ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ για την κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ,

Έχοντας υπόψη:

τις διατάξεις της συνθήκης, και ιδίως τα άρθρα 54 και 132 παράγραφος 5,

την πρόταση της Επιτροπής,

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,

τη γνώμη της Συνελεύσεως,

εθέσπισε το ακόλουθο «Γενικό Πρόγραμμα για την κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως εντός της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος».

ΤΙΤΛΟΣ Ι

Δικαιούχοι

Η κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως η οποία προβλέπεται από το παρόν γενικό πρόγραμμα, θα πραγματοποιηθεί με την επιφύλαξη των αποφάσεων που θα ληφθούν από το Συμβούλιο κατά το άρθρο 227 παράγραφος 2 εδάφιο 2 της συνθήκης, και των μεταγενεστέρων διατάξεων των σχετικών με τον καθορισμό του καθεστώτος συνδέσεως μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος και των υπερποντίων χωρών και εδαφών, οι οποίες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους μετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης, προς όφελος:

- των υπηκόων των κρατών μελών και των υπερποντίων χωρών και εδαφών,

- των εταιριών που έχουν συσταθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία ενός κράτους μέλους ή μιάς υπερπόντιας χώρας ή εδάφους και οι οποίες έχουν την καταστατική τους έδρα, την κεντρική τους διοίκηση ή την κύρια εγκατάστασή τους εντός της Κοινότητος ή σε μια υπερπόντια χώρα ή έδαφος,

- για την εγκατάστασή τους, με σκοπό την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητας στο έδαφος ενός κράτους μέλους,

- των υπηκόων των κρατών μελών και των υπερποντίων χωρών και εδαφών που είναι εγκατεστημένοι στο έδαφος ενός κράτους μέλους ή μιας υπερπόντιας χώρας ή εδάφους,

- των ανωτέρω εταιριών, υπό τον όρο ότι, σε περίπτωση που μόνο η καταστατική τους έδρα ευρίσκεται εντός της Κοινότητος ή μιάς υπερπόντιας χώρας ή εδάφους και η δραστηριότητά τους παρουσιάζει πραγματικό και συνεχή δεσμό με την οικονομία ενός κράτους μέλους, ή μιας υπερπόντιας χώρας ή εδάφους, χωρίς όμως ο δεσμός αυτός να εξαρτάται από την ιθαγένεια ιδίως των εταίρων ή των μετόχων εταιρείας ή μελών των οργάνων διαχειρίσεως ή εποπτείας της εταιρείας,

- για την ίδρυση πρακτορείων, υποκαταστημάτων ή θυγατρικών εταιριών στο έδαφος ενός κράτους μέλους.

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ

Είσοδος και διαμονή

Προ της λήξεως του δευτέρου έτους του δευτέρου σταδίου της μεταβατικής περιόδου, προβλέπονται:

Α

Η διευθέτηση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων που διέπουν σε κάθε κράτος μέλος, την είσοδο και τη διαμονή των υπηκόων των άλλων κρατών μελών, εφόσον δεν δικαιολογούνται από λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας και παρεμποδίζουν την ανάληψη και άσκηση μη μισθωτών δραστηριοτήτων από τους υπηκόους αυτούς, ώστε να μην παράγουν πλέον τέτοιου είδους αρνητικά αποτελέσματα ιδίως με την κατάργηση των ρυθμίσεών τους που προβλέπουν σκοπούς οικονομικού χαρακτήρα.

Β

Η κατάργηση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων, ενός κράτους μέλους, οι οποίες απαγορεύουν την διαμονή και την πρόσβαση σε μία μη μισθωτή δραστηριότητα στους εργαζόμενους μισθωτούς που απασχολούνται στο έδαφος αυτού του κράτους μέλους, οι οποίοι είναι υπήκοοι άλλων κρατών μελών και πληρούν τους όρους που θα έπρεπε να πληρούν αν μετέβαιναν σε αυτό το κράτος κατά το χρόνο που θα επιθυμούσαν να εισέλθουν στην εν λόγω μη μισθωτή δραστηριότητα.

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ

Περιορισμοί

Με την επιφύλαξη των εξαιρέσεων ή των ιδιαιτέρων διατάξεων που προβλέπονται από τη συνθήκη και ιδίως εκείνων:

- του άρθρου 55, που αφορά τις δραστηριότητες οι οποίες μετέχουν στην άσκηση δημοσίας εξουσίας σε κράτος μέλος,

- του άρθρου 56, που αφορά τις διατάξεις οι οποίες προβλέπουν ειδικό καθεστώς για τους αλλοδαπούς υπηκόους και δικαιολογούνται από λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας,

αποτελούν περιορισμούς που πρέπει να καταργηθούν σύμφωνα με το προβλεπόμενο στον τίτλο IV χρονοδιάγραμμα:

Α

Κάθε απαγόρευση ή παρεμπόδιση στις μη μισθωτές δραστηριότητες των υπηκόων των άλλων κρατών μελών, η οποία συνίσταται σε διακριτική μεταχείριση των υπηκόων των άλλων κρατών μελών σε σχέση με τους ημεδαπούς και προβλέπονται από νομοθετική, κανονιστική ή διοικητική διάταξη ενός κράτους μέλους ή προκύπτει από την εφαρμογή τέτοιας διατάξεως ή διοικητικής πρακτικής.

Στις περιοριστικές διατάξεις και πρακτικές συμπεριλαμβάνονται ιδίως εκείνες, οι οποίες έναντι των αλλοδαπών και μόνο:

α) Απαγορεύουν την ανάληψη ή την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητος,

β) Εξαρτούν την ανάληψη ή την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητος από τη χορήγηση αδείας ή την έκδοση ενός εγγράφου όπως πχ. «δελτίο ταυτότητος αλλοδαπού εμπόρου» ή «δελτίο επαγγελματικής ταυτότητος αλλοδαπού»,

γ) Εξαρτούν τη χορήγηση της αιτούμενης αδείας για την ανάληψη ή την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητος από συμπληρωματικές προϋποθέσεις,

δ) Εξαρτούν την ανάληψη ή την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητος από την προηγούμενη συμπλήρωση ορισμένου χρόνου διαμονής ή τη συμπλήρωση πρακτικής ασκήσεως στη χώρα υποδοχής,

ε) Καθιστούν επαχθή την ανάληψη ή την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητος με την επιβολή φορολογικών ή άλλων επιβαρύνσεων, όπως την υποχρέωση να προβεί σε κατάθεση ή να συστήσει εγγύηση στη χώρα υποδοχής,

στ) Περιορίζουν ή παρακωλύουν τις δυνατότητες εφοδιασμού ή διαθέσεως καθιστώντας την παροχή επαχθέστερη ή δυσκολότερη,

ζ) Απαγορεύουν ή παρακωλύουν την πρόσβαση στην επαγγελαμτική κατάρτιση που απαιτείται ή είναι χρήσιμη για την άσκηση μη μισθωτής δραστηριότητος,

η) Αποκλείουν ή περιορίζουν τη συμμετοχή σε εταιρίες ιδίως όσον αφορά τις δραστηριότητες που ασκούνται από τους εταίρους,

θ) Απαγορεύουν ή περιορίζουν το δικαίωμα συμμετοχής σε κοινωνικές ασφαλίσεις και ιδίως στις ασφαλίσεις ασθενείας, ατυχήματος, αναπηρίας, γήρατος καθώς και στα οικογενειακά επιδόματα,

ι) Καθιερώνουν λιγότερο ευνοϊκό καθεστώς σε περιπτώσεις εθνικοποιήσεως, απαλλοτριώσεως ή κατασχέσεως.

Το ίδιο ισχύει για τις διατάξεις και πρακτικές που μόνον όσον αφορά τους αλλοδαπούς αποκλείουν, περιορίζουν ή εξαρτούν από όρους την ευχέρεια ασκήσεως των δικαιωμάτων που συνδέονται συνήθως με μία μη μισθωτή δραστηριότητα και ιδίως την ευχέρεια:

α) Να συνάπτουν συμβάσεις και κυρίως συμβάσεις έργου και συμβάσεις μισθώσεως, όπως συμβάσεις εργασίας, αγρομισθώσεις ή εμπορικές μισθώσεις και να απολαμβάνουν τα δικαιώματα που απορρέουν από τις συμβάσεις αυτές,

β) Να υποβάλλουν προσφορές ή να συμμετέχουν ως συμβαλλόμενοι ή υπεργολάβοι στις δημόσιες συμβάσεις ή τις συμβάσεις άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου,

γ) Να ωφελούνται από τις συμβάσεις παραχωρήσεως ή τις άδειες που χορηγεί το κράτος ή άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου,

δ) Να αποκτούν, εκμεταλλεύονται ή εκποιούν πράγματα κινητά ή ακίνητα, ή δικαιώματα,

ε) Να αποκτούν, εκμεταλλεύονται ή εκχωρούν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συναφή προς αυτήν δικαιώματα,

στ) Να δανείζονται και ιδίως να έχουν δυνατότητες προσβάσεως σε κάθε μορφή πιστώσεων,

ζ) Να ωφελούνται από τις άμεσες ή έμμεσες κρατικές ενισχύσεις,

η) Να παρίστανται ενώπιον των δικαστηρίων και να ασκούν οποιαδήποτε προσφυγή ενώπιον των διοικητικών αρχών,

θ) Να συμμετέχουν σε επαγγελματικές οργανώσεις,

στο μέτρο που οι επαγγελματικές δραστηριότητες του ενδιαφερομένου περιλαμβάνουν τη δυνατότητα αυτή.

Τέλος στις προαναφερθείσες διατάξεις και πρακτικές, συμπεριλαμβάνονται και εκείνες που περιορίζουν ή παρεμποδίζουν την είσοδο του προσωπικού του κεντρικού καταστήματος, που ευρίσκεται σε ένα από τα κράτη μέλη, στα όργανα διαχειρίσεως ή εποπτείας των πρακτορείων, υποκαταστημάτων ή θυγατρικών εταιριών που ευρίσκονται σε άλλο κράτος μέλος.

Β

Οι όροι από τους οποίους μια νομοθετική, κανονιστικη ή διοικητική διάταξη ή διοικητική πρακτική εξαρτά την ανάληψη ή την άσκηση μιας μη μισθωτής δραστηριότητος και οι οποίοι μολονότι εφαρμόζονται αδιακρίτως ιθαγενείας παρακωλύουν αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο την ανάληψη ή την άσκηση της δραστηριότητος αυτής από αλλοδαπούς.

ΤΙΤΛΟΣ IV

Χρονοδιάγραμμα

Με σκοπό την πραγματική κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως, υιοθετείται το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα:

Α

Προ της λήξεως του δευτέρου έτους του δευτέρου σταδίου της μεταβατικής περιόδου για τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι, με την επιφύλαξη της παραγράφου Β,

Β

Την 31η Δεκεμβρίου 1963 για τις δραστηριότητες που αναφέρονται στην ειδική στήλη 400 «Κτίρια και δημόσια έργα» του παραρτήματος Ι,

οι οποίες ασκούνται υπό μορφή συμμετοχής στις συμβάσεις δημοσίων έργων.

Εντούτοις λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιομορφίες και τις ειδικές απαιτήσεις του τομέως αυτού και για να εξασφαλισθεί η προοδευτική και ισορροπημένη κατάργηση των περιορισμών που θα συνοδεύεται από μέτρα επιθυμητά συντονισμού των διαδικασιών:

1. Η ανάθεση εκτελέσεως των συμβάσεων δημοσίων έργων από ένα κράτος, τις διοικητικές του υποδιαιρέσεις όπως LΔNDER, περιφέρειες, επαρχίες, νομούς, κοινότητες και άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που πρόκειται να καθορισθούν, σε υπηκόους και εταιρίες άλλων κρατών μελών μέσω των πρακτορείων ή υποκαταστημάτων τους, που είναι εγκατεστημένα στο κράτος αυτό θα δύναται να αναβληθεί στο κράτος αυτό μέχρι τέλους του τρέχοντος έτους, από τη στιγμή που ο αριθμός ανατεθεισών από αυτό το Κράτος συμβάσεων δημοσίων έργων σε υπηκόους και εταιρίες άλλων κρατών μελών υπερβεί το ποσοστό για το οποίο αναφέρει σχετικά το κεφάλαιο V, παράγραφος Γ, ε), 1, α), του γενικού προγράμματος περί υπηρεσιών.

2. Όσον αφορά την ανάθεση εκτελέσεως συμβάσεων δημοσίων έργων στα εν λόγω πρακτορεία και υποκαταστήματα από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου τα οποία στις 31 Δεκεμβρίου 1963, δεν θα έχουν συμπεριληφθεί μεταξύ των αναφερθέντων στο πρώτο εδάφιο, η κατάργηση των περιορισμών θα πραγματοποιηθεί προ της λήξεως της μεταβατικής περιόδου.

Γ

Μεταξύ της τελευταίας ημερομηνίας που αναφέρεται στην παράγραφο Α και της εκπνοής του δευτέρου σταδίου της μεταβατικής περιόδου για τις δραστηριότητες:

- που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙ,

- τις επιχειρήσεις πρωτασφαλίσεως αμέσου ασφαλίσεως, εκτός ασφαλίσεων ζωής. Η άρση των περιορισμών πάντως στην ίδρυση πρακτορείων ή υποκαταστημάτων εξαρτάται από τον συντονισμό των όρων αναλήψεως και ασκήσεως μιάς δραστηριότητος.

Δ

Μεταξύ της ενάρξεως του τρίτου σταδίου και της εκπνοής του δευτέρου έτους του τρίτου σταδίου για τις δραστηριότητες:

- που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙΙ

- των επιχειρήσεων ασφαλίσεως ζωής. Η άρση των περιορισμών πάντως στην ίδρυση πρακτορείων ή υποκαταστημάτων εξαρτάται από το συντονισμό των όρων αναλήψεως και ασκήσεως. Παρά ταύτα, προ της λήξεως του δευτέρου σταδίου και μέχρις ότου πραγματοποιηθεί αυτός ο συντονισμός τίθεται ένα όριο στις προϋποθέσεις αναλήψεως και ασκήσεως που επιβάλλονται στα πρακτορεία ή τα υποκαταστήματα αυτά.

Ε

Μεταξύ της τελευταίας προθεσμίας που αναφέρεται στην παράγραφο Δ και της λήξεως της μεταβατικής περιόδου για τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα IV.

ΣΤ

Για τη γεωργία, όσον αφορά τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα V, η κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως, θα πραγματοποιηθεί υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

1. Από της υιοθετήσεως του γενικού προγράμματος, θα καταργηθούν οι περιορισμοί στην εγκατάσταση σε εγκαταλελειμένες εκμεταλεύσεις ή εκμεταλλεύσεις που παρέμειναν ακαλλιέργητες για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών, χωρίς ωστόσο η εγκατάσταση αυτή να συνεπάγεται δικαίωμα αλλαγής εκμεταλλεύσεως,

2. Στο τέλος του πρώτου σταδίου θα καταργηθούν οι περιορισμοί στην εγκατάσταση στον τομέα της γεωργίας, υπηκόων άλλων κρατών μελών που έχουν εργασθεί ως αγρεργάτες επί δύο συνεχή έτη στη χώρα υποδοχής,

3. Κατά την έναρξη του τρίτου έτους του δευτέρου σταδίου θα επέλθουν τροποποιήσεις στις διατάξεις του καθεστώτος των αγρομισθώσεων, κατά τρόπον ώστε η σχετική νομοθεσία να εφαρμοσθεί στους γεωργούς υπηκόους των άλλων κρατών μελών που ασκούν δραστηριότητα γεωργικής εκμεταλλεύσεως υπό το αυτό καθεστώς, με ίσους όρους προς τους ημεδαπούς την ίδια ημερομηνία θα αναγνωρίσθεί το δικαίωμα αλλαγής εκμεταλλεύσεως για τους γεωργούς υπηκόους των άλλων κρατών μελών που είναι εγκατεστημένοι περισσότερο από δύο έτη,

4. Κατά την έναρξη του τρίτου σταδίου, θα εξασφαλισθεί η πρόσβαση των γεωργών υπηκόων των άλλων κρατών μελών, στις διάφορες μορφές πιστώσεων και στους συνεταιρισμούς, με τις ίδιες προϋποθέσεις όπως για τους ημεδαπούς,

5. Κατά την έναρξη του τρίτου έτους του τρίτου σταδίου θα εξασφαλισθεί η πρόσβαση των γεωργών, υπηκόων άλλων κρατών μελών στις διάφορες μορφές ενισχύσεων υπό τις αυτές προϋποθέσεις με τους ημεδαπούς,

6. Στο τέλος της μεταβατικής περιόδου θα καταργηθούν όλοι οι άλλοι ισχύοντες περιορισμοί σχετικά με την ανάληψη και άσκηση των ανωτέρω δραστηριοτήτων.

Ζ

1. Στον τομέα των σιδηροδρομικών και οδικών μεταφορών,καθώς και των μεταφορών διά πλωτής οδού, η κατάργηση των περιορισμών θα πραγματοποιηθεί βάσει του χρονοδιαγράμματος του γενικού προγράμματος και θα συνοδεύεται από μέτρα για το συντονισμό των νομοθετικών κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών περί της αναλήψεως και ασκήσεως του επαγγέλματος, τα οποία μέτρα είναι αναγκαία προκειμένου να αποφευχθούν οι στρεβλώσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν από την κατάργηση των περιορισμών. Ο συντονισμός αυτός θα αποτελέσει ένα από τα στοιχεία της κοινής πολιτικής στον τομέα των μεταφορών.

2. Το Συμβούλιο θα αποφανθεί ομόφωνα επί του γενικού προγράμματος στους τομείς της θαλασσίας ναυσιπλοΐας και εναερίου συγκοινωνίας.

ΤΙΤΛΟΣ V

Αμοιβαία αναγνωρίση των τίτλων και διπλωμάτων - Συντονισμός

Με την επιφύλαξη του άρθρου 57 παράγραφος 3 της συνθήκης και του τίτλου IV του παρόντος προγράμματος. παράλληλα με την επεξεργασία των οδηγιών για τη θέση σε εφαρμογή του γενικού προγράμματος για καθεμία από τις μη μισθωτές δραστηριότητες, θα εξετασθεί κατά πόσο η αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων τίτλων καθώς και ο συντονισμός των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί αναλήψεως και ασκήσεως των δραστηριοτήτων αυτών, πρέπει να προηγούνται, αν συνοδεύουν ή να ακολουθούν την κατάργηση των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως.

Μέχρι πραγματοποιήσεως της αμοιβαίας αναγνωρίσεως των διπλωμάτων ή του συντονισμού αυτού, θα μπορεί να εφαρμοσθεί ένα μεταβατικό καθεστώς - στο οποίο θα περιλαμβάνεται, ενδεχομένως η έκδοση μιάς βεβαιώσεως περί νομίμου και πραγματικής ασκήσεως της δραστηριότητος στη χώρα προελεύσεως - για να διευκολυνθεί η ανάληψη και άσκηση μη μισθωτών δραστηριοτήτων, και για να αποφευχθούν διαστρεβλώσεις.

Η διάρκεια και οι όροι του μεταβατικού αυτού καθεστώτος θα ορισθούν κατά την επεξεργασία των οδηγιών.

ΤΙΤΛΟΣ VI

Συντονισμός των απαιτουμένων εγγυήσεων από τις εταιρίες.

Συντονισμός, εφόσον είναι αναγκαίος και με σκοπό να καταστήσει ισοδύναμες τις εγγυήσεις που απαιτούνται στα κράτη μέλη από τις εταιρίες, για την προστασία των συμφερόντων τόσο των εταίρων όσο και των τρίτων, προβλέπεται να επιτελεσθεί προ της λήξεως του δευτέρου σταδίου της μεταβατικής περιόδου.

ΤΙΤΛΟΣ VII

Ενισχύσεις

Αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο καταργήσεως των παρεχομένων από τα κράτη μέλη ενισχύσεων, οι οποίες νοθεύουν τους όρους εγκαταστάσεως, το αργότερο από της καταργήσεως των περιορισμών στην ελευθερία εγκαταστάσεως για μη μισθωτή δραστηριότητα της οποίας οι όροι εγκαταστάσεως έχουν νοθευτεί και υπό την επιφύλαξη της εφαρμογής του άρθρου 92 και επόμενα της συνθήκης.

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

L.ERHARD