μιας συγκεκριμένης περιόδου που καθορίζεται από την Επιτροπή.

3.   Η απόφαση της Επιτροπής για την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων θεσπίζει τον κατάλογο των ενδεχόμενων εκ των προτέρων ελέγχων, τους οποίους πρέπει να πραγματοποιήσει η Επιτροπή σχετικά με τη διακήρυξη συμβάσεων, τις προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων και τη σύναψη συμβάσεων και επιχορηγήσεων. Ο κατάλογος αυτός μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη συνιστώσα ή το πρόγραμμα. Οι εκ των προτέρων έλεγχοι ισχύουν, ανάλογα με τη συνιστώσα ή το πρόγραμμα, έως ότου η Επιτροπή επιτρέψει την αποκεντρωμένη διαχείριση χωρίς εκ των προτέρων ελέγχους, όπως αναφέρεται στο άρθρο 18.

4.   Η απόφαση της Επιτροπής μπορεί να θεσπίζει διατάξεις σχετικά με την αναστολή ή την άρση της ανάθεσης διαχειριστικών αρμοδιοτήτων όσον αφορά ειδικούς φορείς ή αρχές.

Άρθρο 15

Ανάκληση ή αναστολή της διαπίστευσης του εθνικού διατάκτη και του εθνικού ταμείου

1.   Μετά την ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή, ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση της συνεχούς εκπλήρωσης όλων των απαιτήσεων για τη διατήρηση της διαπίστευσης και ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή ως προς αυτό.

2.   Εάν κάποια από τις ισχύουσες απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 11 δεν πληρούται ή δεν πληρούται πλέον, ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης είτε αναστέλλει είτε ανακαλεί τη διαπίστευση του εθνικού διατάκτη, και ενημερώνει αμέσως την Επιτροπή σχετικά με την απόφασή του και τους λόγους της απόφασης. Ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης βεβαιώνεται ότι οι απαιτήσεις αυτές πληρούνται εκ νέου προτού αποκαταστήσει τη διαπίστευση και στηρίζεται σχετικά σε πόρισμα ελέγχου, όπως διευκρινίζεται στο άρθρο 12 παράγραφος 2.

3.   Σε περίπτωση που η διαπίστευση του εθνικού διατάκτη ανακληθεί ή ανασταλεί από τον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου.

Η Επιτροπή παύει να καταβάλλει χρηματικά ποσά στη δικαιούχο χώρα κατά την περίοδο κατά την οποία δεν ισχύει η διαπίστευση.

Κατά την περίοδο μη ισχύος της διαπίστευσης, όλοι οι λογαριασμοί σε ευρώ ή οι λογαριασμοί σε ευρώ για τις σχετικές συνιστώσες δεσμεύονται και καμία από τις πληρωμές που έγιναν από το εθνικό ταμείο από τους δεσμευμένους λογαριασμούς δεν θεωρείται επιλέξιμη για κοινοτική χρηματοδότηση.

Με την επιφύλαξη άλλων δημοσιονομικών διορθώσεων, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε δημοσιονομικές διορθώσεις όπως ορίζεται στο άρθρο 49 έως προς τη δικαιούχο χώρα λόγω προηγούμενης μη συμμόρφωσής της προς τις απαιτήσεις για την ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων.

Άρθρο 16

Ανάκληση ή αναστολή της διαπίστευσης των επιχειρησιακών δομών

1.   Μετά την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή, ο εθνικός διατάκτης είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση της συνεχούς εκπλήρωσης όλων των απαιτήσεων για να διατηρηθεί αυτή η διαπίστευση και ενημερώνει την Επιτροπή και τον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης σχετικά με οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή ως προς αυτό.

2.   Εάν κάποια από τις απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 11 δεν πληρούται ή δεν πληρούται πλέον, ο εθνικός διατάκτης είτε αναστέλλει είτε ανακαλεί τη διαπίστευση της εν λόγω επιχειρησιακής δομής και ενημερώνει αμέσως την Επιτροπή και τον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης σχετικά με την απόφασή του και τους λόγους για τους οποίους έλαβε την απόφαση αυτή.

Ο εθνικός διατάκτης βεβαιώνεται ότι οι απαιτήσεις αυτές πληρούνται εκ νέου προτού αποκαταστήσει τη σχετική διαπίστευση, και στηρίζεται σχετικά σε πόρισμα ελέγχου, όπως αναφέρεται στο άρθρο 13 παράγραφος 2.

3.   Σε περίπτωση που ανακληθεί ή ανασταλεί από τον εθνικό διατάκτη η διαπίστευση επιχειρησιακής δομής, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου.

Η Επιτροπή δεν καταβάλλει χρηματικά ποσά στη δικαιούχο χώρα, για τα προγράμματα ή τις ενέργειες που υλοποιούνται από την εν λόγω επιχειρησιακή δομή εφόσον έχει ανασταλεί η ανακληθεί η διαπίστευσή της.

Με την επιφύλαξη άλλων δημοσιονομικών διορθώσεων, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε δημοσιονομικές διορθώσεις, όπως ορίζεται στο άρθρο 49, ως προς τη δικαιούχο χώρα λόγω προηγούμενης μη συμμόρφωσής της προς τις απαιτήσεις και τους όρους για την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων.

Κατά την περίοδο μη ισχύος της διαπίστευσης, δεν θεωρούνται επιλέξιμες νέες νομικές δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται από τη σχετική επιχειρησιακή δομή.

Ο εθνικός διατάκτης είναι υπεύθυνος για τη λήψη κατάλληλων μέτρων διασφάλισης όσον αφορά τις πραγματοποιούμενες πληρωμές ή τις συμβάσεις που υπογράφονται από την εν λόγω επιχειρησιακή δομή.

Άρθρο 17

Ανάκληση ή αναστολή της ανάθεσης διαχειριστικών αρμοδιοτήτων

1.   Η Επιτροπή παρακολουθεί τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 11.

2.   Ανεξάρτητα από την απόφαση του αρμόδιου υπαλλήλου διαπίστευσης να διατηρήσει, να αναστείλει ή να ανακαλέσει τη διαπίστευση του εθνικού διατάκτη, ή από την απόφαση του εθνικού διατάκτη να διατηρήσει, να αναστείλει ή να ανακαλέσει τη διαπίστευση της επιχειρησιακής δομής, η Επιτροπή μπορεί να ανακαλέσει ή να αναστείλει την ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων οποτεδήποτε, ιδίως σε περίπτωση κατά την οποία δεν πληρούται ή δεν πληρούται πλέον οποιαδήποτε από τις απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 11.

3.   Εάν η ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων ανακληθεί ή ανασταλεί από την Επιτροπή, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου.

Η Επιτροπή παύει να καταβάλλει χρηματικά ποσά στη δικαιούχο χώρα.

Με την επιφύλαξη άλλων δημοσιονομικών διορθώσεων, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε δημοσιονομικές διορθώσεις όπως ορίζεται στο άρθρο 49 ως προς τη δικαιούχο χώρα λόγω προηγούμενης μη συμμόρφωσής της προς τις απαιτήσεις για την ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων.

Η Επιτροπή μπορεί να ορίσει περαιτέρω συνέπειες αυτής της αναστολής ή ανάκλησης σε ειδική απόφαση της Επιτροπής.

Άρθρο 18

Αποκέντρωση χωρίς εκ των προτέρων ελέγχους από την Επιτροπή

1.   Η αποκέντρωση χωρίς εκ των προτέρων ελέγχους από την Επιτροπή αποτελεί το στόχο για την υλοποίηση όλων των συνιστωσών ΜΠΒ, όπου η βοήθεια υλοποιείται σε αποκεντρωμένη βάση σύμφωνα με το άρθρο 10. Ο προγραμματισμός για την επίτευξη αυτού του στόχου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη σχετική συνιστώσα ΜΠΒ.

2.   Πριν καταργήσει τους εκ των προτέρων ελέγχους που καθορίζονται στην απόφαση της Επιτροπής για την ανάθεση διαχειριστικών αρμοδιοτήτων, η Επιτροπή διασφαλίζει ότι το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου λειτουργεί αποτελεσματικά σύμφωνα με τους σχετικούς κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες.

3.   Συγκεκριμένα, η Επιτροπή παρακολουθεί την υλοποίηση, από τη δικαιούχο χώρα, του χάρτη πορείας που περιλαμβάνεται στη συμφωνία χρηματοδότησης όπως προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 4 στοιχείο γ), ο οποίος μπορεί να αναφέρει σταδιακή κατάργηση διαφόρων τύπων εκ των προτέρων ελέγχων.

4.   Η Επιτροπή λαμβάνει δεόντως υπόψη τα αποτελέσματα που σημείωσε η δικαιούχος χώρα στο πλαίσιο αυτό, ιδίως όσον αφορά την παροχή βοήθειας και τη διαδικασία διαπραγμάτευσης.

Άρθρο 19

Μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης

1.   Οι δικαιούχοι χώρες διασφαλίζουν επίσης τη διερεύνηση και τον αποτελεσματικό χειρισμό εικαζόμενων περιπτώσεων απάτης και παρατυπίας, καθώς και τη λειτουργία μηχανισμού ελέγχου και αναφοράς αντίστοιχου με εκείνον που αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 της Επιτροπής (9). Σε περίπτωση εικαζόμενης απάτης ή παρατυπίας, η Επιτροπή ενημερώνεται αμελλητί.

2.   Επίσης, οι δικαιούχοι χώρες λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση κάθε πρακτικής που σχετίζεται με ενεργητική ή παθητική δωροδοκία σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας σύναψης συμβάσεων ή παροχής επιχορηγήσεων ή κατά την υλοποίηση των αντίστοιχων συμβάσεων.

Άρθρο 20

Διαδρομή ελέγχου

Ο εθνικός διατάκτης διασφαλίζει ότι όλες οι σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες ώστε να διασφαλίζεται ανά πάσα στιγμή επαρκώς λεπτομερής διαδρομή ελέγχου. Η πληροφορία αυτή περιλαμβάνει δικαιολογητικά της έγκρισης των αιτήσεων πληρωμών, της λογιστικής καταχώρησης και πληρωμής αυτών των αιτήσεων, και της εξέτασης των προκαταβολών, των εγγυήσεων και των οφειλών.

Ενότητα 2

Δομές και αρχές

Άρθρο 21

Διορισμοί

1.   Η δικαιούχος χώρα ορίζει τους εξής φορείς και αρχές:

2.   Η δικαιούχος χώρα διασφαλίζει ότι εφαρμόζεται ο σχετικός διαχωρισμός των καθηκόντων στους φορείς και τις αρχές που αναφέρονται στην παράγραφο 1 στα στοιχεία α) έως ζ), σύμφωνα με το άρθρο 56 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

3.   Η Επιτροπή αναθέτει διαχειριστικές αρμοδιότητες στη δικαιούχο χώρα σύμφωνα με το άρθρο 14 του παρόντος κανονισμού, όταν οριστούν και συσταθούν οι φορείς και οι αρχές που αναφέρονται στην παράγραφο 1.

Άρθρο 22

Καθήκοντα και αρμοδιότητες του εθνικού συντονιστή ΜΠΒ

1.   Ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ διορίζεται από τη δικαιούχο χώρα. Πρόκειται για ανώτατο υπάλληλο της κυβέρνησης ή της κρατικής διοίκησης της δικαιούχου χώρας, ο οποίος διασφαλίζει το γενικό συντονισμό της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ.

2.   Ειδικότερα, ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ:

Άρθρο 23

Καθήκοντα και αρμοδιότητες του στρατηγικού συντονιστή

1.   Η δικαιούχος χώρα διορίζει στρατηγικό συντονιστή, ο οποίος διασφαλίζει το συντονισμό των συνιστωσών που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων. Ο στρατηγικός συντονιστής αποτελεί οντότητα στο πλαίσιο της κρατικής διοίκησης της δικαιούχου χώρας, η οποία τελεί υπό την ευθύνη του εθνικού συντονιστή ΜΠΒ και η οποία δεν συμμετέχει άμεσα στην υλοποίηση των σχετικών συνιστωσών.

2.   Ειδικότερα, ο στρατηγικός συντονιστής:

Άρθρο 24

Αρμοδιότητες του αρμόδιου υπαλλήλου διαπίστευσης

1.   Η δικαιούχος χώρα διορίζει τον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης. Πρόκειται για ανώτατο υπάλληλο της κυβέρνησης ή της κρατικής διοίκησης της δικαιούχου χώρας.

2.   Ο αρμόδιος υπάλληλος διαπίστευσης είναι υπεύθυνος για την έκδοση, την παρακολούθηση και την αναστολή ή ανάκληση της διαπίστευσης του εθνικού διατάκτη και του εθνικού ταμείου, σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 15.

Άρθρο 25

Καθήκοντα και αρμοδιότητες του εθνικού διατάκτη

1.   Η δικαιούχος χώρα διορίζει τον εθνικό διατάκτη. Πρόκειται για ανώτατο υπάλληλο της κυβέρνησης ή της κρατικής διοίκησης της δικαιούχου χώρας.

2.   Ο εθνικός διατάκτης:

3.   Για τους σκοπούς της παραγράφου 2 στοιχείο α), ο εθνικός διατάκτης εκτελεί ειδικότερα τα εξής καθήκοντα:

4.   Για τους σκοπούς της παραγράφου 2 στοιχείο β), ο εθνικός διατάκτης εκτελεί, ειδικότερα, τα εξής καθήκοντα:

5.   Σύμφωνα με τις αρμοδιότητες που καθορίζονται στις παραγράφους 2 στοιχεία α) και β), ο εθνικός διατάκτης καταρτίζει ετήσια δήλωση αξιοπιστίας, όπως ορίζεται στο άρθρο 27.

Άρθρο 26

Το εθνικό ταμείο

Το εθνικό ταμείο αποτελεί φορέα με κεντρικές δημοσιονομικές αρμοδιότητες, ο οποίος υπάγεται σε υπουργείο της κεντρικής κυβέρνησης δικαιούχου χώρας. Το εθνικό ταμείο ενεργεί ως κεντρικό δημόσιο ταμείο και εκτελεί καθήκοντα δημοσιονομικής διαχείρισης της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ, υπό την ευθύνη του εθνικού διατάκτη.

Συγκεκριμένα, είναι υπεύθυνο για την οργάνωση των τραπεζικών λογαριασμών, για τις αιτήσεις κονδυλίων από την Επιτροπή, για την έγκριση της μεταφοράς των κεφαλαίων που λαμβάνονται από την Επιτροπή προς στις επιχειρησιακές δομές ή τους τελικούς δικαιούχους και για την υποβολή οικονομικής έκθεσης στην Επιτροπή.

Άρθρο 27

Δήλωση αξιοπιστίας εκ μέρους του εθνικού διατάκτη

1.   Σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 5, ο εθνικός διατάκτης υποβάλλει ετήσια δήλωση διαχείρισης, η οποία έχει τη μορφή δήλωσης αξιοπιστίας και υποβάλλεται στην Επιτροπή έως τις 28 Φεβρουαρίου κάθε έτους. Διαβιβάζει αντίγραφο της δήλωσης αξιοπιστίας στον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης.

2.   Η δήλωση αξιοπιστίας βασίζεται στην ουσιαστική εποπτεία, από τον εθνικό διατάκτη, των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου καθ' όλη τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

3.   Η δήλωση αξιοπιστίας καταρτίζεται όπως ορίζεται στη συμφωνία-πλαίσιο, και περιλαμβάνει:

4.   Εάν δεν είναι διαθέσιμη η επιβεβαίωση που απαιτείται σύμφωνα με τα στοιχεία α) και β) της παραγράφου 3, ο εθνικός διατάκτης ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με τους λόγους και τις πιθανές συνέπειες, καθώς και σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται για να διορθωθεί η κατάσταση και να προστατευθούν τα συμφέροντα της Κοινότητας. Αντίγραφο αυτών των πληροφοριών διαβιβάζεται στον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης.

Άρθρο 28

Καθήκοντα και αρμοδιότητες της επιχειρησιακής δομής

1.   Για κάθε συνιστώσα ή πρόγραμμα ΜΠΒ, θεσπίζεται μία επιχειρησιακή δομή για τη διαχείριση και την υλοποίηση της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ.

Η επιχειρησιακή δομή αποτελεί φορέα ή σύνολο φορέων στο πλαίσιο της διοίκησης της δικαιούχου χώρας.

2.   Η επιχειρησιακή δομή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση και την υλοποίηση του σχετικού προγράμματος ή προγραμμάτων σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Για τους σκοπούς αυτούς, αναλαμβάνει ορισμένα καθήκοντα μεταξύ των οποίων:

3.   Οι προϊστάμενοι των φορέων που αποτελούν τη επιχειρησιακή δομή ορίζονται σαφώς και είναι αρμόδιοι για τα καθήκοντα που ανατίθενται στους αντίστοιχους φορείς τους, σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 3.

Άρθρο 29

Καθήκοντα και αρμοδιότητες της αρχής ελέγχου

1.   Η δικαιούχος χώρα ορίζει μια αρχή ελέγχου, λειτουργικά ανεξάρτητη από όλους τους φορείς των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου και σύμφωνη με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα ελέγχου. Η αρχή ελέγχου είναι αρμόδια για την εξακρίβωση της αποτελεσματικής και χρηστής λειτουργίας των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου.

2.   Η αρχή ελέγχου, υπό την ευθύνη του προϊσταμένου της, προβαίνει ειδικότερα στα εξής:

Οι περαιτέρω ειδικές απαιτήσεις για το ετήσιο σχέδιο λογιστικού ελέγχου ή/και τις εκθέσεις και γνώμες που αναφέρονται στο στοιχείο β) μπορούν να καθοριστούν στις τομεακές ή χρηματοδοτικές συμφωνίες.

Όσον αφορά τη μεθοδολογία για το λογιστικό έλεγχο, τις εκθέσεις και τις γνώμες για τον έλεγχο που απαιτούνται από τον παρόν άρθρο, η αρχή ελέγχου συμμορφώνεται με τα διεθνή πρότυπα για το λογιστικό έλεγχο, ιδίως όσον αφορά τους τομείς της εκτίμησης των κινδύνων, της σπουδαιότητας του ελέγχου και της δειγματοληψίας. Η μεθοδολογία αυτή μπορεί να συμπληρωθεί στη συνέχεια με άλλες κατευθύνσεις και ορισμούς της Επιτροπής, ιδίως όσον αφορά μια κατάλληλη γενική προσέγγιση για τη δειγματοληψία, τα επίπεδα εμπιστευτικότητας και τη σπουδαιότητα.

Άρθρο 30

Συνέχεια που δίνεται στις εκθέσεις της αρχής ελέγχου

1.   Μετά την παραλαβή των εκθέσεων και των γνωμών που αναφέρονται στο πρώτο και δεύτερο εδάφιο του άρθρου 29 παράγραφος 2 στοιχείο β), ο εθνικός διατάκτης:

2.   Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει είτε να αναλάβει η ίδια να δώσει συνέχεια στις εκθέσεις και γνώμες, για παράδειγμα κινώντας διαδικασία δημοσιονομικής διόρθωσης, είτε να απαιτήσει από τη δικαιούχο χώρα να λάβει μέτρα και να ενημερώσει συγχρόνως τον εθνικό διατάκτη και τον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης σχετικά με την απόφασή της.

Άρθρο 31

Ειδικοί φορείς

Στο γενικό πλαίσιο που καθορίζεται από τις δομές και τις αρχές που αναφέρονται στο άρθρο 21, τα καθήκοντα που περιγράφονται στο άρθρο 28 μπορούν να συγκεντρωθούν και να ανατεθούν σε ειδικούς φορείς στο πλαίσιο ή εκτός των επιχειρησιακών δομών που καθορίστηκαν αρχικά. Αυτή η συγκέντρωση και ανάθεση των καθηκόντων τηρεί το σχετικό διαχωρισμό των καθηκόντων που επιβάλλεται από τον κανονισμό (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 και διασφαλίζει ότι η τελική ευθύνη για τα καθήκοντα που περιγράφονται στο εν λόγω άρθρο παραμένει στην επιχειρησιακή δομή που ορίστηκε αρχικά. Αυτή η αναδιάρθρωση τυποποιείται σε γραπτές συμφωνίες και υπόκειται σε διαπίστευση εκ μέρους του εθνικού διατάκτη και στην ανάθεση της διαχείρισης εκ μέρους της Επιτροπής.

Τμήμα 2

Άλλες μορφές διαχείρισης

Άρθρο 32

Δομές και αρχές για την κεντρική ή από κοινού διαχείριση

1.   Σε περίπτωση κεντρικής ή από κοινού διαχείρισης, η δικαιούχος χώρα ορίζει έναν εθνικό συντονιστή ΜΠΒ, ο οποίος ενεργεί ως εκπρόσωπος της δικαιούχου χώρας έναντι της Επιτροπής. Διασφαλίζει δε ότι διατηρείται στενός σύνδεσμος μεταξύ της Επιτροπής και της δικαιούχου χώρας, όσον αφορά τη γενική διαδικασία προσχώρησης και την προενταξιακή βοήθεια της ΕΕ στο πλαίσιο του ΜΠΒ.

Ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ είναι επίσης αρμόδιος για το συντονισμό της συμμετοχής της δικαιούχου χώρας στα σχετικά διασυνοριακά προγράμματα, τόσο με τα κράτη μέλη όσο και με τις άλλες δικαιούχους χώρες, καθώς και στα διακρατικά και διαπεριφερειακά προγράμματα ή στα προγράμματα για θαλάσσιες λεκάνες στο πλαίσιο άλλων κοινοτικών μέσων. Μπορεί να αναθέσει την εκτέλεση των καθηκόντων που συνδέονται με αυτή την αρμοδιότητα σε συντονιστή διασυνοριακής συνεργασίας.

2.   Στην περίπτωση της συνιστώσας που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία, οι επιχειρησιακές δομές ορίζονται και δημιουργούνται από τη δικαιούχο χώρα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 139.

Άρθρο 33

Δομές και αρχές αρμόδιες για την επιμερισμένη διαχείριση

Στην περίπτωση διασυνοριακών προγραμμάτων που εφαρμόζονται βάσει επιμερισμένης διαχείρισης με κράτος μέλος, δημιουργούνται οι ακόλουθες δομές σε ένα από τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο διασυνοριακό πρόγραμμα, όπως ορίζεται στο άρθρο 102:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

Χρηματοδοτική συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

Άρθρο 34

Επιλεξιμότητα των δαπανών

1.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, παρά τις διαπιστεύσεις από τον αρμόδιο υπάλληλο διαπίστευσης και τον εθνικό διατάκτη, οι συμβάσεις και τα προσαρτήματα που έχουν υπογραφεί, οι δαπάνες που έχουν καταβληθεί και οι πληρωμές που έχουν πραγματοποιηθεί από τις εθνικές αρχές δεν είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ πριν από την ανάθεση της διαχείρισης των εν λόγω δομών και αρχών από την Επιτροπή, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στην παράγραφο 2.

Η προθεσμία για την επιλεξιμότητα των δαπανών καθορίζεται στο μέρος ΙΙ ή στις συμφωνίες χρηματοδότησης, εφόσον είναι αναγκαίο.

2.   Η τεχνική βοήθεια για την ενίσχυση της σύστασης συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου μπορεί να είναι επιλέξιμη πριν από την αρχική ανάθεση της διαχείρισης, για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται μετά την 1η Ιανουαρίου 2007.

Η διακήρυξη για την πρόσκληση υποβολής προτάσεων ή προσφορών μπορεί επίσης να είναι επιλέξιμη πριν από την αρχική ανάθεση της διαχείρισης και μετά την 1η Ιανουαρίου 2007, εφόσον η αρχική αυτή ανάθεση της διαχείρισης πραγματοποιείται εντός των χρονικών ορίων που καθορίζονται σε ρήτρα επιφύλαξης η οποία πρέπει να περιληφθεί στις σχετικές ενέργειες ή διακηρύξεις, και με την επιφύλαξη της προηγούμενης έγκρισης των εν λόγω εγγράφων από την Επιτροπή. Οι σχετικές προσκλήσεις υποβολής προτάσεων ή προσφορών μπορούν να ακυρωθούν ή να τροποποιηθούν ανάλογα με την απόφαση σχετικά με την ανάθεση της διαχείρισης.

3.   Οι ακόλουθες δαπάνες δεν είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ:

4.   Οι δαπάνες που χρηματοδοτούνται βάσει του παρόντος κανονισμού δεν αποτελούν το αντικείμενο καμιάς άλλης χρηματοδότησης στο πλαίσιο του κοινοτικού προϋπολογισμού.

Άρθρο 35

Χειρισμός των εσόδων

1.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως έσοδα νοούνται τα έσοδα που προκύπτουν στο πλαίσιο μιας ενέργειας, κατά την περίοδο της συγχρηματοδότησής της, από πωλήσεις, εκμισθώσεις, υπηρεσίες, τέλη εγγραφής ή άλλα παρόμοια έσοδα, εκτός από:

2.   Τα έσοδα που περιγράφονται στην παράγραφο 1 αντιπροσωπεύουν πόρους οι οποίοι αφαιρούνται από το ποσό των επιλέξιμων δαπανών για τη σχετική ενέργεια. Πριν από το κλείσιμο του προγράμματος, τα έσοδα αυτά αφαιρούνται από τις επιλέξιμες δαπάνες της σχετικής ενέργειας στο σύνολό τους ή κατ' αναλογία, ανάλογα με το εάν προέκυψαν εξ ολοκλήρου ή μόνο εν μέρει από τη συγχρηματοδοτούμενη ενέργεια.

3.   Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται:

Άρθρο 36

Κυριότητα των τόκων

Οι τόκοι που αποφέρουν οι λογαριασμοί σε ευρώ για τις διάφορες συνιστώσες παραμένουν στην κυριότητα της δικαιούχου χώρας. Οι τόκοι που αποφέρει η χρηματοδότηση από την Κοινότητα ενός προγράμματος καταλογίζονται αποκλειστικά στο εν λόγω πρόγραμμα, διότι θεωρούνται πόρος για τη δικαιούχο χώρα υπό τη μορφή εθνικής δημόσιας συνεισφοράς, και δηλώνονται στην Επιτροπή κατά το τελικό κλείσιμο του προγράμματος.

Άρθρο 37

Κοινοτική χρηματοδότηση

1.   Η χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας στις δαπάνες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο πολυετών ή ετήσιων προγραμμάτων καθορίζεται σύμφωνα με τα κονδύλια που προτείνονται στο πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο βάσει του άρθρου 5 του κανονισμού ΜΠΒ.

2.   Όλες οι ενέργειες που τυγχάνουν βοήθειας στο πλαίσιο των διαφόρων συνιστωσών ΜΠΒ απαιτούν εθνικές και κοινοτικές συνεισφορές.

Άρθρο 38

Ένταση της ενίσχυσης και ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Η κοινοτική συνεισφορά υπολογίζεται σε σχέση με την επιλέξιμη δαπάνη, όπως ορίζεται στο μέρος ΙΙ κάθε συνιστώσας ΜΠΒ.

2.   Οι αποφάσεις χρηματοδότησης που εγκρίνουν τα ετήσια και πολυετή προγράμματα για κάθε συνιστώσα ΜΠΒ καθορίζουν το ανώτατο ενδεικτικό ποσό της κοινοτικής συνεισφοράς και το επακόλουθο ανώτατο ποσοστό για κάθε άξονα προτεραιότητας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV

Δημοσιονομική διαχείριση

Τμήμα 1

Αναλήψεις υποχρεώσεων του προϋπολογισμού

Άρθρο 39

Αρχές

1.   Ανάληψη υποχρέωσης του προϋπολογισμού που αντιστοιχεί στο ποσό της νομικής δέσμευσης, η οποία λαμβάνει τη μορφή συμφωνίας χρηματοδότησης με την ενδιαφερόμενη δικαιούχο χώρα, εγκρίνεται βάσει των αποφάσεων χρηματοδότησης που εγκρίνουν ετήσια προγράμματα.

2.   Οι αποφάσεις χρηματοδότησης που εγκρίνουν πολυετή προγράμματα μπορούν να προβλέπουν την ανάληψη πολυετών νομικών δεσμεύσεων που λαμβάνουν τη μορφή συμφωνιών χρηματοδότησης με την ενδιαφερόμενη δικαιούχο χώρα.

Η ανάληψη υποχρέωσης του προϋπολογισμού που αντιστοιχεί στο ποσό της νομικής δέσμευσης μπορεί σε αυτές τις περιπτώσεις να κατανεμηθεί σε πολλά οικονομικά έτη σε ετήσιες δόσεις, εφόσον αυτό προβλέπεται στην απόφαση χρηματοδότησης και λαμβανομένου υπόψη του πολυετούς ενδεικτικού δημοσιονομικού πλαισίου. Η σχετική απόφαση χρηματοδότησης και η συμφωνία χρηματοδότησης αναφέρουν αυτή την κατανομή σε ανάλογους δημοσιονομικούς πίνακες.

Τμήμα 2

Κανόνες αποκεντρωμένης διαχείρισης

Άρθρο 40

Πληρωμές

1.   Η πληρωμή της κοινοτικής συνεισφοράς από την Επιτροπή πραγματοποιείται εντός των ορίων των διαθέσιμων κονδυλίων. Στην περίπτωση των πολυετών προγραμμάτων, κάθε πληρωμή καταλογίζεται στις αρχαιότερες εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων του προϋπολογισμού της σχετικής συνιστώσας ΜΠΒ.

2.   Οι πληρωμές λαμβάνουν τη μορφή προχρηματοδότησης, ενδιάμεσων πληρωμών και πληρωμής του τελικού υπολοίπου.

3.   Το αργότερο στις 28 Φεβρουαρίου κάθε έτους, η δικαιούχος χώρα αποστέλλει στην Επιτροπή πρόβλεψη των πιθανών αιτήσεων πληρωμών για το σχετικό οικονομικό έτος και για το ακόλουθο οικονομικό έτος, σε σχέση με κάθε συνιστώσα ή πρόγραμμα ΜΠΒ. Η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει επικαιροποίηση της πρόβλεψης ανάλογα με την περίπτωση.

4.   Η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις οικονομικές συναλλαγές μεταξύ της Επιτροπής και των αρχών και δομών που αναφέρονται στο άρθρο 21 πραγματοποιείται, κατά περίπτωση, με ηλεκτρονικά μέσα, με εφαρμογή των διαδικασιών που συμφωνήθηκαν μεταξύ της Επιτροπής και της δικαιούχου χώρας.

5.   Το σωρευτικό σύνολο των πληρωμών προχρηματοδότησης και των ενδιάμεσων πληρωμών δεν υπερβαίνει το 95 % της κοινοτικής συνεισφοράς όπως καθορίζεται στο δημοσιονομικό πίνακα κάθε προγράμματος.

6.   Όταν επιτευχθεί το ανώτατο όριο που αναφέρεται στην παράγραφο 5, ο εθνικός διατάκτης εξακολουθεί να διαβιβάζει στην Επιτροπή κάθε πιστοποιημένη δήλωση δαπανών, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που ανακτήθηκαν.

7.   Τα ποσά των προγραμμάτων που υποβάλλονται από τη δικαιούχο χώρα, σε πιστοποιημένες δηλώσεις δαπανών, σε αιτήσεις πληρωμών και σε δαπάνες που αναφέρονται στις εκθέσεις υλοποίησης, εκφράζονται σε ευρώ. Οι δικαιούχοι χώρες μετατρέπουν σε ευρώ τα ποσά των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν σε εθνικό νόμισμα με τη μηνιαία λογιστική ισοτιμία του ευρώ που καθορίστηκε από την Επιτροπή για το μήνα κατά τον οποίο καταχωρίστηκαν οι δαπάνες στους λογαριασμούς της συγκεκριμένης επιχειρησιακής δομής.

8.   Η Επιτροπή εκτελεί τις πληρωμές προς το εθνικό ταμείο στο λογαριασμό σε ευρώ, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 41, 42, 43, 44 και 45 και των συμφωνιών-πλαίσιο, των τομεακών συμφωνιών και των συμφωνιών χρηματοδότησης. Ανοίγεται ένας λογαριασμός σε ευρώ για κάθε σχετικό πρόγραμμα ΜΠΒ ή, ενδεχομένως, για κάθε συνιστώσα ΜΠΒ, ο οποίος χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τις συναλλαγές που έχουν σχέση με αυτό το πρόγραμμα ή τη συνιστώσα.

9.   Οι δικαιούχοι χώρες διασφαλίζουν ότι οι τελικοί δικαιούχοι εισπράττουν εγκαίρως και πλήρως το συνολικό ποσό της δημόσιας συνεισφοράς. Δεν εισπράττεται καμία ειδική επιβάρυνση ή άλλο τέλος ισοδύναμου αποτελέσματος το οποίο θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των ποσών αυτών για τους τελικούς δικαιούχους.

10.   Οι δαπάνες μπορούν να καλυφθούν από την κοινοτική χρηματοδότηση, μόνο εάν έχουν πραγματοποιηθεί και καταβληθεί από τον τελικό δικαιούχο. Οι δαπάνες που καταβάλλονται από τους τελικούς δικαιούχους τεκμηριώνονται από τα εκδοθέντα τιμολόγια ή λογιστικά έγγραφα αντίστοιχης αποδεικτικής αξίας ή από άλλα σχετικά έγγραφα, όταν, σύμφωνα με το πρόγραμμα, η βοήθεια δεν είναι οικονομικής φύσεως. Οι δαπάνες πρέπει να έχουν πιστοποιηθεί από τον εθνικό διατάκτη.

Άρθρο 41

Όροι αποδοχής των αιτήσεων πληρωμών

Για να εγκρίνει η Επιτροπή μια αίτηση πληρωμής, πρέπει να πληρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 42 παράγραφος 1, στο άρθρο 43 παράγραφος 1 και στο άρθρο 45 παράγραφος 1.

Άρθρο 42

Προχρηματοδότηση

1.   Στην περίπτωση αίτησης πληρωμής για καταβολή προχρηματοδότησης, οι ελάχιστες απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 41 είναι οι εξής:

2.   Οι πληρωμές προχρηματοδότησης αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένο ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς στο σχετικό πρόγραμμα, όπως διευκρινίζεται στο μέρος ΙΙ του παρόντος κανονισμού. Σε περίπτωση πολυετών προγραμμάτων, η προχρηματοδότηση μπορεί να κατανεμηθεί σε πολλά οικονομικά έτη.

3.   Το συνολικό ποσό που καταβάλλεται ως προχρηματοδότηση επιστρέφεται στην Επιτροπή εάν δεν σταλεί καμία αίτηση πληρωμής για το εν λόγω πρόγραμμα εντός 15 μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία η Επιτροπή καταβάλλει το πρώτο ποσό της προχρηματοδότησης. Η κοινοτική συνεισφορά στο εν λόγω πρόγραμμα δεν επηρεάζεται από αυτή την επιστροφή.

4.   Το συνολικό ποσό προχρηματοδότησης εκκαθαρίζεται το αργότερο κατά το κλείσιμο του προγράμματος. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος, ο εθνικός διατάκτης χρησιμοποιεί την πληρωμή προχρηματοδότησης μόνο για να καταβάλει την κοινοτική συνεισφορά στις δαπάνες σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

Άρθρο 43

Ενδιάμεσες πληρωμές

1.   Σε περίπτωση αίτησης πληρωμής για ενδιάμεση πληρωμή, οι ελάχιστες απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 41 είναι οι εξής:

Εάν δεν πληρούται ένας ή περισσότεροι από τους όρους που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο, η δικαιούχος χώρα λαμβάνει, εφόσον το απαιτήσει η Επιτροπή και εντός του χρονικού ορίου που καθορίζεται από την Επιτροπή, τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης.

2.   Όταν διαπιστώνεται ότι οι ισχύοντες κανόνες δεν εφαρμόζονται ή ότι τα κοινοτικά κονδύλια δεν χρησιμοποιήθηκαν ορθά, η Επιτροπή μπορεί να μειώσει τις ενδιάμεσες πληρωμές στη δικαιούχο χώρα ή να τις αναστείλει προσωρινά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 46. Η δικαιούχος χώρα ενημερώνεται σχετικά.

3.   Η αναστολή ή μείωση των ενδιάμεσων πληρωμών είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας και δεν θίγει τις αποφάσεις συμμόρφωσης, τις αποφάσεις εκκαθάρισης λογαριασμών και τις δημοσιονομικές διορθώσεις.

Άρθρο 44

Υπολογισμός των πληρωμών

Οι πληρωμές υπολογίζονται με βάση την κοινοτική συνεισφορά στη χρηματοδότηση των σχετικών ενεργειών, έως το ποσό που λαμβάνεται με την εφαρμογή στην επιλέξιμη δαπάνη του συντελεστή συγχρηματοδότησης που έχει καθοριστεί για κάθε άξονα προτεραιότητας στην απόφαση χρηματοδότησης, με την επιφύλαξη της μέγιστης κοινοτικής συνεισφοράς για κάθε άξονα προτεραιότητας.

Άρθρο 45

Πληρωμή του τελικού υπολοίπου

1.   Στην περίπτωση της πληρωμής του τελικού υπολοίπου, εφαρμόζεται η προθεσμία που καθορίζεται στο άρθρο 166 του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 και οι ελάχιστες απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 41 είναι οι ακόλουθες:

2.   Το τμήμα των αναλήψεων υποχρεώσεων του προϋπολογισμού που αφορούν πολυετή προγράμματα και εκκρεμούν ακόμη στις 31 Δεκεμβρίου 2017 αποδεσμεύεται αυτομάτως εάν τα έγγραφα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 δεν έχουν διαβιβαστεί στην Επιτροπή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018.

Άρθρο 46

Αναστολή πληρωμών

1.   Το σύνολο ή μέρος των πληρωμών μπορεί να αναστέλλεται από την Επιτροπή σε περίπτωση που:

2.   Πριν αποφασίσει η Επιτροπή την αναστολή πληρωμών σύμφωνα με την παράγραφο 1, παρέχει στη δικαιούχο χώρα τη δυνατότητα να υποβάλει τις παρατηρήσεις της εντός δύο μηνών.

3.   Η Επιτροπή διακόπτει την αναστολή εφόσον η δικαιούχος χώρα έχει λάβει τα αναγκαία μέτρα για να καλύψει τις ελλείψεις και να διορθώσει την παρατυπία ή την έλλειψη σαφήνειας που αναφέρεται στην παράγραφο 1.

Εάν η δικαιούχος χώρα δεν έχει λάβει αυτά τα μέτρα, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να ακυρώσει το σύνολο ή μέρος της κοινοτικής συνεισφοράς στο πρόγραμμα σύμφωνα με το άρθρο 51.

Άρθρο 47

Κλείσιμο ενός προγράμματος

1.   Μετά την παραλαβή από την Επιτροπή αίτησης για τελική πληρωμή, ένα πρόγραμμα θεωρείται ότι έχει κλείσει όταν υφίσταται μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

2.   Το κλείσιμο ενός προγράμματος δεν θίγει το δικαίωμα της Επιτροπής να αναλάβει μία δημοσιονομική διόρθωση σε μεταγενέστερο στάδιο.

3.   Το κλείσιμο ενός προγράμματος δεν επηρεάζει τις υποχρεώσεις της δικαιούχου χώρας να συνεχίσει να τηρεί τα σχετικά έγγραφα, σύμφωνα με το άρθρο 48.

Άρθρο 48

Διατήρηση των εγγράφων

Όλα τα έγγραφα που αφορούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα τηρούνται από τη δικαιούχο χώρα επί τουλάχιστον τρία έτη μετά το κλείσιμο του προγράμματος. Η περίοδος αυτή διακόπτεται είτε σε περίπτωση δικαστικών διαδικασιών είτε κατόπιν δεόντως αιτιολογημένου αιτήματος της Επιτροπής.

Άρθρο 49

Δημοσιονομικές διορθώσεις

1.   Για να διασφαλίσει ότι τα κεφάλαια χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, η Επιτροπή εφαρμόζει διαδικασίες εκκαθάρισης λογαριασμών ή μηχανισμούς δημοσιονομικής διόρθωσης σύμφωνα με τα άρθρα 53β παράγραφος 4 και 53γ παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 και όπως προβλέπεται λεπτομερώς στις συμφωνίες-πλαίσια ή, εφόσον υπάρχουν, στις τομεακές συμφωνίες.

2.   Δημοσιονομική διόρθωση μπορεί να προκύψει ύστερα από:

3.   Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι οι δαπάνες στο πλαίσιο των προγραμμάτων που καλύπτει ο παρών κανονισμός πραγματοποιήθηκαν με τρόπο που παραβιάζει τους ισχύοντες κανόνες, μπορεί να αποφασίσει ποια ποσά πρέπει να αποκλεισθούν από την κοινοτική χρηματοδότηση.

4.   Ο υπολογισμός και η κατάρτιση τυχόν διορθώσεων αυτού του είδους, καθώς και οι σχετικές ανακτήσεις, πραγματοποιούνται από την Επιτροπή με βάση τα κριτήρια και τις διαδικασίες που προβλέπονται στα άρθρα 51, 52 και 53. Εκτός από τον παρόντα κανονισμό εφαρμόζονται και άλλες διατάξεις σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις που καθορίστηκαν σε τομεακές ή χρηματοδοτικές συμφωνίες.

Άρθρο 50

Δημοσιονομικές προσαρμογές

1.   Ο εθνικός διατάκτης, ο οποίος φέρει κατά πρώτο λόγο ευθύνη για τη διερεύνηση των παρατυπιών, πραγματοποιεί τις δημοσιονομικές προσαρμογές όταν διαπιστώνονται παρατυπίες ή αμέλεια σε ενέργειες ή επιχειρησιακά προγράμματα, ακυρώνοντας το σύνολο ή μέρος της κοινοτικής συνεισφοράς για τις εν λόγω ενέργειες ή τα επιχειρησιακά προγράμματα. Ο εθνικός διατάκτης λαμβάνει υπόψη του τη φύση και τη σοβαρότητα των παρατυπιών καθώς και την οικονομική ζημία στην κοινοτική συνεισφορά.

2.   Σε περίπτωση παρατυπίας, ο εθνικός διατάκτης ανακτά την κοινοτική συνεισφορά που καταβλήθηκε στον δικαιούχο, σύμφωνα με τις εθνικές διαδικασίες ανάκτησης.

Άρθρο 51

Κριτήρια για τις δημοσιονομικές διορθώσεις

1.   Η Επιτροπή μπορεί να πραγματοποιεί δημοσιονομικές διορθώσεις, ακυρώνοντας το σύνολο ή μέρος της κοινοτικής συνεισφοράς σε πρόγραμμα, στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 49 παράγραφος 2.

2.   Όταν διαπιστώνονται μεμονωμένες περιπτώσεις παρατυπιών, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τη συστημική φύση της παρατυπίας προκειμένου να καθορίσει εάν θα πρέπει να εφαρμοστεί κατ' αποκοπή ή κατά προβολή δημοσιονομική διόρθωση.

3.   Κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με το ποσό της διόρθωσης, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τη φύση και τη σοβαρότητα της παρατυπίας ή/και την έκταση και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των αδυναμιών ή των ελλείψεων που διαπιστώθηκαν στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου του σχετικού προγράμματος.

Άρθρο 52

Διαδικασία για τη δημοσιονομική διόρθωση

1.   Πριν λάβει απόφαση σχετικά με δημοσιονομική διόρθωση, η Επιτροπή ενημερώνει τον εθνικό διατάκτη σχετικά με τα προσωρινά συμπεράσματά της και ζητά τις παρατηρήσεις του εντός διμήνου.

Όταν η Επιτροπή προτείνει κατά προβολή ή κατ' αποκοπή δημοσιονομική διόρθωση, παρέχεται στη δικαιούχο χώρα η δυνατότητα να αποδείξει, με έλεγχο των σχετικών εγγράφων, την πραγματική έκταση της παρατυπίας. Η δικαιούχος χώρα, σε συμφωνία με την Επιτροπή, μπορεί να περιορίσει το πεδίο αυτού του ελέγχου σε ενδεδειγμένη αναλογία ή δείγμα των σχετικών εγγράφων. Εκτός από δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, ο χρόνος που διατίθεται για τον έλεγχο αυτό δεν υπερβαίνει περίοδο δύο μηνών μετά τη δίμηνη προθεσμία που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο.

2.   Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη όλα τα στοιχεία τα οποία υποβάλλονται από τη δικαιούχο χώρα εντός των προθεσμιών της παραγράφου 1.

3.   Η Επιτροπή προσπαθεί να εκδώσει απόφαση σχετικά με τη δημοσιονομική διόρθωση εντός έξι μηνών μετά την έναρξη της διαδικασίας, όπως ορίζεται στην παράγραφο 1.

Άρθρο 53

Επιστροφή

1.   Κάθε επιστροφή στο γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποιείται πριν από το τέλος της προθεσμίας που αναφέρεται στο ένταλμα είσπραξης το οποίο συντάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 72 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002. Η προθεσμία αυτή είναι η τελευταία ημέρα του δεύτερου μήνα από την έκδοση του εντάλματος.

2.   Τυχόν καθυστέρηση στην επιστροφή γεννά δικαίωμα επιβολής τόκου υπερημερίας που αρχίζει την ημερομηνία που καθίσταται ληξιπρόθεσμη και λήγει την ημερομηνία της πληρωμής. Το επιτόκιο είναι υψηλότερο κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα από το επιτόκιο που εφαρμόζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις βασικές πράξεις αναχρηματοδότησης κατά την πρώτη εργάσιμη ημέρα του μήνα κατά τον οποίο καθίσταται ληξιπρόθεσμη.

Άρθρο 54

Επαναχρησιμοποίηση της κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Οι πόροι από την κοινοτική συνεισφορά που ακυρώνονται σύμφωνα με το άρθρο 49 καταβάλλονται στον κοινοτικό προϋπολογισμό, μαζί με τους σχετικούς τόκους.

2.   Η συνεισφορά που ακυρώνεται ή ανακτάται σύμφωνα με το άρθρο 50 δεν επιτρέπεται να επαναχρησιμοποιηθεί για την ενέργεια ή τις ενέργειες που αποτέλεσαν αντικείμενο της ανάκτησης ή της προσαρμογής, ούτε, στην περίπτωση που η ανάκτηση ή προσαρμογή πραγματοποιείται λόγω συστημικής παρατυπίας, για υφιστάμενες ενέργειες στο σύνολο ή μέρος του άξονα προτεραιότητας στον οποίο σημειώθηκε η εν λόγω συστημική παρατυπία.

Τμήμα 3

Κανόνες για την κεντρική και από κοινού διαχείριση

Άρθρο 55

Πληρωμές

1.   Η πληρωμή της κοινοτικής συνεισφοράς από την Επιτροπή πραγματοποιείται εντός των ορίων των διαθέσιμων κονδυλίων.

2.   Σύμφωνα με το άρθρο 81 του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002, οι πληρωμές στηρίζονται στην απόδειξη ότι η αντίστοιχη ενέργεια είναι σύμφωνη προς τις διατάξεις του κανονισμού ΜΠΒ, του παρόντος κανονισμού, της σύμβασης ή της επιχορήγησης.

3.   Οι αναγκαίες πιστώσεις για να καλύψουν τις δαπάνες, όπως αναφέρονται στα ετήσια προγράμματα, διατίθενται με μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες ενέργειες: πληρωμή του συνόλου των οφειλόμενων ποσών, προχρηματοδότηση, μία ή περισσότερες ενδιάμεσες πληρωμές και πληρωμή του υπολοίπου των οφειλόμενων ποσών.

4.   Οι πληρωμές από την Επιτροπή πραγματοποιούνται σε ευρώ, κατά το δυνατόν, σε λογαριασμό σε ευρώ.

Άρθρο 56

Κλείσιμο προγράμματος

1.   Ένα πρόγραμμα έχει κλείσει όταν έχουν κλείσει όλες οι συμβάσεις και επιχορηγήσεις που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα αυτό.

2.   Εφόσον έχει παραληφθεί η αίτηση τελικής πληρωμής, η σύμβαση ή επιχορήγηση θεωρείται ότι έχει κλείσει όταν υφίσταται μία από τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 47 παράγραφος 1.

3.   Το κλείσιμο σύμβασης ή επιχορήγησης δεν θίγει το δικαίωμα της Επιτροπής να αναλάβει μία δημοσιονομική διόρθωση σε μεταγενέστερο στάδιο.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V

Αξιολόγηση και παρακολούθηση

Άρθρο 57

Αξιολόγηση

1.   Οι αξιολογήσεις έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της λογικής συνέπειας της βοήθειας από κοινοτικά κονδύλια, καθώς και της στρατηγικής και της υλοποίησης των προγραμμάτων.

2.   Τα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού, όπως περιγράφονται στο άρθρο 5, υπόκεινται σε τακτική εκ των προτέρων αξιολόγηση, η οποία πραγματοποιείται από την Επιτροπή.

3.   Η Επιτροπή μπορεί επίσης να πραγματοποιεί στρατηγικές αξιολογήσεις.

4.   Τα προγράμματα υπόκεινται σε εκ των προτέρων αξιολογήσεις, καθώς και σε ενδιάμεσες και, όπου είναι σκόπιμο, σε εκ των υστέρων αξιολογήσεις, σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις που θεσπίζονται στο μέρος II για κάθε συνιστώσα ΜΠΒ και στο άρθρο 21 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2342/2002.

5.   Κατά τη διάρκεια της περιόδου υλοποίησης ενός προγράμματος, πραγματοποιείται τουλάχιστον μια ενδιάμεση αξιολόγηση, ιδίως όταν κατά την παρακολούθηση των προγραμμάτων διαπιστωθεί σημαντική απόκλιση από τους στόχους που τέθηκαν αρχικά.

6.   Η εκ των υστέρων αξιολόγηση της υλοποίησης της βοήθειας υπάγεται στην αρμοδιότητα της Επιτροπής. Η εκ των υστέρων αξιολόγηση περιλαμβάνει τα απτά αποτελέσματα για κάθε συνιστώσα ΜΠΒ. Σε περίπτωση από κοινού διαχείρισης, η εκ των υστέρων αξιολόγηση μπορεί να πραγματοποιηθεί από κοινού με άλλους χορηγούς.

7.   Τα αποτελέσματα της εκ των προτέρων και της ενδιάμεσης αξιολόγησης λαμβάνονται υπόψη στον κύκλο προγραμματισμού και υλοποίησης.

8.   Η Επιτροπή αναπτύσσει μεθόδους αξιολόγησης, οι οποίες περιλαμβάνουν πρότυπα ποιότητας και κάνουν χρήση αντικειμενικών και μετρήσιμων δεικτών.

Άρθρο 58

Η παρακολούθηση στην περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης

1.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η δικαιούχος χώρα συγκροτεί, εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, μία επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ, σε συνεννόηση με τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και την Επιτροπή, για να διασφαλίσει τη συνοχή και το συντονισμό κατά την εφαρμογή των συνιστωσών ΜΠΒ.

2.   Η επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ διασφαλίζει τη γενική αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και τη συνοχή της υλοποίησης όλων των προγραμμάτων και ενεργειών για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στις συμφωνίες χρηματοδότησης, καθώς και στα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού. Για το σκοπό αυτό, βασίζεται στα στοιχεία που παρέχουν οι τομεακές επιτροπές παρακολούθησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 59 παράγραφος 3.

3.   Η επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ μπορεί να υποβάλει προτάσεις στην Επιτροπή, στον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και στον εθνικό διατάκτη σχετικά με τις ενέργειες, ώστε να διασφαλίζεται η συνοχή και ο συντονισμός μεταξύ των προγραμμάτων και των ενεργειών που υλοποιούνται στο πλαίσιο των διαφόρων συνιστωσών, καθώς και σχετικά με τα διορθωτικά μέτρα για όλες τις συνιστώσες τα οποία είναι απαραίτητα για να διασφαλιστεί η επίτευξη των συνολικών στόχων της παρεχόμενης βοήθειας, και για να ενισχυθεί η γενική αποτελεσματικότητά της. Επίσης, μπορεί να υποβάλει προτάσεις στη (στις) σχετική(-ές) τομεακή(-ές) επιτροπή(-ές) παρακολούθησης σχετικά με αποφάσεις για διορθωτικά μέτρα με τα οποία διασφαλίζεται η επίτευξη των στόχων του προγράμματος και ενισχύεται η αποτελεσματικότητα της βοήθειας που παρέχεται στο πλαίσιο των σχετικών προγραμμάτων ή συνιστωσών ΜΠΒ.

4.   Η επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ θεσπίζει τον εσωτερικό της κανονισμό σύμφωνα με τη σχετική εντολή που έχει εκδώσει η Επιτροπή, και εντός του θεσμικού, νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου της οικείας δικαιούχου χώρας.

5.   Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά στην εντολή της επιτροπής παρακολούθησης που όρισε η Επιτροπή, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου.

Η επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ απαρτίζεται από αντιπροσώπους της Επιτροπής, τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ, τον εθνικό διατάκτη, αντιπροσώπους των επιχειρησιακών δομών και τον στρατηγικό συντονιστή.

Ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής και ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ ασκούν από κοινού την προεδρία κατά τις συνεδριάσεις της επιτροπής παρακολούθησης ΜΠΒ.

Η επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ συνέρχεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Μπορούν να συγκαλούνται επίσης ενδιάμεσες συνεδριάσεις, ιδίως σε θεματική βάση.

Άρθρο 59

Τομεακές επιτροπές παρακολούθησης στην περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης

1.   Η επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ επικουρείται από τομεακές επιτροπές παρακολούθησης που έχουν συσταθεί στο πλαίσιο των συνιστωσών ΜΠΒ εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις που περιλαμβάνονται στο μέρος ΙΙ. Οι τομεακές επιτροπές παρακολούθησης συνδέονται με προγράμματα ή συνιστώσες. Κατά περίπτωση, μπορούν να περιλαμβάνουν αντιπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών.

2.   Κάθε τομεακή επιτροπή παρακολούθησης διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα της υλοποίησης των σχετικών προγραμμάτων και ενεργειών, σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις που καθορίζονται για κάθε συνιστώσα στο μέρος ΙΙ, και για τις σχετικές τομεακές ή/και χρηματοδοτικές συμφωνίες. Μπορεί να υποβάλει προτάσεις στην Επιτροπή και στον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ, με αντίγραφο προς τον εθνικό διατάκτη, σχετικά με αποφάσεις για διορθωτικά μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων του προγράμματος και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης βοήθειας.

3.   Οι τομεακές επιτροπές παρακολούθησης αναφέρουν τις δραστηριότητές τους στην επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ. Διαβιβάζουν στην επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ κυρίως πληροφορίες σχετικά με:

Άρθρο 60

Παρακολούθηση σε περίπτωση κεντρικής και από κοινού διαχείρισης

Σε περίπτωση κεντρικής και από κοινού διαχείρισης, η Επιτροπή μπορεί να αναλάβει κάθε ενέργεια την οποία θεωρεί απαραίτητη για την παρακολούθηση των σχετικών προγραμμάτων. Σε περίπτωση από κοινού διαχείρισης, οι ενέργειες αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν από κοινού με το σχετικό διεθνή οργανισμό.

Άρθρο 61

Ετήσια και τελική έκθεση υλοποίησης

1.   Οι επιχειρησιακές δομές συντάσσουν μία τομεακή ετήσια έκθεση και μία τομεακή τελική έκθεση υλοποίησης των προγραμμάτων για τα οποία είναι υπεύθυνες, σύμφωνα με τις διαδικασίες που καθορίζονται στο μέρος ΙΙ για κάθε συνιστώσα ΜΠΒ.

Οι τομεακές ετήσιες εκθέσεις υλοποίησης καλύπτουν το οικονομικό έτος. Οι τομεακές τελικές εκθέσεις υλοποίησης καλύπτουν όλη την περίοδο υλοποίησης και μπορούν να περιλαμβάνουν την τελευταία τομεακή ετήσια έκθεση.

2.   Οι εκθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 διαβιβάζονται στον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ, στον εθνικό διατάκτη και στην Επιτροπή, αφού εξεταστούν από τις τομεακές επιτροπές παρακολούθησης.

3.   Με βάση τις εκθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1, ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ διαβιβάζει στην Επιτροπή και στον εθνικό διατάκτη, αφού εξεταστούν από την επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ, την ετήσια και την τελική έκθεση υλοποίησης της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ.

4.   Η ετήσια έκθεση υλοποίησης που αναφέρεται στην παράγραφο 3, η οποία διαβιβάζεται έως τις 31 Αυγούστου κάθε έτους και για πρώτη φορά το 2008, συνοψίζει τις διάφορες τομεακές ετήσιες εκθέσεις που δημοσιεύονται στο πλαίσιο των διαφόρων συνιστωσών και περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με:

5.   Η τελική έκθεση υλοποίησης που αναφέρεται στην παράγραφο 3 καλύπτει όλη την περίοδο υλοποίησης και μπορεί να περιλαμβάνει την τελευταία ετήσια έκθεση που αναφέρεται στην παράγραφο 4.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

Δημοσιότητα, προβολή

Άρθρο 62

Πληροφόρηση και δημοσιότητα

1.   Σε περίπτωση κεντρικής και από κοινού διαχείρισης, η πληροφόρηση για τα προγράμματα και τις ενέργειες παρέχεται από την Επιτροπή, με τη βοήθεια του εθνικού συντονιστή ΜΠΒ, εφόσον κρίνεται σκόπιμο. Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, και σε όλες τις περιπτώσεις για τα προγράμματα ή τα τμήματα προγραμμάτων στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία τα οποία δεν υλοποιούνται στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης, η δικαιούχος χώρα και ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ παρέχουν πληροφόρηση και δημοσιότητα σχετικά με τα προγράμματα και τις ενέργειες. Σε περίπτωση επιμερισμένης διαχείρισης, τα κράτη μέλη, οι δικαιούχοι χώρες και η διαχειριστική αρχή που αναφέρεται στο άρθρο 103 παρέχουν πληροφόρηση και δημοσιότητα σχετικά με τα προγράμματα και τις ενέργειες. Η πληροφόρηση απευθύνεται στους πολίτες και στους δικαιούχους, με σκοπό την προβολή του ρόλου της Κοινότητας και τη διασφάλιση της διαφάνειας.

2.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, οι επιχειρησιακές δομές είναι υπεύθυνες για την οργάνωση της δημοσίευσης του καταλόγου των τελικών δικαιούχων, των ονομασιών των ενεργειών και του ποσού της κοινοτικής χρηματοδότησης που χορηγείται σε αυτές τις ενέργειες. Οι επιχειρησιακές δομές διασφαλίζουν ότι ο τελικός δικαιούχος ενημερώνεται ότι η έγκριση χρηματοδότησης συνιστά επίσης έγκριση της ένταξής του στον κατάλογο δικαιούχων που δημοσιεύεται. Οποιαδήποτε προσωπικά δεδομένα περιλαμβάνονται στον κατάλογο αυτό τυγχάνουν χειρισμού σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού (EΚ) αριθ. 45/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).

3.   Σύμφωνα με το άρθρο 90 του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002, η Επιτροπή δημοσιεύει τις σχετικές πληροφορίες για τις συμβάσεις. Η Επιτροπή δημοσιεύει τα αποτελέσματα της πρόσκλησης υποβολής προσφορών στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο δικτυακό τόπο της EuropeAid και σε κάθε άλλο κατάλληλο μέσο πληροφόρησης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για κοινοτικές εξωτερικές δράσεις.

Άρθρο 63

Προβολή

1.   Η Επιτροπή και οι σχετικές εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές των δικαιούχων χωρών συμφωνούν σχετικά με μία συνεκτική σειρά ενεργειών για τη διάθεση και δημοσίευση, στις δικαιούχους χώρες, πληροφοριών σχετικά με τη βοήθεια στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ.

Οι διαδικασίες για την υλοποίηση αυτών των ενεργειών διευκρινίζονται στις τομεακές ή χρηματοδοτικές συμφωνίες.

2.   Η υλοποίηση των ενεργειών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 υπάγεται στην αρμοδιότητα των τελικών δικαιούχων και χρηματοδοτείται από το ποσό που χορηγείται στα σχετικά προγράμματα ή ενέργειες.

ΜΕΡΟΣ II

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΤΙΤΛΟΣ I

ΣΥΝΙΣΤΟΣΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡA ΤΗ ΒΟHΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚH ΠΕΡIΟΔΟ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΜΙΚH ΑΝAΠΤΥΞΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Αντικείμενο της βοήθειας και επιλεξιμότητα

Άρθρο 64

Πεδία βοήθειας

1.   Η βοήθεια στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας μπορεί να χορηγείται στις δικαιούχους χώρες ιδίως στους ακόλουθους τομείς:

2.   Εκτός από τους τομείς που αναφέρονται στην παράγραφο 1, βοήθεια μπορεί να χορηγηθεί επίσης στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας στις δικαιούχους χώρες που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙ του κανονισμού ΜΠΒ, για τους ακόλουθους τομείς:

Άρθρο 65

Μορφές της βοήθειας

1.   Στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας, η βοήθεια μπορεί, ειδικότερα, να παρέχεται υπό τη μορφή:

2.   Για τις δικαιούχους χώρες που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙ του κανονισμού ΜΠΒ, η βοήθεια στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας μπορεί να παρέχεται επίσης με την εφαρμογή μέτρων και δράσεων παρόμοιων με εκείνες που προβλέπονται στο πλαίσιο των συνιστωσών που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη, την ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων και την αγροτική ανάπτυξη, καθώς και με ενέργειες επενδυτικού τύπου.

3.   Η βοήθεια μπορεί να χρησιμοποιείται επίσης για να καλύψει τις δαπάνες της συνεισφοράς της Κοινότητας σε διεθνείς αποστολές, πρωτοβουλίες ή οργανισμούς που δρουν προς το συμφέρον της δικαιούχου χώρας, καθώς και τις διοικητικές δαπάνες.

Άρθρο 66

Επιλεξιμότητα των δαπανών

1.   Οι δαπάνες στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας είναι επιλέξιμες εφόσον πραγματοποιήθηκαν μετά την υπογραφή δημοσίων συμβάσεων, συμβάσεων και επιχορηγήσεων, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται ρητά στον κανονισμό (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

2.   Εκτός από τους κανόνες που αναφέρονται στο άρθρο 34 παράγραφος 3, δεν είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:

3.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 34 παράγραφος 3, αποφασίζεται κατά περίπτωση εάν οι ακόλουθες δαπάνες είναι επιλέξιμες:

Άρθρο 67

Ένταση ενίσχυσης και ποσοστό κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Για τους σκοπούς της παρούσας συνιστώσας, οι επιλέξιμες δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 38 παράγραφος 1 βασίζονται στη δημόσια δαπάνη στην περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, και στη συνολική δαπάνη στην περίπτωση κεντρικής και από κοινού διαχείρισης.

2.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, εκτός από τους γενικούς κανόνες που αναφέρονται στα άρθρα 37 και 38, η παρούσα παράγραφος εφαρμόζεται στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας.

Σε περίπτωση επιχορηγήσεων, μπορεί να ζητηθεί από τους τελικούς δικαιούχους να συνεισφέρουν στις επιλέξιμες δαπάνες της ενέργειας. Σε περίπτωση επενδυτικής ενέργειας, η κοινοτική συνεισφορά δεν υπερβαίνει το 75 % της δημόσιας δαπάνης, το δε υπόλοιπο 25 % χορηγείται στη δικαιούχο χώρα από δημόσια κονδύλια. Σε εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, ωστόσο, η κοινοτική συνεισφορά μπορεί να υπερβαίνει το 75 % της δημόσιας δαπάνης.

Οι δραστηριότητες θεσμικής ανάπτυξης απαιτούν κάποιο βαθμό συγχρηματοδότησης από τον τελικό δικαιούχο ή/και τα δημόσια κονδύλια της δικαιούχου χώρας. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, ωστόσο, οι δραστηριότητες θεσμικής ανάπτυξης μπορεί να χρηματοδοτηθούν έως 100 % από κοινοτικά κονδύλια.

Η βοήθεια που χορηγείται με μέτρα διοικητικής συνεργασίας, όπως αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 65 παράγραφος 1 στοιχείο α), μπορεί να χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από κοινοτικά κονδύλια.

3.   Στην περίπτωση κεντρικής ή από κοινού διαχείρισης, η Επιτροπή αποφασίζει για το ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς, η οποία μπορεί να φθάσει το 100 % των συνολικών επιλέξιμων δαπανών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Προγραμματισμός

Άρθρο 68

Πλαίσιο προγραμματισμού

Η βοήθεια λαμβάνει κατ' αρχήν τη μορφή:

Άρθρο 69

Εθνικά προγράμματα

1.   Τα εθνικά προγράμματα εγκρίνονται ετησίως από την Επιτροπή με βάση τις προτάσεις έργων της δικαιούχου χώρας, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τις αρχές και τις προτεραιότητες που καθορίζονται στα πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού που αναφέρονται στο άρθρο 5.

2.   Οι προτάσεις έργων απαριθμούν, ειδικότερα, τους άξονες προτεραιότητας που πρέπει να καλυφθούν στην οικεία δικαιούχο χώρα, οι οποίοι μπορεί να περιλαμβάνουν τους τομείς της βοήθειας που καθορίζονται στο άρθρο 64. Κατά την κατάρτιση των προτάσεων έργων ζητείται η γνώμη των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων.

3.   Κάθε έτος, ύστερα από συζητήσεις μεταξύ της Επιτροπής και της δικαιούχου χώρας σχετικά με τις προτάσεις έργων, η δικαιούχος χώρα διαβιβάζει στην Επιτροπή δελτία έργου. Τα δελτία έργου ορίζουν σαφώς τους άξονες προτεραιότητας, τις προβλεπόμενες ενέργειες και τους τρόπους εφαρμογής που έχουν επιλεγεί. Οι προτάσεις χρηματοδότησης καταρτίζονται από την Επιτροπή βάσει των δελτίων έργου.

4.   Οι προτάσεις χρηματοδότησης εγκρίνονται με απόφαση χρηματοδότησης, σύμφωνα με το άρθρο 8.

5.   Όπως προβλέπεται στο άρθρο 8, συνάπτεται συμφωνία χρηματοδότησης από την Επιτροπή και τη δικαιούχο χώρα.

Άρθρο 70

Συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα στο πλαίσιο εθνικών προγραμμάτων

1.   Βοήθεια μπορεί να χορηγείται για τη στήριξη της συμμετοχής δικαιούχων χωρών σε κοινοτικά προγράμματα. Η συμμετοχή καθορίζεται στα εθνικά προγράμματα.

2.   Το σύνολο των κονδυλίων που χορηγούνται υπό μορφή κοινοτικής στήριξης για τη συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα δεν υπερβαίνει το όριο που καθορίζεται στο εθνικό πρόγραμμα.

3.   Η συμμετοχή των δικαιούχων χωρών στα κοινοτικά προγράμματα υπόκειται στους ειδικούς όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται για κάθε πρόγραμμα στο μνημόνιο συμφωνίας που πρέπει να συναφθεί μεταξύ της Επιτροπής και της δικαιούχου χώρας, με βάση τις συμφωνίες που καθορίζουν τις γενικές αρχές για τη συμμετοχή των δικαιούχων χωρών στα κοινοτικά προγράμματα. Το μνημόνιο αυτό περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με το συνολικό ποσό της συνεισφοράς της δικαιούχου χώρας και το ποσό που χορηγείται με τη βοήθεια στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ.

Άρθρο 71

Συμμετοχή σε κοινοτικούς οργανισμούς στο πλαίσιο εθνικών προγραμμάτων

1.   Βοήθεια μπορεί να χορηγείται για τη στήριξη της συμμετοχής των δικαιούχων χωρών σε κοινοτικούς οργανισμούς. Η συμμετοχή καθορίζεται στα εθνικά προγράμματα.

2.   Οι δικαιούχοι χώρες μπορεί να κληθούν να συμμετάσχουν σε συγκεκριμένη βάση στις εργασίες των διαφόρων κοινοτικών οργανισμών. Οι δαπάνες για τη συμμετοχή τους είναι δυνατό να χρηματοδοτούνται με βοήθεια που χορηγείται στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τη συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα.

Άρθρο 72

Περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα

1.   Η Επιτροπή καταρτίζει περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα, σε απόλυτη συνοχή και συντονισμό με τα εθνικά προγράμματα, με βάση τα σχετικά πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού και σε συνεννόηση με τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

2.   Τα περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα αποσκοπούν στην προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και στην ενίσχυση των πολυκρατικών συναλλαγών στις δικαιούχους χώρες, καθώς και στη στήριξη πρωτοβουλιών που ενθαρρύνουν τις δικαιούχους χώρες να συνεργαστούν σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος.

3.   Το περιφερειακό πρόγραμμα εφαρμόζεται στις δικαιούχους χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Το πρόγραμμα έχει κυρίως ως στόχο τη συμφιλίωση, την ανασυγκρότηση και την πολιτική συνεργασία στην περιοχή, προκειμένου να υποστηριχθεί η εφαρμογή του συμφώνου σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

4.   Τα οριζόντια προγράμματα εφαρμόζονται σε ορισμένες ή σε όλες τις δικαιούχους χώρες σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπου η βοήθεια μπορεί να υλοποιηθεί με αυτά τα προγράμματα αποτελεσματικότερα και οικονομικότερα απ' ό,τι με εθνικά προγράμματα.

5.   Στο πλαίσιο των περιφερειακών και οριζόντιων προγραμμάτων, η βοήθεια μπορεί να παρέχεται σε τομείς όπως η διευκόλυνση για την προετοιμασία των έργων, η στήριξη της κοινωνίας των πολιτών, των τελωνείων, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι χρηματοδοτικές διευκολύνσεις των τοπικών διοικήσεων και η υποδομή της τοπικής διοίκησης, οι στατιστικές, η πυρηνική ασφάλεια, οι πληροφορίες και η επικοινωνία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

Υλοποίηση

Τμήμα 1

Πλαίσιο και αρχές υλοποίησης

Άρθρο 73

Γενικές αρχές

1.   Η βοήθεια στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας χορηγείται μέσω κεντρικής, αποκεντρωμένης ή από κοινού διαχείρισης, σύμφωνα με το άρθρο 53 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

2.   Ο στόχος είναι η αποκεντρωμένη διαχείριση όταν πρόκειται για εθνικά προγράμματα.

3.   Τα περιφερειακά και οριζόντια προγράμματα εφαρμόζονται από την Επιτροπή σε κεντρική βάση ή με από κοινού διαχείριση με διεθνείς οργανισμούς, όπως ορίζεται στο άρθρο 43δ του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002.

Άρθρο 74

Δομή και αρχές σε περίπτωση κεντρικής και από κοινού διαχείρισης

Σε περίπτωση κεντρικής ή από κοινού διαχείρισης, ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ αποτελεί το μοναδικό πρόσωπο επαφής της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 32.

Άρθρο 75

Δομή και αρχές σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης

1.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 2 στοιχείο β), ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ, όταν είναι αρμόδιος για τον προγραμματισμό αυτής της συνιστώσας σε εθνικό επίπεδο, ασκεί τα ακόλουθα καθήκοντα:

2.   Σύμφωνα με το άρθρο 31, η επιχειρησιακή δομή αποτελείται από ένα ή περισσότερους οργανισμούς υλοποίησης, οι οποίοι έχουν συσταθεί στο πλαίσιο της εθνικής διοίκησης της δικαιούχου χώρας ή τελούν υπό τον άμεσο έλεγχό της.

Ύστερα από διαβούλευση με τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ, ο εθνικός διατάκτης ορίζει διατάκτες του προγράμματος οι οποίοι προΐστανται των οργανισμών υλοποίησης.

Οι διατάκτες του προγράμματος είναι υπάλληλοι της δικαιούχου χώρας. Είναι υπεύθυνοι για τις δραστηριότητες που εκτελούν οι οργανισμοί υλοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 28.

3.   Οι διατάκτες του προγράμματος ορίζουν υπαλλήλους της εθνικής διοίκησης οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το πρόγραμμα. Στο πλαίσιο των γενικών αρμοδιοτήτων του εν λόγω διατάκτη του προγράμματος, τα ανώτατα στελέχη του προγράμματος αναλαμβάνουν τα ακόλουθα καθήκοντα:

Άρθρο 76

Διαπίστευση της επιχειρησιακής δομής και ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων

1.   Στην περίπτωση που οι υφιστάμενοι εθνικοί φορείς στις δικαιούχους χώρες έχουν διαχειριστεί τα κοινοτικά κονδύλια βάσει του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3906/89 ή του κανονισμού (EΚ) αριθ. 2500/2001 πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού, οι φορείς αυτοί (εφεξής «υφιστάμενοι εθνικοί φορείς») διαχειρίζονται τα κονδύλια με βάση τη συνιστώσα που αφορά τη βοήθεια για τη μεταβατική περίοδο και τη θεσμική ανάπτυξη, έως ότου η Επιτροπή εκδώσει απόφαση σχετικά με την ανάθεση των σχετικών αρμοδιοτήτων.

2.   Σε καμία περίπτωση οι υφιστάμενοι εθνικοί φορείς δεν μπορούν να διαχειρίζονται τα κονδύλια με βάση τη συνιστώσα που αφορά τη βοήθεια για τη μεταβατική περίοδο και τη θεσμική ανάπτυξη χωρίς ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων βάσει αυτού του κανονισμού για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού.

3.   Η Επιτροπή αποφασίζει εάν θα αναθέσει τις διαχειριστικές αρμοδιότητες στους υφιστάμενους εθνικούς φορείς λαμβάνοντας κυρίως υπόψη τον κατάλογο των αποκλίσεων που υποβλήθηκε σύμφωνα με την παράγραφο 4 και την απόφαση που έλαβε ο εθνικός διατάκτης σύμφωνα με την παράγραφο 5.

4.   Ο εθνικός διατάκτης προβαίνει σε αξιολόγηση της επιχειρησιακής δομής, στην οποία περιλαμβάνονται οι υφιστάμενοι εθνικοί φορείς, όσον αφορά τις απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 11. Ειδικότερα, καταρτίζει κατάλογο των προϋποθέσεων δυνάμει του παρόντος κανονισμού, όπως ορίζεται στο άρθρο 11, τις οποίες η επιχειρησιακή δομή δεν πληροί, με βάση γνώμη ενός εξωτερικού ελεγκτή, λειτουργικά ανεξάρτητου από όλους τους φορείς του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου.

Ο κατάλογος των αποκλίσεων αποστέλλεται στην Επιτροπή το αργότερο τέσσερις μήνες μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού.

5.   Εάν η μη συμμόρφωση που αναφέρεται στην παράγραφο 4 κρίνεται συμβατή με την αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία των επιχειρησιακών δομών, ο εθνικός διατάκτης μπορεί να αποφασίσει να διαπιστεύσει τους σχετικούς φορείς δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

Το αργότερο πέντε μήνες μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, διαβιβάζει στην Επιτροπή απόφαση σχετικά με τη διαπίστευση των οικείων φορέων. Η απόφαση αυτή περιλαμβάνει χάρτη πορείας, με χρονικά δεσμευτικούς στόχους, ο οποίος καθορίζει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να πάψει να υφίσταται η μη συμμόρφωση, όπως αναφέρεται στον κατάλογο της παραγράφου 4. Ο χάρτης πορείας εγκρίνεται από κοινού με την Επιτροπή.

6.   Όταν η μη συμμόρφωση που αναφέρεται στην παράγραφο 4 κρίνεται συμβατή με την αποτελεσματική και αποδοτική λειτουργία μιας επιχειρησιακής δομής, ο εθνικός διατάκτης προβαίνει στη διαπίστευση της εν λόγω επιχειρησιακής δομής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13.

7.   Σε περίπτωση που η Επιτροπή αποφασίσει να αναθέσει τις διαχειριστικές αρμοδιότητες στους υφιστάμενους εθνικούς φορείς δυνάμει του παρόντος κανονισμού, η απόφαση της Επιτροπής μπορεί να ορίζει συμπληρωματικούς όρους στις εθνικές αρχές. Σε περίπτωση συμπληρωματικών όρων, η Επιτροπή ορίζει προθεσμία για τη συμμόρφωση των εθνικών αρχών, διαφορετικά παύει να ισχύει η ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων. Η απόφαση της Επιτροπής περιλαμβάνει επίσης τον κατάλογο των εκ των προτέρων ελέγχων που αναφέρονται στο άρθρο 14 παράγραφος 3.

8.   Ανεξάρτητα από την απόφαση του εθνικού διατάκτη, η Επιτροπή μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να διατηρήσει, να αναστείλει ή να ανακαλέσει την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων σε οποιονδήποτε από τους εν λόγω φορείς.

9.   Σε όλα τα στάδια, ο εθνικός διατάκτης διασφαλίζει ότι η δικαιούχος χώρα παρέχει όλες τις πληροφορίες που απαιτεί η Επιτροπή.

Άρθρο 77

Αρχές υλοποίησης σε περίπτωση έργων αδελφοποίησης

1.   Τα έργα αδελφοποίησης καταρτίζονται υπό τη μορφή επιχορήγησης με την οποία οι διοικητικές υπηρεσίες κράτους μέλους που έχουν επιλεγεί συμφωνούν να παράσχουν την απαιτούμενη εμπειρογνωμοσύνη του δημόσιου τομέα έναντι επιστροφής των δαπανών που πραγματοποιούνται.

Η επιχορήγηση μπορεί, να προβλέπει την μακροπρόθεσμη απόσπαση υπαλλήλου ο οποίος παρέχει με πλήρη απασχόληση υπηρεσίες συμβούλου στη διοίκηση της δικαιούχου χώρας ως μόνιμος σύμβουλος αδελφοποίησης.

Η επιχορήγηση αδελφοποίησης χορηγείται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του μέρους Ι τίτλος VI για τις επιχορηγήσεις του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 και του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2342/2002.

2.   Η Επιτροπή καταρτίζει και ενημερώνει τακτικά εγχειρίδιο αδελφοποίησης το οποίο περιλαμβάνει κυρίως σύστημα σταθερών συντελεστών και τιμών για την επιστροφή, από τις επιλεγείσες διοικητικές υπηρεσίες του κράτους μέλους, των εξόδων της παρεχόμενης εμπειρογνωμοσύνης του δημόσιου τομέα.

Άρθρο 78

Αρχές υλοποίησης σε περίπτωση συμμετοχής σε κοινοτικά προγράμματα και οργανισμούς

Σε περίπτωση συμμετοχής σε κοινοτικά προγράμματα και οργανισμούς, η υλοποίηση συνίσταται στην καταβολή, στον προϋπολογισμό του προγράμματος ή του οργανισμού, του μεριδίου της χρηματοδοτικής συνεισφοράς της δικαιούχου χώρας η οποία χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του ΜΠΒ. Την πληρωμή πραγματοποιεί το εθνικό ταμείο σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης και η Επιτροπή σε περίπτωση κεντρικής διαχείρισης.

Τμήμα 2

Δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 79

Πληρωμές στο πλαίσιο αποκεντρωμένης διαχείρισης

1.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 40 παράγραφος 6, όταν επιτευχθεί το ανώτατο όριο του 95 %, ο εθνικός διατάκτης υποβάλλει μόνο νέα πιστοποιημένη δήλωση δαπανών και στοιχεία σχετικά με τα ποσά που ανακτήθηκαν όταν υποβάλλει αίτηση πληρωμής του τελικού υπολοίπου.

2.   Η προχρηματοδότηση αντιπροσωπεύει κατ' αρχήν το 50 % της κοινοτικής συνεισφοράς στο σχετικό πρόγραμμα. Μπορεί να καταβληθεί σε ετήσιες δόσεις. Ο συντελεστής του 50 % μπορεί να αυξηθεί εάν ο εθνικός διατάκτης αποδείξει ότι το ποσό που προκύπτει δεν θα καλύψει την προχρηματοδότηση των συμβάσεων και επιχορηγήσεων που έχουν υπογραφεί σε εθνικό επίπεδο.

3.   Το ποσό που προχρηματοδοτείται αντιστοιχεί στο άθροισμα του ποσού που εκτιμάται ότι συμφωνείται ανά έτος και του πραγματικού ποσού για το οποίο έχουν αναληφθεί συμβατικές υποχρεώσεις κατά τα προηγούμενα έτη. Με εξαίρεση την προχρηματοδότηση για τη συμμετοχή στα κοινοτικά προγράμματα και τους οργανισμούς, η προχρηματοδότηση καταβάλλεται μόνο κατά τη δημοσίευση της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προσφορών ή προτάσεων.

4.   Οι πληρωμές για τη συμμετοχή σε κοινοτικά προγράμματα και οργανισμούς μπορεί να φθάσουν το 100 % της κοινοτικής συνεισφοράς για τη συμμετοχή αυτή.

Άρθρο 80

Τήρηση εγγράφων

Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 48, τα γραπτά αρχεία της όλης διαδικασίας των συμβάσεων, χορήγησης των επιχορηγήσεων και σύναψης συμβάσεων στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας φυλάσσονται από την επιχειρησιακή δομή επί τουλάχιστον επτά έτη από την πληρωμή του υπολοίπου της σύμβασης.

Άρθρο 81

Κυριότητα των τόκων

Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 36, οι τόκοι που αποφέρει η χρηματοδότηση ενός προγράμματος από την Κοινότητα δηλώνονται στην Επιτροπή κάθε φορά που υποβάλλεται σε αυτήν αίτηση πληρωμής.

Τμήμα 3

Αξιολόγηση και παρακολούθηση

Άρθρο 82

Αξιολόγηση

1.   Όλα τα προγράμματα στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά τη βοήθεια για τη μεταβατική περίοδο και τη θεσμική ανάπτυξη αποτελούν αντικείμενο ενδιάμεσης ή/και εκ των υστέρων αξιολόγησης, σύμφωνα με το άρθρο 21 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2342/2002.

2.   Πριν από την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων στη δικαιούχο χώρα, πραγματοποιείται και ενδιάμεση και εκ των υστέρων αξιολόγηση. Τις αξιολογήσεις αυτές πραγματοποιεί η Επιτροπή.

Μετά την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων, την ευθύνη για την πραγματοποίηση ενδιάμεσων αξιολογήσεων αναλαμβάνει η δικαιούχος χώρα, με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων της Επιτροπής να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε ειδική ενδιάμεση αξιολόγηση των προγραμμάτων κρίνει αναγκαία.

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση παραμένει στην αρμοδιότητα της Επιτροπής ακόμη και μετά την ανάθεση των διαχειριστικών αρμοδιοτήτων στη δικαιούχο χώρα.

3.   Σύμφωνα με το άρθρο 22 του κανονισμού ΜΠΒ, οι εκτενείς περιλήψεις σχετικά με την ενδιάμεση αξιολόγηση και οι εκθέσεις εκ των υστέρων αξιολόγησης αποστέλλονται προς συζήτηση στην επιτροπή ΜΠΒ.

Άρθρο 83

Παρακολούθηση

1.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, σύμφωνα με το άρθρο 59, ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ συγκροτεί μια τομεακή επιτροπή παρακολούθησης για τη συνιστώσα που αφορά τη βοήθεια για τη μεταβατική περίοδο και τη θεσμική ανάπτυξη, εφεξής «επιτροπή ΒΜΠΘΑ».

2.   Η επιτροπή ΒΜΠΘΑ συνέρχεται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, με πρωτοβουλία της δικαιούχου χώρας ή της Επιτροπής. Θεσπίζει τον εσωτερικό κανονισμό της σύμφωνα με εντολή που καθορίζει η Επιτροπή στην τομεακή επιτροπή παρακολούθησης, και εντός του θεσμικού, νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου της οικείας δικαιούχου χώρας. Εγκρίνει τον εσωτερικό κανονισμό της σε συμφωνία με τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ, τον εθνικό συντονιστή και την επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ.

3.   Η επιτροπή ΒΜΠΘΑ προεδρεύεται από τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και απαρτίζεται από τον εθνικό διατάκτη, τους διατάκτες του προγράμματος και, κατά περίπτωση, άλλους αντιπροσώπους της επιχειρησιακής δομής, αντιπροσώπους της Επιτροπής, καθώς και, κατά περίπτωση, από αντιπροσώπους διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και της κοινωνίας των πολιτών, που έχουν οριστεί από τη δικαιούχο χώρα σε συνεννόηση με την Επιτροπή.

4.   Σύμφωνα με το άρθρο 59 παράγραφος 2, η επιτροπή ΒΜΠΘΑ διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των σχετικών προγραμμάτων και ενεργειών, ειδικότερα:

5.   Η επιτροπή ΒΜΠΘΑ παρακολουθεί όλα τα τρέχοντα προγράμματα στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας. Σε περίπτωση, μεταξύ άλλων, επενδυτικών ενεργειών, μεταφοράς περιουσιακών στοιχείων ή ιδιωτικοποιήσεων, η δικαιούχος χώρα παρακολουθεί τα προγράμματα έως το κλείσιμό τους και γνωστοποιεί στην επιτροπή ΒΜΠΘΑ οποιαδήποτε αλλαγή όσον αφορά τα αποτελέσματα αυτών των προγραμμάτων, η οποία επηρεάζει σημαντικά τον αντίκτυπο, τη βιωσιμότητα και την κυριότητά τους.

6.   Η επιτροπή ΒΜΠΘΑ μπορεί να επικουρείται από τομεακές υποεπιτροπές παρακολούθησης, οι οποίες συγκροτούνται από τη δικαιούχο χώρα για να παρακολουθούν τα προγράμματα και τις ενέργειες αυτής της συνιστώσας, και οι οποίες είναι κατανεμημένες κατά τομείς παρακολούθησης. Οι υποεπιτροπές υποβάλλουν αναφορά στην επιτροπή ΒΜΠΘΑ. Επίσης καταρτίζουν και εγκρίνουν τον εσωτερικό κανονισμό τους, σύμφωνα με εντολή που καθορίζει η Επιτροπή.

Άρθρο 84

Τομεακή ετήσια και τελική έκθεση υλοποίησης

1.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η επιχειρησιακή δομή διαβιβάζει στην Επιτροπή, στον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και στον εθνικό διατάκτη τομεακή ετήσια έκθεση το αργότερο στις 30 Ιουνίου κάθε έτους.

2.   Τομεακή τελική έκθεση υποβάλλεται στην Επιτροπή, στον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και στον εθνικό διατάκτη το αργότερο έξι μήνες μετά το κλείσιμο του προγράμματος. Η τομεακή τελική έκθεση καλύπτει ολόκληρη την περίοδο υλοποίησης και περιλαμβάνει την τελευταία τομεακή ετήσια έκθεση.

3.   Οι τομεακές εκθέσεις εξετάζονται από την επιτροπή ΒΜΠΘΑ πριν διαβιβαστούν στην Επιτροπή, στον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και στον εθνικό διατάκτη.

4.   Οι τομεακές εκθέσεις περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πληροφορίες:

ΤΙΤΛΟΣ II

ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡA ΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚH ΣΥΝΕΡΓΑΣIΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Στόχος της βοήθειας και επιλεξιμότητα

Άρθρο 85

Πρόσθετοι ορισμοί για τη συνιστώσα που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία

Για τους σκοπούς του παρόντος τίτλου, εκτός από τους ορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 2, ως «συμμετέχουσες χώρες» νοούνται τα κράτη μέλη ή/και οι δικαιούχοι χώρες που συμμετέχουν σε διασυνοριακό πρόγραμμα στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας.

Άρθρο 86

Πεδία και μορφές της βοήθειας

1.   Η συνιστώσα που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία παρέχει βοήθεια στις εξής περιπτώσεις:

2.   Στόχος της κοινοτικής βοήθειας δυνάμει της παραγράφου 1 είναι η ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας μέσω κοινών τοπικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών, οι οποίες συνδυάζουν αφενός την εξωτερική βοήθεια και αφετέρου τους στόχους της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής. Ειδικότερα, η συνεργασία επιδιώκει έναν ή περισσότερους από τους εξής γενικούς στόχους:

3.   Οι στόχοι που αναφέρονται στην παράγραφο 2 μπορούν να επιδιώκονται ειδικότερα ως εξής:

4.   Η συνιστώσα που αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία μπορεί επίσης να στηρίξει, κατά περίπτωση, τη συμμετοχή επιλέξιμων περιοχών των δικαιούχων χωρών σε διακρατικά και διαπεριφερειακά προγράμματα στο πλαίσιο του στόχου «ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας» των διαρθρωτικών ταμείων και σε πολυμερή προγράμματα για τις θαλάσσιες λεκάνες βάσει του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1638/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11). Οι κανόνες που διέπουν τη συμμετοχή των δικαιούχων χωρών στα ανωτέρω προγράμματα θεσπίζονται στις σχετικές συμφωνίες χρηματοδότησης.

Άρθρο 87

Εταιρική σχέση

Οι διατάξεις του άρθρου 11 παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου (12) εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών στα κράτη μέλη και στις δικαιούχους χώρες στο πλαίσιο της διασυνοριακής συνεργασίας που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1.

Άρθρο 88

Εδαφική επιλεξιμότητα

1.   Για τους σκοπούς της διασυνοριακής συνεργασίας που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α), οι περιοχές που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση είναι οι εξής:

Αμέσως μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή θεσπίζει τον κατάλογο των επιλέξιμων περιφερειών στην Κοινότητα και στις δικαιούχους χώρες. Ο κατάλογος αυτός ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2007 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013.

2.   Για τους σκοπούς της διασυνοριακής συνεργασίας που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο β), οι περιοχές που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση είναι οι εξής:

Ο κατάλογος των επιλέξιμων περιφερειών περιλαμβάνεται στα σχετικά διασυνοριακά προγράμματα που αναφέρονται στο άρθρο 94.

3.   Για τους σκοπούς της συμμετοχής στα προγράμματα που αναφέρονται στο άρθρο 86 παράγραφος 4, οι επιλέξιμες περιφέρειες των δικαιούχων χωρών καθορίζονται, ενδεχομένως, στο σχετικό έγγραφο προγραμματισμού.

Άρθρο 89

Επιλεξιμότητα των δαπανών

1.   Οι δαπάνες στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας είναι επιλέξιμες εάν έχουν πράγματι καταβληθεί μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2007 και 31 Δεκεμβρίου του τρίτου έτους που ακολουθεί την τελευταία ανάληψη υποχρεώσεων στον προϋπολογισμό, για ενέργειες ή τμήματα ενεργειών που υλοποιούνται στο εσωτερικό των κρατών μελών, και οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μετά την υπογραφή της συμφωνίας χρηματοδότησης για ενέργειες ή τμήματα ενεργειών που υλοποιούνται στο εσωτερικό των δικαιούχων χωρών.

2.   Εκτός από τους κανόνες που καθορίζονται στο άρθρο 34 παράγραφος 3, δεν είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:

3.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 34 παράγραφος 3, δεν είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:

4.   Πέραν της τεχνικής βοήθειας για το διασυνοριακό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 94, είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες που καταβάλλονται από τις δημόσιες αρχές κατά την προετοιμασία ή την υλοποίηση μιας ενέργειας:

Η σχετική δημόσια αρχή είτε τιμολογεί στον τελικό δικαιούχο το κόστος που αναφέρεται στο στοιχείο α) της παρούσας παραγράφου είτε πιστοποιεί αυτό το κόστος βάσει εγγράφων ισοδύναμης αποδεικτικής ισχύος, τα οποία καθιστούν εφικτή την εξακρίβωση του πραγματικού κόστους που καταβλήθηκε από την εν λόγω αρχή γι' αυτή την ενέργεια.

Το κόστος που αναφέρεται στο στοιχείο β) της παρούσας παραγράφου πρέπει να πιστοποιείται βάσει εγγράφων τα οποία καθιστούν εφικτή την εξακρίβωση του πραγματικού κόστους που καταβλήθηκε από την εν λόγω δημόσια αρχή για αυτή την ενέργεια.

5.   Με την επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 1 έως 4, οι συμμετέχουσες στο διασυνοριακό πρόγραμμα χώρες μπορούν να θεσπίσουν συμπληρωματικούς κανόνες για την επιλεξιμότητα των δαπανών.

Άρθρο 90

Ένταση βοήθειας και ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Για τους σκοπούς της παρούσας συνιστώσας, οι επιλέξιμες δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 38 παράγραφος 1 βασίζονται είτε στις δημόσιες δαπάνες είτε στις συνολικές δαπάνες, ανάλογα με το τι συμφώνησαν οι συμμετέχουσες χώρες και τι καθορίστηκε στο διασυνοριακό πρόγραμμα.

2.   Η κοινοτική συνεισφορά για διασυνοριακά προγράμματα για κάθε άξονα προτεραιότητας δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο του 85 % των επιλέξιμων δαπανών.

3.   Η κοινοτική συνεισφορά για κάθε άξονα προτεραιότητας δεν είναι μικρότερη από το 20 % των επιλέξιμων δαπανών.

4.   Για καμία ενέργεια δεν θα εφαρμοστεί μεγαλύτερος συντελεστής συγχρηματοδότησης από αυτόν που ισχύει για τον εν λόγω άξονα προτεραιότητας.

5.   Κατά την περίοδο επιλεξιμότητας που αναφέρεται στο άρθρο 89 παράγραφος 1, εκτός από τις διατάξεις του άρθρου 34 παράγραφος 4:

6.   Για τις κρατικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις κατά την έννοια του άρθρου 87 της συνθήκης οι δημόσιες ενισχύσεις που χορηγούνται δυνάμει επιχειρησιακών προγραμμάτων τηρούν τα ανώτατα όρια που ισχύουν για τις κρατικές ενισχύσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Προγραμματισμός

Τμήμα 1

Προγράμματα

Άρθρο 91

Κατάρτιση και έγκριση των διασυνοριακών προγραμμάτων

1.   Η βοήθεια προς τη διασυνοριακή συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 χορηγείται κατ' αρχήν στο πλαίσιο των πολυετών προγραμμάτων για τη διασυνοριακή συνεργασία, εφεξής «διασυνοριακά προγράμματα».

2.   Τα διασυνοριακά προγράμματα υποβάλλονται για κάθε σύνορο ή ομάδα συνόρων από την ενδεδειγμένη ομάδα περιφερειών NUTS επιπέδου 3 ή, ελλείψει ταξινόμησης NUTS, αντίστοιχων περιφερειών.

3.   Κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα εκπονείται από κοινού από τις συμμετέχουσες χώρες, σε συνεργασία με τους εταίρους που αναφέρονται στο άρθρο 11 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1083/2006.

4.   Οι συμμετέχουσες χώρες υποβάλουν από κοινού στην Επιτροπή πρόταση για διασυνοριακό πρόγραμμα, η οποία περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στο άρθρο 94.

5.   Η Επιτροπή αξιολογεί το προτεινόμενο διασυνοριακό πρόγραμμα για να κρίνει εάν περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στο άρθρο 94 και εάν συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων και των προτεραιοτήτων του ή των σχετικών πολυετών προγραμμάτων ενδεικτικού σχεδιασμού που αναφέρονται στο άρθρο 5.

Στις περιπτώσεις τις οποίες η Επιτροπή θεωρεί ότι ένα διασυνοριακό πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στο άρθρο 94 ή δεν είναι σύμφωνο με τους στόχους και τις προτεραιότητες του ή των πολυετών προγραμμάτων ενδεικτικού σχεδιασμού, μπορεί να καλέσει τις συμμετέχουσες χώρες να παράσχουν κάθε απαραίτητη συμπληρωματική πληροφορία και, κατά περίπτωση, να αναθεωρήσουν ανάλογα το προτεινόμενο πρόγραμμα.

6.   Η Επιτροπή εγκρίνει το διασυνοριακό πρόγραμμα με απόφαση.

Άρθρο 92

Συμφωνίες χρηματοδότησης

1.   Οι πολυετείς συμφωνίες χρηματοδότησης σχετικά με διασυνοριακά προγράμματα για τη συνεργασία που αναφέρονται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α) συνάπτονται μεταξύ της Επιτροπής και κάθε δικαιούχου χώρας που συμμετέχει στο πρόγραμμα με βάση την απόφαση που αναφέρεται στο άρθρο 91 παράγραφος 6.

Όταν το διασυνοριακό πρόγραμμα υλοποιείται στο πλαίσιο μεταβατικών ρυθμίσεων που αναφέρονται στο άρθρο 99, οι ετήσιες συμφωνίες χρηματοδότησης συνάπτονται μεταξύ της Επιτροπής και κάθε δικαιούχου χώρας που συμμετέχει στο πρόγραμμα. Κάθε σύμβαση χρηματοδότησης καλύπτει την κοινοτική συνεισφορά προς τη δικαιούχο χώρα και για το εν λόγω έτος, όπως ορίζεται στο σχέδιο χρηματοδότησης που αναφέρεται στο άρθρο 99 παράγραφος 2.

2.   Οι πολυετείς συμφωνίες χρηματοδότησης σχετικά με διασυνοριακά προγράμματα για τη συνεργασία που αναφέρονται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο β) συνάπτονται μεταξύ της Επιτροπής και κάθε δικαιούχο χώρα που συμμετέχει στο πρόγραμμα με βάση την απόφαση που αναφέρεται στο άρθρο 91 παράγραφος 6. Κάθε σύμβαση χρηματοδότησης καλύπτει την κοινοτική συνεισφορά προς τη δικαιούχο χώρα και για το εν λόγω έτος, όπως ορίζεται στο σχέδιο χρηματοδότησης που αναφέρεται στο άρθρο 94 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο.

Άρθρο 93

Επανεξέταση των διασυνοριακών προγραμμάτων

1.   Με πρωτοβουλία των συμμετεχουσών χωρών ή της Επιτροπής σε συμφωνία με τις συμμετέχουσες χώρες, τα διασυνοριακά προγράμματα μπορούν να επανεξετάζονται και, εν ανάγκη, να αναθεωρείται το υπόλοιπο του προγράμματος σε μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

2.   Η Επιτροπή εγκρίνει το αναθεωρημένο διασυνοριακό πρόγραμμα με απόφαση και, όπως αναφέρεται στο άρθρο 92, συνάπτεται ανάλογα νέα συμφωνία χρηματοδότησης. Κατά περίπτωση, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφος 3 του κανονισμού ΜΠΒ.

Άρθρο 94

Περιεχόμενο των διασυνοριακών προγραμμάτων

1.   Κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

2.   Εξάλλου, τα διασυνοριακά προγράμματα για τη συνεργασία που αναφέρονται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α) περιλαμβάνουν ενιαίο σχέδιο χρηματοδότησης που βασίζεται στο πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο χωρίς επιμέρους ανάλυση ανά συμμετέχουσα χώρα, το οποίο περιλαμβάνει πίνακα που καθορίζει για κάθε έτος που καλύπτει το πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο και για κάθε άξονα προτεραιότητας, το ποσό της κοινοτικής συνεισφοράς και το ποσοστό της, καθώς και το ποσό που χορηγείται από την εθνική συμμετοχή.

Τα διασυνοριακά προγράμματα για τη συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο β) περιλαμβάνει σχέδιο χρηματοδότησης με βάση το πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο που περιλαμβάνουν πίνακα για κάθε συμμετέχουσα χώρα, ο οποίος καθορίζει, για κάθε έτος που καλύπτει το πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο και για κάθε άξονα προτεραιότητας, το ποσό της κοινοτικής συνεισφοράς και το ποσοστό της, καθώς και, κατά περίπτωση, το ποσό που χορηγείται από την εθνική συμμετοχή.

Τμήμα 2

Δράσεις

Άρθρο 95

Επιλογή των ενεργειών

1.   Τα διασυνοριακά προγράμματα χρηματοδοτούν κοινές ενέργειες οι οποίες έχουν επιλεγεί από κοινού από τις συμμετέχουσες χώρες με ενιαία πρόσκληση υποβολής προτάσεων που καλύπτει ολόκληρο τον επιλέξιμο τομέα.

Οι συμμετέχουσες χώρες μπορούν επίσης να προσδιορίσουν κοινές ενέργειες εκτός των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει ειδική μνεία για την κοινή ενέργεια στο διασυνοριακό πρόγραμμα ή, εάν συνάδει με την προτεραιότητα ή τα μέτρα του διασυνοριακού προγράμματος, προσδιορίζεται κάθε φορά μετά την έγκριση του προγράμματος σε απόφαση που λαμβάνει η κοινή επιτροπή παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 110 ή στο άρθρο 142.

2.   Οι ενέργειες που επιλέγονται για διασυνοριακά προγράμματα περιλαμβάνουν τους τελικούς δικαιούχους από δύο τουλάχιστον συμμετέχουσες χώρες οι οποίες συνεργάζονται με ένα τουλάχιστον από τους ακόλουθους τρόπους για κάθε ενέργεια: κοινή ανάπτυξη, κοινή υλοποίηση, κοινή στελέχωση και κοινή χρηματοδότηση.

3.   Οι ενέργειες που επιλέγονται για τα διασυνοριακά προγράμματα σχετικά με τη συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α), περιλαμβάνουν δικαιούχους για τουλάχιστον ένα από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη και μία από τις συμμετέχουσες δικαιούχους χώρες.

4.   Οι επιλεγόμενες ενέργειες που πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις μπορούν να υλοποιούνται σε μία μόνο χώρα υπό τον όρο ότι παρέχουν σαφώς διασυνοριακά πλεονεκτήματα.

5.   Κάθε πρόγραμμα καθορίζει κανόνες επιλεξιμότητας για την επιλογή των ενεργειών, για την αποφυγή επικάλυψης των προσπαθειών μεταξύ των διαφόρων διασυνοριακών προγραμμάτων, στο πλαίσιο των μέσων ΜΠΒ ή άλλων κοινοτικών μέσων.

Άρθρο 96

Αρμοδιότητες του κύριου δικαιούχου και των άλλων δικαιούχων

1.   Για τα διασυνοριακά προγράμματα σχετικά με τη συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α), οι τελικοί δικαιούχοι μιας ενέργειας ορίζουν, πριν από την υποβολή της πρότασης για την ενέργεια, έναν κύριο δικαιούχο μεταξύ τους. Ο κύριος δικαιούχος αναλαμβάνει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:

2.   Για τα διασυνοριακά προγράμματα σχετικά με τη συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α) τα οποία υλοποιούνται βάσει των μεταβατικών ρυθμίσεων που καθορίζονται στο άρθρο 99:

Οι κύριοι δικαιούχοι των συμμετεχόντων κρατών μελών και των δικαιούχων χωρών διασφαλίζουν στενό συντονισμό της υλοποίησης της ενέργειας.

3.   Για τα διασυνοριακά προγράμματα σχετικά με τη συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο β), οι τελικοί δικαιούχοι μιας ενέργειας σε κάθε συμμετέχουσα δικαιούχο χώρα ορίζουν μεταξύ τους έναν κύριο δικαιούχο πριν από την υποβολή της πρότασης για ενέργεια. Ο κύριος δικαιούχος αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως δ) της παραγράφου 1 για το τμήμα της ενέργειας που πραγματοποιείται στην αντίστοιχη χώρα.

Οι κύριοι δικαιούχοι των δικαιούχων χωρών που συμμετέχουν διασφαλίζουν στενό συντονισμό της υλοποίησης της ενέργειας.

4.   Κάθε τελικός δικαιούχος που συμμετέχει στην ενέργεια είναι υπεύθυνος για τις παρατυπίες ως προς τις δαπάνες που έχει δηλώσει.

Άρθρο 97

Ειδικοί όροι που διέπουν τον τόπο των ενεργειών

1.   Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η κοινοτική χρηματοδότηση μπορεί να χρηματοδοτεί δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά την υλοποίηση ενεργειών ή μέρους ενεργειών μέχρις ορίου 20 % του ποσού της κοινοτικής συνεισφοράς στο διασυνοριακό πρόγραμμα σε περιοχές επιπέδου NUTS επιπέδου 3 ή, ελλείψει ταξινόμησης NUTS, σε αντίστοιχες περιοχές που γειτνιάζουν με τις επιλέξιμες για το πρόγραμμα περιοχές. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που συμφωνούνται μεταξύ της Επιτροπής και των χωρών που συμμετέχουν, είναι δυνατή η επέκταση της ευελιξίας αυτής σε περιοχές επιπέδου NUTS 2 ή, ελλείψει ταξινόμησης NUTS, σε αντίστοιχες περιοχές στις οποίες ευρίσκονται οι επιλέξιμες περιοχές.

Σε επίπεδο έργου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δαπάνη η οποία βαρύνει εταίρους εγκατεστημένους εκτός της περιοχής του προγράμματος όπως ορίζεται στο πρώτο εδάφιο είναι δυνατό να είναι επιλέξιμη, εφόσον το έργο θα μπορούσε να επιτύχει τους στόχους του μόνο με τη συμμετοχή του εταίρου.

2.   Οι συμμετέχουσες χώρες κάθε προγράμματος διασφαλίζουν τη νομιμότητα και την κανονικότητα αυτών των δαπανών.

Η επιλογή ενεργειών εκτός των επιλέξιμων περιοχών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 επιβεβαιώνεται:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

Υλοποίηση

Τμήμα 1

Γενικές διατάξεις

Άρθρο 98

Λεπτομέρειες εφαρμογής

1.   Για τη διασυνοριακή συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α), τα προγράμματα υλοποιούνται κατ' αρχήν στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης με τα κράτη μέλη από τις αρχές που αναφέρονται στο άρθρο 102 οι οποίες φέρουν την ευθύνη για την υλοποίηση του διασυνοριακού προγράμματος στα συμμετέχοντα κράτη μέλη και τις δικαιούχους χώρες.

Για το σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη και οι δικαιούχοι χώρες που συμμετέχουν σε διασυνοριακό πρόγραμμα πρέπει να είναι σε θέση να υλοποιήσουν ολόκληρο το πρόγραμμα σε ολόκληρο το επιλέξιμο έδαφος σύμφωνα με τις διατάξεις του τμήματος ΙΙ του παρόντος κεφαλαίου.

Πριν από την έγκριση του διασυνοριακού προγράμματος σύμφωνα με το άρθρο 91 παράγραφος 6, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τις συμμετέχουσες χώρες τυχόν πληροφορίες που θεωρεί απαραίτητες για να εκτιμήσει την ικανότητα των αρχών που αναφέρονται στο άρθρο 102 να τηρήσουν τις υποχρεώσεις που ορίζονται στο τμήμα ΙΙ του παρόντος κεφαλαίου.

Σε περίπτωση που τα κράτη μέλη και οι δικαιούχοι χώρες που συμμετέχουν σε διασυνοριακό πρόγραμμα δεν είναι ακόμη έτοιμες να υλοποιήσουν ολόκληρο το πρόγραμμα σύμφωνα με αυτές τις λεπτομέρειες, ισχύουν οι μεταβατικές ρυθμίσεις που καθορίζονται στο άρθρο 99.

2.   Για τη διασυνοριακή συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο β), τα προγράμματα υλοποιούνται στο πλαίσιο κεντρικής ή αποκεντρωμένης διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 53 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002, με την Επιτροπή ή τον εθνικό διατάκτη και τις επιχειρησιακές δομές αντίστοιχα σε κάθε συμμετέχουσα χώρα οι οποίες φέρουν την ευθύνη για την υλοποίηση του προγράμματος στην αντίστοιχη χώρα.

Στο πλαίσιο αυτό, τα διασυνοριακά προγράμματα υλοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις που αναφέρονται στο τμήμα 3 του παρόντος κεφαλαίου.

Για τη διασυνοριακή συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο β), στόχος για όλες τις δικαιούχους χώρες είναι η αποκεντρωμένη διαχείριση.

Άρθρο 99

Μεταβατικές ρυθμίσεις

1.   Για τη διασυνοριακή συνεργασία που αναφέρεται στο άρθρο 86 παράγραφος 1 στοιχείο α), εάν οι συμμετέχουσες χώρες δεν είναι ακόμη έτοιμες να υλοποιήσουν ολόκληρο το διασυνοριακό πρόγραμμα στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης με τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις διατάξεις που ορίζονται στο τμήμα ΙΙ του παρόντος κεφαλαίου, το πρόγραμμα υλοποιείται σύμφωνα με τις μεταβατικές ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου.

2.   Το σχέδιο χρηματοδότησης το οποίο περιλαμβάνεται στο διασυνοριακό πρόγραμμα και το οποίο αναφέρεται στο άρθρο 94 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο περιλαμβάνει:

3.   Το μέρος του διασυνοριακού προγράμματος που αφορά τη συμμετοχή των κρατών μελών υλοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις που αναφέρονται στο τμήμα 2 του παρόντος κεφαλαίου.

Το μέρος του διασυνοριακού προγράμματος που αφορά τις συμμετέχουσες δικαιούχους χώρες υλοποιείται σύμφωνα με τις διατάξεις που αναφέρονται στο τμήμα 3 του παρόντος κεφαλαίου, με εξαίρεση το άρθρο 142. Οι διατάξεις που αφορούν την κοινή επιτροπή παρακολούθησης του άρθρου 110 εφαρμόζονται.

4.   Οι διατάξεις υλοποίησης για το διασυνοριακό πρόγραμμα που αναφέρονται στο άρθρο 94 παράγραφος 1 στοιχείο η) κάνουν διάκριση μεταξύ των λεπτομερειών που ισχύουν για τα συμμετέχοντα κράτη μέλη από τις λεπτομέρειες που ισχύουν για τις συμμετέχουσες δικαιούχους χώρες.

5.   Μετά την επιλογή των κοινών ενεργειών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 95, η διαχειριστική αρχή χορηγεί επιχορήγηση στον κύριο δικαιούχο των μετεχόντων κρατών μελών.

Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, οι επιχειρησιακές δομές στις συμμετέχουσες δικαιούχους χώρες χορηγούν επιχορηγήσεις στους κύριους δικαιούχους των αντίστοιχων χωρών.

Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η Επιτροπή χορηγεί επιχορήγηση στον κύριο δικαιούχο σε κάθε συμμετέχουσα δικαιούχο χώρα.

Άρθρο 100

Διακοπή των μεταβατικών ρυθμίσεων

1.   Όταν οι συμμετέχουσες χώρες είναι έτοιμες να περάσουν στην υλοποίηση στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 98 παράγραφος 1, υποβάλουν στην Επιτροπή αναθεωρημένο διασυνοριακό πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει ένα ενιαίο σχέδιο χρηματοδότησης με βάση το πολυετές ενδεικτικό δημοσιονομικό πλαίσιο για τα τρία επόμενα έτη, μαζί με αναθεωρημένη περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, η οποία συνοδεύεται από αναθεωρημένη έκθεση και γνώμη σύμφωνα με το άρθρο 117.

Η Επιτροπή επανεξετάζει το διασυνοριακό πρόγραμμα και αξιολογεί τα έγγραφα που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 117. Αποφασίζει εάν θα εκδώσει νέα απόφαση για την τροποποίηση του προγράμματος, ούτως ώστε να μπορεί να υλοποιηθεί στο πλαίσιο των ρυθμίσεων που αναφέρονται στο άρθρο 98 παράγραφος 1.

2.   Οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις για το μέρος του προγράμματος που αφορά τις συμμετέχουσες δικαιούχους χώρες που αναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια των μεταβατικών ρυθμίσεων εξακολουθούν να εφαρμόζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 99.

Τμήμα 2

Διασυνοριακά προγράμματα μεταξύ δικαιούχων χωρών και κρατών μελών

Ενότητα 1

Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

Άρθρο 101

Γενικές αρχές

Τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου των διασυνοριακών προγραμμάτων που συγκροτούνται από τις συμμετέχουσες χώρες εξασφαλίζουν τα εξής:

Άρθρο 102

Ορισμός αρχών

1.   Οι χώρες που συμμετέχουν σε διασυνοριακό πρόγραμμα ορίζουν ενιαία διαχειριστική αρχή, ενιαία αρχή πιστοποίησης και ενιαία αρχή ελέγχου, οι οποίες εδρεύουν όλες σε ένα από τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο διασυνοριακό πρόγραμμα. Η αρχή πιστοποίησης λαμβάνει τις πληρωμές που πραγματοποιούνται από την Επιτροπή και, κατά γενικό κανόνα, πραγματοποιεί τις πληρωμές στον κύριο δικαιούχο, σύμφωνα με τις διατάξεις που καθορίζονται στο άρθρο 104.

Η διαχειριστική αρχή, ύστερα από διαβούλευση με τις συμμετέχουσες χώρες, συγκροτούν μια κοινή τεχνική γραμματεία. Η κοινή τεχνική γραμματεία επικουρεί τη διαχειριστική αρχή και την κοινή επιτροπή παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 110 και, κατά περίπτωση, την αρχή ελέγχου και την αρχή πιστοποίησης στην εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Η κοινή τεχνική γραμματεία μπορεί να έχει παραρτήματα σε άλλες συμμετέχουσες χώρες.

2.   Η αρχή ελέγχου που είναι αρμόδια για το διασυνοριακό πρόγραμμα επικουρείται από ομάδα ελεγκτών αποτελούμενη από ένα αντιπρόσωπο από κάθε χώρα που συμμετέχει στο διασυνοριακό πρόγραμμα, η οποία εκτελεί τα καθήκοντα που προβλέπονται στο άρθρο 105. Η ομάδα ελεγκτών συγκροτείται το αργότερο εντός τριών μηνών από την απόφαση έγκρισης του διασυνοριακού προγράμματος. Η ομάδα αυτή θεσπίζει τον εσωτερικό της κανονισμό. Προεδρεύεται από την αρχή ελέγχου του διασυνοριακού προγράμματος.

Οι συμμετέχουσες χώρες μπορούν να αποφασίσουν κατ' ομοφωνία να εξουσιοδοτήσουν την αρχή ελέγχου να εκτελεί απευθείας τα καθήκοντα που προβλέπονται στο άρθρο 105 σε ολόκληρο το έδαφος που καλύπτεται από το πρόγραμμα χωρίς την ενίσχυση της ομάδας ελεγκτών που προβλέπεται στο πρώτο εδάφιο.

Οι ελεγκτές είναι ανεξάρτητοι από το σύστημα ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 108.

3.   Κάθε χώρα που συμμετέχει στο διασυνοριακό πρόγραμμα ορίζει τους αντιπροσώπους της στην κοινή επιτροπή παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 110.

4.   Στην περίπτωση που ένα ή περισσότερα από τα καθήκοντα της διαχειριστικής αρχής ή της αρχής πιστοποίησης εκτελούνται από ενδιάμεσο φορέα, οι σχετικές ρυθμίσεις συμφωνούνται γραπτώς.

Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού που αφορούν τη διαχειριστική αρχή και την αρχή πιστοποίησης εφαρμόζονται στον εν λόγω ενδιάμεσο φορέα.

Άρθρο 103

Καθήκοντα της διαχειριστικής αρχής

1.   Η διαχειριστική αρχή ενός διασυνοριακού προγράμματος είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση και την υλοποίηση του διασυνοριακού προγράμματος σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ειδικότερα με στόχο:

2.   Η διαχειριστική αρχή θεσπίζει τους κανόνες υλοποίησης κάθε δράσης σε συμφωνία ενδεχομένως με τον κύριο δικαιούχο.

Άρθρο 104

Καθήκοντα της αρχής πιστοποίησης

Η αρχή πιστοποίησης ενός διασυνοριακού προγράμματος είναι υπεύθυνη ειδικότερα για:

Άρθρο 105

Καθήκοντα της αρχής ελέγχου

1.   Η αρχή ελέγχου ενός διασυνοριακού προγράμματος είναι λειτουργικά ανεξάρτητη από τη διαχειριστική αρχή και την αρχή πιστοποίησης, και είναι υπεύθυνη ειδικότερα για:

2.   Η αρχή ελέγχου διασφαλίζει ότι το έργο του λογιστικού ελέγχου λαμβάνει υπόψη διεθνώς αποδεκτά πρότυπα λογιστικού ελέγχου.

3.   Εάν οι λογιστικοί και λοιποί έλεγχοι που αναφέρονται στην παράγραφο 1 στοιχεία α) και β) διενεργούνται από φορέα διαφορετικό από την αρχή ελέγχου, η αρχή ελέγχου διασφαλίζει ότι οι φορείς αυτοί διαθέτουν την αναγκαία λειτουργική ανεξαρτησία.

4.   Αν αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης ή ελέγχου ή το επιπεδο διαπιστούμενων παράτυπων δαπανών δεν επιτρέπουν την έκδοση ανεπιφύλακτης γνώμης είτε στο πλαίσιο της ετήσιας γνωμοδότησης που αναφέρεται στην παράγραφο 1 στοιχείο γ) είτε στη δήλωση κλεισίματος που αναφέρεται στην παράγραφο 1 στοιχείο δ), η αρχή ελέγχου εκθέτει τους λόγους και προβαίνει σε εκτίμηση της κλίμακας του προβλήματος και του δημοσιονομικού του αντίκτυπου.

Άρθρο 106

Διαδρομή ελέγχου

Για τις ανάγκες των λογιστικών ελέγχων που αναφέρονται στο άρθρο 105 παράγραφος 1 στοιχείο β), διαδρομή ελέγχου θεωρείται επαρκής όταν, για το οικείο διασυνοριακό πρόγραμμα συμμορφώνεται με τα ακόλουθα κριτήρια:

Άρθρο 107

Λογιστικοί έλεγχοι των ενεργειών

1.   Οι λογιστικοί έλεγχοι που αναφέρονται στο άρθρο 105 παράγραφος 1 στοιχείο β) διεξάγονται κάθε περίοδο δώδεκα μηνών από την 1η Ιουλίου του έτους που ακολουθεί την έγκριση του διασυνοριακού προγράμματος επί δείγματος ενεργειών που επιλέγονται βάσει μεθόδου την οποία έχει καθιερώσει ή εγκρίνει η αρχή ελέγχου σε συμφωνία με την Επιτροπή.

Οι λογιστικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται επιτόπου με βάση τεκμηρίωση και αρχεία που τηρεί ο τελικός δικαιούχος.

Οι συμμετέχουσες χώρες διασφαλίζουν την ενδεδειγμένη κατανομή αυτών των λογιστικών ελέγχων κατά την περίοδο υλοποίησης.

2.   Κατά τους εν λόγω ελέγχους επαληθεύεται ότι έχουν τηρηθεί οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

3.   Στις περιπτώσεις που τα διαπιστωθέντα προβλήματα φαίνεται ότι είναι συστημικά ως προς τη φύση τους και ως εκ τούτου θέτουν σε κίνδυνο άλλες ενέργειες στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος, η αρχή ελέγχου διασφαλίζει τη διεξαγωγή περαιτέρω εξέτασης, περιλαμβανομένων και επιπρόσθετων ελέγχων, όπου αυτό είναι αναγκαίο, προκειμένου να διαπιστωθεί η κλίματα αυτού του είδους προβλημάτων. Οι σχετικές αρχές αναλαμβάνουν τη λήψη των αναγκαίων προληπτικών και διορθωτικών μέτρων.

4.   Τουλάχιστον το 5 % της συνολικής δαπάνης που δηλώνεται από τον τελικό δικαιούχο και πιστοποιείται στην Επιτροπή στην τελική δήλωση δαπανών υπόκειται σε λογιστικό έλεγχο σύμφωνα με την παράγραφο 2 πριν από το κλείσιμο του διασυνοριακού προγράμματος.

Άρθρο 108

Σύστημα ελέγχου

1.   Προκειμένου να πιστοποιηθούν οι δαπάνες, κάθε συμμετέχουσα χώρα συγκροτεί σύστημα ελέγχου το οποίο καθιστά δυνατή την επαλήθευση της παράδοσης των προϊόντων και των υπηρεσιών που συγχρηματοδοτούνται, της εγκυρότητας των δαπανών που δηλώνονται για ενέργειες ή τμήμα ενεργειών που υλοποιούνται στο έδαφός της, και της συμμόρφωσης αυτών των δαπανών και των σχετικών ενεργειών ή τμημάτων αυτών των ενεργειών με τους κοινοτικούς και, ενδεχομένως, εθνικούς της κανόνες.

Προς το σκοπό αυτό, κάθε συμμετέχουσα χώρα ορίζει τους ελεγκτές που είναι υπεύθυνοι για την επαλήθευση της νομιμότητας και της κανονικότητας των δαπανών που δηλώνει κάθε τελικός δικαιούχος ο οποίος συμμετέχει στην ενέργεια. Οι συμμετέχουσες χώρες μπορούν να αποφασίσουν να ορίσουν ένα και μόνο ελεγκτή για ολόκληρη την περιοχή που αφορά το πρόγραμμα.

Όταν η επαλήθευση σχετικά με την παράδοση των προϊόντων και των υπηρεσιών που συγχρηματοδοτούνται είναι εφικτή μόνο για ολόκληρη την ενέργεια, πραγματοποιείται από τον ελεγκτή της συμμετέχουσας χώρας όπου εδρεύει ο κύριος δικαιούχος ή η διαχειριστική αρχή.

2.   Κάθε συμμετέχουσα χώρα φροντίζει ώστε οι δαπάνες να πιστοποιούνται από τους ελεγκτές εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της δήλωσης αυτών των δαπανών από τον κύριο δικαιούχο στους ελεγκτές.

Ενότητα 2

Αξιολόγηση και παρακολούθηση

Άρθρο 109

Αξιολόγηση

1.   Η αξιολόγηση αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της λογικής συνέπειας της βοήθειας από κοινοτικά κονδύλια, καθώς και της στρατηγικής και της υλοποίησης των διασυνοριακών προγραμμάτων, λαμβανομένων επίσης υπόψη των αναγκών της αειφόρου ανάπτυξης και της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση.

2.   Οι συμμετέχουσες χώρες διεξάγουν από κοινού εκ των προτέρων αξιολόγηση που καλύπτει κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα.

Οι εκ των προτέρων αξιολογήσεις έχουν ως στόχο τη βελτιστοποίηση της διάθεσης των πόρων του προϋπολογισμού στα διασυνοριακά προγράμματα και τη βελτίωση της ποιότητας του προγραμματισμού. Εντοπίζουν και αξιολογούν τις διαφορές, τα κενά και τις δυνατότητες εξελίξεων, τους προς επίτευξη στόχους, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τους ποσοτικοποιημένους στόχους, τη συνέπεια με τα σχετικά πολυετή προγράμματα ενδεικτικού σχεδιασμού, την κοινοτική προστιθέμενη αξία, τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού και την ποιότητα των διαδικασιών για την υλοποίηση, την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την οικονομική διαχείριση.

Η εκ των προτέρων αξιολόγηση επισυνάπτεται ως παράρτημα στο διασυνοριακό πρόγραμμα.

3.   Κατά την περίοδο προγραμματισμού, οι συμμετέχουσες χώρες πραγματοποιούν αξιολογήσεις που συνδέονται με την παρακολούθηση του διασυνοριακού προγράμματος, ειδικότερα στις περιπτώσεις που η παρακολούθηση αποκαλύπτει σοβαρή παρέκκλιση από τους αρχικά καθορισθέντες στόχους ή όταν υποβάλλονται προτάσεις αναθεώρησης διασυνοριακού προγράμματος. Τα πορίσματα αποστέλλονται στην κοινή επιτροπή παρακολούθησης για το διασυνοριακό πρόγραμμα καθώς και στην Επιτροπή.

Στην περίπτωση που τα πορίσματα οδηγούν σε αναθεώρηση του υπολοίπου του προγράμματος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 93, συζητούνται στο πλαίσιο της επιτροπής ΜΠΒ κατά την υποβολή του αναθεωρημένου διασυνοριακού προγράμματος.

4.   Οι αξιολογήσεις διεξάγονται από εμπειρογνώμονες ή φορείς, εσωτερικούς ή εξωτερικούς, λειτουργικά ανεξάρτητους από τις αρχές πιστοποίησης και ελέγχου που αναφέρονται στο άρθρο 102. Τα πορίσματα δημοσιεύονται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες περί πρόσβασης στα έγγραφα.

5.   Η αξιολόγηση χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό για τεχνική βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 94 παράγραφος 1 στοιχείο στ).

Άρθρο 110

Κοινή επιτροπή παρακολούθησης

1.   Οι συμμετέχουσες χώρες συγκροτούν κοινή επιτροπή παρακολούθησης για κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα εντός τριών μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησης στις συμμετέχουσες χώρες της απόφασης έγκρισης του διασυνοριακού προγράμματος.

Οι κοινές επιτροπές παρακολούθησης συνέρχονται τουλάχιστον δύο φορές κατ' έτος, με πρωτοβουλία των χωρών που συμμετέχουν στο διασυνοριακό πρόγραμμα ή της Επιτροπής.

Στην περίπτωση διασυνοριακού προγράμματος που υλοποιείται σύμφωνα με τις μεταβατικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο άρθρο 99, για τις δικαιούχους χώρες όπου η βοήθεια υλοποιείται επί αποκεντρωμένης βάσεως, η κοινή επιτροπή παρακολούθησης πληροί το ρόλο της τομεακής επιτροπής παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 59.

2.   Κάθε κοινή επιτροπή παρακολούθησης θεσπίζει τον εσωτερικό της κανονισμό εντός του θεσμικού, νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου των συμμετεχουσών χωρών και σύμφωνα με την εντολή της κοινής επιτροπής παρακολούθησης που εκδίδει η Επιτροπή, προκειμένου η κοινή επιτροπή παρακολούθησης να ασκεί τις αποστολές της σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού. Ο εσωτερικός κανονισμός θεσπίζεται σε συμφωνία με τη διαχειριστική αρχή και, στην περίπτωση προγράμματος υλοποιούμενου σύμφωνα με τις μεταβατικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο άρθρο 99, σε συμφωνία με τον (τους) εθνικούς συντονιστές ΜΠΒ της (των) δικαιούχου(-ων) χώρας(-ών) που συμμετέχει(-ουν) στο διασυνοριακό πρόγραμμα.

3.   Η κοινή επιτροπή παρακολούθησης προεδρεύεται από αντιπρόσωπο μίας εκ των συμμετεχουσών χωρών ή της διαχειριστικής αρχής.

Κατά τη σύστασή της σύμφωνα με το άρθρο 102 παράγραφος 3, οι συμμετέχουσες χώρες λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις διατάξεις του άρθρου 87.

4.   Η Επιτροπή συμμετέχει στις εργασίες της κοινής επιτροπής παρακολούθησης με συμβουλευτικό ρόλο. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων είναι δυνατόν να συμμετάσχει με συμβουλευτικό ρόλο για τα διασυνοριακά προγράμματα στα οποία συνεισφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.

5.   Η κοινή επιτροπή παρακολούθησης διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα της υλοποίησης του διασυνοριακού προγράμματος, σύμφωνα με τις ακόλουθες διατάξεις:

Άρθρο 111

Διατάξεις σχετικά με την παρακολούθηση

1.   Η διαχειριστική αρχή και η κοινή επιτροπή παρακολούθησης διασφαλίζουν την ποιότητα της υλοποίησης του διασυνοριακού προγράμματος.

2.   Η διαχειριστική αρχή και η κοινή επιτροπή παρακολούθησης διεξάγουν την παρακολούθηση σε σχέση με τους οικονομικούς δείκτες και τους δείκτες που αναφέρονται στο άρθρο 94 παράγραφος 1 στοιχείο δ).

3.   Η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ της Επιτροπής και των αρχών που αναφέρονται στο άρθρο 102 για τους σκοπούς της παρακολούθησης πραγματοποιείται ηλεκτρονικά.

Άρθρο 112

Ετήσια έκθεση και τελική έκθεση υλοποίησης

1.   Το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου κάθε έτους, η διαχειριστική αρχή υποβάλλει στην Επιτροπή ετήσια έκθεση για την υλοποίηση του διασυνοριακού προγράμματος εγκεκριμένη από την κοινή επιτροπή παρακολούθησης. Η πρώτη ετήσια έκθεση υποβάλλεται κατά το δεύτερο έτος μετά την έγκριση του προγράμματος.

Η διαχειριστική αρχή υποβάλλει τελική έκθεση για την υλοποίηση του διασυνοριακού προγράμματος το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους μετά την τελευταία ανάληψη υποχρεώσεων στον προϋπολογισμό.

2.   Οι εκθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πληροφορίες:

Κατά περίπτωση, οι πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως ζ) της παρούσας παραγράφου μπορούν να παρασχεθούν υπό συνοπτική μορφή.

Οι πληροφορίες των στοιχείων γ) και στ) δεν υποβάλλονται εάν δεν υπήρξε σημαντική τροποποίηση μετά την υποβολή της προηγούμενης έκθεσης.

3.   Η Επιτροπή ενημερώνει τις συμμετέχουσες χώρες σχετικά με τη γνώμη της επί του περιεχομένου ετήσιας έκθεσης υλοποίησης που έχει υποβάλει η διαχειριστική αρχή εντός τριών μηνών από την ημερομηνία παραλαβής της. Ως προς την τελική έκθεση διασυνοριακού προγράμματος, η χρονική προθεσμία είναι κατ' ανώτατο όριο πέντε μήνες από την ημερομηνία παραλαβής της έκθεσης. Εάν η Επιτροπή δεν απαντήσει εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, η έκθεση θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.

Άρθρο 113

Ετήσια εξέταση προγραμμάτων

1.   Κάθε έτος, κατά την υποβολή της ετήσιας έκθεσης για την υλοποίηση που προβλέπεται στο άρθρο 112, η Επιτροπή και η διαχειριστική αρχή εξετάζουν την πρόοδο που σημειώθηκε στην υλοποίηση του διασυνοριακού προγράμματος, τα κυριότερα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν κατά το προηγούμενο έτος, τη χρηματοδοτική εκτέλεση και άλλους παράγοντες, με στόχο τη βελτίωση της υλοποίησης.

Είναι δυνατόν να εξετασθούν επίσης και άλλες πλευρές της λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου που επισημαίνονται στην τελευταία ετήσια έκθεση ελέγχου η οποία αναφέρεται στο άρθρο 105 παράγραφος 1 στοιχείο γ) σημείο i).

2.   Μετά την εξέταση που αναφέρεται στην παράγραφο 1, η Επιτροπή είναι δυνατόν να προβεί σε παρατηρήσεις προς τις συμμετέχουσες χώρες και τη διαχειριστική αρχή, οι οποίες διαβιβάζονται στην κοινή επιτροπή παρακολούθησης. Οι συμμετέχουσες χώρες πληροφορούν την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν όσον αφορά τα σχόλια αυτά.

Ενότητα 3

Αρμοδιότητες των συμμετεχουσών χωρών και της Επιτροπής

Άρθρο 114

Διαχείριση και έλεγχος

1.   Οι συμμετέχουσες χώρες είναι αρμόδιες για τη διαχείριση και τον έλεγχο των διασυνοριακών προγραμμάτων, ειδικότερα με τη λήψη των ακόλουθων μέτρων:

2.   Με την επιφύλαξη της αρμοδιότητας των συμμετεχουσών χωρών, όσον αφορά τον εντοπισμό και τη διόρθωση παρατυπιών και την ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, η αρχή πιστοποίησης φροντίζει, ώστε να ανακτηθούν από τον κύριο δικαιούχο τα ποσά που καταβλήθηκαν ως αποτέλεσμα της παρατυπίας. Οι τελικοί δικαιούχοι επιστρέφουν στον κύριο δικαιούχο τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά με βάση τη συμφωνία που υφίσταται μεταξύ τους. Στην περίπτωση που ο κύριος δικαιούχος δεν καταφέρει να ανακτήσει τα ποσά από τον τελικό δικαιούχο, η συμμετέχουσα χώρα στο έδαφος της οποίας εδρεύει ο σχετικός τελικός δικαιούχος επιστρέφει στην αρχή πιστοποίησης το αχρεωστήτως καταβληθέν στον εν λόγω τελικό δικαιούχο ποσό.

Άρθρο 115

Περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου

1.   Πριν από την καταβολή της προχρηματοδότησης που αναφέρεται στο άρθρο 128, το κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου εδρεύει η διαχειριστική αρχή υποβάλει στην Επιτροπή περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, η οποία καλύπτει ειδικότερα την οργάνωση και τις διαδικασίες:

2.   Όσον αφορά τη διαχειριστική αρχή, την αρχή πιστοποίησης και κάθε ενδιάμεσο φορέα, το κράτος μέλος που αναφέρεται στην παράγραφο 1 παρέχει στην Επιτροπή τις ακόλουθες πληροφορίες:

3.   Όσον αφορά την αρχή ελέγχου και άλλους φορείς, το κράτος μέλος που αναφέρεται στην παράγραφο 1 παρέχει στην Επιτροπή τις ακόλουθες πληροφορίες:

Άρθρο 116

Αξιολόγηση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου

1.   Η περιγραφή που αναφέρεται στο άρθρο 115 συνοδεύεται από έκθεση στην οποία εκτίθενται τα αποτελέσματα αξιολόγησης της σύστασης των συστημάτων και διατυπώνεται γνώμη σχετικά με τη συμμόρφωσή τους προς τα άρθρα 101 έως 105. Εάν εκφράζονται επιφυλάξεις στη γνώμη, η έκθεση προσδιορίζει τη σοβαρότητα των ελλείψεων. Η συμμετέχουσα χώρα ενημερώνει την Επιτροπή σχετικά με τα διορθωτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν και με το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους και, στη συνέχεια, επιβεβαιώνει ότι τα μέτρα υλοποιήθηκαν και ότι οι σχετικές επιφυλάξεις έχουν αρθεί.

2.   Η έκθεση και η γνώμη που αναφέρονται στην παράγραφο 1 εκπονούνται από την αρχή ελέγχου ή από δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα λειτουργικά ανεξάρτητο από τη διαχειριστική αρχή και την αρχή πιστοποίησης, ο οποίος ενεργεί λαμβάνοντας υπόψη διεθνώς αποδεκτά ελεγκτικά πρότυπα.

3.   Στην περίπτωση που το σχετικό σύστημα διαχείρισης και ελέγχου είναι ουσιαστικά το ίδιο με εκείνο που έχει συσταθεί για βοήθεια εγκριθείσα στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα των λογιστικών ελέγχων που έχουν πραγματοποιήσει εθνικοί και κοινοτικοί ελεγκτές σε σχέση με το οικείο σύστημα για τους σκοπούς σύνταξης της έκθεσης και της γνώμης που αναφέρονται στην παράγραφο 1.

4.   Η έκθεση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 κρίνεται αποδεκτή και η πληρωμή της προχρηματοδότησης πραγματοποιείται, υπό τους ακόλουθους όρους:

Άρθρο 117

Απαιτήσεις για τη μετάβαση από τις μεταβατικές ρυθμίσεις

1.   Στην περίπτωση διασυνοριακού προγράμματος υλοποιούμενου σύμφωνα με τις μεταβατικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο άρθρο 99, όταν οι συμμετέχουσες χώρες είναι έτοιμες να περάσουν στους τρόπους υλοποίησης που αναφέρονται στο άρθρο 98 παράγραφος 1, υποβάλουν στην Επιτροπή αναθεωρημένη περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, συνοδευόμενη από αναθεωρημένη έκθεση και γνώμη σύμφωνα με το άρθρο 116 παράγραφος 1.

2.   Στην περίπτωση που η γνώμη περιέχει επιφυλάξεις, η απόφαση της Επιτροπής για την τροποποίηση του προγράμματος μπορεί να ληφθεί μόνο εάν η Επιτροπή λάβει επιβεβαίωση ότι έχουν εφαρμοστεί διορθωτικά μέτρα σχετικά με βασικά στοιχεία των συστημάτων και ότι έχουν αρθεί οι σχετικές επιφυλάξεις.

Άρθρο 118

Σύναψη των ρυθμίσεων μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών και ανακοίνωσή τους

Εκτός από τις πληροφορίες που αναγράφονται στο άρθρο 115 παράγραφοι 2 και 3, η περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών προκειμένου να καταστεί δυνατή για την διαχειριστική αρχή, την αρχή πιστοποίησης και την αρχή ελέγχου η άσκηση των καθηκόντων τους που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό και να διασφαλιστεί η συμμόρφωση των συμμετεχουσών χωρών προς τις υποχρεώσεις όσον αφορούν την ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, όπως ορίζεται στο άρθρο 114 παράγραφος 2.

Οι εν λόγω ρυθμίσεις, καθώς και οι διατάξεις που αφορούν τους κανόνες και τις διαδικασίες για τη σύναψη συμβάσεων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 121, περιλαμβάνονται σε γραπτή συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών και προσαρτάται στην περιγραφή των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 115.

Άρθρο 119

Αρμοδιότητες της Επιτροπής

1.   Η Επιτροπή διασφαλίζει, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 116, αφενός ότι οι συμμετέχουσες χώρες έχουν θεσπίσει συστήματα διαχείρισης και ελέγχου τα οποία είναι σύμφωνα με τα άρθρα 101 και 105, και αφετέρου, με βάση τις ετήσιες εκθέσεις ελέγχου και την ετήσια γνώμη της αρχής ελέγχου όπως αναφέρεται στο άρθρο 105 παράγραφος 1 στοιχείο γ) και τους δικούς της λογιστικούς ελέγχους, ότι τα συστήματα λειτουργούν αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια της περιόδου υλοποίησης των διασυνοριακών προγραμμάτων.

2.   Με την επιφύλαξη των λογιστικών ελέγχων που πραγματοποιούνται από τις συμμετέχουσες χώρες, υπάλληλοι της Επιτροπής ή εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι της Επιτροπής μπορούν να πραγματοποιούν επιτόπιους λογιστικούς ελέγχους για την επαλήθευση της αποτελεσματικής λειτουργίας των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, στους οποίους μπορούν να περιλαμβάνονται λογιστικοί έλεγχοι ενεργειών που προβλέπονται στο διασυνοριακό πρόγραμμα, με προειδοποίηση τουλάχιστον δέκα εργάσιμων ημερών, εκτός από επείγουσες περιπτώσεις. Υπάλληλοι ή εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι των συμμετεχουσών χωρών μπορούν να συμμετέχουν σε αυτούς τους λογιστικούς ελέγχους.

Οι υπάλληλοι ή οι εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι της Επιτροπής, οι οποίοι είναι δεόντως εξουσιοδοτημένοι για τη διεξαγωγή επιτόπιων λογιστικών ελέγχων, έχουν πρόσβαση στα μητρώα και όλα τα λοιπά έγγραφα, περιλαμβανομένων των εγγράφων και των μεταδεδομένων που εκπονούνται ή λαμβάνονται και καταχωρίζονται σε ηλεκτρονικό μέσο, τα οποία αφορούν δαπάνες που χρηματοδοτούνται από κοινοτικά κονδύλια.

Οι εν λόγω εξουσίες λογιστικού ελέγχου δεν θίγουν την εφαρμογή εθνικών διατάξεων που επιφυλάσσουν ορισμένες πράξεις σε υπαλλήλους ειδικώς ορισθέντες από την εθνική νομοθεσία.

3.   Η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από συμμετέχουσα χώρα να πραγματοποιήσει επιτόπιο λογιστικό έλεγχο προκειμένου να επαληθεύσει την αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων ή την ορθότητα μιας ή περισσότερων συναλλαγών. Υπάλληλοι ή εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι της Επιτροπής μπορούν να συμμετέχουν σε αυτούς τους λογιστικούς ελέγχους.

Άρθρο 120

Συνεργασία με τις αρχές ελέγχου

Η Επιτροπή συνεργάζεται με τις αρχές ελέγχου των διασυνοριακών προγραμμάτων για το συντονισμό των αντίστοιχων σχεδίων λογιστικού ελέγχου τους και των μεθόδων λογιστικού ελέγχου τους, και ανταλλάσσει αμέσως τα αποτελέσματα των λογιστικών ελέγχων των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, με στόχο την καλύτερη δυνατή χρήση των πόρων και την αποφυγή αδικαιολόγητης επανάληψης εργασιών.

Η Επιτροπή και οι αρχές ελέγχου συναντώνται τακτικά, τουλάχιστον μία φορά κατ' έτος, εκτός εάν υπάρχει διαφορετική μεταξύ τους συμφωνία, προκειμένου να εξετάζουν από κοινού την ετήσια έκθεση ελέγχου και τη γνώμη που υποβάλλονται δυνάμει του άρθρου 105, και να ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με άλλα θέματα που έχουν σχέση με τη βελτίωση της διαχείρισης και του ελέγχου των διασυνοριακών προγραμμάτων.

Άρθρο 121

Σύναψη συμβάσεων

1.   Για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, προμηθειών και έργων, οι διαδικασίες σύναψης συμβάσεων συμμορφώνονται προς τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 κεφάλαιο 3 μέρος 2 τίτλος IV και του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2342/2002 κεφάλαιο 3 μέρος 2 τίτλος III, καθώς και της απόφασης της Επιτροπής Ε(2006) 117, της 24ης Ιανουαρίου 2006, για τους κανόνες και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, προμηθειών και έργων οι οποίες χρηματοδοτούνται από τον γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τους σκοπούς της συνεργασίας με τρίτες χώρες.

Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται σε ολόκληρη την περιοχή του διασυνοριακού προγράμματος, τόσο στο έδαφος των κρατών μελών όσο και στο έδαφος των συμμετεχουσών χωρών.

2.   Οι διατάξεις της παραγράφου 1 περιλαμβάνονται στη γραπτή συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών όπως αναφέρεται στο άρθρο 118.

3.   Στην περίπτωση διασυνοριακών προγραμμάτων υλοποιούμενων σύμφωνα με τις μεταβατικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο άρθρο 99, η παράγραφος 1 δεν εφαρμόζεται για το μέρος του προγράμματος που υλοποιείται στο έδαφος των κρατών μελών, εκτός αν άλλως αποφασιστεί από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη.

Ενότητα 4

Δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 122

Κοινοί κανόνες για τις πληρωμές

1.   Οι πληρωμές, εκ μέρους της Επιτροπής, της συνεισφοράς των κοινοτικών κονδυλίων πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις πιστώσεις του προϋπολογισμού. Κάθε πληρωμή καταλογίζεται στην αρχαιότερη εκκρεμή ανάληψη υποχρεώσεων του προϋπολογισμού.

2.   Οι πληρωμές έχουν τη μορφή προχρηματοδότησης, ενδιάμεσων πληρωμών και πληρωμής τελικού υπολοίπου. Πραγματοποιούνται προς τον φορέα που έχει οριστεί από τις συμμετέχουσες χώρες.

3.   Το αργότερο την 30ή Απριλίου κάθε έτους, η αρχή πιστοποίησης αποστέλλει στην Επιτροπή προσωρινή πρόβλεψη των πιθανών αιτήσεων πληρωμών για το τρέχον και για το επόμενο οικονομικό έτος.

4.   Όλες οι ανταλλαγές πληροφοριών σχετικά με οικονομικές συναλλαγές μεταξύ της Επιτροπής και των αρχών και φορέων που έχουν ορισθεί από τις συμμετέχουσες χώρες πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα. Σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας, και ειδικότερα σε περίπτωση δυσλειτουργίας του κοινού ηλεκτρονικού συστήματος ή αδυναμίας διαρκούς σύνδεσης, η αρχή πιστοποίησης μπορεί να διαβιβάζει τη δήλωση δαπανών και την αίτηση πληρωμής σε χαρτί.

Άρθρο 123

Κοινοί κανόνες για τον υπολογισμό των ενδιάμεσων πληρωμών και πληρωμών του τελικού υπολοίπου

Οι ενδιάμεσες πληρωμές και πληρωμές του τελικού υπολοίπου υπολογίζονται με την εφαρμογή του ποσοστού συγχρηματοδότησης για κάθε άξονα προτεραιότητας σε επιλέξιμες δαπάνες που αναφέρονται στο πλαίσιο του εν λόγω άξονα προτεραιότητας σε κάθε δήλωση δαπανών που έχουν πιστοποιηθεί από την αρχή πιστοποίησης.

Εντούτοις, η κοινοτική συνεισφορά με ενδιάμεσες πληρωμές και πληρωμές του τελικού υπολοίπου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από τη δημόσια συνεισφορά και το ανώτατο ποσό ενίσχυσης από τα κοινοτικά κονδύλια για κάθε άξονα προτεραιότητας, όπως καθορίζεται στην απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την έγκριση του διασυνοριακού προγράμματος.

Άρθρο 124

Δήλωση δαπανών

1.   Όλες οι δηλώσεις δαπανών περιλαμβάνουν, για κάθε άξονα προτεραιότητας, το συνολικό ποσό των επιλέξιμων δαπανών, σύμφωνα με το άρθρο 89, στις οποίες υποβλήθηκαν οι τελικοί δικαιούχοι για την υλοποίηση των ενεργειών, καθώς και την αντίστοιχη δημόσια δαπάνη που έχει καταβληθεί ή οφείλεται στους τελικούς δικαιούχους σύμφωνα με τους όρους που διέπουν τη δημόσια δαπάνη. Οι δαπάνες που καταβάλλουν οι τελικοί δικαιούχοι δικαιολογούνται από εξοφλημένα τιμολόγια ή λογιστικά έγγραφα ισοδύναμης αποδεικτικής αξίας.

2.   Στις περιπτώσεις που η συνεισφορά από κοινοτικά κονδύλια υπολογίζεται με βάση το άρθρο 90 παράγραφος 2, πληροφορίες περί δαπανών εκτός των δημοσίων δαπανών δεν επηρεάζουν το οφειλόμενο ποσό όπως αυτό υπολογίζεται βάσει της αίτησης πληρωμής.

Άρθρο 125

Σώρευση πληρωμών προχρηματοδότησης και ενδιάμεσων πληρωμών

Εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι διατάξεις του άρθρου 40 παράγραφος 5.

Άρθρο 126

Πλήρης πληρωμή στους δικαιούχους

Εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι διατάξεις του άρθρου 40 παράγραφος 9.

Άρθρο 127

Χρήση του ευρώ

1.   Τα ποσά των υποβαλλόμενων διασυνοριακών προγραμμάτων των συμμετεχουσών χωρών, των πιστοποιημένων δηλώσεων δαπανών, των αιτήσεων πληρωμής και των δαπανών που αναφέρονται στην ετήσια και την τελική έκθεση υλοποίησης εκφράζονται σε ευρώ.

2.   Οι αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με τα διασυνοριακά προγράμματα, οι αναλήψεις υποχρεώσεων και οι πληρωμές της Επιτροπής εκφράζονται και εκτελούνται σε ευρώ.

3.   Οι κύριοι δικαιούχοι για έργα στα οποία εμπλέκονται τελικοί δικαιούχοι σε συμμετέχουσες χώρες που δεν έχουν καθιερώσει το ευρώ ως νόμισμά τους κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης πληρωμής μετατρέπουν σε ευρώ τα ποσά των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν σε εθνικό νόμισμα.

Το ποσό αυτό μετατρέπεται σε ευρώ με χρήση της μηνιαίας λογιστικής ισοτιμίας της Επιτροπής κατά τον μήνα υποβολής της αίτησης πληρωμής από τον κύριο δικαιούχο προς την αρχή πιστοποίησης. Η Επιτροπή δημοσιεύει κάθε μήνα ηλεκτρονικώς την ισοτιμία αυτή.

4.   Όταν το ευρώ καθιερωθεί ως το νόμισμα συμμετέχουσας χώρας, η διαδικασία μετατροπής που αναφέρεται στην παράγραφο 3 εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε όλες τις δαπάνες που έχουν καταχωρισθεί στους λογαριασμούς από την αρχή πιστοποίησης πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της σταθερής ισοτιμίας μετατροπής του εθνικού νομίσματος σε ευρώ.

Άρθρο 128

Προχρηματοδότηση

1.   Μετά την απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την έγκριση του διασυνοριακού προγράμματος, και αφού γίνει δεκτή η έκθεση που αναφέρεται στο άρθρο 116, καταβάλλεται από την Επιτροπή ένα μόνο ποσό προχρηματοδότησης στον φορέα που έχει οριστεί από τις συμμετέχουσες χώρες.

Το ποσό προχρηματοδότησης ανέρχεται στο 25 % των τριών πρώτων αναλήψεων υποχρεώσεων στον προϋπολογισμό για το πρόγραμμα.

Το ποσό προχρηματοδότησης μπορεί να καταβληθεί σε δύο δόσεις, όπου αυτό είναι αναγκαίο, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες αναλήψεις υποχρεώσεων στον προϋπολογισμό.

2.   Το συνολικό ποσό που καταβάλλεται ως προχρηματοδότηση επιστρέφεται στην Επιτροπή από τον φορέα που έχει οριστεί από τις συμμετέχουσες χώρες εάν δεν έχει υποβληθεί καμία αίτηση πληρωμής στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος εντός 24 μηνών από την ημερομηνία καταβολής της πρώτης δόσης του ποσού της προχρηματοδότησης από την Επιτροπή.

Άρθρο 129

Τόκοι

Εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι διατάξεις του άρθρου 36.

Άρθρο 130

Εκκαθάριση

Το ποσό που καταβάλλεται ως προχρηματοδότηση αφαιρείται στο σύνολό του από τους λογαριασμούς της Επιτροπής όταν κλείσει το διασυνοριακό πρόγραμμα σύμφωνα με το άρθρο 133.

Άρθρο 131

Αποδοχή αιτήσεων ενδιάμεσων πληρωμών

1.   Κάθε ενδιάμεση πληρωμή που καταβάλλεται από την Επιτροπή υπόκειται στην τήρηση των ακόλουθων όρων:

2.   Εάν δεν πληρούνται ένας ή περισσότεροι από τους όρους της παραγράφου 1, η Επιτροπή ενημερώνει τις συμμετέχουσες χώρες και την αρχή πιστοποίησης εντός προθεσμίας ενός μηνός ώστε να μπορέσουν να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης.

Άρθρο 132

Ημερομηνία υποβολής αιτήσεων ενδιάμεσης πληρωμής και προθεσμίες πληρωμών

1.   Η αρχή πιστοποίησης αποστέλλει στην Επιτροπή αιτήσεις ενδιάμεσων πληρωμών για κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα κατά το δυνατό, τρεις φορές το χρόνο. Για πληρωμές που πρέπει να πραγματοποιηθούν από την Επιτροπή κατά το τρέχον έτος, η τελευταία ημερομηνία κατά την οποία μπορεί να υποβληθεί αίτηση πληρωμής είναι η 31η Οκτωβρίου.

2.   Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια και εφόσον δεν έχουν ανασταλεί οι πληρωμές σύμφωνα με το άρθρο 136, η Επιτροπή πραγματοποιεί την ενδιάμεση πληρωμή το αργότερο εντός δύο μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία πρωτοκολλήθηκε στην Επιτροπή η αίτηση πληρωμής που γίνεται σύμφωνα με τους παραπάνω όρους του άρθρου 131.

Άρθρο 133

Όροι για την πληρωμή του τελικού υπολοίπου

1.   Η Επιτροπή καταβάλλει το τελικό υπόλοιπο εφόσον:

2.   Παράλειψη υποβολής στην Επιτροπή οποιουδήποτε από τα έγγραφα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 επιφέρει αυτομάτως την αποδέσμευση του τελικού υπολοίπου σύμφωνα με το άρθρο 137.

3.   Η Επιτροπή γνωστοποιεί στις συμμετέχουσες χώρες τη γνώμη της σχετικά με το περιεχόμενο της δήλωσης κλεισίματος εντός πέντε μηνών από την ημερομηνία της παραλαβής της.

Εάν δεν υπάρξουν παρατηρήσεις από την Επιτροπή, η δήλωση κλεισίματος θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή εντός της εν λόγω πεντάμηνης προθεσμίας.

4.   Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια, η Επιτροπή καταβάλλει το τελικό υπόλοιπο εντός σαράντα πέντε ημερών από την τελευταία των ακόλουθων ημερομηνιών:

5.   Με την επιφύλαξη της παραγράφου 6, το υπόλοιπο της ανάληψης υποχρεώσεων του προϋπολογισμού αποδεσμεύεται δώδεκα μήνες μετά την πληρωμή του τελικού υπολοίπου. Το διασυνοριακό πρόγραμμα θεωρείται ότι έχει κλείσει εφόσον συντρέχει μία από τις ακόλουθες περιστάσεις:

Η Επιτροπή ενημερώνει τις συμμετέχουσες χώρες σχετικά με την ημερομηνία κλεισίματος του διασυνοριακού προγράμματος εντός προθεσμίας δύο μηνών.

6.   Με την επιφύλαξη των αποτελεσμάτων τυχόν λογιστικών ελέγχων που πραγματοποιούνται από την Επιτροπή ή το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, το τελικό υπόλοιπο που καταβάλλεται από την Επιτροπή για το διασυνοριακό πρόγραμμα μπορεί να τροποποιείται εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία πληρωμής του ή, στην περίπτωση που πρέπει να επιστραφεί αρνητικό υπόλοιπο από τις συμμετέχουσες χώρες, εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία έκδοσης του χρεωστικού σημειώματος. Η τροποποίηση αυτή του υπολοίπου δεν μεταβάλλει την ημερομηνία του κλεισίματος του διασυνοριακού προγράμματος όπως καθορίζεται στην παράγραφο 5.

Άρθρο 134

Διαθεσιμότητα εγγράφων

1.   Με την επιφύλαξη των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις δυνάμει του άρθρου 87 της συνθήκης, η διαχειριστική αρχή διασφαλίζει ότι όλα τα δικαιολογητικά σχετικά με τις δαπάνες και τους λογιστικούς ελέγχους του οικείου διασυνοριακού προγράμματος είναι διαθέσιμα για την Επιτροπή και το Ελεγκτικό Συνέδριο για περίοδο τριών ετών από το κλείσιμο του διασυνοριακού προγράμματος, όπως ορίζεται στο άρθρο 133 παράγραφος 5.

Η προθεσμία αυτή διακόπτεται είτε στην περίπτωση δικαστικών διαδικασιών ή κατόπιν δεόντως αιτιολογημένου αιτήματος της Επιτροπής.

2.   Τα έγγραφα τηρούνται είτε υπό τη μορφή των πρωτοτύπων είτε υπό τη μορφή επικυρωμένων αντιγράφων σε κοινώς αποδεκτά υποθέματα δεδομένων.

3.   Η διαχειριστική αρχή κρατά αρχείο των φορέων οι οποίοι τηρούν τα πρωτότυπα δικαιολογητικά που αφορούν δαπάνες και ελέγχους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

4.   Η διαχειριστική αρχή διασφαλίζει ότι όλα τα έγγραφα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 είναι διαθέσιμα προς έλεγχο από έχοντα το σχετικό δικαίωμα πρόσωπα και φορείς και ότι σε αυτούς παρέχονται αποσπάσματα και αντίγραφα των εν λόγω εγγράφων. Μεταξύ των προσώπων και των φορέων συγκαταλέγονται τουλάχιστον εξουσιοδοτημένο προσωπικό της διαχειριστικής αρχής, της αρχής πιστοποίησης, των ενδιάμεσων φορέων και της αρχής ελέγχου καθώς και εξουσιοδοτημένοι υπάλληλοι της Κοινότητας και οι εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποί τους.

5.   Τουλάχιστον τα ακόλουθα θεωρούνται ως συνήθως αποδεκτά υποθέματα δεδομένων, όπως αναφέρονται στην παράγραφο 2:

6.   Η διαδικασία πιστοποίησης των εγγράφων που φυλάσσονται σε κοινώς αποδεκτά υποθέματα δεδομένων ως ακριβών αντιγράφων των πρωτοτύπων εγγράφων καθορίζεται από τις εθνικές αρχές και με αυτήν διασφαλίζεται ότι οι φυλασσόμενες μορφές των εγγράφων είναι συμβατές προς τις εθνικές νομικές προδιαγραφές και αξιόπιστες για τους σκοπούς διενέργειας λογιστικού ελέγχου.

7.   Στις περιπτώσεις που τα έγγραφα υπάρχουν μόνο σε ηλεκτρονική μορφή, τα οικεία συστήματα υπολογιστών πρέπει να συμμορφώνονται με τα αποδεκτά πρότυπα ασφαλείας, τα οποία εξασφαλίζουν το γεγονός ότι τα φυλασσόμενα σε ηλεκτρονική μορφή έγγραφα είναι συμβατά προς τις εθνικές νομικές προδιαγραφές και αξιόπιστα για τους σκοπούς διενέργειας λογιστικού ελέγχου.

Άρθρο 135

Διακοπή της προθεσμίας πληρωμής

1.   Η προθεσμία πληρωμής διακόπτεται από τον κύριο διατάκτη κατά την έννοια του κανονισμού (EΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 για μέγιστη περίοδο έξι μηνών αν:

2.   Οι συμμετέχουσες χώρες και η αρχή πιστοποίησης ενημερώνονται αμέσως σχετικά με τους λόγους της διακοπής. Η διακοπή σταματά μόλις οι συμμετέχουσες χώρες λάβουν τα αναγκαία μέτρα.

Άρθρο 136

Αναστολή πληρωμών

1.   Το σύνολο ή μέρος των ενδιάμεσων πληρωμών, για κάθε άξονα προτεραιότητας ή πρόγραμμα, μπορεί να ανασταλεί από την Επιτροπή στην περίπτωση που:

2.   Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει την αναστολή όλων ή μέρους των ενδιάμεσων πληρωμών αφού δώσει στις συμμετέχουσες χώρες τη δυνατότητα να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους εντός περιόδου δύο μηνών.

3.   Η Επιτροπή θέτει τέρμα στην αναστολή όλων ή μέρους των ενδιάμεσων πληρωμών όταν οι συμμετέχουσες χώρες έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να καταστήσουν δυνατή την άρση της αναστολής. Σε περίπτωση που οι συμμετέχουσες χώρες δεν λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα, η Επιτροπή μπορεί να λάβει απόφαση για την ακύρωση όλης ή μέρους της κοινοτικής συνεισφοράς στο διασυνοριακό πρόγραμμα, σύμφωνα με το άρθρο 138.

Άρθρο 137

Αυτόματη αποδέσμευση

Η αυτόματη και οριστική αποδέσμευση κάθε τμήματος της ανάληψης υποχρεώσεων στον προϋπολογισμό για διασυνοριακό πρόγραμμα γίνεται βάσει των κανόνων που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 άρθρο 166 παράγραφος 3.

Άρθρο 138

Δημοσιονομικές διορθώσεις

1.   Για το σκοπό των δημοσιονομικών διορθώσεων εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι σχετικές διατάξεις των άρθρων 98, 99, 100, 101 και 102 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1083/2006.

2.   Για τους σκοπούς των παρατυπιών εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι σχετικές διατάξεις των άρθρων 27 έως 34 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1828/2006 της Επιτροπής (13) για τον καθορισμό των κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1083/2006 και του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Τμήμα 3

Διασυνοριακά προγράμματα μεταξύ δικαιούχων χωρών

Ενότητα 1

Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου

Άρθρο 139

Δομές και αρχές

1.   Για κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα, κάθε συμμετέχουσα χώρα συγκροτεί μια επιχειρησιακή δομή για το τμήμα του προγράμματος που αφορά την οικεία χώρα.

2.   Στα καθήκοντα της επιχειρησιακής δομής περιλαμβάνεται η προετοιμασία των διασυνοριακων προγραμμάτων σύμφωνα με το άρθρο 91.

3.   Οι επιχειρησιακές δομές της συμμετέχουσας δικαιούχου χώρας συνεργάζονται στενά στον προγραμματισμό και την υλοποίηση του σχετικού διασυνοριακού προγράμματος.

4.   Για κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα μεταξύ των δικαιούχων χωρών, οι σχετικές επιχειρησιακές δομές συγκροτούν μια κοινή τεχνική γραμματεία που επικουρεί τις επιχειρησιακές δομές και την κοινή επιτροπή παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 142 κατά τη διεξαγωγή των αντίστοιχων καθηκόντων τους.

Η κοινή τεχνική γραμματεία μπορεί να έχει παραρτήματα σε άλλες συμμετέχουσες χώρες.

5.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των επιχειρησιακών δομών είναι, τηρουμένων των αναλογιών, εκείνα που καταγράφονται στο άρθρο 28. Επιπλέον, εφαρμόζονται οι ακόλουθες διατάξεις:

Κατά περίπτωση, εφαρμόζονται τηρουμένων των αναλογιών οι διατάξεις του άρθρου 76.

6.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των επιχειρησιακών δομών ορίζονται στα σχετικά διασυνοριακά προγράμματα, αλλά αποκλείουν τη διαχείριση προκηρύξεων για την υποβολή προσφορών, τη σύναψη συμβάσεων και τις πληρωμές, που αποτελούν αρμοδιότητα της Επιτροπής.

Άρθρο 140

Ο ρόλος της Επιτροπής στην επιλογή των ενεργειών

1.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η Επιτροπή:

2.   Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, το δικαίωμα της Επιτροπής να ασκήσει εκ των προτέρων έλεγχο της επιλογής των ενεργειών καθορίζεται σε απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την ανάθεση αρμοδιοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 3.

Ενότητα 2

Αξιολόγηση και παρακολούθηση

Άρθρο 141

Αξιολόγηση

Το άρθρο 109 εφαρμόζεται τηρουμένων των αναλογιών. Εντούτοις, σε περίπτωση κεντρικής διαχείρισης, οι αξιολογήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 109 παράγραφος 3 διεξάγονται υπό την ευθύνη της Επιτροπής. Στην περίπτωση αυτή, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις που αναφέρονται στο άρθρο 109 παράγραφος 4 και το άρθρο 109 παράγραφος 5.

Στην περίπτωση διασυνοριακών προγραμμάτων μεταξύ των δικαιούχων χωρών, αποφασίζεται από την Επιτροπή, σε συνεννόηση με τις συμμετέχουσες δικαιούχους χώρες, αν είναι ανάγκη να πραγματοποιηθεί η εκ των προτέρων αξιολόγηση που αναφέρεται στο άρθρο 109 παράγραφος 2, λαμβανομένων υπόψη των κοινοτικών κονδυλίων που χορηγήθηκαν στο πρόγραμμα και σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας. Η εκ των προτέρων αξιολόγηση μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη στήριξη της Επιτροπής.

Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε οποιαδήποτε ειδική ενδιάμεση αξιολόγηση των διασυνοριακών προγραμμάτων κρίνει αναγκαία.

Άρθρο 142

Κοινή επιτροπή παρακολούθησης

1.   Στην περίπτωση διασυνοριακών προγραμμάτων μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών, οι συμμετέχουσες δικαιούχοι χώρες συγκροτούν κοινή επιτροπή παρακολούθησης για κάθε διασυνοριακό πρόγραμμα. Η κοινή επιτροπή παρακολούθησης πληροί τον ρόλο της τομεακής επιτροπής παρακολούθησης που αναφέρεται στο άρθρο 59. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 59 παράγραφος 1, η κοινή επιτροπή παρακολούθησης συγκροτείται εντός τριών μηνών από την έναρξη ισχύος της πρώτης συμφωνίας χρηματοδότησης σχετικά με το πρόγραμμα.

Οι κοινές επιτροπές παρακολούθησης συνέρχονται τουλάχιστον δύο φορές κατ' έτος, με πρωτοβουλία των συμμετεχουσών χωρών ή της Επιτροπής.

2.   Κάθε κοινή επιτροπή παρακολούθησης θεσπίζει τον εσωτερικό της κανονισμό εντός του θεσμικού, νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου των συμμετεχουσών χωρών και σύμφωνα με την εντολή της κοινής επιτροπής παρακολούθησης που εκδίδει η Επιτροπή, προκειμένου η κοινή επιτροπή παρακολούθησης να ασκεί τις αποστολές της σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού. Η κοινή επιτροπή παρακολούθησης θεσπίζει τον εσωτερικό κανονισμό.

3.   Η κοινή επιτροπή παρακολούθησης προεδρεύεται από αντιπρόσωπο μίας εκ των συμμετεχουσών χωρών.

Κάθε συμμετέχουσα χώρα ορίζει τους αντιπροσώπους της στην κοινή επιτροπή παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων και των εκπροσώπων της επιχειρησιακής δομής που είναι αρμόδια για το πρόγραμμα. Όσον αφορά τη σύνθεση της κοινής επιτροπής παρακολούθησης, λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι διατάξεις του άρθρου 87.

4.   Η Επιτροπή συμμετέχει στις εργασίες της κοινής επιτροπής παρακολούθησης με συμβουλευτικό ρόλο.

5.   Η κοινή επιτροπή παρακολούθησης διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα της υλοποίησης του διασυνοριακού προγράμματος, σύμφωνα με τις ακόλουθες διατάξεις:

Άρθρο 143

Επιμερισμένα καθήκοντα των επιχειρησιακών δομών και της κοινής επιτροπής παρακολούθησης

Οι επιχειρησιακές δομές των συμμετεχουσών δικαιούχων χωρών και η κοινή επιτροπή παρακολούθησης διασφαλίζουν την ποιότητα της υλοποίησης του διασυνοριακού προγράμματος. Διεξάγουν την παρακολούθηση σε σχέση με τους δείκτες που αναφέρονται στο άρθρο 94 παράγραφος 1 στοιχείο δ) και σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, τους οικονομικούς δείκτες που ορίζονται στο διασυνοριακό πρόγραμμα.

Άρθρο 144

Ετήσια έκθεση και τελική έκθεση υλοποίησης

1.   Οι επιχειρησιακές δομές των δικαιούχων χωρών που συμμετέχουν σε διασυνοριακό πρόγραμμα αποστέλλουν στην Επιτροπή και τους αντίστοιχους εθνικούς συντονιστές ΜΠΒ μια ετήσια και μια τελική έκθεση για την υλοποίηση του διασυνοριακού προγράμματος ύστερα από εξέταση εκ μέρους της κοινής επιτροπής παρακολούθησης.

Στην περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, οι εκθέσεις αποστέλλονται επίσης στους αντίστοιχους εθνικούς διατάκτες.

Η ετήσια έκθεση υποβάλλεται έως τις 30 Ιουνίου κάθε έτους και για πρώτη φορά κατά το δεύτερο έτος μετά την έγκριση του διασυνοριακού προγράμματος.

Η τελική έκθεση υποβάλλεται το αργότερο έξι μήνες μετά το κλείσιμο του διασυνοριακού προγράμματος.

2.   Οι εκθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πληροφορίες:

Κατά περίπτωση, οι πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως δ) της παρούσας παραγράφου μπορούν να παρασχεθούν υπό συνοπτική μορφή.

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο στοιχείο β) περιλαμβάνονται στην έκθεση μόνο σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης.

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στο στοιχείο γ) δεν υποβάλλονται εάν δεν υπήρξε σημαντική τροποποίηση μετά την υποβολή της προηγούμενης έκθεσης.

Ενότητα 3

Δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 145

Επιχορηγήσεις

Μετά την επιλογή κοινών ενεργειών σύμφωνα με το άρθρο 95, οι επιχειρησιακές δομές σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης, και η Επιτροπή σε περίπτωση κεντρικής διαχείρισης, εγκρίνουν επιχορήγηση για τον κύριο δικαιούχο της οικείας συμμετέχουσας δικαιούχου χώρας.

Άρθρο 146

Ισχύοντες κανόνες

Σε περίπτωση αποκεντρωμένης διαχείρισης εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 79 παράγραφοι 1, 2 και 3 καθώς και του άρθρου 80.

ΤΙΤΛΟΣ III

ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟYΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚH ΑΝAΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΣ ΠOΡΟΥΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Αντικείμενο της βοήθειας και επιλεξιμότητα

Τμήμα 1

Συνιστώσα που αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη

Άρθρο 147

Πεδία και μορφές βοήθειας

1.   Η συνιστώσα που αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη μπορεί να στηρίξει ενέργειες στο πλαίσιο των ακόλουθων προτεραιοτήτων:

2.   Στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας, η τεχνική βοήθεια μπορεί να χορηγηθεί για προκαταρκτικές μελέτες και τεχνική στήριξη σχετική με τις επιλέξιμες δραστηριότητες, μεταξύ άλλων και εκείνων που είναι αναγκαίες για την υλοποίηση.

Η τεχνική βοήθεια μπορεί επίσης να χρηματοδοτήσει προπαρασκευαστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες διαχείρισης, παρακολούθησης, αξιολόγησης, πληροφόρησης και ελέγχου, καθώς και δραστηριότητες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας προκειμένου για την υλοποίηση της βοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ που προβλέπεται με την εν λόγω συνιστώσα.

Άρθρο 148

Επιλεξιμότητα δαπανών

1.   Η δαπάνη στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας είναι επιλέξιμη για εφόσον έχει πράγματι καταβληθεί, αφού υπογραφεί η συμφωνία χρηματοδότησης μετά την έγκριση του σχετικού προγράμματος. Στην περίπτωση μεγάλων έργων, όπως αναφέρονται στο άρθρο 157, η δαπάνη δεν είναι επιλέξιμη πριν από την απόφαση της Επιτροπής με την οποία εγκρίνεται το μεγάλο έργο, όπως αναφέρεται στο άρθρο 157 παράγραφος 3.

2.   Εκτός από τους κανόνες που ορίζονται στο άρθρο 34 παράγραφος 3, δεν είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:

Άρθρο 149

Ένταση της βοήθειας και ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Για τους σκοπούς της παρούσας συνιστώσας, οι επιλέξιμες δαπάνες, όπως αναφέρονται στο άρθρο 38 παράγραφος 1 στηρίζονται στη δημόσια δαπάνη.

2.   Η κοινοτική συνεισφορά δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο του 75 % της επιλέξιμης δαπάνης για κάθε άξονα προτεραιότητας. Σε εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις όσον αφορά το πεδίο του άξονα προτεραιότητας, το εν λόγω ανώτατο όριο μπορεί να φθάσει το 85 %.

3.   Καμία ενέργεια δεν τυγχάνει υψηλότερου ποσοστού συγχρηματοδότησης από αυτό που αναφέρεται για τον αντίστοιχο άξονα προτεραιότητας.

Άρθρο 150

Έργα που παράγουν έσοδα

1.   Για τους σκοπούς της παρούσας συνιστώσας, ως έργο που παράγει έσοδα θεωρείται κάθε ενέργεια που προτείνεται για προενταξιακή βοήθεια και περιλαμβάνει επένδυση υποδομής, η χρήση της οποίας γίνεται με τέλη τα οποία καλύπτονται άμεσα από τους χρήστες και η οποία παράγει έσοδα, ή κάθε ενέργεια που περιλαμβάνει την πώληση ή ενοικίαση γης ή κτιρίων.

2.   Η δημόσια δαπάνη για έργα που παράγουν έσοδα, η οποία χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της κοινοτικής συνεισφοράς σύμφωνα με το άρθρο 149, είναι ίση προς την τρέχουσα αξία του κόστους της επένδυσης για το προτεινόμενο έργο μείον την τρέχουσα αξία του καθαρού εισοδήματος, υπολογιζόμενη με αφαίρεση των δαπανών λειτουργίας από τα συνολικά εισοδήματα, από την επένδυση για συγκεκριμένη περίοδο.

3.   Στις περιπτώσεις που ολόκληρο το κόστος της επένδυσης είναι επιλέξιμο για συγχρηματοδότηση, το καθαρό εισόδημα χορηγείται αναλογικά προς τα επιλέξιμα και τα μη επιλέξιμα τμήματα του κόστους της επένδυσης.

4.   Κατά τον υπολογισμό, η επιχειρησιακή δομή λαμβάνει υπόψη την περίοδο αναφοράς για τη συγκεκριμένη κατηγορία επένδυσης, την κατηγορία του έργου, την κερδοφορία που αναμένεται κανονικά από τη σχετική κατηγορία επένδυσης και την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», και, κατά περίπτωση, θέματα οικονομικής εφικτότητας, ειδικότερα στον τομέα του περιβάλλοντος.

Τμήμα 2

Συνιστώσα που αφορά την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων

Άρθρο 151

Πεδία και μορφές βοήθειας

1.   Η συνιστώσα που αφορά την ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής καθώς και τις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση στον τομέα της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και κατάρτισης, και της κοινωνικής ένταξης.

2.   Ειδικότερα, το πεδίο αυτής της συνιστώσας καλύπτει τη βοήθεια προς άτομα και επικεντρώνεται στις ακόλουθες προτεραιότητες, η ακριβής ανάμειξη και συγκέντρωση των οποίων εξαρτάται από τις οικονομικές και κοινωνικές ιδιομορφίες κάθε δικαιούχου χώρας:

3.   Με την πρωτοβουλία της δικαιούχου χώρας, η τεχνική βοήθεια μπορεί επίσης να χορηγηθεί, στο πλαίσιο της παρούσας συνιστώσας για να στηρίξει προπαρασκευαστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες διαχείρισης, παρακολούθησης, διοικητικής υποστήριξης, πληροφόρησης, αξιολόγησης, και ελέγχου του προγράμματος, καθώς και προπαρασκευαστικές δραστηριότητες με σκοπό τη μελλοντική διαχείριση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων.

4.   Η βοήθεια θα επικεντρωθεί σε εκείνες τις πολιτικές και δραστηριότητες που εμφανίζουν δυνατότητα να δράσουν ως καταλύτης για αλλαγές ως προς την πολιτική, και οι οποίες ενισχύουν τη χρηστή διακυβέρνηση και τις εταιρικές σχέσεις.

Άρθρο 152

Επιλεξιμότητα δαπανών

1.   Οι ακόλουθες δαπάνες μπορούν να είναι επιλέξιμες για ενέργειες που εμπίπτουν στο πεδίο του άρθρου 151:

2.   Κατά παρέκκλιση του άρθρου 34 παράγραφος 3, μπορούν επίσης να είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες:

Άρθρο 153

Ένταση της βοήθειας και ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Για τους σκοπούς της παρούσας συνιστώσας, οι επιλέξιμες δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 38 παράγραφος 1 στηρίζονται είτε στη δημόσια δαπάνη είτε στη συνολική δημόσια δαπάνη, και η επιλογή εφαρμόζεται σε ολόκληρο το οικείο πρόγραμμα.

2.   Η κοινοτική συνεισφορά δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο του 85 % της επιλέξιμης δαπάνης για κάθε άξονα προτεραιότητας.

3.   Καμία ενέργεια δεν τυγχάνει υψηλότερου ποσοστού συγχρηματοδότησης από αυτό που αναφέρεται για τον αντίστοιχο άξονα προτεραιότητας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Προγραμματισμός

Άρθρο 154

Στρατηγικό πλαίσιο συνοχής

1.   Οι δικαιούχοι χώρες χαράσσουν, με βάση το πολυετές πρόγραμμα ενδεικτικού σχεδιασμού, ένα στρατηγικό πλαίσιο συνοχής που πρέπει να συζητηθεί με την Επιτροπή. Το στρατηγικό πλαίσιο συνοχής αποτελεί έγγραφο αναφοράς για τον προγραμματισμό των συνιστωσών που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων.

2.   Το στρατηγικό πλαίσιο συνοχής περιλαμβάνει:

3.   Επιπλέον, το στρατηγικό πλαίσιο συνοχής περιλαμβάνει, όπου αυτό είναι αναγκαίο, διατάξεις σχετικές με:

4.   Το στρατηγικό πλαίσιο συνοχής αποτελεί προϋπόθεση για την έγκριση των προγραμμάτων στο πλαίσιο των συνιστωσών που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων. Υποβάλλεται στην Επιτροπή πριν ή το αργότερο μαζί με την υποβολή προς έγκριση του πρώτου προγράμματος στο πλαίσιο αυτών των δύο συνιστωσών.

5.   Το στρατηγικό πλαίσιο συνοχής συντάσσεται από τον στρατηγικό συντονιστή υπό τη γενική ευθύνη του εθνικού συντονιστή ΜΠΒ.

Άρθρο 155

Επιχειρησιακά προγράμματα

1.   Η βοήθεια υλοποιείται μέσω πολυετών επιχειρησιακών προγραμμάτων. Αυτά τα επιχειρησιακά προγράμματα καταρτίζονται από τις επιχειρησιακές δομές. Καταρτίζονται σε στενή διαβούλευση με την Επιτροπή και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους, και εγκρίνονται με απόφαση της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1.

2.   Τα επιχειρησιακά προγράμματα περιλαμβάνουν:

Άρθρο 156

Αναθεώρηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων

1.   Με πρωτοβουλία της δικαιούχου χώρας ή της Επιτροπής, τα επιχειρησιακά προγράμματα μπορούν να επανεξεταστούν, και όπου αυτό είναι αναγκαίο, μπορεί να αναθεωρηθεί το υπόλοιπο τμήμα του προγράμματος. Η αναθεώρηση αυτή μπορεί ειδικότερα να γίνει στις ακόλουθες περιπτώσεις:

2.   Η απόφαση της Επιτροπής σχετικά με το αίτημα αναθεώρησης κάθε επιχειρησιακού προγράμματος θεσπίζεται το αργότερο τρεις μήνες μετά την τυπική υποβολή του από τον στρατηγικό συντονιστή σε συντονισμό με τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ.

3.   Όταν η αναθεώρηση επιχειρησιακού προγράμματος, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, υπερβαίνει το επιλέξιμο πεδίο στο πλαίσιο του οικείου προγράμματος, κάθε επιπρόσθετη δαπάνη σχετική προς αυτό είναι επιλέξιμη από την ημερομηνία θέσπισης της απόφασης της Επιτροπής.

Άρθρο 157

Μεγάλα έργα στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη

1.   Ως μέρος επιχειρησιακού προγράμματος, η βοήθεια στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά την περιφερειακή ανάπτυξη μπορεί να χρηματοδοτήσει μεγάλα έργα.

2.   Ένα μεγάλο έργο περιλαμβάνει διάφορες εργασίες, δραστηριότητες ή υπηρεσίες και έχει, το ίδιο, ως σκοπό την εκπλήρωση ενός συγκεκριμένου και αδιαίρετου καθήκοντος ακριβούς οικονομικής ή τεχνικής φύσης, που έχει σαφώς προσδιορισμένους στόχους και του οποίου η συνολική δαπάνη υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ.

3.   Τα μεγάλα έργα υποβάλλονται προς έγκριση στην Επιτροπή από τη σχετική επιχειρησιακή δομή. Η απόφαση για την έγκριση του έργου ορίζει το φυσικό αντικείμενο και την επιλέξιμη δαπάνη για την οποία εφαρμόζεται το ποσοστό συγχρηματοδότησης για τον άξονα προτεραιότητας. Συνοδεύεται από διμερή συμφωνία με τη δικαιούχο χώρα, στην οποία καθορίζονται αυτά τα στοιχεία.

4.   Κατά την υποβολή μεγάλου έργου στην Επιτροπή, η επιχειρησιακή δομή υποβάλλει τις ακόλουθες πληροφορίες:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

Υλοποίηση

Τμήμα 1

Γενικοί κανόνες

Άρθρο 158

Επιλογή των ενεργειών

1.   Όλες οι ενέργειες που δεν αποτελούν μεγάλα έργα και υλοποιούνται από τελικούς δικαιούχους οι οποίοι δεν είναι εθνικοί δημόσιοι φορείς επιλέγονται με πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων. Τα κριτήρια επιλογής καταρτίζονται από την επιχειρησιακή δομή και δημοσιεύονται μαζί με την πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων.

2.   Η επιχειρησιακή δομή συγκροτεί επιτροπή επιλογής για κάθε πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων, η οποία αναλύει και επιλέγει προτάσεις και προβαίνει σε συστάσεις προς την επιχειρησιακή δομή.

Η επιχειρησιακή δομή αποφασίζει κατά πόσο θα εγκρίνει τα αποτελέσματα της διαδικασίας επιλογής και αιτιολογεί την απόφασή της.

Η σύσταση της επιτροπής επιλογής και ο τρόπος λειτουργίας της καθορίζονται στη σχετική συμφωνία χρηματοδότησης.

Άρθρο 159

Μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής

1.   Ως μέρος επιχειρησιακού προγράμματος, η κοινοτική συνεισφορά μπορεί να χρηματοδοτήσει δαπάνες σχετικές με ενέργεια που περιλαμβάνει συνεισφορές οι οποίες αποβλέπουν στη στήριξη μέσων χρηματοοικονομικής τεχνικής για επιχειρήσεις, όπως ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, ταμεία εγγυήσεων και δανειοδοτικά ταμεία δανείων. Προτιμώνται οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

2.   Στη συμφωνία χρηματοδότησης που ακολουθεί τη θέσπιση επιχειρησιακού προγράμματος καταρτίζονται λεπτομερείς κανόνες υλοποίησης που προβλέπουν κοινοτική συνεισφορά σε μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής.

Τμήμα 2

Δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 160

Πληρωμές

1.   Κατά παρέκκλιση του άρθρου 40 παράγραφος 5, το συνδυασμένο σύνολο της προχρηματοδότησης και των ενδιάμεσων πληρωμών δεν υπερβαίνει το 90 % της κοινοτικής συνεισφοράς, όπως καθορίζεται στον πίνακα χρηματοδότησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων.

2.   Όλες οι ανταλλαγές στοιχείων που αφορούν χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ της Επιτροπής και των αρχών και φορέων που αναφέρονται στο άρθρο 21 γίνονται με ηλεκτρονικά μέσα, όπως προβλέπεται από τη συμφωνία χρηματοδότησης.

3.   Επιπλέον των διατάξεων του άρθρου 42, η πληρωμή της προχρηματοδότησης ανέρχεται στο 30 % της κοινοτικής συνεισφοράς για τα πρώτα τρία έτη του σχετικού προγράμματος και πραγματοποιείται εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 42 παράγραφος 1. Όπου αυτό είναι αναγκαίο, και με βάση τα διαθέσιμα στις αναλήψεις υποχρεώσεων ποσά του προϋπολογισμού, η προχρηματοδότηση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε δύο δόσεις.

Άρθρο 161

Αποδοχή των αιτήσεων πληρωμής

1.   Στην περίπτωση αίτησης πληρωμής για ενδιάμεση πληρωμή, εκτός από τις διατάξεις που καθορίζονται στο άρθρο 43 παράγραφος 1, ισχύουν οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου στο πλαίσιο των συνιστωσών που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων.

Αίτηση πληρωμής δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή αν οι πληρωμές έχουν ανασταλεί σύμφωνα με το άρθρο 163. Η αίτηση πληρωμής πιστοποιεί ότι πληρούνται όλες οι απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 43 παράγραφος 1 καθώς και στην παρούσα παράγραφο.

Η πιστοποιημένη δήλωση δαπανών που αναφέρεται στο άρθρο 43 παράγραφος 1 συντάσσεται ανά άξονα προτεραιότητας και ανά μέτρο. Ο εθνικός διατάκτης πιστοποιεί ότι η δήλωση δαπανών είναι ακριβής, προκύπτει από αξιόπιστα λογιστικά συστήματα και στηρίζεται επί επαληθεύσιμων εγγράφων. Ο εθνικός διατάκτης αποστέλλει το έγγραφο αυτό στην Επιτροπή συνοδευόμενο από:

2.   Στην περίπτωση αίτησης πληρωμής για την πληρωμή του τελικού υπολοίπου, εκτός από τις διατάξεις του άρθρου 45 παράγραφος 1, ισχύουν οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου στο πλαίσιο των συνιστωσών που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων.

Για να γίνει αποδεκτή αίτησης πληρωμής, η κοινοτική συνεισφορά, ανά άξονα προτεραιότητας, πρέπει να είναι σύμφωνη με τον πίνακα χρηματοδότησης του επιχειρησιακού προγράμματος.

Η πιστοποιημένη δήλωση δαπανών που αναφέρεται στο άρθρο 45 παράγραφος 1 συντάσσεται από τον εθνικό διατάκτη και αποστέλλεται στην Επιτροπή σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου.

Η Επιτροπή γνωστοποιεί στη δικαιούχο χώρα τα πορίσματά της σχετικά με το περιεχόμενο της γνώμης της αρχής ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 45 παράγραφος 1 στοιχείο γ). Εάν δεν υπάρξουν παρατηρήσεις από την Επιτροπή, εντός πέντε μηνών, η γνώμη θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.

Άρθρο 162

Προθεσμίες πληρωμών

1.   Το εθνικό ταμείο διασφαλίζει ότι οι αιτήσεις για ενδιάμεσες πληρωμές για κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα αποστέλλονται στην Επιτροπή τρεις φορές κατ' έτος. Προκειμένου να γίνει πληρωμή από την Επιτροπή εντός συγκεκριμένου έτους, η αίτηση για πληρωμή υποβάλλεται έως την 31η Οκτωβρίου του εν λόγω έτους.

2.   Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια, η Επιτροπή προβαίνει στην ενδιάμεση πληρωμή το αργότερο εντός δύο μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία πρωτοκολλήθηκε στην Επιτροπή η αίτηση πληρωμής που γίνεται σύμφωνα με τους όρους που αναφέρονται στο άρθρο 43 παράγραφος 1 και στο άρθρο 161 παράγραφος 1.

3.   Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν διαθέσιμα κονδύλια, η Επιτροπή προβαίνει στην πληρωμή του υπολοίπου εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

4.   Η προθεσμία πληρωμής μπορεί να διακοπεί από τον κύριο διατάκτη της Επιτροπής, κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002, για έξι μήνες κατ' ανώτατο όριο, εάν:

Ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ και ο εθνικός διατάκτης ενημερώνονται αμέσως για τους λόγους της διακοπής. Η διακοπή αίρεται αμέσως μόλις ληφθούν τα αναγκαία μέτρα από τη δικαιούχο χώρα.

Άρθρο 163

Αναστολή των πληρωμών

Για όλες ή μέρος των ενδιάμεσων πληρωμών για κάθε άξονα προτεραιότητας ή των προγραμμάτων, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 46.

Άρθρο 164

Κλείσιμο προγράμματος

1.   Το επιχειρησιακό πρόγραμμα κλείνει σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 47 παράγραφος 1, αφού καταβληθεί από την Επιτροπή το υπόλοιπο βάσει των εγγράφων που αναφέρονται στο άρθρο 45 παράγραφος 1 και το άρθρο 161 παράγραφος 2.

Η Επιτροπή ενημερώνει τη δικαιούχο χώρα σχετικά με την ημερομηνία κλεισίματος του επιχειρησιακού προγράμματος.

2.   Με την επιφύλαξη των αποτελεσμάτων τυχόν λογιστικών ελέγχων που πραγματοποιούνται από την Επιτροπή ή το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, το τελικό υπόλοιπο που καταβάλλεται από την Επιτροπή για το επιχειρησιακό πρόγραμμα μπορεί να τροποποιείται εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία πληρωμής του ή, στην περίπτωση που πρέπει να επιστραφεί αρνητικό υπόλοιπο από τη δικαιούχο χώρα, εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία έκδοσης του εντάλματος είσπραξης. Η τροποποίηση αυτή του υπολοίπου δεν μεταβάλλει την ημερομηνία του κλεισίματος του διασυνοριακού προγράμματος όπως καθορίζεται στην παράγραφο 1.

Άρθρο 165

Επαναχρησιμοποίηση της κοινοτικής συνεισφοράς

Η δικαιούχος χώρα γνωστοποιεί στην Επιτροπή τον τρόπο με τον οποίο προτίθεται να επαναχρησιμοποιήσει τα ακυρωθέντα κονδύλια σύμφωνα με το άρθρο 54 και, κατά περίπτωση, να τροποποιήσει το χρηματοδοτικό σχέδιο για βοήθεια, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 156.

Τμήμα 3

Αξιολόγηση και παρακολούθηση

Άρθρο 166

Αξιολόγηση

1.   Οι δικαιούχοι χώρες πραγματοποιούν εκ των προτέρων αξιολόγηση για κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα ξεχωριστά. Εντούτοις, σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, και σε συμφωνία με την Επιτροπή, οι δικαιούχοι χώρες μπορούν να πραγματοποιούν μία μόνο εκ των προτέρων αξιολόγηση που καλύπτει περισσότερα του ενός επιχειρησιακά προγράμματα.

Οι εκ των προτέρων αξιολογήσεις πραγματοποιούνται υπό την ευθύνη της επιχειρησιακής δομής.

Οι εκ των προτέρων αξιολογήσεις έχουν ως στόχο τη βελτιστοποίηση της διάθεσης των πόρων του προϋπολογισμού στα επιχειρησιακά προγράμματα και τη βελτίωση της ποιότητας του προγραμματισμού. Εντοπίζουν και αξιολογούν τις διαφορές, τα κενά και τις δυνατότητες εξελίξεων, τους προς επίτευξη στόχους, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τους ποσοτικοποιημένους στόχους, τη συνέπεια, κατά περίπτωση, με την προτεινόμενη στρατηγική, και την ποιότητα των διαδικασιών για την υλοποίηση, την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την οικονομική διαχείριση.

Η εκ των προτέρων αξιολόγηση επισυνάπτεται ως παράρτημα στο (στα) επιχειρησιακό(-ά) πρόγραμμα(-τα).

2.   Κατά την περίοδο προγραμματισμού οι δικαιούχοι χώρες πραγματοποιούν αξιολογήσεις που συνδέονται με την παρακολούθηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων, ειδικότερα στις περιπτώσεις που η παρακολούθηση αυτή αποκαλύπτει σοβαρή παρέκκλιση από τους αρχικά καθορισθέντες στόχους ή όταν υποβάλλονται προτάσεις αναθεώρησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 156. Τα πορίσματα αποστέλλονται στην τομεακή επιτροπή παρακολούθησης για το επιχειρησιακό πρόγραμμα, καθώς και στην Επιτροπή.

3.   Οι αξιολογήσεις διεξάγονται από εμπειρογνώμονες ή φορείς, εσωτερικούς ή εξωτερικούς, λειτουργικά ανεξάρτητους από τις αρχές που αναφέρονται στο άρθρο 21. Τα πορίσματα δημοσιεύονται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες για την πρόσβαση στα έγγραφα.

Άρθρο 167

Τομεακή επιτροπή παρακολούθησης

1.   Σύμφωνα με το άρθρο 59, η επιχειρησιακή δομή συγκροτεί τομεακή επιτροπή παρακολούθησης για κάθε πρόγραμμα. Στο πλαίσιο της ιδίας συνιστώσας μπορεί να συγκροτηθεί μία ενιαία τομεακή επιτροπή για διάφορα προγράμματα. Η εν λόγω επιτροπή συνέρχεται τουλάχιστον δύο φορές κατ' έτος, με πρωτοβουλία της δικαιούχου χώρας ή της Επιτροπής.

2.   Κάθε τομεακή επιτροπή παρακολούθησης θεσπίζει τον εσωτερικό της κανονισμό σύμφωνα με την εντολή της τομεακής επιτροπής παρακολούθησης που εκδίδει η Επιτροπή, και εντός του θεσμικού, νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου της οικείας δικαιούχου χώρας. Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης θεσπίζει τον εσωτερικό της κανονισμό σε συμφωνία με την επιχειρησιακή δομή και την επιτροπή παρακολούθησης ΜΠΒ, προκειμένου να ασκεί τις αποστολές της σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

3.   Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης προεδρεύεται από τον προϊστάμενο της επιχειρησιακής δομής και την Επιτροπή. Η σύνθεσή της αποφασίζεται από την επιχειρησιακή δομή, σε συμφωνία με την Επιτροπή.

Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης περιλαμβάνει την Επιτροπή, τον εθνικό συντονιστή του ΜΠΒ, τον στρατηγικό συντονιστή για τις συνιστώσες που αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη και την ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων, την επιχειρησιακή δομή του προγράμματος. Κατά περίπτωση, περιλαμβάνει επίσης εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικοοικονομικών εταίρων. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων είναι δυνατόν να συμμετάσχει με συμβουλευτικό ρόλο για τα επιχειρησιακά προγράμματα στα οποία συνεισφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

4.   Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης:

5.   Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης είναι δυνατόν να προτείνει στην επιχειρησιακή δομή οποιαδήποτε αναθεώρηση ή εξέταση του προγράμματος που είναι πιθανόν να επιτρέψει την επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 155 παράγραφος 2 στοιχείο α) ή να βελτιώσει τη διαχείρισή του, συμπεριλαμβανομένης και της οικονομικής διαχείρισής του.

Άρθρο 168

Διατάξεις σχετικά με την παρακολούθηση

Η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ της Επιτροπής και των δικαιούχων χωρών για τους σκοπούς της παρακολούθησης πραγματοποιείται ηλεκτρονικά, όπως προβλέπεται στις συμφωνίες χρηματοδότησης.

Άρθρο 169

Τομεακή ετήσια έκθεση και τελική έκθεση υλοποίησης

1.   Το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου κάθε έτους, και για πρώτη φορά έως τις 30 Ιουνίου 2008, η επιχειρησιακή δομή υποβάλλει στην Επιτροπή και τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ τομεακή ετήσια έκθεση.

Η τομεακή τελική έκθεση υποβάλλεται στην Επιτροπή και τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ το αργότερο έξι μήνες μετά την τελική ημερομηνία της επιλεξιμότητας της δαπάνης. Η τομεακή τελική έκθεση αναφέρεται σε ολόκληρη την περίοδο υλοποίησης και περιλαμβάνει την τελευταία τομεακή ετήσια έκθεση.

Οι τομεακές εκθέσεις καταρτίζονται σε σχέση με τα οικεία προγράμματα.

2.   Οι τομεακές εκθέσεις εξετάζονται από την τομεακή επιτροπή παρακολούθησης πριν διαβιβαστούν στην Επιτροπή και τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ.

3.   Οι τομεακές εκθέσεις περιλαμβάνουν τα εξής:

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία δ) και ζ) της παρούσας παραγράφου δεν υποβάλλονται εάν δεν υπήρξε σημαντική τροποποίηση μετά την υποβολή της προηγούμενης έκθεσης.

4.   Οι τομεακές εκθέσεις θεωρούνται ότι έγιναν αποδεκτές αν περιέχουν τις κατάλληλες πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 3. Ο εθνικός συντονιστής ΜΠΒ και η επιχειρησιακή δομή ενημερώνονται από την Επιτροπή ως προς το παραδεκτό της τομεακής ετήσιας έκθεσης εντός δέκα εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της.

5.   Η Επιτροπή ενημερώνει επίσης τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ και την επιχειρησιακή δομή σχετικά με τη γνώμη της επί του περιεχομένου αποδεκτής τομεακής ετήσιας έκθεσης εντός δύο μηνών από την ημερομηνία παραλαβής της. Ως προς την τομεακή τελική έκθεση επιχειρησιακού προγράμματος, οι πληροφορίες παρέχονται εντός πέντε μηνών κατ' ανώτατο όριο από την ημερομηνία παραλαβής αποδεκτής έκθεσης.

ΤΙΤΛΟΣ IV

ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡA ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚH ΑΝAΠΤΥΞΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Αντικείμενο της βοήθειας και επιλεξιμότητα

Τμήμα 1

Αντικείμενο της βοήθειας

Άρθρο 170

Πρόσθετοι ορισμοί για τη συνιστώσα που αφορά την αγροτική ανάπτυξη

Για τους σκοπούς του παρόντος τίτλου, εκτός από τους ορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 2, εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:

Άρθρο 171

Πεδία και μορφές της βοήθειας

1.   Η βοήθεια στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας συμβάλλει στην επίτευξη των ακόλουθων στόχων:

2.   Η βοήθεια που καλύπτει το στόχο που καθορίζεται στο στοιχείο α) της παραγράφου 1, εφεξής «άξονας προτεραιότητας 1», χορηγείται με τα ακόλουθα μέτρα:

3.   Η βοήθεια που καλύπτει το στόχο που καθορίζεται στο στοιχείο β) της παραγράφου 1, εφεξής «άξονας προτεραιότητας 2», χορηγείται με τα ακόλουθα μέτρα:

4.   Η βοήθεια που καλύπτει τον στόχο που καθορίζεται στο στοιχείο γ) της παραγράφου 1, εφεξής «άξονας προτεραιότητας 3», χορηγείται με τα ακόλουθα μέτρα:

Τμήμα 2

Γενικές απαιτήσεις επιλεξιμότητας και έντασης ενισχύσεων

Άρθρο 172

Επιλεξιμότητα δαπανών

1.   Εκτός από τις δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 34 παράγραφος 2, θεωρούνται επιλέξιμες στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας οι δαπάνες που αναφέρονται στην παράγραφο 3 στοιχείο γ).

Τα μέτρα τεχνικής βοήθειας που είναι επιλέξιμα βάσει του άρθρου 34 παράγραφος 2 είναι εκείνα που αναφέρονται στο άρθρο 182.

2.   Εκτός από τις διατάξεις που αναφέρονται στο άρθρο 34 παράγραφος 3, δεν είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας οι ακόλουθες δαπάνες:

3.   Κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 34 παράγραφος 3, στην περίπτωση επενδύσεων:

Λεπτομερείς διατάξεις για την εφαρμογή αυτής της παραγράφου ορίζονται στις τομεακές συμφωνίες, όπως ορίζεται στο άρθρο 7 ή τις συμφωνίες χρηματοδότησης, όπως ορίζεται στο άρθρο 8.

4.   Τα επενδυτικά έργα παραμένουν επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση με την προϋπόθεση ότι δεν υπόκεινται σε σοβαρή τροποποίηση εντός της πενταετίας που ακολουθεί την τελική πληρωμή από την επιχειρησιακή δομή.

Άρθρο 173

Ένταση της βοήθειας και ποσοστό της κοινοτικής συνεισφοράς

1.   Για τους σκοπούς της παρούσας συνιστώσας, η επιλέξιμη δαπάνη, όπως αναφέρεται στο άρθρο 38 παράγραφος 1 υπολογίζεται με βάση τη δημόσια δαπάνη, όπως ορίζεται στο άρθρο 2.

2.   Η δημόσια δαπάνη δεν υπερβαίνει κατ' αρχήν το ανώτατο όριο του 50 % του συνόλου της επιλέξιμης δαπάνης. Εντούτοις, το ανώτατο όριο αυξάνεται έως:

3.   Κατά τον καθορισμό του ποσοστού της δημόσιας δαπάνης για τους σκοπούς της παραγράφου 2, δεν λαμβάνεται υπόψη η εθνική ενίσχυση για να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε δάνεια που χορηγούνται χωρίς να προβλέπεται κοινοτική συνεισφορά στο πλαίσιο του κανονισμού ΜΠΒ.

4.   Η κοινοτική συνεισφορά δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο του 75 % του συνόλου της επιλέξιμης δαπάνης. Εντούτοις, το ανώτατο όριο αυξάνεται έως:

Τμήμα 3

Επιλεξιμότητα και ειδικές απαιτήσεις για βοήθεια στο πλαίσιο του άξονα προτεραιότητας 1

Άρθρο 174

Επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις

1.   Η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 2 στοιχείο α) χορηγείται για υλικές ή άυλες επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις προκειμένου αυτές να αναβαθμιστούν σε κοινοτικά πρότυπα και να βελτιωθεί η γενική τους απόδοση.

2.   Βοήθεια στο πλαίσιο αυτού του μέτρου μπορεί να χορηγηθεί σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις:

3.   Κατά παρέκκλιση του στοιχείου β) της παραγράφου 2, στην περίπτωση που εθνικά ελάχιστα πρότυπα βασιζόμενα σε κοινοτικά πρότυπα θεσπίστηκαν πρόσφατα κατά το χρόνο παραλαβής της αίτησης, μπορεί να χορηγηθεί βοήθεια ανεξάρτητα από τη συμμόρφωση με τα εν λόγω πρότυπα υπό τον όρο ότι η εκμετάλλευση θα έχει συμμορφωθεί προς τα νέα πρότυπα κατά το τέλος της υλοποίησης της επένδυσης.

Επιπλέον, η Επιτροπή μπορεί, με βάση δεόντως αιτιολογημένο αίτημα εκ μέρους της δικαιούχου χώρας, να επιτρέψει παρέκκλιση από το στοιχείο β) της παραγράφου 2 όσον αφορά τη μη συμμόρφωση με τα εθνικά ελάχιστα πρότυπα βασιζόμενα σε κοινοτικά πρότυπα που έχουν θεσπιστεί στην εθνική νομοθεσία έως ένα έτος πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

4.   Η βοήθεια χορηγείται υπό τον όρο ότι οι επενδύσεις θα είναι σύμφωνες προς τα σχετικά κοινοτικά πρότυπα κατά το τέλος της υλοποίησής τους.

5.   Οι δικαιούχοι χώρες ορίζουν τα όρια για τη συνολική επένδυση που είναι επιλέξιμη για βοήθεια. Καθορίζουν τα κατάλληλα πρότυπα ως προς τις επαγγελματικές ικανότητες και δεξιότητες που απαιτείται να έχουν οι γεωργοί προκειμένου να είναι επιλέξιμοι προς βοήθεια.

Άρθρο 175

Στήριξη για τη σύσταση ομάδων παραγωγών

1.   Η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 2 στοιχείο β) χορηγείται προκειμένου να διευκολυνθεί η σύσταση και η διοικητική λειτουργία ομάδων παραγωγών με σκοπό:

2.   Η βοήθεια στο πλαίσιο αυτού του μέτρου δεν χορηγείται σε ομάδες παραγωγών που δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένες από τη σχετική εθνική αρχή της δικαιούχου χώρας πριν από την 1η Ιανουαρίου 2007 ή/και πριν από την έγκριση του προγράμματος που αναφέρεται στο άρθρο 184.

Οι επαγγελματικές ή/και διεπαγγελματικές οργανώσεις που εκπροσωπούν έναν ή περισσότερους τομείς δεν μπορούν να θεωρούνται ως ομάδα παραγωγών.

3.   Η βοήθεια χορηγείται ως κατ' αποκοπή ενίσχυση σε ετήσιες δόσεις για τα πέντε πρώτα έτη που ακολουθούν την ημερομηνία κατά την οποία αναγνωρίστηκε η ομάδα παραγωγών. Η βοήθεια υπολογίζεται βάσει της παραγωγής που διαθέτει ετησίως στην αγορά η ομάδα, και πληροί τις ακόλουθες απαιτήσεις:

Άρθρο 176

Επενδύσεις για τη μεταποίηση και διάθεση στην αγορά γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων

1.   Η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 2 στοιχείο γ) χορηγείται για υλικές ή άυλες επενδύσεις στη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων που καλύπτονται από το παράρτημα Ι της συνθήκης. Η βοήθεια αυτή αποβλέπει στο να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να αναβαθμιστούν σε κοινοτικά πρότυπα και να βελτιώσουν τη γενική τους απόδοση. Οι επενδύσεις πρέπει να συμβάλλουν στη βελτίωση της κατάστασης του οικείου βασικού κλάδου γεωργικής παραγωγής.

Από την ενίσχυση αποκλείονται επενδύσεις που αφορούν το λιανικό εμπόριο.

2.   Η βοήθεια στο πλαίσιο αυτού του μέτρου μπορεί να χορηγηθεί για επενδύσεις σε επιχειρήσεις:

3.   Κατά παρέκκλιση του στοιχείου β) της παραγράφου 2, στην περίπτωση που εθνικά ελάχιστα πρότυπα βασιζόμενα σε κοινοτικά πρότυπα θεσπίστηκαν πρόσφατα κατά το χρόνο παραλαβής της αίτησης, μπορεί να χορηγηθεί βοήθεια ανεξάρτητα από τη συμμόρφωση με τα εν λόγω πρότυπα υπό τον όρο ότι η επιχείρηση θα έχει συμμορφωθεί προς τα νέα πρότυπα κατά το τέλος της υλοποίησης της επένδυσης.

Επιπλέον, η Επιτροπή μπορεί, με βάση δεόντως αιτιολογημένο αίτημα εκ μέρους της δικαιούχου χώρας, να επιτρέψει παρέκκλιση από το στοιχείο β) της παραγράφου 2 όσον αφορά τη μη συμμόρφωση με τα εθνικά ελάχιστα πρότυπα βασιζόμενα σε κοινοτικά πρότυπα που έχουν θεσπιστεί στην εθνική νομοθεσία έως ένα έτος πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

4.   Βοήθεια μπορεί να χορηγηθεί σε επενδύσεις προς μονάδες που αποτελούν τμήμα επιχειρήσεων και οι οποίες:

5.   Η Επιτροπή μπορεί, βάσει δεόντως αιτιολογημένου αιτήματος εκ μέρους της δικαιούχου χώρας, να αποφασίσει ότι βοήθεια μπορεί επίσης να χορηγηθεί σε επιχειρήσεις που δεν καλύπτονται από το άρθρο 4 για επενδύσεις αναγκαίες ώστε να πληρωθούν συγκεκριμένα κοινοτικά πρότυπα τα οποία συνεπάγονται ιδιαίτερα δαπανηρές επενδύσεις. Αυτή η ενίσχυση μπορεί να χορηγηθεί μόνο σε επιχειρήσεις που επισημαίνονται στο εθνικό πρόγραμμα αναβάθμισης σε κοινοτικά πρότυπα που αποσκοπεί ειδικά στο να καταστήσει τη μονάδα συμβατή προς τα σχετικά κοινοτικά πρότυπα στο σύνολό της. Σε αυτή την περίπτωση η βοήθεια χορηγείται μόνο κατά το ήμισυ του ποσοστού βοήθειας που διατίθεται για επιχειρήσεις οι οποίες καλύπτονται από την παράγραφο 4.

6.   Οι δικαιούχοι χώρες ορίζουν τα όρια για τη συνολική επένδυση που είναι επιλέξιμη για στήριξη στο πλαίσιο αυτού του μέτρου.

7.   Η βοήθεια για επενδύσεις σε επιχειρήσεις που αναφέρονται στο στοιχείο α) της παραγράφου 4 χορηγείται υπό τον όρο ότι αυτές οι επενδύσεις θα είναι σύμφωνες προς τα σχετικά κοινοτικά πρότυπα στο τέλος της υλοποίησής τους.

Τμήμα 4

Επιλεξιμότητα και ειδικές απαιτήσεις στο πλαίσιο του άξονα προτεραιότητας 2

Άρθρο 177

Προετοιμασία για την υλοποίηση δράσεων σχετικών με το περιβάλλον και την ύπαιθρο

1.   Προκειμένου να προετοιμαστούν οι δικαιούχοι χώρες για την υλοποίηση δράσεων που αναφέρονται στον άξονα 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 3 στοιχείο α) χορηγείται σε πιλοτικά έργα που καλύπτονται από τα άρθρα 39 και 40 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005.

2.   Οι δράσεις αυτές αποσκοπούν στην ανάπτυξη πρακτικής πείρας στην υλοποίηση δράσεων που βελτιώνουν το περιβάλλον και την ύπαιθρο τόσο σε διοικητικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης.

Άρθρο 178

Προετοιμασία και υλοποίηση των τοπικών στρατηγικών αγροτικής ανάπτυξης

1.   Η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 3 στοιχείο β) χορηγείται σύμφωνα με το άρθρο 61 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου.

2.   Η βοήθεια στηρίζει:

3.   Οι λεπτομερείς διατάξεις για την υλοποίηση αυτού του μέτρου συμφωνούνται με τη δικαιούχο χώρα. Είναι συνεπείς προς τους σχετικούς κανόνες που εφαρμόζονται για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1698/2005.

Τμήμα 5

Επιλεξιμότητα και ειδικές απαιτήσεις στο πλαίσιο του άξονα προτεραιότητας 3

Άρθρο 179

Βελτίωση και ανάπτυξη της αγροτικής υποδομής

1.   Η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 4 στοιχείο α) μπορεί να χορηγηθεί για επενδύσεις που αποβλέπουν στη βελτίωση και την ανάπτυξη της αγροτικής υποδομής μέσω των εξής:

2.   Προτεραιότητα δίδεται σε επενδύσεις για την υδροδότηση και παροχή ενέργειας, τη διαχείριση των λυμάτων, την τοπική πρόσβαση σε τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας, την τοπική πρόσβαση σε οδούς ιδιαίτερης σημασίας για την τοπική οικονομική ανάπτυξη καθώς και τις υποδομές πυροπροστασίας, όπου αυτό αιτιολογείται από τον κίνδυνο πυρκαγιών στα δάση.

3.   Όπου έχουν καθιερωθεί τοπικές στρατηγικές αγροτικής ανάπτυξης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 3 στοιχείο β), οι επενδύσεις που στηρίζονται βάσει αυτού του άρθρου πρέπει να είναι σύμφωνες προς αυτές τις στρατηγικές.

Άρθρο 180

Διαφοροποίηση και ανάπτυξη αγροτικών οικονομικών δραστηριοτήτων

1.   Η βοήθεια που αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 4 στοιχείο β) μπορεί να χορηγηθεί για επενδύσεις που αποβλέπουν στη διαφοροποίηση και την ανάπτυξη αγροτικών οικονομικών δραστηριοτήτων μέσω των εξής:

2.   Προτεραιότητα δίδεται σε επενδύσεις για τη δημιουργία και την ανάπτυξη πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, βιοτεχνίας και τουρισμού, με σκοπό την προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος και την ανάπτυξη του οικονομικού ιστού.

3.   Όπου έχουν καθιερωθεί τοπικές στρατηγικές αγροτικής ανάπτυξης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 3 στοιχείο β), οι επενδύσεις που στηρίζονται βάσει αυτού του άρθρου πρέπει να είναι σύμφωνες προς αυτές τις στρατηγικές.

Άρθρο 181

Βελτίωση της κατάρτισης

1.   Μπορεί να χορηγηθεί βοήθεια για να συμβάλει στη βελτίωση των επαγγελματικών προσόντων και δεξιοτήτων ατόμων που απασχολούνται στους τομείς της γεωργία, των τροφίμων και της δασοκομίας, καθώς και άλλων οικονομικών φορέων που λειτουργούν στους τομείς που καλύπτει αυτή η συνιστώσα.

Δεν χορηγείται βοήθεια για μαθήματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης τα οποία ανήκουν στα συνήθη προγράμματα ή συστήματα εκπαίδευσης στο δευτεροβάθμιο ή ανώτερο επίπεδο.

2.   Οι δικαιούχοι χώρες εκπονούν στρατηγική κατάρτισης για την υλοποίηση των ενεργειών που προβλέπονται στην παράγραφο 1. Η στρατηγική περιλαμβάνει κριτική αξιολόγηση των υφιστάμενων δομών κατάρτισης, ανάλυση των αναγκών και των στόχων κατάρτισης. Καθιερώνει επίσης δέσμη κριτηρίων για την επιλογή παρόχων υπηρεσιών κατάρτισης.

Τμήμα 6

Τεχνική βοήθεια

Άρθρο 182

Πεδίο εφαρμογής και υλοποίηση

1.   Η βοήθεια μπορεί να χορηγηθεί για δραστηριότητες σχετικές με την προετοιμασία, παρακολούθηση, αξιολόγηση, πληροφόρηση και δραστηριότητες ελέγχου αναγκαίες για την υλοποίηση του προγράμματος. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν ειδικότερα:

2.   Σχετικά με τις δραστηριότητες τεχνικής βοήθειας ζητείται η γνώμη της τομεακής επιτροπής παρακολούθησης για τη συνιστώσα αυτή. Κάθε δραστηριότητα εγκρίνεται από τον πρόεδρο της τομεακής επιτροπής παρακολούθησης πριν από την υλοποίησή της.

3.   Κάθε επίσκεψη και σεμινάριο που αναφέρεται στην παράγραφο 1 στοιχείο δ) και δεν πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της Επιτροπής απαιτεί την υποβολή γραπτής αναφοράς προς την τομεακή επιτροπή παρακολούθησης για τη συνιστώσα αυτή.

Άρθρο 183

Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη

Οι δικαιούχοι χώρες και οι οργανώσεις που συγκροτούνται στις δικαιούχους χώρες καθώς και στις διοικήσεις των δικαιούχων χωρών με δράση στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης έχουν πρόσβαση στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη που συστάθηκε με βάση το άρθρο 67 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005. Οι σχετικές λεπτομερείς διατάξεις συμφωνούνται με τις δικαιούχους χώρες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Προγραμματισμός

Άρθρο 184

Προγράμματα

1.   Τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά την αγροτική ανάπτυξη αποτελούν αντικείμενο προγράμματος που πρέπει να καταρτιστεί σε εθνικό επίπεδο για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη (εφεξής «το πρόγραμμα»), το οποίο καλύπτει ολόκληρη την περίοδο υλοποίησης του ΜΠΒ. Το πρόγραμμα προετοιμάζεται από τις σχετικές αρχές που έχουν οριστεί από τη δικαιούχο χώρα και υποβάλλεται στην Επιτροπή ύστερα από διαβούλευση με τα ενδεδειγμένα ενδιαφερόμενα μέρη.

2.   Κάθε πρόγραμμα περιλαμβάνει:

3.   Στο πρόγραμμά τους οι δικαιούχοι χώρες διασφαλίζουν ότι δίδεται προτεραιότητα σε μέτρα για την υλοποίηση των κοινοτικών προτύπων και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της αγοράς, καθώς και σε μέτρα για να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης σε αγροτικές περιοχές.

4.   Στο πρόγραμμά τους οι δικαιούχοι χώρες διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με το πολυετές πρόγραμμα ενδεικτικού σχεδιασμού.

5.   Εκτός αν έχει υπάρξει διαφορετική συμφωνία με την Επιτροπή, οι δικαιούχοι χώρες υποβάλλουν τις προτάσεις τους για το πρόγραμμα το αργότερο εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 185

Θέσπιση και τροποποιήσεις των προγραμμάτων

1.   Τα προγράμματα στο πλαίσιο της συνιστώσας που αφορά την αγροτική ανάπτυξη θεσπίζονται από την Επιτροπή εντός έξι μηνών από την υποβολή της πρότασης του προγράμματος, με την προϋπόθεση ότι είναι διαθέσιμες όλες οι σχετικές πληροφορίες. Ειδικότερα, η Επιτροπή αξιολογεί το προτεινόμενο πρόγραμμα προκειμένου να διαπιστώσει ότι είναι σύμφωνο με τον παρόντα κανονισμό.

2.   Αν αυτό είναι αναγκαίο, το πρόγραμμα μπορεί να τροποποιηθεί προκειμένου να λάβει δεόντως υπόψη τα εξής:

3.   Όλες οι προτάσεις για τροποποιήσεις υποβάλλονται στην Επιτροπή από τη δικαιούχο χώρα και είναι δεόντως αιτιολογημένες· περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πληροφορίες:

4.   Ουσιαστικές αλλαγές κατά την έννοια του άρθρου 14 παράγραφος 4 του κανονισμού ΜΠΒ περιλαμβάνουν τροποποιήσεις στη δημοσιονομική κατανομή μεταξύ αξόνων προτεραιότητας όπως αναφέρεται στο άρθρο 171 παράγραφος 1 ή το δείκτη συγχρηματοδότησης ανά άξονα ή την εισαγωγή νέων μέτρων.

5.   Η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τις δικαιούχους χώρες να υποβάλουν πρόταση για την τροποποίηση του προγράμματος σε περιπτώσεις που έχει τροποποιηθεί η σχετική κοινοτική νομοθεσία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

Υλοποίηση

Τμήμα 1

Αρχές και δημοσιονομική διαχείριση

Άρθρο 186

Αρχές υλοποίησης

1.   Η υλοποίηση αυτής της συνιστώσας διεξάγεται από τη δικαιούχο χώρα με βάση την αποκεντρωμένη διαχείριση χωρίς εκ των προτέρων ελέγχους όπως αναφέρεται στο άρθρο 18.

2.   Περαιτέρω διατάξεις μπορούν να καθοριστούν στις τομεακές συμφωνίες και τις συμφωνίες χρηματοδότησης που αναφέρονται στα άρθρα 7 και 8.

Οι διατάξεις είναι συνεπείς με τους σχετικούς κανόνες που εφαρμόζονται για την αγροτική ανάπτυξη στα κράτη μέλη.

Άρθρο 187

Υπολογισμός των πληρωμών

Κατά παρέκκλιση του άρθρου 44, η κοινοτική συνεισφορά στα προγράμματα στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας υπολογίζεται με την εφαρμογή του ποσοστού συγχρηματοδότησης που καθορίζεται για κάθε άξονα προτεραιότητας στην απόφαση χρηματοδότησης στην επιλέξιμη δαπάνη που πιστοποιείται σε κάθε δήλωση δαπανών, με την επιφύλαξη της υψηλότερης κοινοτικής συνεισφοράς που συνδέεται με κάθε άξονα προτεραιότητας.

Άρθρο 188

Προχρηματοδότηση

1.   Για τις ανάγκες τις παρούσας συνιστώσας, οι πληρωμές της προχρηματοδότησης μπορούν να φθάσουν το 30 % της κοινοτικής συνεισφοράς για το πρώτο έτος του οικείου προγράμματος. Με την επιφύλαξη διαθέσιμων πιστώσεων στον προϋπολογισμό, η προχρηματοδότηση μπορεί να καταβληθεί σε δύο ή περισσότερες δόσεις.

2.   Σε περιπτώσεις που τα ποσά που καταβάλλονται ως προχρηματοδότηση, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, δεν είναι επαρκή για να διασφαλίσουν την έγκαιρη πληρωμή των απαιτήσεων εκ μέρους των τελικών δικαιούχων, τα ποσά αυτά μπορεί να αυξηθούν κατά την περίοδο της υλοποίησης σύμφωνα με τις διατάξεις που καθορίζονται στις τομεακές συμφωνίες και τις συμφωνίες χρηματοδότησης, ώστε να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες, με την προϋπόθεση ότι το σωρευτικό ποσό των πληρωμών προχρηματοδότησης δεν υπερβαίνει των 30 % της κοινοτικής συνεισφοράς για τα τρία πλέον πρόσφατα έτη, όπως ορίζεται στη συμφωνία χρηματοδότησης με την οποία θεσπίζονται τα πολυετή προγράμματα.

3.   Η πρώτη δόση της προχρηματοδότησης καταβάλλεται από την Επιτροπή εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 42 παράγραφος 1. Μπορούν να καταβληθούν επιπλέον δόσεις μετά από αίτημα της δικαιούχου χώρας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2.

Άρθρο 189

Εκκαθάριση των λογαριασμών

Οι λεπτομερείς διατάξεις για την εκκαθάριση των λογαριασμών καθορίζονται στις τομεακές συμφωνίες και τις συμφωνίες χρηματοδότησης, όπως αναφέρεται στα άρθρα 7 και 8 αντιστοίχως. Είναι συνεπείς προς τους σχετικούς κανόνες που εφαρμόζονται για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 του Συμβουλίου (16) και τους κανονισμούς για τον καθορισμό λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του. Οι διατάξεις μπορεί μεταξύ άλλων να προβλέπουν διαβούλευση της Επιτροπής των Γεωργικών Ταμείων.

Άρθρο 190

Κριτήρια για δημοσιονομικές διορθώσεις

Κατά παρέκκλιση του άρθρου 51 παράγραφος 2, η Επιτροπή εφαρμόζει, ανάλογα με τις διαπιστώσεις της, είτε κατ' αποκοπή διορθώσεις είτε περιπτωσιακές διορθώσεις ή διορθώσεις βασιζόμενες σε προβολή των διαπιστώσεων.

Τμήμα 2

Αξιολόγηση και παρακολούθηση

Άρθρο 191

Εκ των προτέρων, ενδιάμεσες και εκ των υστέρων αξιολογήσεις

1.   Σύμφωνα με το άρθρο 57, το πρόγραμμα υπόκειται σε εκ των προτέρων, εκ των υστέρων και, κατά περίπτωση, σε ενδιάμεσες αξιολογήσεις που διεξάγονται από ανεξάρτητους αξιολογητές υπό την ευθύνη της δικαιούχου χώρας.

2.   Κατά τις αξιολογήσεις εκτιμάται η υλοποίηση του προγράμματος ως προς την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο άρθρο 12 του κανονισμού ΜΠΒ.

3.   Λεπτομέρειες σχετικά με τις αξιολογήσεις μπορούν να καθοριστούν στις τομεακές συμφωνίες ή τις συμφωνίες χρηματοδότησης που αναφέρονται στα άρθρα 7 και 8 αντιστοίχως. Οι λεπτομέρειες αυτές είναι συνεπείς προς τους σχετικούς κανόνες που εφαρμόζονται στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης των κρατών μελών.

Άρθρο 192

Τομεακή επιτροπή παρακολούθησης

1.   Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 59, η δικαιούχος χώρα συγκροτεί τομεακή επιτροπή παρακολούθησης.

2.   Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης απαρτίζεται από αντιπροσώπους των σχετικών αρχών και φορέων, και τους ενδεδειγμένους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς εταίρους. Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης θεσπίζει και εγκρίνει τον εσωτερικό της κανονισμό.

3.   Η τομεακή επιτροπή παρακολούθησης προεδρεύεται από έναν εκπρόσωπο της δικαιούχου χώρας. Η Επιτροπή συμμετέχει στις εργασίες της τομεακής επιτροπής παρακολούθησης.

4.   Η πρόοδος, η απόδοση και η αποτελεσματικότητα του προγράμματος ως προς τους στόχους του μετρώνται μέσω δεικτών σχετικών με την αρχική κατάσταση καθώς και με τη δημοσιονομική εκτέλεση, την απόδοση, τα αποτελέσματα και τον αντίκτυπο των προγραμμάτων.

Άρθρο 193

Τομεακές ετήσιες εκθέσεις

1.   Στο πλαίσιο αυτής της συνιστώσας, οι τομεακές ετήσιες εκθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 61 παράγραφος 1 υποβάλλονται στην Επιτροπή και τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ εντός έξι μηνών από το τέλος κάθε ημερολογιακού έτους της υλοποίησης του προγράμματος.

2.   Μετά την εξέταση από την τομεακή επιτροπή παρακολούθησης, υποβάλλεται στην Επιτροπή και τον εθνικό συντονιστή ΜΠΒ τομεακή τελική έκθεση, τουλάχιστον έξι μήνες μετά την τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας της δαπάνης στο πλαίσιο του προγράμματος.

Άρθρο 194

Περαιτέρω διατάξεις για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων

Περαιτέρω διατάξεις για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων μπορούν να καθοριστούν στις τομεακές συμφωνίες και τις συμφωνίες χρηματοδότησης που αναφέρονται στα άρθρα 7 και 8. Οι διατάξεις αυτές είναι συνεπείς προς τους σχετικούς κανόνες που εφαρμόζονται στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης των κρατών μελών.

ΜΕΡΟΣ III

ΤΕΛΙΚEΣ ΔΙΑΤAΞΕΙΣ

Άρθρο 195

Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την πρώτη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εφαρμόζεται από 1ης Ιανουαρίου 2007.