ΟΔΗΓΙΑ 98/88/ΕΚ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 13ης Νοεμβρίου 1998 για τον καθορισμό κατευθυντηρίων γραμμών για τη μικροσκοπική ταυτοποίηση και για τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό των συστατικών ζωικής προέλευσης για τον επίσημο έλεγχο των ζωοτροφών (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

την οδηγία 70/373/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 1970, περί εισαγωγής τρόπων λήψεως δειγμάτων και μεθόδων κοινοτικής αναλύσεως για τον επίσημο έλεγχο των ζωοτροφών (1), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την πράξη προσχώρησης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, και ιδίως το άρθρο 2,

Εκτιμώντας:

ότι η οδηγία 70/373/ΕΟΚ ορίζει ότι πρέπει να διενεργούνται επίσημοι έλεγχοι των ζωοτροφών με σκοπό τη διαπίστωση της τήρησης των αναφερομένων όρων στις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που αφορούν την ποιότητα και τη σύνθεση των ζωοτροφών, οι οποίοι διενεργούνται σύμφωνα με τους κοινοτικούς τρόπους λήψεως δειγμάτων και μεθόδων αναλύσεων 7

ότι η απόφαση 94/381/ΕΚ της Επιτροπής, της 27ης Ιουνίου 1994, για τη θέσπιση ορισμένων μέτρων προστασίας που αφορούν τη σπογγοειδή εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών και τη χορήγηση πρωτεϊνών που προέρχονται από θηλαστικά (2), όπως τροποποιήθηκε από την απόφαση 95/60/ΕΚ (3), απαγορεύει την περίληψη στις ζωοτροφές που προορίζονται για μηρυκαστικά πρωτεϊνών οι οποίες προέρχονται από όλους τους ιστούς θηλαστικών, εκτός από ορισμένα ζωικά προϊόντα και υποπροϊόντα 7

ότι η απόφαση 91/516/ΕΟΚ της Επιτροπής, της 9ης Σεπτεμβρίου 1991, για την κατάρτιση πίνακα συστατικών, η χρήση των οποίων απαγορεύεται στις σύνθετες ζωοτροφές (4), όπως τροποποιήθηκε από την απόφαση 97/582/ΕΚ (5), απαγορεύει τη χρήση πρωτεϊνών οι οποίες προέρχονται από ιστούς θηλαστικών σε σύνθετες ζωοτροφές που προορίζονται για μηρυκαστικά 7

ότι η οδηγία 79/373/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί εμπορίας των συνθέτων ζωοτροφών (6), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 97/47/ΕΚ της Επιτροπής (7), προβλέπει στο άρθρο 5γ ότι όλα τα συστατικά πρέπει να αναφέρονται σε περίπτωση που προβλέπεται δήλωση των συστατικών και ότι η κατάρτιση πίνακα των συστατικών υπόκειται σε διαφόρους κανόνες: μεταξύ άλλων, τα εν λόγω συστατικά πρέπει να αναγράφονται στον κατάλογο κατά φθίνουσα σειρά βάρους όταν πρόκειται για σύνθετες ζωοτροφές οι οποίες προορίζονται για ζώα άλλα από ζώα συντροφιάς 7

ότι η οδηγία 97/47/ΕΚ που τροποποιεί τα παραρτήματα των οδηγιών 77/101/ΕΟΚ (8), 79/373/ΕΟΚ και 91/357/ΕΟΚ (9) του Συμβουλίου, θεσπίζει κατάλληλες διατάξεις επισήμανσης όσον αφορά την απαγόρευση να περιλαμβάνονται αυτά τα προϊόντα σε ζωοτροφές οι οποίες προορίζονται για μηρυκαστικά 7

ότι τα κράτη μέλη ενδέχεται να έχουν θεσπίσει αυστηρότερες διατάξεις, σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2 της οδηγίας 90/667/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 1990, για τη θέσπιση υγειονομικών κανόνων για τη διάθεση και τη μεταποίηση ζωικών αποβλήτων, τη διάθεσή τους στην αγορά και την προστασία από τους παθογόνους οργανισμούς των ζωοτροφών ζωικής προέλευσης ή με βάση τα ψάρια και για την τροποποίηση της οδηγίας 90/425/ΕΟΚ (10), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την πράξη προσχώρησης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας 7

ότι, με μικροσκοπική εξέταση, είναι εφικτή η διαπίστωση της παρουσίας συστατικών ζωικής προέλευσης 7 ότι, με τον τρόπο αυτό, είναι επίσης εφικτή η διάκριση μεταξύ των οστών ζώων της ξηράς και των ψαροκόκαλων 7 ότι η δυνατότητα διάκρισης, μέσω μικροσκοπικής εξέτασης, μεταξύ οστών θηλαστικών και οστών πουλερικών, εξαρτάται από την πείρα του συγκεκριμένου προσώπου το οποίο διενεργεί την ανάλυση 7 ότι η δυνατότητα εκτίμησης της ποσότητας συστατικών ζωικής προέλευσης, εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία του αναλυτή 7 ότι ενδέχεται να είναι σκόπιμο, δεδομένων των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων, να προβλεφθεί ο συνδυασμός της μικροσκοπικής εξέτασης με άλλες αναλυτικές μεθόδους 7 ότι ο καθορισμός αυτών των κατευθυντηρίων γραμμών για τη μικροσκοπική εξέταση, δεν αποκλείει τη χρήση άλλων υποκατάστατων ή συμπληρωματικών αναλυτικών μεθόδων, εκτός της μικροσκοπικής εξέτασης, οι οποίες έχουν αποδεδειγμένη επιστημονική αξία 7

ότι είναι, επομένως, σκόπιμο να καθοριστούν κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την μικροσκοπική εξέταση 7

ότι τα μέτρα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία είναι σύμφωνα με τη γνώμη της μόνιμης επιτροπής ζωοτροφών,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

Άρθρο 1

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι η μικροσκοπική εξέταση που διενεργείται στο πλαίσιο των επισήμων ελέγχων αποσκοπώντας στην ταυτοποίηση και τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό των συστατικών ζωικής προέλευσης στις ζωοτροφές, διενεργείται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα της παρούσας οδηγίας.

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις τις οποίες έχουν προβάλει οι αρμόδιες, όσον αφορά τις προαναφερόμενες αναλύσεις, αρχές, το σημείο 7 «Υπολογισμός και εκτίμηση» αυτών των κατευθυντηρίων γραμμών θα πρέπει να θεωρείται προαιρετικό.

Η θέσπιση αυτών των κατευθυντηρίων γραμμών για την μικροσκοπική εξέταση, δεν αποκλείει την χρήση άλλων υποκατάστατων ή συμπληρωματικών αναλυτικών μεθόδων εκτός της μικροσκοπικής εξέτασης, των οποίων είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη η αξιοπιστία για την ταυτοποίηση και τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό των συστατικών ζωικής προέλευσης.

Άρθρο 2

Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές ή διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία έως τις 1 Σεπτεμβρίου 1999. Ενημερώνουν αμέσως την Επιτροπή σχετικά.

Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη μέλη.

Άρθρο 3

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες, 13 Νοεμβρίου 1998.

Για την Επιτροπή

Franz FISCHLER

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ L 170 της 3. 8. 1970, σ. 2.

(2) ΕΕ L 172 της 7. 7. 1994, σ. 23.

(3) ΕΕ L 55 της 11. 3. 1995, σ. 43.

(4) ΕΕ L 281 της 9. 10. 1991, σ. 23.

(5) ΕΕ L 237 της 28. 8. 1997, σ. 39.

(6) ΕΕ L 86 της 6. 4. 1979, σ. 30.

(7) ΕΕ L 211 της 5. 8. 1997, σ. 45.

(8) ΕΕ L 32 της 3. 2. 1977, σ. 1.

(9) ΕΕ L 193 της 17. 7. 1991, σ. 34.

(10) ΕΕ L 363 της 27. 12. 1990, σ. 51.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Κατευθυντήριες γραμμές για τη μικροσκοπική ταυτοποίηση και τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό των συστατικών ζωικής προέλευσης στις ζωοτροφές

1. Στόχος και πεδίο εφαρμογής

Οι παρούσες κατευθυντήριες οδηγίες πρέπει να χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση και την εκτίμηση μέσω μικροσκοπικής εξέτασης, συστατικών ζωικής προέλευσης (τα οποία ορίζονται ως προϊόντα της μεταποίησης σφαγίων ή τμημάτων σφαγίων θηλαστικών, πουλερικών ή ψαριών) στις ζωοτροφές.

Στην περίπτωση που οι ποσότητες των συστατικών ζωικής προέλευσης υπολογίζονται, πρέπει να εφαρμόζονται οι ακόλουθες προϋποθέσεις που αναφέρονται στο σημείο 7 αυτών των οδηγιών.

2. Ευαισθησία

Σε συνάρτηση με τη φύση των συστατικών ζωικής προέλευσης, είναι εφικτή η ανίχνευση πολύ μικρών ποσοτήτων ( 0,5 mm (ή ένα αντιπροσωπευτικό μέρος του τμήματος) απλώνεται σε ένα κατάλληλο υπόστρωμα ούτως ώστε να σχηματιστεί ένα λεπτό στρώμα το οποίο αποτελεί αντικείμενο συστηματικής παρατήρησης με διόφθαλμο μικροσκόπιο (5.4) σε διάφορες μεγεθύνσεις για να ανιχνευθούν τα συστατικά ζωικής προέλευσης.

Προετοιμάζονται πλάκες με το κοσκινισμένο τμήμα ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

7. Υπολογισμός και εκτίμηση

Στην περίπτωση που οι ποσότητες των συστατικών ζωικής προέλευσης υπολογίζονται, πρέπει να εφαρμόζονται οι ακόλουθες προϋποθέσεις που αναφέρονται σε αυτό το σημείο.

Ο υπολογισμός μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε περίπτωση που τα συστατικά ζωικής προέλευσης περιλαμβάνουν θραύματα οστών.

Τα θραύματα οστών χερσαίων θερμόαιμων ζωικών ειδών (όπως: θηλαστικά και πτηνά) μπορούν να διακριθούν από τα διάφορα είδη ψαροκόκαλων, στην μικροσκοπική πλάκα, χάρη στα χαρακτηριστικά τους κενά. Η αναλογία συστατικών ζωικής προέλευσης στο δείγμα του υλικού εκτιμάται λαμβάνοντας υπόψη:

- την εκτιμώμενη αναλογία (ποσοστό βάρους) υπολειμμάτων οστών στο συμπυκνωμένο ίζημα και

- την αναλογία (ποσοστό βάρους) οστών στα συστατικά ζωικής προέλευσης.

Ο προσδιορισμός πρέπει να βασίζεται σε τουλάχιστον τρεις (εφόσον αυτό είναι εφικτό) πλάκες, και τουλάχιστον πέντε οπτικά πεδία για κάθε πλάκα. Στην περίπτωση μιγμάτων ζωοτροφών, το συμπυκνωμένο ίζημα περιλαμβάνει, κατά κανόνα, όχι μόνο θραύσματα οστών ζώων της ξηράς και ψαροκόκαλων, αλλά επίσης και άλλα σωματίδια υψηλού ειδικού βάρους, όπως: ανόργανες ουσίες, άμμο, θραύσματα ξυλωδών μερών φυτών κ.λπ.

7.1. Κατ' εκτίμηση προσδιορισμός της αξίας του ποσοστού θραυσμάτων οστών

% θραυσμάτων οστών ζώων της ξηράς = >NUM>SΧc >DEN>W

% θραυσμάτων ψαροκόκαλων και λεπιών = >NUM>SΧd >DEN>W

[S = βάρος ιζήματος (mg), c = διορθωτικός συντελεστής (%) για τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό της αναλογίας οστών ζώων της ξηράς στο ίζημα, d = διορθωτικός συντελεστής (%) για τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό της αναλογίας θραυσμάτων ψαροκόκαλων και λεπιών στο ίζημα, W = βάρος του υλικού του δείγματος για την καθίζηση (mg)].

7.2. Κατ' εκτίμηση προσδιορισμός της αξίας των συστατικών ζωικής προέλευσης

Η αναλογία οστών στα ζωικά προϊόντα μπορεί να κυμαίνεται σε μεγάλο βαθμό. (Το ποσοστό οστών στην περίπτωση οστεαλεύρων είναι της τάξεως του 50 έως 60 %, και στην περίπτωση κρεαταλεύρων της τάξεως του 20 έως 30 % 7 σε περίπτωση ιχθυαλεύρων, η αναλογία των τμημάτων ψαροκόκαλων και λεπιών κυμαίνεται αναλόγως της κατηγορίας και της καταγωγής του ιχθυαλεύρου: συνήθως είναι της τάξεως του 10-20 %).

Σε περίπτωση που είναι γνωστό το είδος του χονδραλεύρου ζωικής προέλευσης το οποίο περιλαμβάνεται στο δείγμα, είναι εφικτός ο κατ' εκτίμηση προσδιορισμός του περιεχομένου:

Κατ' εκτίμηση περιεχόμενο συστατικών προϊόντων ζώων της ξηράς (%) = >NUM>SΧc >DEN>WΧf Χ 100

Κατ' εκτίμηση περιεχόμενο συστατικών προϊόντων ψαριών (%) = >NUM>SΧd >DEN>WΧf Χ 100

[S = βάρος ιζήματος (mg), c = διορθωτικός συντελεστής (%) για τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό της αναλογίας οστών ζώων της ξηράς στο ίζημα, d = διορθωτικός συντελεστής (%) για τον κατ' εκτίμηση προσδιορισμό της αναλογίας θραυσμάτων ψαροκόκαλων και λεπιών στο ίζημα, f = διορθωτικός συντελεστής για την αναλογία οστών στα συστατικά ζωικής προέλευσης του υπό εξέταση δείγματος, W = βάρος του υλικού του δείγματος για την καθίζηση (mg)].

8. Παρουσίαση των πορισμάτων της εξέτασης

Οι διάφορες περιπτώσεις θα πρέπει να αναφέρονται με τον ακόλουθο τρόπο:

8.1. Εφόσον το επέτρεψε η διακριτική ικανότητα του μικροσκοπίου, δεν διαπιστώθηκε κανένα συστατικό ζωικής προέλευσης (σύμφωνα με τον ορισμό του σημείου 1) στο δείγμα που εξετάστηκε.

8.2. Εφόσον το επέτρεψε η διακριτική ικανότητα του μικροσκοπίου, διαπιστώθηκε η παρουσία συστατικών ζωικής προέλευσης (3), στο δείγμα που εξετάστηκε.

Σε αυτήν την περίπτωση, η αναφορά των πορισμάτων της εξέτασης ενδέχεται, εφόσον παρίσταται ανάγκη, να διευκρινιστεί περαιτέρω με τον ακόλουθο τρόπο:

8.2.1. Εφόσον το επέτρεψε η διακριτική ικανότητα του μικροσκοπίου, διαπιστώθηκε στο εξατασθέν δείγμα η παρουσία μικρών ποσοτήτων συστατικών ζωικής προέλευσης.

8.2.2. Αναλόγως της πείρας του τεχνικού,

- είτε, εφόσον το επέτρεψε η διακριτική ικανότητα του μικροσκοπίου, διαπιστώθηκε η παρουσία συστατικών ζωικής προέλευσης (4), στο δείγμα που εξετάστηκε. Η αναλογία θραυσμάτων οστών (οστών ζώων της ξηράς/ψαροκόκαλων - στην περίπτωση θραυσμάτων οστών ζώων της ξηράς, μια ενδεχόμενη εξειδίκευση για τα θραύσματα οστών πουλερικών ή θηλαστικών, βλέπε σημείο 9.3) εκτιμάται ότι είναι της τάξεως του . . . . % δηλαδή . . . . % σε περίπτωση που υπολογίζεται με . . . οστών στο προϊόν των ζωικών συστατικών (= χρησιμοποίηση του διορθωτικού συντελεστή «f»),

- ή, εφόσον το επέτρεψε η διακριτική ικανότητα του μικροσκοπίου, διαπιστώθηκε η παρουσία συστατικών ζωικής προέλευσης (5), σε μετρήσεις ποσότητες, στο δείγμα που εξετάστηκε.

Για τις περιπτώσεις που αναφέρονται στα σημεία 8.2, 8.2.1 και 8.2.2, εφόσον έχουν εντοπιστεί οστά ζώων της ξηράς, η έκθεση θα πρέπει να περιλαμβάνει την ακόλουθη επιπρόσθετη φράση:

«Δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο τα ως άνω συστατικά να προέρχονται από θηλαστικά.»

Ο φόρος αυτός δεν είναι απαραίτητος σε περιπτώσεις θραυσμάτων οστών ζώων της ξηράς, στις οποίες έχει γίνει εξειδίκευση για τα θραύσματα οστών πουλερικών ή θηλαστικών (βλέπε σημείο 9.3).

9. Παρατηρήσεις

9.1. Σε περίπτωση που το συμπυκνωμένο ίζημα παρουσιάζει πολυάριθμα και ευμεγέθη συστατικά, είναι σκόπιμο να κοσκινιστεί το ίζημα σε δύο τμήματα (με χρήση, δηλαδή, κόσκινου 320 μm). Το τμήμα το οποίο περιλαμβάνει τα ευμεγέθη συστατικά είναι δυνατόν να εξεταστεί σαν παρασκεύασμα παραφινελαίου με διόφθαλο μικροσκόπιο με εκπεμπόμενο φως. Τα τμήμα το οποίο περιλαμβάνει τα μικρού μεγέθους συστατικά, πρέπει να εξετάζεται με χρήση απλού μικροσκοπίου.

9.2. Το λαμβανόμενο συμπυκωμένο ίζημα (6.2) μπορεί, εφόσον χρειάζεται, να υποδιαιρεθεί περαιτέρω με χρήση συμπυκνωτικού παράγοντα μεγαλύτερης πυκνότητας.

9.3. Αναλόγως της πείρας του τεχνικού, και χάρη, στην χρήση μιας ειδικής μεθόδου, είναι εφικτή η πραγματοποίηση της διάκρισης μεταξύ των συστατικών που προέρχονται από θηλαστικά, και αυτών που προέρχονται από πουλερικά.

(1) ΕΕ L 102 της 15. 4. 1976, σ. 1.

(2) Εφόσον δεν υφίσταται διαφορετική διευκρίνιση, τα αναφερόμενα αντιδραστήρια είναι προϊόντα του εμπορίου.

(3) Θα πρέπει να αναφέρεται εδώ το είδος των συστατικών που εντοπίστηκαν, παραδείγματος χάρη οστά (ζώων της ξηράς ή ψαροκόκαλα), συστατικά κρεάτων, κ.λπ.